WYDZIAŁ CHEMICZNY POLITECHNIKI GDAŃSKIEJ Kierunek ... · WYDZIAŁ CHEMICZNY POLITECHNIKI GDAŃSKIEJ Kierunek Technologia Chemiczna Nazwa przedmiotu Chemia Nieorganiczna Kod 3.1

WYDZIAŁ CHEMICZNY POLITECHNIKI GDAŃSKIEJ Kierunek Technologia Chemiczna

Nazwa przedmiotu Chemia Nieorganiczna Kod 3.1 Semestr I Godziny 2E 1 Punkty ECTS 7

w c l p s Sposób zaliczenia E/Z

Katedra Chemii Nieorganicznej Odpowiedzialny (a) prof. dr hab. inż. Jerzy Pikies Przedmioty poprzedzające:

Wymagania wstępne: Znajomość chemii w zakresie programu liceum.

Założenia i cele przedmiotu: Celem przedmiotu jest pogłębienie znajomości pojęć i praw chemicznych. Zastosowanie ich do obliczeń chemicznych, zrozumienie istoty wiązania chemicznego, dokładne poznanie układu okresowego. Metody dydaktyczne: Dydaktyka przedmiotu oparta została na wykładach oraz ćwiczeniach audytoryjnych, pozwalających na samodzielne wykorzystanie wiedzy poznanej na wykładach. Treści programowe: Wykład: Podstawowe pojęcia i prawa chemiczne. Budowa atomu i jądra. Struktura elektronowa atomu, liczby kwantowe. Układ okresowy. Typy wiązań chemicznych. Typy reakcji chemicznych, reakcje utleniania i redukcji. Teoria wiązań walencyjnych, hybrydyzacja, wzory Lewisa, metoda VSEPR, kształt cząsteczki. Teoria orbitali molekularnych (MO). Roztwory wodne, dysocjacja elektrolityczna, kwasy, zasady, sole. Teorie: Arrheniusa, Brönsteda i Lewisa. Bufory, hydroliza, wskaźniki. Podstawy termochemii, funkcje termodynamiczne, prawo Hessa. Równowaga chemiczna. Podstawy kinetyki chemicznej. Stały stan skupienia materii, makroukłady, gazowy stan skupienia materii. Wodór i tlen. Alotropia i izomorfizm. Woda, nadtlenek wodoru, gazy szlachetne. Ćwiczenia audytoryjne: Podstawowe pojęcia chemiczne. Prawa gazowe. Stechiometria wzorów chemicznych. Bilansowanie równań reakcji chemicznych. Stechiometria równań chemicznych. Stechiometria mieszanin. Obliczanie stężeń roztworów. Stechiometria reakcji w roztworach.

Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: Wykład: 1. L. Jones, P. Atkins: Chemia ogólna, PWN, W-wa 2006. 2. F. A. Cotton, G. Wilkinson, P. L. Gaus: Chemia nieorganiczna-podstawy, PWN, W-wa 2002. 3. A. Bielański: Podstawy chemii nieorganicznej, PWN, W-wa 2007. Ćwiczenia audytoryjne: 1. Skrypt opracowany przez pracowników Katedry Chemii Nieorganicznej, umieszczony na

stronie domowej Katedry Chemii Nieorganicznej. 2. K. M. Pazdro: Zbiór zadań z chemii dla szkół średnich, Oficyna Edukacyjna*Krzysztof Pazdro.3. H. Całus: Podstawy obliczeń chemicznych, Państwowe Wydawnictwa Techniczne. 4. N. Glinka: Zadania i ćwiczenia z chemii ogólnej, PWN 5. Z. Bądkowska, E. Koliński, M. Wojnowska: Obliczenia z chemii nieorganicznej,

Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej. Warunki zaliczenia przedmiotu: - zaliczenie ćwiczeń audytoryjnych - zdanie egzaminu



Nazwa przedmiotu Filozofia Kod 30.1 Semestr 1 Godziny 2 Punkty ECTS 3

w c l p s Sposób zaliczenia Z

Katedra Nauk Filozoficznych Odpowiedzialny (a) Dr Andrzej Lisak Przedmioty poprzedzające:

Wymagania wstępne: Ogólna znajomość dziejów cywilizacji europejskiej i jej kultury w zakresie programu szkoły średniej.

Założenia i cele przedmiotu: celami są 1. pokazanie nieodłączności refleksji filozoficznej od kondycji człowieka – człowiek zawsze będzie sobie zadawał pytania o sensowności życia, o sens słowa „sens” (a więc o zrozumiałość świata), o to, co jest wartością i jak wartości istnieją itd., 2. dzieje filozofii są zwierciadłem samorozumienia się naszej cywilizacji, rozumiejąc je rozumiemy coraz lepiej naszą cywilizację jak i tożsamość siebie samych, 3. celem jest wreszcie pokazanie kształtowania się racjonalnego i naukowego obrazu świata, refleksja nad istotą nauki i granicą racjonalnego obrazu świata. Metody dydaktyczne: wykład z elementami interaktywnymi, pobudzającymi do pytań, refleksji i wspólnego dyskutowania wybranych kwestii.

Treści programowe**: 1.Filozofia jej pojęcie, przedmiot i metoda, działy i kierunki; 2. Filozofia a nauka, filozofia a religia, filozofia a myślenie potoczne; 3. Antyczny obraz świata a powstanie filozofii; 4. Podstawowe stanowiska filozofii starożytnej: Platon i Arystoteles, Epikureizm, stoicyzm, neoplatonizm; 5, Chrześcijański obraz Boga, świata, i człowieka pojętego jako osoba. Myśl chrześcijańskiej starożytności – patrystyka. Św. Augustyn; 6. Średniowieczny obraz świata. Scholastyka i Św. Tomasz; 7. Istota nowożytnego subiektywizmu na przykładzie poglądów Kartezjusza. Racjonalizm a empiryzm; 8 Oświeceniowa wizja postępu jako urzeczywistnienie idei rozumu i wolności. Oświecenie francuskie i brytyjskie. Kant; 9. Klasyczna filozofia niemiecka. Hegel, Marks. Schopenhauer.10. Filozofia i powstanie współczesnej nauki. Nauki przyrodnicze i humanistyczne i ich charakter; 11. Filozofie życia: Nietzsche, Bergson, Freud; 12. Współczesne pytania o istotę człowieka. Kierkegaard. Egzystencjalizm Heideggera i Sartra. Antropologia filozoficzna; 12. Co to znaczy coś rozumieć? Analityczna teoria sensu – Wittgenstein i Austin. Hermeneutyka filozoficzna H-G. Gadamera. 13. Czym są wartości? Teoria wartości M. Schellera . Etyka autentyczności (Taylor) i odpowiedzialności (Jonas); 14. Współczesny naukowy obraz świata. Filozofia a kosmologia. Współczesna filozofia nauki( Popper, Kuhn); 15. W jakiej epoce żyjemy? Nowoczesność i ponowoczesność. Filozofia ponowoczesności (Derrida, Bauman, Rorty). Zagrożenia nowoczesności: globalizacja i amerykanizacja. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: spośród olbrzymiej ilości wartej polecenia literatury wymieniam kilka pozycji klasycznych. F. Copleston, Historia Filozofii, tom I – VIII, Warszawa 1989-1991. W, Tatarkiewicz, Historia filozofii, Tom I – III, Warszawa 1970. E. Gilson, T. Langan, A. A. Maurer, Historia filozofii współczesnej, Warszawa 1979. Filozofia współczesna, red. Z. Kuderowicz, tom 1-2, Warszawa 2006. Kierunki filozofii współczesnej, tom I-II, Toruń 1995. Warunki zaliczenia przedmiotu: sprawdzian zaliczający lub praca zaliczeniowa z zakresu aktualnej problematyki filozoficznej, do której to rozumienia wykład dostarcza niezbędnych wiadomości i treści (do wyboru).


Nazwa przedmiotu Fizyka Kod 2.1 Semestr I Godziny 2 1 Punkty ECTS 6


Katedra Fizyki Molekularnej Odpowiedzialny (a) Prof. dr hab. Jan Kalinowski Przedmioty poprzedzające:

Wymagania wstępne: Dobra znajomość fizyki i matematyki na poziomie szkoły średniej

Założenia i cele przedmiotu: Przedstawienie podstaw fizyki jako nauki spójnej, opartej na kilku fundamentalnych prawach będących uogólnieniem wielkiej liczby danych eksperymentalnych. W warunkach burzliwego rozwoju nauki i techniki, inżynier styka się dziś coraz częściej z nowymi dziedzinami zjawisk fizycznych, które mogą być ujęte w programie tylko w ograniczonym zakresie. Istotnym jest więc przyswojenie zasadniczych pojęć i praw fizyki oraz metodyki ich stosowania ilustrowanej na wybranych grupach tych zjawisk. Metody dydaktyczne: ▪ Wykład w/g programu ilustrowany pokazami i materiałem filmowym ▪ Ćwiczenia rachunkowe: rozwiązywanie zadań na wybranych przykładach zjawisk fizycznych Treści programowe**: O fizyce ogólnie. Co to jest fizyka? Klasyczne działy fizyki. Relacja do innych działów nauki. Rola eksperymentu. Wielkości podstawowe w fizyce. Pojęcie wielkości fizycznych. Jednostki miar, wzorce, układ jednostek SI. Wielkości skalarne, wektorowe i tensorowe. Działania na wektorach. Przykłady wektorowego zapisu wielkości fizycznych (praca, moment siły). Ruch obrotowy bryły sztywnej. Definicja równania ruchu (przykłady). Równanie ruchu obrotowego bryły sztywnej. Moment bezwładności. Energia kinetyczna w ruchu obrotowym. Osie swobodne, precesja, giroskopy. Ruchy periodyczne. Ruch drgający swobodny, tłumiony i wymuszony. Składanie ruchów drgających. Fale: opis ogólny, rodzaje. Równanie fali. Dyfrakcja i interferencja fal (przykłady: fale mechaniczne w tym akustyczne, fale świetlne). Elektrostatyka. Ładunek elektryczny. Pole elektryczne w próżni. Prawo Gaussa w próżni. Dipol elektryczny. Pole elektryczne w dielektrykach. Prawo Gaussa w ośrodkach dielektrycznych. Ferroelektryki. Elektrodynamika. Prąd elektryczny. Pole magnetyczne prądu. Indukcja magnetyczna. Prawo Gaussa dla pola magnetycznego. Dipol magnetyczny. Siły magnetoelektryczne i elektrodynamiczne. Zjawisko indukcji elektromagnetycznej. Optyka. Różne przybliżenia opisu zjawisk optycznych (optyka geometryczna, optyka falowa, opis kwantowy). Dyspersja światła. Analiza widmowa. Promieniowanie temperaturowe. Zjawisko fotoelektryczne. Widmo fal elektromagnetycznych. Reakcje fotochemiczne. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: 1. D. Halliday, R. R. Resnick: Fizyka t. 1 i 2, PWN, W-wa 1967 i wydania późniejsze. 2. M. Alonso, E. J. Finn: Physics, Addison-Wesley Pub. Comp., Inc., Reading Massachusetts 1970 i wydania późniejsze 3. I. W. Sawieliew: Kurs Fizyki t.1 (Mechanika, Fizyka cząsteczkowa), PWN, Wa-wa 1987 i wydania późniejsze 4. I. W. Sawieliew: Wykłady z fizyki, 2 (Elektryczność i magnetyzm, Fale, Optyka), PWN, W-wa 1994 5. I.W. Sawieliew: Kurs Fizyki t. 3 (Optyka kwantowa, Fizyka atomowa, Fizyka ciała stałego, Fizyka jądra atomowego i cząstek elementarnych), PWN, W-wa 1989 6. W. S. Wolkenstein: Sbornik zadacz po obszczemu kursu fizyki, GIF-ML, Moskwa 1968 i późniejsze tłumaczenia na język polski PWN) Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykład – na podstawie ćwiczeń Ćwiczenia – zaliczenie na podstawie kolokwiów )


Nazwa przedmiotu

Matematyka Kod 1.1

Semestr I Godziny 3 3 Punkty ECTS 11 w c l p s Sposób zaliczenia E/Z

Katedra Studium Nauczania Matematyki Odpowiedzialny (a)

St.wykł. mgr Franciszek Kaszubowski

Przedmioty poprzedzające:

Wymagania wstępne:

Założenia i cele przedmiotu: umiejętności i kompetencje - posługiwanie się metodami matematycznymi w opisie zjawisk fizycznych i procesów chemicznych; technologicznego wykorzystania metod matematycznych Metody dydaktyczne: wykład, ćwiczenia, praca własna oparta na materiałach pomocniczych

Treści programowe: Elementy teorii zbiorów i logiki matematycznej: zdanie, funkcja zdaniowa, kwantyfikatory, rachunek zdań, prawa rachunku zdań, algebra zbiorów, indukcja matematyczna Ciągi liczbowe: granice ciągów, twierdzenia o granicach właściwych i niewłaściwych ciągów, liczba e. Funkcje jednej zmiennej: podstawowe określenia, złożenie funkcji, funkcje odwrotne, okresowe i cyklometryczne, wykładnicze i logarytmiczne, podstawowe twierdzenia o granicach właściwych i niewłaściwych funkcji, ciągłość funkcji. Rachunek różniczkowy funkcji jednej zmiennej: pochodna i różniczka funkcji, pochodne i różniczki wyższych rzędów, podstawowe twierdzenia rachunku różniczkowego, obliczanie granic wyrażeń nieoznaczonych, monotoniczność i ekstrema funkcji, wklęsłość i wypukłość oraz punkty przegięcia wykresu funkcji, asymptoty. Rachunek całkowy funkcji jednej zmiennej: a) całki nieoznaczone – funkcja pierwotna i całka nieoznaczona, metody całkowania, całkowanie funkcji

wymiernych, niewymiernych i trygonometrycznych b) całka oznaczona – definicja, interpretacja geometryczna i fizyczna, podstawowe twierdzenia i

własności całki oznaczonej, całki niewłaściwe, zastosowania geometryczne i fizyczne całki oznaczonej Szeregi liczbowe: definicje i twierdzenia, kryteria zbieżności szeregów, zbieżność bezwzględna i warunkowa szeregów. Liczby zespolone: interpretacja geometryczna, działania na liczbach zespolonych, postać trygonometryczna, wzór de Moivre’a, pierwiastkowanie liczb zespolonych. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: M. Gewert, Z. Skoczylas: Analiza matematyczna 1, Wrocław: Oficyna Wydawnicza GiS, 2006. B. Wikieł: Matematyka, Gdańsk, wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, 2007. T. Jurlewicz, Z. Skoczylas: Algebra liniowa 1, Wrocław: Oficyna Wydawnicza GiS, 2005. W. Krysicki, L. Włodarski; Analiza matematyczna w zadaniach, część I, Warszawa, PWN, 2003. Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykład – egzamin pisemny Ćwiczenia – zaliczenie (na podstawie kolokwiów, sprawdzianów, aktywności i obecności)


Nazwa przedmiotu

OCHRONA ŚRODOWISKA W TECHNOLOGII CHEMICZNEJ

Kod 23.1

Semestr I Godziny 2 Punkty ECTS 3 w c l p s Sposób zaliczenia Z

Katedra Chemii Analitycznej Odpowiedzialny (a)

Prof. dr hab. inż. Jacek Namieśnik

Przedmioty poprzedzające: --

Wymagania wstępne: Znajomość podstaw chemii

Założenia i cele przedmiotu: Przyswojenie i pogłębienie znajomości zagadnień związanych z oddziaływaniem procesów technologicznych na środowisko. Szczególna uwaga zostanie zwrócona na omówienie zagadnień związanych z:

Klasyfikacją rozwiązań technologicznych ze względu na ich uciążliwość środowiskową, Wpływem poziomu rozwoju technicznego na możliwość stosowania w praktyce określonych rozwiązań

technologicznych, Metody dydaktyczne:

Wykłady oparte na pomocniczych materiałach dydaktycznych dostępnych na stronie domowej Katedry http://www.pg.gda.pl/chem/Dydaktyka/Analityczna/

Przedstawienia określonego zagadnienia (w formie eseju) związanego z szerokorozumianą problematyką ochrony środowiska (tematyka eseju uzgodniona wstępnie z wykładowcą)

Treści programowe**: Podstawowe informacje o środowisku i jego częściach składowych. Klasyfikacje źródeł emisji zanieczyszczeń do środowiska ze względu na:

Źródła emisji zanieczyszczeń Rodzaj aktywności człowieka Zasięg oddziaływania źródeł emisji

Klasyfikacja procesów technologicznych ze względu na: Stopień uciążliwości dla środowiska Sposób eliminacji oddziaływania instalacji technologicznych na środowisko.

Podstawowe informacje o sposobach oczyszczania gazów odlotowych, oczyszczania wód ściekowych i zagospodarowaniu produktów ubocznych i odpadów. Przedstawieniem podstawowych procesów i reakcji, którym podlegają zanieczyszczenia po etapie emisji do środowiska. Omówienie podstawowych technik ochrony środowiska przed zanieczyszczeniami (ochrona konserwatorska, technologie remidiacyjne i zapobieganie emisji zanieczyszczeń) Znaczenie poszczególnych elementów środowiska dla procesów technologicznych Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: 1. J. H. Rule, Problemy nauki o środowisku, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1994 2. B. J. Alloway, D. C. Ayres, Chemiczne podstawy zanieczyszczenia środowiska, Wydawnictwo Naukowe

PWN, Warszawa, 1999 3. E. U. von Weizsacker, A. B. Lowins, L. H. Lovins, mnożnik cztery (podwojony dobrobyt – dwukrotnie

mniejsze zużycie zasobów naturalnych), Wydawnictwo „Rolewski“, Toruń, 1999 4. P. O’Neill, Chemia środoiwska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1997 5. A. Johansson, Czysta technologia, Środowisko- Technika-Przyszłość, WNT, Warszawa, 1997 6. S. F. Zakrzewski, Podstawy toksykologii środowiska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1995 Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykład – na podstawie wyników kartkówek organizowanych w trakcie wykładów


Nazwa przedmiotu Chemia Nieorganiczna Kod 3.2 Semestr II Godziny 2 1 Punkty ECTS 5


Katedra Chemii Nieorganicznej Odpowiedzialny (a) prof. dr hab. inż. Jerzy Pikies Przedmioty poprzedzające: Chemia Nieorganiczna I sem.

Wymagania wstępne: Opanowanie materiału z Chemii Nieorg.-I sem.

Założenia i cele przedmiotu: Wykład: Poznanie podstawowych właściwości najważniejszych pierwiastków chemicznych. Opanowanie podstawowych pojęć i teorii dotyczących związków koordynacyjnych. Ćwiczenia audytoryjne: Opanowanie podstawowych obliczeń dotyczących zależności stechiometrycznych w procesie równowagowym zarówno w układzie jednofazowym jak i heterofazowym. Opanowanie obliczeń chemicznych dotyczących równowag w roztworach elektrolitów, procesu rozpuszczania i wytrącania osadów oraz dotyczące równowag w roztworach związków kompleksowych. Metody dydaktyczne: Dydaktyka przedmiotu oparta została na wykładach oraz ćwiczeniach audytoryjnych, pozwalających na samodzielne i praktyczne wykorzystanie wiedzy poznanej na wykładach. Treści programowe: Wykład: Właściwości: fluorowców, siarki, selenu i telluru, azotowców, węglowców, borowców, berylowców oraz litowców. Metale: szereg elektrochemiczny metali, ogniwa galwaniczne, elektroliza, teoria pola krystalicznego. Właściwości skandowców, lantanowców i aktynowców. Właściwości: tytanowców, wanadowców, chromowców, manganowców, żelazowców, kobaltowców, niklowców, miedziowców i cynkowców. Ćwiczenia audytoryjne: Równowagi jonowe w roztworach elektrolitów. Elektrolity mocne i słabe, stała i stopień dysocjacji. Obliczanie pH roztworów kwasów i zasad. Efekt wspólnego jonu. Roztwory buforowe. Hydroliza. Równowagi w roztworach związków kompleksowych. Stan równowagi procesu rozpuszczania – iloczyn rozpuszczalności. Stałe trwałości kompleksów. Iloczyn rozpuszczalności a rozpuszczalność osadów. Frakcjonowane strącanie osadów. Wpływ wspólnego jonu na rozpuszczalność osadów. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: Wykład: 1. F. A. Cotton, G. Wilkinson, P. L. Gaus: Chemia nieorganiczna-podstawy. PWN, W-wa 2002. 2. A. Bielański: Podstawy chemii nieorganicznej. Wyd. Naukowe PWN, W-wa 2007. Ćwiczenia audytoryjne: 1. Skrypt opracowany przez pracowników Katedry Chemii Nieorganicznej, umieszczony na stronie

domowej Katedry Chemii Nieorganicznej. 2. Z. Bądkowska, E. Koliński, M. Wojnowska: Obliczenia z chemii nieorganicznej, Wyd. PG. 3. H. Całus: Podstawy obliczeń chemicznych, Państwowe Wydawnictwa Techniczne. 4. Praca zbiorowa, Obliczenia z chemii ogólnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego. Warunki zaliczenia przedmiotu: - zaliczenie ćwiczeń audytoryjnych


Nazwa przedmiotu Fizyka Kod 2.2 Semestr II Godziny 2E 1 2 Punkty ECTS 6


Katedra Fizyki Molekularnej Odpowiedzialny (a) Prof. dr hab. Jan Kalinowski Przedmioty poprzedzające: Fizyka semestr I Matematyka semestr I

Wymagania wstępne: Dobra znajomość fizyki i matematyki na poziomie szkoły średniej, wzbogacona na przedmiotach poprze-dzających

Założenia i cele przedmiotu: Przedstawienie podstaw fizyki jako nauki spójnej, opartej na kilku fundamentalnych prawach będących uogólnieniem wielkiej liczby danych eksperymentalnych. W warunkach burzliwego rozwoju nauki i techniki, inżynier styka się dziś coraz częściej z nowymi dziedzinami zjawisk fizycznych, które mogą być ujęte w programie tylko w ograniczonym zakresie. Istotnym jest więc przyswojenie zasadniczych pojęć i praw fizyki oraz metodyki ich stosowania ilustrowanej na wybranych grupach tych zjawisk. Metody dydaktyczne: ▪ Wykład w/g programu ilustrowany pokazami i materiałem filmowym ▪ Ćwiczenia rachunkowe: rozwiązywanie zadań na wybranych przykładach zjawisk fizycznych ▪ Prowadzenie eksperymentu fizycznego: metodyka i technika wykonywania pomiarów fizycznych Treści programowe**: Współczesne poglądy na budowę i optyczne właściwości materii. Relatywistyczna równoważność masy i energii. Budowa atomu a subtelna struktura linii widmowych. Spin elektronu. Zjawisko Zeemana. Wektorowy model atomu. Liczby kwantowe i moment pędu: zestawienie symboli i oznaczeń. Momenty magnetyczne: orbitalny i spinowy. Przestrzenne kwantowanie spinu. Sprzężenie spin-orbita i całkowity moment pędu j . Sprzężenie j-j . Wyjaśnienie zjawiska Zeemana w oparciu o wektorowy model atomu. Zjawisko Zeemana dla linii kadmu 643.8 nm. Anomalne zjawisko Zeemana i czynnik Landego. Rozszczepienie zeemanowskie w silnych polach magnetycznych: zjawisko Paschena-Backa. Elektronowy rezonans magnetyczny. Promienie Röntgena: natura, ciągłe i dyskretne widmo emisji, absorpcja. Kwantowa teoria promieniowania. Emisja spontaniczna i wymuszona. „Ujemna” absorpcja. Masery i Lasery. Mechanika kwantowa. Cząstki i fale. Hipoteza De Broglie’a. Cząstki i paczka falowa. Prędkość grupowa. Doświadczenie Davissona i Germera. Zasada nieoznaczoności Heisenberga. Relacja Heisenberga między nieoznaczonością czasu i energii. Funkcja falowa i gęstość prawdopodobieństwa. Równania fal materii: równanie Kleina-Gordona, równanie Schrödingera. Przykład rozwiązania równania Schrödingera: podstawy koncepcji tunelowania. Statystyczny opis układu wielu cząstek: statystyka Bosego-Einsteina i statystyka Fermiego. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: 1. D. Halliday, R. R. Resnick: Fizyka t. 2, PWN, W-wa 1967 i wydania późniejsze. 2. M. Alonso, E. J. Finn: Physics, Addison-Wesley Pub. Comp., Inc., Reading Massachusetts 1970 i wydania późniejsze 3. I. W. Sawieliew: Wykłady z fizyki, 2 (Elektryczność i magnetyzm, Fale, Optyka), PWN, W-wa 1994 4. I.W. Sawieliew: Kurs Fizyki t. 3 (Optyka kwantowa, Fizyka atomowa, Fizyka ciała stałego, Fizyka jądra atomowego i cząstek elementarnych), PWN, W-wa 1989 5. T. A. Littlefield, N. Thorley: Atomic and Nuclear Physics (An Introduction), Van Nostrand Reinhold Company, London 1979 6. W. S. Wolkenstein: Sbornik zadacz po obszczemu kursu fizyki, GIF-ML, Moskwa 1968 i późniejsze tłumaczenia na język polski PWN) 7. I. E. Irodow: Sbornik zadacz po atomnoj fizikie, Gosatomizdat, Moskwa 1960 Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykład – egzamin pisemny i selektywnie ustny łącznie za semestr I i II (niezbędne jest wcześniejsze zaliczenie ćwiczeń rachunkowych i laboratoryjnych za semestr I i II) Ćwiczenia – zaliczenie na podstawie kolokwiów Laboratorium – zaliczenie na podstawie ocen z wykonywanych 8 ćwiczeń laboratoryjnych


Nazwa przedmiotu Maszynoznawstwo Kod 19.2 Semestr 2 Godziny 1E 2 Punkty ECTS 5


Katedra Aparatury i Maszynoznawstwa Chemicznego

Odpowiedzialny (a) Prof. dr hab. inż. Witold Lewandowski Przedmioty poprzedzające: Matematyka, Fizyka

Wymagania wstępne: Znajomość matematyki fizyki i podstaw rysunku technicznego

Założenia i cele przedmiotu: Wprowadzenie w podstawy zagadnień inżynierskich i technicznych. Uzasadnienie konieczności zgłębienia tej niezbędnej w pracy zawodowej inżyniera wiedzy Metody dydaktyczne: Wykład tradycyjny wspomagany prezentacjami multimedialnymi, materiałami (katalogi, prospekty, normy oraz przykłady obliczeń) dostępnymi na stronie domowej Katedry oraz demonstrowaniem zaworów, króćców, wzierników, cieczowskazów i innych elementów aparatury chemicznej. Treści programowe: - Wybrane działy z wytrzymałość materiałów w odniesieniu do projektowaniu zbiorników i przewodów. - Połączenia stosowane w przemyśle chemicznym, wśród których wyszczególniono: rozłączne (gwintowane, wpustowe) i nierozłączne (spawane, zgrzewane, nitowane). - Materiały konstrukcyjne stosowane w budowie instalacji przemysłu chemicznego, w tym: metale (żelazne i nieżelazne), materiały naturalnym (drewno, skóra, korek, kauczuk) i sztuczne (ceramika, szkło, tworzywa sztuczne). - Armatura przemysłu chemicznego, spożywczego i farmaceutycznego z zaakcentowaniem zbiorników, rurociągów, zaworów, wzierników, cieczowskazów i króćców pomiarowych. - Obliczenie, rysowanie, detalowanie składowych elementów konstrukcyjnych aparatów przemysłu chemicznego takich jak ścianki zbiornika, śruby w pokrywach, łapy reaktorów, wrzeciona zaworów itd. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: Praca zbiorowa, Mały Poradnik Mechanika t.I i II, WNT, Warszawa, 1988, W.Lewandowski, Maszynoznawstwo chemiczne, Ćwiczenia projektowe, Wyd. PG., 1979, W.Lewandowski Materiały pomocnicze do projektowania zbiornika, Strona domowa Katedry,

(http://www.pg.gda.pl/chem/Katedry/Maszyny/masz_index.html) Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykład – egzamin pisemny Laboratorium – zaliczenie na podstawie kolokwium rachunkowego i rysunkowego oraz zawartości teczki projektowej.

http://www.pg.gda.pl/chem/Katedry/Maszyny/masz_index.html


Nazwa przedmiotu Matematyka Kod 1.2

Semestr II Godziny 3E 3 Punkty ECTS 9 w c l p s Sposób zaliczenia E/Z

Katedra Studium Nauczania Matematyki Odpowiedzialny (a) St.wykł. mgr Franciszek Kaszubowski Przedmioty poprzedzające:

Wymagania wstępne:

Założenia i cele przedmiotu: umiejętności i kompetencje - posługiwanie się metodami matematycznymi w opisie zjawisk fizycznych i procesów chemicznych; technologicznego wykorzystania metod matematycznych Metody dydaktyczne: wykład, ćwiczenia, praca własna oparta na materiałach pomocniczych

Treści programowe Elementy algebry liniowej: wyznaczniki i ich własności, macierz i działania na macierzach, macierz odwrotna i rząd macierzy, układy równań liniowych, twierdzenie Cramera, twierdzenie Kroneckera – Capelliego. Elementy geometrii analitycznej: algebra wektorów, iloczyn skalarny, iloczyn wektorowy i mieszany, płaszczyzna w przestrzeni, prosta w przestrzeni, krzywe stożkowe właściwe, powierzchnie stopnia drugiego. Rachunek różniczkowy i całkowy funkcji dwóch zmiennych: granica i ciągłość funkcji dwóch zmiennych, pochodne cząstkowe, różniczka zupełna, ekstrema funkcji dwóch zmiennych, całki podwójne i ich zastosowanie, opisywanie obszarów przestrzennych we współrzędnych walcowych oraz sferycznych. Elementy analizy wektorowej: pole skalarne, pole wektorowe, gradient, dywergencja , rotacja, potencjał pola wektorowego i jego wyznaczanie. Równania różniczkowe zwyczajne i cząstkowe: równania różniczkowe zwyczajne rzędu pierwszego( o zmiennych rozdzielonych, jednorodne, liniowe Bernoullie’go), równania różniczkowe liniowe rzędu drugiego o stałych współczynnikach ( metoda przewidywań i metoda uzmienniania stałych), przykłady równań różniczkowych o pochodnych cząstkowych, równanie różniczkowe cząstkowe liniowe rzędu pierwszego o niewiadomej funkcji u=u(x,y,z), równanie rozchodzenia się ciepła. Jednowymiarowa zmienna losowa typu skokowego i ciągłego: przestrzeń probabilistyczna, rozkład prawdopodobieństwa, funkcja gęstości, dystrybuanta, parametry rozkładów ( wartość oczekiwana , moment rzędu k , wariancja, odchylenie standardowe, zmienna losowa standaryzowana, momenty centralne rzędu k, moda). Elementy statystyki matematycznej: podstawowe pojęcia i twierdzenia, rozkłady występujące w statystyce, przedziały ufności, weryfikacja hipotez statystycznych. Zagadnienia optymalizacji: istota programowania liniowego, metoda geometryczna rozwiązywania programowania liniowego, metoda sympleks, dwoistość (dualność) programowania liniowego. Wybrane zagadnienia z podstaw metod numerycznych: aproksymacja funkcji, wzór interpolacyjny Lagrange’a, kwadratowa aproksymacja punktowa funkcji, przybliżone rozwiązywanie równań( metoda cięciw , metoda stycznych), przybliżone metody obliczania całek ( metoda prostokątów, trapezów i Simpsona), całkowanie za pomocą szeregów, rozwiązywanie równań różniczkowych zwyczajnych za pomocą szeregów potęgowych.

Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: M. Gewert, Z. Skoczylas: Analiza matematyczna 2, Wrocław: Oficyna Wydawnicza GiS, 2006. T. Jurlewicz, Z. Skoczylas: Algebra liniowa 1, Wrocław: Oficyna Wydawnicza GiS, 2005. W. Krysicki, L. Włodarski; Analiza matematyczna w zadaniach, część II, Warszawa, PWN, 2003. A. Plucińska, E. Pluciński: Elementy probabilistyki, Warszawa, PWN, 1990. R. Guter, B. Owczyński: Wstęp do metod numerycznych, Warszawa, PWN, 1965. Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykład – egzamin pisemny Ćwiczenia – zaliczenie (na podstawie kolokwiów, sprawdzianów, aktywności i obecności)


Nazwa przedmiotu Techniki laboratoryjne Kod 9.2

Semestr II Godziny 3 Punkty ECTS 3 w c l p s Sposób zaliczenia Z

Katedra Chemii Nieorganicznej Odpowiedzialny (a) Prof. dr hab. inż. Jerzy Pikies Przedmioty poprzedzające: brak Wymagania wstępne: brak Założenia i cele przedmiotu: Poznanie podstawowego wyposażenia pracowni chemicznej. Opanowanie manualne typowych technik pracy laboratoryjnej. Metody dydaktyczne: Demonstracja, praca indywidualna, praca w grupie. Treści programowe: Realizowane w Kat. Chemii Nieorganicznej: 1. Pracownia chemiczna. Instalacje: wodna, gazowa, elektryczna, wentylacyjna. Organizacja pracy, środki

ochrony osobistej, zasady BiHP, środki p. poż.. Pierwsza pomoc w nieszczęśliwych wypadkach. 2. Chemikalia: rodzaje, oznakowanie, transport, przechowywanie, neutralizacja. 3. Gazy techniczne: rodzaje, transport, przechowywanie, obsługa butli gazowych, manometry. Palność,

toksyczność i wybuchowość gazów. 4. Naczynia laboratoryjne: ze szkła, kwarcu, porcelany. Wyposażenie z drewna, metalu i tworzyw

sztucznych. Obróbka szkła. 5. Operacje laboratoryjne: ogrzewanie, chłodzenie, suszenie, uzdatnianie wody. Praca pod zwiększonym i

zmniejszonym ciśnieniem Sprzęt: palniki, piece, destylarki, suszarki, autoklawy, linie próżniowe. Realizowane w Kat. Chemii Fizycznej: 1. Przygotowywanie roztworów o znanym stężeniu (składzie). Szkło laboratoryjne stosowane do

przygotowywania roztworów (rodzaje pipet, biuret, kolby miarowe). Współmierność pipety i kolby miarowej. Wagi i ważenie – wagowe przygotowanie próbek i roztworów. Miareczkowanie.

2. Pomiar temperatury – rodzaje termometrów i ich przeznaczenie 3. Budowa, działanie i zastosowanie termostatów. Budowa i działanie termometru kontaktowego, inne

regulatory. 4. Podstawy elektrochemii - elektroliza roztworów, pomiar potencjometryczny. Realizowane w Kat. Chemii Organicznej: 1. Przepisy BHP, zagrożenia (praca z substancjami palnymi, wybuchowymi, żrącymi, toksycznymi,

gaszenie pożarów) i udzielanie pierwszej pomocy w laboratorium Chemii Organicznej. 2. Szkło laboratoryjne (typy naczyń, ich nazwy i przeznaczenie, mycie i suszenie szkła). 3. Zestawy laboratoryjne do typowych czynności wykonywanych w laboratorium Chemii Organicznej:

3.1 Ogrzewanie pod chłodnicą zwrotną 3.2 Sączenie pod zmniejszonym ciśnieniem 3.3 Ekstrakcja 3.4 Montowanie aparatury i wykonanie destylacji: prostej, z parą wodną, frakcyjnej i próżniowej

(rodzaje manometrów) 3.5 Krystalizacja (sposób wykonania, dobór rozpuszczalnika, zastosowanie węgla aktywnego) 3.6 Łaźnie chłodzące 3.7 Budowa, zastosowanie i obsługa wyparki obrotowej (rotacyjnej)

Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: 1. N. Bellen, A. Gutorska: Poradnik laboranta chemika. WNT, Warszawa 1985 2. A. I. Vogel: Preparatyka Organiczna, WNT, Warszawa 2006. 3. B. Bochwica (tłum.): Preparatyka Organiczna, PWN, Warszawa 1971. 4. D. Witt, K. Dzierzbicka, J. Rachoń: Syntezy i transformacje związków organicznych. Wyd. PG, Gdańsk

2007. Warunki zaliczenia przedmiotu: Zaliczenie kolokwium.


Nazwa przedmiotu Automatyka i pomiary wielkości

fizykochemicznych Kod 21.3

Semestr III Godziny 1 2 Punkty ECTS 4 w c l p s Sposób zaliczenia Z

Katedra Inżynierii Chemicznej i Procesowej Odpowiedzialny (a) Dr inż. Tomasz Andrzejewski Przedmioty poprzedzające: Matematyka, fizyka

Wymagania wstępne: Ruch ładunków elektrycznych, hydrostatyka, ruch ciepła. Wielkości fizyczne, jednostki. Podstawowe pojęcia rachunku różniczkowego.

Założenia i cele przedmiotu: Przekazanie podstawowych informacji z zakresu pomiarów parametrów procesowych, kontroli, sterowania i regulacji procesów przemysłowych. Zwrócenie uwagi na specyfikę przemysłu chemicznego. Metody dydaktyczne: Wykład tradycyjny oraz w formie prezentacji ppt.

Treści programowe**: Pojęcia i wielkości podstawowe. Sprzężenie zwrotne, układy regulacji i sterowania. Schematy blokowe. Podstawy opisu matematycznego własności dynamicznych elementów układów regulacji. Stany ustalone i nieustalone procesów. Nastawianie, sterowanie i regulacja procesów – regulatory i urządzenia wykonawcze. Metody badania i analizy stanów nieustalonych procesów. Dobór regulatorów. Stabilność i jakość sterowania. Kryteria oceny jakości regulacji. Rodzaje regulacji. Pomiary podstawowych parametrów procesowych. Pomiar i regulacja temperatury, czujniki termometryczne, budowa, zasada działania. Dynamika czujników termometrycznych. Pomiar ciśnienia, budowa i zasada działania manometrów. Pomiary niskich i wysokich ciśnień. Pomiar ilości i strumienia objętości płynów, poziomu cieczy, gęstości, lepkości, wilgotności.

Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: 1. W. Greblicki: Podstawy automatyki, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2006, 2. Automatyka i robotyka – podstawy, Wydawnictwo PG, Gdańsk 2003, 3. D. Taler, J. Sokołowski: Pomiary cieplne w przemyśle, Agenda Wydawnicza PAK, Warszawa 2006 4. M.W. Kułakow: Pomiary technologiczne i aparatura kontrolno – pomiarowa w przemyśle chemicznym, WNT, Warszawa 1972, 5. E. Romer: Miernictwo przemysłowe, WNT, Warszawa Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykład – zaliczenie pisemne Laboratorium – zaliczenie na podstawie sprawdzianów ustnych lub pisemnych i sprawozdań

Proszę o wypełnienie szarych pól Odpowiedzialny(a) i Treść programu


Nazwa przedmiotu Chemia fizyczna Kod 5.3 Semestr III Godziny 2 1 2 - - Punkty ECTS 6


Katedra Chemii Fizycznej Odpowiedzialny (a) Dr hab. inż. Wojciech Chrzanowski Przedmioty poprzedzające: matematyka, fizyka, chemia ogólna (nieorganiczna)

Wymagania wstępne: znajomość chemii w zakresie matury rozszerzonej, znajomość podstaw rachunku różniczkowego i całkowego, podstaw fizyki

Założenia i cele przedmiotu: Zdobycie wiedzy niezbędnej dla zrozumienia istoty podstawowych przemian fizykochemicznych oraz wykonywania podstawowych obliczeń w zakresie termodynamiki chemicznej, w szczególności z zakresu:

Termochemii Równowag chemicznych Równowag fazowych

Zdobycie umiejętności praktycznych związanych z prowadzeniem pomiarów fizykochemicznych z wykorzystaniem zestawów aparaturowych o zróżnicowanym stopniu złożoności. Wytworzenie nawyków odpowiedniego opracowania wyników pomiarów, ich interpretacji z wykorzystaniem metod statystyki matematycznej. Metody dydaktyczne: Wykład oparty na wskazanych podręcznikach podstawowych oraz notatkach wykładowych publikowanych na stronach Katedry Chem. Fiz. (http://www.pg.gda.pl/chem/Dydaktyka/Fizyczna/katchemfizdyd.html) Ćwiczenia rachunkowe ilustrujące tezy wykładu na przykładach praktycznych (zadaniach) będących wprowadzeniem dla studiów technologii i inżynierii chemicznej. Laboratorium, polegające na osobistym, indywidualnym wykonaniu 6 ćwiczeń ilustrujących tezy wykładu i przykłady przerabiane na ćwiczeniach rachunkowych. Treści programowe: Wykład: Termodynamika chemiczna: Termochemia, prawo Hessa i wzór Kirchoffa. Druga zasada termodynamiki, entalpia swobodna. Trzecia zasada termodynamiki. Kryteria samorzutności i równowagi procesów. Układy otwarte – cząstkowe molowe wielkości, potencjał chemiczny. Równowaga chemiczna: Standardowa entalpia swobodna reakcji. Iloraz reakcji. Stałe równowagi reakcji (definicje, powiązania wzajemne). Reguła przekory. Izobara van’t Hoffa. Równanie Gibbsa-Helholtza. Równowagi fazowe: Ogólne warunki równowagi fazowej. Równanie Clausiusa-Clapeyrona. Reguła faz Gibbsa. Równanie Gibbsa-Duhema. Wybrane równowagi w układach jedno-, dwu- i trójskładnikowych (trójkąt Gibbsa) – interpretacja i posługiwanie się diagramami. Destylacja prosta i frakcjonowana. Prawo podziału Nernsta. Roztwory: Własności koligatywne. Charakterystyka termodynamiczna roztworu doskonałego i doskonale rozcieńczonego. Termodynamiczna definicja aktywności i współczynników aktywności. Funkcje nadmiarowe. Ćwiczenia rachunkowe: Obliczenia ciepła reakcji w warunkach stałości V i P. Obliczenia ΔS i ΔG reakcji. Związek ΔG0 ze stałą równowagi. Obliczenia dla równowag chemicznych w fazie gazowej: składów równowagowych i stopnia dysocjacji. Obliczenia równowag fazowych w układzie jednoskładnikowym. Obliczenia składu par w równowadze z roztworem, składów destylatu i cieczy wyczerpanej. Obliczenia związane z efektem krioskopowym ebulioskopowym i innymi własnościami koligatywnymi. Laboratorium (6 ćwiczeń do wyboru z poniższej listy): 1. Kalorymetria: a) wyznaczanie ciepła neutralizacji kwasu zasadą; b) wyznaczanie ciepła właściwego cieczy 2. Wyznaczane ciepła rozpuszczania w oparciu o zależność rozpuszczalności od temperatury 3. Pomiar stałych fizykochemicznych cieczy 4. wyznaczanie średniej masy molowej polimerów metoda wiskozymetryczną. 5. Pomiar prężności pary nasyconej cieczy 6. Wyznaczanie diagramu fazowego ciecz-para w układzie dwuskładnikowym 7. Wyznaczanie diagramu fazowego dla układów skondensowanych w oparciu o krzywe stygnięcia 8. Kriometria 9. Spektrofotometria w zakresie VIS/UV – równowaga reakcji kompleksowania

http://www.pg.gda.pl/chem/Dydaktyka/Fizyczna/katchemfizdyd.html


Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: Literatura podstawowa: 1. P. W. Atkins, Chemia fizyczna, PWN 2001. 2. P. W. Atkins, Podstawy chemii fizycznej, PWN 1999. 3. P. W. Atkins, Przewodnik po chemii fizycznej, PWN 1997. 4. K. Pigoń i Z. Ruziewicz, Chemia fizyczna, PWN 2006. 5. Chemia fizyczna, praca zbiorowa, PWN 1980. 6. G. M. Barrow, Chemia fizyczna, PWN 1978. 7. L. Sobczyk i A. Kisza, Chemia fizyczna dla przyrodników, PWN 1975. 8. W. Libuś, Chemia fizyczna, część I, Wydawnictwo PG, 1970. Literatura uzupełniająca: 1. H. Buchowski i W. Ufnalski, Podstawy termodynamiki (poz. 1-6 z serii Wykłady z chemii fizycznej WNT) 2. H. Buchowski i W. Ufnalski, Fizykochemia gazów i cieczy 3. H. Buchowski i W. Ufnalski, Gazy, ciecze i płyny 4. H. Buchowski i W. Ufnalski, Roztwory 5. W. Ufnalski, Równowagu chemiczne 6. H. Buchowski, Elementy termodynamiki statystycznej 7. W Libuś, Chemia Fizyczna, część I, PG, Gdańsk 1970. 8. I Uruska (red.), Zbiór zadań z chemii fizycznej, PG, Gdańśk 1997. 9. M. Pilarczyk, Zadania z chemii fizycznej, PG, Gdańśk 1996. 10. I Uruska, Zbiór zadań testowych z chemii fizycznej, PG, Gdańśk 1997. 11. H. Strzelecki, W.Grzybkowski (red.), Chemia fizyczna, ćwiczenia laboratoryjne, PG, Gdańsk 2004. 12. W.Chrzanowski, zadania z chemii fizycznej publikowane w sieci: (http://www.pg.gda.pl/chem/Dydaktyka/Fizyczna/katchemfizdyd.html) Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykład: egzamin pisemny (ustny dodatkowo dla osób będących blisko zaliczenia po pisemnym lub pragnących podwyższyć ocenę uzyskaną na ustnym) Ćwiczenia rachunkowe: zaliczenie w oparciu o dwa kolokwia pisemne z rozwiązywania zadań (plus pisemne poprawkowe na ostatnich zajęciach dla osób będących blisko zaliczenia po kolokwiach kursowych lub pragnących podwyższyć ocenę uzyskaną po kolokwiach kursowych). Laboratorium: zaliczenie oparte na ocenach za kolokwia wejściowe (ustne lub testowe) oraz sprawozdania.



Nazwa przedmiotu Chemia Nieorganiczna Kod 3.3 Semestr III Godziny E 4 Punkty ECTS 5


Katedra Chemii Nieorganicznej Odpowiedzialny (a) prof. dr hab. inż. Jerzy Pikies Przedmioty poprzedzające: Techniki laboratoryjne Chemia Nieorganiczna I i II sem.

Wymagania wstępne: Opanowanie materiału z przedmiotu Techniki laboratoryjne. Wstępne opanowanie materiału z zakresu Chemii Nieorganicznej – z I i II semestru.

Założenia i cele przedmiotu: Celem zajęć laboratoryjnych jest praktyczne poznanie właściwości związków nieorganicznych oraz wykorzystanie ich do rozdziału oraz identyfikacji kationów i anionów jak również analizy substancji nieorganicznych. Metody dydaktyczne: Dydaktyka przedmiotu oparta została na zajęciach laboratoryjnych, pozwalających na samodzielne i praktyczne wykorzystanie wiedzy poznanej na wykładach. Treści programowe: Analiza jakościowa wybranych kationów. Analiza jakościowa mieszaniny wybranych anionów. Analiza jakościowa soli. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: Laboratorium: Skrypt: J. Prejzner: Chemia nieorganiczna. Laboratorium. Wydawnictwo PG 2004. Warunki zaliczenia przedmiotu: - zaliczenie laboratorium - zdanie egzaminu


Nazwa przedmiotu Elektrotechnika i Elektronika Kod 8.3

Semestr 3 Godziny 1 Punkty ECTS 1 w c l p s Sposób zaliczenia Z

Katedra Chemii Fizycznej Odpowiedzialny (a) Dr Mirosław Męcik Przedmioty poprzedzające: Fizyka

Wymagania wstępne:

Założenia i cele przedmiotu: Wykład zaznajamia słuchaczy z podstawami elektrotechniki w aspekcie zastosowań praktycznych. Zapoznaje z najpopularniejszymi elementami elektronicznymi. Zwraca się szczególną uwagę na wyrobienie umiejętności analizowania charakterystyk oraz posługiwania się podstawowymi prawami. Szczególna nacisk położono na nowoczesne układy scalone: analogowe, cyfrowe oraz analogowo cyfrowe, w tym mikroprocesorowe. Metody dydaktyczne: Wykład multimedialny z zastosowaniem slajdów orz animacji

Treści programowe**: Podstawy elektrotechniki w aspekcie praktycznym:

• Prąd stały – podstawowe prawa, źródła prądu stałego • Prąd przemienny jednofazowy i trójfazowy • Prądnice i silniki prądu stałego • Silniki prądu przemiennego – rodzaje, sposoby regulacji szybkości obrotowej • Transformatory i sieć energetyczna

Podstawy elektroniki w zakresie umożliwiającym racjonalne korzystanie ze współczesnych urządzeń elektronicznych w laboratorium i zakładzie przemysłowym:

• Diody, tranzystory, tyrystory – charakterystyki, właściwości, zastosowania • Wzmacniacze operacyjne – własności, układy pracy, zastosowania • Układy scalone cyfrowe – standardy: TTL, HC, HCT, bramki i funkcje logiczne, przerzutniki, liczniki binarne

i dziesiętne, wizualizacja wyników • Przetworniki AC i CA – sposoby przetwarzania, dobór, szybkość, dokładność, współpraca z układami

mikroprocesorowymi, systemy akwizycji danych i sterowania • Prostowniki i stabilizatory napięcia i prądu • Miernictwo wielkości elektrycznych i nieelektrycznych

Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: • Skrypty PG • Elektrotechnika i Elektronika dla nieelektryków, Praca zbiorowa, PWN • Sztuka Elekroniki, P. Horowitz, W. Hill, PWŁ

Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykład – zaliczenie pisemne

WYDZIAŁ CHEMICZNY POLITECHNIKI GDAŃSKIEJ Kierunek: TECHNOLOGIA CHEMICZNA

Nazwa przedmiotu Grafika inżynierska Kod 16.3 Semestr III Godziny 2 Punkty ECTS 2


Katedra Technologii Chemicznej Odpowiedzialny (a) dr inż. Robert Aranowski Przedmioty poprzedzające: Maszynoznawstwo chemiczne, Rysunek techniczny, Informatyka

Wymagania wstępne: Znajomość podstaw obsługi komputera, systemu operacyjnego MS Windows, umiejętność obsługi narzędzi wskazujących (myszka, tablet)

Założenia i cele przedmiotu:

Student po ukończeniu kursu Grafiki Inżynierskiej powinien znać środowisko AutoCAD’ i Solid Edg’a, umieć samodzielnie wykonywać rysunki techniczne (np. maszynowe, schematy (technologiczne) instalacji stosowanych w technologii chemicznej). Docelowym efektem kształcenia jest nabycie przez studenta umiejętności wystarczających dla praktycznego wspomagania projektowania procesów technologicznych i inżynierskich na późniejszych latach studiów oraz w praktyce zawodowej Metody dydaktyczne: • Laboratorium, praktyczna praca na stanowiskach komputerowych, dyskusja i rozwiązywania problemów wykonywania

rysunków w programach AutoCAD i Solid Edge

Treści programowe:

Wprowadzenie do rysunku wektorowego, oprogramowanie CAD; Tworzenie nowego rysunku z szablonów; Ekran AutoCAD’a: obszar rysunku, linia statutowa, belka narzędziowa, paski narzędzi, linia poleceń, menu górne, menu kontekstowe, menu obrazkowe, menu boczne, menu kursora, ikona układu współrzędnych; Przestrzeń AutoCAD’a: globalny układ współrzędnych WCS, lokalny układ współrzędnych UCS, współrzędne: względne, bezwzględne, prostokątne, biegunowe, sferyczne, walcowe. Jednostki, skala, rozmiar papieru; Podstawowe obiekty AutoCAD’a: line, xline, ray, mline, pline, polygon, rectang, arc, circle, ellipse, point, region. Modyfikacja rysunku: erase, copy, array, offset, mirror, rotate, break, extend, trim, stretch, chamfer, fillet, scale, explode, insert, bmake, trace, donut, boundary, sketch, solid, spline, hatch, batch, mtext. Właściwości obiektów; wybieranie obiektów; napisy; rysowanie precyzyjne; anulowanie poleceń; warstwy; bloki; centrum danych projektowych; rysunek aksonometryczny; kreskowanie; rysunek prototypowy; regiony; multilinie; wydruk; rozmieszczenia wydruku; style wydruku; automatyczny wydruk; wymiarowanie; edycja wymiarowania; style wymiarowania; wymiary w rzutach przestrzeni papieru. Modelowanie bryłowe z zastosowanie programu AutoCAD i Solid Edge Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej:

1. Pikoń J., AutoCAD 2002, Helion, Warszawa 2002. 2. Suseł M., Makowski K., Grafika inżynierska z zastosowaniem programu AutoCad, ISBN: 83-7085-910-0, Oficyna

Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej 3. Mazur J., Kosiński K., Polakowski K., Grafika inżynierska z wykorzystaniem metod CAD, Wydawnictwo: Oficyna

Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Rok wydania: 2004, ISBN: 8372074631 4. Droździel P., Krzywonos L., Kudasiewicz Z. ,Zniszczyński A.: Grafika Inżynierska. Zbiór zadań dla mechaników. Cz 1.

Liber Duo, Lublin 2005. 5. Koczyk H.: Geometria wykreślna. PWN, Warszawa 1995 6. Dobrzański T.: Rysunek techniczny maszynowy. WNT Warszawa 2005. 7. PN-EN ISO 128-24: 2003. Rysunek techniczny. Zasady ogólne przedstawiania. Część 24. Linie na rysunkach

technicznych maszynowych. 8. PN-EN ISO 3098-0: 2002. Dokumentacja techniczna wyrobu. Pismo. Część 0. Zasady ogólne. 9. PN-EN ISO 3092-2: 2002. Dokumentacja techniczna wyrobu. Pismo. Część 2. Alfabet łaciński, cyfry i znaki. 10. PN-EN ISO 5456-1: 2002. Rysunek techniczny. Metody rzutowania. Część 1. Postanowienia ogólne. 11. PN-EN ISO 5456-2: 2002. Rysunek techniczny. Metody rzutowania. Część 2. Przedstawianie prostokątne. 12. PN-EN ISO 5456-3: 2002. Rysunek techniczny. Metody rzutowania. Część 3. Przedstawianie aksonometryczne.

Warunki zaliczenia przedmiotu:

Laboratorium - zaliczenie na podstawie wykonanych rysunków projektowych i aktywności studentów na zajęciach


Specjalność:


Nazwa przedmiotu Technologie Informacyjne Kod 35.3 Semestr III Godziny 4 Punkty ECTS 4


Katedra Chemii Fizycznej Odpowiedzialny (a) Dr inż. Roman Pastewski Przedmioty poprzedzające: brak

Wymagania wstępne: brak

Założenia i cele przedmiotu: Umiejętność użytkowania komputera. Znajomość podstawowych programów wykorzystywanych w praktyce. Korzystanie z zasobów Internetu. Umiejętność łączenia komputera z aparaturą kontrolno-pomiarową i sterowanie w systemie on-line. Metody dydaktyczne: Demonstracja, praca indywidualna, projektowanie w grupie

Treści programowe**: 1. Podstawy obsługi systemu 2. Edytor tekstu z elementami grafiki ( programy MS Word i ISIS DRAW) 3. Bazy danych (Zasady budowy baz danych, tworzenie, aktualizacja oraz przeszukiwanie bazy

danych. Internetowe bazy danych o tematyce chemicznej) 4. Arkusz kalkulacyjny (Programowanie arkusza kalkulacyjnego w obliczeniach statystycznych i

numerycznych, opracowaniu danych eksperymentalnych i projektowych, z wykorzystaniem funkcji wbudowanych w program np. MS EXCEL)

5. Graficzna prezentacja i ocena wyników eksperymentalnych 6. Program AUTOCAD 7. Internet (Organizacja sieci Internet, protokół transmisji i standardowy język HTML, transmisja

danych w sieci – program ftp) 8. Standardowy interfejs szeregowy RS-232 • Zapoznanie ze sprzętem • Zapoznanie z protokołem transmisji • Elementy oprogramowania RS-232, modyfikacja 9. Standardowy interfejs równoległy IEE 488 • Zapoznanie ze sprzętem • Instalacja oprogramowania • Adresy, protokoły transmisji 10. Akwizycja danych i sterowanie aparaturą kontrolno-pomiarową • Magistrale ISA i PCI • Ćwiczenia praktyczne – programowanie i pomiar temperatury termostatu

Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej:

1. W. Sikorski : Podstawy technik informacyjnych , PWN 2004 2. M. Pilch: Excel dla chemików. Ćwiczenia z ... , Wyd. Mikon 3. B. Jankowski, A Regmunt: Bazy danych uczymy się na przykładach, Wyd. Mikom 4. P. Rajca: Internet. Ćwiczenia praktyczne, Wyd. Helion 5. A. Pikoń: AutoCAD 2002. Pierwsze kroki, Wyd. Helion 6. W. Willard: HTML – kurs podstawowy, Wyd. Edition 2000 7. K. Wojtuszkiewicz: Urządzenia techniki komputerowej. Cz.2 Urządzenia peryferyjne i interfejsy,

PWN 2007 Warunki zaliczenia przedmiotu: Kolokwia sprawdzające


Specjalność: Nazwa przedmiotu Termodynamika Techniczna Kod 17.3

Semestr III Godziny 1 1 Punkty ECTS 3 w c l p s Sposób zaliczenia E/Z

Katedra Aparatury i Maszynoznawstwa Chemicznego Odpowiedzialny (a) Dr hab. Ewa Klugmann-Radziemska Przedmioty poprzedzające: - fizyka, matematyka

Wymagania wstępne: - znajomość fizyki na poziomie maturalnym

Założenia i cele przedmiotu: Zapoznanie studentów z podstawami termodynamiki technicznej, powiązanie pojęć i zależności termodynamicznych z właściwościami substancji i zastosowaniami technicznymi.

Metody dydaktyczne: - Wykład - Ćwiczenia rachunkowe.

(materiały pomocnicze dostępne na stronie domowej Katedry i w postaci skryptu – w przygotowaniu) Treści programowe:

1. Pojęcia podstawowe i umiejętność ich stosowania: • Podstawowe pojęcia termodynamiki ogólnej: energia wewnętrzna, stan termodynamiczny,

funkcja stanu, funkcja procesu, potencjały termodynamiczne, ciśnienie, temperatura, objętość, ciepło, ciepło właściwe, entalpia, entropia, egzergia, układ termodynamiczny, układ termodynamicznie izolowany.

• Zasady termodynamiki: zerowa zasada termodynamiki, pierwsza zasada termodynamiki w systemie izolowanym i otwartym, druga zasada termodynamiki.

• Klasyfikacja procesów termodynamicznych: odwracalny, nieodwracalny, samorzutny, quasi-statyczny.

2. Skale i pomiar temperatury. 3. Właściwości gazów:

• Modele gazów • Równanie stanu • Prawo Avogadra • Ciepła molowe gazów doskonałych • Mieszaniny gazów doskonałych i rzeczywistych.

4. Termodynamika procesów odwracalnych. 5. Podstawy termodynamiki procesów nieodwracalnych. 6. Właściwości gazów rzeczywistych, przemiany charakterystyczne. Obiegi termodynamiczne. 7. Wymiana ciepła przez konwekcję, przewodzenie i promieniowanie. 8. Techniczne obliczenia termodynamiczne.

Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: 1. Wiśniewski S: Termodynamika techniczna, Warszawa WNT 1987 2. Staniszewski B.: Termodynamika, PWN 1982 3. Pudlik W.: Termodynamika, Wydawnictwo PG 1998 4. Gumiński K: Termodynamika, PWN 1982 5. Kalinowski E.: Termodynamika, PW Wrocław, 1994 6. Szarawara J.: Termodynamika Chemiczna, WNT 1985 7. Michałowski S, Wańkowicz K.: Termodynamika procesowa, WNT 1993 8. Ochęduszko S.: Termodynamika stosowana, Warszawa WNT 1970 9. Szargut J.: Termodynamika, Warszawa PWN 1980

Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykład – egzamin pisemny i ustny. Ćwiczenia – zaliczenie na podstawie wyników kolokwiów.


Nazwa przedmiotu Aparatura Przemysłu Chemicznego Kod 20.4 Semestr 4 Godziny 2 1 Punkty ECTS 4


Katedra Aparatury i Maszynoznawstwa Chemicznego

Odpowiedzialny (a) Dr inż. Henryk Bieszk Przedmioty poprzedzające: maszynoznawstwo Wymagania wstępne: Założenia i cele przedmiotu: Celem zajęć jest przedstawienie podstawowych wiadomości z zakresu budowy, zasady działania i eksploatacji typowych maszyn i aparatów stosowanych w przemysłach chemicznym i pokrewnych. Wykład obejmuje także omówienie związków między teorią działania urządzeń i konstrukcją maszyn transportowych, technologicznych i aparatów. Ćwiczenia projektowe: Omówienie metodyki obliczania i doboru wybranych maszyn i aparatów. Określanie wielkości urządzenia na podstawie założonej wydajności. Określanie parametrów pracy urządzeń, zapotrzebowania mocy, zdolności przerobowej lub produkcyjnej. Indywidualne opracowanie części aparaturowej projektu procesowego wybranego procesu technologicznego obejmujące części: opisową, obliczeniową i graficzną. Metody dydaktyczne: Prezentacja ppt, rozwiązywanie problemów w grupach, dyskusja

Treści programowe**: Maszyny do transportu ciał stałych, cieczy i gazów; (przenośniki ciał stałych, pompy, sprężarki). Maszyny do rozdrabniania ciał stałych; (kruszarki, młyny). Aparaty do mieszania materiałów sypkich, cieczy, i układów o wysokiej lepkości. Aparaty do rozdzielania układów ciecz-ciało stałe oraz ciecz- ciecz; (odstojniki, filtry, wirówki, hydrocyklony). Aparaty do rozdzielania układów gaz-ciało stałe i gaz-ciecz; (odpylacze suche i mokre). Aparaty do wymiany ciepła. Aparaty wyparne. Piece. Aparaty do wymiany masy; (aparaty do destylacji i rektyfikacji, absorbery, ekstraktory, suszarki) Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej:

1.Bieszk H.,: Urządzenia do realizacji procesów mechanicznych w technologii chemicznej. Wydawnictwo PG, Gdańsk 2001

2.Błasiński H., Młodziński B.: Aparatura przemysłu chemicznego. WNT, Warszawa 1983, 3. Pikoń J.: Aparatura chemiczna. PWN, Warszawa 1983 , 4. Planowski A.N., Ramm W.M., Kagan S.Z.: Procesy i aparaty w technologii chemicznej. WNT, Warszawa 1974, 5. Goździecki M., Świątkiewicz H., Przenośniki. WNT, Warszawa 1979 6. Kabsch P.: Odpylanie i odpylacze. WNT, Warszawa 1992 7. Koch R., Noworyta A.: Procesy mechaniczne w inżynierii chemicznej. WNT, Warszawa 1992 8. Leszczyński S.: Filtracja w przemyśle chemicznym. WNT, Warszawa 1972 9.Stępniewski M.: Pompy. WNT, Warszawa 1985 10. Stręk F.: Mieszanie i mieszalniki. WNT, Warszawa 1981 11. Warych J.: Aparatura chemiczna i procesowa. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1996 12.Pawłow K.F.,Romankow P.G.,Noskow A.A. - Przykłady i zadania z zakresu aparatury i inżynierii chemicznej. 13. Atlas konstrukcji aparatury chemicznej, pod red. J. Pikonia WNT 1981 14. Katalogi firmowe producentów urządzeń dla przemysłu chemicznego. Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykład: kartkówki na wykładzie, zaliczenie końcowe w formie pisemnej. Ćwiczenia projektowe: kolokwia obliczeniowe i rysunkowe, indywidualne zadanie projektowe


Nazwa przedmiotu Chemia fizyczna Kod 5.4 Semestr IV Godziny 2 1 2 Punkty ECTS 6

w c L p s Sposób zaliczenia E/Z

Katedra Chemii Fizycznej Odpowiedzialny (a) Dr hab. inż. Wojciech Chrzanowski Przedmioty poprzedzające: matematyka, fizyka, chemia ogólna (nieorganiczna), (chemia fizyczna sem. III)

Wymagania wstępne: znajomość chemii w zakresie ma-tury rozszerzonej, podstaw rachunku różniczkowego i całkowego, podstaw fizyki, podstaw termodynamiki

Założenia i cele przedmiotu: Zdobycie wiedzy niezbędnej dla zrozumienia istoty podstawowych przemian fizykochemicznych i oraz wyko-nywania podstawowych obliczeń z zakresu:

Elektrochemii (jonika i elektrodyka) Kinetyki chemicznej formalnej i kinetyki elekrochemicznej Wybranych zagadnień chemii kwantowej

Zdobycie umiejętności praktycznych związanych z prowadzeniem pomiarów fizykochemicznych z wykorzysta-niem zestawów aparaturowych o zróżnicowanym stopniu złożoności. Wytworzenie nawyków odpowiedniego opracowania wyników pomiarów, ich interpretacji z wykorzystaniem metod statystyki matematycznej. Metody dydaktyczne: Wykład oparty na wskazanych podręcznikach podstawowych oraz pomocniczych Ćwiczenia rachunkowe ilustrujące tezy wykładu na przykładach praktycznych (zadaniach) będących wprowa-dzeniem dla studiów technologii i inżynierii chemicznej. Laboratorium, polegające na osobistym, indywidualnym wykonaniu 6 ćwiczeń ilustrujących tezy wykładu i przykłady przerabiane na ćwiczeniach rachunkowych. Treści programowe: Wykład: Elektrochemia: 1. Jonika. Roztwory elektrolitów. Średnie jonowe współczynniki aktywności. Model oddziały-wań międzyjonowych i struktury roztworów elektrolitów wg Debye’a-Hückla. Dyskusja wzorów na współczyn-nik aktywności wyprowadzonych na gruncie modelu Debye’a-Hückla. Przewodnictwo elektryczne roztworów elektrolitów (podstawowe zależności, sposoby pomiaru, miareczkowanie konduktometryczne, przewodnictwa molowe). Solwatacja jonów. Liczby przenoszenia. 2. Elektrodyka. Elektroliza. Ogniwa galwaniczne: siła elek-tromotoryczna, klasyfikacja półogniw i ogniw, ogniwa paliwowe, charakterystyka termodynamiczna, zastoso-wania praktyczne – akumulatory. Skoki potencjału w ogniwach galwanicznych. Potencjały elektrodowe, skala wodorowa. Szereg elektrochemiczny. Zastosowania potencjometrii. Kinetyka chemiczna: Podstawowe pojęcia kinetyki formalnej: rząd i cząsteczkowość reakcji, definicja szybkości reakcji, wyprowadzanie podstawowych wzorów kinetycznych (różniczkowych i scałkowanych). Kinetyka i me-chanizmy reakcji złożonych (równoległe, następcze, odwracalne, łańcuchowe). Przybliżenie stanu stacjonarnego, mechanizm Lindemanna Hinshelwooda, mechanizm Michaelisa-Menten, mechanizm Lotki-Volterry. Zależność szybkości reakcji od temperatury. Teoria zderzeń aktywnych, teoria kompleksu aktywnego. Podstawowe poję-cia katalizy chemicznej. Kinetyka elektrochemiczna: Podwójna warstwa elektryczna. Procesy transportu depo-laryzatora do powierzchni elektrody. Polaryzacja elektrod, nadnapięcie, nadnapięcie wydzielania wodoru. Pola-rografia. Równanie Butlera-Volmera. Wzór Tafela. Charakterystyka ogniwa pracującego. Podstawowe pojęcia z zakresu korozji i ochrony przed korozją. Elementy chemii kwantowej: Pojęcia podstawowe. Postulaty mechaniki kwantowej. Równanie Schrödingera. Atom wodoru. Atomy wieloelektronowe. Przybliżenie jednoelektronowe. Zasada wariacyjna. LCAO i MO. Hy-brydyzacja. Ćwiczenia rachunkowe: Obliczenia liczb przenoszenia oraz konduktometryczne. Obliczenia SEM ogniw różnego typu. Obliczenia ΔS i ΔG reakcji w ogniwie. Związek ΔG0 ze stałą równowagi. Wyznaczanie współczynników aktywności elektroli-tów. Obliczenia z zakresu kinetyki formalnej. Wyznaczanie rzędu reakcji. Laboratorium (6 ćwiczeń do wyboru z poniższej listy): 1. Kinetyka reakcji inwersji sacharozy (pomiary polarymetryczne) 2. Kinetyka reakcji jodowania aniliny (analiza miareczkowa) 3. Wyznaczanie liczb przenoszenia jonów 4. Konduktometria


5. Wyznaczanie współczynników aktywności na podstawie pomiarów SEM 6. Wyznaczanie ΔG0 , ΔH0 i ΔS0 reakcji w ogniwie na podstawie zależności SEM od temperatury 7. Wyznaczanie napięcia rozkładowego roztworów i nadnapięcia wydzielania wodoru 8. Polarografia 9. Wyznaczanie momentów dipolowych ciekłych dielektryków metodą Guggenheima-Smitha 10. Pomiar momentów magnetycznych. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: Literatura podstawowa: 1. P. W. Atkins, Chemia fizyczna, PWN 2001. 2. P. W. Atkins, Podstawy chemii fizycznej, PWN 1999. 3. P. W. Atkins, Przewodnik po chemii fizycznej, PWN 1997. 4. K. Pigoń i Z. Ruziewicz, Chemia fizyczna, PWN 2006. 5. Chemia fizyczna, praca zbiorowa, PWN 1980. 6. G. M. Barrow, Chemia fizyczna, PWN 1978. 7. L. Sobczyk i A. Kisza, Chemia fizyczna dla przyrodników, PWN 1975. 8. R. F. Nalewajski, Podstawy i metody chemii kwantowej, PWN 2001. 9. W. Libuś i Z. Libuś, Elektrochemia, PWN 1987. Literatura uzupełniająca: 1. W. Kołos i J. Sadlej, Atom i cząsteczka (poz. 1-5 z serii Wykłady z chemii fizycznej WNT) 2. J. Sadlej, Spektroskopia molekularna 3. A. Molski, Wprowadzenie do kinetyki chemicznej 4. A. Kisza, Elektrochemia. Jonika 5. A. Kisza, Elektrochemia. Elektrodyka 6. I Uruska (red.), Zbiór zadań z chemii fizycznej, PG, Gdańśk 1997. 7. M. Pilarczyk, Zadania z chemii fizycznej, PG, Gdańśk 1996. 8. I Uruska, Zbiór zadań testowych z chemii fizycznej, PG, Gdańśk 1997. 9. H. Strzelecki, W.Grzybkowski (red.), Chemia fizyczna, ćwiczenia laboratoryjne, PG, Gdańsk 2004. 10. W.Chrzanowski, zadania z chemii fizycznej publikowane w sieci: (http://www.pg.gda.pl/chem/Dydaktyka/Fizyczna/katchemfizdyd.html) Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykład: egzamin pisemny (ustny dodatkowo dla osób będących blisko zaliczenia po pisemnym lub pragnących podwyższyć ocenę uzyskaną na ustnym) Ćwiczenia rachunkowe: zaliczenie w oparciu o dwa kolokwia pisemne z rozwiązywania zadań (plus pisemne poprawkowe na ostatnich zajęciach dla osób będących blisko zaliczenia po kolokwiach kursowych lub pragną-cych podwyższyć ocenę uzyskaną po kolokwiach kursowych). Laboratorium: zaliczenie oparte na ocenach za kolokwia wejściowe (ustne lub testowe) oraz sprawozdania.



Nazwa przedmiotu

CHEMIA ORGANICZNA Kod 4.4

Semestr 4 Godziny Punkty ECTS 4 w c l p s 3 2 1 Sposób zaliczenia Z

Katedra Chemii Organicznej Odpowiedzialny (a)

Aleksander Kołodziejczyk

Przedmioty poprzedzające: Chemia Ogólna, Chemia Nieorganiczna

Wymagania wstępne: podstawowe wiadomości z chemii

Założenia i cele przedmiotu: przyswojenie podstawowych wiadomości z Chemii

Metody dydaktyczne: wykład – prezentacja multumedialna; ćwiczenia audytoryjne dyskusja, sprawdziany

- Treści programowe: - wiązania chemiczne, orbitale atomowe, orbitale cząsteczkowe, hybrydyzacja, elektronowa struktura

prostych cząsteczek organicznych, konformacja, rotamery, projekcja Newmana; - alkany, nomenklatura, źródło alkanów, emisja metanu, synteza alkanów, właściwości fizyczne

alkanów, właściwości chemiczne alkanów; - cykloalkany, naprężenia torsyjne, konformacja cykloheksanu, wiązania akcjalne i ekwatorialne,

właściwości chemiczne cykloalkanów; - izomeria konstytucyjna, izomeria Z i E; - rodniki i reakcje rodnikowe, reakcje łańcuchowe, homoliza i heteroliza wiązania chemicznego,

szybkość reakcji, energia aktywacji, stan przejściowy; - halogenoalkany, właściwości fizyczne, otrzymywanie i reaktywność, izomeria; stereoizomeria,

racematy, chiralność, reguła Cahna, Ingolda i Preloga, projekcja Fischera, izomeria związków cyklicznych, reakcje z inwersją i retencją;

- reakcje substytucji nukleofilowej SN1 i SN2, reakcje eliminacji, reguła Zajcewa, rozpuszczalniki protonowe i aprotonowe;

- zasadowość, kwasowość, nukleofilowość, elektrofilowość; - alkeny, nomenklatura, otrzymywanie, właściwości fizyczne i chemiczne, trwałość, reakcje addycji

elektrofilowej i rodnikowej, reguła Markownikowa, reakcje hydroborowania, reakcje utlenienia; - alkiny, nomenklatura, otrzymywanie, właściwości fizyczne i chemiczne, C-kwasy, węglik wapnia jako

podstawowy surowiec w syntezie organicznej; - dieny, rodzaje i właściwości, mezomeria, addycja 1,2 , 1,4 i 1,6, addycja alkiloborowodoru do

podwójnego wiązania, kation allilowy, reakcja Dielsa – Aldera; - areny, benzen, jego struktura elektronowa, właściwości fizyczne i chemiczne; aromatyczność, reguła

Huckel’a, węglowodory aromatyczne zawierające pierścienie inne niż sześcioczłonowe; - alkohole, nomenklatura, otrzymywanie, właściwości fizyczne i chemiczne, kwasowość, alkoholany,

utlenianie, dehydratacja, przegrupowanie w reakcjach z udziałem karbokationu, podstawienie grupy OH halogenami,

- etery, nomenklatura, otrzymywanie, właściości fizyczne i chemiczne, rozszczepienie eterów, oksirany, otrzymywanie i własności chemiczne,

- związki siarkoorganiczne; - związki metaloorganiczne; Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: A. Kołodziejczyk Chemia organiczna, na stronie domowej Katedry Chemii Organicznej: http://www.pg.gda.pl/chem/; J. McMurry Chemia organiczna, PWN, Warszawa, wydanie 2000 r. lub późniejsze; L. G. Wade, Jr. Organic Chemistry, Pearson Prentice Hall, Upper Saddle River, New Jersey, 6th edition, 2006; T. W. G. Solomons, C. B. Fryhle, Organic Chemistry, John Wiley & Sons, Inc., 9th, edition, 2007; Nomenklatura związków organicznych, PTChem, Warszawa 1992; Przewodnik do nomenklatury związków organicznych, PTChem, Warszawa 1994 Warunki zaliczenia przedmiotu: zaliczenie ćwiczeń na podstawie obecności na ćwiczeniach oraz zaliczone 3 sprawdziany, na co najmniej ocenę dostateczną


Nazwa przedmiotu


Semestr 6 Godziny Punkty ECTS 6 w c l p s 4 4 Sposób zaliczenia Z


Dr hab. Krystyna Dzierzbicka

Przedmioty poprzedzające: Chemia Ogólna, Chemia Nieorganiczna, Chemia Organiczna z sem. 4. i 5.

Wymagania wstępne: zakres materiału z przedmiotu Chemia Organiczna z 4. i 5. semestru

Założenia i cele przedmiotu: opanowanie podstawowych czynności laboratoryjnych z zakresu chemii organicznej

Metody dydaktyczne: samodzielne otrzymywanie wybranych związków organicznych

- Treści programowe**: - opanowanie podstawowych czynności laboratoryjnych z zakresu chemii organicznej; - synteza wybranych preparatów Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: A. I. Vogel, Preparatyka Organiczna, WNT, Warszawa, 2006; D. Witt, K. Dzierzbicka, J. Rachoń, Syntezy i transformacje związków organicznych, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 2007; B. Bochwic (tłum.), Preparatyka Organiczna, PWN Warszawa 1971; A. Arendt, A. Kołodziejczyk, T. Sokołowska, Ćwiczenia Laboratoryjne z Chemii Organicznej, skrypt PG, 1980; A. Kołodziejczyk Chemia organiczna, na stronie domowej Katedry Chemii Organicznej: http://www.pg.gda.pl/chem/; J. McMurry Chemia organiczna, PWN, Warszawa, wydanie 2000 r. lub późniejsze; L. G. Wade, Jr. Organic Chemistry, Pearson Prentice Hall, Upper Saddle River, New Jersey, 6th edition, 2006; T. W. G. Solomons, C. B. Fryhle, Organic Chemistry, John Wiley & Sons, Inc., 9th, edition, 2007; Nomenklatura związków organicznych, PTChem, Warszawa 1992; Przewodnik do nomenklatury związków organicznych, PTChem, Warszawa 1994 Warunki zaliczenia przedmiotu: - obecność na ćwiczeniach, - zaliczenie kolokwium z wiadomości wstępnych, - zgromadzenie wymaganej liczby punktów zgodnie z regulaminem Laboratorium


Na studiach magistrskich Nazwa przedmiotu

CHEMIA ORGANICZNA II, Kod ?

Semestr Godziny Punkty ECTS w c l p s I 5 2 2 1 Sposób zaliczenia E/Z


Prof. Aleksander Kołodziejczyk Dr hab. inż. Krystyna Dzierzbicka

Przedmioty poprzedzające: Chemia Ogólna, Chemia Nieorganiczna, Chemia Organiczna sem. 4 i 5, Laboratorium z Chemii Organicznej sem.5.

Wymagania wstępne: z Chemii Organicznej sem. 4 i 5, umiejętność pracy w laboratorium Chemii Organicznej.

Założenia i cele przedmiotu: Przemysłowa chemia organiczna – reakcje chemiczne organiczne wykorzystywane w przemyśle; Chemia związków naturalnych poznanie chemii najbardziej popularnych naturalnych związków organicznych, opanowanie metod izolacji związków organicznych z surowców naturalnych, doskonalenie metod syntezy organicznej. Metody dydaktyczne: Przemysłowa chemia organiczna: wykład – prezentacja multimedialna, seminarium – opracowanie i wygłoszenia przez studenta referatu na zadany temat, dyskusja; Chemia związków naturalnych: wykład – prezentacja multimedialna, laboratorium – samodzielne otrzymanie zadanych preparatów. Treści programowe**: Przemysłowa chemia organiczna – podstawowe surowce, zastosowanie gazu syntezowego do wytwarzania związków organicznych; reakcje organiczne wykorzystywane w przemyśle: halogenowanie, sulfonowanie, nitrowanie, utlenianie, redukcja; przemysłowa produkcja aminokwasów; Chemia związków naturalnych – aminokwasy, peptydy, sacharydy, lipidy, alkaloidy (w tym narkotyki i anaboliki), steroidy, terpenoidy, biokataliza, wyodrębnianie związków organicznych z surowców naturalnych, synteza związków naturalnych i zastosowanie ich w preparatyce organicznej, syntezy różne. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: Przemysłowa chemia organiczna – samodzielne wyszukiwanie w literaturze chemicznej informacji na zadane tematy; Chemia związków naturalnych – A. Kołodziejczyk, Chemia związków naturalnych, PWN, Warszawa, wyd. 2. 2004; K. Dzierzbicka, D. Witt, Chemia Organicznych Związków Naturalnych. Ćwiczenia Laboratoryjne. Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 2000. K. Gawrońska, J. Gawroński, Wybór ćwiczeń z zaawansowanej chemii organicznej. Poznań: Uniwersytet im. A. Mickiewicza 1995. P. Kafarski, P. Wieczorek, Ćwiczenia laboratoryjne z chemii bioorganicznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole, 1997. D. Witt, K. Dzierzbicka, J. Rachoń, Syntezy i transformacje związków organicznych. Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 2007.

Warunki zaliczenia przedmiotu: wykład – egzamin pisemny i ustny; seminarium – wygłoszenie opracowanego przez siebie referatu, aktywny udział w spotkaniach seminaryjnych; laboratorium – obecność na zajęciach, przygotowanie teoretyczne do wykonania ćwiczenia, zgromadzenie odpowiedniej ilości punktów zgodnie z regulaminem Laboratorium * proszę wpisać odpowiednią formę zaliczenia: E – egzamin, Z – zaliczenie jeśli przedmiot składa się z kilku części składowych kończących się zaliczeniem oraz wykładu kończącego się egzaminem należy wpisać E/Z



Nazwa przedmiotu Elektrotechnika i Elektronika Kod 8.4

Semestr 4 Godziny 1 Punkty ECTS 1 w c l p s Sposób zaliczenia Z

Katedra Chemii Fizycznej Odpowiedzialny (a) Dr Mirosław Męcik Przedmioty poprzedzające: Fizyka

Wymagania wstępne:

Założenia i cele przedmiotu: Starannie dobrane ćwiczenia laboratoryjne pozwalają oswoić się z praktycznym stosowaniem najważniejszych elementów i układów elektronicznych. Przy opracowaniu sprawozdań kładzie się nacisk na wyrobienie umiejętności samodzielnego korzystania z zasobów internetu. Studenci uzyskują wiedzę dot. nowoczesnej elektroniki oraz umiejętności, które pozwolą im w przyszłości tę wiedzę uaktualniać. Metody dydaktyczne: Ćwiczenia laboratoratoryjne w grupach 3-osobowych – 8 ćwiczeń laboratoryjnych

Treści programowe: Podstawy elektrotechniki w aspekcie praktycznym:

• Prądnica i silnik prądu stałego • Miernictwo elektryczne

Podstawy elektroniki Praktyczne zapoznanie się z elementami i układami elektronicznymi, umiejętność posługiwania się danymi katalogowymi z internetu, ważne dla chemika pomiary wielkości nieelektrycznych i akwizycja danych przy pomocy PC i ich obróbka w Excelu:

• Diody, tranzystory, tyrystory – charakterystyki, właściwości, zastosowania • Wzmacniacze operacyjne – własności, układy pracy, zastosowania • Układy scalone cyfrowe – standard: TTL: bramki i funkcje logiczne, przerzutniki, liczniki

binarne i dziesiętne • Prostowniki i stabilizatory napięcia i prądu • Precyzyjne pomiary temperatury i termostatowanie (termometr Pt, termistorowy,

kwarcowy, regulacja PID) Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej:

• Skrypty PG • Opisy ćwiczeń laboratoryjnych • Elektrotechnika i Elektronika dla nieelektryków, Praca zbiorowa, PWN • Sztuka Elekroniki, P. Horowitz, W. Hill, PWŁ

Warunki zaliczenia przedmiotu: Laboratorium – Wykonanie ćwiczeń i pozytywna ocena sprawozdań


Nazwa przedmiotu Surowce energetyczne i chemiczne Kod 12.4 Semestr IV Godziny 2 1 Punkty ECTS 4


Katedra Technologii Chemicznej Odpowiedzialny (a) Prof. dr hab. inż. Jan Hupka Przedmioty poprzedzające: Chemia nieorganiczna

Wymagania wstępne: Brak

Założenia i cele przedmiotu: Zdobycie wiedzy z zakresu naturalnych zasobów surowcowych w kraju i świecie dotyczących energetyki, wpływu wykorzystywania tych zasobów na powstające odpady i środowisko. Zastępowanie surowców kopalnych innymi odnawialnymi, z odpadów itp. Metody dydaktyczne:

• Wykład poparty pokazami surowców, • Poznawanie surowców i wybranych ich właściwości.

Treści programowe**: Wykład: Surowce energetyczne i nośniki energii. Surowce pierwotne - węgiel, ropa naftowa, gaz ziemny, rudy metali, minerały. Surowce roślinne i zwierzęce Surowce poużytkowe. Wzbogacanie, oczyszczanie, rozdzielanie i płytkie uszlachetnianie surowców. Przetwarzanie surowców pierwotnych we wtórne. Skojarzona gospodarka surowcami. Kopalne surowce energetyczne w kraju i na świecie, ich zasoby i wystarczalność. Charakterystyka krajowych naturalnych surowców energetycznych. Wpływ spalania tych surowców na zanieczyszczenie kraju, Europy i świata. Sposoby pomniejszania zanieczyszczania środowiska w wyniku spalania różnych surowców naturalnych. Energia ze źródeł odnawialnych. Paliwa stałe, ciekłe i gazowe z odpadów Unieszkodliwianie dwutlenku węgla ze spalania surowców kopalnych. Energetyka a efekt cieplarniany. Kopalne surowce mineralne dla przemysłu chemicznego w kraju i na świecie. Zasoby tych surowców i krajowe ich zapotrzebowanie. Eksploatacja wybranych złóż surowców mineralnych. Odpady powstające przy wydobyciu i uszlachetnianiu surowców mineralnych .Obieg wybranych surowców chemicznych w przyrodzie. Odpady technologiczne jako źródło wybranych surowców. Laboratorium: Flotacja surowców, separacja magnetyczna, przesiewanie, sedymentacja w wodzie i innych cieczach (waga sedymentacyjna), elementy prostych metod chemicznych jakościowego rozpoznawania minerałów, poznawanie surowców mineralnych, analiza termiczna surowców mineralnych, analiza mikroskopowa. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej:

1. Praca zbiorowa: Bilans gospodarki surowcami mineralnymi Polski i świata 2001-2005. Wyd. PAN, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią, Kraków, 2007.

2. Magda. R: Międzynarodowe rynki metali i surowców mineralnych. Wyd. AGH, Kraków, 2006. 3. Manecki A. Encyklopedia minerałów. Wyd. AGH, Kraków, 2004. 4. Drzymała J., Podstawy mineralurgii, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław,

2001. Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykład - egzamin pisemny i ustny. Laboratorium - zaliczenie na podstawie sprawdzianów wejściowych i sprawozdań z poszczególnych ćwiczeń.


Nazwa przedmiotu Techniki separacyjne Kod 15.4 Semestr IV Godziny 1E 1 Punkty ECTS 3


Katedra Chemii Analitycznej Odpowiedzialny (a) Prof. dr hab. inż. Marian Kamiński

Prof. dr hab. inż. Bogdan Zygmunt

Przedmioty poprzedzające: Chemia fizyczna, Inżynieria chemiczna, Chemia organiczna, Chemia nieorganiczna

Wymagania wstępne: Znajomość podstaw równowag ustalających się w wieloskładnikowych układach wielofazowych, zjawisk powierzchniowych, zasad inżynierii i dynamiki procesowej oraz technologii chemicznej

Założenia i cele przedmiotu: Zdobycie niezbędnej wiedzy w zakresie separacji złożonych mieszanin substancji chemicznych na skalę analityczną, preparatywną i przemysłową Przygotowanie studentów do samodzielnego projektowania i realizacji procesów rozdzielania mieszanin oczekiwanych i ubocznych produktów technologii chemicznej w fazie stałej, ciekłej i gazowej oraz izolacji i wyodrębniania potrzebnej postaci produktu – umiejętność doboru optymalnych warunków operacji przygotowania próbki / wsadu, separacji, detekcji i otrzymywania czystej postaci produktu oraz wykorzystania technik i optymalnych warunków separacji do kontroli jakości produktów technologii chemicznej Metody dydaktyczne: Wykład oparty na materiałach pomocniczych przygotowanych na nośnikach elektronicznych Wykonanie określonej liczby zadań laboratoryjnych, w których wykorzystuje się różne techniki i metody separacji złożonych mieszanin. Przygotowanie raportu z badań z opisem podstaw teoretycznych wykorzystywanej techniki separacyjnej Treści programowe: Specyfikacja problemów separacyjnych. Zasady doboru optymalnej drogi separacyjnej w zależności od problemu separacyjnego, wymaganej czystości i postaci produktu końcowego; zasady powiększania skali. Adsorpcyjne wydzielanie wybranych składników z mieszanin ciekłych i gazowych – podstawy teoretyczne, podział i charakterystyka adsorbentów, zastosowania przemysłowe i analityczne. Koncepcja „symulacji ruchu złoża” (SMB). Ekstrakcja gazem jako metoda wydzielania lotnych składników z materiałów ciekłych i stałych - przykładowe zastosowania w technologii i ochronie środowiska. Ekstrakcja rozpuszczalnikami i jej zastosowania w analityce i preparatyce. Podstawy teoretyczne i zastosowania ekstrakcji płynem w stanie nadkrytycznym. Nowoczesne techniki chromatograficzne i pokrewne (wysokosprawna chromatografia cieczowa, jonowa, gazowa, nadkrytyczna, cienkowarstwowa; elektrochromatografia i elektroforeza kapilarna) jako bardzo efektywne narzędzia separacji bardzo skomplikowanych mieszanin ciekłych i gazowych - zastosowania analityczne, preparatywne i przemysłowe (otrzymywanie wzorców analitycznych, czystych substancji do badań, przemysłowa produkcja substancji). Chromatografia wykluczania – oznaczanie rozkładu masy molowej i otrzymywanie „nisko-dyspersyjnych” frakcji polimerów, przygotowanie próbek do analizy. Membranowe, osmotyczne i elektroosmotyczne techniki wzbogacania i rozdzielania. Rozdzielanie w polu sił (FFF) i techniki elutriacyjne. Techniki wirowania i ultra wirowania. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej:

1. Z. Witkiewicz, Podstawy chromatografii, WN-T, Warszawa 2000 2. Z. Witkiewicz, J. Hepter, Chromatografia gazowa, WN-T, Warszawa 2001 3. M. Kamiński, Chromatografia cieczowa [red.], CEEAM, Gdańsk 2004 4. R. Rosset, H. Kołodziejczyk, Współczesna chromatografia cieczowa, WN-T, Warszawa 2001 5. A. Narębska [red.], Membrany i membranowe techniki rozdziału, Wyd. UMK, Toruń 1997 6. M. Mulder, Basic principles of membrane technology, Kluwer Academic Publishers, London 1991 7. J. Ościk, Adsorpcja, PWN, Warszawa 1983 8. C.F. Poole, S.K. Poole, Chromatography today, Elsevier, Amsterdam 1991 9. M.D. LaGrega, P. L. Buckingham, J.C. Evans, Hazardous waste management, McGraw-Hill, Inc., New York 1994 10. J. Weiss, Handbook of ion chromatography, Wiley-VCH Verlag GmbH&Co. KGaA, Weinheim 2004 11. Analytical supercritical fluid extraction techniques E.D. Ramsey [red.], Kluwer Academic Publishers, London 1991 12. R.Ven (ed), “Encyclopedia of Separation Technology”, vol. 1 i 2, J. Willey, 1997 13. J. Cazes (ed) “Encyclopedia of Chromatography”, Marcel Dekker, New York, 2001 14. R. Rautenbach, Procesy Membranowe, WNT, Warszawa, 1996 15. K. Hostettman, A. Morston, “Preparative Chromatography, Techniques Applications”, Springer Verlag, 1998 16. A.S. Grandison (ed.), M.J.. Lewis (ed), “Separation processes in the Food and Biotechnology Industries”- Principles

and Applications, Woodhoed Publ. Ltd, 1996,Cambridge England 17. M. Berek, M. Dressler, M. Kubin, K. Marcinka, „Chromatografia żelowa”, PWN, W-wa, 1989

Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykład – egzamin pisemny i ustny Laboratorium – zaliczenie (na podstawie kolokwium wejściowego i sprawozdania)


Nazwa przedmiotu Wstęp do technologii polimerów Kod 29.4

Semestr IV Godziny 1 1 Punkty ECTS 2 w c l p s Sposób zaliczenia Z

Katedra Technologii Polimerów Odpowiedzialny (a) Dr hab. inż. Józef Haponiuk prof.

nadzw. PG

Przedmioty poprzedzające: Chemia organiczna.

Wymagania wstępne: Znajomość podstawowych zagadnień z zakresu reaktywności związków organicznych

Założenia i cele przedmiotu: Zapoznanie z podstawowymi typami, sposobami przetwórstwa i właściwościami i zastosowaniami tworzyw sztucznych. Metody dydaktyczne:

• Wykład w formie prezentacji multimedialnej • W ramach laboratorium przewidziane jest syntetyzowanie, przetwarzanie i badanie właściwości

fizycznych i mechanicznych określonych polimerów. Treści programowe**: Charakterystyka i podział tworzyw sztucznych ze względu na budowę chemiczną i fizyczną oraz ze względu na metody otrzymywania. Polimery o szczególnym znaczeniu technicznym: poliolefiny, poliamidy, poliestry, poliuretany, polimery winylowe. Elastomery. Żywice i kompozyty oraz nanokompozyty polimerowe. Polimery naturalne. Polimery do zastosowań specjalnych, w tym biomedycznych. Szczególne właściwości fizykochemiczne tworzyw sztucznych i metody ich wyznaczania. Stany fazowe i temperatury charakterystyczne. Lepkosprężystość, zależności czasowo-temeraturowe właściwości mechanicznych. Podstawowe metody modyfikacji i przetwarzania polimerów. Recykling materiałowy, surowcowy oraz energetyczny tworzyw sztucznych. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej:

1. Praca zbiorowa, „Tworzywa sztuczne w praktyce”, red. J.T, Haponiuk, Verlag Dashöfer, Warszawa 2007.

2. Danuta Żuchowska, Polimery konstrukcyjne, WNT 2001 1. Irma Gruin, Materiały polimerowe, PWN, Warszawa, 2003.

Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykład – zaliczenie pisemne Laboratorium – zaliczenie (wejściówki + sprawozdania)



Nazwa przedmiotu


Semestr 5 Godziny Punkty ECTS 3 w c l p s 3 2 1 Sposób zaliczenia Z/E


Aleksander Kołodziejczyk

Przedmioty poprzedzające: Chemia Ogólna, Chemia Nieorganiczna, Chemia Organiczna z sem. 4.

Wymagania wstępne: zakres materiału z przedmiotu Chemia Organiczna z 4. semestru

Założenia i cele przedmiotu: przyswojenie podstawowych wiadomości z Chemii

Metody dydaktyczne: wykład – prezentacja multumedialna; ćwiczenia audytoryjne dyskusja, sprawdziany

- Treści programowe**: - związki karbonylowe: podział, budowa gr. karbonylowej, występowanie, nomenklatura, właściwości

fizyczne i chemiczne, pochodne, kondensacja aldolowa; - kwasy karboksylowe: budowa grupy karboksylowej, występowanie, nomenklatura, właściwości

fizyczne i chemiczne; - pochodne kwasów karboksylowych: halogenki, bezwodniki, estry, amidy, nitryle - reakcja Claisena i pokrewne; - kwas węglowy i jego pochodne; - enole; - reakcje substytucji elektrofilowej i nukleofilowej w arenach; - fenole, fenole naturalne, nomenklatura, otrzymywanie, właściwości fizyczne i chemiczne, kwasowość

fenoli, reakcja Kolbego, reakcja Reimana - Tiemanna, zastosowanie fenoli - aminy: budowa grupy aminowej, aminy naturalne, nomenklatura, właściwości fizyczne i chemiczne,

heterocykle; - sole diamoniowe, otrzymywanie, właściwości fizyczne i chemiczne, zastosowanie; - halogenokwasy, otrzymywanie, nomenklatura, właściwości fizyczne i chemiczne - hydroksykwasy, występowanie, otrzymywanie, nomenklatura, właściwości fizyczne i chemiczne; - mezomeria, tautomeria, ambidentne odczynniki nukleofilowe; Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: A. Kołodziejczyk Chemia organiczna, na stronie domowej Katedry Chemii Organicznej: http://www.pg.gda.pl/chem/; J. McMurry Chemia organiczna, PWN, Warszawa, wydanie 2000 r. lub późniejsze; L. G. Wade, Jr. Organic Chemistry, Pearson Prentice Hall, Upper Saddle River, New Jersey, 6th edition, 2006; T. W. G. Solomons, C. B. Fryhle, Organic Chemistry, John Wiley & Sons, Inc., 9th, edition, 2007; Nomenklatura związków organicznych, PTChem, Warszawa 1992; Przewodnik do nomenklatury związków organicznych, PTChem, Warszawa 1994 Warunki zaliczenia przedmiotu: zaliczenie ćwiczeń na podstawie obecności na ćwiczeniach oraz zaliczone 3 sprawdziany, na co najmniej ocenę dostateczną Zaliczenie egzaminu: egzamin pisemny i ustny


Nazwa przedmiotu Chemia analityczna Kod 6.5TCh

Semestr V Godziny 2E 4 1 Punkty 8 w c l p s Sposób zaliczenia Z/E

Katedra Chemii Analitycznej Odpowiedzialny (a) Prof. dr hab. inż. Marek Biziuk Przedmioty poprzedzające: Chemia nieorganiczna, Chemia organiczna, Chemia fizyczna

Wymagania wstępne: Znajomość podstaw chemii

Założenie i cele przedmiotu: Zdobycie niezbędnej wiedzy z zakresu podstaw chemii analitycznej, szczególnie zapoznanie studenta z

podstawami chemicznymi technik analitycznych, z podstawowymi operacjami chemicznymi, aparaturą analityczną oraz przygotowanie studenta do świadomego uczestniczenia w procesie analitycznym. Oznacza to znajomość poszczególnych etapów procesu analitycznego, specyfiki problemu analitycznego, pobierania i przetwarzania próbki analitycznej, prowadzenia pomiaru analitycznego i interpretacji jego wyniku. Każdy absolwent studiów chemicznych powinien umieć:

ocenić i właściwie wykorzystać dane literaturowe; pobrać próbkę i przygotować ją do badań wykonując niezbędne operacji jednostkowe; wykonywać oznaczenia ilościowe metodami chemicznymi miareczkowymi i wagowymi; obliczyć wynik analizy i oszacować niepewność.

Metody dydaktyczne: wykład oparty na materiałach pomocniczych dostępnych na stronie katedry

(http://www.pg.gda.pl/chem/Dydaktyka/Analityczna); wykonanie określonej liczby zadań analitycznych w ramach zajęć laboratoryjnych; opracowanie wyników i przedstawienie raportu z badań; opanowanie metod obliczeniowych w chemii analitycznej w ramach seminarium.

Treści programowe: PRZEDMIOT CHEMII ANALITYCZNEJ: rodzaje informacji analitycznych, kryteria podziału i wyboru metod. Podręczniki i charakterystyka podstawowych czasopism. Organizacja i bezpieczeństwo pracy w laboratorium analitycznym. Podstawowe etapy procesu analitycznego. Pobieranie i przygotowywanie reprezentatywnej próbki analitycznej. Prawidłowy zapis wyniku oraz obliczanie jego niepewności. ANALIZA WAGOWA: czynniki wpływające na rozpuszczalność i czystość osadów, optymalne warunki strącania osadów, oddzielanie osadów. Źródła błędów i metody ich unikania. Termograwimetria. Miareczkowanie strąceniowe: ogólne równanie krzywych miareczkowania strąceniowego, rodzaje i zasady działania wskaźników, argentometria i merkurometria. ALKACYMETRIA: podział metod, ogólne równanie krzywych miareczkowania alkacymetrycznego oraz jego szczególne rozwiązania dla mocnych i słabych kwasów i zasad, miareczkowanie w środowiskach wodnych i niewodnych, podstawy teoretyczne alkalimetrii kwasów wieloprotonowych i acydymetrii węglanów, wizualne wskaźniki punktu końcowego miareczkowania. REDOKSOMETRIA: podział metod, reakcje analityczne i czynniki wpływające na równowagę reakcji redoks, równania krzywych miareczkowania, wskaźniki, powielacze molekularne oparte na reakcjach redoks. Analiza elektrograwimetryczna. KOMPLEKSOMETRIA: równanie krzywych miareczkowania, wskaźniki, kompleksonometria i charakterystyka analityczna wybranych kompleksonów, merkurymetria, typy metod kompleksometrycznych, oznaczanie twardości wody. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: 1 J. Minczewski, Z. Marczenko, Chemia analityczna, tom 1, 2 i 3, wyd. 9 i 10, zm., PWN, Warszawa 2005. 2 D.A. Skoog, D.M. West, J.F. Holler, S.R.Crouch, Fundamentals of Analytical Chemistry, (VII ed.), Saunders

College Publishing, Philadelphia 1996, Podstawy Chemii Analitycznej, t. 1-2, PWN, Warszawa 2006. 3 A. Hulanicki, Reakcje kwasów i zasad w chemii analitycznej, PWN, Warszawa 1992, wyd. 3 zm. 4 D. Kealey, P.J. Haines, Krótkie wykłady. Chemia Analityczna, PWN, Warszawa 2005. 5 A. Cygański, Chemiczne metody analizy ilościowej, WN-T, Warszawa 1992. 6 P. Konieczka P., Namieśnik J., Zygmunt B., Bulska E., Świtaj-Zawadka A., Naganowska A., Kremer E.,

Rompa M., Ocena i kontrola jakości wyników pomiarów analitycznych, WN-T, Warszawa 2007. 7 Z. Galus, Ćwiczenia rachunkowe z chemii analitycznej, PWN, Warszawa 2005. 8 A. Cygański, B. Ptaszyński, J. Krystek, Obliczenia w chemii analitycznej, WN-T, Warszawa 2000. Warunki zaliczenia przedmiotu: wykład – egzamin pisemny i ustny; seminaria – zaliczenie na podstawie kartkówek; laboratoria – zaliczenie na podstawie wykonanych ćwiczeń i oddanych sprawozdań.

http://www.pg.gda.pl/chem/Dydaktyka/Analityczna


Nazwa przedmiotu Inżynieria Chemiczna Kod 18.5 Semestr V Godziny 2e - 3 3 - Punkty ECTS 9


Katedra Inżynierii Chemicznej i Procesowej Odpowiedzialny (a) Dr inż. Janusz Podstawczyński Przedmioty poprzedzające: Chemia fizyczna, Aparatura chemiczna

Wymagania wstępne:

Założenia i cele przedmiotu: - kształcenieumiejętności opisu przepływów płynów w instalacjach przemysłowych. - poznanie opisu procesów wymiany ciepła i masy w procesach mechanicznych, cieplnych i dyfuzyjnych w przemyśle chemicznym. - zdobycie umiejętności wykonywania podstawowych obliczeń projektowych wybranych procesów jednostkowych Metody dydaktyczne: - wykład; - prowadzenie podstawowych obliczeń projektowych procesów przepływowych,cieplnych i dyfuzyjnych; - wykonanie indywidualnych projektów przebiegu takich procesów przy zadanych parametrach procesowych; - zapoznanie z przebiegiem podstawowych procesów w ramach możliwości i wyposażenia laboratorium.Określenie parametrów procesów na podstawie zebranych danych pomiarowych. Treści programowe: Przepływ płynów. Własności płynów. Ciągłość strumienia. Równanie Bernoulliego. Przepływ płynów rzeczywistych. Modele reologiczne płynów. Przepływ laminarny i burzliwy. Rozkład prędkości przepływu. Pomiar prędkości prze-pływu. Opory przepływu przez przewody i przez warstwę wypełnienia. Fluidyzacja Prędkość krytyczna fluidyzacji. Przepływ dwufazowy gaz - ciecz. Zalewanie wypełnienia. Mieszanie. Moc mieszania.Efektywność mieszania. Wymiana ciepła. Przewodzenie ciepła. Wnikanie ciepła podczas konwekcji wymuszonej i swobodnej. Wnikanie ciepła podczas wrzenia i kondensacji. Promieniowanie. Przenikanie ciepła. Przenikanie ciepła przez powierzchnie ożebrowane. Wymienniki ciepła. Zatężanie roztworów w aparatach wyparnych. Wymiana masy. Podstawowe prawa dyfuzji. Model Whitmana. Współczynniki wnikania masy. Współczynniki przenikania masy. Absorpcja. Absorpcja przeciwprądowa. Liczba półek teoretycznych. Wysokość warstwy wypełnienia kolumny. Absorpcja z recyrkulacją części rozpuszczalnika. Destylacja. Destylacja różniczkowa i równowagowa. Kondensacja. Kondensacja współprądowa i przeciwprądowa. Rektyfikacja. Metoda McCabe i Thiele’a i Savarita-Ponchona. Liczba półek teoretycznych. Kolumny wypełnione. Wysokość warstwy wypełnienia. Deflegmator kolumny. Rektyfikacja z odciągiem bocznym destylatu. Rektyfikacja okresowa przy stałym składzie destylatu i przy stałym powrocie. Ekstrakcja. Ekstrakcja jednostopniowa. Współprądowa ekstrakcja wielostopniowa. Wielostopniowa ekstrakcja przeciwprądowa. Ekstrakcja przy wzajemnej nierozpuszczalności rozpuszczalników. Ekstrakcja ciągła. Suszenie porowatych ciał stałych. Parametry powietrza suszącego. Zasady pomiaru psychrometrycznego wilgotności powietrza. Kinetyka suszenia. Adsorpcja. Krystalizacja Wykaz literatury podstawowej i uzupełniające: 1. M. Serwiński: Zasady inżynierii chemicznej, WNT 1982. 2. J. Ciborowski: Inżynieria chemiczna, PWT 1955. 3. J. Ciborowski: Podstawy inżynierii chemicznej,WNT 1965. 4. A. Selecki, L. Gradoń: Podstawowe procesy przemysłu chemicznego, WNT 1985. 5. R. Koch, A. Noworyta: Procesy mechaniczne w inżynierii chemicznej, WNT 1992. 6. T.Hobler, Ruch ciepła i wymienniki, WNT 1986. 7. T.Hobler, Dyfuzyjny ruch masy i absorbery, WNT 1976. 8. Z. Ziółkowski, Rektyfikacja w przemyśle chemicznym, WNT 1966. 9. Z. Ziółkowski, Ekstrakcja w przemyśle chemicznym, WNT 1968. 10. R. Zarzycki, Zadania rachunkowe z inżynierii chemicznej, PWN 1980: 11. K. Pawłow i in., Przykłady i zadania z zakresu aparatury i inżynierii chemicznej, WNT 1981. Warunki zaliczenia przedmiotu: -wykład – egzamin pisemny; - laboratorium – zaliczenie kolokwiów wstępnych, wykonanie planowej liczby ćwiczeń laboratoryjnych oraz oddanie poprawnie wykonanych sprawozdań; - ćwiczenia projektowe – zaliczenie kolokwiów oraz oddanie i zaliczenie indywidualnych zadań projektowych.



Nazwa przedmiotu BEZPIECZENSTWO TECHNICZNE Kod 28.5 Semestr V Godziny 2 Punkty ECTS


Katedra Odpowiedzialny (a) Schroeder Maciej Przedmioty poprzedzające:

Wymagania wstępne: Fizykochemiczne podstawy procesów technologicznych. Zasady technologiczne. Kataliza przemysłowa. Schematy technologiczne. Surowce przemysłu chemicznego. Przegląd ważniejszych technologii chemicznych. Technologie materiałów specjalnego przeznaczenia. Technologie bezodpadowe. Wybrane procesy biotechnologiczne. Kryteria oceny jakości surowców i produktów przemysłu chemicznego i wytwórczości chemicznej. Wybrane metody i techniki analizy technicznej. Regulacje prawne w przemyśle chemicznym.

Założenia i cele przedmiotu: Zapoznanie studentów z: - zagrożeniami stwarzanymi przez chemię, - zagrożeniami dla transportu i zakładów chemicznych, - prognozowaniem, zapobieganiem i zwalczaniem zagrożeń chemicznych, - Krajowym Systemem Ratowniczo – Gaśniczym, - strukturą zarządzania kryzysowego, - przykładowymi awariami i katastrofami chemicznymi. Metody dydaktyczne: wykład, prelekcja, dyskusja. Treści programowe**:

1. Substancje niebezpieczne i ryzyko ich stosowania. Realne źródła zagrożeń. 2. Wymagania dotyczące transportu substancji chemicznych. 3. Polskie uregulowania prawne dotyczące poważnych awarii chemicznych. 4. Krajowy System Ratowniczo – Gaśniczy i zarządzanie kryzysowe. 5. Społeczeństwo w aspekcie zagrożeń chemicznych. 6. Studium przypadku.

Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: 1. Jasińska Ł, Grosset R. Edukacja społeczeństwa w zakresie zagrożeń chemicznych.

Wydawca: Fundacja Edukacja i Technika Ratownictwa, Warszawa, 2006, www.edura.pl 2. Konieczny J., Ranecki J., Ratownictwo chemiczno – medyczne. Oficyna wydawnicza

Garmond, Poznań – Warszawa 2007, www.garmond.net.pl 3. Schroeder M., Ranecki J., Uszczelnienia w ratownictwie. Wydawnictwo: firex, Warszawa

1998, www.frop.com.pl/firex.htm 4. Ustawy i rozporządzenia podane przez wykładowcę.

Warunki zaliczenia przedmiotu: zaliczenie w formie testu i rozmowy indywidualnej.

Uwaga: Literaturę wymienioną w poz. 1-3 proponuję już zakupić do biblioteki, by nie wyczerpały się nakłady.

http://www.edura.pl/

http://www.garmond.net.pl/

http://www.frop.com.pl/firex.htm


Nazwa przedmiotu Materiały konstrukcyjne w przemyśle chemicznym. Korozja

Kod 24,5

Semestr V Godziny 1 2 Punkty ECTS 3 w c l p s Sposób zaliczenia Z

Katedra Elektrochemii, Korozji i Inżynierii Materiałowej Odpowiedzialny (a) Prof. dr hab. inż. Kazimierz Darowicki Przedmioty poprzedzające: Chemia nieorganiczna , Chemia fizyczna

Wymagania wstępne: Wiązania chemiczne, teoria roztworów, termodynamika chemiczna, kinetyka chemiczna, podstawy chemii kwantowej

Założenia i cele przedmiotu: Powiązanie struktury metali i stopów z właściwościami

Metody dydaktyczne: Klasyczny wykład i ćwiczenia laboratoryjne

Treści programowe: • Teoria pasmowa metali, półprzewodników i izolatorów. • Właściwości elektryczne, magnetyczne i cieplne metali. • Typy sieci krystalicznej ciał stałych. • Roztwory stałe. • Stopy i przemiany fazowe, obróbka cieplna. • Diagram fazowy żelazo – węgiel. • Klasyfikacja stali i żeliw. • Wprowadzenie do termodynamiki i kinetyki korozyjnej. • Typy uszkodzeń korozyjnych.. • Korozja ogólna, selektywna, międzykrystaliczna, wżerowa, szczelinowa. • Pękanie i zmęczenie korozyjne.

Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: 1. Ch.A.Wert, R.M. Thomson - Fizyka ciała stałego, PWN Warszawa 1974 2. J. Dereń, J. Chaber, R. Pampuch – Chemia ciała stałego, PWN Warszawa 1977 3. L.L. Shreier, R.A. Barman, G.T. Burstein – Corrosion , Butterworth, London 1994 4. P.A. Schweitzer, Fundamentals of Metallic Corrosion, CRC Press, London 2007

Warunki zaliczenia przedmiotu: zaliczenie wykładów na podstawie 2 kolokwium oraz zaliczenie ćwiczeń laboratoryjnych



Nazwa przedmiotu Technologie Membranowe Kod 27.4 Semestr V Godziny 1 1 Punkty ECTS 2


Katedra Technologii Chemicznej Odpowiedzialny (a) Dr hab. inż. Maria Bocheńska, prof. PG Przedmioty poprzedzające: Chemia fizyczna, Podstawy chemii polimerów

Wymagania wstępne: Znajomość podstaw chemii organicznej, nieorganicznej, fizycznej oraz chemii polimerów

Założenia i cele przedmiotu: Obserwowany obecnie gwałtowny rozwój technologii membranowych wynika z zapotrzebowania przemysłu, medycyny, rolnictwa i ochrony środowiska na ekonomiczne i sprawne techniki separacyjne. Zdobycie niezbędnej wiedzy w zakresie istoty procesów transportu masy przez membranę; zapoznanie studentów z najnowszymi technikami membranowymi wykorzystującymi różne siły napędowe, z chemią związków jonoforowych umożliwiających selektywny rozdział substancji oraz z przykładami zastosowań technologii membranowych w przemyśle i medycynie. Metody dydaktyczne: • Wykład oparty na najnowszych publikacjach i poz. książkowych w temacie technik membranowych i stosowanych już technologii membranowych; materiały pomocnicze udostępniane będą studentom na stronie domowej Katedry. • W ramach zajęć laboratoryjnych realizacja określonej liczby zadań, będących przykładami separacji membranowych (np. RO, BLM, PIM) oraz proste obliczenia (strumień masy i wydajność procesu). Treści programowe: Procesy membranowe, rozwój i rys historyczny; pojęcia podstawowe, membrana (definicja), membrany biologiczne; klasyfikacja membran i metody ich otrzymywania; moduły membranowe; Parametry charakteryzujące procesy: siła napędowa, strumień masy, zdolność separacyjna membrany, selektywność, wydajność procesu; Ciśnieniowe procesy membranowe (nano-, ultra- i mikrofiltracja, odwrócona osmoza); Procesy o sile napędowej Δc: dializa i hemodializa, separacja gazów, perwaporacja; Membrany ciekłe (BLM, SLM, PIM), transport jonów i nie-elektrolitów; nośniki jonów w transporcie przez membranę: budowa i właściwości związków jonoforowych (przenośników). Prądowe techniki rozdziału - elektrodializa; reaktory membranowe. Przykłady zastosowań procesów membranowych. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: R. Rautenbach, Procesy membranowe, WNT, Warszawa, 1996. M. Bodzek, J. Bohdziewicz, K. Konieczny, Techniki membranowe w ochronie środowiska, WPŚ, Gliwice, 1997. M. Mulder: Basic Principle of Membrane Technology, Kluwer, The Nederlands, 1991. R. Praca zbiorowa: Membrany i membranowe techniki rozdziału, pod red. A. Narębskiej UMK, Toruń 1997. W. Baker: Membrane Technology and Applications, J. Wiley & Sons, Ltd, 2004. Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykład – zaliczenie pisemne Laboratorium – zaliczenie na podstawie sprawozdań i ustnej odpowiedzi


Specjalność: Nazwa przedmiotu Zarządzanie jakością i produkcją chemiczną Kod 22.5

Semestr V Godziny - - - - 2 Punkty ECTS 2 w c l p S Sposób zaliczenia Z

Katedra Chemii Analitycznej Odpowiedzialny (a)

Prof. dr hab. inż. M. Kamiński

Przedmioty poprzedzające: Chemia ogólna, nieorganiczna, organiczna, chemia analityczna (ważne), technologia chemiczna (ważne)

Wymagania wstępne: Ogólna znajomość procesów produkcyjnych, zasad kontroli jakości, zasad metrologii, metod statystycznych

Założenia i cele przedmiotu: Poznanie, zrozumienie i umiejętność stosowania w praktyce pojęć i wymagań systemów zarządzania jakością w przemyśle i usługach wg PN-EN-ISO 9001, PN-EN ISO/IEC 17025, Kodeksu Dobrej Praktyki Wytwarzania (GMP) i Dobrej Praktyki Laboratoryjnej (GLP), także norm PN-EN-ISO 14001 i PN/N 18001 oraz „filozofii” TQM, a także zasad określania i wartościowania ryzyka awarii i wypadku oraz najważniejszych przepisów prawa Unii Europejskiej i RP w zakresie bezpieczeństwa pracy, bezpieczeństwa procesowego oraz zapobiegania awariom i katastrofom przy produkcji chemicznej, oraz zasad zarządzania kryzysowego w przemyśle chemicznym i petrochemicznym. Metody dydaktyczne: Seminarium - Studenci przygotowują i referują szczegółowe wymagania norm zapewnienia jakości, wybrane regulacje prawne w zakresie zarządzania produkcją chemiczną, substancjami trującymi, niebezpiecznymi i szkodliwymi / zarządzania w warunkach awarii. Ilustrują powyższe przykładami. Prowadzący koryguje i zwraca uwagę na priorytety. Każde spotkanie seminaryjne jest zapoczątkowane krótkim wprowadzeniem prowadzącego oraz podobnym podsumowaniem ze strony prowadzącego. W czasie seminarium mają też miejsce krótkie scenki ilustrujące praktykę postępowania w zakresie systemów zarządzania jakością (audyt, spotkanie „najwyższego kierownictwa” itp. / postępowania w warunkach awarii, albo skażenia. Treści programowe: Pojęcia i definicje; Dyrektywy, a ustawy i rozporządzenia; „Dobrowolność” i „obligatoryjność” wdrażania i stosowania norm systemów zarządzania jakością i różnego typu przepisów w UE i RP; Znaczenie pojęć i wymagania norm: PN-EN-ISO 9001, PN-EN ISO/IEC 17025, Kodeksu Dobrej Praktyki Wytwarzania (GMP) i Dobrej Praktyki Laboratoryjnej (GLP) OECD, a także PN-EN-ISO 14001, PN/N 18001. Narzędzia stosowane w praktycznej realizacji wymagań w/w norm systemów zarządzania jakością; Planowanie jakości, audytowanie, działania korygujące itd…. Metody i narzędzia wartościowania ryzyka awarii / wypadku przy pracy; Zasada „ciągłego doskonalenia” , Najważniejsze założenia i narzędzia systemu TQM; Kodeks Pracy i przepisy wykonawcze – odniesienie wymagań do specyfiki przemysłu chemicznego, rafineryjno – petrochemicznego, farmaceutycznego i surowcowego; „Czas życia” wyrobu i związane z tym wymagania. Najważniejsze wymagania w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska, gospodarki substancjami trującymi, szkodliwymi i niebezpiecznymi, dotyczące przemysłu chemicznego i pokrewnych. Problematyka odpowiedzialności za wyrób. Obowiązki zakładu przemysłowego i praktyczne zasady postępowania w zakresie przeciwdziałania awariom oraz likwidacji skutków awarii / skażenia / wypadku przy pracy; Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: Literatura podstawowa: - Normy: PN-EN-ISO 9001, PN-EN ISO/IEC 17025, Kodeksu Dobrej Praktyki Wytwarzania (GMP) i Dobrej Praktyki Laboratoryjnej (GLP) OECD, a także PN-EN-ISO 14001, PN/N 18001. - Rozp. Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej- Dz.U. Nr116, poz. 1103 – “w sprawie kryteriów, które powinny spełaniać jednostki organizacyjne wykonujące badania substancji i preparatów chemicznych, oraz kontroli spełniania tych kryteriów” - M. Ryng, „Bezpieczeństwo technicze w przemyśle chemicznym”, WNT, 1985; - B. Rączkowski, „BHP w praktyce”, oddk, Gdańsk, 1996, albo nowsze wydanie. Literatura uzupełniająca: - Kodeks Pracy – przepisy wykonawcze; Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykonanie krótkiej prezentacji i udział w krótkiejscence przez każdego studenta Zaliczenie kolokwium pisemnego


WYDZIAŁ CHEMICZNY POLITECHNIKI GDAŃSKIEJ Kierunek: Technologia Chemiczna

Nazwa przedmiotu


Semestr 6 Godziny Punkty ECTS 6 w c l p s 4 4 Sposób zaliczenia Z


Dr hab. Krystyna Dzierzbicka

Przedmioty poprzedzające: Chemia Ogólna, Chemia Nieorganiczna, Chemia Organiczna z sem. 4. i 5.

Wymagania wstępne: zakres materiału z przedmiotu Chemia Organiczna z 4. i 5. semestru

Założenia i cele przedmiotu: opanowanie podstawowych czynności laboratoryjnych z zakresu chemii organicznej

Metody dydaktyczne: samodzielne otrzymywanie wybranych związków organicznych

- Treści programowe**: - opanowanie podstawowych czynności laboratoryjnych z zakresu chemii organicznej; - synteza wybranych preparatów Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: A. I. Vogel, Preparatyka Organiczna, WNT, Warszawa, 2006; D. Witt, K. Dzierzbicka, J. Rachoń, Syntezy i transformacje związków organicznych, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 2007; B. Bochwic (tłum.), Preparatyka Organiczna, PWN Warszawa 1971; A. Arendt, A. Kołodziejczyk, T. Sokołowska, Ćwiczenia Laboratoryjne z Chemii Organicznej, skrypt PG, 1980; A. Kołodziejczyk Chemia organiczna, na stronie domowej Katedry Chemii Organicznej: http://www.pg.gda.pl/chem/; J. McMurry Chemia organiczna, PWN, Warszawa, wydanie 2000 r. lub późniejsze; L. G. Wade, Jr. Organic Chemistry, Pearson Prentice Hall, Upper Saddle River, New Jersey, 6th edition, 2006; T. W. G. Solomons, C. B. Fryhle, Organic Chemistry, John Wiley & Sons, Inc., 9th, edition, 2007; Nomenklatura związków organicznych, PTChem, Warszawa 1992; Przewodnik do nomenklatury związków organicznych, PTChem, Warszawa 1994 Warunki zaliczenia przedmiotu: - obecność na ćwiczeniach, - zaliczenie kolokwium z wiadomości wstępnych, - zgromadzenie wymaganej liczby punktów zgodnie z regulaminem Laboratorium


Nazwa przedmiotu Podstawy Technologii Chemicznej Kod 11.6 Semestr VI Godziny 2 3 1 Punkty ECTS 6


Katedra Technologii Chemicznej Odpowiedzialny (a) prof. dr hab. inż. J an Hupka Przedmioty poprzedzające: Chemia nieorganiczna, chemia organiczna, chemia fizyczna, inżynieria chemiczna.

Wymagania wstępne: Podstawowe terminy i prawa chemiczne, zasady termodynamiki, podstawowe operacje jednostkowe, właściwości gazów, cieczy i ciał stałych, procesy fizykochemiczne.

Założenia i cele przedmiotu: Zdobycie niezbędnej wiedzy z zakresu chemicznych procesów technologicznych, przygotowanie słuchaczy do projektowania procesów chemicznych a w szczególności przygotowania projektu procesowego, doboru odpowiednich dla danej technologii surowców, czynności jednostkowych i aparatów, umiejętności ustalenia optymalnych parametrów procesowych, przygotowanie do zajęć z modelowania komputerowego.; odniesienie produkcji chemicznej do zmieniających się uwarunkowań techniczno-ekonomicznych i globalizacji gospodarki. Metody dydaktyczne: Wyklad z wykorzystaniem tablicy oraz ilustracji, schematów, wykresów i tabel w programie power point. Realizacja ćwiczeń laboratoryjnych. Rozwiązywanie problemów w grupach seminaryjnych. Treści programowe: Wykład: Technologia chemiczna jako nauka stosowana. Geneza nowego procesu technologicznego. Doświadczenie jako podstawa projektowania procesu - program badań, optymalizacja. Podstawy fizykochemiczne technologii chemicznej. Organizacja procesów technologicznych. Procesy okresowe i ciągłe. Chemiczna koncepcja metody. Układy wielofazowe - podstawowe zasady sporządzania i posługiwania się wykresami fazowymi. Zagadnienia kinetyki procesu technologicznego - kinetyka reakcji chemicznych, szybkość przemian w układach wielofazowych. Kataliza homogeniczna i heterogeniczna. Katalizatory stałe i ich właściwości. Technologiczna koncepcja metody - zasady technologiczne. Przykłady realizacji zasad technologicznych w praktyce. Schemat ideowy i schemat wstępny. Bilans materiałowy i energetyczny. Indywidualne parametry operacji i procesów jednostkowych. Powiększanie skali procesu. Modelowanie. Analiza wymiarowa. Rozwój procesu technologicznego. Podstawy teorii reaktorów chemicznych. Klasyfikacja i charakterystyka reaktorów. Nanoreaktory. Nowoczesne techniki separacyjne w technologii chemicznej i ochronie środowiska. Procesy utleniania fotokatalitycznego. Sensybilizacja. Wykorzystanie techniki laserowej. Procesy plazmowe. Procesy elektrochemiczne. Chemiczne procesy radiacyjne. Wykorzystanie ultradźwięków. Procesy plazmowe. Procesy biochemiczne. Procesy chemiczne bardziej przyjazne środowisku. Produkcja energii i gospodarka energią. Pinch technology. Woda jako surowiec i czynnik energetyczny. Oczyszczanie ścieków przemysłowych. Wentylacja i klimatyzacja hal produkcyjnych wysokiej czystości i specjalnych wymagań. Otrzymywanie gazów technicznych. Wytwarzanie próżni. Wytrącanie się kamienia kotłowego i osadów w aparatach i rurociagach. BAT. BREF. IPPC. Bezpieczeństwo stosowania produktów chemicznych. REACH. Seminarium: Predykcja właściwości fizykochemicznych: gęstości substancji czystych (gazów, cieczy, ciał stałych), zależność gęstości od temperatury, obliczenie lepkości gazów i cieczy, zależność lepkości od temperatury dla substancji czystych i mieszanin. Korzystanie z baz danych. Obliczanie parametrów krytycznych. Charakterystyka substancji sypkich: kąt nasypu i zsypu, gęstość nasypowa, rozkład granulometryczny, powierzchnia właściwa ziaren. Predykcja właściwości termodynamicznych. Obliczanie ciepła właściwego gazów, cieczy, ciał stałych i mieszanin oraz zależności ciepła właściwego od temperatury. Efekty cieplne przemian fazowych i chemicznych: entalpia parowania, topnienia, sublimacji, rozpuszczania. Entalpia reakcji, metoda addytywności wielkości termodynamicznych. Równowagi fazowe: równowaga ciecz-para, równanie Margulesa, van Laara i Wilsona. Wyznaczanie współczynników aktywności metodą addytywności. Funkcje odchylenia od stanu równowagi. Równowagi chemiczne, obliczania potencjału chemicznego i stałych równowagi, obliczanie stężeń w stanie równowagi. Ćwiczenia laboratoryjne: Układy wielofazowe - karbonizacja solanki amoniakalnej, rozdzielanie mieszaniny chlorków, otrzymywanie superfosfatu. Procesy fotochemiczne w świetle widzialnym z wykorzystaniem modyfikowasnego ditlenku tytanu. Procesy elektrochemiczne w gazach i cieczach. Powiększanie skali wybranych operacji i procesów jednostkowych Optymalizacja wybranych procesów chemicznych. Modelowanie hydrodynamiki reaktora cyklonowego. Procesy wysokotemperaturowe - szkło, wapno, ceramika.


Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: 1. Bretsznajder S., Podstawy ogólne technologii chemicznej, WNT Warszawa 1973. 2. Bortel E., Koneczny H , Zarys technologii chemicznej, PWN Warszawa 1992. 3. Głowiński J. (red.), Przykłady i zadania do przedmiotu podstawy technologii chemicznej, Politechnika

Wrocławska, Wrocław 1991. 4. Schmidt-Szałowski K. i in., Podstawy technologii chemicznej. Procesy w przemyśle nieorganicznym, WPW, 2005. 5. Synoradzki L., Wisialski J. (red.), Projektowanie procesów technologicznych. Od laboratorium do instalacji

przemysłowej, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2006. 6. Molenda J., Technologia chemiczna, WSiP SA, Warszawa,1997. 7. Kirk-Othmer Encyclopedia of Chemical Technology, Wiley-Interscience; 5 edition, 2006. 8. L.Gradoń, A.Selecki, „Podstawowe procesy przemysłu chemicznego”, WNT, Warszawa, 1985.

Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykład - egzamin, laboratorium - zaliczenie, projekt - zaliczenie


Nazwa przedmiotu Projektowanie procesów technologicznych Kod 15.6 Semestr VI Godziny 4 Punkty ECTS 4


Katedra Technologii Chemicznej Odpowiedzialny (a) dr inż. Robert Aranowski Przedmioty poprzedzające: Kur podstawowy chemii, Maszynoznawstwo chemiczne, Inżynieria Chemiczna, Technologia Chemiczne, Rysunek techniczny

Wymagania wstępne: Znajomość operacji i procesów jednostkowych, podstawowych technologii organicznych i nieorganicznych, budowy maszyn i aparatów przemysłu chemicznego

Założenia i cele przedmiotu:

Współczesne metody projektowania procesów technologicznych opierają się głównie na modelowaniu, optymalizacji i powiększaniu skali procesów przy użyciu modelowania matematycznego i symulacji komputerowej. Dlatego szczególnie szeroko omówione zostaną źródła literaturowe danych fizykochemicznych i informacji o najnowszych technologiach. Student po ukończeniu seminarium powinien posiadać niezbędną wiedzę do projektowania założeń chemicznych i technologicznych do wykonania projektu technologicznego. Metody dydaktyczne: • Seminarium, rozwiązywanie problemów związanych z tworzeniem projektu procesu technologicznego, dyskusja, przygotowanie

prezentacji dotyczącej wybranych zagadnień.

Treści programowe:

Istota projektu procesowego. Koncepcja chemiczna projektu: Ogólna charakterystyka proponowanej metody, Charakterystyka surowców, produktu głównego i produktów ubocznych, Charakterystyka odpadów i ścieków z omówieniem możliwości ich utylizacji, magazynowania lub unieszkodliwianie. Schemat ideowy i technologiczny procesu, Indywidualne parametry poszczególnych procesów i operacji jednostkowych. Obliczanie właściwości substancji chemicznych (gęstość, lepkość, parametry krytyczne, właściwości termomechaniczne); Równowagi fazowe: równowaga ciecz-para, równanie Margulesa, van Laara i Wilsona. Wyznaczanie współczynników aktywności metodą addytywności. Funkcje odchylenia od stanu równowagi. Obliczanie równowag fazowych, współczynników aktywności. Bilans materiałowy, schemat Himmelblau’a, równania bilansowe, bilansowanie układów z reakcją chemiczną; oprogramowanie wspomagające projektowanie i symulacje procesów (AutoCAD, ChemCAD, MathCAD – laboratorium komputerowe); Powiększania skali procesów. Sposób sporządzania opisu matematycznego chemicznych procesów technologicznych, typy modeli matematycznych, równania bilansowe aparatów modelowych. Bilans energetyczny, obliczanie zmian entalpii, ciepło rozpuszczania, entalpia reakcji, wpływ temperatury i ciśnienia na entalpię reakcji, uwarunkowania sporządzania bilansu materiałowego i energetycznego dla wybranych procesów. Wykorzystanie modelowania procesów do analizy wybranych operacji i procesów jednostkowych (absorpcja, ekstrakcja). Operat wodno-prawny, Opracowanie wstępnego uzasadnienia ekonomicznego. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej:

1. J. Głowiński, Przykłady i zadania do przedmiotu Podstawy technologii chemicznej, Politechnika Wrocławska, Wrocław 1991.

2. S. Kucharski, J. Głowiński, Podstawy obliczeń projektowych w technologii chemicznej, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2000.

3. Stelecki, L. Gradaoń, Podstawowe procesy przemysłu chemicznego, WNT, Warszawa 1985. 4. N.G. Anderson, Practical Process Research and Development, Academic Press, San Diego, California, USA 2000. 5. P.W. Atkins, Chemia fizyczna, PWN, Warszawa 2001. 6. Grzywa, Edward Jan, Technologia podstawowych syntez organicznych. T. 1, Surowce do syntez, Warszawa : Wydaw.

Nauk.-Techn., 1995. 7. Pikoń Jerzy, Podstawy konstrukcji aparatury chemicznej. Cz. 1, Tworzywa konstrukcyjne, Warszawa: Państw. Wydaw.

Nauk., 1979. 8. Myers Alan L., Obliczenia komputerowe w inżynierii chemicznej, Warszawa : Wydaw. Naukowo-Techniczne, 1979. 9. Pavlov, Konstantin Feofanovič, Przykłady i zadania z zakresu aparatury i inżynierii chemicznej. Tł.z j. ros, Warszawa :

Państw. Wydaw. Tech., 1964. 10. Pikoń Jerzy, Aparatura chemiczna, Gliwice : Politechnika Śląska, 1971. 11. Szarawara Józef, Podstawy inżynierii reaktorów chemicznych, Warszawa : Nauk.-Techn., 1980. 12. Myers Alan L., Obliczenia komputerowe w inżynierii chemicznej, Warszawa : Wydaw. Naukowo-Techniczne, 1979. 13. Marlewski, Adam Derive, Pomocnik matematyczny.Wersja 2.0, Poznań, Wydaw. NAKOM, 1992. 14. Linkiewicz Grzegorz, Mathcad 4.0/5.0 for Windows, Warszawa, Wydaw. EXIT, 1994.

Warunki zaliczenia przedmiotu:

Laboratorium - zaliczenie na podstawie wykonanych projektów wybranego procesu technologicznego i zaliczenia kolokwium


Nazwa przedmiotu Technologia chemiczna a zrównoważony

rozwój Kod 10.6

Semestr VI Godziny 1 1 Punkty ECTS 2 w c l p s Sposób zaliczenia Z

Katedra Technologii Chemicznej Odpowiedzialny (a) Prof. dr hab. inż. Jan Hupka/

dr inż. Marcin Janczarek

Przedmioty poprzedzające: Podstawy technologii chemicznej

Wymagania wstępne: Podstawowe wiadomości z chemii oraz czynników biotycznych i abiotycznych ekosystemu globalnego.

Założenia i cele przedmiotu: Przedstawienie zależności występujących między zagadnieniami technologicznymi realizowanymi w praktyce przemysłowej a ich wpływem na poszczególne elementy środowiska w kontekście mechanizmów i uwarunkowań zrównoważonego rozwoju, po czym następuje dyskusja. Metody dydaktyczne: Prezentacje w programie Power Point przygotowywane przez studentów na zadane tematy. Sprawdzana jest zdolność studentów do samodzielnej analizy i syntezy informacji literaturowych. Na zajęciach prezentacje są poddawane dyskusji prowadzonej przez osobę odpowiedzialną za przedmiot, która dokonuje uzupełnień merytorycznych rozszerzających poszczególne zagadnienia. Treści programowe: Wprowadzenie do koncepcji zrównoważonego rozwoju Równowaga w biosferze. Obieg materii w przyrodzie. Obieg węgla w przyrodzie. Rola metanu. Cykl azotu. Cykl fosforu Zasady zielonej chemii (czystej chemii) Zasady inżynierii procesowej przyjaznej środowisku. Program REACH. Makro skala (symbioza przemysłowa). Mezo skala (analiza wybranych operacji i procesów jednostkowych) Najlepsze dostępne techniki (BAT). Dokumenty referencyjne BREF. Pozwolenia zintegrowane Mikro skala (nanotechnologia) Substancje słabo biodegradowalne i niebiodegradowalne (pestycydy, polimery, leki detergenty). Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: 1. D.T.Allen, D.R. Shonnard, Green engineering, Prentice Hall, New York 2002 2. R.A. Ristinen, J.J.Kraushaar, Energy and the Environment, John Wiley & Sons, Inc. USA 1998. 3. M. Dudzińska, M. Pawłowska, Pathways of pollutants and mitigation strategies of their impact on the

ecosystems, Lublin 2004 4. B.Gworek, A. Barański, A. Bojanowicz, J. Sienkiewicz, Ocena ryzyka środowiskowego pochodzącego od

substancji i preparatów chemicznych, Warszawa 2002 5. J. Gaca, B. Marciniec, S. Żak, Metody analityczne w badaniach substancji szkodliwych i niebezpiecznych,

Bydgoszcz 1999 6. R. Zarzycki, ed., Zaawansowane techniki utleniania w ochronie środowiska, Łódź 2002 7. L. Synoradzki, J. Wisialski, Projektowanie procesów technologicznych, Warszawa, 2006 8. The Worldwatch Institute, State of the World 2007, W W Norton& Company New York London 2008. 9. K. B. Misra, Clean Production - Environmental and Economic Perspectives, Springer 1996. 10. B. Burczyk, Zielona chemia - zarys, Wrocław 2006 11. Trwałe zanieczyszczenia organiczne - Ocena sytuacji w Polsce, Monografia Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa 2003 Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykład - kolokwium zaliczające, Seminarium - na podstawie oceny jakości prezentacji i aktywności w dyskusji


Nazwa przedmiotu Technologia Nieorganiczna Kod 13.6 Semestr VI Godziny 2 1 Punkty ECTS 4

w c l p s Sposób zaliczenia Z / Z

Katedra Technologii Chemicznej Odpowiedzialny (a) dr inż. Maria Pertkiewicz-Piszcz Przedmioty poprzedzające: Podstawy Technologii Chemicznej

Wymagania wstępne: znajomość podstaw ogólnych technologii chemicznej

Założenia i cele przedmiotu: Zdobycie niezbędnej wiedzy z zakresu chemicznych procesów technologicznych, zapoznanie się z wybranymi procesami przemysłowej syntezy nieorganicznej, elektrochemicznymi, otrzymywania kwasu siarkowego, sody, nawozów azotowych oraz fosforowych, materiałów ceramicznych i cementu Metody dydaktyczne: Prezentacje power point Rozwiązywanie problemów w grupach

Treści programowe: Technologia sody amoniakalnej. Przygotowanie solanki, nasycanie solanki amoniakiem, wypalanie wapna, wysycanie solanki dwutlenkiem węgla (fizykochemiczne podstawy karbonizacji, równowagi fazowe w czteroskładnikowym układzie zwrotnym), oddzielanie kryształów wodorowęglanu sodowego od ługu macierzystego, kalcynowanie, regeneracja amoniaku, obieg amoniaku i dwutlenku węgla. Wykorzystanie odpadów stałych i ścieków. Porównanie metod Leblanca i Solvay'a.. Modyfikacje metody Solvay'a - metody Dual i SCS. Technologia związków azotowych. Otrzymywanie amoniaku - podstawy fizykochemiczne, katalizatory, przygotowanie surowców (normalnotemperaturowa i niskotemperaturowa konwersja tlenku węgla, katalizatory, wymywanie dwutlenku węgla), węzeł syntezy amoniaku (metoda Habera - Boscha, obieg mieszaniny azotowo-wodorowej, aparatura, instalacje wysokociśnieniowe). Wytwarzanie kwasu azotowego - chemizm katalitycznego utleniania amoniaku do tlenków azotu, absorpcja, aparatura, usuwanie tlenków azotu z gazów odlotowych, stężanie kwasu azotowego. Produkcja mocznika i azotanu amonowego. Technologia związków fosforowych. Surowce fosforowe. Otrzymywanie fosforu białego metodą elektrotermiczną. Termiczny kwas fosforowy - metoda jednostopniowa i dwustopniowa. Otrzymywanie kwasu fosforowego metodą mokrą - podstawy fizykochemiczne, wykres fazowy układu CaSO4 - P2O5, proces gipsowy, półwodzianowy, anhydrytowy i klinkierowy, schematy produkcji, instalacje filtracyjne, problem fosfogipsu, roztwarzanie fosforytu kwasem solnym. Nawozy fosforowe - superfosfat pojedyńczy (podstawy fizykochemiczne, technika wytwarzania, metody ciągłe, granulowanie), superfosfat potrójny, termosfosfaty. Nawozy wieloskładnikowe - fosforany amonowe, nitrofosfaty. Odzysk fluoru przy produkcji nawozów fosforowych. Technologia kwasu siarkowego. Otrzymywanie kwasu siarkowego metodą kontaktową z jednostopniową i wielostopniową konwersją - surowce, podstawy fizykochemiczne, spalanie siarki, prażenie pirytów, oczyszczanie gazów, schematy technologiczne, aparaty kontaktowe, aparatura do absorpcji SO3. Ochrona atmosfery. Nowe kierunki w technologii kwasu siarkowego. Technologia kwasu siarkowego. Otrzymywanie kwasu siarkowego metodą kontaktową z jednostopniową i wielostopniową konwersją - surowce, podstawy fizykochemiczne, spalanie siarki, prażenie pirytów, oczyszczanie gazów, schematy technologiczne, aparaty kontaktowe, aparatura do absorpcji SO3. Ochrona atmosfery. Nowe kierunki w technologii kwasu siarkowego. Przemysł solny. Otrzymywanie chlorku potasowego z sylwinitu i karnalitu. Technologia elektrochemiczna. Proces elektrolizy przemysłowej - rodzaje reakcji elektrodowych (tworzenie warstwy metalicznej, tlenkowej, konwersja powłoki, wydzielanie gazu), elementy budowy elektrolizerów przemysłowych. Wybrane procesy elektrolizy przemysłowej - otrzymywanie chloru i chloranu (I) sodu (elektrolizery membranowe, rtęciowe, przegrodowe, elementy wiedzy o membranach jonoselektywnych), elektrorafinacja miedzi, elektrolityczne oczyszczanie ścieków przemysłowych i wody technologicznej z metali ciężkich, usuwanie chromu. Elektrochemiczna obróbka powierzchni metali - powłoki galwaniczne, powłoki metaliczne bezprądowe, powłoki konwersyjne (tlenkowe, chromianowe, fosforanowe), elektrochemiczne formowanie metali (wytwarzanie folii, kształtowanie, drążenie otworów, itp.). Technologia krzemianów. Ceramika. Surowce ceramiczne i ich techniczne wykorzystanie. Wytwarzanie ceramiki budowlanej (wyroby ceglarskie). Wytwarzanie wyrobów ceramiki szlachetnej (wyroby porcelanowe i fajansowe). Sposoby formowania wyrobów. Fizykochemiczne procesy podczas wypalania, współoddziaływanie faz. Wpływ składu fazowego na właściwości wyrobów. Ceramika specjalna - tworzywa korundowe, ferryty, Światłowody, pigmenty i farby ceramiczne. Zaprawy ceramiczne. Wapno. Gips. Cement portlandzki i pokrewne materiały wiążące.


Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: 1. Bretsznajder S., Podstawy ogólne technologii chemicznej, WNT Warszawa 1973. 2. Kępiński J., Technologia chemiczna nieorganiczna, PWN Warszawa 1984. 3. Bortel E., Koneczny H , Zarys technologii chemicznej, PWN Warszawa 1992. 4. Praca zbiorowa, Technologia chemiczna nieorganiczna, WNT Warszawa 1965. 5. Fotyma M., Mercik S., Chemia rolna, PWN Warszawa 1995. 6. Kowalski W., Nowe kierunki w technologii kwasu siarkowego, WNT Warszawa 1980. 7. Praca zbiorowa, Kwas siarkowy. Poradnik inżyniera i technika, WNT Warszawa 1975. 8. Praca zbiorowa, Soda i produkty towarzyszące, WNT Warszawa 1978. 9. Bobrownicki W., Pieniążek T., Technologia soli potasowych, WNT Warszawa 1969. 10. Dylewski R., Gnot W., Gonet M., Elektrochemia przemysłowa, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 1999. 11. Augustinik A.J., Ceramika, Arkady Warszawa 1980. 12. Maślankiewicz K., Szymański A., Mineralogia stosowana, Wydawnictwo Geologiczne, Warszawa 1976. 13. Szymański A., Mineralogia techniczna, PWN Warszawa 1987. 14. Wiktorow W.W., Obliczenia graficzne w technologii związków nieorganicznych, WNT Warszawa 1975. 15. Praca zbiorowa pod red. Głowińskiego J., Przykłady i zadania do przedmiotu Podstawy Technologii Chemicznej,

Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1991. 16. Synowiec J., Projektowanie technologiczne dla inżynierów chemików, Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej,

Wrocław 1974. 17. Justat A., Zadania rachunkowe z technologii chemicznej nieorganicznej, PWT Warszawa 1960.

Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykład - zaliczenie Seminarium – zaliczenie (na podstawie kartkówki)


Nazwa przedmiotu Analiza instrumentalna i opracowanie wyników Kod 7.7TCh

Semestr VII Godziny 1E 2 Punkty 4 w c l p s Sposób zaliczenia Z/E

Katedra Chemii Analitycznej Odpowiedzialny Prof. dr hab. inż. Marek Biziuk Przedmioty poprzedzające: Chemia analityczna Wymagania wstępne:

znajomość podstaw chemii analitycznej Założenie i cele przedmiotu: Zdobycie niezbędnej wiedzy z zakresu:

specyfiki metod analitycznych opartych na pomiarze względnym oraz charakterystyki analitycznych układów pomiarowych;

chromatograficznych technik rozdzielania, podstawy teoretyczne, aparatura. oznaczenia ilościowego metodami fizykochemicznymi (spektroskopowymi, elektrochemicznymi); obliczania wyników analiz ilościowych z wykorzystaniem metod matematycznych i graficznych oraz ich

statystycznego interpretowania; walidacji metod (stosowania materiałów odniesienia, organizowania i wykorzystywania wyników badań

międzylaboratoryjnych, wyznaczania błędów systematycznych i ustalania źródła błędów); posługiwania się opracowaniami monograficznymi.

Metody dydaktyczne: wykład oparty na materiałach pomocniczych dostępnych na stronie katedry

(http://www.pg.gda.pl/chem/Dydaktyka/Analityczna); wykonanie określonej liczby zadań analitycznych w ramach zajęć laboratoryjnych; opracowanie wyników i przedstawienie raportu z badań; opanowanie metod statystycznego opracowania wyników w chemii analitycznej.

Treści programowe: Specyfika metod analitycznych opartych na pomiarze względnym. Charakterystyka analitycznych układów pomiarowych. Rodzaje sygnałów, ich położenie i wielkość, problem szumów w metodach porównawczych. Analiza elementarna związków organicznych, ich przydatność i rola w chemii analitycznej. Metody oznaczania węgla, wodoru i azotu. Metody mineralizacji, mineralizacja zapłonowa. Spektroskopowe metody analizy, podstawy teoretyczne. Analiza jakościowa i ilościowa z wykorzystaniem metod spektroskopowych. Podział metod i zasada działania. Monochromatory, detektory, metody atomizacji i wzbudzenia oraz wpływ matrycy na efekt analityczny. Źródła błędów oraz metody ich usuwania. Fotometria płomieniowa, staloskopia, spektroskopia absorpcji atomowej i cząsteczkowej - zasady działania, aparatura oraz metody wykonywania pomiarów i doboru optymalnych warunków pracy. Metody rozdzielania ze szczególnym uwzględnieniem technik chromatograficznych. Chromatografia gazowa: teoretyczne podstawy, charakterystyka kolumn, wybrane detektory, analiza jakościowa i ilościowa. Wysokosprawna chromatografia cieczowa (HPLC) kolumnowa i cienkowarstwowa. Mechanizmy procesów chromatograficznych, selektywność i sprawność układów chromatograficznych; rodzaje faz; aparatura chromatograficzna. Metody elektroanalityczne, podstawowe prawa fizykochemiczne. Potencjometria, konduktometria, kulometria, elektrody jonoselektywne, chronowoltamperometria: podstawy teoretyczne, metody pomiaru i aparatura, praktyczne zastosowanie w analityce. Ocena miarodajności wyników: statystyczne kryteria oceny miarodajności wyników i porównywania metod analitycznych, charakterystyka analityczna metod, kryteria preferencji metod pod względem precyzji i dokładności. Walidacja metod i akredytacja laboratoriów. Zastosowanie pojęć teorii informacji w chemii analitycznej. Optymalizacja techniką sympleksów.

http://www.pg.gda.pl/chem/Dydaktyka/Analityczna

Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: 1 J. Minczewski, Z. Marczenko, Chemia analityczna, tom 3, wyd. 9 i 10, zm., PWN, Warszawa 2005. 2 D.A. Skoog, D.M. West, J.F. Holler, S.R.Crouch, Fundamentals of Analytical Chemistry, (VII ed.), Saunders College

Publishing, Philadelphia 1996, Podstawy Chemii Analitycznej, t. 1-2, PWN, Warszawa 2006. 3 P. Konieczka P., Namieśnik J., Zygmunt B., Bulska E., Świtaj-Zawadka A., Naganowska A., Kremer E., Rompa M.,

Ocena i kontrola jakości wyników pomiarów analitycznych, WN-T, Warszawa 2007. 4 Fizykochemiczne metody kontroli zanieczyszczeń środowiska, [red.] J. Namieśnik i Z. Jamrógiewicz, WN-T, Warszawa 1998. 5 M. Jarosz, E. Malinowska, Pracownia chemiczna. Analiza instrumentalna, wyd. 2 uzup., WSiP, Warszawa 1999. 6 W. Szczepaniak, Metody instrumentalne w analizie chemicznej, PWN, Warszawa 1999. 7 A. Cygański, Metody spektroskopowe w chemii analitycznej, WN-T, Warszawa 1993. 8 K. Danzer, E. Than, D. Moloch, Analityka. Przegląd systematyczny, WN-T, Warszawa 1993. 9 J. Czermiński i współautorzy, Metody statystyczne dla chemików, PWN, Warszawa 1986. 10 A. Cygański, Metody spektroskopowe w chemii analitycznej, WN-T, Warszawa 1993. 11 G.W. Ewing, Metody instrumentalne w analizie chemicznej, PWN, Warszawa 1980. 12 T.H. Gouw, Nowoczesne metody instrumentalne analizy, WN-T, Warszawa 1976. 13 H.W. Willard, L.L. Merritt, J.A. Dean, F.A. Settle, Instrumental Methods of Analysis, Wadsworth, Belmont 1981. 14 N.S. Połuektow, Analiza metodą fotometrii płomieniowej, WN-T, Warszawa 1969. 15 M. Pinta, Absorpcyjna spektrometria atomowa. Zastosowania w chemii analitycznej, PWN, Warszawa 1977. 16 Z. Marczenko, Spektrofotometryczne oznaczanie pierwiastków, PWN, Warszawa 1979. 17 A. Cygański, Metody elektroanalityczne, WN-T, Warszawa 1995. 18 Z. Galus, Teoretyczne podstawy elektroanalizy chemicznej, PWN, Warszawa 1977. 19 Z. Witkiewicz, Podstawy chromatografii, WN-T, Warszawa 2000. 20 Z Witkiewicz, J. Hetper, Chromatografia gazowa, WN-T, Warszawa 2001. 21 B. Bobrański, Analiza ilościowa związków organicznych, PWN, Warszawa 1979. 22 Chromatografia cieczowa, [red.] M. Kamiński, CEEAM, Gdańsk 2004 Warunki zaliczenia przedmiotu: wykład – egzamin pisemny i ustny; laboratoria – zaliczenie na podstawie kartkówek, wykonanych ćwiczeń i oddanych sprawozdań.


1

Nazwa przedmiotu Ochrona własności intelektualnej Kod 34.7 Semestr 7 Godziny 2 Punkty ECTS 2


Katedra Odpowiedzialny (a) płk rez mgr inż. Józef Wesołowski Przedmioty poprzedzające: Wymagania wstępne:

Założenia i cele przedmiotu: Interpretacja i rozumienie aktów prawnych dotyczących ochrony własności intelektualnej

Metody dydaktyczne: 1.prezentacja wykładów w oparciu o PowerPoint 2.dyskusja w oparciu o wybraną i wcześniej przygotowaną przez uczestników szkolenia literaturę pod nadzorem prowadzącego przedmiot w celu właściwego zrozumienia i interpretacji aktów prawnych dotyczących ochrony własności intelektualnej Treści programowe: 1.Podstawy prawne ochrony własności intelektualnej oraz odpowiedzialność prawna za ich ujawnienie i naruszenie 2.Prawo własności przemysłowej - przepisy ogólne 3.Wynalazki, wzory użytkowe i wzory przemysłowe a)przepisy ogólne b)wynalazki i patenty c)wzory użytkowe i prawa ochronne d)wzory przemysłowe i prawa z ich rejestracji 4.Znaki towarowe i prawa ochronne 5.Oznaczenia geograficzne a)przepisy wstępne b)zgłoszenia oznaczenia geograficznego i jego rozpatrywanie c)prawa z rejestracji na oznaczenia geograficzne oraz jego unieważnienie i wygaśnięcie 6.Topografie układów scalonych - przepisy wstępne, zgłoszenie i rozpatrywanie oraz prawa z rejestracji topografii 7.Zadania i organizacja Urzędu Patentowego RP 8.Podstawy prawne w zapobieganiu i zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, ze szczególnym uwzględnieniem tajemnicy przedsiębiorstwa 9.Przedmiot i podmiot prawa autorskiego 10.Treść prawa autorskiego - autorskie prawa osobiste i majątkowe oraz ich ochrona 11.Czas trwania autorskich praw majątkowych oraz ich przejście na inne osoby 12.Dozwolony użytek chronionych utworów przepisami prawa autorskiego 13.Przepisy szczególne dotyczące utworów audiowizualnych i programów komputerowych 14.Ochrona wizerunku, adresata korespondencji i tajemnicy źródeł informacji 15.Prawa pokrewne oraz organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: 1.Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r prawo własności przemysłowej (Dz.U. z 2001 Nr 49 poz 508 z późn. zm. ) 2.Ustawa z dnia 11 kwietnia 2001 r o rzecznikach patentowych (Dz.U. z 2001 Nr 49 poz 509 z późn. zm. ) 3.Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U. z 2003 Nr 153 poz 1503 z późn. zm. ) 4.Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2000 Nr 80 poz 904 z późn. zm. ) 5.Ustawa z dnia 26 stycznia 1984 r prawo prasowe (Dz.U. z 1984 Nr 5 poz 24 z późn. zm. ) Warunki zaliczenia przedmiotu: Przedmiot jest dzielony na 3 części, z których każda podlega cząstkowemu obowiązkowemu zaliczeniu w postaci pisemnej : a)w formie testu jednokrotnego lub wielokrotnego wyboru, oraz b)odpowiedzi na zadane pytania w formie opisowej


Nazwa przedmiotu Technologia organiczna Kod 14.7

Semestr VII Godziny 2E 2 1 Punkty ECTS 7 w c l p s Sposób zaliczenia E/Z

Katedra Technologii Chemicznej Odpowiedzialny (a) Prof. Jan Biernat Przedmioty poprzedzające: Chemia: Organiczna, Nieorganiczna i Fizyczna. Technologia: Ogólna i Nieorganiczna. Aparatura

Wymagania wstępne: Znajomość podstawowych przedmiotów chemicznych, podstaw technologii i aparatury

Założenia i cele przedmiotu: Zdobycie niezbędnej wiedzy z zakresu opisu i doboru surowców, materiałów i półproduktów ciężkiej syntezy organicznej stosowania surowców poużytkowych oraz wybranych procesów wielkoprzemysłowych i w lekkiej syntezie organicznej; posługiwania się wiedzą chemiczną w ocenie możliwości realizacji procesu w skali technologicznej; opracowania, realizacji i kontroli procesu technologicznego; postępowania z odpadami; stosowania przyjaznych środowisku technologii. Metody dydaktyczne: Wykład oparty na materiałach pomocniczych dostępnych na stronie domowej Katedry http://www.technologia.gda.pl/ Wykonanie zadań laboratoryjnych ilustrujących wielkoprzemysłowe procesy organiczne Seminarium: Pogłębienie wiedzy o wybranych procesach w technologii organicznej Projekt: wykonanie projektu technologicznego wybranego procesu Treści programowe: Surowce energetyczne i nośniki energii. Surowce pierwotne – węgiel, ropa naftowa, gaz ziemny. Surowce poużytkowe. Wzbogacanie, oczyszczanie, rozdzielanie i płytkie uszlachetnianie surowców. Przetwarzanie surowców pierwotnych we wtórne. Skojarzona gospodarka surowcami. Proces chemiczno-technologiczny a reakcja chemiczna. Rozwój metody technologicznej – koncepcja chemiczna, koncepcja technologiczna, projekt procesowy. Zasady technologiczne. Analiza stechiometryczna, termodynamiczna i kinetyczna procesu technologicznego. Podstawowe procesy jednostkowe w technologii chemicznej: periodyczne, półciągłe, ciągłe, katalityczne, wysokotemperaturowe, ciśnieniowe. Wybrane procesy technologiczne: przemysłowej syntezy organicznej, destruktywnego przerobu ropy naftowej, petrochemiczne, lekkiej syntezy, głównie w zakresie technologii leków. Barwniki i pigmenty. Monomery do syntez polimerów. Nanomateriały. Rozwój zrównoważonych, energooszczędnych, materiałooszczędnych, małoodpadowych lub bezodpadowych technologii. Dyrektywa REACH. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: Technologia Chemiczna Organiczna, tom I i II, Warszawa PWN 1958; R. Bogoczek, Kociołek-Balawejder, Technologia Organiczna, Surowce i Półprodukty, PWE Wrocław S. Ropuszyński: Chemia i Technologia Podstawowej Syntezy Organicznej, PWN, Warszawa 1983 skrypt Technologia Chemiczna Organiczna http://www.retsat1.com.pl/michauer/chemia/O_tech_org.pdfJan Surygała WNT książka pt.: Ropa naftowa: właściwości, przetwarzanie, produkty K. Weissermel, H-J. Arpe, Industrielle Organische Chemie, Verlag Chemie 1976. Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykład: egzamin ustny Seminarium: zaliczenie na podstawie oceny jakości przedstawionych prezentacji i udziału w dyskusji Laboratorium: zaliczenie na podstawie jakości wykonanych zadań i umiejętności wnioskowania Projekt: zaliczenie projektu

http://www.retsat1.com.pl/michauer/chemia/O_tech_org.pdf

Documents

WYDZIAŁ CHEMICZNY POLITECHNIKI GDAŃSKIEJ Kierunek ... · WYDZIAŁ CHEMICZNY POLITECHNIKI GDAŃSKIEJ Kierunek Technologia Chemiczna Nazwa przedmiotu Chemia Nieorganiczna Kod 3.1