Wykład: Wprowadzenie i Rachunki Makroekonomiczne · Wynagrodzenie czynników produkcji: płace (praca), stopa procentowa (kapitał), czynsz (ziemia, budynki),... Wykład 1. MakroekonomiaPKBCenyRachunki

Makroekonomia PKB Ceny Rachunki makroekonomiczne Bilans płatniczy

Wykład: Wprowadzenie i RachunkiMakroekonomiczne

Makroekonomia IIZima 2018/2019 - SGH

Jacek Suda

Wykład 1


Strona kursu

Strona kursu:http://www.jaceksuda.com/teach/MakroekonomiaII/

Email: [email protected]

Wykład 1

http://www.jaceksuda.com/teach/MakroekonomiaII/

mailto:[email protected]


Organizacja

WykładJacek Suda, Katedra Ekonomii Ilosciowej, e-mail: [email protected]ł Kopiec, Katedra Ekonomii Ilosciowej, e-mail:

CwiczeniaJacek Suda

Grupa 130, 131: Wtorek 11:40-13:20Grupa 132, 133: Wtorek 13:30-15:00

Dominika Czyz, e-mail: [email protected] 182, 183: Sroda 17:10-18:50Grupa 180, 181: Sroda 19:00-20:40

PodrecznikMichael Burda i Charles Wyplosz, “Makroekonomia. Podrecznikeuropejski”, PWE 2013

Literatura uzupełniajaca- Michael Burda i Charles Wyplosz, “Macroeconomics: A European Text”,

Oxford 2017, (7th editon)- Robert Hall i John Taylor, “Makroekonomia”, PWN 2007- David Romer, “Makroekonomia dla zaawansowanych”, PWN 2011- Stephen Williamson, “Macroeconomics”, Pearson 2014

Wykład 1




Cwiczenia i kolokwia

TBA

Wykład 1


Zaliczenie

TBA

Wykład 1


Uczciwosc akademicka

Na kursie obowiazuje polityka braku tolerancji dla oszukiwania, np.

sciagania,zagladanie do prac innych osób w czasie kolokwiów lub egzamiu,zwracania sie z prosba o pomoc do innych studentów podczas egzaminulub kolokwiów,korzystanie z niedozwolonych urzadzen lub materiałów podczasegzaminu czy kolokwiów

Student złapany na oszukiwaniu uzyskuje ocene niedostateczna z kursu.

Podczas kolokwiów oraz egzaminu mozna korzystac z kalkulatorów, ale niemozna korzystac z telefonów komórkowych, komputerów, tabletów, itp.

Wykład 1


Makroekonomia

Makroekonomia to analiza łacznego zachowania tysiecy rynków: dóbr,cen i podmiotów działajacych na tych rynkach

Działanie kazdego z tych rynków wyjasniane jest przez mikroekonomie

Mikroekonomia to badanie zachowan jednostek. Makroekonomia masolidne podstawy mikroekonomiczne

Wykład 1


Dochód i produkcja

Produkt krajowy brutto (PKB) (lub Gross Domestic Product, GDP) ijego determinanty sa obiektami zainteresowan ekonomistów

PKB jest miara zarówno dochodu jak i produkcji w gospodarce

Wykład 1


Dlaczego interesuje nas PKB

PKB nie jest uwazany jako wskaznik dobrobytu w kraju, per se

Ale jest blisko zwiazany z ta wielkosciazmiany i wahania PKB zwiazane sa z wahaniami w zatrudnieniu i inflacja

Badania empiryczne wskazuja, ze wiele wskazników mierzacychdobrobyt rosnie wraz ze wzrostem poziomu PKB (lecz przyczynowoscmoze isc w obu kierunkach)

Wykład 1


PKB per capita i Satysfakcja z zycia i 2006GDP per Capita and Life Satisfaction in 2006

Figure 1.1: GDP p.c. and Life Satisfaction

Sources: World Economic Outlook, IMF; Wikipedia

Sati

sfac

tio

n w

ith

life

ind

ex

GDP per capita 2006

1.1. Introduction

Wykład 1


Zmiany PKB w Europie

Realny PKB we Francji, Niemczech, Wielkiej BrytaniiStały wzrost w ubiegłegym wiekuSpadek po drugiej wojnie swiatowej

Evolution of GDP in Europe

Real GDP for France, Germany and UK

Steady growth over the last century

Drop after second world war

2. Key concepts

Wykład 1


Zmiany realnego PKB per capita w USA

Evolution of real GDP per capita in the US

Source: Mankiw, Macroeconomics, (2001)

2. Key concepts

Wykład 1


Dochód i produkcja

Recesja - spadek realnego PKB (przez kolejne dwa kwartały)

Depresja - silna recesja

Fakty stylizowanew wiekszosci krajów PKB rosnie “prawie” cały czaswokół wzrostowego trendu wystapuja powtarzajace sie wahania

Wykład 1


Makroekonomia w krótkim i długim okresie

Jednym z głównych celów makroekonomii jest zrozumienie zmian wczasie/ewolucji zmiennych makroekonomicznych: PKB, inflacji,bezrobocia, zatrudnienia, konsumpcji,...

Nalezy odróznic zmiany długookresowe (trend) od krótkookresowych(cykle)

Tendencja długookresowa (trend)Przy skali logarytmicznej nachylenie krzywej stanowi stope wzrostuStałej stopie wzrostu odpowada linia prosta = trend

Wykład 1


Poziom PKB

Realny PKB we Francji, Niemczech, Wielkiej Brytanii

GDP in levels

GDP for France, Germany and UK

in absolute values (levels)

3. Short versus long run

Wykład 1


Poziom PKB - skala logarytmiczna

Realny PKB we Francji, Niemczech, Wielkiej Brytanii

GDP in logarithmic scale

Trend for UK


Trend dla Wielkiej Brytanii

Wykład 1


Stopa wzrostu PKB

Kwartalny PKB w Wielkiej Brytanii 1962-2007

Quarterly GDP changes, UK

Quarterly GDP change for UK, 1962-2007

percent change of GDP in one quarter relative to previous quarter


Wykład 1


Makroekonomia w krótkim i długim okresie

Pomimo znaczego wzrostu produkcji i dochodów w długim okresie,tempo wzrostu zmienia sie w czasie

Krótkookresowe zmiany tempa wzrostu PKB nazywane sa cyklamikoniunkturalnymi (business cycles)

Cykle koniunkturalne róznia sie amplituda i długoscia (okresemtrwania)

Makroekonomia bada i stara sie wytłumaczyc zachowanie gospodarkizarówno w długim okresie, jak i okresowe odchylenia od lini trendu:

Jaka jest ich geneza?Czy mozna im zapobiec?Czy powinno sie im zapobiec?

Wykład 1


Produkt Krajowy Brutto

PKB definiowany jest dla okreslonego obszaru geograficznego (np.panstwa, regionu, miasta, grupy krajów,...) dla okreslonego przedziałuczasowgo (np. rok, kwartał,..)

PKB jest strumieniem (flow) a nie zasobem (stock)

Trzy spodoby mierzenia i trzy definicje.PKB to suma

wartosci sprzedazy finalnej dóbr i usług wyprodukowanychalbo wartosci dodanej powstajacejalbo dochodów włascieli czynników produkcji, uzyskanych dzieki aktywnosci

ekonomicznej

na danym obszarze geograficznym w pewnym okresie.

Wykład 1


PKB - definicja 1

Definicja (PKB - definicja 1)

PKB to suma wartosci sprzedazy finalnej dóbr i usług wyprodukowanych nadanym obszarze geograficznym w pewnym okresie.

sprzedaz finalna (final sales): kupujacy (gospodarstwa,przedsiebiorstwa, sektor rzadowy) zuzywaja zakupione dobra

sprzedaz posrednia (intermediate sales), kupujacy odsprzeda dobro lubusługe, nie jest wliczana do PKB aby uniknac podwójnego liczenia

sprzedaz dóbr uzywanych równiez nie jest wliczona (była wliczona wmomencie pierwszej produkcji)PKB 6= obroty handlowe

eksport jest sprzedaza finalna

Wykład 1


PKB - definicja 2


PKB to suma wartosci dodanej (value added) powstajacej na danymobszarze geograficznym w pewnym okresie.

Wartosc dodana = róznica pomiedzy cena sprzedazy (wielkosciaprzychodów) a kosztem zakupu surowców, półproduktów (dóbrposrednich) i dóbr importowanych.

Przykład: cena hamburgera: 16 PLN, cena składników: 6 PLNWartosc dodana foodtrucka?Całkowita wartosc dodana dla gospodarki?

Wykład 1


PKB definicja 3


PKB to suma dochodów włascieli czynników produkcji, uzyskanych dziekiaktywnosci ekonomicznej na danym obszarze geograficznym w pewnymokresie

Miara wynagrodzenia czynników produkcji: czyjes wydatki to czyjsdochód

Wynagrodzenie czynników produkcji: płace (praca), stopa procentowa(kapitał), czynsz (ziemia, budynki),...

Wykład 1


PKB Polski

PKB (nominalny) Polski w 2017 r.

1 988 730 mln PLN (GUS, Pazdziernik 2018)

poprzednie szacunki: 1 982 079 mln PLN (GUS, Maj 2018)

PKB Polski w 2016 r.1 858 467 mln PLN (GUS, Maj 2018)ale wg GUS w maju 2017: 1 851 170 mln PLN

Wykład 1


Mierzenie i interpretowanie PKB

PKB mierzy tylko zarejestrowane transakcje rynkoweNie uwzglednia działan pozarynkowych (np. produkcja domowa),niezarejestrowanych lub nielegalychUsługi sektora publicznego (np. nauczycieli), które nie sa przedmiotemhandlu, sa mierzone po koszcie wytworzenia (suma wynagrodzen,kosztów eksploatacyjnych)

Porównanie pomiedzy krajamiRóznice w populacji - PKB per capitaRóznice w walucie - przeliczenie do wspólnej waluty po kursiewalutowym

Porównanie w czasieInflacja i wzrost ludnosci - realny PKB per capita

Stopa wzrostu PKB jest czesto lepsza miara aktywnosci gospodarczej

Wykład 1


Dochód Narodowy Brutto

PKB oblicza sie wg kryterium lokalizaji

Dochód Narodowy Brutto, DNB (gross national income, GNI) obliczasie na podstawie kryterium własnosci

Definicja

DNB to suma wartosci dodanej powstajaca dzieki wykorzystaniu wszystkichczynników produkcji posiadanych przez mieszkanców danego obszarugeograficznego (kraju) niezaleznie od tego, gdzie te czynniki byływykorzystywane.

DNB = PKB + dochód z zagranicy (osiagniety przez rezydenta kraju)− dochód wytworzony w kraju przez nierezydentów

Wykład 1


Nominalny PKB (nominal GDP)

Nominalny PKB to wartosc dóbr i usług w cenach biezacych

PrzykładTylko dwa dobra: jabłka Qj i pomarancze Qp, brak importuDwie ceny: jabłka w cenie PJ i pomarancze za Pp

nominalny PKB = PjQj + PpQp

Nominalny PKB rosnie, miedzy innymi, gdyrosnie ilosc dóbr (Qj i/lub Qp), ceteris paribusrosnie cena (Pj i/lub Pp), ceteris paribus

Wykład 1


Realny PKB (real GDP)

Realny PKB oblicza sie za pomoca cen zaobserwowanych w pewnymuzgodninym roku bazowym (base year) (a nominalny PKB w cenachbiezacych)

Realny PKB pozwala rozróznic miedzy efekt zmian cen od zmianprodukcji

Poniewaz ceny sie nie zmieniaja realny PKB zmienia sie tylko wwyniku zmian ilosci sprzedanejPrzykład

Ceny jabłka w roku bazowym: PJb, Pp

b

realny PKBt = PjbQj

t + PpbQp

t

nominalny PKBt = PjtQ

jt + Pp

t Qpt

Rozróznienie pomiedzy zmienna realna a nominalnazmienna nominalna przedstawia wartosc w cenach biezacychzmienna realna przedstawia wartosc w cenach stałych

Wykład 1


Przykład

Dwa lata: 2010 i 2011Rok bazowy: 2010

W 2010Cena 1kg pomaranczy: 4 PLNCena 1kg jabłek: 2.60 PLNSprzedana ilosc pomaranczy: 150 000 kgSprzedana ilosc jabłek: 250 000 kg

nominalny PKB w 2010 = 4 · 150 000 + 2.60 · 250 000 = 1 250 000 PLN

realny PKB w 2010 = 4 · 150 000 + 2.60 · 250 000 = 1 250 000 PLN(bo rok bazowy w 2010)

Wykład 1


Przykład

W 2011Cena i ilosc sprzedana jabłek bez zmian.Sprzedana ilosc pomaranczy podwoiła sie: 300 000 kgCena pomaranczy wzrosła z 4 PLN do 4.60 PLN

nominalny PKB w 2011 = 4.60 · 300 000 + 2.60 · 250 000 = 2 030 000 PLN

realny PKB w 2011 = 4.00 · 300 000 + 2.60 · 250 000 = 1 850 000 PLN(bo rok bazowy w 2010)

Wykład 1


Deflator PKB

Uzywajac nominalnego PKB i realnego PKB mozemy skonstruowacjedna z miar cen—deflator PKB

deflator PKBt =nominalny PKBt

realny PKBt

Mierzy cene produkcji w stosunku do roku bazowegow roku bazowym (t = 0): deflator PKBt = 1w kolejnych/wczesniejszych latach (t 6= 0): odchylenie poziomu cen od cenw roku bazowym

Jest to srednia wszystkich cen dóbr i usług finalnych wazona ichudziałami w PKB

Wykład 1


Inflacja deflatora PKB

Zmiany poziomu deflatora odzwierciedlaja inflacje

∆deflator PKBt

deflator PKBt−1≈ ∆nominalny PKBt

nominalny PKBt−1− ∆realny PKBt

realny PKBt−1

przyblizenie dla małych wartosci

W naszym przykładzie

∆deflator PKB1991

deflator PKB1990≈

∆nominalny PKB1991

nominalny PKB1990−

∆realny PKB1991

realny PKB1990

≈ 2030000− 12500001250000

− 1850000− 12500001250000

= 0.624− 0.48 = 0.144

Inflacja deflatora PKB ≈ 14.4%Za wzrost nominalnego PKB o 62.4% odpowiada

zmiana ilosci sprzedanej (wzrost realnego PKB = 48%)wzrost cen (o 14.4%)

Wykład 1


Wskazniki cen

Deflator PKB to przykład wskaznika cen: uwzglednia ceny wszystkichdóbr i usług, które sa w PKB, z wagami odpowiadajacymi udziałowi wPKB.

Inne indeksy ceninne deflatory: konsumpcji, inwestycji, importu, eksportu, etc.

uwzglednia ceny wszystkich dóbr i usług, zawarte w danej kategorii, zwagami (zmiennymi w czasie) odpowiadajacymi ich udziałowi

indeks cen konsumenta, ICK (consumer price index, CPI)składa sie z cen koszyka dóbr i usług konsumowanych przez konsumenta zestałymi wagami

indeks cen producenta (producer price index, PPI)odpowiada koszykowi dóbr typowemu dla produkcji w kraju (stałe wagi)

...

Wykład 1


Deflator PKB a CPI

Deflator PKBWSZYSTKIE dobra i usługizawarte w PKBTYLKO krajowewskaznik PAASCHEGO –ZMIENNE w czasie wagiodpowiadajace rzeczywistemuudziałowi w PKB w danym roku

CPITYLKO dobra i usługikonsumowane przez konsumentakrajowe I importowanewskaznik LASPEYRESA – STAŁEwagi w koszyku, okreslone przezurzad statystyczny

Deflator PKB (linia niebieska) i CPI (linia czarna) w Polsce w latach 2001-2017

Wykład 1


Inflacja

Inflacja = stopa zmian (wskaznika) cen w czasie

Hiperinflacja = miesieczna stopa inflacji przekraczajaca 50%

Miary inflacji zwiazane sa ze wskaznikiem cenInflacja CPIInflacja deflatora PKBInflacja HICP (Harmonised Index of Consumer Prices)...

Wahania inflacji czesto zwiazane sa z cyklem koniunkturalnyminflacja jest procykliczna = rosnie kiedy tempo wzrostu gospodarczegojest wysokie i spada kiedy tempo wzrostu jest niskie

bezrobocie jest antycykliczne = spada kiedy tempo wzrostu gospodarczego jest wysokie i

rosnie kiedy tempo wzrostu jest niskie

zmienna acykliczna = nie zwiazana z tempem wzrostu

Ujemna stopa inflacji to deflacja

Wykład 1


Inflacja w Polsce (GUS, NBP)

Roczna Inflacja CPI w Polsce w 2017 r.: 2,0%

Kwartalna Inflacja CPI w Polsce w II kw. 2018 r. (r/r): 1,7%Kwartalna Inflacja CPI w Polsce w II kw. 2018 r. (kw./kw.): 0,5%

Miesieczna Inflacja CPI w Polsce w VIII 2018 r. (r/r): 2,0%Miesieczna Inflacja CPI w Polsce w VIII 2018 r. (m./m.): 0,0%

Wykład 1


RACHUNKI MAKROEKONOMICZNE

Wykład 1


Rachunki makroekonomiczne

Aktorzy ekonomicznisektor prywatny: przedsiebiorstwa i gospodarstwa domowesektor rzadowy (panstwo)reszta swiata: (pozostałe kraje i instytucje zagraniczne)

Rynkirynki czynników produkcjirynki dóbr i usługrynki finansowe

DefinicjeY - PKB/Sprzedaz/DochódC - KonsumpcjaS - Oszczednosci (prywatne)I - Inwestycje (nowe wyposazenie zwiekszajace istniejacy zasób kapitałurzeczowego/fizycznego)T - Podatki netto = Podatki - transfery (zasiłki, emertury,...)G - Wydatki panstwowe/sektora rzadowegoNX - Eksport netto = Eksport (X) - Import (Z)

Wykład 1


Schemat ruchu okreznego

Rys. 2.2

Państwo(T‐G)

Państwo

(S‐I)(X‐Z)

Reszta Świata Sektorprywatny

S h h k ż© Oxford University Press, 2012. All rights reserved.

Schemat ruchu okrężnego Rynekfinansowy

Wykład 1


Rachunki makroekonomiczne - gospodarka zamknieta

Definicja PKB nr 1: sprzedaz dóbr i usług finalnych

W gospodarce zamknietej (X = Z = NX = 0) całkowita sprzedaz dóbri usług wyprodukowanych w danym kraju moze byc podzielonapomiedzy

dobra i usługi zakupione przez gospodarstwa domowe (C)dobra i usługi zakupione przez przedsiebiorstwa w celach inwestycyjnych(I)dobra i usługi zakupione przez sektowa publiczny/rzadowy/panstwo (G)

Y = C + I + G

Wykład 1


Rachunki makroekonomiczne - gospodarka otwarta

Jezeli X 6= 0 lub/i Z 6= 0Przedsiebiorstwa sprzedaja swoja produkcje za granice (eksport X)Srodki na konsumpcje, inwestycje, wydatki rzadowe moga bycprzeznaczone na dobra i/lub usługi wyprodukowane za granica

C = Ckrajowe+Czagraniczne, I = Ikrajowe+Izagraniczne, G = Gkrajowe+Gzagraniczne

Import całkowity jest dany porzez

Z = Czagraniczne + Izagraniczne + Gzagraniczne

Całkowita sprzedaz dóbr i usług wyprodukowanych w kraju wynosi

Y = C + I + G + X − Z

Wykład 1


Składniki PKB

Składniki PKB wg rodzaju wydatków(1999‐2015, % PKB)(1999 2015, % PKB)

Konsumpcja (C) Inwestycje (I) Wydatki rządowe (G)

Francja 55,2 21,8 23,1

Niemcy 56,3 20,3 18,7

Wi lk B t i 64 5 17 6 19 9Wielka Brytania 64,5 17,6 19,9

Włochy 60,3 19,8 19,2

Strefa euro 56,1 21,5 20,3

Norwegia 41,9 20,6 21,4

Japonia 58,6 22,4 18,9

USA 67,6 20,8 15,3, , ,

Polska 62,2 20,5 18,4

Źródło: IMF

Wykład 1


Tozsamosc rachunkowa

W gospodarce otwartej definicja PKB 1:

Y = C + I + G + X − Z (1)

Według definicji PKB nr 3, PKB to suma dochodów włascicieliczynników produkcji. Te dochody sa

uzyte do opłacenia podatków, Tkonsumowane, Coszczedane, S

Y = C + S + T (2)

Wykład 1


Schemat ruchu okreznego

Rys. 2.2

Państwo(T‐G)

Państwo

(S‐I)(X‐Z)

Reszta Świata Sektorprywatny

S h h k ż© Oxford University Press, 2012. All rights reserved.

Schemat ruchu okrężnego Rynekfinansowy

Wykład 1


Tozsamosci rachunkowe

Wszystkie trzy definicje PKB przedstawiaja ta sama wielkosc.

(1) i (2) oznaczaja

C + I + G + X − Z = C + S + T (3)

W rezultacie(S− I) + (T − G) = (X − Z) (4)

Wykład 1


Tozsamosc rachunkowa

(S− I) + (T − G) = (X − Z) (4)

S− I to oszczednosci sektora prywatnegojezeli S− I > 0 to sektor prywatny tworzy oszczednosci nettojezeli S < I to sektor prywatny jest pozyczkobiorca netto

T − G to oszczednosci sektora publicznegojezeli T > G to panstwo oszczedzajezeli T − G < 0 to panstwo sie zadłuza

X − Z to bilans obrotów handlowychjezeli X > Z to panstwo exportuje wiecej niz importujejezeli NX = X − Z < 0 to import netto jest ujemnyX, Z obejmuje usługi czynników produkcji poza granicami kraju

Jezeli S > I i T > G to X > Z

Wykład 1


Tozsamosc rachunkowa w danych

Tożsamość rachunkowa w 2010 r.(% PKB)(% )

S ‐ I T ‐ G X ‐ Z

Francja 2,6 ‐4,8 ‐2,2

Niemcy 8,1 ‐2,5 5,6

Wi lk B t i 5 8 8 3 2 5Wielka Brytania 5,8 ‐8,3 ‐2,5

Włochy ‐1,3 ‐2,2 ‐3,5

Strefa euro 4,1 ‐3,9 0,2

Szwecja 4,7 1,6 6,3

Japonia 10,3 ‐6,7 3,6

USA 5,6 ‐8,8 ‐3,2, , ,

Polska 5,2 ‐10,6 ‐5,4

Źródło: OECD

Wykład 1


Od wydatków do dochodu osobistego do dyspozycji

Od wydatków do dochodu osobistego do dyspo ycji

Fig. 2.4

X


Podatki

Amortyzacja

G

X‐Z

pośrednieI

Dochódosobisty

DochódosobistyDochód

PKNPKB

osobistydo dyspozycji

osobistynarodowyC

Wykład 1



Fig. 2.4 (a)

X‐Z

Zaczynamy od dodania(i e zagregowania) wszystkich

G

X Z (i.e. zagregowania) wszystkich wydatków na dobra i usługi finalnewyprodukowane w kraju

I

yp j

CC

Wykład 1



Fig. 2.4 (b)

X‐Z

Ta suma to (zgodnie z definicją) wartość PKB

G

X Z wartość PKB

PKB

I

PKB

CC

Wykład 1



Fig. 2.4 (c)

A jX‐Z

Po odjęciu amortyzacji od PKB uzyskujemy produktAmortyzacja

G

X Z PKB uzyskujemy produkt krajowy netto (PKN)

PKB

I

PKNPKB

CC

Wykład 1



Fig. 2.4 (d)

A jX‐Z

Po odjęciu podatków

Podatkipośrednie

Amortyzacja

G

X Z podatków pośrednich (np. VAT, akcyza) i

PKB

pośrednieI

, y )dodaniu subsydiów dla

PKNPKB

C

przedsiębiorców otrzymujemy

C

Wykład 1



Fig. 2.4 (e)

A jX‐Z

Dochód narodowy =

Podatkipośrednie

Amortyzacja

G

X Z narodowy wynagrodzenie czynników

PKB

pośrednieI

yprodukcji (i wartość

Dochódnarodowy

PKNPKB

C

dodana)(uwzględniając narodowyC ( g ę jądochód netto z zagranicy)

Wykład 1



Dochód osobisty = dochód narodowy ‐ zyski

Fig. 2.4 (f)

A jX‐Z

Dochód osobisty dochód narodowy zyski zatrzymane

(retained earnings)

Podatkipośrednie

Amortyzacja

G

X Z earnings),

‐ podatek dochodowy

PKB

pośrednieI

doc odo y

‐ składki na ubezpieczenia


narodowy

PKNPKB

C

społeczne

narodowyC+ transfery

na rzecz gospodarstw domowych

Wykład 1



‐ podatki i opłaty = dochód osobisty do dyspozycji

Fig. 2.4 (g)

A jX‐Z

podatki i opłaty dochód osobisty do dyspozycji

Podatkipośrednie

Amortyzacja

G

X Z

PKB

pośrednieI

Dochódosobisty


narodowy

PKNPKB

Cdo dyspozycjinarodowyC

Wykład 1



który może zostać skonsumowany lub zaoszczędzony

Fig. 2.4 (h)

...który może zostać skonsumowany lub zaoszczędzony.

S

DochódosobistyC

do dyspozycjiC

Wykład 1


Oszczednosci i inwestycje

Podstawowe tozsamosci

Y = C + I + G + X − Z

Y = C + S + T

S− I + T − G = X − Z

Jezeli T = G i X = Z to S = I

Jezeli X = Z to I = Y − C − G

Oszczednosci krajowe/narodowe = oszczednosci prywatne (S) +oszczednosci sektora publicznego (T − G)

Jezeli T < G: deficit budzetowy: oszczednosci sektora publicznego saujemne.

Skrajowe = S + (T − G) = Y − C − T + T − G = Y − C − G

Jezeli X = Z to Skrajowe = I

Wykład 1


Oszczednosci i inwestycje

Zasób kapitału w gospodarce jest finansowany przez prywatneoszczednosci gospodarstw domowych

Jezeli nie wydam dochodu na T lub C to oszczedzam...albo kupujac dobra inwestycyjne, Ialbo lokujac pieniadze na rynku finansowym (bank, obligacje, etc.)

Srodki te zostana pozyczone komus, kto bedzie chciał ich uzyc w celachinwestycyjnych, IZapasy (czyli wyprodukowane ale niesprzedane dobra) wliczane sa doinwestycji, I

Przykład: co jezeli nie wydam pieniedzy na kupno samochodu ?Oszczednosci wzrosna o 80000 PLNNiesprzedany samochód zostanie u dealera zwiekszajac jego zapasy(inventory). Zapasy sa czescia I zatem I rosnie o 80000 PLN

Wykład 1


Bilans płatniczy

Bilans płatniczy (balance of payments) to rejestr transakcjiekonomicznym pomiedzy krajem a zagranica

transakcje, którym towarzyszy odpływ pieniedzy oznaczane sa jakodeficyt (−)transakcje, którym towarzyszy przypływ pieniedzy do kraju oznaczane sajako nadwyzka (+)

Na bilans płatniczny składa sierachunek obrotów biezacychrachunek obrotów kapitałowych i finansowych

Wykład 1


Bilans płatniczy

il ł i

Tablica 2.8

Bilans płatniczy

I. Rachunek obrotów bieżącychA. Dobra i usługi

1. Dobra

II. Rachunek obrotów kapitałowych i finansowychA Rachunek obrotów kapitałowych1. Dobra

2. Usługi

B. Dochody międzynarodowe

A. Rachunek obrotów kapitałowych

B. Rachunek obrotów finansowychy ę y

1. Płace i wynagrodzenia2. Dochód z inwestycji

1. Inwestycje bezpośrednie2. Inwestycje pośrednie3. Inne inwestycje4 Aktywa rezerwowe

C. Bieżące transery4. Aktywa rezerwowe

C. Błędy i opuszczenia

Wykład 1


Bilans płatniczy - Rachunek obrotów biezacych

il ł i

Tablica 2.8

Bilans płatniczy


1. Dobra


2. Usługi








Wykład 1


Rachunek obrotów biezacych

Rachunek obrotów biezacych obejmuje

A. Dobra i usługibilans handlu dobrami i usługami (balance of goods and services)

np. dobra finalne, dobra posrednie, usługi transportowe, podróze, usługifinansowe,...

B. Dochody miedzynarodowesaldo dochodów miedzynarodowych (balance of international income)czyli dochód netto powstały za granica (tzw. dochody pierwotne)

płace i wynagrodzenia za prace swiadczona za granica kraju zamieszkania,zyski i odsetki (netto), ale takzeniektóre transfery z UE, np. Wspólna Polityka Rolna (+), czesc składki(−),...

C. Biezace tranferybilans tranferów biezacych (balance of current transfers) to płatnosciniezwiazane z transakcjami handlowymi lub finansowymi, (tzw. dochodywtórne)

np. przekazy zarobkowe czy Europejski Fundusz Społeczny

Wykład 1


Rachunek obrotów biezacych

Saldo rachunku obrotów biezacych to suma sald w handlu dobrami iusługami, dochodami miedzynarodowymi i transferami biezacymi.Okresla czy panstwo jest sprzedawca (CA > 0) czy kupcem (CA < 0)szeroko zdefiniowanych dóbr i usług w wymianie miedzynarodowejInterpretacja:

Zgodnie z definicja, dochód narodowy brutto (DNB) moze byc zapisanyjako

Y = C + I + G + X − Z

Alternatywnie

X − Z = Y︸︷︷︸dochód

− (C + G + I)︸︷︷︸=A,wydatki

= Y − A = CA

gdzie A oznacza absorbcje czyli całkowite wydatki krajowe na dobra iusługi (zarówno krajowe jak i zagraniczne)

Zatem rachunek obrotów biezacych to nadwyzka dochodów nadwydatkamiJezeli Y > A to X − Z = CA > 0 i kraj jest pozyczkodawca netto, ajezeli Y < A to X − Z = CA < 0 to jest pozyczkobiorca netto

Wykład 1


Bilans płatniczy - Rachunek obrotów kapitałowych ifinansowych

il ł i

Tablica 2.8

Bilans płatniczy


1. Dobra


2. Usługi








Wykład 1


Rachunek obrotów kapitałowych i finansowych

Nadwyzka lub deficyt na rachunku obrotów biezacych musi miec swojeodzwierciedlenie w przepływach/transakcjach finansowych

Rachunek obrotów kapitałowych i finansowych odpowiada za bilanstych transakcji

Jezeli kraj jest pozyczkodawca netto (nadwyzka CA) to musi nastepowacodpływ srodków finansowych (spłata istniejacych zobowiazan lubpozyczki)Jezeli kraj jest pozyczkobiorca netto to musi nastepowac napływ srodkówfinansowych

Bilans transakcji finansowych z reszta swiata zapisany na rachunkuobrotów kapitałowych i finansowych musi miec przeciwny znak dosalda na rachunku obrotów biezacych.

Wykład 1


Rachunek obrotów kapitałowych

Rejestruje nietypowe i rzadkie transfery finansowe

umorzenia długu (prywatnego i/lub publicznego)

wazne dla Polski: transfery z Europejskiego Funduszu RozwojuRegionalnego i Funduszu Spójnosci

dodatkowo, transfery srodków z tytułu zakupu patentów, licencji i znakówtowarowych

Wykład 1


Rachunek obrotów finansowych

I. inwestycje bezposrednieinwestycje kapitałowe > 10% wartosci przedsiebiorstwanieruchomosci, reinwestowane zyski,...

II. inwestycje portfelowe (posrednie)inwestycje kapitałowe < 10% wartosci przedsiebiorstwaobligacje, instrumenty pieniezne i pochodne,...

III. pozostałe inwestycjekredyty handlowe, pozyczki/depozyty bankowe, waluty,...

IV. oficjalne aktywa rezerwowe

Wykład 1


Rachunek obrotów finansowych

Transakcje I.–III. sa dokonywane przez podmioty sektora prywatnego ipublicznegoFA = rachunek obrotów kapitalowych i finansowych (I.-III.)

Transakcje IV. sa dokonywne tylko przez władze monetarne (bankcentralny)

Rachunek oficjalnych obrotów finansowych, OFFZapewniaja równowage w gospodarceDochodzi do nich jezeli

CA + FA 6= 0

Przybieraja forme interwencji walutowychW rezultacie

CA + FA + OFF = 0

Wykład 1


Bilans płatniczy w 2014 r. w wybranych krajach

Bilans płatniczy w różnych krajach w 2014 roku (w mld USD)

Strefa euro USA Polska

R h k bi ż 320 390

Strefa euro USA Polska

R h k bi ż 320 390

(w mld USD)

Rachunek bieżący 320 ‐390 ‐11.4

Saldo obrotów towarowych 332 ‐741 ‐4.2 (=211‐215)

Saldo usług 94 233 12 (=49‐37)

Rachunek bieżący 320 ‐390 ‐11.4

Saldo obrotów towarowych 332 ‐741 ‐4.2 (=211‐215)

Saldo usług 94 233 12 (=49‐37)g 94 233 12 ( 49 37)

Saldo dochodów pierwotnych 79 238 ‐18.6 (=15.4‐34)

Saldo dochodów wtórnych ‐186 ‐119 ‐0.5 (=7.9‐8.4)

g 94 233 12 ( 49 37)

Saldo dochodów pierwotnych 79 238 ‐18.6 (=15.4‐34)

Saldo dochodów wtórnych ‐186 ‐119 ‐0.5 (=7.9‐8.4)

Rachunek kapitałowy 27 0 13.3 (=14.3‐1)

Rachunek finansowy 403 ‐240 ‐6.3

Inwestycje bezpośrednie netto 62 489 ‐12.9 (=6.8‐19.7)

Rachunek kapitałowy 27 0 13.3 (=14.3‐1)

Rachunek finansowy 403 ‐240 ‐6.3

Inwestycje bezpośrednie netto 62 489 ‐12.9 (=6.8‐19.7)Inwestycje bezpośrednie netto 62 489 12.9 ( 6.8 19.7)

Inwestycje portfelowe netto 97 ‐167 2.2 (=5.8‐3.6)

Pozostałe inwestycje 183 ‐240 4 (=4‐0)

Inwestycje bezpośrednie netto 62 489 12.9 ( 6.8 19.7)

Inwestycje portfelowe netto 97 ‐167 2.2 (=5.8‐3.6)

Pozostałe inwestycje 183 ‐240 4 (=4‐0)

Oficjalne aktywa rezerwowe 6 ‐4 0.3

Saldo błędów i opuszczeń 56 150 ‐8.2

Oficjalne aktywa rezerwowe 6 ‐4 0.3

Saldo błędów i opuszczeń 56 150 ‐8.2

Wykład 1


Interwencje walutowe

Nierównowaga na rachunku obrotów biezacych musi bycskompensowana przez działania po stronie rachunku kapitałowego ifinansowego przez podmioty sektora prywatnego i publicznego lubprzez oficjalne interwencje władz monetarnych

Przykład: kraj ma nadwyzke na rachunku obrotów biezacych, np.wartosc sprzedazy jest wieksza niz zakupów za granica

napływ pieniedza krajowego jest wiekszy niz jego odpływ za granicepowoduje niedobór podazy pieniadza krajowego na swiatowych rynkachfinansowychwartosc waluty rosnie - dochodzi do aprecjacji waluty

Wykład 1


Interwencje walutowe - przykład

Jezeli bank centralny nie chce dopuscic do nadmiernej aprecjacji (lubchce utrzymac stały kurs walutowy) to przeprowadzi intwencjewalutowa

sprzedaz waluty krajowej (wzrost aktywów rezerwowych i OFF < 0)spowoduje zwiekszenie podazy waluty krajowej na swiatowych rynkachfinansowych i zatrzyma aprecjacje

Brak interwencji OFF = 0 spowoduje aprecjacje waluty iwzrost cen krajowych dóbr eksportowanych i spadek ceny dóbrimportowanych spowoduje spadek CAwzrost cen aktywów krajowych spowoduje spadek transakcji finansowychi odpływ srodków z kraju, wzrost FA

Wykład 1

Documents

Wykład: Wprowadzenie i Rachunki Makroekonomiczne · Wynagrodzenie czynników produkcji: płace (praca), stopa procentowa (kapitał), czynsz (ziemia, budynki),... Wykład 1. MakroekonomiaPKBCenyRachunki