Yaflad›¤›n›z flehre yak›n do¤al bir sula-kalan var. Gün geçtikçe büyüyenflehrin ihtiyaçlar›na yenildi¤ini, ku-rudu¤unu, kirlendi¤ini ve bu alandabar›nan kufllar›n uzaklaflt›¤›n›, yok

oldu¤unu görüyorsunuz. Ne yapabilirsiniz? Tür-kiye’de hayvan sürülerine sald›rd›¤› gerekçesiyleavlanma, zehirlenme ile y›lda yüzlerce birey kurtöldürdürüldü¤ünü duydunuz. Oysa baflta ABD veAvrupa ülkeleri olmak üzere kurdun koruma al-

t›nda bir tür oldu¤unu biliyorsunuz. Peki yapabi-lece¤iniz bir fley var m›? Motorlu tafl›tlar›n flehri-nizi iyiden iyiye istila etti¤i kanaatindesiniz. ‹nsa-no¤lunun do¤a ile mücadele ederek, do¤aya ra¤-men geliflimini sürdüremeyece¤ini düflünüyorsu-nuz. Ama ne yapmal›, nas›l yapmal›? Devlet nere-de? Çevreciler neyle u¤rafl›yor. Birfley yapmal›ama nas›l?

Bir grup insan çevrelerindeki sorunlar› sadecefarketmekle kalm›yor, çözümlerini de üreterek

Do¤al Çiçek So¤anc›lar› Derne¤iHakkari Yüksekova’da ve fiemdinliBölgesinde de Ters Laleso¤anlar›n›n üretiminiyayg›nlaflt›rmak üzere çal›flmalarbafllatt›. A¤layan gelin veyaHakkari Lalesi olarak da bilinenTers Lale’nin do¤adan toplanmas›1974 y›l›ndan bu yana yasak.Ancak kanunlar bu nadir bitkinin

Yerel HareketKüresel DestekHaziran bindokuzyüzdoksaniki. Bütün Devletlerin liderleri Rio’da bulufltu. Konu yerkürenin ölüyor olmas›yd›. Çevre zirvesinden üç büyük uluslar aras› kuruluflun ortakl›¤›nda bir birliktelik ç›kt›: Küresel Çevre Fonu. K›sa ad›yla GEF, ülkemizde de Küçük Destek Program› (SGP) ile 1993’ten bu yana sadece sivil toplum kurulufllar›n›n do¤a koruma çabalar›n› maddi, manevi destekliyor, aralar›nda iletiflim sa¤l›yor.

Yaz›: Z. Bilgi Bulufl (SGP Ulusal Koordinatörü)

Küçük Destek Program›

Kat›l›m, toplumun sorun olarak nitelendirdi¤ikonular›n çözümünü üretmesi anlam›na geliyor.Desteklenen projeler kapsam›nda gerçeklefltirilentoplant›larda konu ile ilgili bütün taraflar›nkat›l›m› projenin baflar›s› bak›m›ndanönemseniyor. Küre Da¤lar› Milli Park›’nda devameden üç proje yöre halk›n›n kat›l›m› ile bölgedeekoturizmin, ahflap iflçili¤inin gelifltirilmesini vemilli park yönetiminin sa¤lanmas›n› hedefliyor.

uygulamaya geçiyorlar. Bunlar sivil giriflimler. Ka-mu ile ortakl›klar kuruyorlar, kamuoyunu canlan-d›r›yorlar, projeler gelifltiriyorlar ve de¤iflimi bafl-lat›yorlar. Art›k, herfleyi devletten bekleme devribitti. Özellefltirmeden sonra flimdi de sivilleflme,sivil hareket dönemi, yani: “yönetiflim”. Bu keli-me, “yönetime kat›l›m›” ifade ediyor ve içinde bu-lundu¤umuz toplumsal, çevresel ve hatta ekono-mik sorunlara çözüm üretmeye kat›lmay› anlat›-yor. Bizim ad›m›za birilerinin sorumluluk almas›-n› de¤il, do¤rudan bizlerin harekete geçerek görevalmas›n› gerektiriyor. Bireyler örgütleniyor, ortakhedef için tüm taraflar› bir araya getiriyor ve kamukurum ve kurulufllar›n› da peflinden götürebiliyor.

Ç›ral› halk›n›n geçim kayna¤› olan tar›m ve tu-rizmin yo¤unlaflmas› do¤a için tehdit oluflturur-ken, Ç›ral›-Ulup›nar Çevre Koruma, Gelifltirmeve ‹flletme Kooperatifi ekolojik tar›m ve ekolojikturizm faaliyetleri ile do¤a ve insan için birliktesürdürülebilir yaflam modelinin umudunu veriyor.Van Gölü’nde inci kefal› bal›kç›l›¤›n›n sürdürebi-lir s›n›rlarda devaml›l›¤› için, Van Do¤a Gözcüle-ri Derne¤i çözüm yollar›n› bal›kç›larla beraber ge-lifltiriyor. Kastamonu-Bart›n Küre Da¤lar› Milli

SGP PROJELER‹ (tamamlanan)1993

• Bodrum Yar›madas›'nda K›y› Yönetimi / KAY - Türkiye K›y› Yöne-

timi Ulusal Komitesi

• Göksu Delta’s›nda Çevre Koruma ve Kalk›nman›n Entegrasyonu /

DHKD -Do¤al Hayat› Koruma Derne¤i

• Çevre Etki De¤erlendirme Semineri/ TÇV - Türkiye Çevre Vakf›

• Sultan Sazl›¤›’nda Araflt›rma ve Yönetim Plan› / TTKD - Türkiye Ta-

biat›n› Koruma Derne¤i

1994

• Yal›kavak’ta Akdeniz Foku Koruma ve Çevre E¤itimi / Yal›kavak

‹nsan, Do¤a ve Çevre Derne¤i

• Endemik Pinus brutia van pyramidalis selik ’in Korunmas› / Çevre

Gönüllüleri

• Gökova ve Datça-Bozburun’da Çevre Koruma ve E¤itimi /

TÜRÇEK - Türkiye Çevre Koruma ve Yeflillendirme Kurumu

• 7 A¤aç Orman› / ÇEKÜL – Çevre ve Kültür De¤erlerini Koruma

Vakf›

• Çevre E¤itiminde Ailenin Rolü Konulu Araflt›rma ve E¤itim / Sos-

yoloji Derne¤i

• Karabük’te Erozyonla Mücadale, A¤açland›rma ve E¤itim / Zon-

guldak Çevre Koruma Derne¤i

• Tahtal› Baraj› Koruma Sahas›nda Organik Tar›m Bafllatma / ETO –

Ekolojik Tar›m Organizasyonu Derne¤i

• Uygulamal› Toprak Koruma ve Arazi ‹yilefltirme E¤itimi / K›rsal

Çevre - K›rsal Çevre ve Orman Sorunlar› Araflt›rma Derne¤i

1995

• Urla Yerel Gündem 21 / Urla Kalk›nma Vakf›

• Pilot Bölgelerde K›rsal Kad›n E¤itimi Atölye Çal›flmalar› / Sosyoloji

Derne¤i

• Trabzon K›y› Yönetimi / Trabzon Vakf›

• 8-12 Yafl Grubu Çocuklar ‹çin Bölgesel Ekoloji ve Çevre Koruma

E¤itimi ve Yaz Okulu / Doç.Dr.Olcay Birgül E¤itim Vakf›

• Emirda¤’da A¤açland›ma / Emirda¤ Köy Hizmetleri Birli¤i

• 1992 Rio – 1996 ‹stanbul Habitat II süreci içerisinde Türkiye Çev-

reci Sivil Örgütlenmelerinin (STK/ YÖ) Tesirlili¤inin De¤erlendiril-

mesi Araflt›r›lmas› / Küresel Denge Derne¤i

• Kentsel Çevre için Yayg›n Örgütlenme / Do¤a ile Bar›fl Derne¤i

1997

• Orta Karadeniz K›y›lar›nda Akdeniz Foku ve Habitat› Araflt›rmas› /

SAD-Sualt› Araflt›rmalar› Derne¤i

1998

• Yenilenebilir ve Yerel Enerjilerin K›rsal Alanda ve Küçük Yerleflim

Birimlerinde Kullan›m› / Hocamköy Ekolojik Yaflam Konut Yap›

Kooperatifi

• Türkiye’de Sürdürülebilir Enerji E¤itimi / Habitat ve Gündem 21

Gençlik Derne¤i

• Hac›mahmutlu Köyü At›ksu ve Kanalizasyon Projesi, Sinop / TKV

- Türkiye Kalk›nma Vakf›

• GAP Yöresinde Endemik Bitki Türleri Envanteri / TÇV

• Çeflme’de Sak›z A¤ac› ve Sak›z Üretimi / Çeflme Do¤a ve Hayvan

Severler ve Koruyanlar Derne¤i

• Taflucu Çevre E¤itimi ve Kültür Merkezi / Taflucu E¤itim ve Do¤al

SGPnin destek verdi¤i projelerde yöredekisürdürülebilir yaflam biçimlerinin desteklenmesiönemseniyor. Deniz kaplumba¤alar›n›n üremekumsallar›ndan biri olan Ç›ral›’da halk›n geçimkayna¤› olan tar›m ve turizmin yo¤unlaflmas› do¤aiçin tehdit olufltururken, Ç›ral›-Ulup›nar ÇevreKoruma, Gelifltirme ve ‹flletme Kooperatifi ekolojiktar›m ve ekolojik turizm faaliyetleri yürütüyor.

Çoban Köpeklerini Koruma Derne¤i, Ankara HaymanaÇiftli¤inde yetifltirip e¤ittikleri saf kangal köpeklerini ayn›bölgedeki koyun sürülerine da¤›tarak, kangal›n gelenekselhayvanc›l›ktaki rolünün devaml›l›¤›n› sa¤lamay› hedefliyor.Ülkemizde koyunculu¤un gerilemesi ile sürü sahiplerikangallar›n› kaybediyor ve sürülerini korumak için zehir veyaateflli silahlar› kullan›yor. Bu durumdan yaln›zca kurtlar de¤ilbütün yaban yaflam etkileniyor.

Yaflam›n devaml›l›¤› aç›s›ndan ekolojik hareket içerisindeki gruplar ve bireyleraras›ndaki iletiflimin güçlenmesi önem tafl›yor. Özellikle flehirde yaflayan insanlar›nekolojik çiftliklerdeki yaflam› deneyimleyerek günlük yaflam›nda daha fazlauygulamaya sokmas› gerekiyor. Bu¤day Ekolojik Yaflam› Destekleme Derne¤i, tüketiciile üreticiyi bir araya getirmek ve ekolojik tar›m yapan köylüye ek kaynak sa¤lamakiçin ekolojik çiftliklere flehirlerden ziyaretler düzenliyor.

Do¤al Çiçek So¤anc›lar› Derne¤i do¤adan çiçek so¤an›toplayarak geçimini sa¤layan köylülere do¤a ve çevrebilincini ve yerinde do¤al üretim yöntemleri konusundae¤itim çal›flmalar› yap›yor (en üstte). Tar›msal biyolojikçeflitlili¤in korunmas› konusunda haz›rlanan projeler de SGPkapsam›nda destekleniyor. Haz›rlanan do¤a korumaprojelerinde k›rsal yaflam kültürleri ve geleneksel üretimbiçimlerinin desteklenmesi teflvik ediliyor (üstte).

Derne¤i, Kayseri Palas Gölü’nden tuz ç›kar›m›n›ndevaml›l›¤› ve ekolojik, sosyal ve ekonomik olaraksürdürülebilirli¤i için tuzcular ile ortak plan haz›r-l›yor ve uygulamay› izliyor. Diyarbak›r Çevre Gö-nüllüleri Derne¤i, GAP bölgesi baraj göllerindekikufl varl›¤›n› izliyor ve kufllar›n çevresel faktörler-den etkilenmelerini araflt›r›yor. Sualt› Araflt›rma-lar› Derne¤i, Foça, Karaburun ve Bozyaz›’da nes-li dünya ölçe¤inde tehlike alt›nda olan Akdenizfoklar›n›n korunmas› için halk› bilgilendirme vebal›kç›l›¤› düzenleyici önlemlerin al›nmas› için gi-riflimlerde bulunuyor.

Türkiye’de sivil giriflimlerin, toplum tabanl› ör-gütlenmelerin ve sivil toplum kurulufllar›n›n böy-lesine güç ve etkinlik kazanmas› çok eskilere uzan-m›yor. Sivil toplum hareketinin Türkiye’de 25-30y›ll›k bir tarihi var, ancak bu hareket özellikle 10y›lda katlanarak ilerledi. Yukar›da da say›lan siviltoplum projelerine ve genel olarak sivil toplumörgütlenmesinin geliflimine çevre alan›nda katk›verenlerden biri de BM Kalk›nma Program›(UNDP) taraf›ndan yürütülen GEF Küçük Des-

Park›’n›n korunmas› çal›flmalar›nda Küre Da¤lar›Milli Park› Ekoturizm Derne¤i, Küre Afla¤›çerçiGüzellefltirme ve Gelifltirme Derne¤i ve Kastamo-nu Kooperatifler Birli¤i, resmi kurum ve kurulufl-lar ile beraber sorumluluk al›yorlar ve insana ra¤-men koruma de¤il, insanla birlikte koruman›n ör-neklerini gelifltiriyorlar. Kufl Araflt›rmalar› Derne-¤i, K›z›lcahamam So¤uksu Milli Park› ve çevresi-ni kendilerine yuva seçen ve nesli dünya çap›ndatehlike alt›nda olan alt› çift kara akbaba için MilliPark ve Orman ‹flletmesi’ni harekete geçirebiliyorve ortak koruma eylem plan› ç›karabiliyor. ÇobanKöpeklerini Koruma Derne¤i, yetifltirdikleri safkangal köpeklerini ihtiyaç sahibi sürü sahiplerineda¤›tarak, hem kangal›n sürü korumadaki gele-neksel rolünü devam ettiriyor, hem de do¤adakurt ve di¤er yaban hayat›n korunmas›na da katk›sa¤l›yor. Bu¤day Ekolojik Yaflam› DesteklemeDerne¤i, ekolojik tar›m yapan köylüye ek kaynaksa¤lamak ve tüketici ile üreticiyi bir araya getir-mek için ekolojik çiftliklere flehirlerden ziyaretlerdüzenliyor. Ulusal Do¤a Koruma ve Belgeselleme

Hayat› Koruma Vakf›

• Devrek K›z›lc›k A¤ac› Yetifltirme / Devrek Bastoncular Derne¤i

• Türkiye’deki Tabiat› Koruma Alanlar›n›n Yöresel, Ulusal ve Uluslarara-

s› Düzeyde Tan›t›m› ve Bitki Gen Kaynaklar›n›n Yerinde Korunmas›na

Yöre Halk›n›n Kat›l›m›n›n Sa¤lanmas› (Gevne Vadisi Örne¤i) / K›rsal

Çevre

• Kaçkar Da¤› “Da¤ Alanlar› Yönetimi” ve Da¤ Turizmi için Koruma-

Kullanma Planlamas› / TÜRÇEK

1999

• Kocaeli Birleflmifl Milletler Çad›r Kentinde Temiz ve Tükenmez

Enerji Birimleri ve Bilim Park› Yap›m› / Temiz Enerji Vakf›

2000

• STK’lara “Proje Gelifltirme” Seminerleri / DHKD

• Gediz Deltas› Ramsar Alan›nda Nesli Tehlike Alt›ndaki Türler Bafl-

ta Olmak Üzere Biyolojik Çeflitlili¤in Korunmas› / TMMOB Çevre

Mühendisleri Odas› ‹zmir fiubesi

• Karacada¤’da (Diyarbak›r, fianl›urfa, Mardin) Bitki Çeflitlili¤inin Ye-

rinde Korunmas› / SÜRKAL - Sürdürülebilir K›rsal ve Kentsel Kal-

k›nma Derne¤i

• Karadeniz’de Nesli Tehlike Alt›ndaki Mersin Bal›¤›n›n Korunmas› /

TÜDAV - Türk Deniz Araflt›rmalar› Vakf›

• Alia¤a Tuz Gölü’nün ‹yilefltirilmesi ve Kufl Cenneti Yarat›lmas› /

Alia¤a E¤itim ve Geliflim Vakf›

• Uzungöl Tabiat Park›'n›n (trabzon) ‹yilefltirilmesi / KARÇEV - Ka-

radeniz Çevrecileri

• Ç›ral› Çevresinde Koruma Alanlar›nda Yaflayan Halk için Sürdürü-

lebilir Kalk›nma Modeli Gelifltirilmesi / Ulup›nar Köyü Çevre Koru-

ma Gelifltirme ve ‹flletme Kooperatifi

• Kastamonu K›rsal Alan›nda Görev Yapan Ö¤retmenlerin ve Yerel

Yöneticilerin Orman Ekosistemleri, Kastamonu Milli Parklar› ve

Do¤a Koruma Konular›nda Bilgilerinin Desteklenmesi / TTKD

• Kaynaklar›n Sürdürülebilir Kullan›mlar›na Yönelik Hasandede Sür-

dürülebilir Yaflam E¤itim Merkezi Kurulmas› / Harman Anadolu

Ekoloji Derne¤i

• Orman Ekosistemlerinde Biyolojik Çeflitlili¤i Yerinde Koruma E¤iti-

mi / K›rsal Çevre

• Do¤u Akdeniz Bölgesi'nin Kufl Göçü Aç›s›ndan Öneminin Vurgu-

lanmas› ve Göç Güvenli¤inin Sa¤lanmas› / ‹skenderun Çevre Ko-

ruma Derne¤i

• K›z›lcahamam Milli Park›’nda Nesli Dünya Çap›nda Tehlike Alt›nda

olan Kara Akbabalar›n Korumas› / KAD - Kufl Araflt›rmalar› Derne¤i

• A¤r› Da¤›’nda Nesli Tehlike Alt›nda Olan Hayvanlar›n Korunmas›

/ Do¤ubeyaz›t Çevre Koruma ve Güzellefltirme Derne¤i

• Mersin – Bozyaz›’da Küçük Deniz Koruma Alanlar›n›n Ekolojik ve

Sosyo-ekonomik Önemi / SAD

2002

• Do¤ubayaz›t Bal›k Gölü Kitap盤› / Do¤ubayaz›t Çevre Koruma ve

Güzellefltirme Derne¤i

• Do¤ubayaz›t Meralar› Kitap盤› / Do¤ubayaz›t Çevre Koruma ve

Güzellefltirme Derne¤i

• Tür Posterleri / AVYHV - Av ve Yaban Hayat› Koruma Gelifltirme

ve Tan›tma Vakf›

• Do¤u Akdeniz Bölgesinde Kufl Göçü Üzerine E¤itim ve Bilinçlen-

Küçük Destek Program›n›n yürütücüleri projelerle ilgili takip iflleriniBirleflmifl Milletler’in Ankara’daki binas›ndan gerçeklefltiriyorlar. Ancakprojelerin gerektirdi¤i ölçüde de yerinde incelemeler yapmak, projeningidiflat› hakk›nda bilgi sahibi olmak için alanlar› ziyaret etmeyi deihmal etmiyorlar. Küre Da¤lar› Milli Park› Ekoturizm Derne¤i taraf›ndanyürütülen projenin haz›rl›klar› s›ras›nda desteklerini eksik etmediler.

göstermek istiyor. Dünya’da 70’in üzerinde ülkede uygulanan

SGP, tüm ekosistem tiplerinde (kurak ve yar› ku-rak, k›y› ve deniz, tatl› su, orman ve da¤) küreselönemi olan biyoçeflitlili¤e yönelik tehditler üze-rinde çal›flan sivil giriflimleri destekliyor. Tar›msalaç›dan önemi olan biyolojik çeflitlili¤in (agro-bi-yoçeflitlilik) yerinde korunmas› çal›flmalar› da des-tek verdi¤i konular aras›nda. SGP, uluslararas› su-lar odak alan›nda da pek çok projeye destek veri-yor. Bu kapsamda, karasal kaynakl› kirlili¤i azalt-mak için toprak yönetimini iyilefltirme ve kimyasalgübre kullan›m›n› azaltma, sucul biyoçeflitlilik için

tek Program› (SGP) oldu. SGP Türkiye’de 1993y›l›ndan bu yana en fazla 50,000 dolarl›k ve orta-lama 25,000 dolarl›k küçük fonlarla 100’ün üze-rinde projeye destek sa¤lad›.

Küresel Çevre Fonu’nun (GEF) Küçük DestekProgram› (SGP) küresel çevre sorunlar›na yerelçözümler gelifltiren sivil toplum kurulufllar›na vetoplum tabanl› gruplara mali ve faal destek verenuluslararas› bir program. UNDP bu program›,GEF’in üç uygulay›c› kurumu olan Birleflmifl Mil-letler Çevre Program› (UNEP), UNDP ve Dün-ya Bankas› ad›na uyguluyor. SGP’nin destek sa¤-lad›¤› odak alanlar biyoçeflitlili¤in korunmas› vesürdürülebilir kullan›m›, toprak kayb›n›n azalt›l-mas›, iklim de¤iflikli¤i ile mücadele ve uluslararas›sular›n korunmas›.

SGP do¤a tahribinin hepimizi tehdit etti¤i an-cak genelde hassas ekosistemlerde yaflayan ve ge-çimleri do¤al kaynaklara ba¤l› yoksullar›n dahaçok risk alt›nda oldu¤u gerçe¤inden yola ç›k›yor.Do¤a koruma ve yenileme amac›na yönelirken in-sanlar›n refah› ve geçim kaynaklar›n› iyilefltirmeyide gözeten projelere destek sa¤l›yor. SGP, top-lumsal hareketin hem insan, hem de do¤an›n ihti-yaçlar› aras›ndaki ince dengeyi koruyabilece¤ini

dirme Yay›nlar› / ‹skenderun Çevre Koruma Derne¤i

• ‹zmir Gediz Deltas› ve Kufllar› Tan›t›m› Yay›nlar› / Kordon Derne¤i

• Foça ve Karaburun 'da K›y› ve Deniz Ekosisteminin Korunmas›na

Yerel Halk›n Entegrasyonu için Yay›nlar / SAD

• Eko-Okullar (Çocuklarda Çevre Uyumu Projesi) Yay›nlar› / TURÇEV

- Türkiye Çevre E¤itim Vakf›

• Biyoçeflitlili¤in Korunmas› Aç›s›ndan Öncelikli Bölgelerin Belirlenmesi

nde ‹zlenecek Yöntemlerin Saptanmas› ve bu Yöntemlerin Koruma

Alan› Seçimi Sürecine Entegrasyonu için Ön Haz›rl›k Çal›fltay› / KAD

• K›rm›z› Listeler, Öncelikli Türler ve Ulusal Koruma Eylem Planlar› :

En Son Yöntemler ve Türkiye'deki Uygulamalar› / KAD

• Sürdürülebilir Ormanc›l›kta Ortaya Ç›kan Yasal Riskler Çal›fltay› /

OR-KOOP - Türkiye Ormanc›l›k Kooperatifleri Merkez Birli¤i

• Su Kaynaklar› m›z›n Önemi De¤eri ve Sulakalanlar›m›z›n Korun-

mas›na Yönelik Halk›n Bilinçlendirilmesi ve Kat›l›m› Aç›k Hava Top-

lant›s› ve Göl Paneli / TÜRÇEK

• Kaçkar Da¤lar› Milli Park› ve F›rt›na Deresi Havzas›n›n Etkin Korun-

mas› için E¤itim ve Bilgilendirme Çal›flmas› / KAÇED - Karadeniz

Çevre Derne¤i

• SGP ‹letiflim A¤› Projesi / SAD

• Ekolojik Çiftliklerde Tar›m Turizmi ve Gönüllü Bilgi ve Tecrübe Ta-

kas› için Proje Gelifltirme / Bu¤day Ekolojik Yaflam› Destekleme

Derne¤i

• Hakkari ‹li fiemdinli ‹lçesinde Ters Lale'nin (Fritillaria imperialis L.)

Üretilmesinin Gelifltirilmesi için Proje Gelifltirme / Sürdürülebilir Ta-

r›m Çiftçi Yard›mlaflma Derne¤i

2003

• Sürdürülebilir ‹nci Kefal› Bal›kç›l›¤› için Yerel Sosyo-kültürel Yap›ya

Göre Alternatif Geçim Kaynaklar› Gelifltirilmesi için Proje Gelifltir-

me / Do¤a Gözcüleri Derne¤i

• Küre Harmangerifl’de Ahflap ‹flçili¤inin Çeflitlendirilmesi için Proje

Gelifltirme / Kastamonu Kooperatifler Birli¤i

• Van ve Bitlis Yöresinin So¤anl› Bitkileri Kitap盤› - Tehlikeler ve Ko-

ruma Gerekleri / ÇEKÜL

• Dendroloji ve Orman Ekolojisi Okulu için Ders Kitab› / K›rsal Çevre

• Melet Havzas› Mesudiye Yöresinin Biyolojik Çeflitlilik Aç›s›ndan De-

¤erlendirilmesi Çal›fltay› / MEGEV - Mesudiye Geliflme Vakf›

• Tunceli Sar›msa¤›n›n (Allium tuncelianum) Korunmas› ve Üretimi-

nin Teflviki için Proje Gelifltirme / UYD - Ulafl›labilir Yaflam Derne¤i

DEVAM EDEN PROJELER

• “Türkiye'nin Biyolojik Zenginlikleri” Yay›n› ve “BM Biyolojik Çeflitli-

lik Sözleflmesinin Türkiye'de Uygulamas›n›n De¤erlendirilmesi

Konferans›” / TÇV

• Palas Tuzla Gölü'nde Ekonomik Sosyal ve Ekolojik olarak Sürdürü-

lebilir Tuz Ç›kar›m› ve Biyolojik Çeflitlili¤in Korunmas› / Do¤a Bel -

Ulusal Do¤a Koruma ve Belgeselleme Derne¤i

• Çayeli ‹lçesi Derelerinde Sucul Ekosistemlerin ve Bu Kapsamda

Nesli Tükenmekte Olan Da¤ Alas›'n›n ( Salma trutta macrostigma)

Korunmas› için Proje Gelifltirme / Çayelililer Derne¤i

• Türkiye'nin Önemli Bitki Alanlar› Kitab›n›n Bas›m›, Da¤›t›m› ve Ta-

n›t›m› (‹ngilizce ve Türkçe) / WWF-TR – Do¤al Hayat› Koruma

Vakf› Türkiye

GEF Küçük Destek Program›kapsam›nda gerçekleflen projelerin birbölümünde birçok bas›l› malzemeüretiliyor. Rehberler, posterler, kitaplarhem yürütülen projelerin somutç›kt›lar› oluyor hem de benzerkonularda daha sonra çal›flacak kifli vekurumlar için bilgi kayna¤› sa¤l›yor.

Kufl Araflt›rmalar› Derne¤i Ulusal Kufl Halkalama Program›n›ngelifltirilmesi amac›yla Türkiye’dekikufl gözlemcilerinin ve ilgili taraflar›nkat›l›m›yla toplant›lar düzenledi

Leylekler Kufl Araflt›rmalar›Derne¤i’nin halkalamaprogram› içinde izledi¤itürlerden biri.

Küresel Çevre Fonu’nun Küçük Destek Program› küresel çevresorunlar›na yerel çözümler üreten sivil toplum kurulufllar›nadestek veriyor. Program›n katk› sa¤lad›¤› odak alanlardan biribiyolojik çeflitli¤in korunmas› ve sürdürülebilir kullan›m›.

Diyarbak›r Çevre GönüllüleriDerne¤i’nin yürüttü¤ü projedeGüneydo¤u Anadolu bölgesi'ndekibaraj göllerinde düzenli say›mlaryap›l›yor. Böylece elde edilenverilerle yörenin kufllar aç›s›ndanönemi belirleniyor. Dernek ayr›cayörede kufl gözlemcili¤iningelifltirilmesi amac›yla göllerçevresinde düzenledi¤i gezilerdeyerel halka kufllar› anlat›yor, farketmelerini sa¤l›yor.

stoklar›n›n azalmas›, biyoçeflitlili¤in yok olmas› hepi-mizin yaflam›n› tehdit ediyor. SGP ba¤›ml› oldu¤u-muz do¤an›n ve do¤al kaynaklar›n korunmas› içinuzun vadeli düflünmeyi, planlamay› ve uygulamay›bafllatacak yerel giriflimlere, sivil toplum hareketleri-ne önemli katk›lar veriyor. Yerel seviyede çözümle-rin tehditleri azaltabilece¤ini, sürdürülebilir yaflam›nmümkün oldu¤unu göstermeyi ve bunu yaymay›amaçl›yor. SGP’nin edindi¤i tecrübeler, önemli de-¤iflikliklerin önce ö¤renmekle bafllad›¤›n› gösteriyor.Çevresindeki de¤iflimlerin fark›nda olan insanlar,tüm taraflar›n ortak gelecekleri etraf›nda birlefltikle-ri, do¤a ile uyumlu kat›l›mc› koruma modelleri olufl-turmak için bir araya geliyorlar. SGP de bu sivil giri-flimin devaml›l›¤› için küresel deste¤ini yerel projele-re yönlendiriyor ve“yerel hareket, küresel koruma”felsefesi ile çal›fl›yor.

Bunlar› anlat›rken, en çok keyif ald›¤›m da, eski-den sadece televizyonda, belgesellerde izlemeyeal›flk›n oldu¤umuz çal›flmalar›n art›k Türkiye’de deoldu¤unu söyleyebilmek. Son olarak belirtmek is-tedi¤im: “Siz de bunun içinde olabilirsiniz!”. Öncefark›nda olarak, sonra birlikte analiz ederek ve or-tak hedefler koyarak. Bundan sonra kaynak bulmakiflten bile de¤il.

önemli yaflam alanlar›nda bozulmay› önleme veafl›r› bal›kç›l›k ve fazla tatl›su çekimi gibi sürdürü-lemez kaynak kullan›mlar›n› önleme konulu pro-jelere destek sa¤l›yor.

Bu y›la kadar a¤›rl›kl› olarak biyolojik çeflitlili-¤in korunmas›na verdi¤i desteklere ek olarak,SGP iklim de¤iflikli¤i ile mücadele odak alan›nda-ki projelere destek vermeye de bafllad›. SGP buodak alanda, öncelikle iklim de¤iflikli¤i ve enerjitasarrufu konusunda kamuoyu oluflturma ve ener-ji verimlili¤i projelerine destek sa¤l›yor. SGP’ninkaynak sa¤lad›¤› toplum tabanl› gruplar ve siviltoplum kurulufllar›n›n proje konular› aras›nda ik-lim de¤iflikli¤i mücadelesi ile toprak kayb›n›n ön-lenmesini iliflkilendirenler de var: K›rsalda fayda-n›n da¤›ld›¤› yenilenebilir enerji projeleri (ayd›n-lanma, s›cak su, yemek piflirme için günefl enerjisi,rüzgar, biyogaz biyokütle enerjisi kullan›m›); ya-kacak odunun ve hayvan-bitki at›klar›n›n sürdürü-lebilir olmayan kullan›m›n› azaltmaya katk›da bu-lunan enerji etkinli¤i projeleri (odun ve kömürocaklar›n›n etkinlefltirilmesi); bozulmufl topraklar›iyilefltiren biyoyak›t çal›flmalar› ve sürdürülebiliryollarla biyokütle üretimi ve kullan›m› bunlar ara-s›nda yer al›yor.

“Temiz ulafl›m” da SGP’nin destek sa¤layabildi-¤i konulardan. Özellikle küçük ve orta büyüklükte-ki yerleflimlerde güvenli bisiklet yollar›, daha iyi ya-ya olanaklar›, toplu ulafl›ma uygun park yerleri gibiçal›flmalarla motorsuz ulafl›m› (yaya, bisiklet, patenvb. motorsuz tafl›tlar›) özendirme ve gelifltirme pro-jeleri bunlar aras›nda de¤erlendiriliyor.

Arazi ve toprak bozulmas›, ormans›zlaflma, su k›t-l›¤›, su kalitesinin bozulmas›, iklim de¤iflikli¤i, bal›k

• Sürdürülebilir ‹nci Kefal› Bal›kç›l›¤› için Alternatif Geçim Kaynakla-

r› ve Sürdürülemez Tüketim Al›flkanl›klar›n›n De¤ifltirilmesi için

Olanaklar›n Halkla Birlikte De¤erlendirilmesi (1. Evre) / Do¤a

Gözcüleri Derne¤i

• Tuzla Palas Gölü Foto¤raf Kitab› / Do¤a Bel

• Ekolojik Çiftliklerde Tar›m Turizmi ve Gönüllü Bilgi ve Tecrübe Ta-

kas› Projesi / Bu¤day Derne¤i

• Ulup›nar-Ç›ral›'da Eko-turizm Geliflim Plan›n›n Kat›lmc› Uygulama-

s› / Ulup›nar Çevre Koruma Gelifltirme ve ‹flletme Kooperatifi

• Türkiye'nin Önemli Bitki Alanlar› Kitab›n›n Bas›m›, Da¤›t›m› ve Ta-

n›t›m› (‹ngilizce ve Türkçe) / WWF-Tr

• Kangallar›n Geleneksel Hayvanc›l›ktaki Rolünün Devaml›l›¤›n›n

Sa¤lanmas› ve Bu Yolla Yaban Hayat›n Korunmas› Projesi / Çoban

Köpeklerini Koruma Derne¤i

• Küre Da¤lar› Milli Park› Ulus Bölgesinde Alternatif Sürdürülebilir

Geçim Kaynaklar›n›n Saptanmas› ve E¤itimi Projesi / Afla¤›çerçi

Köyü Güzellefltirme Derne¤i

• Küre Da¤lar› Harmangerifl Beldesinde Geleneksel A¤aç ‹flçili¤inin

Sürdürülebilirli¤inin Sa¤lanmas› ve Çeflitlendirilmesi Projesi / Kas-

tamonu Köy-Koop

• Küre Da¤lar› Milli Park› ve Çevresinde Ekoturizmin Gelifltirilmesi

için Zümrüt Köyü Uygulamas› / Küre Da¤lar› Milli Park› Ekoturizm

Derne¤i

• Tunceli Sar›msa¤›’n›n (Allium tuncelianum) Korunmas› ve

Üretiminin Teflviki – 1. Evre / UYD

• Edirne E¤ribük-Göl Baba Sulakalan› Tan›t›m Kitap盤› / Edirne Çev-

re Gönüllüleri Derne¤i

• Milas Tuzla Sulakalan› Korunmas› Kampanyas› Taraflar Toplant›s›

/ Bodrumlu Gönüllüler Derne¤i

• Hakkari – fiemdinli ve Yüksekova’da Ters Lale Yetifltiricili¤inin Tefl-

viki / Do¤al Çiçekso¤anc›lar› Derne¤i

• SGP Program ve Projelerinin Belgelenmesi Projesi – 2. Evre / BSB

- Belgesel Sinemac›lar Birli¤i

• SGP Eriflim ve Tan›t›m / Bu¤day Derne¤i

• SGP Proje ve Faaliyetlerinin ‹letiflimi / KAD

• Ere¤li Sazl›klar›'n›n Yaflat›lmas› ‹çin Suyun Etkin Kullan›m› Projesi /

ESKOD - Ere¤li Sazl›k ve Çevresini Koruma ve Güzellefltirme Der-

ne¤i

• Ulusal Kufl Halkalama Program›n›n Gelifltirilmesi, Yayg›nlaflt›r›l-

mas› ve Tan›t›m› / KAD

• Uluda¤ Milli Park›'n›n Bitki Örtüsünün Korunmas› / Orman

Mühendisleri Odas› Bursa fiubesi

• Güneydo¤u Anadolu Bölgesi'ndeki Baraj Göllerinin Kufllar Aç›s›n-

dan Öneminin Belirlenmesi ve Yörede Kufl Gözlemcili¤inin Gelifl-

tirilmesi / Diyarbak›r Çevre Gönüllüleri Derne¤i

• STK’lara Çevre Projelerine Fon Arama Rehberi / Küresel Denge

Derne¤i

• Biyo-Gökova – Yerel Çözümlerle Gökova ÖÇKB’de Biyolojik

Çeflitlili¤i Koruma ve Art›rma / Gökova – Akyaka’y› Sevenler

Derne¤i

Küçük Destek Program›, kapsam›ndakiprojelerin yürütücüsü olan kurumlar›nsadece projeleri ile de¤il kurumsalyap›lar›yla da ilgileniyor. De¤iflikyörelerde de¤iflik konularda çal›flansivil toplum örgütleri y›lda bir kereyap›lan toplant›larda bir araya geliyor,tecrübelerini birbirlerine aktar›yorlar.Üç ayda bir ç›kan SGP Bülteniprojelerden haberler veriyor.

Küçük Destek Program›, “yerel hareket,küresel koruma” felsefesi ile çal›fl›yor.

Do¤a Gözcüleri Derne¤i ‹ncikefalinin üreme dönemindeavlanmas›n› önlemek ve bal›kç›l›¤›sürdürülebilir k›lacak alternatifgeçim kaynaklar›n›n tan›t›m› içinçal›fl›yor. Çal›flmalar›ndaki karalar›yerel halkla birlikte al›yor. ‹ncikefal›, Van Gölü’nde yaflayanyegane bal›k türü.

Kayseri Çevre Dostlar› Derne¤i Palas Gölü’nün do¤alkaynaklar›n›n yöre halk› taraf›ndan alg›lan›fl biçiminin onlarlaberaber ortaya ç›kar›lmas› ve gölün korunmas› ile ilgili ad›mlar›nberaber at›lmas› gerekti¤ini düflündü. Bu düflünce SGP deste¤i ilegölün kaynaklar›n› anlatan bir belgesele dönüfltü.