WSPÓŁPRACA LOKALNEGO SAMORZĄDU Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI I INNYMI PARTNERAMI PRZY ROZWIĄZYWANIU PROBLEMÓW LOKALNEGO RYNKU PRACY – MOŻLIWOŚCI I DOTYCHCZASOWE DOŚWIADCZENIA.NA PRZYKŁADZIE POWIATU MIELECKIEGO

Wynik współpracy na linii rząd, organizacje pozarządowe, samorząd terytorialny to utworzenie:

*Specjalnej Strefy Ekonomicznej ( 1995), *Mieleckiej Agencji Rozwoju Gospodarczego MARR SA (1994)

*Powstanie Rejonowego Urzędu Pracy( 1993)oraz

*Fundacji Międzynarodowe Centrum Kształcenia i Rozwoju Gospodarczego Mielec (1994), ( tej ostatniej we współpracy z 6-cioma okolicznymi gminami , MARR SA, Urzędem Miejskim, SIMP Rzeszów przy pozyskaniu partnera niemieckiego VHS Bildungswerk GmBH).Do przeciwdziałania bezrobociu włączyły zatem trzy sektory . Wszystkie- miały wspólny cel: aktywizację lokalnego rynku pracy. To były początki – zalążki współpracy, współdziałania na rynku pracy.

Efekty współdziałania trzech sektorów:

Wyszczególnienie

Stan wyjściowy

Stan obecny

uwagi

Liczba bezrobotnych

~12 000 ~6 100

Liczba podmiotów

gospodarczych

~1 000 ~9 000

Liczba organizacji

pozarządowych

Poniżej 20 Powyżej 300

Liczba instytucji rynku

pracy

5 7

% bezrobocia Powyżej 22 Poniżej 10,4

W szczególności ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie mają znaczenia podstawowe dla problemu aktywizacji lokalnego rynku pracy, w tym współpracy w tym zakresie przez NGO’s z JST.

Ustawa o samorządzie powiatowym, Ustawa o samorządzie gminnym, Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 o działalności

pożytku publicznego i wolontariacie, Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 o zatrudnieniu

socjalnym, Ustawa z dnia 9 lipca 2003 roku o zatrudnianiu

pracowników tymczasowych, Ustawa o rencie socjalnej, Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i

Polityki Społecznej w sprawie rejestru zatrudnienia,

Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Ustawa o partnerstwie publiczno – prywatnym. Ustawa – prawo o stowarzyszeniach Ustawa o fundacjach.

Ustawa o samorządzie powiatowym w art. 4 ( do zadań powiatu należy):

ustęp 1 punkt

17) ..aktywizacja lokalnego rynku pracy, zaś w punkcie 22) ….współpraca z organizacjami pozarządowymi,

Ustawa O DZIAŁALNOSCI POZYTKU PUBLICZNEGO i o wolontariacie stanowi:

art. 4 ust. 1 .. sfera zadań publicznych obejmuje:7) promocję zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniami z pracy,

art. 5 ust.1 .. organy administracji publicznej prowadzą działalność we współpracy z…organizacjami pozarządowymi…..

ust.3: organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego uchwala roczny program współpracy z organizacjami pozarządowymi …..

Zadania wymienione jako zadania dla samorządu

w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy są przypisane wszystkie do realizacji Powiatowego Urzędu Pracy ( to p. 2 )

Art. 21 ustawy stanowi: Polityka rynku pracy realizowana przez władze publiczne opiera się na dialogu i współpracy z partnerami społecznymi a w szczególnościw ramach:* działalności Powiatowej Rady Zatrudnienia, *partnerstwa lokalnego; * uzupełnieniu i rozszerzeniu oferty usług publicznych służb zatrudnienia przez partnerów społecznych i agencji zatrudnienia.

Art. 22 ust.3 stanowi: Powiatowe Rady

Zatrudnienia są organami opiniodawczo- doradczymi starosty w sprawach polityki rynku pracy, zaś w ust. 5 ustanowiono ,że do zadań Powiatowej Rady Zatrudnienia należy: p.1)inspirowanie przedsięwzięć zmierzających do pełnego i produktywnego zatrudnienia w powiecie. ;p. 4)składanie wniosków i wydawanie opinii w sprawach dotyczących kierunków kształcenia , szkolenia zawodowego oraz zatrudnienia.

Instytucjami rynku pracy, w rozumieniu art. 6 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy są :

- publiczne służby zatrudnienia, - Ochotnicze Hufce Pracy, - agencje zatrudnienia, - instytucje szkoleniowe, - instytucje dialogu społecznego,- instytucje partnerstwa lokalnego.

Wyjaśnienia: instytucjami dialogu społecznego są: - organizacje związków zawodowych, - organizacje pracodawców,- organizacje pozarządowe- współpracujące z publicznymi służbami zatrudnienia i OHP, w zakresie realizacji zadań określonych w ustawie,-instytucjami partnerstwa lokalnego są: - instytucje realizujące ( art. 6 ust. 7 ustawy) inicjatywy partnerów rynku pracy tworzone na rzecz realizacji zadań określonych ustawą o promocji zatrudnienia i wspierane przez organy samorządu terytorialnego.

Oddziaływanie na rynek pracy. Truizmem jest stwierdzenia, że źródłem obniżania

poziomu bezrobocia jest *:Rozwój lokalny- społeczno- gospodarczy jako suma procesów składających się na ogólną ZAMOŻNOŚĆ społeczeństwa i poprawę JAKOŚCI jego ŻYCIA. Lecz to nie może być hasło. Treść, akceptowalną treść planu/ programu rozwoju należy wypracować, wspólnie, partnersko, społecznie. To jest przedmiot współpracy na linii NGO’s ↔ JST,*szeroko pojęty rozwój współpracy we wszystkich trzech sektorach, czyli for profit, non profit i administracji publicznej. a to wymaga przemyślanej strategii , uznania j kierunków rozwoju, a przede wszystkim-jako warunek podstawowy: posiadanie kapitału społecznego: czyli zespołu instytucji i organizacji na szczeblu lokalnym / powiatowym i więzi pomiędzy nimi.

Wynikiem tego kapitału jest , albo powinno być zaufanie społeczne.

Instytucje rynku pracy, których oddziaływanie jest znaczące dla współpracy JST-↔ NGO’s. w zakresie oddziaływania na sytuację na rynku pracy, to: *Centrum Kształcenia Praktycznego i Doskonalenia Nauczycieli, *Agencja Zatrudnienia Wektor Consulting *Fundacja MCK i RG,* Katolickie Centrum Edukacji Młodzieży KANA (nie licząc , przepraszam, drobnych instytucji szkoleniowych i organizacji typu „member servicing”)które to instytucje, z mocy ustawy, są instytucjami rynku pracy oraz mogą być beneficjentami środków finansowych - pomocowych pochodzących z Sektorowych Programów Operacyjnych( obecnie horyzontalnych) i odgrywają znaczącą rolę na rynku pracy.

Działają na różnych zasadach, *CKP i DN- to administracja, ( powiat)*Wektor Consulting- to organizacja for profit, *Fundacja MCK i RG- to organizacja pożytku publicznego- non profit. * Katolickie Centrum Edukacji Młodzieży

KANA. Każda z nich ma inne warunki pracy i zasady zarządzania.

Analiza SWOT mieleckiego rynku pracy.Silne strony Słabości Duże zasoby siły roboczej;Stosunkowo wysokie kwalifikacje w określonych grupach zawodowych ( lotnictwo, przemysł metalowy, przemysł meblarski,)Korzystna struktura wiekowa,Duża liczba instytucji około biznesowych,Rozwinięte szkolnictwo na poziomie zawodowym, średnim i wyższym,Proinnowacyjnie nastawione władze samorządowe,Istniejący Inkubator Przedsiębiorczości,Możliwości wykorzystania środków finansowych z programów pomocowych.Możliwość wykorzystania potencjału naukowego i technologicznego Wyższej Uczelni

Dezintegracja środowiska;Niska mobilność siły roboczej,Brak reprezentacji pracodawców,Brak sformalizowanych zasad współpracy pomiędzy istotnymi czynnikami rynku pracy,Brak spójnego programu przeciwdziałania bezrobociu,Niski poziom wiedzy na temat integracji europejskiej,Niechęć do samoorganizowania się sił społecznych,Atomizacja społeczna,Zniechęcenie społeczne,Tendencje do „uciekania w szarą strefę”Spadek etyki zawodowej,Brak struktur proinnowacyjnych.Niski potencjał rozwojowy MŚPSłaby rozwój przedsiębiorczości, szczególnie na obszarach wiejskich,

cd.Szanse Zagrożenia Kontrakty wojewódzkie;Rozwój samozatrudnienia,Rozwinięte instytucje około biznesowe,Możliwości korzystania ze środków finansowych pochodzących z programów pomocowych, Strategia rozwoju powiatu,Rozwój inwestycji,Specjalizacje produkcyjne,Rozwój grup producenckich,Program „ zalesień”Uzyskanie przez samorząd bezpośredniego wpływu na program

Brak spójnej, ponadgminnej polityki przeciwdziałania bezrobociu,Brak środków na rozwój infrastruktury materialnej i instytucjonalnej,Duże rozproszenie zasobów intelektualnych, brak akceptacji wspólnej wizji rozwoju,Nieumiejętność postrzegania zagrożeń,Brak polityki rządu w stosunku do tradycyjnych przemysłów- specjalizacji Mielca,Brak wizji rynku pracy i kierunków jego rozwoju,

cd.

Niedostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy,Brak promocji zatrudnienia,Zbyt niski poziom wiedzy na temat zasad funkcjonowania rynku pracy.

Niedostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy,Brak promocji zatrudnienia,Zbyt niski poziom wiedzy na temat zasad funkcjonowania rynku pracy.

Bariery rynku pracy: Jedna to-

gospodarka nieformalna( w tym migracja zarobkowa)

Druga bariera- to

polityka edukacyjna.

Jesteśmy w sytuacji przeciwstawiania drogi rozwoju osobniczego: PRZYGOTOWANIE DO ZAWODU

versus AWANS CYWILIZACYJNY.

Ograniczenia „świadomościowe”

konserwatyzm- przywiązanie do tradycji lokalnych,

brak doświadczenia, niska świadomość i poziom

wykształcenia, brak odwagi i wiary w powodzenie, brak woli i wspólnego działania, brak informacji, nieznajomość prawa- i

wynikających stąd możliwości, zawiść i konflikty rodzinne,

Bariery innowacji przemysłowych:

Jako barierę nr 1 można sklasyfikować barierę „otyłości intelektualnej”- u zwykłych małych i średnich przedsiębiorców sama myśl o foresight’ ie , celach długoterminowych, współpracy z „ profesorami” wywołuje panikę. To wyznacza, zdaniem autorów strategii i ZPRL , metody działania..

Bariera nr 2- to nadmierny indywidualizm – brak skłonności do współpracy ,poszukiwanie własnych , pilnie strzeżonych dróg rozwoju, nie uznając komplementarności w swoich działaniach.

Bariera 3 – to źle rozumiany rynek. Na rynku nie sprzedaje się samolotów, gruszek, uszczelek, tylko sprzedaje się „ zaspokojenie potrzeb klienta”. Brak definicji przyszłych potrzeb klienta ( to właśnie foresight)- jest powodem frustracji, niepowodzeń, niechęci do współpracy i jeszcze bardziej skłania do „ zamykania się w sobie”- zamiast otwarcia na naukę, wiedzę itp.

Bariera 4- to brak „interesariuszy” ( stakeholders) ze względu na ich niskie KOMPETENCJE, rozumiane jako suma WIEDZY + UMIEJĘTNOŚCI + DOŚWIADCZENIE, + POSTAWY.

Działania wspólne- organizacje

pozarządowe ↔ administracja

publiczna:

Inicjatywy we współpracy NGO’s ↔ JST:

1. Utworzenie Agencji Rozwoju Regionalnego MARR SA

2. Ustanowienie Fundacji MCK i RG. Ustanawiający: Urząd Miasta Mielca, 6 gmin powiatu, MARR SA, SIMP O/Rzeszów, VHS Bildungswerk GmbH Hanower.

3. Powstanie CKP i DN, 4. Utworzenie Lokalnej Grupy Działania LEADER+

pod akronimem PROWENT, 5. Utworzenie Lokalnej Organizacji Turystycznej

LOT-PORT Ziemia Mielecka, Utworzenia Katolickiego Centrum Młodzieży KANA

6.Realizacja Projektu Sieć Innowacji MIGRON-

realizującego Regionalną Strategię Innowacji Województwa Podkarpackiego,

7.Realizacja projektu PROWENT- program rozwoju obszarów wiejskich –Ekonomika-Nauka- Tradycja.8. Współdziałanie przy tworzeniu sieci porozumienia lotniczego, 9. podejmowanie programów eliminujących dyskryminacje kobiet na rynku pracy itp. ( Agencja Zatrudnieniowa Wektor Consulting)10. szkolenia dla nauczycieli zawodu,(CKP i DN)

11. Cała gama ofert szkoleniowych dla młodzieży ( Agencja Zatrudnieniowa WEKTOR Consulting, CKP i DN, Fundacja MCK i RG )

Realizacja zadań ustawowych.

w zakresie współpracy pomiędzy JST a NGO’s

Wydział Zdrowia i Spraw Społecznych

Do jego ustawowych ( i realizowanych ) zadań należy m.in.:- współpraca z NGO’s zarejestrowanymi w powiecie,- opracowywanie i prezentacja rocznych programów współpracy z organizacjami pozarządowymi,-przeprowadzanie konkursów/ przetargów na realizację zadań publicznych, możliwych do zlecenia organizacjom pozarządowym,- szkolenia dla NGO’s w zakresie zmian w prawie, możliwości pozyskiwania środków pomocowych, pomoc przy opracowywaniu projektów,- wnioskowanie wysokości wsparcia dla NGO’s w budżecie powiatu,

Powiatowa Rada Zatrudnieniaoprócz zadań wynikających z ustawy, realizuje : inicjuje cykl spotkań z instytucjami rynku pracy dla

utworzenia/ wypracowania wspólnej strategii oddziaływania na rynek pracy,

analizuje i opiniuje zmiany programowe w szkołach dla których powiat jest jednostką prowadzącą,

współpracuje z Radą Powiatu przy opracowywaniu programu przeciwdziałania bezrobociu i aktywizacji lokalnego Rynku Pracy,

przygotowuje analizy rynku pracy, przeprowadza szkolenia dla członków Powiatowej Rady

Zatrudnienia, organizuje spotkania z dyrektorami szkół zawodowych,

dla których powiat jest jednostką prowadzącą, organizuje spotkania z pracodawcami,

Powiat: przyjęcie uchwałą Rady Powiatu zasad współpracy

z organizacjami pozarządowymi, ( to jedna z pierwszych uchwał Rady- 2000 rok)

opracowanie strategii rozwoju powiatu metodą partnerską,

współudział w opracowaniu rocznych planów aktywizacji lokalnego rynku pracy i aktywizacji zawodowej oraz jego uchwalanie,

opracowywanie i uchwalanie programu współpracy z organizacjami pozarządowymi,

uwzględnianie w budżecie środków na wspomaganie organizacji pozarządowych,

ogłaszanie przetargów/konkursów/ zapraszanie do realizacji zadań publicznych przez NGO’s,

wspomaganie inicjatyw takich jak np. „Działaj Lokalnie”

zawieranie partnerskich umów z organizacjami pozarządowymi,

współudział w opracowywaniu i realizacji wniosków składanych do instytucji pomocowych w ramach sektorowych programów operacyjnych,

podejmowanie wspólnych inicjatyw z NGO’s, współpraca przy tworzeniu nowych NGO’s.( w

tym np. LEADER+, LOT-PORT Ziemia Mielecka, Sieć Porozumienia Lotniczego AVIA Splot itp.)

Działalność NGO’s

To szeroka gama działalności: szkoleniowej, doradczej, aktywizującej

Wymogi rynku pracy: Co nam potrzeba:

zintegrowanej obsługi rynku

zatrudnienia

Koniecznym jest zbudowanie instrumentarium obsługi rynku zatrudnienia w trzech obszarach działania, tworząc jeden zinformatyzowany system obsługi uwzględniający następujące grupy podmiotów/ beneficjantów: *instytucje działające na rynku pracy *pracodawców *pracobiorców

Opracowaliśmy projekt „ zagospodarowania” ( e) i (i) migrantów. Nadaliśmy mu nazwę

„Pobudzanie Obywatelskich Lokalnych Inicjatyw Społecznych”

( akronim POLIS) .

Realizacja projektu daje możliwość zgłaszania uwag i propozycji z

wykorzystaniem praktycznej wiedzy licznej grupy migrantów , ludzi pracujących

czasowo zagranicą oraz tych, którzy już powrócili, jednocześnie włączając ich w

działalność obywatelską, dając im poczucie, że są potrzebni, wykorzystując krajowe i zagraniczne źródła informacji

( swoisty benchmarking).

Projekt POLIS zawiera m.in. działania:

1. zdiagnozowanie istniejącego stanu/ problemów nurtujących społeczność lokalną, poprzez opracowanie analizy SWOT i PEST[1] na obszarze realizacji projektu,

2. informatyzacja poradnictwa przez utworzenie stałej, skomputeryzowanej, ogólno dostępnej poradni obywatelskiej , we współpracy z Gminnymi Ośrodkami Kultury (GOK),( w tym ich kawiarenki internetowe) z możliwością komunikacji w systemiegadu-gadu,

3. zdiagnozowanie grupy migrantów , z propozycją wzięcia udziału w diagnozowaniu lokalnych problemów i podpowiadania rozwiązań na bazie zdobytych doświadczeń,

4. sformalizowanie zasad współpracy pomiędzy OPRz a samorządami gminnymii powiatowym, z możliwością zgłaszania uwag i propozycji wykorzystując portal POLIS.

5.wynikający z diagnozy cykl działań edukacyjnych w zakresie podniesienia wiedzy i umiejętności , na bazie posiadanych doświadczeń, z wykorzystaniem wiedzy migrantów.

Wiem, że prezentacja jest ułomna, że nie usatysfakcjonuje wszystkich aktorów rynku pracy, że nie dowartościowałem wszystkich, że moje poglądy i uwagi są subiektywne.

Starałem się jednak- podkreślić , że działamy skutecznie, że problemy są postrzegane zaś rola NGO’s jest nie do przecenienia.