İNCE TABAKA KROMATOGRAFİ

İnce tabaka kromatografisi, bir katı –sıvı adsorpsiyon kromatografisidir.Bu yöntemde sabit faz, çeşitli

boyutlardaki "cam plakalar üstüne, ince bir tabaka halinde sıvanmış katı adsorban maddedir. "Adsorban

madde olarak kolon kromatografisinde kullanılan tüm katılar (alumina, siliko jel, sellüloz vb.) kullanılabilir. Bu

yöntemde hareketli fazın sabit faz üzerinden ilerleyişi, aşağıdan yukarı doğru olur. Çözücü kılcallık etkisi ile

içerisine daldırılan ince tabaka plakası üzerinde yürür.

Bu işlem sırasında, plakanın alt kesimlerine bir damlalıkla önceden

damlatılmış olan karışımı da farklı hızlarla yukarıya sürükler. Ayırım bu şekilde

sağlanmış olur. Yürüme hızı maddenin, katı fazın ve çüzücünün polaritesine bağlıdır.

İnce tabaka kromatografisi genellikle kullanıldığı yerler;Gıdalardaki insektisit/pestisit varlığını

belirlemek içinBitkilerdeki pigment maddelerinin

belirlenmesiBir maddenin saf olup olmadığının

belirlenmesiSaflaştırma çalışmalarının sonucunun

analizindeOrganik maddelerin birbirinden ayrıştırmak

için

İnce tabaka kromatografisi katı ve sıvı fazdan oluşan bir kromatografik metotdur.

 

Katı Faz Silika (SiO2) Alümina (Al2O3)

  Sıvı Faz

Kimyasal Çözücüler Hekzan (En Düşük polar) Toluen Etil Asetat Kloroform Aseton Metanol Asetik Asit Su

İnce tabaka kromatografisi karışım halinde bulunan maddeleri POLARİTE farklarına göre birbirinden ayrırır. POLARİTE: Molekül içeresindeki elektron

dağılımındaki dengesizliktir.Alkenler (CnH2n) Eterler (R-O-R)Aldehit ( ) ve Ketonlar Alkoller (R-OH)Aminoasitler ( )Tuzlar (NaCl, CaCO3)

İnce tabaka kromotgrafisinde katı faz oldukça polar iken sıvı faz katı faza göre daha az polardır.

Bu yüzden polar moleküller katı faz oldukça iyi tutunurlar ve hareketli faz o maddeleri çok fazla ilerletemez bu nedenle bu maddeler hareketli fazın ilerlediği yöne göre geride kalırlar.

Buna karşın nonpolar moleküller oldukça polar olan katı fazla temas halinde olmadıklarından sıvı fazda hızla hareket yönünde ileri giderler.

İnce tabaka kromatografisinin avantajları;HızlıHassasBasitUcuz

İnce tabaka kromografisi sonucunun görüntülenmesi (eğer gözle görülemiyorsa);Ultraviole ışık altında görüntülemeİyodin buharıyla özgün olmayan bir boyama ile

kahverengimsi renk oluşturarakNinhidrin Metodu (Aminoasitleri pembe renkte görünür hale

getirir) 

İnce Tabaka Kromatografinin ilkeleriİnce tabaka ayırmaları, genellikle ince bir şekilde

öğütülmüş taneciklerin bir cam yüzeye ince bir tabaka halinde kaplanmasıyla elde edilen durgun fazda gerçekleştirilir. Bu tanecikler, adsorpsiyon, normal ve faz dağılım, iyon değişimi ve boyut ayırıcı kolon kromatografide kullanılanlara benzer özelliktedir. Hareketli faz ise, yüksek performanslı sıvı kromatografide kullanılan çözücülere benzemektedir. Günümüzde en yaygın düzlemsel kromatografi, kağıt kromatografiye göre daha hızlı, ayırma gücü daha yüksek ve daha duyarlı olan ince tabaka tekniğine dayanır.

İnce Tabaka Plakalarının Hazırlanmasıİnce tabaka plakalar, çok ince olarak

öğütülmüş katı tanaciklerinin su içerisinde bulamaç haline getirildikten sonra, cam, plastik veya mikroskop camı yüzeyine ince bir yüzey oluşturacak şekilde yayılmasıyla hazırlanır. Genellikle katı taneciklerin birbirine ve cam yüzeye tutturulabilmesi için yapıştırıcı ilave edilir. Yüzeye yayıldıktan sonra bir süre bekletilir ve bazen de birkaç saat etüvde ısıtılır. Piyasada bir çok firma tarafından önceden kaplanmış hazır plakalar da satılmaktadır.

Analitlerin Plaka Üzerinde BelirlenmesiAyırma işleminden sonra, numunede bulunan bileşenlerin yerlerinin

belirlenmesi için birkaç yöntem kullanılır. Organik karışımların çoğuna uygulanabilen yaygın iki yöntem plaka üzerine iyot veya sülfirik asit çözeltisi püskürtmeyle ilgilidir. Bu reaktiflerin her ikisi de organik maddelerle koyu renkli ürünler oluşturarak bileşen lekelerini belirgin hale getirirler. Ayrılmış bileşen lekelerinin belirlenmesinde çok sayıda özel reaktifler de (ninhidrin gibi) kullanılmaktadır.

Bileşen lekelerinin belirlenmesinde kullanılan diğer bir yöntem de, durgun faz içerisine floresan bir madde katmaktır. Geliştirme işleminden sonra plaka ultraviyole ışığı altında incelenir. Floresans özellik göstermeyen numune bileşenlerin etksiyle, bileşen lekelerinin bulunduğu alanlar hariç, bütün plaka ışın yayarak parlar. Karanlık kalmış noktalar işaretlenerek belirlenmiş olur.

İnce tabaka plakası üzerinde analitlerin yerlerinin belirlenmesi işlemine genellikle görünürleştirme denir.

İnce Tabaka Kromatografisinin ÜstünlükleriKağıt kromatografisinde adsorblayıcı veya sabit faz olarak yalnız kağıt kullanıldığı halde ince tabaka kr omotografisinde çeşitli maddeler kullanılabilir.Miktarca daha az maddelerin ayrılması mümkün olur. Sonuçlar daha kısa zamanda alınır. Ayrılma daha iyi, lekeler daha kesindir.

İnce tabaka kromatografi, ilaç sanayinde ürünlerin saflığının kontrolünde çok önemli bir tekniktir. Ayrıca, klinik laboratuvarlarda çok yaygın kullanılır ve biyokimyasal ve biyolojik çalışmalarda vazgeçilmesi mümkün olmayan bir yöntemdir. Endüstriyel kuruluşların laboratuvarlarında da çok geniş bir kullanım alanı bulmuştur. Bu kadar geniş bir uygulama alanına sahip olmasının sonucunda, ince tabaka kromatografi çok önemli bir teknik haline gelmiştir.

BENİ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜREDERİM

HAZIRLAYAN: Melike TURHAN