Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji prof. dr hab. inż ... Ostrowski (UR w... · Potrzeby w zakresie rozwoju kadr melioracyjnych. Uniwersytet Rolniczy im. H. Kołłątaja

Uniwersytet Rolniczy im. H. Kołłątaja w Krakowie

Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji

1 Warszawa 11.06.2015

prof. dr hab. inż. Krzysztof Ostrowski

Potrzeby w zakresie rozwoju kadr melioracyjnych



2

Zróżnicowane i skomplikowane zadania związane z gospodarką

wodną, w tym w zakresie melioracji wodnych i ochrony obszarów

wiejskich przed powodzią, wymagają zaangażowania

wyspecjalizowanej kadry inżynieryjno-technicznej posiadającej

uprawnienia do pełnienia samodzielnych funkcji technicznych w

budownictwie wodno-melioracyjnym.

Warszawa 11.06.2015



3

Natomiast w praktyce obserwuje się narastający ubytek

wysokokwalifikowanej kadry inżynierskiej posiadającej takie

uprawnienia.

Stan ten jest wielce niepokojący, ponieważ nie pozwoli na

utrzymanie odpowiednio wysokiego poziomu projektowania i

realizacji zadań w budownictwie wodnym i melioracyjnym. Dlatego

bardzo ważnym i pilnym do rozwiązania problemem jest

pozyskiwanie nowej kadry inżynierów z uprawnieniami.

Warszawa 11.06.2015



4

Do 1992 r. kształcenie kadry dla potrzeb gospodarki wodnej i melioracji

wodnych prowadziły:

wydziały melioracji wodnych

na uczelniach rolniczych oraz

wydziały budownictwa wodnego

na politechnikach

Uczelnie rolnicze w Warszawie, Wrocławiu, Poznaniu i Krakowie

profilowały typ inżyniera melioranta przygotowanego do ściślejszej

współpracy z rolnikiem, poprzez przekazywanie w programie kształcenia

wiedzy przyrodniczej.

Warszawa 11.06.2015



5

W wyniku reorganizacji szkolnictwa wyższego byłe wydziały

melioracji wodnych zmieniły swoje nazwy, które teraz nie są jednolite:

Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska SGGW Warszawa,

Wydział Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji UP Wrocław,

Wydział Melioracji i Inżynierii Środowiska UP Poznań,

Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji UR Kraków.

Warszawa 11.06.2015



6

Na każdym z tych wydziałów utworzono kierunek studiów –

inżynieria środowiska,

który programowo i organizacyjnie na uczelniach rolniczych odpowiada

profilowi studiów na byłych wydziałach melioracji wodnych.

Warszawa 11.06.2015



7 Warszawa 11.06.2015

W celu poprawy sytuacji kadrowej, z inicjatywy Komitetów:

Gospodarki Wodnej, Inżynierii Lądowej i Wodnej oraz Melioracji i

Inżynierii Środowiska Rolniczego Polskiej Akademii Nauk, przy

współudziale przedstawicieli uczelni, instytutów naukowych,

administracji wodnej, biur projektowych, wykonawców, Polskiej Izby

Inżynierów Budownictwa oraz Stowarzyszenia Inżynierów i

Techników Wodnych i Melioracyjnych NOT, utworzono nowy kierunek

kształcenia o nazwie:

inżynieria i gospodarka wodna.



8 Warszawa 11.06.2015

Po raz pierwszy naboru kandydatów na kierunek

inżynieria i gospodarka wodna

dokonano w 2010 r. na Wydziale Inżynierii Kształtowania

Środowiska Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, a w 2011 r.

również na Wydziale Inżynierii Środowiska i Geodezji Uniwersytetu

Rolniczego w Krakowie. Obecnie kierunek ten prowadzony jest

również w Poznaniu, a od następnego roku akademickiego będzie

prowadzony na SGGW w Warszawie.



9 Warszawa 11.06.2015

Kształcenie na kierunkach:

• inżynieria środowiska,

• inżynieria i gospodarka wodna,

odbywa się dwustopniowo:

• stopień pierwszy – inżynierski,

• stopień drugi – magisterski.

Studia pierwszego stopnia trwają 3,5 roku (7 semestrów), a stopnia

drugiego 1,5 roku (3 semestry).

Po ukończeniu studiów pierwszego stopnia absolwent uzyskuje tytuł

zawodowy inżyniera, a po ukończeniu studiów drugiego stopnia tytuł

magistra inżyniera.



10 Warszawa 11.06.2015

Integralną częścią studiów na kierunkach inżynieria środowiska oraz

inżynieria i gospodarka wodna są ćwiczenia terenowe i praktyki

wakacyjne.

Studenci po trzecim roku odbywają czterotygodniową praktykę

produkcyjną w firmach wykonawczych, a w trakcie semestrów

uczestniczą w wyjazdowych ćwiczeniach terenowych na obiekty

hydrotechniczne.



11 Warszawa 11.06.2015

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury i Rozwoju

z dnia 11 września 2014 r. (Dz. U. z 24 września 2014 r. Poz. 1278)

w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie

absolwenci kierunku:

inżynieria środowiska,

po odbyciu wymaganej prawem praktyki zawodowej, mogą się ubiegać o

państwowe uprawnienia do pełnienia samodzielnych funkcji technicznych

w budownictwie w specjalnościach:

instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń cieplnych,

wentylacyjnych, gazowych, wodociągowych i kanalizacyjnych

i

inżynieryjno hydrotechnicznej

bez ograniczeń.



12 Warszawa 11.06.2015

Natomiast absolwenci kierunku:

inżynieria i gospodarka wodna ,

oraz absolwenci byłych wydziałów

melioracji wodnych

po odbyciu wymaganej prawem praktyki zawodowej, mogą się ubiegać o

państwowe uprawnienia do pełnienia samodzielnych funkcji technicznych

w budownictwie w specjalności:

inżynieryjno hydrotechnicznej

bez ograniczeń.



13 Warszawa 11.06.2015

Projekt nowej ustawy Prawo Wodne przewiduje zmiany kompetencyjne

związane z utrzymaniem urządzeń melioracji wodnych szczegółowych.

Dotychczasowe kompetencje jednostki samorządu terytorialnego

szczebla gminnego zostaną rozbudowane o nowe zadania dotyczące

utrzymania urządzeń melioracji wodnych szczegółowych.

Proponowane zmiany wymuszają odpowiednie podejście do

zapewnienia kadr mogących sprostać stawianym wymaganiom.



14 Warszawa 11.06.2015

Zgodnie z podziałem terytorialnym, w Polsce mamy 2479 gmin, w

których obecnie zatrudnionych jest około 811 osób z wykształceniem

branżowym (budownictwo wodne, melioracje i inżynieria środowiska),

z tego 78 osób ma wykształcenie średnie.

Statystycznie tylko w około jednej trzeciej gmin pracuje jeden

inżynier lub technik kompetentny do wykonywania zadań w zakresie

utrzymania urządzeń melioracji wodnych szczegółowych.



15 Warszawa 11.06.2015

Potrzeby w zakresie szkoleń i dokształcania kadry sygnalizuje 1282

gminy, a potrzeby kadrowe są określane na 1908 etatów.

Część gmin nie wykazuje potrzeb szkoleń i dokształcania kadry oraz

nie określa potrzeb kadrowych wskazując, że nie jest to możliwe ze

względu na brak informacji o ostatecznym kształcie opracowywanego

Prawa Wodnego.



16 Warszawa 11.06.2015

Dla określenia perspektywicznych potrzeb kadrowych miarodajnym

punktem odniesienia wydają się być dane z 1981 r. W tamtym czasie

statystycznie w każdej gminie pracował jeden meliorant, ponadto w

około 20% gmin oprócz melioranta zatrudniony był również łąkarz. W

perspektywie nowego Prawa Wodnego, przywrócenie takiego stanu

byłoby uzasadnione, ale wiązałoby się z koniecznością zatrudnienia

1668 meliorantów i to niezależnie od istnienia spółki wodnej na terenie

gminy.



17 Warszawa 11.06.2015

Poza potrzebami kadrowymi w pionie administracyjnym szczebla

gminnego należy jeszcze uwzględnić konieczność zabezpieczenia kadr

w pionach: inwestycyjnym, projektowym, wykonawczym i

eksploatacyjno-utrzymaniowym urządzeń wodno-melioracyjnych.

Znaczące potrzeby kadrowe, trudne obecnie do oszacowania, mogą

wystąpić w pionie eksploatacji i utrzymania urządzeń wodno-

melioracyjnych, gdy po wprowadzeniu nowego Prawa Wodnego

zaczną się odradzać spółki wodne.



18 Warszawa 11.06.2015

W kontekście przedstawionych danych rozwiązania w zakresie

przygotowania kadr na potrzeby gospodarowania wodami na

obszarach wiejskich należy podzielić na doraźne i perspektywiczne.

W działaniach doraźnych należałoby się skoncentrować na

uzupełnianiu ubytków kadrowych obecnie już występujących i

przewidywanych w najbliższych pięciu latach. Szacunek ilościowy

niezbędnego zatrudnienia inżynierów w tym okresie należy ocenić na

około 500 osób w skali kraju, co średnio rocznie daje 100

pracowników.



19 Warszawa 11.06.2015

Uwzględniając potrzebę uzupełnienia kadry inżynieryjnej w każdej

gminie do stanu zapewniającego jednego inżyniera melioranta w

perspektywie 20 lat, należałoby zatrudniać dodatkowo rocznie około

100 osób, zakładając, że w tym czasie część pracujących inżynierów

odejdzie na emeryturę.



20 Warszawa 11.06.2015

Obecnie łącznie na czterech byłych wydziałach melioracji wodnych

kierunek inżynieria środowiska kończy w trybie stacjonarnym i

niestacjonarnym około 600 osób w każdym roku. Ponadto za rok na

rynku pracy pojawią się pierwsi absolwenci kierunku inżynieria i

gospodarka wodna.

Te ilości absolwentów przygotowanych do pracy w branży wodno-

melioracyjnej będą wystarczające. Nie ma więc potrzeby powoływania

dodatkowych kierunków studiów kształcących kadrę inżynierską dla

potrzeb melioracji wodnych.



21 Warszawa 11.06.2015

Na wykształcenie takiej liczby inżynierów należy jednak ponieść

określone nakłady.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego

z dnia 8 lutego 2012 r. w sprawie sposobu podziału dotacji z budżetu

państwa dla uczelni publicznych i niepublicznych (Dz. U. z dnia 22

lutego 2012 r.) koszt wypromowania jednego magistra inżyniera

szacuje się na 40 000 złotych.



22 Warszawa 11.06.2015

W celu spełnienia powyższych warunków niezbędne jest podjęcie

następujących działań:

1. Poparcie inicjatywy powołania Rady Interesariuszy przy Wydziałach, na

których prowadzone są kierunki studiów kształcące kadrę na potrzeby

gospodarowania wodami na obszarach wiejskich i rekomendowanie do

jej składu przedstawicieli: organów samorządu terytorialnego,

pracodawców, stowarzyszeń zawodowych, przedsiębiorców i instytucji

finansowych. Rada Ineresariuszy, jako organ opiniodawczy i doradczy

Wydziału, będzie mogła wpływać na kształtowanie programu studiów,

dostosowując go do potrzeb gospodarki.



23 Warszawa 11.06.2015

2. Opracowanie zasad odbywania praktyk zawodowych przez

studentów w firmach wykonawczych, a w szczególności motywowanie

przedsiębiorców do przyjmowania praktykantów.

3. Prowadzenie przez pracowników uczelni oraz doświadczonych

praktyków, szkoleń zainteresowanych grup społecznych w celu

podniesienia ich świadomości w zakresie podstaw działania i

utrzymania w stanie sprawności technicznej urządzeń gospodarki

wodnej i melioracji wodnych.



24 Warszawa 11.06.2015

4. Zapewnienie fachowego nadzoru nad utrzymaniem urządzeń

melioracji wodnych szczegółowych oraz skuteczne egzekwowanie

obowiązku ich konserwacji przez użytkowników.

5. Odrodzenie spółek wodnych oraz poprawy efektywności ich

działania, w tym egzekucji składek członkowskich.

6. Stworzenie warunków podnoszących atrakcyjność zawodu,

zwłaszcza przez odpowiednią gratyfikację finansową, aby większa

ilość absolwentów podejmowała pracę związaną z gospodarowaniem

wodą na obszarach wiejskich.

25

Dziękuję za uwagę

prof. dr hab. inż. Krzysztof Ostrowski



Documents

Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji prof. dr hab. inż ... Ostrowski (UR w... · Potrzeby w zakresie rozwoju kadr melioracyjnych. Uniwersytet Rolniczy im. H. Kołłątaja