1

•Xin vui lòng yên lặng

2

Chương 1: Các kiểu dữ liệu cơ bản và cấu trúc

3

Định nghĩa và các phép toán trên danh sách đặc

• Định nghĩa• Cách biểu diễn và các phép toán trên danh sách

đặc- Khởi tạo danh sách- Thêm một phần tử vào danh sách- Loại bỏ một phần tử của danh sách- Tìm kiếm một phần tử của danh sách- Duyệt danh sách

4

1. Mảng (Array) – Định nghĩa

• Định nghĩa: Mảng là cấu trúc bao gồm các thành phần cùng kiểu dữ liệu, mỗi thành phần được gọi là phần tử và xác định qua chỉ số.

Trong C/C++ khai báo:elem a[spt];

Trong đó elem là kiểu phần tử (element type); spt là số phần tử.

Ví dụ:int a[10]; //mảng a gồm 10 phần tử kiểu intfloat b[20]; //mảng b gồm 20 phần tử kiểu float

5

Tổ chức lưu trữ

• Mảng được quản lý bằng một địa chỉ trong bộ nhớ máy tính và các phần tử được bố trí tuần tự liên tiếp theo chỉ số

• Chính vì vậy dãy dữ liệu lưu trữ trong mảng còn được gọi là danh sách đặc

0 1 2 9

a

6

Truy xuất

• Truy xuất mảng: Truy xuất qua các phần tử của mảng theo chỉ số i.

Trong C/C++:

<tên mảng>[i]

Bằng cách tính địa chỉ:

@a + i * sizeof(elem)

Ví dụ: a[3] truy xuất đến địa chỉ: 1000+3*21000 1006

0 1 2 9

a

3

7

Ví dụ

• Viết đoạn chương trình cộng dồn n giá trị của mảng vào a[0]for (i=1; i<n; i++)

a[0] = a[0]+a[i]; Viết lại

t = a[0];for (i=1; i<n; i++)

t = t+a[i];a[0] = t;

8

Mảng nhiều chiều

• Là mảng bao gồm các phần tử có kiểu là mảng

vd: int a[3][4];

Vd: viết hàm tìm max của mảng số nguyên

0 1 2 1

a

3 0

a[0] a[1] a[2]

9

int max( int a[ ], int n)

{

int m = a[0];

for (int i=1; i<n; i++)

if (a[i]>m)

m = a[i];

return m;

}

10

void main(){

int b[3][4] = { { 7, 12, 6, 8},{ 32, 17, 21, 23},{ 1, 5, 35, 32}};

int a[] = {9, 7, 18, 6, 1, 3, 2, 5, 11, 4};printf("\nMax cua b: %d", max(b[0], 12));printf("\nMax cua a: %d", max(a, 10));printf("\nMax : %d", max(a+5, 5));

}

0 1 2 1

b

3 0

b[0] b[1] b[2]

11

Con trỏ?• Con trỏ: Là kiểu dữ liệu dang địa chỉ bộ nhớ

máy tính

• Biến con trỏ: Lưu trữ địa chỉ của vùng nhớ máy tính

• Khai báo:

<type> *<pointer_var>

Ví dụ:

float *pa, a, b;

pa

*pa

12

Các phép toán• Toán tử &:

Lấy địa chỉ của 1 đối tượng

&<object>

Ví dụ:

float *pa, a, b;

pa = &a;

*pa

apa

13

Các phép toán• Toán tử *:

Truy xuất đến vùng nhớ mà con trỏ trỏ đến

*<pointer>

Ví dụ:

float *pa, a, b;

pa = &a;

*pa = 5;*pa

a

pa

5

14

Mảng và con trỏ

• Mảng được quản lý bằng địa chỉ

• Con trỏ lưu địa chỉ

Vì vậy, trong một số tình huống con trỏ được đồng nhất với mảng và ngược lại

Ví dụ:

int a[10], *pa;

pa = a;

0 1 2 9

a

3

pa

15

Mảng và con trỏ - tt*pa = 5; a[0]=5

pa = &a[5];

*pa = 7; a[5]=7

0 1 2 9

a

3

pa

5

0 1 2 9

a

3

pa

5 7

16

Phép toán +, -, ++, --• Phép +/-: Tăng hay giảm n đơn vị trỏ

<pointer> = <pointer> + n

<pointer> += n

n là số nguyên

• Phép ++/--: Tăng hay giảm 1 đơn vị trỏ

<pointer> ++

++<pointer>

Ví dụ:

pa = a;

17

Ví dụ:

pa = a;

pa = pa+3;

0 1 2 9

a

3

pa

5

0 1 2 9

a

3

pa

5

18

*pa=1; a[3]=1

*(pa+4) = 2 a[7]=2

*(a+4) = 9 a[4]=9

pa[5] = 6 a[8]=6

a++; // Sai, a không thay đổi được

0 1 2 9

a

3

pa

5 1 29 6

19

Cấp phát/thu hồi bộ nhớ

• Cấp phát bộ nhớ động– C: hàm malloc()

(void *)malloc(int size)

Cấp vùng nhớ có size byte trả về địa chỉ của vùng nhớ được cấp phát– C++: toán tử new

new <type>[size]

[size] là thành phần nhiệm ý

Cấp vùng nhớ có size phần tử trả về địa chỉ của vùng nhớ được cấp phát

Ví dụ cấp phát mảng 10 phần tử nguyên

int *pa = new int[10];

20

Cấp phát/thu hồi bộ nhớ - tt• Thu hồi bộ nhớ

– C: hàm free()

void free(<pointer>)– C++: toán tử delete

delete [size]<type>

[size] là thành phần nhiệm ý

Thu hồi vùng nhớ mà con trỏ trỏ đến

Ví dụ thu hồi vùng nhớ mà con trỏ pa trỏ đến

delete pa [10]int;

21

Chuỗi ký tự (String)

• Định nghĩa: Là 1 dãy các ký tự chọn lọc

• Cài đặt: Dựa trên mảng các ký tự, có 2 cách cài đặt– Cách 1: Sử dụng byte đầu tiên để lưu chiều dài

chuỗi (Pascal sử dụng cách này).

Ví dụ chuỗi “TIN HOC”

S[8]=‘A’ S=“TIN HOC”

S[2]=‘A’ S=“TAN HOC”

#7 T I N

0 1 2 3 4

H O C

5 6 7 8

22

–Cách 2: Sử dụng 1 ký tự đặc biệt làm ký tự kết thúc chuỗi (C/C++ sử dụng cách này).

Ví dụ chuỗi “TIN HOC”

‘\0’: kí tự có mã ASCii là 0

S[1]=‘A’ S=“TAN HOC”

T I N

0 1 2 3 4

H O C

5 6 7 8

\0

23

Các thao tác trên chuỗi• Sao chép chuỗi (strcpy)

• So sánh chuỗi (strcmp)

• Chiều dài chuỗi (strlen)

• Ghép chuỗi (strcat)

• Tìm kiếm vị trí chuỗi trong chuỗi (strstr)

• …..

24

VD sao chép chuỗi

void strcpy(char s1[], char s2[])

{

int i = 0;

while (s2[i] != ‘\0’)

{

s1[i] = s2[i];

i++;

}

s1[i] = ‘\0’;

}

25

VD sao chép chuỗi – viết lại

void strcpy(char s1[], char s2[])

{

int i = 0;

while (s1[i] = s2[i])

i++;

}

26

VD sao chép chuỗi – viết lại lần cuốivoid strcpy(char *s1, char *s2)

{

while (*s1++ = *s2++);

}

• Ghép s2 vào cuối s1

void strcat(char *s1, char *s2)

{

while (*s1) s1++;

while (*s1++ = *s2++);

}

27

Ghép chuỗi – viết theo bản 2

void strcat(char s1[], char s2[])

{

int i = 0, j=0;

while (s1[i]) i++;

while (s1[i++] = s2[j++]);

}

28

Đổi chuỗi thành số

int atoi(char *s)

{

int P = 0;

while (*s)

P = P*10 + *s++ -’0’;

return P;

}

29

So sánh 2 chuỗi

int strcmp(char *s1, char *s2){

while (*s1 == *s2 && *s1){

s1++; s2++;

}return *s1-*s2;

}

30

Trừu tượng hóa dữ liệu• Thiết kế 1 cấu trúc dữ liệu cần đạt được tính

trừu tượng hóa dữ liệu:– Dữ liệu phải được đóng gói: Người lập trình chỉ biết

kiểu dữ liệu qua tên gọi và ngữ nghĩa của nó mà không quan đến tổ chức vật lý

– Che chắn tốt: Người lập trình chỉ truy xuất đến nó thông qua các thao tác (hàm) mà kiểu dữ liệu cung cấp.

• Người thiết kế phải thiết kế kiểu dữ liệu tổng quát nhất

31

Ví dụ: Thiết kế kiểu tập hợp

#define MAX … // do người sử dụng xác định#define N (MAX/8+1)typedef unsigned char taphop[N];//============== Tao tap rong =========void taprong(taphop s){

int i;for (i=0; i<N; i++)

s[i] = 0;}

32

//========== Dua phan tu x vao tap hop svoid thempt(taphop s, int x){

s[x/8] = s[x/8] | (1<<(x%8));}

//========== Loai phan tu x ra khoi tap hop svoid loaipt(taphop s, int x){

unsigned char k = 1<<(x%8);s[x/8] = s[x/8] & ~k;

}

33

//========== Kiem tra phan tu x thuoc tap hop sint thuocve (taphop s, int x){

return s[x/8] & (1<<(x%8));}//========== Hội 2 tap hopvoid hoi(taphop a, taphop b, taphop c){

int i;for (i=0; i<N; i++)

c[i] = a[i] | b[i];}Các hàm này lưu vào tập tin “TAPHOP.CPP” và không compile

34

Ví dụ: Tìm các số nguyên tố<=n#include <iostream.h>#include <iomanip.h>#define MAX 10000#include "TAPHOP.CPP"

void main(){

int n, i, k;taphop s;cout<<"\nNhap n:";cin>>n;taprong(s);for (i=2; i<=n; i++)

thempt(s, i);i = 2;while (i*i<=n){

k = i*i;while (k<=n){

loaipt(s, k);k = k+i;

}do

i++;while (!thuocve(s, i));

}cout<<"\nKet qua:\n";for (i=2; i<=n; i++)

if (thuocve(s, i))cout<<setw(4)<<i;

}

35