60
PIOTR ARAK, EKSPERT PROGRAMU DS. ROZWOJU ORGANIZACJI NARODÓW ZJEDNOCZONYCH (UNDP) Warszawa, 24 maja 2012 r. Wyzwania wobec rynku pracy Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju „Polska 2030. Trzecia Fala Nowoczesności”

Wyzwania wobec rynku pracy

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Prezentacja z posiedzenia seminaryjnego Komisji Rodziny i Polityki Społecznej, które odbyło się w dniu 24 maja 2012 r. Temat: Praca, dziecko, rodzina – wyzwania i perspektywy polityki społecznej i gospodarczej. 11.00 Otwarcie seminarium Mieczysław Augustyn, przewodniczący Komisji Rodziny i Polityki Społecznej Senatu RP 11.10 Współczesne wyzwania wobec polityki społecznej senator Mieczysław Augustyn 11.30 Wyzwania wobec rynku pracy Piotr Arak, Ekspert Programu ds. Rozwoju ONZ (UNDP) 11.50 Godzenie ról na rynku pracy Joanna Kluzik-Rostkowska, zastępca przewodniczącego Komisji Polityki Społecznej i Rodziny Sejmu RP 12.10 Współpraca międzysektorowa na potrzeby wsparcia rodziny w odniesieniu do projektu badawczego „Mam dziecko – pracuję…” Iwona Janicka, kierownik projektu: „Mam dziecko – pracuję…”, dyrektor Fundacji Aktywności Lokalnej 12.30 Regionalne perspektywy polityki rodzinnej Aleksandra Kowalska, dyrektor Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Poznaniu 12.50 Biznes wspierający matkę / ojca z dzieckiem w perspektywie lokalnej / regionalnej – Monika Kozłowska, dyrektor Biura Tureckiej Izby Gospodarczej

Citation preview

Page 1: Wyzwania wobec rynku pracy

   PIOTR  ARAK,  EKSPERT  PROGRAMU  DS.  ROZWOJU    ORGANIZACJI  NARODÓW  ZJEDNOCZONYCH  (UNDP)  Warszawa,  24  maja  2012  r.    

Wyzwania  wobec  rynku  pracy  Długookresowa  Strategia  Rozwoju  Kraju  

„Polska  2030.  Trzecia  Fala  Nowoczesności”  

Page 2: Wyzwania wobec rynku pracy

2030  2010   2020  

2010   2030  2020  Długookresowa  Strategia  Rozwoju  Kraju  

 Średniookresowa  Strategia  Rozwoju  Kraju  

Strategia  Innowacyjności    i  Efektywności  

Gospodarki  (MG)  

Strategia  Rozwoju  Kapitału  Ludzkiego  (KPRM  -­‐  MPiPS)  

Strategia  Rozwoju  Kapitału  

Społecznego  (MKiDN)  

Sprawne  Państwo  (MAiC)  

Krajowa  Strategia  Rozwoju  

Regionalnego  (MRR)  

Strategia  Zrównoważonego  Rozwoju  Wsi  i  

Rolnictwa  (MRiRW)  

Strategia  Rozwoju  Transportu  (MTBiGM)  

Bezpieczeństwo  Energetyczne    

i  Środowisko  (MG)  

Strategia  Rozwoju  Systemu  

Bezpieczeństwa  RP  (PRM/MON)  

Koncepcja  Przestrzennego  Zagospodarowania  Kraju  

Page 3: Wyzwania wobec rynku pracy

10  wyzwań  i  dylematów  Raportu  Polska  2030  

Wyzwanie   Dylemat  1.  Wzrost  konkurencyjności   Wykorzystanie  szans  rozwojowych  vs  Dryf  rozwojowy    2.  Sytuacja  demograficzna   Wykorzystanie  potencjału  ze  zwiększania  się  długości  trwania  życia  

vs   Kosztowne   społeczno-­‐ekonomiczne   skutki   zmian   w   sferze  struktury  wieku  

3.  Wysoka  aktywność  pracy  oraz  adaptacyjność  zasobów  pracy   Adaptacyjna  mobilność  vs  Niepewna  stabilność    4.  Odpowiedni  potencjał  infrastruktury   Przyspieszenie  wymiany,   rozwoju   i  poprawy   relacji   społecznych   vs  

Infrastrukturalne  bariery  wymiany  gospodarczej  i  więzi  społecznych  5.  Bezpieczeństwo  energetyczno-­‐klimatyczne   Harmonizacja  wyzwań   klimatycznych   i   energetycznych   czynnikiem  

rozwoju   vs   Poza   bezpieczeństwem   energetycznym   i   bez   jasnych  celów  w  ochronie  środowiska    

6.  Gospodarka  oparta  na  wiedzy  i  rozwój  kapitału  intelektualnego   Kapitał  intelektualny  jako  główne  źródło  konkurencyjności  Polski  w  globalnej   gospodarce   vs   Powiększający   się   dystans   Polski   wobec  rozwiniętych   gospodarek   świata   w   obszarze   kapitału  intelektualnego    

7.  Solidarność  i  spójność  regionalna   Efektywne  wykorzystanie  szans   rozwojowych  wszystkich   regionów  vs  Trwała  polaryzacja  rozwoju    

8.  Poprawa  spójności  społecznej   Spójność  społeczna  odpowiadająca  na  nowe  wyzwania  vs  Spójność  społeczna  czasu  transformacji    

9.  Sprawne  państwo   Kompleksowy   i   aktywnie   wdrażany   program   reform   na   rzecz  państwa,   który   daje   obywatelowi   poczucie   bezpieczeństwa  oraz  możliwość  realizacji  swoich  praw  i  indywidualnych  aspiracji  vs  Niesprawne  państwo  jako  bariera  rozwoju  oraz  niewłaściwa  relacja  państwo–obywatel    

10.  Wzrost  kapitału  społecznego  Polski   Szanse  kapitału  rozwojowego  2030  vs  Pułapka  kapitału  przetrwania  i  adaptacji  

3  

Page 4: Wyzwania wobec rynku pracy

Rozwój  linearny,  czy  cykliczny?    

4  

Globalne  scenariusze  rozwoju  (1)  

Page 5: Wyzwania wobec rynku pracy

Globalne  scenariusze  rozwoju  (2)  

5  

Lp.     2010   2020   2030   2050    1.   USA   Chiny   Chiny   Chiny    2.   Chiny   USA   USA   Indie    3.   Japonia   Indie   Indie   USA    4.   Indie   Japonia   Japonia   Brazylia    5.   Niemcy   Rosja   Brazylia   Japonia    6.   Rosja   Niemcy   Rosja   Rosja    7.   Brazylia   Brazylia   Niemcy   Meksyk    8.   Wielka  Brytania   Wielka  Brytania   Meksyk   Indonezja    9.   Francja   Francja   Francja   Niemcy    10.   Włochy   Meksyk   Wielka  Brytania   Wielka  Brytania  

Dziesięć  największych  gospodarek  świata  w  2010,  2020,  2030  i  2050  roku  

Źródło:  HM  Government,  "Let’s  choose  growth.  Why  we  need  reform  to  unlock  Europe’s  potengal",  London  2011.  za:  2020  Euromonitor,  2030  i  2050  PwC  na  podst.  parytetu  siły  nabywczej  wg  danych  MFW.  

Page 6: Wyzwania wobec rynku pracy

Globalne  scenariusze  rozwoju  (3)  

6  Źródło:  PWC,  „The  World  in  2050.  The  acceleragng  shii  of  global  economic  power:  challenges  and  opportuniges”,  January  2011.    

•  Zwiększająca  się  rola  rynków  wschodzących,  ale  nadal  duże  dysproporcje  w  parytecie  siły  nabywczej,  

•  Rosnąca  rola  E7:  BRIC,  Indonezja,  Meksyk  i  Turcja,  

•  W  2007  G7  były  o  60%  większe  od  E7,    a  w  2010  już  tylko  o  35%  (PPP),  

•  W  2030  gospodarki  E7  będą  stanowiły  97%  gospodarek  G7,  a  w  2050  będą  o  64%  większe.      

*dane  szacunkowe  za  MF  

2009   2030   2050  

US   100   100   100  

Japonia   71   78   79  

Niemcy   79   80   82  

Wielka  Brytania   81   83   87  

Francja   76   79   83  

Włochy   71   74   74  

Kanada   84   83   83  

Chiny   14   33   45  

Indie   7   15   28  

Brazylia   22   31   41  

Rosja   42   67   74  

Indonezja   9   16   22  

Meksyk   31   43   54  

Turcja   30   43   57  

Polska*   43   61   78  

PKB  per  capita  (PPP)  w  2009,  2030  i  2050  roku  w  relacji  do  USA    

Page 7: Wyzwania wobec rynku pracy

Trzy  scenariusze  Global  Europe  2050  (4)  

7  

Globalne  PKB  w  2050  roku  wg  3  zakładanych  scenariuszy  (ceny  stałe  2005,  USD)  

Unia  w  zagrożeniu  (negatywny)  –  mały  wzrost  gospodarczy,  odejście  jednego  z  kluczowych  członków  Wspólnoty,  zagrożenia  geopolityczne  (energetyczne)  Bazowy  (brak  zmian)  –  powolny  wzrost,  duże  różnice  między  UE,  a  resztą  świata  w  rozwoju,  brak  wizji  politycznej  i  jej  realizacji,  zależność  energetyczna  Renesans  Unii  (pozytywny)    -­‐  Unia  jako  promotor  demokracji,  rozszerzanie  na  wschód  i  na  południe,  nakłady  na  B+R,  reinwestowanie  w  sieci  energetyczne  i  OZE  

0  

20000  

40000  

60000  

80000  

100000  

120000  

140000  

160000  

180000  

Scenariusz  negatywny   Scenariusz  bazowy   Scenariusz  pozytywny  

Reszta  świata  

Pozostałe  kraje  Azji  

Afryka  Sub-­‐Saharyjska  

Bliski  Wsch.  -­‐  Afryka  Płn.    

Ameryka  Łac.  

Chiny  

Indie  

Rosja  

Brazylia  

Unia  Europejska  

Japonia  

USA  

16%    

Źródło:  Komisja  Europejska.  2011.  Global  Europe  2050.  Execugve  Summary.    

Page 8: Wyzwania wobec rynku pracy

Młodzież  w  krajach  arabskich    

8  

Kraj   Udział  populacji  poniżej  30  roku  życia  

Udział  osób  w  wieku  15-­‐24  w  zatrudnieniu    (2008)  

PKB  per  capita  wg  parytetu  siły  nabywczej  

w  tys.  dol.,  2010  Algieria   56%   31%   7,1  Arabia  Saudyjska   61%   25%   23,7  Bahrajn   48%   30%   26,8  Egipt   61%   23%   6,4  Jemen   73%   22%   2,6  Jordan   65%   20%   5,7  Libia   61%   27%   14,9  Maroko   56%   35%   4,8  Oman   64%   29%   26,2  Syria   67%   32%   5,1  Tunezja   51%   22%   9,5  

Źródło:  Financial  Times  2-­‐3  kwietnia  2011  r.  za:  US  Census  Bureau,  Bank  Światowy  i  MFW.  

Globalne  scenariusze  rozwoju  (5)  

Page 9: Wyzwania wobec rynku pracy

9  

W  stronę  świata  on-­‐line    

 Ewolucja  liczby  użytkowników  sieci  stacjonarnej  i  mobilnej  na  świecie  (w  mln)  

Źródło:  IDATE  Consulgng  &  Research.  2011.  World  Internet  Usage  &  Markets.  IDATE  NEWS  560  13  September  2011.          

Page 10: Wyzwania wobec rynku pracy

Wzrost  satysyacji  z  życia  i  dochodu  nie  jest  skorelowany  

Źródło:  Mario  Pezzini.  2012.  Making  Most  of  the  Shiiing  Wealth.  How  to  build  cohesive  and  compeggve  regions?.  Prezentacja  w  dniu  23  lutego  2012  r.  

Średnioroczne  stopy  wzrostu  satysfakcji  z  życia  i  dochód  w  latach  2006-­‐2010  PKB  per  capita   Średni  okres  uczenia  się   Satysyacja  z  życia  

Chiny   Indie   Tunezja   Kostaryka   Brazylia   Tajlandia  

Page 11: Wyzwania wobec rynku pracy

World  Happiness  Report  

0  1  2  3  4  5  6  7  8  9  

Wskaźnik  deklarowanego  poziomu  szczęścia  na  podstawie  Gallup  World  Poll    

•  W  każdym  regionie  występuje  duże  zróżnicowanie  w  ocenie  własnego  życia.  Do  pewnego  stopnia  to  po  prostu  odzwierciedla  różne  osobowości,  ale  w  jeszcze  większym  odzwierciedlone  są  różne  warunki  życia  w  których  dorastają  osoby  z  różnych  regionów,  ale  także  pokazuje  różne  możliwe  scenariusze  życiowe  w  tych  samych  zakątkach  świata,  ale  w  innych  krajach.    

•  Oprócz  terytorializmu  to  co  jest  także  widoczne  w  badaniach  to  poziom  szczęścia  ze  względu  na  wiek.    

•  Jak  się  okazuje  wysoki  poziom  deklarownego  szczęścia  osiagamy  w  wieku  18  lat  by  potem  stopniowo  malał  do  50  r.ż.  gdy  ta  tendencja  się  odwraca.  

53  miejsce  

Page 12: Wyzwania wobec rynku pracy

Warunki  życia  w  Polsce  

Polska  wg  „Be|er  Life  Index”  OECD  w  2010  i  2011  roku  

12  

0   1   2   3   4   5   6   7   8   9   10  

mieszkanie  

dochody  

praca  

społeczeństwo  

edukacja  

środowisko  

władza  

zdrowie  

satysfakcja  z  życia  

bezpieczeństwo  

równowaga  między  pracą,  a  życiem  prywatnym  

2011  

2010  

Stworzony  przez  OECD  indeks,  pozwala  porównywać  poziom  i  warunki  życia.  Skala  obejmuje  od  0  do  10.  Na  podstawie  różnych  danych  (takich  jak  dochody,  liczba  pokoi  na  osobę,  bezrobocie)  i  badań  prowadzonych  wśród  mieszkańców,  autorzy  tego  rankingu  stworzyli  wskaźniki    

Źródło:  Opracowanie  własne  na  podst.  h|p://www.oecdbe|erlifeindex.org/  

Page 13: Wyzwania wobec rynku pracy

Czynniki  zmiany  

•  Nowe  technologie  (cyfryzacja,  nowe  reguły  ekonomii:  współpraca,  otwartość,  dzielenie  się,  integracja,  współzależności),  

•  Wyzwania  i  napięcia  demograficzne  i  ich  skutki  (stary  świat  Zachodu  1,2  mld  ludzi  obecnie  i  tyle  samo  w  2025  –  młody  „łuk  niestabilności”  oraz  kraje  o  dodatniej  kontrybucji  demografii  do  wzrostu  PKB,  obecnie  5,2  mld,  a  w  2025  6,7  mld  ludzi),    

•  Konkurencja  o  zasoby  energetyczne  i  dystrybucję  energii,  •  Warunki  środowiskowe  (klimat,  trudności  z  dostępem  do  wody,  oszczędzanie  

energii,  potrzeby  żywnościowe  –  warunki  dla  rozwoju  rolnictwa,  z  0,6  mld  ludzi  z  21  państw  bez  ziemi  uprawnej  i  dostępu  do  wody  pitnej  w  2025  będzie  1,4  mld  z  36  państw).    

13  Źródło:  HSBC,  „The  world  in  2050  Quangfying  the  shii  in  the  global  economy”,  January  2011.    

Page 14: Wyzwania wobec rynku pracy

Zagrożenia  dla  polskiego  rozwoju  

•  Pokryzysowe  bariery  rozwoju  generowane  przez  problem  wysokiego  zadłużenia  i  deficytu,  czyli  niestabilność  finansów  publicznych  w  długiej  perspektywie,  co  może  być  pogłębiane    globalnymi  napięciami  walutowymi  i  powstaniem  nowych  barier  w  światowym  handlu    -­‐    przez  brak  jasnej  polityki  oszczędności  i  rozwoju  (poprzez  rozumną  alokację  zasobów  w  kierunkach  najbardziej  prorozwojowych),  

•  Dryf  rozwojowy  opisany  już  w  raporcie  „POLSKA  2030”,  który  polegać  miałby  na  „uśrednieniu”  tempa  wzrostu,  nie  rozwiązaniu  problemów  demograficznych  oraz  braku  stymulacji  dla  wzrostu  zatrudnienia,  czyli    obniżeniu  w  efekcie  poziomu  ambicji  i  aspiracji    –      poprzez  politykę  nie  stawiającą  trudnych  wyzwań,  skupioną  na  doraźnych    celach  i  prymacie  spokoju  społecznego  nad  twórczym  konfliktem  w  sprawach,  gdzie  bez  konfliktu  nie  można  się  obejść,  

•  Peryferyzacja  Polski  (Europy-­‐  ???)  w  globalnym  układzie  sił  –    przez  brak  podjęcia  wyzwań    i  zaniechania  modernizacyjne  oraz  wzrost  sił  rozwojowych  krajów  „wschodzących”  w  tym  E7  (BRIC  +  Indonezja,  Meksyk,  Turcja).  

14  

Page 15: Wyzwania wobec rynku pracy

Dlaczego  mówimy  o  „Trzeciej  Fali  Nowoczesności”?  

•  1  fala:  industrializacja    –  Procesy  modernizacyjne  (choć  w  ograniczonym  zakresie  w  stosunku  

do  świata):  1945-­‐1989  

•  2  fala:  transformacja  (gospodarka  państwowa/gospodarka  rynkowa  –  w  stronę  modelu  posgndustrialnego):    boom  edukacyjny  i  boom  przedsiębiorczości  –  1989-­‐2010  

•  3  fala:  wyzwania  cywilizacyjne  fazy  posgndustrialnej    (nowe  przewagi  konkurencyjne  oparte  o  kapitał  intelektualny,  o  innowacyjność,  wykorzystanie  impetu  cyfrowego  i  wartości  dodanej  społeczeństwa  sieci):  2010/2011/2012  

   UWAGA:  przedkładany  model  adaptuje  wersję  „fal”  proponowaną  przez        

Tofflera  w  1980  roku  do  warunków  polskich  

15  

Page 16: Wyzwania wobec rynku pracy

Polska  2030  –  Filary  rozwoju    

16  

CEL:  rozwój  mierzony  poprawą  jakości  życia  (wzrost  PKB  na  mieszkańca  w  relacji  do  najbogatszego  kraju  UE  (Holandia,  2009  –  45%;  2030  –  więcej  niż  65%)  i  zwiększenie  spójności  społecznej)  Polaków  

dzięki  stabilnemu,  wysokiemu  wzrostowi  gospodarczemu,  co  pozwala  na  modernizację  kraju  

Makroekonomiczne  warunki  rozwoju  Polski  do  2030  roku  

Filar  innowacyjności  (modernizacji)  

 Nastawiony  na  zbudowanie  

nowych  przewag  konkurencyjnych  Polski  

opartych  o  wzrost  KI  (wzrost  kapitału  ludzkiego,  

społecznego,  relacyjnego,  strukturalnego)  i  

wykorzystanie  impetu  cyfrowego,  co  daje  w  efekcie  większą  konkurencyjność  

Filar  terytorialnego  równoważenia  rozwoju  

(dyfuzji)      

Zgodnie  z    zasadami  rozbudzania  potencjału  

rozwojowego  odpowiednich  obszarów  mechanizmami  dyfuzji  i  absorbcji  oraz  

polityką  spójności  społecznej,  co  daje  w  efekcie  zwiększenie  potencjału  konkurencyjności  

Polski  

Filar  efektywności    

Usprawniający  funkcje  przyjaznego  i  pomocnego  

państwa  (nie  nadodpowiedzialnego)  

działającego  efektywnie  w  kluczowych  obszarach  

interwencji  

Page 17: Wyzwania wobec rynku pracy

Obszary  tematyczne/  filary  rozwoju  

17  

Filar  terytorialnego  równoważenia  rozwoju  (dyfuzji)  

Rozwój  regionalny   Transport    

Filar  Innowacyjności  

Innowacyjność   Polska  Cyfrowa   Kapitał  Ludzki  Bezpieczeństwo  Energetyczne  i  Środowisko  

Filar  Efektywności  

Kapitał  Społeczny   Sprawne  Państwo  

Page 18: Wyzwania wobec rynku pracy

Potencjał  innowacyjności  

Innowacyjność  państw  europejskich  mierzona  zagregowanym  wskaźnikiem  innowacyjności  

18  Źródło:Innovagon  Union  Scoreboard  2010The  Innovagon  Union's  performance  scoreboard  for  Research  and  Innovagon  2012  

Polska  znajduje  się  w  grupie  „moderate  innovators”,  czyli  wśród  krajów,  których  wartości  wskaźników  znajdują  się  poniżej  średniej  UE.  W  przeciągu  roku  spadliśmy  o  1  pozycję.    Liderzy  mają  kila  cech  wspólnych:  wysoką  jakość  prowadzonych  prac  badawczych  (B+R),  dobre  wartości  określające  aktywność  przedsiębiorstw  w  zakresie  innowacyjności,  dużą  liczbę  uzyskiwanych  patentów  i  sukcesy  w  komercjalizacji  nauki  

0  

0,1  

0,2  

0,3  

0,4  

0,5  

0,6  

0,7  

0,8  

Łotw

a  Bu

łgaria  

Litw

a  Ru

mun

ia  

Polsk

a  Słow

acja  

Malta  

Grecja  

Węgry  

Hiszpania  

Czechy  

Portugalia  

Włochy  

Estonia  

Cypr  

Słow

enia  

EU27  

Francja  

Irlandia  

Austria

 Luksem

burg  

Holand

ia  

Wielka  Brytania  

Belgia  

Finlandia  

Niemcy  

Dania  

Szwecja  

Page 19: Wyzwania wobec rynku pracy

Potencjał  kreatywności    

19  

Miejsce  ogółem   Kraj   Technologia   Talent   Tolerancja  

Globalny  Indeks  Kreatywności  

1   Szwecja   5   2   7   0.923  2   USA   3   8   8   0.902  3   Finlandia   1   1   19   0.894  4   Dania   7   4   14   0.878  5   Australia   15   7   5   0.870  6   Nowa  Zelandia   19   5   4   0.866  7   Kanada   11   17   1   0.862  7   Norwegia   12   6   11   0.862  9   Singapur   10   3   17   0.858  10   Holandia   17   11   3   0.854  11   Belgia   16   12   13   0.813  12   Irlandia   20   21   2   0.805  13   Wielka  Brytania   18   19   10   0.789  14   Szwajcaria   6   22   20   0.785  15   Francja   14   23   16   0.764  15   Niemcy   9   26   18   0.764  17   Hiszpania   24   28   6   0.744  18   Tajwan   —   32   21   0.737  19   Włochy   26   18   23   0.707  20   Hong  Kong   22   37   12   0.691  41   Polska   37   29   58   0.476  

Źródło:  Margn  Prosperity  Insgtute.  2011.  Creagvity  and  Prosperity:  The  Global  Creagvity  Index.      

Page 20: Wyzwania wobec rynku pracy

Klasa  kreatywna  w  Polsce  

20  

43%  

32%  

0  

5  

10  

15  

20  

25  

30  

35  

40  

45  

50  

Singapur  

Holand

ia  

Szwajcaria

 Au

stralia  

Szwecja  

Belgia  

Dania  

Finlandia  

Norwegia  

Niemcy  

Wielka  Brytania  

Kanada  

Izrael  

Now

a  Zeland

ia  

Estonia  

Włochy  

Francja  

Czechy  

Irlandia  

Rosja

 Au

stria

 Słow

enia  

Łotw

a  Węgry  

Słow

acja  

Hong  Kon

g  USA

 Litw

a  Grecja  

Polsk

a  Ukraina  

Egipt  

Tajwan  

Hiszpania  

Bułgaria  

Cypr  

Chorwacja  

Serbia  

Maced

onia  

Malezja  

Udział  klasy  kreatywnej  wśród  pracujących  (2011)  

Źródło:  Margn  Prosperity  Insgtute.  2011.  Creagvity  and  Prosperity:  The  Global  Creagvity  Index.      

Page 21: Wyzwania wobec rynku pracy

Rosnąca  rola  klasy  kreatywnej  

Siła  robocza  wg  klas  wydzielonych  przez  R.  Floridę  w  USA  1800-­‐2009  

21  

Page 22: Wyzwania wobec rynku pracy

Kreatywność  a  jakość  życia  

22  

Globalny  indeks  kreatywności  a  HDI  (2011)  Polska  

Źródło:  Margn  Prosperity  Insgtute.  2011.  Creagvity  and  Prosperity:  The  Global  Creagvity  Index.      

Page 23: Wyzwania wobec rynku pracy

Wykorzystanie  orientacji  życiowych  młodych  

•  Minimaliści,  którzy  nie  mają  wysokich  aspiracji,  mierzą  na  spokojne  i  bezpieczne  życie,  stanowią  margines  (5%  młodych  dorosłych  oraz  11,5%  młodszej  młodzieży)  

•  Marzyciele  –  o  wysokich  aspiracjach  do  dostatku,  barwnego  i  wygodnego  życia,  ale  ze  słabymi  przesłankami  do  sukcesu  –  stanowią  20%  młodych  

•  Zorientowani  na  wzory  mieszczańskie  i  przeciętne  statusy  (konwencjonalnie  ambitni)  stanowią  główny  strumień  starszych  roczników  młodzieży  (43,2%).    

•  Nieprzeciętnie  ambitni:  Młodszych  częściej  urzekają  niekonwencjonalne  wzory  życia:  barwne,  niecodzienne,  z  dużą  wagą  przywiązywaną  do  nieprzeciętnych  karier  i  wyrafinowanej  konsumpcji  (30,4%).    

•  Ambitni  inaczej  -­‐    połączenie  wysokich  dążeń  konsumpcyjnych  i  statusowycch  z  dbałością  o  wartości  niematerialne  (8,3%  młodzieży  oraz  12,5%  młodych  dorosłych).  

23  

Page 24: Wyzwania wobec rynku pracy

Edukacja:  różnicuje  ale  i  tworzy  szanse  

9,7  %  

21,2  %  

0  

5  

10  

15  

20  

25  

30  

1995   2009  

Źródło:  M.  Federowicz,  „Prezentacja  raportu  o  stanie  edukacji  2010  r.”,  Kongres  Edukacji  5  czerwca  2011  r.  

Udział  osób  z  wyższym  wykształceniem  w  populacji  

25-­‐64    

Aspiracje  edukacyjne  młodzieży  a  status  rodziny  pochodzenia  

24  

Page 25: Wyzwania wobec rynku pracy

Kreatywność    i  innowacyjność  gospodarki  

Wysokiej  jakości  edukacja  na  wszystkich  

poziomach  

TURBODOŁADOWANIE:    Aspiracje  społeczne  

Konkurencyjnej  jakości  badania  naukowe  i  

współpraca  z  gospodarką  

Rozwój  postaw  przedsiębiorczych  i  

kompetencji  zarządczych  

przedsiębiorców  

TURBODOŁADOWANIE:    Impet  cyfrowy  

Infrastruktura  

Filar  innowacyjności  –  wzmocnienie    

25  

Page 26: Wyzwania wobec rynku pracy

Dwadzieścia  pięć  kluczowych  decyzji  

26  

1.  Trwałe  zmniejszenie  deficytu  sektora  

finansów  publicznych    

2.  Realokacja  w  wydatkach  

publicznych  na  rzecz  rozwoju  

3.  Zbilansowanie  systemu  ubezpieczeń  

emerytalnych  rentowych  i  zdrowotnych  

4.  Warunki  dla  wzrostu  oszczędności  i  

inwestycji  

5.  Aktywizacja  rezerw  na  rynku  pracy  

6.  Łączenie  ambicji  zawodowych  i  

aspiracji  życiowych  

7.  Lepszy  start  życiowy  i  zawodowy  młodych  

8.  Polska  krajem  migracji  neto  

9.  Efektywny  model  usług  publicznych  

10.  Dostępność  i  wysoka  jakość  usług  

zdrowotnych  

11.  Unowocześnienie  i  poprawa  jakości  

edukacji  oraz  uczenia  się  przez  całe  życie  

12.  Dopasowanie  edukacji  do  potrzeb  zmieniającej  się  gospodarki  

13.  Warunki  do  prorozwojowego  impetu  cyfrowego  

14.  Konkurencyjność  nauki  i  rozwój  B+R  

15.  Warunki  dla  nowych  przewag  konkurencyjnych    

16.  Warunki  dla  spójności  terytorialnej  

17.  Zwiększenie  dostępności  

transportowej  w  Polsce    

18.  Rozwój  sieci  metropolitalnej  

19.  Poprawa  cywilizacyjnych  

warunków  życia  na  wsi  

20.  Warunki  dla  bezpieczeństwa  

żywnościowego  Polski  

21.  Modernizacja  infrastruktury  i  bezpieczeństwo  energetyczne  

22.  Poprawa  warunków  

środowiskowych,  uniknięcie  ryzyk  związanych  ze  

zmianami  klimatu  

23.  Zniesienie  barier  dla  biznesu  

24.  Usprawnienie  działań  państwa    

25.  Warunki  dla  budowy  kapitału  społecznego  

Page 27: Wyzwania wobec rynku pracy

Kluczowe  decyzje  dla  rozwoju  kapitału  ludzkiego  (1)  

3.  Zbilansowanie  systemu  ubezpieczeń  emerytalnych  rentowych  i  zdrowotnych  Maksymalnie  zbilansować  (w  latach  2012-­‐2013)  koszty  utrzymania  systemu  ubezpieczeń  emerytalnych,  rentowych  i  zdrowotnych  oraz  przywrócić  związek  między  składką  a  zakresem  zabezpieczenia,  tak  aby  ograniczyć  generowanie  bieżącego  deficytu  i  długu  publicznego  w  przyszłych  latach.  4.  Warunki  dla  wzrostu  oszczędności  i  inwestycji  Wprowadzić  rozwiązania  instytucjonalne  i  podatkowe  (w  latach  2012-­‐2015)  promujące  oszczędzanie  i  produktywne  inwestowanie  na  rzecz  przyszłości  poprzez  przesunięcie  ciężarów  podatkowych  na  rzecz  podatków  konsumpcyjnych  oraz  promowanie  oszczędzania  na  starość  w  II  Filarze  i  dodatkowych  ubezpieczeniach  III  Filaru.  5.  Aktywizacja  rezerw  na  rynku  pracy  Wdrożyć  w  latach  2012-­‐2015  programy  aktywizacji  rezerw  na  rynku  pracy,  aby  zwiększyć  poziom  zatrudnienia  do  70%  do  2030  r.  (osiągnięcie  liczby  zatrudnionych  w  2020  r.  na  poziomie  ponad  17  mln  osób  i  niedopuszczenie  do  spadku  tej  liczby  poniżej  16,8  mln  w  2030),  poprzez  związanie  osób  niepełnosprawnych  z  otwartym  rynkiem  pracy,  umożliwienie  wcześniejszego  startu  młodych  osób  na  rynku  pracy,  podniesienie  aktywności  zawodowej  kobiet,  realizację  programów  50+  i  60+  oraz  rozpoczęcie  procesu  zrównania  wieku  emerytalnego  obu  płci  na  poziomie  67  lat.  

27  

Page 28: Wyzwania wobec rynku pracy

Kluczowe  decyzje  dla  rozwoju  kapitału  ludzkiego  (2)      

6.  Łączenie  ambicji  zawodowych  i  aspiracji  życiowych  Wzmocnić  w  latach  2012-­‐2013  warunki  dla  łączenia  ambicji  zawodowych  i  aspiracji  rodzinnych  młodej  i  średniej  generacji,  poprzez  m.in.  wsparcie  rodzin  w  edukacji  i  opiece  nad  dziećmi  w  wieku  0-­‐5,  poprawę  dostępności  przedszkoli  i  opieki  świetlicowej,    propagowanie  elastyczności  zatrudnienia  dostosowanej  do  potrzeb  pracownika.  7.  Lepszy  start  życiowy  i  zawodowy  młodych  Zaprojektować  i  wdrożyć  w  latach  2012-­‐2015  działania  poprawiające  warunki  startu  życiowego  i  zawodowego  młodej  generacji,  ułatwiające  wchodzenie  młodych  na  rynek  pracy  (elastyczność  zatrudnienia  oraz  warunki  jego  stabilizacji),  zwiększające  dostępność  mieszkań,  wyrównujące  możliwość  dostępu  do  różnego  typu  usług  np.  kredytów  bankowych  bez  względu  na  formę  zatrudnienia.    8.  Polska  krajem  migracji  neto  Przygotować  instytucje  publiczne  i  społeczeństwo  w  latach  2013-­‐2020  do  wzrostu  imigracji  do  Polski  (od  2020  r.)  poprzez  wykorzystanie  potencjału  migracji  poakcesyjnych  i  migracji  powrotnych  oraz  stworzenie  warunków  wdrożenia  polityki  migracyjnej  odpowiadającej  na  potrzeby  rynku  pracy  i  wspierającej  proces  integracji  imigrantów.  

28  

Page 29: Wyzwania wobec rynku pracy

Kluczowe  decyzje  dla  rozwoju  kapitału  ludziego  (3)  

9.  Efektywny  model  usług  publicznych    Zmienić  model  świadczenia  usług  publicznych  (po  dokonaniu  audytu)  w  podstawowych  obszarach  (m.in.  poprzez  zewnętrzne  kontraktowanie  usług),  aby  poprawić  ich  skuteczność,  efektywność  finansową  i  jakość,  a  także  zmodyfikować  system  świadczeń  społecznych  tak,  aby  zasiłki  i  świadczenia  w  rzeczywisty  sposób  przyczyniały  się    do  wychodzenia  z  wykluczenia  społecznego  oraz,  kiedy  jest  to  możliwe,    wspierały  podejmowanie  zatrudnienia  w  całym  okresie  realizacji  strategii.  10.  Dostępność  i  wysoka  jakość  usług  zdrowotnych  oraz  międzysektorowe  działania  prozdrowotne  Wdrożyć  zmiany  do  2015  w  systemie  ochrony  zdrowia,  których  celem  będzie  poprawa  dostępności,  skuteczności  i  jakości  usług  medycznych  (w  tym  rehabilitacji),  głównie  za  sprawą  wzrostu  efektywności  systemu  ochrony  zdrowia,  istotnego  wzmocnienia  dobrze  adresowanych  działań  profilaktycznych,  uruchomienia  dodatkowych  źródeł  finansowania  opieki  zdrowotnej  oraz  wprowadzenia  nowoczesnych  narzędzi  w  systemie  ochrony  zdrowia.  11.  Unowocześnienie  i  poprawa  jakości  edukacji  Zapewnić  powszechną  dostępność  i  wysoką  jakość  opieki  oraz  edukacji  w  przedszkolach  i  szkołach  wszystkich  poziomów  i  typów  oraz  ich  zorientowanie  na  pobudzanie  kreatywności  dzieci,  młodzieży  i  dorosłych  oraz  przygotowanie  do  uczenia  się  przez  całe  życie,  przy  wykorzystaniu  technologii  informacyjno  –  komunikacyjnych  (ICT)  jako  powszechnego  narzędzia  edukacyjnego,  przy  jednoczesnym  zwiększaniu  atrakcyjności  zawodu  nauczyciela  oraz  kształceniu  nawyku  korzystania  z  dóbr  kultury  w  okresie  do  2020  r.  12.  Dopasowanie  edukacji  do  potrzeb  zmieniającej  się  gospodarki  i  społeczeństwa  Wykorzystać  efektywniej  indywidualne  i  publiczne  inwestycje  w  edukację  poprzez  wzmocnienie  kształcenia  kluczowych  kompetencji,  wdrożenie  modelu  kształcenia  zawodowego  opartego  na  uczeniu  się  praktycznym  i  na  elastycznych  ścieżkach  uczenia  się,  stworzenie  oferty  atrakcyjnych  studiów  o  profilu  praktycznym  i  podniesienie  ich  jakości  oraz  wzmocnienie  wagi  studiów  I  stopnia  tak,  aby  służyło  to  poprawie  skuteczności  transferu  edukacja  –  rynek  pracy  w  całym  okresie  realizacji  strategii.  

29  

Page 30: Wyzwania wobec rynku pracy

Kluczowe  decyzje  związane  z  rozwojem  regionalnego  rynku  pracy  (4)  

16.  Warunki  dla  spójności  terytorialnej  Wzmocnić  warunki  instytucjonalne  i  ekonomiczne  (etapami  do  2030  r.)  dla    spójności  terytorialnej  pomiędzy  regionami,  wewnątrz  regionów  (wykorzystując  ich  potencjał  miejski),  jak  i  wewnątrz  miast  (przeciwdziałanie  degradacji  niektórych  dzielnic).  W  okresie  do  2020  r.  -­‐  wzmocnić  endogeniczny  potencjał  rozwojowy  obszarów  wiejskich  i  peryferyjnych  poprzez  inwestycję  w  transport,  infrastrukturę  telekomunikacyjną  i  inwestycje  w  edukację,  kulturę,  usługi  publiczne,  lokalną  infrastrukturę  i  wspieranie  przedsiębiorczości.    17.  Zwiększenie  dostępności  transportowej  w  Polsce    Zwiększyć  dostępność  transportową  i  nasycenie  infrastrukturą  w  Polsce  (drogi,  koleje,  lotniska)  oraz  zoptymalizować  zarządzanie  transportem  do  2020  r.  poprzez  stworzenie  modelu  finansowego  łączącego  budżet  państwa,  środki  UE,  pieniądze  z  rynku  kapitałowego,  od  inwestorów  prywatnych  lub  z  pojawiających  się  nowych  instrumentów  gwarancji  kredytowych  ,  a  w  drugiej  dekadzie  wprowadzić  model  samofinansowania  systemu  transportowego  poprzez  łączenie  opłat  użytkowników  i  podatków  ogólnych  (z  uwzględnieniem  specyfiki  poszczególnych  gałęzi  transportu).  18.  Rozwój  sieci  metropolitalnej  Przyjąć  do  2015  r.  rozwiązania  prawne  i  organizacyjne  przyspieszające  integrację  sieci  metropolitalnej  i  wzrost  potencjału  rozwojowego,  kulturowego,  kreatywnego  i  innowacyjnego  metropolii,  a  także  zwiększające  spójność  otaczającej  je  przestrzeni  metropolitarnej  i  jej  oddziaływanie  regionalne  dotyczące  innowacji,  komunikacji,  podatków  (większy  udział  miast  w  wpływach  z  podatków),  inwestycji,  usług  dla  obywateli  przy  jednoczesnym  minimalizowaniu  szkodliwych  oddziaływań  na  środowisko.  19.  Poprawa  cywilizacyjnych  warunków  życia  na  wsi  Wyposażyć  do  2020  r.  obszary  wiejskie  i  małe  miasteczka  w  infrastrukturę  cywilizacyjną  pozwalającą  na  wyrównanie  szans  zawodowych  i  społecznych  ich  mieszkańców  (dostępność  komunikacyjna,  cyfrowa,  edukacyjna,  do  usług  zdrowotnych,  warunki  uczestnictwa  w  kulturze  oraz  dla  pracy  poza  rolnictwem  –  także  w  nowych  dziedzinach  eko-­‐gospodarki)  i  silniejsze  powiązanie  z  lokalnymi,  regionalnymi  i  krajowymi  centrami  rozwoju.  

30  

Page 31: Wyzwania wobec rynku pracy

Model  terytorialnego  równoważenia  rozwoju  

31  

Page 32: Wyzwania wobec rynku pracy

Kierunki  działań  polityki  przestrzennej  

32  

Wzmocnienie  obszarów  peryferyjnych  poprzez  integrację  z  metropolią  sieciową.  Rozwijanie  powiązań  funkcjonalnych  pomiędzy  obszarami  peryferyjnymi    (żółta  linia)  służy  głównie  zapewnieniu  spójności  kraju      Źródło:  MRR,  „Koncepcja  Przestrzennego  

Zagospodarowania  Kraju  2030”.  

Page 33: Wyzwania wobec rynku pracy

Geografia  rozwoju  

Wymiar  terytorialny  w  znaczeniu  podwójnym:      •  ład  przestrzenny  w  zagospodarowywaniu  kraju,  co  wymaga  odpowiednich  instrumentów  

planowania,  w  tym  planowania  fizycznego  i  ekonomicznego,  •  ład  w  rozwoju  potencjałów  wzrostu  dostosowanych  do  lokalnych  i  regionalnych  uwarunkowań    

(z  wykorzystaniem  ich  endogenicznego  charakteru  i  absorbcji  sił  egzogenicznych),  •  ład  w  przejściu  od  modelu  „przestrzeni  miejsc”  (space  of  places)  do  „przestrzeni  przepływów  i  

wymiany”  (spaces  of  flows).    Trzeba  też  uświadamiać  sobie  na  coraz  większą  skalę,  iż  planowanie  przestrzenne  jest  narzędziem  nowoczesnej  polityki  ochrony  środowiska.      

33  

Źródło:  MRR,  „Koncepcja  Przestrzennego  Zagospodarowania  Kraju  2030”.  

Polska  AD  2010    „Warszawocentryczne”  powiązania  funkcjonalne  pomiędzy  głównymi  miastami  

Polska  AD  2030  Policentryczna  metropolia  sieciowa  i  zrównoważenie  powiązań  wewnątrzsieciowych  

 

Page 34: Wyzwania wobec rynku pracy

Policentryczna  metropolia  sieciowa  w  2030  roku  

W  skład  policentrycznej  metropolii  sieciowej  w  roku  2030  wchodzą:  •  rdzeń  metropolii  sieciowej,  który  tworzy  Warszawa  (ze  swoim  

obszarem  metropolitalnym)  oraz  następujące  ośrodki  metropolitalne  (wraz  ze  swoimi  obszarami  metropolitalnymi):  Konurbacja  Górnośląska  (Katowice  wraz  z  miastami  wchodzącymi  w  skład  Górnośląskiego  Obszaru  Metropolitalnego),  Kraków,  Łódź,  Trójmiasto  (Gdańsk  –  Sopot  –  Gdynia  z  głównym  ośrodkiem  miejskim  w  Gdańsku  –  dalej:  Trójmiasto),  Poznań,  Wrocław,  Bydgoszcz  i  Toruń,  Szczecin,  Lublin,  Białystok  oraz  Rzeszów,  

•   współtworzące  ją  miasta  (wraz  z  obszarami  funkcjonalnymi)  o  znaczeniu  regionalnym  czyli  pozostałe  miasta  wojewódzkie:  Kielce,  Olsztyn,  Opole,  Zielona  Góra,  Gorzów  Wielkopolski  oraz:  Płock,  Koszalin,  Słupsk,  Bielsko-­‐Biała,  Częstochowa,  Radom,  Rybnik.  

34  

Page 35: Wyzwania wobec rynku pracy

Wizja  rynku  pracy  2030?  

35  Źródło:  h|p://www.economist.com/node/21552901  

Trzecia  Fala  Industrializacji  

Page 36: Wyzwania wobec rynku pracy

Problemy  z  programowaniem  rynku  pracy  przyszłości  •  Trudno  jest  przewidzieć  przemiany  technologiczne  i  w  jaki  sposób  bezpośrednio  wpłyną  

one  na  rynek  pracy  (jakie  miejsca  pracy  się  pojawią,  a  jakie  znikną),    •  W  2000  roku  tygodnik  „Time”  opublikował  listę  zawodów  przyszłości,  które  będą  

świetnie  prosperować  za  dekadę,  czyli  mniej  więcej  teraz.  Podał  też  listę  zawodów,  które  znikną  lub  będą  w  odwrocie  ze  względu  na  postęp  technologii  m.in.  Internetu.    

36  

INŻYNIER  TKANEK  

PROGRAMISTA  GENÓW  

FARMER  NOWEJ  ERY  

AKTOR  RZECZYWISTOŚCI  WIRTUALNEJ  

PRODUCENT  SPERSONALIZOWANYCH  MEDIÓW  

KONTROLER  GMO  

ANALITYK  (DATA-­‐MINING)  

TESTER  TURINGA  

KONSULTANT  TELEFONICZNY  

INŻYNIER  WIEDZY  

BROKER,  DEALER  SAMOCHODÓW,  KURIER,  AGENT  UBEZPIECZENIOWY  I  

NIERUCHOMOŚCI  

NAUCZYCIEL  

DRUKARZ  

STENOTYPIŚCI,  SEKRETARKI,  ASYSTENCI  

CEO  

ORTODONTA  

KLAWISZ  

KIEROWCA  TIR-­‐A  

GOSPOSIA/  GOSPODARZ  

OJCIEC  

Na  zielono  te  zawody,  które  miały  się  rozwinąć,  a  na  czerwono  te  które  miały  zacząć  znikać  

Źródło:  h|p://www.gme.com/gme/magazine/argcle/0,9171,997028-­‐2,00.html  

Page 37: Wyzwania wobec rynku pracy

“Drivery”  zmiany  na  rynku  pracy  

Ekstremalna  długowieczność:  Wzrost  globalnej  długości  życia  zmienia  

modele  kariery  i  uczenia  się    

Rozwój  inteligentnych  maszyn    i  systemów:  

Pracownicy  będą  odchodzić  od  automatycznych  i  powtarzalnych  zadań  

“Obliczalny”  świat:  Ogromny  wzrost  w  możliwościach  analizy  

i  przerabiania  danych  sprawią  świat  programowalnym  systemem    

Nowy  ekosystem  mediów:  Nowe  środki  komunikacji  wymagają  

kompetencji  cyfrowych  wykraczających  poza  zwykły  język  

Super  struktury  organizacyjne  Technologie  społecznościowe  napędzają  

nowe  formy  produkcji  i  tworzenia  wartości    

Globalnie  połączony  świat  Zwiększona  globalna  łączność  stawia  

różnorodność  i  adaptacyjność  w  centrum  organizacyjnym  operacji  

Źródło:  Future  work  skills  2020,  Insgtute  for  the  Future  for  the  University  of  Phoenix  Research  Insgtute,  Palo  Alto  2011.    

Page 38: Wyzwania wobec rynku pracy

38  

Kreatywność,  innowacyjność  i  nowe  przewagi  konkurencyjne  

Źródło:  Future  work  skills  2020,  Insgtute  for  the  Future  for  the  University  of  Phoenix  Research  Insgtute,  Palo  Alto  2011.    

1.  WNIOSKOWANIE:  Umiejętność  określenia  głębszego  sensu  lub  

znaczenia  tego  co  jest  wyrażane    

2.  INTELIGENCJA  EMOCJONALNA:  Umiejętność  łączenia  się  z  innymi  w  głęboki  I  

bezpośredni  sposób  do  odczuwania  i  stymulowania  reakcji  i  pożadanych  interakcji    

3.  SPRAWNOŚĆ  ADAPTACYJNA  Biegłość  w  myśleniu  i  wymyślaniu  rozwiązań  

oraz  odpowiedzi  niekonwencjonalnych   4.  KOMPETENCJE  MIĘDZYKULTUROWE:  Umiejętność  pracy  w  różnych  umiejscowieniach  kulturowych    

5.  PRZETWARZANIE  DANYCH:  Umiejętność  przetłumaczenia  dużej  ilości  danych  na  abstrakcyjne  pojęcia  oraz  do  

rozumowania  opartego  na  wiedzy  

6.  KOMPETENCJE  CYFROWE:  Umiejętność  krytycznej  oceny  i  rozwijania  

treści  opartych  na  nowych  formach  i  komunikowanie  ich  

7.  MIĘDZYDYSCYPLINARNOŚĆ:  Zdolność  rozumienia  pojęć  i  koncepcji  z  wielu  

dziedzin   8.  MYŚLENIE  PROJEKTOWE:  Zdolność  do  rozwijania  i  doprowadzania  zadań  

i  procesów  do  oczekiwanych  wyników  9.  PRACA  W  SZUMIE:  

Zdolność  do  rozróżniania  i  filtrowania  informacji  dla  zmaksymaliwoania  funkcji  poznawczych  przy  użyciu  różnych  technik    

i  narzędzi  

10.  WSPÓŁPRACA  W  WIRTUALU:  Zdolność  do  efektywnej,  zaangażowanej  pracy  

w  wirtualnym  zespole  

Page 39: Wyzwania wobec rynku pracy

Cykl  życia  a  cykl  kariery  

Dzieciństwo  

Edukacja  

Edukacja  na  poziomie  wyższym  

Aktywność  zawodowa  

Rodzicielstwo  

Starość  

Page 40: Wyzwania wobec rynku pracy

Jakość  życia  a  regionalny  rynek  pracy  

40  

0,0  2,0  4,0  6,0  8,0  

10,0  12,0  14,0  

2008  

2009  

2010  

Ogólny  wskaźnik  jakości  życia  w  latach  2007,  2009  i  2011  w  przekroju  wojewódzkim  

-­‐0,3  

-­‐0,2  

-­‐0,1  

0  

0,1  

0,2  

0,3  

2007  

2009  

2011  

Stopa  bezrobocia  w  przekroju  wojewódzkim  2008-­‐2010  

Źródło:  opracowanie  własne  na  podst.  Diagnoza  Społeczna  2011.  

Źródło:  opracowanie  własne  na  podst.  Bank  Danych  Lokalnych  GUS.  

Page 41: Wyzwania wobec rynku pracy

41  

Globalne  bezrobocie  i  stopa  bezrobocia  

Źródło:  h|p://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/-­‐-­‐-­‐ed_emp/-­‐-­‐-­‐emp_elm/-­‐-­‐-­‐trends/documents/publicagon/wcms_179663.pdf  

Page 42: Wyzwania wobec rynku pracy

42  

0,0  

5,0  

10,0  

15,0  

20,0  

25,0  

30,0  

35,0  

40,0  

45,0  

50,0  

Holand

ia  

Austria

 

Niemcy  

Malta  

Dania  

Luksem

burg  

Słow

enia  

Czechy  

Belgia  

Finlandia  

Wielka  Brytania  

EU27  

Estonia  

Cypr  

Francja  

Szwecja  

Rumun

ia  

Polsk

a  

Węgry  

Bułgaria  

Włochy  

Łotw

a  

Irlandia  

Portugalia  

Litw

a  

Słow

acja  

Grecja  

Hiszpania  

Stany  Zjed

noczon

e  

2008  

2011  

Bezrobocie  w  grupie  wiekowej  18-­‐24  w  Unii  Europejskiej  i  Stanach  Zjednoczonych  

Efekty  kryzysy  na  wejściu  na  rynek  pracy  

Źródło:  opracowanie  własne  na  podst.  Eurostat.  

Page 43: Wyzwania wobec rynku pracy

NEET’s  w  Polsce  i  w  Europie  

43  

16,5  14,5  

0,0  

5,0  

10,0  

15,0  

20,0  

25,0  

30,0  

EU27  

Belgia  

Bułgaria  

Czechy  

Dania  

Niemcy  

Estonia  

Irlandia  

Grecja  

Hiszpania  

Francja  

Włochy  

Cypr  

Łotw

a  

Litw

a  

Luksem

burg  

Węgry  

Malta  

Holand

ia  

Austria

 

Polsk

a  

Portugalia  

Rumun

ia  

Słow

enia  

Słow

acja  

Finlandia  

Szwecja  

Wielka  Brytania  

2008  

2009  

2010  

Młodzi  ludzie  (18-­‐24)  należący  do  kategorii  NEET    (not  in  employment  and  not  in  any  educa|on  and  training)  

Źródło:  opracowanie  własne  na  podst.  Eurostat.  

Page 44: Wyzwania wobec rynku pracy

Przejście  od  welfare  state  do  workfare  state  

•  Przyjęta  w  2010  roku  strategia  „Europa  2020”  zakłada,  iż  to  właśnie  praca  jest  najlepszym  sposobem  na  uniknięcie  wielu  negatywnych  konsekwencji  starzenia  się  ludności,  jak  również  spodziewanego  w  przyszłości  wzrostu  zagrożenia  ubóstwem.    

•  Aby  tego  dokonać  nie  wystarczy  tylko  ukierunkowywanie  przemian  gospodarczych,  tak  aby  ich  priorytetem  było  tworzenie  nowych  miejsc  pracy.  

•  Konieczne  są  zmiany  pozwalające  osobom,  które  obecnie  ze  względu  na  niskie  kwalifikacje,  miejsce  zamieszkania  czy  niedostateczny  dostęp  do  usług  publicznych  nie  mogą  wykorzystywać  swoich  potencjałów,  poradzić  sobie  z  ich  deficytami  i  w  pełni  uczestniczyć  w  życiu  ekonomicznym  i  społecznym.    

•  Przyczyni  się  to  do  wzrostu  liczby  pracujących,  co  jest  warunkiem  koniecznym  do  przejścia  od  obecnie  preferowanego,  ale  źle  działającego  modelu  „welfare  state”  do  modelu  „workfare  state”.  

•  „Workfare  state”  to  państwo  tak  zarządzane,  aby  stworzyć  maksymalnie  dużej  liczbie  ludzi  możliwości  wykorzystywania  potencjału  i  dzięki  podejmowaniu  akceptowalnego  zatrudnienia    unikać  wykluczenia  społecznego.  

•  Kluczowe  są  dwa  priorytety:  –  tworzenie  miejsc  pracy    –  aktywna  polityka  społeczna  

44  

Page 45: Wyzwania wobec rynku pracy

Rezerwy  wzrostu  zatrudnienia:    

Aktywizacja  nieaktywnych  

Dłuższa  aktywność  zawodowa  

Większa  aktywność  kobiet  

Niepełnosprawni    

Elastyczność  rynku  pracy  

Start  młodych  45  

W  jakich  grupach  społecznych,  wiekowych?  

Page 46: Wyzwania wobec rynku pracy

Cele  w  obszarze  Kapitał  Ludzki  

46  

Cel  strategiczny:  Osiągnięcie  dobrobytu  poprzez  pracę  dzięki  wsparciu  aktywności  edukacyjnej  i  zawodowej  oraz  powszechny  dostęp  do  usług  publicznych  na  każdym  etapie  życia  

Cel  szczegółowy  1:  wzrost  poziomu  aktywności  

Polaków,  tak  aby  w  roku  2030  stopa  zatrudnienia  

wyniosła  75%  (przy  założeniu  pełnego  wykorzystania  

rezerw  reformatorskich)  

Cel  szczegółowy  2:  poprawa  sytuacji  demograficznej  w  

sposób  nieograniczający  

aktywności  zawodowej  

rodziców  oraz  wykorzystanie  

rezerw  demograficznych  

Cel  szczegółowy  3:  poprawa  spójności  

społecznej  

Cel  szczegółowy  4.  poprawa  stanu  

zdrowia  społeczeństwa  

Page 47: Wyzwania wobec rynku pracy

Cel  szczegółowy  1.  Wzrost  poziomu  aktywności  Polaków  tak,  aby  w  roku  2030  stopa  zatrudnienia  wyniosła  75  proc.  (przy  założeniu  pełnego  wykorzystania  rezerw  

reformatorskich)    

47  

Ograniczona  aktywność  zawodowa  

powodowana  ograniczeniami  w  

zakresie  podejmowania  zatrudnienia      

Likwidacja  ograniczeń  blokujacych  

aktwyność  zawodową    

Zatrudnienie  podstawą  dobrobytu  oraz  powszechny  

system  wsparcia  dla  podejmowania  pracy  

Model  dojścia  do  celu  szczegółowego  

Page 48: Wyzwania wobec rynku pracy

48  

Cel  szczegółowy  1.  Wzrost  poziomu  aktywności  Polaków  tak,  aby  w  roku  2030  stopa  zatrudnienia  wyniosła  75  proc.  (przy  założeniu  pełnego  wykorzystania  rezerw  

reformatorskich)  

1.1  Zapewnienie  opłacalności  

podejmowania  legalnej  pracy  dla  osób  o  niskiej  

zatrudnialności  

1.2  Efektywna  aktywizacja  bezrobotnych  oraz  biernych  zawodowo  

1.3.  Polityka  migracyjna  

prymatu  rynku  pracy  

1.4  Powszechność  

łączenia  aktywności  zawodowej  z  opieką  nad  dziećmi    

oraz  innymi  obowiązkami  rodzinnymi  i  

innymi  rodzajami  aktywności  

1.5  System  edukacji  

szkolnej  oraz  szkolnictwa  wyższego  

odpowiadający  na  zmieniające  się  potrzeby  rynku  pracy  

oraz  efektywny  i  dostępny  

system  uczenia  się  przez  całe  życie  

Page 49: Wyzwania wobec rynku pracy

Kluczowe  projekt  IV.  1  

Przygotowanie  i  przeprowadzenie  zmian  w  systemie  zabezpieczenia  społecznego  oraz  podatkowym,  tak  aby  zwiększyć  opłacalność  i  skłonność  do  podejmowania  pracy.  •  Zbadać  znaczenie  (dla  płatników  i  państwa)  zwiększenia  wysokości  

kwoty  wolnej  od  opodatkowania  podatkiem  dochodowym.  •  Zbadać  możliwość  wprowadzenia  zmian  w  systemie  zasiłków  i  

świadczeń  społecznych,  tak  aby  niektóre  z  nich  (np.  zasiłek  dla  bezrobotnych,  świadczenie  rehabilitacyjne,  dodatki  stażowe)  mogłyby  być  wypłacane  przez  pewien  czas  po  podjęciu  zatrudnienia.  

•  Dokonać  dalszej  dywersyfikacji  zasiłków  dla  bezrobotnych,  tak  aby  zwiększyć  ich  wysokość  po  utracie  zatrudnienia  i  sukcesywnie  obniżać  w  przypadku  nie  podejmowania  prób  aktywizacji  zawodowej  przez  bezrobotnego.  

•  Zwiększyć  zakres  wsparcia  (dopłaty,  kredyty  itp.)  dla  osób,  które  decydują  się  podjąć  zatrudnienie  poza  miejscem  zamieszkania.    

49  

Page 50: Wyzwania wobec rynku pracy

Kluczowy  projekt  IV.  2  

Zmiana  zasad  funkcjonowania  publicznych  służb  zatrudnienia  w  kierunku  zwiększenia  ich  efektywności  w  zakresie  pośrednictwa  i  doradztwa  zawodowego  oraz  wzrost  udziału    innych  podmiotów    w  realizacji  polityki  rynku  pracy.    •  Dokonać  podziału  w  ramach  urzędów  pracy  na  część  odpowiedzialną  za  

realizację  i  kontraktację  usług  aktywizacyjnych  oraz  części  odpowiedzialnej  za  rejestrację  bezrobotnych  oraz  za  dystrybucję  zasiłków  dla  bezrobotnych  (docelowo  w  systemie  pomocy  społecznej).  

•  Przenieść  opłacanie  składki  na  ubezpieczenie  zdrowotne  z  urzędów  pracy  lub  przyjąć  zasadę  powszechnej  dostępności  do  służby  zdrowia  dla  obywateli  polskich.    

•  Ograniczenie  kategorii  grup  w  szczególnej  sytuacji  na  rynku  pracy.  •  Wprowadzenie  do  przepisów  możliwości  korzystania  z  pośrednictwa  i  

doradztwa  zawodowego  w  ramach  usług  instytucji  rynku  pracy  dla  wszystkich  obywateli.      

•  Zwiększenie  kontraktacji  usług  rynku  pracy  poza  urzędami  pracy.  Docelowo  doprowadzenie  do  konkurencji  pomiędzy  instytucjami  publicznymi  i  innymi  o  pozyskiwanie  środków  na  prowadzenie  polityki  rynku  pracy.    

50  

Page 51: Wyzwania wobec rynku pracy

Kluczowy  projekt  IV.  3  

Zaprojektowanie  i  wdrożenie  polityki  imigracyjnej  ukierunkowanej  na  uzupełnianie  niedoborów  pracowników  na  polskim  rynku  pracy,  z  uwzględnieniem  zasady  pierwszeństwa  w  dostępie  do  rynku  pracy  dla  Polaków  oraz  obywateli  UE,  EOG  i  Szwajcarii.  •  Zaprojektowanie  i  wdrożenie  efektywnego  systemu  monitorowania  i  

prognozowania  zmian    w  zakresie  zapotrzebowania  na  rynku  pracy.  

•  Przeprowadzenie  zmian  w  systemie  uznawania  kwalifikacji  zawodowych  nabytych  za  granicą.  

•  Zaprojektowanie  i  wdrożenie  na  zasadzie  pilotażu  systemu  punktowego  skierowanego  do  specyficznych  grup  cudzoziemców.  

•  Wprowadzenie  stałej  i  opartej  o  jasne  kryteria  ścieżki  legalizacyjnej  –  regularyzacja  w  oparciu  o  postępy  w  sferze  integracji  (earned  regulariza8on)  

•  Przeprowadzenie  dyskusji  i  kampanii  społecznej  na  temat  komplementarnego  a  nie  substytucyjnego  charakteru  zatrudniania  cudzoziemców  w  Polsce  –  przygotowanie  społeczeństwa  do  obecności  imigrantów.    

51  

Page 52: Wyzwania wobec rynku pracy

Kluczowe  do  2015  roku!  

•  Godzenie  życia  zawodowego  z  życiem  rodzinnym  i  społecznym  jest  jednym  z  warunków  wzrostu  aktywności  zawodowej,  szczególnie  kobiet.    

•  Do  roku  2015  konieczne  jest  nowe  podejście  do  instrumentów  uelastyczniających  formy  zatrudnienia.  Tworzone  środowisko  regulacyjne  oraz  klimat  społeczny,  powinny  zwiększać  małe  obecnie  zainteresowanie  elastycznymi  formami  zatrudnienia  umożliwiającymi  godzenie  pracy  zawodowej  z  obowiązkami  rodzinnymi  oraz  promować    swobodne  regulowanie  czasu  pracy  w  ramach  umowy  pomiędzy  pracodawcą  i  pracobiorcą.    

•  Rozwiązania  powinny  być  w  późniejszym  okresie  stale  monitorowane  tak,  by  promowały  i  pozwalały  na  wykorzystywanie  w  pracy  rozwijających  się  technologii  teleinformatycznych.    

•  Nie  tylko  rodzice,  ale  także  osoby  pragnące  łączyć  pracę  zawodową  z  nauką,  rehabilitacją,  opieką  nad  innymi  członkami  rodziny  lub  inną  aktywnością  (np.  nie  uzależniać  możliwości  swobodnego  dysponowania  czasem  pracy  od  faktu  posiadania  dzieci).  

•  Jednocześnie  wzrost  produktywności  pracy,  a  co  za  tym  idzie  realnych  wynagrodzeń  zwiększać  będzie  atrakcyjność  podejmowania  pracy  w  niepełnym  wymiarze,  co  także  poprawi  relacje  pomiędzy  pracą  i  czasem  wolnym.    

•  Szansa  dla  młodych  –  łączenie  nauki  i  pracy  na  ostatnich  latach  studiów.  52  

Page 53: Wyzwania wobec rynku pracy

Kluczowy  projekt  IV.  4  

Zapewnienie  dalszego  rozwoju  elastycznych  form  zatrudnienia  i  umożliwienie  przez  to  łączenia  życia  rodzinnego  z  karierą  zawodową  (umowy  w  niepełnym  wymiarze  czasu  pracy,  prace  na  zastępstwo,  telepraca  itp.).  •  Dokonanie  audytu  elastycznych  form  zatrudnienia  pod  kątem  

usunięcia  barier  dla  ich  podejmowania  przez  rodziców  małych  dzieci  oraz  opiekujących  się  osobami  niesamodzielnymi.    

•  Przeprowadzenie  zmian  w  zakresie  wymogów  BHP  dla  telepracy.  

•  Przeprowadzenie  kampanii  społecznej  dotyczących  możliwości  wykorzystania  elastycznych  form  zatrudnienia  (w  tym  opartych  na  umowach  cywilno-­‐prawnych)  dla  łączenia  życia  rodzinnego  i  zawodowego.    

53  

Page 54: Wyzwania wobec rynku pracy

Źródło:  Richard  Florida,  What  makes  women  rich,  2010  -­‐  h|p://www.creagveclass.com/creagve_class/2010/10/08/women-­‐and-­‐the-­‐wealth-­‐nagons/    

•  Lepsza  umiejętność  korzystania  z  potencjału  kobiet  wpłynie  pozytywnie  na  rozwój  gospodarki.  

•  Wymaga  to  dostosowania  zarówno  strategii  prywatnych  przedsiębiorstw  (warunki  zatrudniania,  dostosowanie  gam  produktów  i  technik  sprzedaży  do  potrzeb  kobiet),  jak  i  polityk  wpływających  na  pozycję  kobiet  w  społeczeństwie.    

•  Polska  plasuje  się  w  rankingach  równych  szans  między  26  a  43  pozycją,  czyli  raczej  w  końcówce  krajów  UE  czy  OECD.  Największe  braki  występują  w  obszarze  polityki  oraz  szans  na  rynku  pracy.    

Wykorzystanie  potencjału  kobiet  

Page 55: Wyzwania wobec rynku pracy

    Wynik   Miejsce       Wynik   Miejsce  Wynik  sumaryczny   68   33   Edukacja  i  szkolenia   79,8   18  Regulacje  i  warunki  na  rynku  pracy   61,8   30   Umiejętność  czytania  i  pisania   99   11  Regulacje  rynku  pracy   73,6   34   Wsparcie  i  szkolenia  dla  MSP   80   13  Równe  płace   85,7   12   Edukacja  trzeciego  stopnia   77,6   18  Niedyskryminacja  (Konwencja  111  MOP)  

85,7   3   Edukacja  na  poziomie  podstawowym  i  średnim  

62,7   45  

Restrykcje  odnośnie  typu  pracy   75   54   Status  prawny  i  społeczny  kobiet   92,2   27  Urlop  macierzyński  i  ojcowski     71,4   41   Wolność  poruszania  się   100   1  Różny  wiek  emerytalny  dla  kobiet  i  mężczyzn  

50   71   Prawo  własności   100   1  

Warunki  na  rynku  pracy   50,2   31   Ratyfikowanie  Konwencji  ONZ  w  Sprawie  Likwidacji  Wszelkich  Form  Dyskryminacji  Kobiet    

100   1  

Dostęp  do  opieki  nad  dziećmi   66,7   13   Dzietność  wśród  młodzieży   94,2   26  Faktyczna  dyskryminacja  w  miejscu  pracy  

50,7   89   Przeciwdziałanie  przemocy  wobec  kobiet   66,7   62  

Faktyczna  niedyskryminacja  (Konwencja  111  MOP)  

        Środowisko  biznesowe   56,9   44  

Faktyczna  równość  płacy   33,3   32   Jakość  regulacji   66,1   37  Dostęp  do  finansowania     55,1   31   Ryzyka  infrastrukturalne   65,9   34  Dostęp  kobiet  do  programów  finansujących  

100   1   Liczba  subskrypcji  telefonii  mobilnej   54,7   30  

Kredyty  w  sektorze  prywatnym   75   28   Zakładanie  firmy   40,7   79  Budowanie  historii  kredytowej   45,5   37      Dostarczanie  usług  finansowych   0   47  

Potencjał  ekonomiczny  kobiet  –  Polska  (1)    

Źródło:  Economist  Intelligence  Unit.  2010.  Women’s  economic  opportunity.  A  new  pilot  and  global  ranking  from  the  Economist  Intelligence  Unit.  Findings  and  methodology.  London,  New  York,  Hong-­‐Kong,  Geneva:  EIU.  

Page 56: Wyzwania wobec rynku pracy

•  Wzrost  i  rozwój  –  otwarcie  możliwości  udziału  kobiet  w  rozwoju,  •  Poprawa   warunków   dla   rozwoju   pozycji   kobiet,   wykorzystanie   ich  

potencjału  –  zwielokrotnia  siłę  czynników    rozwojowych.    

Polska  w  rankingu  Economist  Intelligence  Unit    

0  

20  

40  

60  

80  

100  Regulacje  rynku  pracy    

Warunki  na  rynku  pracy  

Dostęp  do  finansowania    

Edukacja  i  szkolenia  

Status  prawny  i  społeczny  kobiet  

Środowisko  biznesowe  

Państwo  o  najlepszym  wyniku  

Polska  

Średnia  

Potencjał  ekonomiczny  kobiet  –  Polska  (2)    

Źródło:  Economist  Intelligence  Unit.  2010.  Women’s  economic  opportunity.  A  new  pilot  index  and  global  ranking  from  the  Economist  Intelligence  Unit.  Findings  and  methodology.  London,  New  York,  Hong-­‐Kong,  Geneva:  EIU.  

Page 57: Wyzwania wobec rynku pracy

Kluczowy  projekt  IV.  5  

Zwiększenie  dopasowania  systemu  edukacyjnego  oferty  edukacyjnej  wspieranie  uczenia  się  dorosłych  do  potrzeb  rynku  pracy,  a  przez  to  ułatwianie  transferu  edukacja  –  rynek  pracy,  tak  aby  absolwenci  maksymalnie  szybko  podejmowali  lub  powracali  do  zatrudnienia.        •  Zwiększenie  liczby  zajęć  praktycznych  zarówno  w  szkolnictwie  

zawodowym,  jak  i  ogólnokształcącym  oraz  wyższym.      •  Szersze  stosowanie  mechanizmów  walidacji  (uznawania  kompetencji  

nabytych  poza  systemem  edukacji).  Zbadanie  możliwości  wdrożenia  (po  wygaśnięciu  środków  z  Europejskiego  Funduszu  Społecznego)  nowego  modelu  wspierania  uczenia  się  dorosłych,  w  którym  koszty  byłyby  ponoszone  w  równych  częściach  przez  pracownika,  pracodawcę  oraz  budżet  państwa  (np.  Fundusz  Pracy).    

•  Wykreowanie  większej  i  lepszej  podaży  oferty  szkoleniowej  (zwiększenie  opłacalności  prowadzenia  szkoleń  wysokiej  jakości).  

•  Wprowadzenie  zmian  w  rozliczeniach  czasu  pracy,  tak  aby  możliwy  był  szerszy  udział  pracowników  w  uczeniu  się  dorosłych.    

•  Uwzględnienie  cykli  życia  w  ofercie  szkoleniowej.    

57  

Page 58: Wyzwania wobec rynku pracy

Ważne  w  perspektywie  regionalnej  

•  Nowi  mieszczanie  w  nowej  Europie,    •  Rola  środków  europejskich,    •  Dostępność  transportowa,    •  Kognitywna  nadwyżka,    •  “Bodźcowanie”  w  polityce  (nudging),  •  Polityka  rynku  pracy  wysokiej  rozdzielczości  –  “zoom”  na  to  co  

regionalne,  ale  element  większej  całości,    •  Nowe  podejście  do  roli  PUP  i  kontraktowanie  usług  

pośrednictwa  pracy,    •  Silne  powiązanie  edukacji  z  rynkiem  pracy,  •  Dodatkowe  pomysły  warte  rozważenia  np.  zróżnicowana  

regionalnie  płaca  minimalna.  

58  

Page 59: Wyzwania wobec rynku pracy

59  

Obywatel  2030  

Fotografia  przedstawia  Zoję  Owsiańską    Źródło:  Centrum  Informacyjne  Rządu  

2009  2011  

Fotografia  przedstawia  Zoję  Owsiańską    Źródło:  Rodzice  

Page 60: Wyzwania wobec rynku pracy

Dziękuję  za  uwagę!