Embed Size (px)
Citation preview
yeni medya çalışmalarında araştırma yöntem
ve tekniklerinin uygulanışı-araştırmacının pozisyonu ve araştırma etiği
mutlu binark, ph.d./ hacettepe üniversitesi iletişim fakültesi 3 mayıs 2016/istanbul üniversitesi
yeni medya çalışmalarında araştırma
yöntem ve teknikleri
“Araştırmacı da araştırma süreci içinde kendi derdi, soruları ve kavram seti, olay ve olgulara bakış açısıyla yüzleşme, sorgulama ve hesaplaşma içeren bir yolculuğa çıkmaktadır.” (Binark, 2014, 2015).
yeni medya çalışmalarında araştırma
yöntem ve teknikleri
“Bilimsel yöntem (method-scientific method), öncekilerinden farklı olarak tanımlama ve sınama bölümlerinden oluşan, sorgulayıcı-eleştirel bir düşünce biçimidir. Bu nedenle bilimsel yöntem, yalnızca süreçte kullanılan araçlar ve izlenen yol ile değil, ulaşılması hedeflenen sonucun (zihinsel ve/veya eylemsel bilginin) kendisiyle doğrudan ilişkilidir. Beraberinde nesnelerin olguların olayların yalnızca ne olduğunun değil, nerede ve nasıl bulunduklarının yanıtının araştırılmasını sağlar. Bu nedenlerle de yöntem tekniğe indirgenemez.” (Hamzaoğlu, 2013: 58).
“Derdimiz yöntemle soyutlanabilir, onu somutlayacak olan ise araştırma tekniğidir.” (Bayraktutan, 2014, 2015)
yeni medya çalışmalarında araştırma
yöntem ve teknikleri
Bilim yaparken ne yaptığını biliyor olmak…
Sosyolojik olarak ta tanımlanabilecek araştırmacı bireyin –yani belirli bir toplumsal kökene sahip, üniversitede belirli bir pozisyonu olan, belirli bir disiplinde çalışa vs.-üzerinde çalıştığı toplumsal, siyasal-kültürel-ekonomik ve tarihi olguyu belirli bir şekilde ele alma biçimi
Dr.tezim
Enformasyon Teknolojilerinin Toplumsal Cinsiyete Bağlı Kullanımı: Türkiye ve Japonya Örneği. Ankara Ünv.SBE. 1999.
Tokyo Üniversitesi İnterdisipliner Sosyal Bilimler Ens. 1993-1995
Saha Çalışması: Tokyo ve Bursa
Politika metinlerinin tematik analiz
Derinlemesine Görüşme
İş yerinde teknoloji algısı-özresimleme
projeler
2007-2008 Tübitak Sobag 107k039 Dijital Oyun Kültürü Ve Türkiye’de Gençliğin Internet Kafe Kullanım Pratikleri: Çevrim İçi Ve Çevrim Dışı Kimlik Egzersizleri, Hareketsiz Toplumsallaşma Ve Sanal Kariyer Yapma-Ankara’da Etnografik Alan Çalışması (G.Bayrakutan-Araştırmacı; 16 ay)
2010--2011 Tübitak Sobag 110k051 İnternet Mecraları, Kanaat Oluşumu ve Dolaşımı: Kamusal ve Mahrem Arasında (U.Tümay ArslanYeğen-Yürütücü;12 ay)
2011-2012 Tübitak Sobag 111k328 Yeni Medyada Etik Sorunlar Ve İlkeleri Saptamak (G.Bayrakutan-Araştırmacı; 6 ay)
2011-2013 Tübitak Sobag 111k263 Sosyal Medya Ortamlarının Siyasal İletişim Uygulamaları Açısından İncelenmesi: Türkiye’de 2011 Genel Seçimlerinde Facebook Ve Twıtter’ın Siyasi Partiler Ve Liderler Tarafından Kullanılması (G.Bayraktutan-Yürütücü, Aslı teli Aydemir-Araştırmacı, Burak Doğu, Tuğrul Çomu, Gözde İslamoğlu Bursiyerler; 18 ay)
2015 Hacettepe Üniversitesi BAP “Sosyal Medyada Trollük Olgusu”
2016 Hacettepe Üniversitesi BAP “SOSYAL BİLİM ARAŞTIRMALARINDA TÜRKİYE'DE VERİ ETİĞİ POLİTİKASI: SOSYAL MEDYA ORTAMLARINDAN VERİ TOPLANMASI”
araştırmalar ve yayınlar 1
Binark, M. ve M.Altıntaş “Veri İkizlerimizin Farkında Mıyız? Dijital Gözetimin Çeşitli Boyutlarına Karşı Farkındalık…” Yeni Medya Çalışmaları II. Ulusal Kongre, (Editörler) Burak Özçetin, Ceren Sözeri, İdil Sayımer, İrem İnceoğlu, Perrin Öğün Emre, Tuğrul Çomu, İstanbul: Alternatif Bilişim Derneği, 315-334. (2016)
Binark, M. “Habeas Data Kavramı ve Kavramın Kişisel Verilerin Korunması Tartışmalarına Katkısı”, Kültür ve İletişim, 18(36): 196-207. (2015-2016)
Binark, M. vd. “Türkiye’de Twitter’da Trol Kültürü”, Toplum ve Bilim, S:135, 124-157. (2015)
Binark, M. “Yeni Medya Çalışmaları Özel Sayısı Hakkında: Neden?”, Folklor/Edebiyat, Sayı 83, 9-18. (2015)
Binark,M. et.al. “#WeAreErdoğan”: The Justice and Development Party’s Social Media Campaign during 2011 General Elections”, Digital Transformations in Turkey. (Ed.)Banu Akdenizli. London: Lexington Pub. 221-255. (2015)
Binark, M. “AKP hükümeti ve Kanaat Teknisyenleri tarafından Sosyal Medya Ortamlarn Günah Keçileştirilmesi Politikası”, Türkiye’nin İnsan Hakları Gündemi 2013-2014, (Yay.Hazırlayan) Kıvılcım Turanlı ve Tolga Şirin. 110-114 Ankara: TİHG. 110-114. (2015)
araştırmalar ve yayınlar 2
Binark, M. (Der.) Yeni Medya Çalışmalarında Araştırma Yöntem ve Teknikleri. İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (2015, 2014)
Doğu, B. vd.. “Milliyetçi Hareket Partisi’nin Alternatif Mecra Arayışında 2011 Genel Seçimleri ve Twitter Kullanımı”, Global Media Journal, 4(8) 96-124 (2014)
Doğu, B., Özçetin, B., Binark, M. vd. Siyasetin Yeni Hali: Vaka-i Sosyal Medya - Seçimden Seçime, Gezi Direnişi'nden Hükümet Cemaat Çatışmasına. İstanbul: Kalkedon. (2014)
Bayraktutan, G., Binark, M. et.al. ”The Use of Facebook by Political Parties and Leaders in the 2011 Turkish General Elections", Social Media in Politics Case Studies on the Political Power of Social Media (Eds.) Bogdan Pătruţ and Monica Pătruţ. Heidelberg: Springer. 165-199. (2014)
Bayraktutan, G., Binark, M. vd. “Siyasal İletişim Sürecinde Sosyal Medya ve Türkiye’de 2011 Genel Seçimlerinde Twitter Kullanımı”, Bilig, Sayı No:68, 59-96. (2014)
Binark, M. ve G. Bayraktutan Ayın Karanlık Yüzü: Yeni Medya ve Etik. İstanbul: Kalkedon Yayınları. (2013)
Bayraktutan, G. Binark, M. Çomu, T. vd. “Web 1.0’dan Web 2.0’a Barış ve Demokrasi Partisi: 2011 Genel Seçimlerinde Facebook Kullanımından bir Kesit", İletişim &Diplomasi, 1(1) 31-56 (2013)
araştırmalar ve yayınlar 3
Çomu, T. ve Binark, M. “Yeni Medyada Nefret Söylemi” Ayrımcılık ve Medyada Nefret Söylemi, (Yay.Hazırlayan) Mahmut Çınar (2013). İstanbul: UHDV. 199-216. (2013)
Bayraktutan, G. Binark, M. Çomu, T. vd. “Sosyal Medyada 2011 Genel Seçimleri: Nicel -Nitel Arayüzey İncelemesi", Selçuk İletişim Dergisi, 7(3) 5-29 (2012)
Binark, M. Bayraktutan, G. ve E. Kepenek “Uğursuz Bir Tesadüf Olarak Yeni Medyada Etik”, Devrim yahut Vasat: Üretim, Deneyim ve Teknoloji. (Der.) Zeynep Tül Akbal Süalp ve Burçe Çelik, İstanbul: Bağlam Yayınları. 157-178. (2012)
Arslantaş-Toktaş, S., M.Binark, E.Ş.Dikmen, I.B. Fidaner, E. Küzeci ve A. Özaygen, (2012) Türkiye’de Dijital Gözetim: T.C. Kimlik Numarasından E-Kimlik Katlarına Yurttaşın Sayısal Bedenlenişi.İstanbul: Alternatif Bilişim Derneği Yayınları. (2012)
Özçetin, B., U.T.Arslan,M.Binark, “Türkiye’de İnternet, Kamusallık ve Demokratik Kanaat Oluşumu”, Folklor / Edebiyat, 2012/4, S:72, 51-76. (2012)
Binark, M. and Bayraktutan-Sütcü, G., “A Critical Interpretation of A New ‘Creative Industry’ in Turkey: Game Studios and the Production of Value Chain”, Computer Games and New Media Cultures: A Handbook of Digital Games Studies (Eds.) Johannes Fromme and Alexander Unger. Heidelberg: Springer, 371-391. (2012)
araştırmalar ve yayınlar 4
Binark, M. and Bayraktutan-Sütcü, G., “Usage Patterns of New Media by Turkish New Middle Class Young People”, Broadband Society and Generational Changes Volume 5, (Eds.) Fausto Colombo and Leopoldina Fortunati, Frankfurt am Main, Berlin, Bern, Bruxelles, New York, Oxford, Wien: Peter Lang, 133- 148. (2011)
Binark, M, Bayraktutan-Sütcü, G. “Dijital Oyun Kültürü Haritasında Oyuncular: Dijital Oyuncuların Habitusları ve Kariyer Türevleri”, Katılımın E-Hali:Gençlerin Sanal Alemi. (Der.) Aslı Telli-Aydermir. İstanbul: Alternatif Bilişim Derneği Yayınları. 303-330. (2011)
Binark, M. “İşçiyim, İşçisin, İşçiyiz!”-Plaza Eylem Platformu Örneğinde Beyazyakalı Emek Gücünün Örgütlenme Pratiği” 2000’li Yıllarda Türkiye’de İktisat ve Siyaset Rüzgarları, (Der.) Ömür Birler, Simten Çoşar, Hakan Mıhcı, Gamze Yücesan Özdemir, Ankara: Efil Yayınevi, 133-159. (2011)
Binark, M. “Nefret Söyleminin Yeni Medya Ortamında Dolaşıma Girmesi ve Türetilmesi”, Yeni Medyada Nefret Söylemi. (Yayına Haz. Tuğrul Çomu) İstanbul: Kalkedon Yayınları. 11-53 (2010)
Binark, M. vd. Toplumsal Paylaşım Ağı Facebook: Görülüyorum Öyleyse Varım!. İstanbul: Kalkedon Yayınları. (2009,2014)
araştırma ve yayınlar 5
Binark, M., G. Bayraktutan-Sütcü and F. Buçakçı, "How Turkish young people utilize Internet cafes: the results of ethnographic research in Ankara", Observatorio, 3(1), (2009)
Binark, M. and Bayraktutan-Sütcü, G., “Practicing Identity in the Digital Game World: The Turkish Tribes’Community Practices in “Silkroad Online”, Digital Technologies of the Self. (Ed.) Yasmine Abbas and Fred Dervin. New Castle Upon Tyne: Cambridge Scholar Publicating.61-84. (2009)
Binark, M, Bayraktutan-Sütcü, G. ve Fidaner, I.B. (Der.) Dijital Oyun Rehberi: Oyun Tasarımı, Oyuncu ve Türler. İstanbul: Kalkedon Yayınları. (2009)
Binark, M. ve Bayraktutan-Sütcü, G. (Kültür Endüstrisi Olarak Dijital Oyun. İstanbul: Kalkedon Yayınları. (2008)
Binark, M. ve G. Bayraktutan-Sütcü, G. “Türkiye’de İnternet Kafeler: İnternet Kafeler Üzerine Üretilen Söylemler ve Mekan-Kullanıcı İlişkisi”, Amme İdaresi Dergisi, 41(1): 113-148. (2008)
Binark. M. “Türkiye’de Yeni İletişim ve Enformasyon Teknolojilerinin Kullanım Pratikleri ve Dijital uçurum”, Avrupa Birliği ve Türkiye’de İletişim Politikaları: Pazarın Düzenlenmesi, Erişim ve Çeşitlilik. Der. Mine Gencel-Bek ve Deirdre Klein. Ankara: Ankara Üniversitesi. 159-212 (2005)
araştırmalar ve yayınlar 6 Binark, M. (Der.) Yeni Medya Çalışmaları. Ankara: Dipnot Yayınları. (2007)
Binark. M. ve B. Kılıçbay (2005) İnternet, Toplum ve Kültür. Ankara:EPOS Yayınları. (2005)
Binark. M. “Etnik Sohbet Odasındaki Buluşmalar ve Kimlik Oyunları“ Kültür ve Modernite. (Der.) Gönül Pultar, Emine O.İncirlioğlu ve Bahattin Akşit.İst: Tetragon Yayınları. 357-380. (2003)
Binark. M. “Avrupa Modeli Enformasyon Toplumu Politikası ve Kadınların Bilgisayar ve İntereti Kullanmaları” Avrupa Birliği ve Türkiye’de İletişim Politikaları. (Der.) Mine Gencel Bek. Ankara:Ümit. 135-164. (2003)
Binark. M. "Çalışma Yaşamında Bilgisayarların Toplumsal Cinsiyete Bağlı Kullanımı ve Cinsiyetçiliğin İşlemesi: Emeği İkincilleştirilen Kadınlar ve Cinsiyet Kör Seçkin Kadınlar", İletişim 10, 163-212. (2001)
Binark. M. "Enformasyon Toplumu Eleştirilerine Frankfurt Okulu'nun Katkısı: Enformasyon Teknolojilerinin İdeolojik Rolü", Birinci Ulusal İletişim Sempozyumu: Medya ve Kültür, der. S.İrvan. Ankara:Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi, 327-335. (2001)
Binark, M. “Enformasyon Toplumu ve Teknokratik Örgütlenme:Toplumsal Cinsiyetin Enformasyon Teknolojileri ile Buluşması-Örnek Olay ‘Bilişim Toplumu ve Türkiye 2002 Çalışma Grubu’”, 20. Yüzyılın Sonunda Kadınlar ve Gelecek Konferansı. der. Oya Çitçi. Ankara: TODAİE. Yayın No:285. 349-360. (1998)
yeni medya çalışmalarında araştırma
yöntem ve teknikleri
çevrimiçi metin, geleneksel medya metninden neden farklıdır?
çevrimiçinde kullanıcının rolü geleneksel medya metinleri tüketiminden nasıl ve neden farklıdır?
yeni medya ortamlarında birikim rejiminin temelinde ne yatar?
yeni medya ortamlarındaki “veri”nin sahibi kimdir?
yeni medya çalışmalarında araştırma yöntem ve
teknikleri
“İnternet’ten veri toplanması, çevrimiçi görüşme, anket çalışması; web siteleri, blog, oyunlar ya da diğer çevrimiçi metinler; veri toplama; yazılım, İnternet teknolojileri; arayüzey araştırmaları; görsel metin analizi; devlet eliyle yapılan İnternet düzenlemeleri, medya endüstrisi vb.” (Markham, 2010: 111-113)
yeni medya çalışmalarında araştırma
yöntem ve teknikleri
yeni medya ortamlarından web 1.0 ve web 2.0 uygulamalarında metin odaklı araştırma:
ağın mimarisi ile ilişkili olarak nicel-nitel içerik çözümlemesi
bazı veri kayıtlama yazılımları ve nicel-nitel içerik çözümleme yazılımları, büyük veri analizleri
ağ haritalama, sosyal ağ analizi ve görselleştirme teknikleri
ağın mimarisi ile ilişkili olarak söylem analizi
yeni medya çalışmalarında araştırma
yöntem ve teknikleri
ampirik ve pozitivist bakış açısıyla insanların çeşitli tutum, tavır ve gündelik yaşam içindeki seçişleri-pratikleri üzerine uygulanan anket tekniğinin çevrimiçi ortamlarda uygulanışı:
çevrimiçi anketler
yeni medya çalışmalarında araştırma
yöntem ve teknikleri
etnografinin çevrimiçine taşınması:
çevrimiçi etnografi
dijital etnografi
yeni medya çalışmalarında araştırma
yöntem ve teknikleri
Margaret Mead’in deyişiyle, “Antropolojik araştırma, deneğe sahip değildir. Biz karşılıklı saygı içeren bir ortamda bilgi verenlerle çalışırız” (aktaran Diener ve Crandall, 1978:52)” (Glesne: 2013: 229).
yeni medya çalışmalarında etik…
Bourdieucu sosyolojide “özdüşünümselik” sorunu merkeze alınmalı;yeni medya araştırmalarında araştırmacının saha çalışmalarında dikkate alması gereken etik kodlara, güven ilkesine, zarar vermeme ilkesi ve onanmış rızanın alınması gereğine dikkat edilmelidir.
Etik…
Kürşet @kurset_hoca 29 May
Ya offff ltfn bilimsel çalışmalarınızda beni
kullanırken izin alın arkadaşlar ben deney
faresi miyim aq
8 retweet 122 favori
yeni medya çalışmalarında araştırma
yöntem ve teknikleri
İnternet kullanım deneyimleriyle ilgili olarak çevrimiçi ortamda elde edemeyeceğim bilgileri çevrimdışı etkileşim ile mi açığa çıkaracağım?
Çevrimiçi etkileşimden çevrimdışı etkileşime geçmenin riskleri nelerdir?
Çevrimiçi etkileşimden elde ettiğimiz verileri çevrimdışı etkileşime hangi yollarla aktarırız?
Katılımcıların çevrimiçi katılımları çevrimdışı katılımlarını nasıl etkiliyor?
Çevrimiçi deneyim, çevrimdışı dünyaları nasıl biçimlendirir?
özdüşünümsellik
“Her yapılan entelektüel eylemde araştırmacı kendisini araştırmasının bir uzantısı gibi düşündüğünde, nesnesine karşı yabancılaşmasının önüne geçmiş olur” (Mills, 2007: 322).
Özdüşünümselliğin sadece öznenin özne üzerine düşünmesi olmadığını belirten Henri Barnard, üretilen bilimsel “habitusların” aynı eleştirel tutumdan geçmesi gerektiğini belirtir: “Gözlemcinin konumunu inşa edilen nesneyle aynı eleştirel çözümlemeye tabi tutmaktır” (1990: 75, Akt. Wacquant, 2012: 39).
Özdüşünümsellik bir yanıyla birçok duygu, önyargı, değerler sistemi ile kendi içimizde mücadele, hesaplaşma sürecidir.
etik
“Zihinde bu gerçekliği nasıl soyutladığı, nasıl kurguladığı, neleri dışlayıp neleri içerdiği, kendi ‘ben’ ini sorgulaması ve konusu ile arasında nasıl bir boşluk bıraktığının farkında olmasıdır. Araştırmacının kimliği de araştırma sırasında, etkileşim sürecinde yeniden yapılanmaktadır” (Binark, 2005: 187).
araştırma “bizim dışımızda var olan” istediğimiz zaman, istediğimiz bilgileri seçeceğimiz bir bilgi edinme alanı değil, araştırma süresince değişen, dönüşen, yaşantı ve etkileşim sürecidir (Gluck ve Patai, 1991; Borland, 1991; Stacey, 1991, Akt. Şahin, 2009: 443).
antropolog Jill Dubish, araştırma öznesiyle ilişkisine belli bir mesafeden bakarak kendini değerlendirir: “Informantlarımızla (bilgi vericilerimizle) hemen hemen başka her şeyi yaparız. Yaşamlarını paylaşır, onlarla birlikte yer, ritüellerine katılır, ailelerinin parçası ve hatta yakın arkadaş bile oluruz. Ve kimileyin yaşam boyu süren dostluklar kurarız. Bununla beraber; onları amaçlarımıza ulaşmak için kullanırız” (aktaran Binark, 2005, 187).
etik
Pınar Selek, araştırmacının bilme ayrıcalığı ile ilgili sorular sorarak araştırmacının kendisi ile hesaplaşmasına yönelik bir kapı aralamaktadır. Selek’in soruları şunlardır: “Bu süreçte hayatlarına girilen, kayıtları tutulan, haklarında veriler toplanan insanlara ne oluyor? Onlarla nasıl bir ilişki kuruluyor? Onlar bu sürece nasıl katılıyor? Araştıranla araştırılan arasında nasıl bir ilişki gelişiyor? Araştırmadan iki taraf da nasıl etkileniyor?” (2009: 118).
Dhiraj Murthy’nin dikkatini çeken şey, sadece araştırmacının katılımcılarla ilgili bilgi üretmeleri değil, katılımcıların da kendilerini anlatmak isteğinin üzerinde durulması gerektiğidir (2008: 843)
etik
Annette Markham ve Elizabeth Buchanan (2012), “Ethical Decision- Making and Internet Research,” http://www.aoir.org/reports/ethics2.pdf, (08 Temmuz 2013).
Türkçesi Folklor/Edebiyat Sayı 83, 2015
etik
metin değil; “insan özne” onanmış rıza,
kişilerin “özel” ve “kamusal” yönleri arasındaki ayrım
katılımcıların anonimliği (Ackland, 2013: 43).
etik
Çevrimiçi ve çevrimdışı araştırma sürecinde araştırılan sadece bir “veriye” indirgenemez. Katılımcıların temel haklarını, araştırma sürecinden doğabilecek zararları ve riskleri düşünmek araştırmacının sorumluluğundadır. Araştırmacının kendine ait sorumluluğu ise, araştırma sürecini katılımcı bir paylaşım sürecine çevirebilmektir, özdüşünümsel –kendine içkin- bakış açısı geliştirmektir.
ne yapıyorum? yapmalı?
bilişim hukukunda y.lisans (kişisel verilerin korunması)
stk’da çalışma
radyo programı @YeniOlanNe/Yeni Medya Eski İnsan
veri görselleştirme örn. GraphCommons çalışmalı
veri sahipliği ve veri etiği
sonsöz yerine…
“…epistemeloji, pratiği reel anlamda değiştiren, araştırmacıyı hata yapmaktan kaçınmaya götüren –bir faktörün etkini hesaba katmamak ya da faktörlerin arkasında yatan temel faktörü, yani faktörlerin ölçümlediği koşulları gözden geçirme gibi- bir düşünce egzersizidir. Saussure şöyle demişti: “Linguistiğin yaptığı şeyi bilmek gerekir” Epistemoloji, kişinin kendi yaptığı şeyi bilme çabasıdır” (Bourdieu, Sosyoloji Meseleleri, 2016:157).
İletişim için
e posta/[email protected]
twitter/ @mutlubinark
bloglar/yenimedya.wordpress.com
dijitaloyun.wordpress.com
