69
YETİŞKİNLERDE DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ Hazırlayan :Dr.Mine CEYLAN DOĞAN Danışman:Yrd.Doç.Dr.Ayşe Gülsen CEYHUN PEKER

Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

YETİŞKİNLERDE

DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ

Hazırlayan :Dr.Mine CEYLAN DOĞAN

Danışman:Yrd.Doç.Dr.Ayşe Gülsen CEYHUN PEKER

Page 2: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

SUNUM AKIŞI

Prevelans

Demir

Tanım

Etyoloji

Klinik ve Lab.bulguları

Gebelik

Tedavi

Page 3: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Prevelans

Dünya nüfusunun 1/4 ‘den fazlası anemik.

Bunun da yarısını demir eksikliği anemisi oluşturmaktadır.

Demir eksikliği anemisinin önlenmesi,tanısı ve tedavisi özellikle düşük ve orta gelirli ülkeler için önemli bir halk sağlığı problemidir.

Causes and diagnosis of iron deficiency anemia in the adult .This topic last updated: Şub 24, 2014.) www.uptodate.com sitesinden erişilmiştir

Page 4: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Global anemi prevalansı ve etkilenen kişi sayısı

Popülasyon grubu Anemi prevalansı Etkilenen Popülasyon

Yüzde %95 CI Sayı (milyon) %95 CI

Okul öncesi çocuklar Okul çocukları Gebe kadınlar Gebe olmayan kadınlar Erkekler Yaşlılar

47.4 25.4 41.8 30.2 12.7 23.9

45.7-49.1 19.9-30.9 39.9-43.8 28.7-31.6 8.6-16.9

18.3-29.4

293 305 56

468 260 164

283-303 238-371

54-59 446-491 175-345 126-202

Toplam popülasyon 24.8 22.9-26.7 1620 1500-1740

worldwide prevalence of anaemia 1993–2005

Page 5: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Demir 1

Esansiyel bir elementtir

Erişkinde 4-5 gr kadar bulunur

Oksijen taşınması, enerji yapımı, DNA, RNA ve protein sentezinde yer alır

Birçok enzimin yapısına katılır ve/veya fonksiyonu için gereklidir

Page 6: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Demir 2

Fe+3

Fe+2

Demir fazlalığında oluşan serbest demir, prooksidan olarak serbest oksijen radikallerinin ortaya çıkmasına yol açar.

Bu nedenle demir hiçbir zaman serbest bırakılmamaya çalışılır

Page 7: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Demir 3

%60-70 Hemoglobinde

%10 Miyoglobin, sitokromlar ve demir içeren enzimlerde

%20-30 Karaciğer ve makrofajlarda depolanır

Page 8: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Demir kaybı

• Vücuttan gastrointestinal sistemden dökülen epitelial hücreleri ve kanamalar

Page 9: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Andrews N. N Engl J Med 1999;341:1986-1995

Distribution of Iron in Adults

The NEW ENGLAND JOURNAL of MEDICINE -2009

Page 10: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Besinlerdeki demir •Hem demiri Kırmızı et, karaciğer, yumurta, balık •Non-hem demiri Baklagiller, yeşil yapraklı sebzeler, kuru meyveler Diyetteki oranı Emilim oranı •Hem demiri %10 %20-30 •Non-hem demiri %90 % 5

Page 11: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Diyet demirinin emilimini ve bioyararlanımını etkileyen faktörler

Heme demirinin emilimi

Heme demiri miktarı, özellikle ette

Besindeki kalsiyum miktarı (kalsiyum demir emilimini bozar)

Non-heme demirinin emilimi

Demir durumu

Uygun non-heme demiri miktarı

Pozitif ve negatif faktörlerin dengesi

Pozitif faktörler

Askorbik asit Et veya balık (hem demiri non-hem demirinin emilimini arttırır)

Negatif faktörler

Fitat (kepek, yulaf ve çavdardamevcut) Polifenoller ( çay, bazı sebzeler ve tahıllarda mevcut) Diyet kalsiyumu Soya proteini

Causes and diagnosis of iron deficiency anemia in the adult .This topic last updated: Şub 24, 2014.) www.uptodate.com sitesinden erişilmiştir.

Page 12: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

DSÖ tanımlamasına göre anemi:

>15 yaş erkeklerde Hb 13 mg/dl

>15 yaş ve gebe olmayan

kadınlarda 12 mg/dl

Gebe kadınlarda 11 mg/dl

Page 13: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Demir eksikliğinde (DE) iki basamak vardır

a) Demir eksikliği: vücudun toplam demirinin azalması olarak tanımlanır. Anemi henüz yoktur.

b) Demir eksikliği anemisi (DEA): demir eksikliğinin eritropoezi azaltması sonucu anemi gelişmiştir.

Page 14: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Normal kan sayımı

kadın erkek

Hb 12-16 mg/dl 13,5-17,5 mg/dl

Htc %35-45 %39-49

Eritrosit 3,8-5,1 milyon /mm3 4,3-5,7 milyon/mm3

MCH 26-34 pg

MCHC %32

MCV 80-100 fL

RDW 11,5-14,5

Retikülosit %0,5-1,5

Trombosit 150-450.000

Rakel 8.edition p.187 table:15-12complete blood count components

Page 15: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Eritrosit morfolojisine göre

anemilerin sınıflandırması

ANEMİ

MCV

Eritrosit morfolojisi

MCV

>100

MCV

80-95

Makrositik

MCV

< 80

Normositik Mikrositik

Page 16: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Yetişkinde anemi ayırıcı tanısı

Düşük Ortalama Eritrosit Hacmi (mikrositik anemi: MCV <80 fL)

Demir eksikliği anemisi Talasemi İnflamasyon anemisi / Kronik hastalık anemisi (sık değil) Sideroblastik anemi (örn. konjenital, kurşun, alkol, ilaçlar; sık değil) Bakır eksikliği, kurşun zehirlenmesi (nadir)

Normal Ortalama Eritrosit Hacmi (normositik anemi: MCV 80-100 fL)

Akut kan kaybı Demir eksikliği anemisi erken dönem) İnflamasyon anemisi / Kronik hastalık anemisi (örn. enfeksiyon, inflamasyon, malinite) Kemik iliği süpresyonu (makrositik te olabilir); Kemik iliği invazyonu (örn. lökoeritroblastik kan tablosu) Kazanılmış saf kırmızı hücre aplazisi Aplastik anemi Kronik böbrek yetmezliği Endokrin disfonksiyon; Hipotiroidizm Hipopitüitarizm

Artmış Ortalama Eirtrosit Hacmi (makrositik anemi: MCV > 100 fL)

Alkolizm Folik asit eksikliği B12 vitamini eksikliği Myelodisplastik sendromlar Akut myeloid lösemiler (örn. eritrolösemi) Retikülositoz; Hemolitik anemi Kan kaybına cevap Tedaviye cevap (örn. Demir, B12, FA) İlaca bağlı anemi (örn. Hidroksiüre, AZT, kemoterapötik ajanlar) Karaciğer hastalığı

Causes and diagnosis of iron deficiency anemia in the adult .This topic last updated: Şub 24, 2014.) www.uptodate.com sitesinden erişilmiştir.

Page 17: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Demir Eksikliği Anemisi nedenleri: 1.Yetersiz demir alınması:

Diyet

G.İ.S ‘den yetersiz emilim

2.Aşırı demir kaybı:

Adet bozuklukları

Gastrointestinal kayıplar

Hemoglobinüri, Hemosiderinüri

İatrojenik ( sık kan alma, hemodializ)

3.Gereksinim artışı: Gebelik ve laktasyon

Page 18: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Demir eksikliği anemisi nedenleri- GİS KAYNAKLI

Sindirim sistemi bozuklukları Demir kaybının artması Kanser/polip: kolon, mide, özefagus, ince barsak Peptik ülser, özefajit NSAİD kullanımı İnflamatuar barsak hastalığı: Ülseratif kolit, Crohn Hastalığı İntestinal parazitler Vasküler lezyonlar: anjiodisplazi, gastrik antral vasküler ektazi Meckel divertikülü Demir emilimin azalması Çölyak hastalığı Bakteriyel aşırı çoğalma Whipple hastalığı Lenfanjiektazi Gastrektomi (parsiyel veya total) ve gastrik atrofi Barsak rezeksiyonu veya bypass Ürolojik veya Jinekolojik bozukluklar İntravasküler hemoliz Protez kapak veya kardiyak miksoma, paroksismal noktürnal hemoglobinüri, maraton koşucuları, birden çok kan bağışı Yetersiz demir alımı

World J Gastroenterol 2009 October(A guide to diagnosis of iron deficiency and iron deficiency anemia in digestive diseases

Page 19: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Anamnez

Diyet

Mensturasyon

GİS

Pika öyküsü

Aspirin ve NSAİ ilaçlar

Ailede DEA öyküsü.

Kan bağışlama öyküsü

Page 20: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Mensturasyonda kanama miktarını belirlemeye yarayan sorular

Kanamanın en fazla olduğu gün ped/tampon değiştirme sıklığınız nedir?

Bir menstural periyod boyunca kaç ped/tampon kullanıyorsunuz?

Geceleri de ped/tampon değiştirmeniz gerekiyor mu?

Pıhtı büyüklükleri ne kadar?

Daha önce bir sağlık görevlisi tarafından anemik olduğunuz söylendi mi?

Normal menstural kanaması olan kadın: Ped/tampon değiştirme aralığı 3 saat Siklus süresince kullanılan ped/tampon sayısı <21/siklus Gece ped/tampon değiştirme ihtiyacı çok nadirdir Pıhtı çapı 2.5 cm’ den küçüktür Anemik değildir

Causes and diagnosis of iron deficiency anemia in the adult .This topic last updated: Şub 24, 2014.) www.uptodate.com sitesinden erişilmiştir, Obstet Gynecol 2004

Page 21: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Belirti ve bulgular- 1

Solukluk(özellikle avuç içi ve mukoza )

• Hemoglobin veya hematokrit bakılamıyorsa, avuç solukluğu değerlendirme ölçütü olarak kullanılabilir

• Yalnızca avuç içi soluk, parmak uçları pembeyse anemi

• Avuç içinin yanı sıra parmak uçları da soluksa ağır anemi olarak değerlendirilir

T.C SAĞLIK BAKANLIĞI Birinci basamağa yönelik tanı ve tedavi rehberleri 2012

Page 22: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Belirti ve bulgular- 2

Halsizlik ,iştahsızlık

Çarpıntı,baş ağrısı ,baş dönmesi,kulak çınlaması,nefes darlığı

Saç dökülmesi

Page 23: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Belirti ve bulgular 3

Tırnaklarda kolay kırılma

Kaşık tırnak, glossit, dilde papilla atrofisi,

ağız köşelerinde ragatlar

Üfürüm

Page 24: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

DEA başlangıç testleri

Hemogram

• Anemiyi saptar

• DEA düşündürebilir

• Tanı koydurucu değil

Periferik yayma

• Mikrositoz ve hipokromi

• MCV ve MCH düşüklüğü

DEA’ni kuvvetle

düşündürür.

Türk Hematoloji Derneği (THD) Yetişkinlerde DEA klavuzu-2011

Page 25: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi
Page 26: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi
Page 27: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Serum ferritini- 1

Tanıda seçkin test

Serum ferritin değeri ve

depo demir durumu (μg/L)

Yetişkinlerde:

<15 DE tanısı

15-50 olası demir eksikliği

50-100 DE olasılığı var

>100 DE olasılığı yok

Page 28: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Serum ferritini- 2

KHA ve habis hastalık varsa güvenilmez

Artmış ferritin değeri DE’ni dışlamaz

Artmış ferritin miktarlarını değerlendirirken hastalarda CRP de bakılmalıdır.

Thd yetişkinlerde dea klavuzu-2011

Page 29: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Serum demiri-TDBK-TSAT

Serum demiri

TDBK

TSAT

Thd yetişkinlerde dea klavuzu-2011

Page 30: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Bu testleri ne zaman yapalım?

Serum ferritini normal veya yüksek

Klinik olarak DEA düşünülüyorsa

KBY, Kronik enfeksiyon, habis hastalık

Thd yetişkinlerde dea klavuzu-2011

Page 31: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Serum demiri genelde sabahları düşükken akşamları daha yüksek değerlerdedir.

Tercihen sabah aç karnına alınan örneklerde çalışılmalıdır.

Thd yetişkinlerde dea klavuzu-2011

Page 32: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Demir eksikliği anemisinde laboratuvar testleri

Normal Demir Eksikliği Anemi yok

Demir Eksikliği Hafif anemi

Ağır Demir Eksk. Ağır anemi

Kemik iliği demiri (retiküloendotelyal)

2+ , 3+ Yok Yok Yok

Serum demiri (Fe), mcg/dl

60-150 60-150 <60 <40

Total demir bağlama kapasitesi, g/dl

300-360 300-390 350-400 <410

Transferrin saturasyonu, %

20-50 30 <15 <10

Hemoglobin, g/dl Normal Normal 9-12 6-7

Eritrosit morfolojisi Normal Normal Normal veya Hafif hipokoromi

Hipokromi, mikrositoz

Ferritin, ng/ml 40-200 <40 <20 <10

Eritrosit Protoporfirini, ng/ml RBC

30-70 30-70 >100 100-200

Diğer doku değişiklikleri Yok Yok Yok Tırnak ve epitel değişiklikleri

Causes and diagnosis of iron deficiency anemia in the adult .This topic last updated: Şub 24, 2014. www.uptodate.com sitesinden erişilmiştir

Page 33: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Ayırıcı Tanıda Dikkat Edilmesi Gerekenler

1. Kronik hastalık anemisi:

Ferritin düzeyine bakılması

Retikülosit hemoglobini (CHr)

Serum transferrin reseptörü (sTfR)

sTfR/ferritin (ferritin indeksinin) hesaplanması. Mutlaka CRP de bakılmalıdır. CRP yüksekse ve bu oran >2 ise DEA + kronik hastalık anemisi; bu oran < 1 ise DEA dışlanır

Page 34: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

İnceleme Sonuç

DEA KHA KHA+DEA

Serum Ferritin veya N

Serum Demiri

Demir Bağlama Kapasitesi veya N

Transferrin Saturasyonu veya N

Thd yetişkinlerde dea klavuzu-2011

Page 35: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

2. Talasemi minör:

Eritrosit morfolojisi

Hemoglobin elektroforezi

Hemoglobin H inklüzyon cisimciği aranması

3. Sideroblastik anemi:

Kemik iliği aspirasyonu ve demir boyası

Page 36: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Tam Kan Sayımında Talasemi ve Demir Eksikliğine Bağlı Anemi Ayırıcı Tanısı

Parametreler Demir Eksikliği Anemisi Talasemi Minör

Eritrosit <5.5 milyon >5.5 milyon

RDW Artmış Normal

MCV 50-80 60-70

Trombosit Artmış Normal

Hb (gr/dl) 4-12 10-11

Page 37: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Üst ve alt gastrointestinal incelemeler-1

Erkek ve menopoz sonrası kadın hastalarda aşikar bir gastrointestinal sistem (GİS) dışı kanama yoksa bu incelemeler yapılmalı:

Bütün hastalarda çölyak hastalığı araştırılmalı

Özofagogastroduodenoskopi incelemesi sonucunda sadece mide kanseri veya çölyak hastalığı saptanması alt GİS incelemesini gereksiz kılar.

Page 38: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Üst ve alt gastrointestinal incelemeler-2

İnce barsak radyolojisi Crohn düşünülmedikçe gerekli değildir.

Helicobacter Pylori aranması ve tedavisi.

Dışkıda kan aranması: Negatif bulunması GİS kanamalarını dışlamaz. o Fekal transferrin

o Dışkıda insan Hb (kolon karsinomu taramasında önemli bir yeri vardır).

Page 39: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Demir eksikliği anemisi: Dikkatli anamnez ve fizik muayene ile olası kanama yeri belirlenebiliyor mu?

Olası kanama kaynağına özgü değerlendirme

Erkek; her yaş Kadın; menopozdan sonra

Endoskopik değerlendirme, hasta >50 yaş ise kolonoskopi ile başla (A)

1 aylık oral demir denemesi Tedaviye yeterli cevap? (örn; hemoglobinde 1-2 g/dl artış)

Tanıyı tekrar değerlendir; IV Demir replasmanını düşün. Eğer cevap yoksa Endoskopik inceleme (A)

Demir replasmanına devam et ve 2 – 3 ay içinde tekrar değerlendir

Evet

Evet

Evet

Hayır

Hayır

Hayır

American Family Physician March 1,2007, Iron Deficiency Anemia

Page 40: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Gebelerde Aneminin, Anne ve Bebekte Neden Olabileceği Etkiler

Maternal ve fetal mortalite ve morbiditede artma

Düşük doğum ağırlığı riskinde artış

Bağışıklık sisteminde zayıflama

Çalışma kapasitesinde azalma

Page 41: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Gebelerde aneminin sınıflandırılması ve tedavisi

• 1- KLİNİK ANEMİ YOK :

Hemoglobin >11g/dl, solukluk yok.

• Gebelerde klinik anemi olmasa da günlük demir

gereksinimini dikkate alarak tüm gebelere ikinci trimestr’

den itibaren 6 ay ve doğum sonu 3 ay olmak üzere toplam

9 ay destek olarak günlük 50-60 mg elementer demir

verilir.

gebelerde demir destek programı uygulaması ana çocuk sağlığı ve aile planlaması

şube müdürlüğü-2005

Page 42: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

2- ORTA ŞİDDETTE ANEMİ :

Hemoglobin 7-11g/dl, avuç içi veya konjuktivada

solukluk.

Gebelere tedavide; günde 100-120 mg

elementer demir kullanılır ve 1 ay sonra

hemoglobin izlemin de en az 1g/dl’ lik artış yok

ise bir üst merkeze sevk edilmelidir.

Page 43: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

3- CİDDİ ANEMİ :

Hemoglobin <7 g/dl, avuç içi veya

konjuktivalarda ciddi solukluk ve bununla birlikte

dakikada 30 dan fazla solunum sayısı

Çabuk yorulma

İstirahatte nefes darlığının olması

• Tedavi için gebe bir üst makama acil sevk edilir.

Page 44: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

İzleme Süresi ve Sıklığı

Demir desteğinde gebelik döneminde en az 3, doğum

sonu en az 1 izlem

Reçetelendirme de en az ayda 1 izlem

Orta şiddetli anemide ayda 1 izle

Ciddi anemide ilk izlem 2 hafta sonra, daha sonraki

izlemler ayda 1

Page 45: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Sevk ölçütleri

Daha önce tanı konulmuş kan hastalığı varlığı

Hb<7 g/dl

Hb 14.6 g/dl’nin üzerinde

İlk izlemde beklenen labaratuvar değerine ulaşılamaması

gebelerde demir destek programı uygulaması ana çocuk sağlığı ve aile planlaması

şube müdürlüğü-2005

Page 46: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

worldwide prevalence of anaemia 1993–2005

Page 47: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Anemisi olan hasta MCV <95 fL

Ferritin düzeyini kontrol et

Ferritin ≤ 45 ng/ml ( 45 mcg/L)

Ferritin 46-99 ng/ml (46-99 mcg/L)

Ferritin ≥ 100 ng/ml (100 mcg/L)

Serum transferrin reseptörü

Artmış TDBK, Azalmış FE Azalmış Transferrin saturasyonu

Azalmış TDBK, Artmış FE Artmış Transferrin saturasyonu

Kemik iliği biyopsisi Artmış transferrin reseptörü Azalmış transferrin reseptörü

Düşük kemik iliği demiri

Normal kemik iliği demiri

Demir eksikliği anemisi Aneminin diğer sebeplerini araştır

Demir eksikliği anemisi değil

American Family Physician March 1,2007, Iron Deficiency Anemia

Page 48: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

ORAL TEDAVİ:

Fe+2 prepratları ilk seçenek olmalı,

Yapılan çalışmalar sonucunda fe+2 preperatlarının fe+3 preperatlarına göre Hb düzeylerindeki artışın istatistiksel olarak daha fazla olduğu tespit edilmiş.

Demir eksikliği anemisi olan kadın hastalarda oral demir tedavisinin etkinliğinin değerlendirilmesi-2008 Doç. Dr. Mustafa YENİGÜN Dr. Serap YAVUZ, Doç.Dr..Mustafa Yenigün uzmanlık tezi

Page 49: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Oral demir preperatları-1 Ferroglisin sülfat:

Ferro sanol duodenal capsül 100 mg +2 değerlikli fe içeriyor.

Ferröz sülfat:

Tardyferon depo draje 80 mg fe+2 içeriyor.

Ferröz fumarat:

Vi-fer cap: 175 mg Fe,

Vitamin B 12, Folik asit, Vitamin C,Tiamin, riboflavin,Nikotinamid, Pridoksin, Ca-pantothenate içerir.

Page 50: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Oral demir preperatları-2

Ferröz glukonat:

Lösferron forte efervesan tablet 80 mg Fe+2

Demir protein süksinilat:

Ferplex oral solusyon:Fe +3 40mg

Ferro III hidroksi polimaltoz:

Ferrum forte tablet :100 mg fe+3 içeriyor.

Page 51: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

TEDAVİ

Yetişkinlerde günlük doz genellikle 180 mg elementer demir şeklindedir. Tedavi edici dozlar bulguların şiddetine,ferritin düzeyine,hastanın yaşına ve gastrointestinal yan etkilere bağlı olarak 100-200 mg arasında değişebilir.

Demire tahammülsüzlük çok sık

Oral demir preparatları bulantı, kusma, hazımsızlık, kabızlık, ishal veya koyu renk dışkıya neden olabilir.

Page 52: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

YAN ETKİ- NE YAPALIM?

Demir preparatını düşük dozla başlamak

4- 5 gün içinde giderek dozu artırmak

Bölünmüş dozlarda veya en düşük dozda veya gıdalarla vermek

Page 53: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Biyoyararlanım

Demir emilimi çeşitli ilaçlarla azalabilir. Bu nedenle her iki ilaç arasında en az iki saat boşluk bırakılmalıdır.

İlaçlardaki demirin emilimi mide boşken alındığında artar (yemekten 1,5-2 saat sonra).

Page 54: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Biyoyararlanım

• Asitli meyve suları veya C vitamini emilimi artırırken, diğer multivitaminler, kalsiyum ve antiasitler emilimi

Page 55: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Emilimi etkileyen ilaç ve besinler

Antiasit Antibiyotik Kinolonlar Tetrasiklin Birlikte alınma Tahıl (fitat ve polifenon) Diyet ürünleri (fitat ve polifenon) Çay (polifenon) Kahve Yumurta Süt

Page 56: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Ne kadar süre kullanalım?

DEA’de oral demir tedavisi ile Hb 4 hafta içinde 1-2 g/dl artar. Bu nedenle tedavinin başlanmasından 4 hafta sonra bir kan sayımı istenmelidir. Uygun demir dozları verilmiş ve altta yatan neden düzeltilmiş ise anemi 2-4 ay içinde düzelecektir.

Hemoglobin normalleştikten sonra demir depolarını doldurmak için 3 ay daha demir tedavisine devam edilmelidir.

Page 57: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Demir Tedavisine Yanıt

Geçen Süre Yanıt

12-24 saat İntraselüler enzimlerin yerine

konması, irritabilitenin azalması,

iştah artışı

36-48 saat Kemik iliği yanıtının başlaması,

eritroid hiperplazi

48-72 saat Retikülositoz (5-7. günde en

yüksek)

4-30 gün Hemoglobin düzeyinde artma

1-3 ay Depoların dolması

Page 58: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Tedaviye direnç

Hasta ilacı kullanmış mı?

Devam eden kan kaybı?

Yetersiz tedavi süresi

Yüksek gastrik Ph Antiasit, H2 blokör,gastrik asit pompa inhibitörleri

kullanımı

Page 59: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Tedaviye direnç

Demir absorbsiyon/ütilizasyon inhibitörleri Kurşun Al intoksikasyonu(hemodiyaliz hastaları) Kr inflamasyon Kanser Yanlış tanı Talasemi Sideroblastik anemi

Page 60: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Tedaviye direnç

Çöliak hastalığı Yeni tanı DEA’ de % 10 – 15 Gluten kısıtlı diyet ile düzelme Antiendomysial antikor Helicobacter pylori Antibiotik tedavisi ile düzelme IgG antikor, Nefes testi Atrofik gastrit Gastrin , Antiparietal antikor

Treatment of the adult with iron deficiency anemia,www.uptodate.com’dan alınmıştır.

This topic last updated: Şub 27, 2014

Page 61: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Parenteral tedavi: Demir açığının fazla olduğu durumlar GİS kanamaları Menoroji Kronik hemodiyaliz Malabsorpsiyon Gastrik rezeksiyon Atrofik gastrit Çöliak hastalığı Oral tedavide yetersizlik GİS yan etkileri Tedaviye uyumsuzluk

Page 62: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Kontrendikasyon

Alerjik hastalık (astma, egzama vb)

Diğer ilaçlara duyarlılık

Karaciğer sirozu ve hepatiti olan hastalar

Enfeksiyon (akut ve kronik)

Aktif inflamatuvar hastalık (RA vb)

Akut böbrek yetmezliği

Gebeliğin ilk üç ayında

Page 63: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

İv demir formları:

Demir dekstran

Anafilaktik reaksiyon % 0.8 – 1.2

Geç dönem serum hastalığı benzeri belirtiler

Tekrarlayan tedavilerde % 2.5

Günümüzde daha güvenilir formlar

Demir sukroz

Demir glukonat

Page 64: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Verilecek toplam demir dozu (mg)= ağırlık (kg) x (Normal- hasta hemoglobin farkı) x 2,4 + 500

Genellikle gün aşırı 100 mg olarak yapılıyor.

Mutlaka test dozuyla başlanması gerekir.

Page 65: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Uygulama genelde şu şekilde yapılır

100 ml izotonik içine 1 amp konacak. 25 mg test dozu 15 dakikada yapılıp 60 dakika beklenecek. Reaksiyon olmaz ise kalanı en az 30 dakika’ da infüzyon yapılacak. Haftada üç kez olacak şekilde total doz tamamlanacak.

Page 66: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Demir Tedavisine Yanıt

Geçen Süre Yanıt

12-24 saat İntraselüler enzimlerin yerine

konması, irritabilitenin azalması,

iştah artışı

36-48 saat Kemik iliği yanıtının başlaması,

eritroid hiperplazi

48-72 saat Retikülositoz (5-7. günde en

yüksek)

4-30 gün Hemoglobin düzeyinde artma

1-3 ay Depoların dolması

Page 67: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Sevk ölçütleri 1 Başlangıç Hb<7 tüm hastalar.

Başlangıçta avuç solukluğu, yalnızca avuç içini değil parmak uçlarını da kapsayacak biçimde belirginse, ağır anemi düşünülerek,

Ağızdan demirin uygun dozda ve düzenli kullanımına karşın, 3 hafta sonra avuç solukluğunda düzelme olmaz ya da hemoglobin düzeyindeki artış 1-2 g/dl’nin altında kalır ise, tedaviye yanıtsızlık düşünülerek,

Birinci basamağa yönelik tanı ve tedavi rehberi 2012

Page 68: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

Sevk ölçütleri 2

Belirgin splenomegali veya hemoliz bulguları veya ailede hemolitik anemi öyküsü varsa,hemolitik anemi düşünerek

Dışkıda kan varsa, özellikle erişkinde gastrointestinal sistem tümörü düşünülerek

Anemi ile birlikte kalp yetmezliği bulguları varsa ağır anemi düşünülerek,

Anemi nedeni açıklanamayan hastalar, Malignite riski nedeniyle bütün yaşlı hastalar,

Birinci Basamağa Yönelik Tanı ve Tedavi Rehberleri – 2012

Page 69: Yetişkinlerde Demir Eksikliği Anemisi

• ANEMİYİ ÖNLEMENİN MUTLULUĞU

TEŞEKKÜRLER..