wyniki ankiety do przewodniczących komitetów kredytowych ...ssl.nbp.pl/systemfinansowy/rynek_kredytowy_2019_2.pdf · Sytuacja na rynku kredytowym – wyniki ankiety do przewodniczących

Sytuacja na rynku kredytowymwyniki ankiety do przewodniczących komitetów kredytowychII kwartał 2019 r.

Departament Stabilności FinansowejWarszawa, kwiecień 2019 r.

Sytuacja na rynku kredytowymwyniki ankiety do przewodniczących komitetów kredytowychII kwartał 2019 r.

Sytuacja na rynku kredytowym – wyniki ankiety do przewodniczących komitetów kredytowych II kwartał 2019 r.

Podsumowanie wyników ankiety

1

Podsumowanie wyników ankiety

Kredyty dla przedsiębiorstw

Polityka kredytowa: zaostrzenie kryteriów udzielania kredytów; wzrost marży kredytowej, zmniejszenie

maksymalnej kwoty kredytu i maksymalnego okresu kredytowania.

Popyt na kredyt: brak istotnych zmian.

Oczekiwania na II kwartał 2019 r.: zaostrzenie polityki kredytowej (zwłaszcza dla kredytów

krótkoterminowych dla małych i średnich przedsiębiorstw) oraz brak istotnych zmian popytu.

W I kwartale 2019 r. po raz pierwszy od 2014 r. banki w sposób zauważalny zaostrzyły kryteria udzielania

kredytów długoterminowych dla dużych przedsiębiorstw. Ponadto, po raz pierwszy od kilku kwartałów

banki zaostrzyły większość warunków udzielania kredytów dla przedsiębiorstw.

Kredyty mieszkaniowe

Polityka kredytowa: brak zmian kryteriów udzielania kredytów i niewielkie zmiany niektórych

warunków, m.in. podniesienie marży dla kredytów obarczonych zwiększonym ryzykiem przy jej

jednoczesnym obniżeniu dla pozostałych kredytów.

Popyt na kredyt: wzrost popytu.

Oczekiwania na II kwartał 2019 r.: zaostrzenie polityki kredytowej oraz brak istotnych zmian popytu.

Zmiany w polityce kredytowej i popycie na kredyt w I kwartale 2019 r. istotnie różniły się od przewidywań

banków wyrażonych w poprzedniej edycji ankiety – banki zapowiadały wtedy zaostrzenie polityki

kredytowej i oczekiwały spadku popytu.

Kredyty konsumpcyjne

Polityka kredytowa: zaostrzenie kryteriów udzielania kredytów; podniesienie pozaodsetkowych kosztów

kredytu i marży kredytowej oraz obniżenie maksymalnej kwoty kredytu.

Popyt na kredyt: niewielki wzrost popytu.

Oczekiwania na II kwartał 2019 r.: zaostrzenie polityki kredytowej przez pojedyncze banki, niewielki

wzrost popytu.

Po raz pierwszy od wielu kwartałów banki jednocześnie zaostrzyły kilka warunków udzielania kredytów

konsumpcyjnych, w tym pierwszy raz od 2012 r. podniosły marżę kredytową.


Wstęp

2

Wstęp

Celem ankiety jest określenie kierunku zmian polityki kredytowej, tj. kryteriów i warunków udzielania

kredytów, a także zmian popytu na kredyty w polskim systemie bankowym. Kryteria udzielania kredytów

są rozumiane jako ustalone przez bank minimalne standardy zdolności kredytowej, jakie musi spełnić

kredytobiorca, aby uzyskać kredyt. Warunki udzielania kredytów są to cechy umowy kredytu uzgadniane

przez bank i kredytobiorcę, w tym marża odsetkowa, pozaodsetkowe koszty kredytu, maksymalna kwota

kredytu, wymagane zabezpieczenia i maksymalny okres kredytowania.

Ankieta została skierowana do przewodniczących komitetów kredytowych banków. Uzyskane odpowiedzi

mogą nie uwzględniać stanowiska innych pionów banku niż pion kredytowy. Ankieta została

przeprowadzona na początku kwietnia 2019 r. wśród 26 banków, których łączny udział należności

od przedsiębiorstw i gospodarstw domowych w portfelu sektora bankowego wynosi około 88%.

Agregacja danych, które posłużyły do prezentacji wyników, polegała na policzeniu ważonych struktur

procentowych odpowiedzi oraz procentu netto, czyli różnicy między odpowiedziami obrazującymi

przeciwne tendencje. Zgodnie z przyjętą metodyką słowa określające ilość (większość, połowa, znaczący,

istotny odsetek banków, etc.) odnoszą się do ważonych struktur procentowych, a nie do liczby banków.

Wyrażenie „większość banków” należy więc rozumieć jako „ważona aktywami większość banków”.

Szczegóły dotyczące metodyki obliczeń przedstawiono w załączniku nr 1.

Jeżeli nie zaznaczono inaczej, przytaczane w tekście liczby oznaczające banki raportujące daną zmianę

polityki kredytowej bądź popytu na kredyt odnoszą się do procentu netto.

Poniżej przedstawiono tendencje w zakresie stosowanej przez banki polityki kredytowej oraz kształtowania

się popytu w I kwartale 2019 r., jak również przewidywania banków na II kwartał 2019 r.



3


W I kwartale 2019 r. ankietowane banki zaostrzyły kryteria udzielania kredytów dla przedsiębiorstw

(zob. wykres 1). Skala zaostrzenia była większa w segmencie kredytów długoterminowych dla dużych

przedsiębiorstw i kredytów krótkoterminowych dla małych i średnich przedsiębiorstw.

Wykres 1. Kryteria udzielania kredytów dla przedsiębiorstw

Uwaga: wykresy zawarte w niniejszym opracowaniu przedstawiają procent netto. Dodatnią wartość procentu netto należy

interpretować jako złagodzenie polityki kredytowej lub wzrost popytu na kredyty, a ujemną wartość procentu netto – jako

zaostrzenie polityki kredytowej lub spadek popytu na kredyty. Szczegółowy opis metodyki obliczeń zawiera Załącznik 1.

Ankietowane banki zmieniły niektóre warunki przyznawania kredytów dla przedsiębiorstw: zwiększyły

marżę kredytową, w tym dla kredytów obarczonych większym ryzykiem, obniżyły maksymalną kwotę

kredytu oraz skróciły maksymalny okres kredytowania (procent netto około -13% we wszystkich

kategoriach, zob. wykres 2). Pozostałe warunki udzielania kredytów dla przedsiębiorstw nie zmieniły się

istotnie.

Banki, które zaostrzyły politykę kredytową w I kwartale 2019 r., uzasadniały to głównie wzrostem ryzyka

branży, w tym szczególnie branży budowlanej, oraz przyczynami nieuwzględnionymi w ankiecie,

m.in. rozwojem narzędzi do oceny kredytobiorców (procent netto odpowiednio około -23% i -31%,

zob. wykres 3). Natomiast w opinii banków czynnikiem uzasadniającym łagodzenie polityki kredytowej

było obniżenie się ryzyka związanego z przewidywaną sytuacją gospodarczą (procent netto około 11%).

-70%

-60%

-50%

-40%

-30%

-20%

-10%

0%

10%

20%

30%

40%

IV.2

01

6

I.2

01

7

II.2

01

7

III.

20

17

IV.2

017

I.2

01

8

II.2

01

8

III.

20

18

IV.2

01

8

I.2

01

9

II.2

01

9

Realizacja Przewidywania

Duże przedsiębiorstwakredy ty krótkoterminowe

IV.2

01

6

I.2

01

7

II.2

01

7

III.2

01

7

IV.2

01

7

I.2

01

8

II.2

01

8

III.2

018

IV.2

01

8

I.2

01

9

II.2

01

9

Duże przedsiębiorstwakredy ty długoterminowe

IV.2

016

I.2

01

7

II.2

01

7

III.2

01

7

IV.2

01

7

I.2

01

8

II.2

01

8

III.2

01

8

IV.2

01

8

I.2

01

9

II.2

01

9

-70%

-60%

-50%

-40%

-30%

-20%

-10%

0%

10%

20%

30%

40%

IV.2

01

6

I.2

01

7

II.2

01

7

III.2

01

7

IV.2

01

7

I.2

01

8

II.2

01

8

III.2

01

8

IV.2

018

I.2

01

9

II.2

01

9

Małe i średnie przedsiębiorstwakredy ty krótkoterminowe

Małe i średnie przedsiębiorstwakredy ty długoterminowe



4

Wykres 2. Warunki udzielania kredytów dla przedsiębiorstw

Wykres 3. Przyczyny zmian polityki kredytowej

Uwagi:

* Banki oceniają zmiany presji konkurencyjnej ze strony: innych banków, niebankowych instytucji finansowych oraz rynków

finansowych. Na wykresie prezentowana jest średnia arytmetyczna tych ocen.

Informację o przyczynach zmian polityki kredytowej podają wyłącznie banki, które dokonały zmian polityki kredytowej.

-70%

-60%

-50%

-40%

-30%

-20%

-10%

0%

10%

20%

30%

40%

III.2

01

7

IV.2

01

7

I.2

01

8

II.2

01

8

III.2

01

8

IV.2

01

8

I.2

01

9

III.2

017

IV.2

01

7

I.2

01

8

II.2

01

8

III.2

018

IV.2

01

8

I.2

01

9

III.2

01

7

IV.2

017

I.2

01

8

II.2

01

8

III.2

01

8

IV.2

018

I.2

01

9

III.2

01

7

IV.2

01

7

I.20

18

II.2

01

8

III.2

01

8

IV.2

01

8

I.20

19

III.2

017

IV.2

01

7

I.2

01

8

II.2

01

8

III.2

018

IV.2

01

8

I.2

01

9

III.2

017

IV.2

017

I.2

01

8

II.2

01

8

III.2

018

IV.2

018

I.2

01

9

III.2

01

7

IV.2

017

I.20

18

II.2

01

8

III.2

01

8

IV.2

018

I.20

19

Marża kredy towa

Marża dla kredy tów

obarczony ch

większy m

ry zy kiem

Pozaodsetkowe koszty kredy tu

Maksy malna kwota

kredy tu/linii kredy towej

Wy magane zabezpieczenia

Maksy malny okres

kredy towania Inne warunki

-100%

-80%

-60%

-40%

-20%

0%

20%

40%

60%

80%

III.2

017

IV.2

01

7I.2

01

8II.2

01

8III.2

018

IV.2

01

8I.20

19

III.2

017

IV.2

01

7I.2

01

8II.2

018

III.2

018

IV.2

01

8I.2

01

9III.2

017

IV.2

01

7I.20

18

II.2

018

III.2

018

IV.2

01

8I.2

01

9III.2

017

IV.2

01

7I.20

18

II.2

018

III.2

018

IV.2

01

8I.20

19

III.2

017

IV.2

01

7I.20

18

II.2

01

8III.2

018

IV.2

01

8I.20

19

III.2

017

IV.2

01

7I.2

01

8II.2

01

8III.2

018

IV.2

01

8I.20

19

III.2

017

IV.2

01

7I.2

01

8II.2

018

III.2

018

IV.2

01

8I.20

19

III.2

017

IV.2

01

7I.20

18

II.2

018

III.2

018

IV.2

01

8I.2

01

9III.2

017

IV.2

01

7I.20

18

II.2

018

III.2

018

IV.2

01

8I.2

01

9

Bieżąca lub oczekiwana sy tuacja

kapitałowa banku

Decy zje NBP

w zakresie polity ki

pieniężnej

Ry zy ko związane z

przewidy waną sy tuacja

gospodarczą Ry zy ko branży

Ry zy ko związane z sy tuacją

największy ch kredy tobiorców

Zmiana udziału

kredy tów zagrożony ch

w portf elu

Zmiany presji

konkurency jnej *

Zmiana popy tu na kredy ty dla

przedsiębiorstw Inne przy czy ny



5

W I kwartale 2019 r. banki uczestniczące w badaniu nie stwierdziły zauważalnej zmiany popytu na kredyt

dla przedsiębiorstw. Pojedyncze banki zaobserwowały wzrost popytu na kredyt krótkoterminowy

zgłaszanego przez małe i średnie przedsiębiorstwa (procent netto około 7%) (zob. wykres 4).

Wykres 4. Popyt na kredyt dla przedsiębiorstw

Banki, które odczuły wzrost popytu na kredyty dla przedsiębiorstw, uzasadniały go głównie wzrostem

zapotrzebowania na finansowanie zapasów i kapitału obrotowego oraz większym zapotrzebowaniem

na finansowanie inwestycji (procent netto odpowiednio około 88% oraz 29%, zob. wykres 5).

Na II kwartał 2019 r. banki przewidują kontynuację zaostrzania polityki kredytowej w segmencie

kredytów dla przedsiębiorstw (zwłaszcza kredytów krótkoterminowych dla małych i średnich

przedsiębiorstw) oraz niewielki spadek popytu na kredyt zgłaszanego przez małe i średnie

przedsiębiorstwa.

-100%

-80%

-60%

-40%

-20%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

IV.2

016

I.2017

II.2

017

III.2017

IV.2

017

I.2018

II.2

018

III.2018

IV.2

018

I.2019

II.2

019


IV.2

016

I.2017

II.2

017

III.2017

IV.2

017

I.2018

II.2

018

III.2018

IV.2

018

I.2019

II.2

019

IV.2

016

I.2017

II.2

017

III.2017

IV.2

017

I.2018

II.2

018

III.2018

IV.2

018

I.2019

II.2

019

IV.2

016

I.2017

II.2

017

III.2017

IV.2

017

I.2018

II.2

018

III.2018

IV.2

018

I.2019

II.2

019

Duże przedsiębiorstwakredyty krótkoterminow e

Duże przedsiębiorstwakredyty długoterminow e

Małe i średnie przedsiębiorstwakredyty krótkoterminow e

Małe i średnie przedsiębiorstwakredyty długoterminow e



6

Wykres 5. Przyczyny zmian popytu na kredyt dla przedsiębiorstw

Uwaga: informację o przyczynach zmian popytu na kredyt podają wyłącznie banki, które zaobserwowały zmianę popytu.

-100%

-80%

-60%

-40%

-20%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

III.2

01

7

IV.2

01

7

I.20

18

II.2

018

III.2

01

8

IV.2

01

8

I.2

01

9

III.2

017

IV.2

017

I.2

01

8

II.2

01

8

III.2

01

8

IV.2

01

8

I.20

19

III.2

017

IV.2

01

7

I.2

01

8

II.2

01

8

III.2

018

IV.2

018

I.2

01

9

III.2

01

7

IV.2

01

7

I.2

01

8

II.2

018

III.2

018

IV.2

01

8

I.2

01

9

III.2

01

7

IV.2

017

I.20

18

II.2

01

8

III.2

01

8

IV.2

01

8

I.2

01

9

III.2

017

IV.2

017

I.2

01

8

II.2

01

8

III.2

01

8

IV.2

018

I.20

19

III.2

01

7

IV.2

01

7

I.2

01

8

II.2

01

8

III.2

018

IV.2

018

I.2

01

9

III.2

01

7

IV.2

01

7

I.20

18

II.2

018

III.2

01

8

IV.2

01

8

I.2

01

9

Zmiany zapotrzebowaniana f inansowanie środków trwały ch

(inwesty cji)

Zmiany zapotrzebowania

na f inansowanie

zapasów i

kapitału obrotowego


na f inansowanie

związane z

f uzjami i przejęciami

Wy korzy stanie alternaty wny ch

źródeł f inansowania

Zmiana warunków

udzielania

kredy tów dla

przedsiębiorstw Inne czy nniki


na f inansowanie

związane z

restruktury zacją długu

Zmiana kry teriów

udzielania

kredy tów dla

przedsiębiorstw


Kredyty dla gospodarstw domowych

7


Kredyty mieszkaniowe

W I kwartale 2019 r. banki nie zmieniły kryteriów udzielania kredytów mieszkaniowych (procent netto

około -1%, zob. wykres 6). Banki nieznacznie zmieniły warunki udzielania kredytów, tj. obniżyły marżę

kredytową, choć jednocześnie podniosły marżę dla kredytów obarczonych zwiększonym ryzykiem

(procent netto odpowiednio około 9% i -17%, zob. wykres 6).

W opinii ankietowanych podmiotów do zaostrzenia polityki kredytowej skłaniał wzrost ryzyka związanego

z przewidywaną sytuacją gospodarczą i wzrost udziału kredytów zagrożonych w portfelu kredytów

mieszkaniowych (procent netto odpowiednio około -61%, -61% zob. wykres 7). Natomiast do łagodzenia

polityki kredytowej skłaniała banki poprawa ich bieżącej i przewidywanej sytuacji kapitałowej, wzrost

popytu na kredyty mieszkaniowe oraz wzrost presji konkurencyjnej ze strony innych banków (procent netto

odpowiednio około 36%, 36% i 12%).

Wykres 6. Kryteria i warunki udzielania kredytów mieszkaniowych

-70%

-60%

-50%

-40%

-30%

-20%

-10%

0%

10%

20%

30%

40%

IV.2

01

6

I.20

17

II.2

017

III.2

017

IV.2

01

7

I.20

18

II.2

018

III.2

018

IV.2

01

8

I.20

19

II.2

01

9


Marża kredytowa

Marża kredytowa

dla kredytów

obarczonych

większym

ryzykiem

Pozaodsetkowe

koszty kredytu

Wymagane

zabezpieczenia

Wymagany udzia ł

własny

kredytobiorcy w

inwestycji

Maksymalny

okres

kredytowania Inne warunki

III.

2017

IV.2

01

7

I.2018

II.2

01

8

III.

2018

IV.2

018

I.2

01

9

III.

2017

IV.2

01

7

I.2018

II.2

01

8

III.

2018

IV.2

018

I.2019

III.

2017

IV.2

01

7

I.2018

II.2

01

8II

I.2018

IV.2

018

I.2019

III.

2017

IV.2

01

7

I.2018

II.2

01

8II

I.2018

IV.2

018

I.2019

III.

2017

IV.2

01

7

I.2018

II.2

01

8

III.

2018

IV.2

01

8

I.2019

III.

2017

IV.2

017

I.2018

II.2

01

8

III.

2018

IV.2

01

8

I.2019

III.

2017

IV.2

017

I.2018

II.2

01

8

III.

2018

IV.2

01

8I.

2019



8

Wykres 7. Przyczyny zmian polityki kredytowej – kredyty mieszkaniowe

Uwagi:

Banki oceniają zmiany presji konkurencyjnej ze strony: innych banków, niebankowych instytucji finansowych oraz rynków

finansowych. Na wykresie prezentowana jest średnia arytmetyczna tych ocen.


Wykres 8. Popyt na kredyty mieszkaniowe i przyczyny jego zmian


-100%

-80%

-60%

-40%

-20%

0%

20%

40%

60%

80%

III.2

01

7

IV.2

017

I.2

01

8

II.2

01

8

III.2

01

8

IV.2

018

I.2

01

9

III.2

01

7

IV.2

01

7

I.2

01

8

II.2

01

8

III.2

01

8

IV.2

018

I.2

01

9

III.2

017

IV.2

01

7

I.2

01

8

II.2

01

8

III.2

018

IV.2

01

8

I.2

01

9

III.2

01

7

IV.2

017

I.2

01

8

II.2

01

8

III.2

01

8

IV.2

01

8

I.2

01

9

III.2

01

7

IV.2

017

I.2

01

8

II.2

01

8

III.2

01

8

IV.2

018

I.2

01

9

III.2

017

IV.2

01

7

I.2

01

8

II.2

01

8

III.2

01

8

IV.2

01

8

I.2

01

9

III.2

01

7

IV.2

01

7

I.2

01

8

II.2

01

8

III.2

018

IV.2

01

8

I.2

01

9

III.2

01

7

IV.2

017

I.2

01

8

II.2

01

8

III.2

01

8

IV.2

018

I.2

01

9

Bieżąca lub oczekiwana

sy tuacja kapitałowa banku

Decy zje NBPw zakresie polity ki

pieniężnej

Ry zy ko związane z przewidy waną

sy tuacja gospodarczą

Zmiana udziału kredy tów

zagrożony ch

w portf elu

kredy tów mieszkaniowy ch

Zmiana presji konkurency jnej * Inne przy czy ny

Prognoza sy tuacji na ry nku

mieszkaniowy m

Zmiana popy tu na kredy ty

mieszkaniowe

-100%

-80%

-60%

-40%

-20%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

IV.2

01

6

I.2

01

7

II.2

01

7

III.

20

17

IV.2

01

7

I.20

18

II.2

01

8

III.

20

18

IV.2

018

I.2

01

9

II.2

01

9


-100%

-80%

-60%

-40%

-20%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Prognozy

odnośnie sytuacj i

na rynku

mieszkaniowym

Zmiany w

wydatkach

konsumpcyjnych

Wykorzystanie

alternatywnych

źródeł

finansowania

Zmiana sytuacji

ekonomicznej

gospodarstw

domowych

Zmiana warunków

udzielania

kredytów

mieszkaniowych

Zmiana kryteriów

udzielania

kredytów

mieszkaniowych Inne czynniki

III.

20

17

IV.2

01

7

I.2018

II.2

01

8

III.

20

18

IV.2

01

8

I.2019

III.

20

17

IV.2

01

7I.

2018

II.2

01

8

III.

20

18

IV.2

01

8I.

2019

III.

20

17

IV.2

01

7I.

2018

II.2

01

8

III.

20

18

IV.2

01

8I.

2019

III.

20

17

IV.2

01

7

I.2018

II.2

01

8

III.

20

18

IV.2

01

8

I.2019

III.

20

17

IV.2

01

7

I.2018

II.2

01

8

III.

20

18

IV.2

01

8

I.2019

III.

20

17

IV.2

01

7

I.2018

II.2

01

8II

I.2

01

8

IV.2

01

8

I.2019

III.

20

17

IV.2

01

7

I.2018

II.2

01

8II

I.201

8

IV.2

01

8

I.2019



9

Wbrew przewidywaniom z poprzedniego kwartału w I kwartale 2019 r. banki zaobserwowały wzrost

popytu na kredyty mieszkaniowe (procent netto około 26%, zob. wykres 8).

W opinii ankietowanych instytucji do wzrostu popytu przyczyniły się głównie prognozy odnośnie

sytuacji na rynku mieszkaniowym, poprawa sytuacji ekonomicznej gospodarstw domowych oraz

złagodzenie warunków udzielania kredytów mieszkaniowych (procent netto odpowiednio około 97%, 36%

oraz 36%, zob. wykres 8). Banki nie wskazały czynników, które przyczyniły się do osłabienia popytu na

kredyty mieszkaniowe.

Na II kwartał 2019 r. banki przewidują zaostrzenie polityki kredytowej w segmencie kredytów

mieszkaniowych (procent netto około -27%, zob. wykres 6) a pojedyncze banki oczekują wzrostu popytu

(procent netto około 8%, zob. wykres 8).

Kredyty konsumpcyjne

W I kwartale 2019 r. banki nieznacznie zaostrzyły kryteria udzielania kredytów konsumpcyjnych (procent

netto około -11%, zob. wykres 9). Dodatkowo banki nieznacznie zaostrzyły niektóre warunki udzielania

kredytów: podniosły pozaodsetkowe koszty kredytu, zwiększyły marżę kredytową i obniżyły

maksymalną kwotę kredytu (procent netto odpowiednio około -15%, -14% i -10%, zob. wykres 9).

Wykres 9. Kryteria i warunki udzielania kredytów konsumpcyjnych

-70%

-60%

-50%

-40%

-30%

-20%

-10%

0%

10%

20%

30%

40%

IV.2

016

I.20

17

II.2

017

III.2

017

IV.2

017

I.20

18

II.2

018

III.2

018

IV.2

01

8

I.20

19

II.2

019


Marża kredytowa

Marża kredytowa

dla kredytów

obarczonych

większym

ryzykiem

Pozaodsetkowe

koszty kredytu

Wymagane

zabezpieczenia

Maksymalna

kwota kredytu

Maksymalny

okres

kredytowania Inne warunki

III.

20

17

IV.2

01

7

I.2018

II.2

018

III.

201

8IV

.20

18

I.2019

III.

20

17

IV.2

01

7I.

2018

II.2

018

III.

201

8

IV.2

01

8I.

2019

III.

20

17

IV.2

01

7I.

2018

II.2

018

III.

201

8

IV.2

01

8I.

2019

III.

20

17

IV.2

01

7

I.2018

II.2

018

III.

201

8

IV.2

01

8

I.2019

III.

20

17

IV.2

01

7

I.2018

II.2

018

III.

201

8

IV.2

01

8

I.2019

III.

20

17

IV.2

01

7

I.2018

II.2

018

III.

201

8

IV.2

01

8

I.2019

III.

20

17

IV.2

01

7

I.2018

II.2

018

III.

20

18

IV.2

01

8

I.2019



10

W opinii banków do zaostrzenia polityki kredytowej w segmencie kredytów konsumpcyjnych

przyczyniły się: wzrost ryzyka związanego z przewidywaną sytuacją gospodarczą, wzrost udziału

kredytów zagrożonych w portfelu kredytów konsumpcyjnych oraz większy popyt na kredyty

konsumpcyjne (procent netto około -44%, -30% oraz -8%, zob. wykres 10).

Wykres 10. Przyczyny zmian polityki kredytowej – kredyty konsumpcyjne

Uwagi:

Banki oceniają zmiany presji konkurencyjnej ze strony: innych banków i niebankowych instytucji finansowych.

Na wykresie prezentowana jest średnia arytmetyczna tych ocen.


W I kwartale 2019 r. zwiększył się popyt na kredyty konsumpcyjne (procent netto około 25%, zob. wykres

11). Banki, które zaobserwowały wzrost popytu na kredyty konsumpcyjne, uzasadniały go głównie

poprawą sytuacji ekonomicznej gospodarstw domowych, złagodzeniem warunków i kryteriów

udzielania kredytów konsumpcyjnych, zwiększeniem zapotrzebowania na finansowanie zakupu dóbr

trwałego użytku oraz innymi czynnikami nieuwzględnionymi w ankiecie m.in. konkurencją i promocją

cenową (procent netto odpowiednio około 74%, 56%, 19%, 40% oraz 22%, zob. wykres 11). Banki nie

odnotowały czynników osłabiających popyt na kredyty konsumpcyjne.

-80%

-60%

-40%

-20%

0%

20%

40%

60%

80%

III.2

017

IV.2

01

7

I.2

01

8

II.2

01

8

III.2

018

IV.2

01

8

I.2

01

9

III.2

01

7

IV.2

01

7

I.2

01

8

II.2

01

8

III.2

01

8

IV.2

01

8

I.2

01

9

III.2

01

7

IV.2

01

7

I.2

01

8

II.2

01

8

III.2

01

8

IV.2

01

8

I.2

01

9

III.2

01

7

IV.2

01

7

I.2

01

8

II.2

01

8

III.2

018

IV.2

01

8

I.2

01

9

III.2

017

IV.2

01

7

I.2

01

8

II.2

01

8

III.2

018

IV.2

01

8

I.2

01

9

III.2

01

7

IV.2

01

7

I.2

01

8

II.2

01

8

III.2

01

8

IV.2

01

8

I.2

01

9

III.2

01

7

IV.2

01

7

I.2

01

8

II.2

01

8

III.2

01

8

IV.2

01

8

I.2

01

9

III.2

01

7

IV.2

01

7

I.2

01

8

II.2

01

8

III.2

018

IV.2

01

8

I.2

01

9

Bieżąca lub oczekiwana

sy tuacja kapitałowa banku

Decy zje NBPw zakresie polity ki

pieniężnej

Ry zy ko związane z przewidy waną

sy tuacja gospodarczą

Zmiana udziału kredy tów

zagrożony ch

w portf elu

kredy tów konsumpcy jny ch

Zmiana presji konkurency jnej * Inne przy czy ny

Ry zy ko związane z realizacją

wy magany ch

zabezpieczeń

Zmiana popy tu na kredy ty

konsumpcy jne



11

Wykres 11. Popyt na kredyty konsumpcyjne i przyczyny jego zmian


Na II kwartał 2019 r. pojedyncze banki przewidują zaostrzenie polityki kredytowej (procent netto około

5%, zob. wykres 9) oraz wzrost popytu na kredyty konsumpcyjne (procent netto około 19%, zob. wykres

11).

-100%

-80%

-60%

-40%

-20%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

IV.2

01

6

I.20

17

II.2

01

7

III.2

017

IV.2

01

7

I.2

01

8

II.2

01

8

III.2

01

8

IV.2

01

8

I.2

01

9

II.2

01

9


Zmiany

zapotrzebowania

na finansowanie

zakupu dóbr

trwałego użytku

Zmiany

zapotrzebowania

na finansowanie

zakupu papierów

wartościowych

Wykorzystanie

alternatywnych

źródeł

finansowania

Zmiana sytuacji

ekonomicznej

gospodarstw

domowych

Zmiana warunków

udzielania

kredytów

konsumpcyjnych

Zmiana kryteriów

udzielania

kredytów

konsumpcyjnych Inne czynniki

III.

20

17

IV.2

01

7

I.20

18

II.2

01

8

III.

201

8IV

.20

18

I.2019

III.

20

17

IV.2

01

7I.

20

18

II.2

01

8

III.

201

8

IV.2

01

8I.

2019

III.

20

17

IV.2

01

7I.

2018

II.2

01

8

III.

201

8

IV.2

01

8I.

20

19

III.

20

17

IV.2

01

7

I.2018

II.2

01

8

III.

201

8

IV.2

01

8

I.20

19

III.

20

17

IV.2

01

7

I.2018

II.2

01

8

III.

201

8

IV.2

01

8

I.20

19

III.

201

7

IV.2

01

7

I.2018

II.2

01

8II

I.2

01

8

IV.2

01

8

I.20

19

III.

201

7IV

.20

17

I.2018

II.2

01

8II

I.2

01

8

IV.2

01

8

I.20

19

Załącznik 1

12


Załącznik 1

Metodyka

Wyniki ankiet prezentowane są w postaci struktur, tzn. odsetka banków, które wybrały daną opcję odpo-

wiedzi na poszczególne pytania. Odpowiedzi banków są ważone udziałem danego banku w segmencie

rynku, którego dotyczy pytanie. Ważenie odpowiedzi poszczególnych podmiotów jest często stosowanym

rozwiązaniem przy opracowywaniu wyników ankiet typu jakościowego1.

Znaczenie poszczególnych banków w danym segmencie rynku reprezentują udziały należności danego

banku w należnościach wszystkich 26 banków, które odpowiedziały na ankietę, w rozbiciu na poszczegól-

ne kategorie należności. Poniższa tabela prezentuje segment rynku, którego dotyczą poszczególne pytania,

i kategorię należności, która posłużyła do obliczenia udziałów poszczególnych banków w danym segmen-

cie rynku.

Tabela 1. Segment rynku i odpowiadająca mu kategoria należności uwzględniona przy liczeniu wag

Nr. pytań Segment rynku Kategoria należności

1, 4, 6, 7 Kredyty krótkoterminowe dla ma-łych i średnich przedsiębiorstw

Należności od małych i średnich przedsiębiorstw o pierwotnym termi-nie realizacji do 1 roku łącznie z rachunkiem bieżącym

1, 4, 6, 7 Kredyty krótkoterminowe dla du-żych przedsiębiorstw

Należności od dużych przedsiębiorstw o pierwotnym terminie realiza-cji do 1 roku łącznie z rachunkiem bieżącym

1, 4, 6, 7 Kredyty długoterminowe dla ma-łych i średnich przedsiębiorstw

Należności od małych i średnich przedsiębiorstw o pierwotnym termi-nie realizacji powyżej 1 roku

1, 4, 6, 7 Kredyty długoterminowe dla du-żych przedsiębiorstw

Należności od dużych przedsiębiorstw o pierwotnym terminie realiza-cji powyżej 1 roku

2, 3, 5 Kredyty dla przedsiębiorstw ogółem

Należności ogółem od przedsiębiorstw i spółek państwowych, przed-siębiorstw i spółek prywatnych oraz spółdzielni i przedsiębiorców indywidualnych

8, 9, 10, 13, 14, 16, 17

Kredyty mieszkaniowe dla gospo-darstw domowych

Kredyty mieszkaniowe dla osób prywatnych

8, 11, 12, 13, 15, 16, 17

Kredyty konsumpcyjne i inne dla gospodarstw domowych

Należności ogółem od osób prywatnych pomniejszone o kredyty mieszkaniowe dla osób prywatnych

Uwaga: Wszystkie kategorie należności dotyczą rezydentów.

Źródło: NBP

1 Por. M. Bieć „Test koniunktury. Metody, techniki, doświadczenia”, Prace i materiały Instytutu Rozwoju Gospodarczego,

Nr 48, SGH, 1996, str. 71-114.

Załącznik 1

13


Poszczególnym odpowiedziom przypisywana jest zatem waga, będąca udziałem banku w danym segmen-

cie rynku. Przy liczeniu wag uwzględniono średni stan należności danej kategorii w pierwszym i drugim

miesiącu kwartału poprzedzającego kwartał, którego dotyczy ankieta2. Jeżeli bank w którymś z pytań wy-

brał opcję odpowiedzi „nie dotyczy”, przypisywano mu wagę 0. W ten sposób przy liczeniu struktur dla

poszczególnych pytań uwzględniono jedynie te banki, które są aktywne w danym segmencie rynku.

Oprócz struktur dla każdej odpowiedzi policzono tzw. procent netto, który jest różnicą między odsetkami

odpowiedzi pokazującymi przeciwne kierunki zmian. Wielkość ta pokazuje zatem ogólną tendencję w

danym segmencie rynku. Sposób liczenia procentu netto dla poszczególnych pytań zawiera tabela 2.

Tabela 2. Sposób liczenia procentu netto

Nr. pytań

Definicja procentu netto

1, 8 Różnica miedzy sumą odpowiedzi „znacznie złagodzono” i „nieznacznie złagodzono” a sumą odpowiedzi „znacznie zaostrzono” i „nieznacznie zaostrzono”. Ujemny wskaźnik oznacza tendencję do zaostrzania kryteriów

2, 9, 11

Różnica miedzy sumą odpowiedzi „znacznie złagodzono” i „nieznacznie złagodzono” a sumą odpowiedzi „znacznie zaostrzono” i „nieznacznie zaostrzono”. Ujemny wskaźnik oznacza tendencję do zaostrzania warunków

3, 10, 12

Różnica miedzy sumą odpowiedzi „znaczny wpływ na złagodzenie polityki kredytowej” i „nieznaczny wpływ na złagodzenie polityki kredytowej” a sumą odpowiedzi „znaczny wpływ na zaostrzenie polityki kredytowej” i „nie-znaczny wpływ na zaostrzenie polityki kredytowej”. Ujemny wskaźnik oznacza, że dany czynnik w większym stop-niu przyczynił się do zaostrzenia niż złagodzenia polityki kredytowej.

4, 13 Różnica miedzy sumą odpowiedzi „wzrósł znacznie” i „wzrósł nieznacznie” a sumą odpowiedzi „zmniejszył się znacznie” i „zmniejszył się nieznacznie”. Dodatni wskaźnik oznacza wzrost popytu.

5, 14, 15

Różnica miedzy sumą odpowiedzi „znaczny wpływ na wzrost popytu” i „nieznaczny wpływ na wzrost popytu” a sumą odpowiedzi „znaczny wpływ na spadek popytu” i „nieznaczny wpływ na spadek popytu”. Dodatni wskaźnik oznacza, że dany czynnik oddziaływał na wzrost popytu, ujemny – na spadek.

6, 16 Różnica miedzy sumą odpowiedzi „zostanie znacznie złagodzona” i „zostanie nieznacznie złagodzona” a sumą odpowiedzi „zostanie znacznie zaostrzona” i „zostanie nieznacznie zaostrzona”. Dodatni wskaźnik oznacza ocze-kiwane złagodzenie polityki kredytowej.

7, 17 Różnica miedzy sumą odpowiedzi „wzrośnie znacznie” i „wzrośnie nieznacznie” a sumą odpowiedzi „zmniejszy się znacznie” i „zmniejszy się nieznacznie”. Dodatni wskaźnik oznacza oczekiwany wzrost popytu.

Źródło: NBP

2 Na czas opracowywania wyników ankiety nie są dostępne dane dotyczące stanu należności w poszczególnych bankach

w trzecim miesiącu tego kwartału ze względu na ok. trzytygodniowe opóźnienie w raportowaniu.

www.nbp.pl

Documents

wyniki ankiety do przewodniczących komitetów kredytowych ...ssl.nbp.pl/systemfinansowy/rynek_kredytowy_2019_2.pdf · Sytuacja na rynku kredytowym – wyniki ankiety do przewodniczących