ِميحِyَّهلا نِمَّحْyَّهلا ِللّها ِمسْبِ · 2019. 4. 25. · Usûl’us Sunne| 6 Yine el-Humeydi’nin şöyle dediği rivayet olun-muştur: "Allah’a

حيم ن الره حم الره بسم الله

MUVAHHİD YAYINLARI

www.almuwahhİd.org

İletişim:

H İnfo@almuwahhİd.org

ة ن أصول السهلهف: المؤ

كهيه الم يديه الحم ديه س ال شيه ى القر بير بن عيس بن الزه بد الله أبو بكر ع

ى: ) فه و هـ٢١٩المت )

Usûl’us Sunne

Müellif:

İmam Ebu Bekir Abdullah bin Zubeyir

el-Humeydi (219H)

Mütercim: Ebu Muhammed Selefy

MUVAHHİD YAYINLARI

İçindekiler

Usûl’us Sunne ......................................................................................... 8

1-Kadere İman Etmek ........................................................................... 11

2-İman Söz ve Ameldir Artar ve Eksilir ................................................... 11

3-Allah’ın Kendilerinden Razı Olduğu Sahabelere Sen’a etmek (Övgüde

bulunmak) ............................................................................................ 12

4-Kur’an Allah Subhanehu ve Teâla’nın kelamıdır .................................. 13

5-Süfyan bin Uyeyne’nin İman Hakkında ki Bir Sözü............................... 14

6-Ruyetullah (Müminlerin Kıyamet Gününde Rablerini görmeleri) ......... 15

7-Sıfatların İsbatı .................................................................................. 15

8-Ehli Sünnet ile Hariciler Arasındaki Fark ............................................. 16

9-İslam’ın Rükünlerini veya Bazısını Terkeden Kişi Aleyhine Ne Zaman

Hüccet Kaim Olur? ................................................................................. 17

Müellif Rahimehullah’ın Hayatı ve Âlimlerin O’nu Tezkiye eden sözleri

a

İsmi Ebu Bekir Abdullah bin Zübeyr bin İsa el-Ku-reyşi el-Mekki el-Esedi el-Humeydi'dir. Mekke’nin imamıdır. İmam eş-Şafii’nin talebesi ve İmam Bu-hari’nin üstadıdır. Buhari ondan çok sayıda (33) na-kilde bulunmuştur. Diğer hadis imamları (Müslim, Ebu Davud, Tirmizi, Ebu Zur’a er-Razi, Ebu Hatim er-Razi vb) da ondan hadis alıp nakletmiştir. Hadisleri derle-diği Müsned isimli bir eseri vardır. Fudayl ibni İyad, İbni Uyeyne ve Veki gibi şahsiyetlerden ders almıştır. Âlimler tarafından övgüyle anılan selef menhecinin büyük imamlarından biridir.

"Büyük ilim adamı Ebu Bekir Abdullah bin Zübeyir

el-Kureyşi el-Esedi el-Humeydi Mekkelilerin müftüsü ve hocası, Süfyan bin Uyeyne’den sonra onların âli-miydi."1

Ali bin Halef, el-Humeydi’nin "Ben Hicaz’da, Ah-

med bin Hanbel Irak’da ve İshak (bin Rahaveyh) Hora-san’da olduğu müddetçe kimse bize rahatsızlık vere-mez." dediğini işittiğini söyler.2

1 Zehebi, el-Uluv li’l-Aliyyi’l-Azim 2 Zehebi, Siyeru A’lam en-Nubala, 10/619; Subki, Tabakat eş-Şafiîyye, 2/140

Usûl’us Sunne | 6

Yine el-Humeydi’nin şöyle dediği rivayet olun-muştur: "Allah’a yemin olsun ki bana; Rasulullah Sal-lallahu Aleyhi ve Sellem’in hadislerini inkâr edenlere karşı savaşmak, kâfirlerle savaşmaktan daha sevimli-dir."3

Ahmed bin Hanbel şöyle demektedir: "Bizim naza-

rımızda Şafii imamdır, el-Humeydi imamdır ve İshak bin Rahaveyh imamdır."4

Ebu Hatim er-Razi, el-Humeydi hakkında: "İnsan-

lar el-Humeydi’nin ibni Uyeyne ile birlikte olduğunu ve İbni Uyeyne’nin öğrencilerinin başı olduğunu ve sika olup imam olduğunu ortaya koymuşlardır." demekte-dir.

Yakub el-Fusavi şöyle der: "el-Humeydi bize (ha-

dis) nakletti ve ben ondan daha çok İslam’a ve ehline samimi olan bir kimse görmedim."

Hâkim ise: "Buhari, bir hadisi el-Humeydi (nin

Müsned isimli eserin)de bulduğunda başkasının sözü ile o hadisi (el-Humeydi’yi başkalarına tercih edip ona itibar ettiğinden dolayı) bırakmamıştır." der.

Muhammed ibni İshak el-Maruzi şöyle der: "İshak

bin Rahevay’nın zamanımızın imamları: eş-Şafii, el-

3 Zehebi, Siyeru A’lam en-Nubala, 10/619 4 Zehebi, Siyeru A’lamen-Nubala, 10/618; Subki, Tabakat eş-Şafi`iyye, 2/140; Tarih Medine es-Selam, 7/368-370

7 | İmam Ebu Bekir Abdullah bin Zubeyir el-Humeydi

Humeydi ve Ebu Ubeyd’dir dediğini işittim."5 Muhaddis İmam Buhari onun hakkında: "el-Hu-

meydi hadisde imamdır." demiştir. Buhari, Sahihinde ilk hadis olarak rivayet ettiği "Ameller niyetlere göre-dir" hadisini el-Humeydi'den tahdis etmiştir.

Zehebi de şöyle demiştir: "Dinin imamlarının en

üstünlerindendir ve hafızdır, hıfzda uçsuz bucaksız ve rivayetde çok verimli bir kimsedir."

"Müsned adlı eserin sahibi ve İmam Şafii'nin tale-

besi Abdullah bin Zübeyir el-Humeydi Hicri 219 yı-lında vefat etmiştir."6 Hicri 218 yılında öldüğü de söy-lenmiştir.7

5 Zehebi, Siyeru A’lam en-Nubala, 10/618-619; Subki, Tabakat eş-Şafi`iyye, 2/140 6 Zehebi, el-Uluv li’l-Aliyyi’l-Azim; İbni Kesir, el-Bidaye ve'n-Nihaye, cilt 11, İkiyü-zondokuzuncu Senesi 7 Mizzi, Tehzib el-Kemal, 14/512; Zehebi, Siyer Alam en-Nubela, 10/616

Usûl’us Sunne8

İmam Ebu Bekir Abdullah bin Zubeyir el-

Humeydi (219H)

Müsned'ul Humeydi9

: قال الحميدي حدثنا قال موسى بن بشر حدثنا

[ بالقدر الإيمان ]

وأن ، ومره حلوه ، وشره خيره بالقدر الرجل يؤمن أن: عندنا السنة ـ١ ذلك وأن ، ليصيبه يكن لم أخطأه ما وأن ليخطئه يكن لم أصابه ما أن يعلمـ عزوجل ـ الل من قضاء كله

وينقص يزيد وعمل قول الإيمان ] ]

عمل ولا بعمل إلا قول ينفع ولا وينقص يزيد وعمل قول الإيمان وأن ـ٢بسنة إلا ونية وعمل قول ولا ، بنية إلا قول

عليهم الل رضوان الصحابة على الثناء ] ]

ـ الل فإن ، كلهم وسلم عليه الل صلى محمد أصحاب على والترحم ـ٣ 8 Bu risalenin İmam el-Humeydi’ye nispeti hususunda herhangi bir tereddüt yoktur. Meşhur eseri Müsned’in ona nispeti ve aidiyeti kadar bu eserin ona nis-peti ve aidiyeti de kesindir Allahu âlem. Kaldı ki, eser el-Müsned isimli eserinin sonunda basılmıştır. Bundan başka; İbni Kudame (Zemmu’t-Te’vil, 39), Şeyhu’l-İslam İbni Teymiyye (Mecmu el-Feteva, 4/6), İmam İbni Kayyım (el-İctima el-Cuyuş el-İslami, 86) ve Hafız Zehebi (Tezkiretu’l-Huffaz, 2/44) bu eseri İmam el-Humeydi’ye nispet etmiş ve alıntıda bulunmuşlardır. 9 Sf:2/546–548


الذين ولإخواننا لنا اغفر ربنا يقولون بعدهم من جاءوا والذين قال ـ عزوجل أو سبهم فمن ، لهم بالإستغفار إلا يؤمن فلن[ .١ الحشر] بالإيمان سبقونا أخبرنا ، حق الفئ في له وليس ، السنة على فليس منهم أحدا أو تنقصهم: فقال الفئ ـ تعالى ـ الل قسم: " قال أنه أنس بن مالك عن واحد غير بذلك

من جاءوا والذين: ـ قال ثم ـ ديارهم من أخرجوا الذين المهاجرين للفقراء لهم هذا يقل لم فمن .١ الحشر الآية ولإخواننا لنا اغفر ربنا يقولون بعدهمالفئ له جعل ممن فليس

تعالى الل كلام القرآن ] ]

القرآن:" يقول[ عيينة بن] سفيان سمعت ، الل كلام: والقرآن ـ٤ هذا يقول أحدا نسمع لم ، مبتدع فهو مخلوق قال ومن ، الل كلام

الإيمان في سفيان قول ] ]

وينقص ويزيد وعمل قول الإيمان: يقول سفيان وسمعت .٥

". ينقص تقول لا ، محمد أبا يا: عيينة بن إبراهيم اخوه له فقال شئ منه يقى لا حتى بل ، صبي يا اسكت: وقال فغضب

القيامة يوم ربهم المؤمنين رؤية ] ]

الموت بعد بالرؤية والإقرار ـ ٦

الصفات إثبات ] ]

مغلولة الل يد اليهود وقالت: مثل والحديث القرآن به نطق وما ـ٧


أيديهم غلت

وما[ ٦٧ : الزمر] بيمينه مطويات والسموات ومثل[ ٦٤ المائدة] وقف ما على نقف نفسره ولا فيه نزيد لا والحديث القرآن من هذا أشبه زعم ومن[ ٥ : طه] استوى العرش على الرحمن ونقول والسنة القرآن عليهجهمي معطل فهو هذا غير

والخوارج السنة أهل بين الفرق ] ]

ولا" . كفر فقد كبيرة أصاب من:" الخوراج قالت كما نقول لا وأن ـ٨ الل رسول قال التي الخمس ترك في الكفر وإنما ، الذنوب من بشئ تكفير وأن الل إلا إله لا أن شهادة: خمس على الإسلام بني: " وسلم عليه الل صلى وصوم ، الزكاة وإيتاء ، الصلاة وإقام ، وسلم عليه الل صلى الل رسول محمدالبيت وحج ، رمضان

[ ؟ بعضها أو الإسلام إركان تارك على الحجة تقوم متى ]

. ولم ، يصل ولم ، يتشهد لم من: تاركه يناظر فلا منها ثلاث فأماـ ٩ فيه تفريطه بعد قضاه من يجزئ ولا ، وقته عن هذا من شئ يؤخر لنه يصموقته عن عامدا

الحبس في آثما وكان عنه أجزأت أداها ما فمتى الزكاة فأما

يجب ولا عليه وجب إليه السبيل ووجد ، عليه وجب فمن الحج وأما آثما يكن ولم مؤديا كان أداه متى بد منه له يكون لا حتى ذلك عامه في عليه لمسلمين حق الزكاة لن ، الزكاة في آثما كان كما أداه إذا تأخيره في


ولم مستطيع واجد وهو مات هو وإن ، أدى فقد أداه إذا عليهم حبسه مساكين أن ونرجو ، عنه يحجوا أن لهله ويجب يحج أن الدنيا إلى الرجعة سأل يحجموته بعد عنه فقضي دين عليه كان لو كما عنه مؤديا ذلك يكون

Bişr bin Musa bize el-Humeydi’nin şöyle dediğini

bildirdi:

1-Kadere İman Etmek

Bizim nazarımızda sünnet: Bir kişinin kadere; hayrı ve şerriyle, tatlısıyla acısıyla iman etmesi, kendisine isabet edecek olan şeyin kendisinden şaşmayacağına ve kendisine isabet etmeyen bir şeyin de ona hiçbir şe-kilde isabet etmeyeceğine ve bunların tümünün Allah Azze ve celle’nin kaderi olduğuna inanmasıdır.

2-İman Söz ve Ameldir Artar ve Eksilir

İman söz ve ameldir, artar ve eksilir. Amelsiz hiçbir söz fayda vermez. Hiçbir söz ve amel de niyet olmaksı-zın yeterli değildir. Hiçbir söz, amel ve niyet de Sün-net(in kendisi yahut sünnete uygun) olmaksızın yeterli değildir.


3-Allah’ın Kendilerinden Razı Olduğu Saha-

belere Sen’a etmek (Övgüde bulunmak)

Muhammed (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in bütün saha-beleri için rahmet dilemek (de nazarımızda sünnettir) zira Allah (Azze ve Celle) şöyle buyurmuştur:

اؤ من بعدهم يقولون ذين ج اله او انن خو لا ا و ا اغفر لن ن به ر

“Bunların arkasından gelenler şöyle derler: Rabbimiz! Bizi ve bizden önce gelip geçmiş imanlı kardeşlerimizi bağışla.”10

Bir kimse onlar için istiğfar (bağışlanma) dileme-diği müddetçe iman etmiş olmaz. Dolayısıyla, onlara veya onlardan herhangi birine hakaret eden yahut on-ları aşağılayan (eksik gören) kimse sünnet üzere değil-dir ve onlara fey’den pay yoktur.

Birden çok kimse Malik bin Enes (Rahimehul-lah)’dan şöyle dediğini nakletmiştir:

فقال الفئ ـ تعالى ـ الل قسم

"Allah Teâla fey’i gruplara bölmüş ve şöyle buyur-muştur:

10 el-Haşr 59/10


الهم يبتغون فضلا امو ذين اخرجوا من ديارهم و اجرين اله اء المه ر للفقئك هم سوله اوله ر و ينصرون اللهه ان ا و رضو و ادقون من اللهه الصه

“Bu mallar özellikle, Allah’tan bir lütuf ve hoş-nutluk ararken ve Allah’ın dinine ve peygambe-rine yardım ederken yurtlarından ve mallarından uzaklaştırılan fakir muhacirlerindir.”11

Sonra ayrıca şöyle de buyurmuştur:

اؤ ذين ج اله او انن خو لا ا و ا اغفر لن ن به من بعدهم يقولون ر

“Bunların arkasından gelenler şöyle derler: Rabbimiz! Bizi ve bizden önce gelip geçmiş imanlı kardeşlerimizi bağışla.”12

فمن لم يقل هذا لهم فليس ممن جعل له الفئ

“Dolayısı ile herkim bunu onlar için söylemezse o kendisine fey verilenlerden değildir.”

4-Kur’an Allah Subhanehu ve Teâla’nın kelamı-

dır

Süfyan (bin Uyeyne)’nin şöyle dediğini işittim:

11 el-Haşr 59/8 12 el-Haşr 59/10


القرآن كلام الل ، ومن قال مخلوق فهو مبتدع ، لم نسمع أحدا يقول هذا

“Kur’an Allah’ın Kelamı'dır. Herkim Kur’an’ın yara-tılmış olduğunu söylerse mübtedidir.

Biz (selefden) böyle diyen bir kimseyi işitmedik.”

5-Süfyan bin Uyeyne’nin İman Hakkında ki

Bir Sözü

Süfyan’ın şöyle dediğini işittim:

وينقص ويزيد وعمل قول الإيمان

"İman; sözler ve amellerdir, artar ve eksilir."

Kardeşi (İbrahim bin Uyeyne) ona:

ينقص تقول لا ، محمد أبا يا

"Ey Ebu Muhammed, (imanın) eksildiğini söyleme!" demiş Süfyan da kızarak, ona şu şekilde karşılık ver-miştir:

شئ منه يقى لا حتى بل ، صبي يا اسكت

“Sessiz ol genç adam! Elbette (imandan) hiç birşey kalmayıncaya kadar (iman) eksilir!


6-Ruyetullah (Müminlerin Kıyamet Gününde

Rablerini görmeleri)

Ölümden sonra Ruyetullah’ı ikrar etmek.

7-Sıfatların İsbatı

Kur’an ve Hadisde bahsedilen şu ayetler gibi:

غلولة م هود يد اللهه قالت الي و

"Yahudiler, Allah'ın eli bağlıdır dediler."13

Ve şu ayette de olduğu gibi:

ة م ته يوم القيه ا قبض ميع الارض ج و

"Yeryüzü Kıyamet Günü'nde bütünüyle O’nun elindedir."14

Kur’an ve Sünnet’de bulunan benzerleri(ni kabul etmek). Biz, Kur’an ve Sünnet’in durduğu yerde duru-ruz ve ne ekleme yaparız ne de açıklamaya uğraşırız ve şöyle deriz:

13 el-Ma’ide 5/64 14 ez-Zümer 39/67


ى رش استوه لى الع ن ع حمه الره

"Rahman (olan Allah) arşa istiva etmiştir."15

(Bu konuda) bundan başka bir şeyi ileri süren Mu’attıl Cehmi’dir.

8-Ehli Sünnet ile Hariciler Arasındaki Fark

Biz Haricilerin dediği gibi: "Büyük günah işleyen kâfir olmuştur" demeyiz. Günah işleyen kimse tekfir edilmez, bilakis Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sel-lem)’in bahsini ettiği (İslam’ın şartları olan) beş rüknü terkeden kimse tekfir edilir:

، سول الله ا ر د مه مح أنه و الله ة أن لا إله إلاه اد ه مس: ش لى خ م ع بني الإسلااة ك اء الزه إيت ة، و لا إقام الصه ان و مض وم ر ص ، و جه الح ، و

"İslam şu beş şart üzerine kurulmuştur: Allah'dan başka ilah olmadığına ve Muhammed (sallallahu aleyhi ve sellem)'in onun Rasulü olduğuna şehadet getirmek, beş vakit namazı kılmak, farz olan zekâtı vermek, Rama-zan orucunu tutmak ve Beyti hac etmektir."16

15 Ta-Ha 20/5 16 Müslim, İbni Hibban ve diğerleri


9-İslam’ın Rükünlerini veya Bazısını Terke-

den Kişi Aleyhine Ne Zaman Hüccet Kaim Olur?

(İslam’ın şartlarından olan şu) üç şartı terkeden kimseye gelince bu hususta bir ihtilaf yoktur; şehadeti yerine getirmeyen, namaz kılmayan ve oruç tutmayan kimse. Namaz ve oruç zamanlarını vaktinden sonraya erteleyip bilinçli olarak vaktini geçirdikten sonra kaza etmesine karşılık ona bir sevap yoktur. Zekâta gelince, vaktini geçirerek erteleyen kişi, zekât verdiğinde se-vap kazanır ancak hala (şerri açıdan mazaret sayılabi-lecek bir özrü olmaksızın zekât vermeyi) ertelediği için günahkârdır. Hacc’a gelince, yükümlü olan ve hacca gi-debilme imkânı oluşan kimselere farzdır ve ne zaman bu şartlar tahakkuk ederse o zaman gider. Hacca (gitme şartları oluşmasına rağmen) gitmeyi erteleyen kimse, zekâtı erteleyen kimse gibi (bu ameli erteledi-ğinden dolayı) günahkâr değildir. Çünkü zekât fakir Müslümanların hakkıdır ve dolayısıyla zekât vermeyi ihmal eden kimse, zekâtı fakir Müslümanlara ulaşana kadar günahkârdır. Eğer kişi hac yapmaya imkânı var-ken hac yapmadan ölürse, Haccetmek için dünyaya dönmek ister. Bu durumda ölen kişinin ailesinden bir kişinin onun adına haccetmesi zorunlu olur. Ümid edi-yoruzki, ailesinden birinin onun adına haccetmesi ge-rekir. Bunun olmasıyla kişinin (haccını) yerine getir-miş olmasını umarız. Tıpkı borcu olan ölü bir kimsenin yerine öldükten sonra (ailesinden) birinin borcunu ödemesi gibidir.

Documents

ِميحِyَّهلا نِمَّحْyَّهلا ِللّها ِمسْبِ · 2019. 4. 25. · Usûl’us Sunne| 6 Yine el-Humeydi’nin şöyle dediği rivayet olun-muştur: "Allah’a