Yıllık Rapor 2009: Avrupa’da Uyuşturucu

Sorununun Durumu

Not Ambargo 5 Kasım 2009 10:00 CET (Brüksel saati)

2

Avrupa çapıondaki uyuşturucu sorunu hakkında en son haberler

• Avrupa uyuşturucu olgusuna 30 ülke üzerinden bir genel bakış

• Veri ve analizler: Avrupa çapında ve ülkeye göre

• En son eğilimler ve tepkiler

• 2009 seçili konularu • Çoklu uyuşturucu kullanımı: alışkanlıklar ve

eğilimler• Uyuşturucu suçları: cezalar ve diğer sonuçlar

3

Çok dilli bir bilgi paketi

23 dilde Yıllık Rapor 2009• http://www.emcdda.europa.eu/events/2009/annual-report

• İlave çevrimiçi materyaller• İstatistik bülteni • Ülke özetleri • Seçili konular• Reitox ulusal raporları

4

Genel bakış 2009

• Avrupa’da uyuşturucu kullanım düzeyleri hala yüksek

• Ancak çoğu kullanımı biçiminde büyük artış yok

• Amfetamin ve ecstasy kullanımı: genel olarak istikrarlı

• Esrar: özellikle gençlerin kullanımında düşüşe dair işaretler var

• Kokain ve eroin Avrupa’nın uyuşturucu sahnesindeki sağlam yerini korurken, yakın zamandaki herhangi bir gelişmeye dair bir işaret yok

• Çoklu uyuşturucu kullanımı: artık daha yaygın ve hizmetler için de büyümekte olan bir sorun

5

Genel bakış 2009

• Yeni uyuşturucular: pazarda yenilik ve sofistikasyon

• Giderek daha karmaşık ve değişken olan bir sentetik uyuşturucu pazarı

• Sentetik kanabinoidler: ‘tasarımcı uyuşturucularındaki’ en son yenilik

• Ecstasy pazarında değişiklikler

• Metamfetaminin yeni bölgelere girmekte olduğuna dair işaretler

6

Bölüm I

• Kokain• Eroin• Esrar• Çoklu uyuşturucu kullanımı

7

Kokain hala Avrupa’nın en popüler uyarıcısı

• Yaklaşık 13 milyon Avrupalı yetişkin (15–64 yaşları arası) yaşamları boyunca kokaini bir kez denemişken, yaklaşık 4 milyon yetişkin ise önceki yılda kokain kullanmıştır

• Hala tüketim batı AB ülkelerinde yoğunlaşmış olup, Avrupa’nın diğer bölgelerinde düşüktür

• Bilgi veren ülkelerin çoğunda geçtiğimiz yılda genç yetişkinler arasında istikrarlı veya artan bir eğilim görülmüştür

• Danimarka, İspanya, İrlanda ve Birleşik Krallık’ta son yıldaki yaygınlık (15-34 yaş arası) %3,1 ile %5,5 arasındadır

• Ele geçirmeler ve çalışmalar daha fazla yayılma potansiyeli konusunda endişe yaratmaktadır

8

Nüfus anketlerine göre önceki yılda genç yetişkinler (15-34 yaş arası) kokain kullanımı yaygınlığındaki eğilimler Üç veya daha fazla anket yapılmış olan ülkeler

9

Kokain — diğer rakamlar…

• Kokain ele geçirmelerinin sayısı 2007 yılında artrak 92 000’e ulaştı (2006’da 84 000 idi)

• Ancak, ele geçirilen miktar azaldı: 2007’de 77 ton (2006’da 121 ton)

• Uyuşturucu tedavisine ilk defa gelenlerin %22’si birincil uyuşturucu olarak kokaini belirtmektedir

• 2007’de kokainle bağlantılı yaklaşık 500 ölüm rapor edilmiştir

10

Eroin — artık azalma eğilimi yok

• Yeni veriler geçen yılın ‘istikrarlı ama artık azalmayan bir sorun’ analizini teyit etmektedir

• Eroin kullanımının üç göstergesi kaygılara yol açmaktadır:• tedavi talebi• uyuşturucu kaynaklı ölümler• ele geçirmeler

• Avrupa’da 1980’ler ve 1990’larda görülen epidemik eroin sorunları gibi değil

• Ama gene de dikkatli olmak gerek — eroin hala uyuşturucu kaynaklı sağlık ve sosyal maliyetlerde en büyük paydan sorumlu

11

Uyarı işaretleri (i): tedavi talebi

• Yaklaşık 1,2 ile 1,5 milyon sorunlu opioid kullanıcısı (AB + Norveç)

• Hala eroin kullanmaya yeni başlayanlar görülmekte

• (Birincil uyuşturucunun eroin olduğu) tedavi için taleplerin sayısı 2007’de 2002’ye göre %6 daha fazlaydı

• Sekiz ülke 2006 ile 2007 arasında birincil eroin kullanımı ile tedaviye başlayan kullanıcıların:• sayısının • ve tüm kullanıcıların yüzdesi olarak arttığını bildirdi

12

2002’den 2007’ye kullanılan birincil uyuşturucuya göre tedaviye yeni başlayanların tahmini sayısıBirincil uyuşturucuya göre hasta sayısı

13

Uyarı işaretleri (ii): uyuşturucu kaynaklı ölümler

• 1990-2006 döneminde Avrupa’da her yıl 6 400 ile 8 500 arasında uyuşturucu kaynaklı ölüm bildirilmiştir

• Çoğu ölümcül aşırı doz opioidlerle bağlantılıydı (tipik olarak %85’in üzeri)

• 2000 ile 2003 arasında uyuşturucu kaynaklı ölümlerde genel bir düşüş eğiliminin ardından daha sonraki verilerde artış görülmektedir

• 2007’de, rapor eden 18 ülkeden 13’ünde bir artış görülmüştür

14

Uyarı işaretleri (iii): ele geçirmeler

• 2002 ile 2007 arasında bildirlen eroin ele geçirmelerinin sayısı (AB + Norveç) yılda yaklaşık %4 oranında ortalama artış göstermiştir

• 2007’de tahmini 56 000 ele geçirme (2006’da 51 000)

• Ele geçirilen eroin miktarı (AB + Norveç) 2002’den sonra azalmışsa da, 2006’da 8,1 tondan 2007’de 8,8 tona yükselmiştir

• AB’ye giren eroin için önemli bir transit ülke olan Türkiye 2007 yılında 13,2 tonla rekor düzeyde bir ele geçirme bildirmiştir (2002’de 2,7 ton)

15

Esrar — kullanımda azalma

• Yaklaşık 74 milyon Avrupalı (15-64 yaş arası) yaşamları boyunca en az bir kez esrarı denemişlerdir; bunların 41,5 milyonu genç yetişkinlerdir (15-34 yaş arası)

• 17 milyon genç yetişkin önceki yılda esrar kullanmıştır

• Ancak yeni veriler, geçen yılın toplamda azalan popülerlik eğilimini desteklemekte olup, bu özellikle gençler için doğrudur

• Düşme eğilimi özellikle öğrenciler arasında görülmektedir

• ABD ve Avusturalya’dan gelen okul anketleri verileri de 2000’lerin başından beri azalmakta olan bir eğilime işaret etmektedir

16

Esrar — öğrenciler

• Avrupa çapında öğrenciler arasında (15-16 yaş arası) farklı esrar kullanım biçimleri görülmektedir (ESPAD anketleri 1995, 1999, 2003, 2007)

• Batı Avrupa ülkelerinin yanı sıra Hırvatistan ve Slovenya’da 2007 yılında yaşam boyu esrar kullanımında bir azalma veya dengelenme görülmüştür

• Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinde 2003’e kadar görülen artış eğilimi dengelenmekte olabilir (yalnızca Slovakya ve Litvanya’da %3’ün üzerinde bir artış bildirilmiştir)

• Kuzey ve Güney Avrupa’da 1990’ların ortalarından 2007’ye genel olarak daha dengeli ve düşük yaşam boyu yaygınlık tahminleri

17

15-16 yaş arasındaki öğrenciler arasında yaşam boyu esrar kullanımında farklı eğilim biçimleri

123

18

Esrar yaygınlık oranları. Avrupa, ABD ve Avusturalya’da 15-16 yaş arasındaki öğrencilerin ömür boyu esrar kullanım yaygınlığındaki (%) eğilimlerin (ağırlıklandırılmamış) karşılaştırması

19

Esrar — genç yetişkinler

• Önceki yılda genç yetişkinler arasında (15-34 yaş arası) esrar kullanımında 2002 ile 2007 arasında genel olarak bir dengelenme görülmüştür

• Ancak Avrupa’daki düzenli ve yoğun esrar kullanıcıları sayısı daha az ümit vericidir

• Tüm genç Avrupalıların %2,5’e varan bir oranı her gün esrar kullanıyor olabilir

• Risk altında olan ve potansiyel olarak tedavi ihtiyacı olan büyük bir nüfus vardır

• Yenilikçi tepkilere bir örnek: internet tabanlı uyuşturucu tedavisi müdahaleleri

20

Ulusal anketlere göre genç yetişkinler arasında (15-34 yaş arası)

önceki yılda esrar kullanımı yaygınlığı

Üç veya daha fazla anket yapılmış olan ülkeler

21

Çoklu uyuşturucu kullanımı — alışkanlıklar ve eğilimler • Çoklu uyuşturucu kullanımı Avrupa’da yaygındır

• Farklı maddelerin bir arada kullanılması ‘yüzyüze bulunduğumuz sorunların birçoğundan sorumludur veya bu sorunları karmaşıklaştırmaktadır’

• Riskleri artırır ve tedavi verilmesini karmaşıklaştırır

• Alkol neredeyse tüm çoklu uyuşturucu kullanımı repertuarlarında bulunmaktadır

• ‘Seçili konu’ — bu davranışın aşağıdaki gruplardaki özeti: • öğrenciler (15–16 yaş arası)• genç yetişkinler (15–34 yaş arası) • sorunlu uyuşturucu kullanıcıları

22

Çoklu uyuşturucu kullanımı — öğrenciler

• 22 ülkede anketi yapılan öğrencilerden (15–16 yaş arası):• %20’si son bir ay içinde alkol ve sigara• %6 alkol ve/veya sigarayla birlikte esrar• %1’i alkol ve/veya sigarayla birlikte en az bir başka yasadışı

uyuşturucu (ecstasy, kokain, amfetaminler, LSD veya eroin) kullanımı bildirmiştir

• Çoklu uyuşturucu kullanımı toksik etki riskini artırabilir ve uzun vadeli sorunların ortaya çıkması riskinin artmasıyla bağlantılandırılmaktadır

23

Çoklu uyuşturucu kullanımı — genç yetişkinler

• Genç yetişkinler arasında (15–34 yaş arası), çoklu uyuşturucu kullanımı yerleşik madde kullanımı alışkanlıklarını yansıtmakta olup, potansiyel olarak uzun vadeli sağlık sorunlarına yol açmanın yanı sıra boş zamanlarda akut risk almayı da gösterebilir

• Bu yaş grubundaki sık ve şiddetli alkol kullanıcılarının önceki yılda esrar kullanma oranı genel nüfusa göre iki ila altı kez daha fazla olabilmektedir

• Bu süre içinde kokain kullanma olasılığı da genel nüfusa göre iki ila dokuz kez daha fazlaydı

24

Çoklu uyuşturucu kullanımı — sorunlu uyuşturucu kullanıcıları

• Özellikle sorunlu uyuşturucu kullanıcıları arasında yaygın

• Zaten sorunlu olabilecek sağlık durumlarını kötüleştirerek daha fazla risk almalarına neden olduğu gibi bazen de ağır sonuçlara yol açabilir

• Yakın zamanda yapılan bir analizde, tedaviye girenlerin yarısından fazlası (%57) en az iki farklı uyuşturucuyla sorunu olduğunu bildirmiştir

• Ölümcül aşırı dozlardan sonraki toksikoloji raporları birden fazla maddenin varlığını göstermektedir

• Sorunlu uyuşturucu kullanıcıları arasında çoklu uyuşturucu kullanımının yönetimi karmaşık bir iştir

25

Bölüm II

• ‘Hareketli bir hedefi vurmanın’ güçlükleri • Yeni uyuşturucuların tespiti• İnternet’in izlenmesi• ‘Spice’• Ecstasy• Metamfetamin

26

‘Hareketli bir hedefi vurmanın’ güçlükleri’

• Pazardaki yenilikler ve sofistikasyon uyuşturucu politikaları için zorluk yaratmaktadır

• Sentetik uyuşturucu pazarı giderek daha karmaşık ve değişken bir hale geliyor

• Tedarikçiler artık üretim süreçleri, ürün yelpazeleri ve pazarlama konusunda ‘son derece yenilikçi’ olmaya bağlamışlardır

• Yasadışı uyuşturuculara yasal alternatiflerin (‘yasal kafa yapıcı maddeler’ de denen) pazarlanmasında ‘giderek artan sofistikasyon’

• Geniş madde yelpazesi ve giderek artan İnternet kullanımı

27

Yeni uyuşturucuların tespiti

• Avrupa yeni uyuşturucuların tespitinde yol katediyor

• AB erken uyarı sistemi (1997’de kurulmuş olan hızlı tepki mekanizması) bugüne kadar 90’ın üzerindeki maddeyi tespit etmiştir

• 2008 yılında AB Üye Devletleri tarafından EMCDDA ve Europol’e 13 yeni psikoaktif madde bildirilmiştir

• İlk kez bildirilen maddeler arasında sentetik bir kanabinoid olan JWH-018 de bulunmaktaydı

• Sentetik kanabinoidler — ‘tasarımcı uyuşturucularının’ gelişimindeki son aşama

28

İnternet’in izlenmesi

• İnternet’in izlenmesi — ‘yeni uyuşturucu eğilimlerinin saptanmasında önemi giderek artan bir unsur’

• Artık psikoaktif maddeler için önemli bir pazaryeri

• 2009 yılında EMCDDA, 17 Avrupa ülkesindeki 115 çevrimiçi satış yerini izlemiştir

• Çevrimiçi satıcıların çoğunun web sitesi Birleşik Krallık (%37), Almanya (%15), Hollanda (%15) ve Romanya’da (%7) kayıtlıydı

• Çevrimiçi pazarın yenilikleri arasında belirgin markalar ve cazip ambalajların yaratılması bulunmakta olup bunun önemli bir örneği ‘Spice’tır

29

‘Spice’ gelecekteki ürünlerin bir işareti mi?

• ‘Spice’ markası altında pazarlanan ürünler 2008 yılından beridir erken uyarı sistemi aracılığıyla izlenmektedir

• Ambalaj bilgilerinde bunların bitki veya bitkisel malzemelerin bir karışımı olduğu söylenmekteyse de (genellikle tütsü olarak satılmaktadır), bazı partilerde sentetik kanabinoidler (örneğin, JWH-018) bulunmaktadır

• Bu maddeler ürün bilgilerinde bulunmadığından bilinmeden tüketilebilir

• İzlenen 115 çevrimiçi satış yerinin %48’i ‘Spice’ satmaktaydı

30

Ecstasy pazarındaki değişiklikler

• 2007’ye kadar analizi yapılan çoğu ecstasy tableti tipik olarak MDMA veya başka bir ecstasy benzeri madde (örneğin, MDA, MDEA) içermekteydi

• Bu bazı AB ülkelerinde değişmekte olabilir: Danimarka ve Hollanda’da yakın zamanda ele geçirilen veya satılan ‘ecstasy’ tabletlerinin yaklaşık yarısında MDMA yoktu (bunun yerine tabletler mCPP içermekteydi)

• Ecstasy pazarındaki değişiklikler öncüllerin saptırılmasındaki çabaların daha başarılı olmasının bir sonucu olabilir

• MDMA yapımında kullanılan önemli bir öncül olan PMK’nin bulunamaması yakın zamanda gerçekleşen bu değişiklikleri açıklıyor olabilir

31

Metamfetamin yeni alanlara doğru ilerliyor

• Metamfetamin henüz Batı Avrupa’daki uyarıcı pazarına dikkate değer bir giriş yapmamıştır (hala kokain veya amfetamin yaygındır)

• Ancak metamfetaminin (Çek Cumhuriyeti’nin ötesinde) yeni alanlara doğru ilerlediğine dair bazı işaretler vardır

• Slovakya’da metamfetamin kaynaklı sorunlar artmakta olup Norveç ve İsveç gibi Kuzey Avrupa’nın bazı bölgelerinde daha fazla bulunabildiği görülmektedir

• Coğrafi konumu metamfetamin öncülü BMK’yi AB dışından ithal etmeyi kolaylaştırıyor olabilen Litvanya’da bazı yeni üretim noktaları tespit edilmiştir

32

Metamfetamin — Norveç ve İsveç

• 2007 yılında Avrupa’da toplamı yaklaşık 340 kg’ı bulan neredeyse 4 500 metamfetamin ele geçirmesi bildirilmiştir

• Norveç, büyük farkla en yüksek ele geçirme sayısı (1 284) ve en büyük ele geçirilen metamfetamin miktarına sahiptir (167 kg)

• Avrupa’da ele geçirilen ikinci en büyük metamfetamin miktarı (51 kg) İsveç’te gerçekleşti

• Avrupa’da metamfetamin üretimi geleneksel olarak Çek Cumhuriyeti’ndeki küçük ölçekli mutfak laboratuvarlarda yapılmıştır

• Europol artık Avrupa’nın diğer bölgelerinde (örneğin, Almanya, Hollanda) daha büyük bazı üretim noktaları bildirmektedir

33

2008’de ele

geçirilen metam-

fetamin üretim

tesisleri ve belli

başlı kaçakçılık

akışları

34

Bölüm III

• Tedavinin Bugünkü Durumu• Seçili konu: Uyuşturucu suçları• Avrupa ve ötesine etkili uyuşturucu

politikalarının geliştirilmesi

35

Tedavi ‘tek tipten’ hedefli çözümlere

• Uyuşturucu kullanıcıları için hizmetler giderek farklılaşmakta olup tümleşik bir bakım paketi olarak sunulmaya başlanmıştır

• Hasar azaltma ve tedavi müdahaleleri sıklıkla birbiriyle bağlantılı olup aynı hizmet sağlayıcılar tarafından sunulmaktadır

• 2007 yılında, Avrupa’da yaklaşık 650 000 opioid kullanıcısının ikame tedavisi aldığı tahmin edilmektedir

• Tedavi kapsamı hala düzensizdir (örneğin, metropoller dışındaki bölgelerde tedaviye sınırlı erişim, doğudaki AB Üye Devletleri’nde ikame tedavilerinin düşük oranlı oluşu)

• Uyuşturucu tedavisinin genel sağlık hizmetleriyle bütünleşmesi daha geniş ölçekte tedavi sağlamaya katkıda bulunabilir

• Giderek daha fazla proje uyarıcı ve esrar kullanıcılarının ihtiyaçlarına yanıt vermektedir

36

AB-27’de 1993’ten 2007’ye opioid ikame tedavisi alan

hastaların sayısındaki eğilim

0

100000

200000

300000

400000

500000

600000

700000

1993 1995 1997/1998 2001/2002 2003 2005 2007

Clie

nts

in s

ub

stitu

tion

trea

tmen

t

37

Uyuşturucu suçları: cezalar ve diğer sonuçlar

• Uyuşturucu suçlarının sonuçları hakkında çok az bilgi vardır

• Seçili konu — bu boşluğu doldurmaya doğru bir adım

• 26 ülkede uyuşturucu kanunlarını ihlal edenlerin başına ne geldiğini araştırmaktadır

• Ulusal istatistikler (polis, savcılık, adliye) aşağıdakilere göre incelenmektedir: • suçun türü (kişisel kullanım, tedarik) • sonucun türü (para cezası, tutuklama, tedavi, sosyal çalışma)

• Tutuklama cezaları kullanım veya bulundurma için çok ender verilmekte iken tedarikle ilgili suçlar için yaygındırlar

38

Avrupa ve ötesinde etkili uyuşturucu politikalarının geliştirilmesi

• Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler uyuşturucu eylem planlarını yenilemişlerdir

• Her iki kurum da uyuşturucu politikalarını iyileştirmek için izleme ve değerlendirmenin önemini vurgulamaktadır

• Neredeyse tüm AB Üye Devletlerinin bir ulusal uyuşturucu

stratejisi veya eylem planı vardır

• Üye Devletlerden üçte ikisi bu politika belgelerini değerlendirmeyi planlamaktadır