Yüzme Sporunda Küçük Yaştaki Sporcular ile İletişim

Becerileri

Prof. D. Turgay BİÇERMarmara Üniversitesi

Olimpiyat Evi,

10 Mayıs 2014

İletişimin Temel İlkeleri

•Anlamak, anlatmak ve uzlaşmak ( var olmak,

etkilemek, haberleşmek ve mutlu olmak) için yapılır;

•Önce insanın kendisiyle başlar.

•Karşımızdaki ne algılıyorsa aslında biz onu

anlatmışızdır.

• İleti, iletiyi gönderenin sorumluluğundadır.

•En iyi iletişimci en esnek olandır.

•Açıklık, doğallık ve samimiyet iletişim özüdür.

•İletişimsizlik diye bir şey yoktur.

İleti…

• Yüz yüze iletişim % 7 kelimeler, % 38 ses tonu ve % 55 beden dili’nden oluşur (Mahrebian ve

Ark)• Telefonda %82 ses, %18 kelime, yazıda ise

%100 kelimedir.• Tüm anlaşmazlıkların nedeni dinleme

eksikliği, ben merkezcilik, eksik bilgi, önyargılar, katı tutum ve samimiyetsizliktir.

Yamamoto (1979) 4. ve 5. sınıf öğrencilerine 20 tane hoş olmayan deneyimin yarattığı stresin büyüklüğünü sıralattığı çalışmada (en stresliden en az stresliye doğru sıralanmış şekliyle), (akt. H.Kasap)

“Yarışta mağlup olmak“ 17.

“dişçiye gitmek”, 3.

“dersle ilgili ödev vermek” 2.

“yeni bir kardeş sahibi olmak” 1.

Sonuçlar yarışmanın daha az stresli olduğunu göstermektedir.

Fakat bu bulgular elit sporcu bulgusu değildir

Spor Yarışma ve Rekabet

Spor yarışmalarının içerisinde yer alan çocuk, yetişkinlerin seyirci olarak orada yer almaları durumunda, kendileri için değil de seyirciler için performansını ortaya koymaya çalışmaktadır

Çocuk her ne kadar spor yapmaktan zevk alsa da, seyirci karşısında göstereceği kötü performans sonrasında beden dili ya da sözel eleştiri şeklinde seyircilerden bir şekilde kötü tepki alacağını bilmekte ve bu kötü tepki ortaya iyi performans koyulması için olumsuz pekiştireç şeklinde görev yapmaktadır

Spor Ortamı ve Yetişkinler

“Çocuklar katılıma zorlanırlarsa ya da engellenirlerse Potansiyel bir stres olgusu oluşur” (Scanlan ve Paser, 1997)

“Rakibine sürekli olarak geçilen çocuk kazananlara göre daha fazla kaygı yaşar” (Martens ve Gill, 1976)

Spor Ortamı ve Çocukta Stres

• Çocuklar oyundan ya da antrenman zevk almazsa• Kazanma, yarışmanın en önemli öğesi olursa• Çocuklar antrenmanda antrenör ve takım arkadaşlarının sözlerine üzülürlerse• Antrenman düzenli olarak yemek ve uyku takvimi ile uyuşmazsa

Çocuk ve Genç Sporlarında Stresi Artıran Unsurlar

• Çocuk bedensel ya da genetik özelliği nedeni ile yaş grubundan elenirse• Çocuklar kendi istedikleri konumda oynatılmaz, ısrarla farklı yerde oynatılırlarsa• Akademik takvim içinde çocuk sadece tek bir spor dalına odaklanırsa• Aile çocuğu spor yapmaya zorlarsa ya da engellerse

• Sporcu antrenmanda, yarışmadan daha iyi derece çıkartıyor mu?

• Yarışma öncesi gece uyku sorunu var mı?• Sporcu yarışma öncesi “kaybetmeyi kabullenmekte” sorun yaşıyor mu?• Yarışmadan hemen önce kişiliğinde değişmeler oluyor mu?• Yarışmadan bir gece önce ve yarışma günü hastalıktan yakınıyor mu? (Gould, 1994)

Antrenör Stresi Anlamak İçin Ne Yapmalı?

Çocuk Sporcu da stresin ortaya çıkması

• İyi performans gösterememe• Kaybetme düşüncesi• Sonucu merak etme• Oyunun durumu ve akışı• Yapabileceğinden daha azını yapma korkusuçocuk ve genç sporcular için STRES yaratıcı olduğunu belirtmektedir (Passer, 1998)

Spor Ortamı ve Çocukta Stres

Çocuk Sporcular• Her çocuk kendine özeldir ve önce kabul edilmek ister,• Çocuk oyun hakkı vardır ve oyunlardan haz almalıdır• Her davranış bir nedenden dolayı yapılır,• Çocuklarda davranış, düşünceden önce gelir,• Çocuklar sözlerden çok davranışlarla öğrenir,• İleti açık, net, kısa, olumlu ve tutarlı olmalıdır,• Eleştiriler sorundan çok çözüme ve davranışa yönelik

olmalıdır; kişiliğe ve kimliğe değil,• Olumlu pekiştirmeler sık kullanılmalıdır.• Övgüler yeteneğe ve davranışa olmalı ve

abartılmamalıdır.• Çocuklar olduğu gibi kabul edilmeli, olunmasını istenildiği

gibi davranılmalıdır.

• Hiçbir çocuk bir diğeri ile kıyaslanmamalıdır,

• Hata ve yanlışlar birer eğitim unsuru olarak kullanılmalıdır,

• Güven ilişkisi çocuk sporcularda hayati önem taşır,

İletişim Tarzları

• İyi Değilim – İyisin

• İyi Değilim – İyi Değilsin

• İyiyim – İyi Değilsin

• İyiyim - İyisin

Tipik 12 ( YapMA)

1) Emir vermek, yönlendirmek2) Gözdağı vermek, uyarmak3) Ahlak dersi vermek4) Öğüt vermek, çözüm önermek5) Nutuk çekmek, mantıklı düşünce

önermek6) Yargılamak, eleştirmek, suçlamak

Mümkünse Yapma

7) Övmek, aynı düşüncede olmak

8) Ad takmak, alay etmek

9) Yorumlamak, analiz etmek

10) Sorgulamak

11) Şakaya almak, ilgi dağıtmak

12) Güven vermek, desteklemek, avutmak

Eşduyum (empati) Yapmak

• Olaylara karşımızdaki insanın gözleriyle bakmaya çalışma ve onu anlamaya başlamaktır ama o olmak, orada kalmak ve oradan çıkmamak değildir.

• Aşırı eşduyum «hayır diyememe» sorununa yol açar, yetersiz eşduyum ise kişilerarası köprü, güven ve anlayış sorununa yol açar.

Önce Anla, Sonra Anlat…

Eşduyum Sağla Yol Göster

Güven Yaratır,İlişkileri Sıcak Tutar

Amaca Yöneltir

Dinlemek, Konuşmak Kadar Önemlidir .

dpe

Dinleme Düzeyleri

• Görünüşte Dinlemek

• Seçerek Dinlemek

• Saplantılı Dinlemek

• Savunucu Dinlemek

• Tuzak Kurucu Dinleme

• Etkili (eşduyum- empatik) Dinlemek

Etkin ( Eşduyumlu) Dinlemek

• Karşındaki insana yönel ve anlamaya çalış,• Göz teması kur, • Savunma yapma, soru sor, anlamaya

çalıştığını göster, zaman tanı• Çocuğun duygularını ifade etmesini sağla,

zaman tanı,• “Şunu mu anladım, bunu mu demek istedi,

doğru anlamış mıyım” diye sor• hı, hı.. de, kafa ile onayla vs.

• Varsa diyeceğiniz, suçlamadan, yargılamadan yalnızca söylemek istediklerinizi söyleyin, gerekirse tekrar edin,

• Uzlaşmaya çalışın, çatışmaktan kaçının,• Gerekmiyorsa konuşmayın,• Teşekkür edin, doğruyu ve görme fırsatı verdiği

için veya yardımı için …

Çatışma Yaşıyorsanız Uzlaşmak İçin Kullanın

Sorunu siz yaşıyorsanız

( Duygularınızı suçlamadan anlatın BEN DİLİ )

Sorun YOK

Sorun Karşınızdaki yaşıyorsa (Anlamaya çalışın- savunmaya geçmeyin)

Ekmek Arası Köfte Metodu

1. Önce çabasını anladığınızı gösterin

2. Sonra katkı yapın

3. Sonra tekrar övgüyle bitirin

dpe

JOHARİ PENCERESİ

AÇIK KÖR

GİZLİ BİLİNMEYEN

Kendinin Bildiği

KendininBilmediği

BaşkalarınınBildiği

BaşkalarınınBilmediği

Daha İyi Bir İletişim İçin

• Kimseyi utandırmayın.• Daha iyi bir ifade her zaman vardır.

Seçeneklerinizi zenginleştirin.• Teşvik ve övgü sözcüklerini sık,

yerinde ve gerçekçi kullanın.• İnsanların kendileri olmasına şans

tanıyın.• Gerekirse diksiyon ve güzel

konuşma dersleri alın.

Daha İyi Bir İletişim İçin

• İyi dinleyin. İletişimin çoğunluğu iyi dinlemektir.• Eleştiri yerine düşüncenizi söyleyin. Beden dili

kullanın.• Esneklik en iyi iletişimdir.• İçeriksiz mesaj verin.• Vücut dilinize önem verin.• Özgüveninizi koruyun ve geliştirin.• İnsanlar dışıyla karşılanır, içiyle uğurlanır.

Temsil Sistemleri

Görsel Tipler

Görüntülerle Düşünürler. Hızlı Konuşurlar Ve Konuşma Tarzına Dikkat

Etmezler. Göğüs Nefesi Alırlar, Kullanırlar. Kullandıkları Kelimeler Ve Mecazlar Görsel

Ağırlıklıdır. Göz Hareketleri Yukarıdadır.

Mecazlar

Şeffaf Politika - Yüz Ruhun Aynasıdır – Bahtı Kara – Akla Karayı Seçmek – Haklı Olduğunu Göstermek – Gününü Göstermek –

Görüşünü Almak – Gözünde Büyütmek ...

İşitsel Tipler

Kullandıkları Sözcüklere Daha Çok Önem Verirler.

Orta Hızda Nefes Alırlar.Şiir Gibi Konuşurlar Ve Konuşmaktan Keyif

Alırlar.Gözler Yanlara Gidip Gelir.Sözel Şeylere Daha Çok Tepki Verirler.

Mecazlar - Duymazlıktan Gelmek – Kulağa Hoş Gelmek –

Bir Kulaktan Girip Ötekisinden Çıkmak – Kulak Asmamak – Kulak Ardı Etmek – Kendi Çöplüğünde Ötmek

TEMSİL SİSTEMLERİ

Dokunsal Tipler Ağır ve yavaş konuşurlar. Konuşma araları uzundur. Az ve öz konuşmayı tercih ederler. Cümleler dokunsal (hissel) ağırlıklıdır. Derin diyafram nefesi alırlar. Monoton bir tarzda konuşurlar. Gözler konuşurken sağ alta bakarlar.

Mecazlar Konuya dokunmak – olayın üstüne gitmek – kanı ısınmak – konuyu kavrayamamak – kontak kurmak –

ilişkiyi anlayamamak – gücüne gitmek – akıntıya kürek çekmek – ağırlığını koymak – soğuk duş etkisi yapmak

– donup kalmak – üstüne gelmek ...

Vücut Duruşları

• Görsel Öğrenenler

- Geriye yaslanırlar başlar ve omuzlar yukarıdadır kısa ve çabuk nefes alırlar (göğüs nefesi)

• İşitsel Öğrenenler

- Vücut ileri kaykılır baş önde yada yanda omuzlar arkada, kollar kapalıdır orta hızda nefes alıp verirler.

• Dokunsal Öğrenenler

- Omuz ve beden düşüktür. Derin diyafram nefesi alınır.

Sözel TemsillerGörsel Kelimeler

İşitsel Kelimeler

Dokunsal Kelimeler

Nötr Kelimeler

Kokusal Kelimeler

Tatsal Kelimeler

bakmak, resim, odaklanmak, hayal etmek, karanlık, sahne, perspektif, parlak, netleştirmek, gözlemek, öngörmek, göstermek, açığa çıkarmak, ifşa etmek, görmek, araştırmak, ayırmak, toplamak, birleştirmek, vizyon

söylemek, duymak, işitmek, sesli, sessiz, sakin, ahenkli, uyumlu, sağır olmak, dinlemek, konuşmak, tartışmak, bağırmak, ima etmek, çalmak, vokal yapmak, çınlamak

dokunmak, hissetmek, temas kurmak, sürmek, katı, yumuşak, sıcak, soğuk, pürüzlü, kaba, konsantre olmak, odaklanmak, kaçmamak, basmak, baskı kurmak, duyarlı olmak, vurgulamak, bozulmak, kırılabilir olmak

karar vermek, düşünmek, hatırlamak, bilmek, tanımak, katılmak, önlemek, değerlendirmek, değişmek, bilinç, insancıl olmak, öğrenmek

bayat, taze, kokmak, koklamak, koku yaymak, mis, aroma, kokuşmak

acı, tatlı, mayhoş, ekşi, sulu, tuzlu, tat almak, tatsız, çiğnemek, yutmak, ısırmak, lezzet

GÖZ HAREKETLERİ

Göz hareketleri deneyim ve düşünceleri anlamada önemlidir.

GÖRSEL HATIRLANAN

GH

İŞİTSEL HATIRLANAN

İH

İŞİTSEL İÇ DİYALOG

İD

GÖRSEL TASARLANAN

GT

İŞİTSEL TASARLANAN

İT

DOKUNSAL D

BOŞ BAKMAK = ZİHİNDE HAYAL ETMEK

Alt Sistemler(Deneyim ve davranışları oluşturmada zihinsel alt

bloklardır. Alt sistemleri değiştirmek tecrübe ve davranışı da değiştirir.)

Görsel İşitsel DokunsalResimlerin;

rengi, büyüklüğü,

uzaklık–yakınlığı,

zıt renkleri

Resmin yeri

Hareketi

Netliği

Çerçeveli ya da filmi

Parlaklığı

Seslerin; yüksekliği

Tınısı

Ritmi

Derinliği

Uzaklığı

Katkısı

Ara temposu

Sürekliliği

Duygu ve hislerin;

yoğunluğu

Dokusu

Keskinliği

Yeri

Büyüklüğü

Sıklığı

Derinliği

Davranış Filtreleri

Yaklaşan – Kaçan- Motive olurken Girişken – Tepkisel- Davranışlarda Eşleşen – Eşleşmeyen- Kıyaslarda Detaycı – Bütüncül-Bakış Açısı Gereklilik Zorunluluk – Eylem Kurallı Kuralsız ( Fırsatçı - Bağımsız)- İçerikte Süreç Sonuç Odaklık. Eylemlerde Geçmiş – Şimdi – Gelecek odaklı- Zaman Kısa – Orta – Uzun dönem odaklı- Süre Görev – İnsan –Çevre odaklı- Referans İç – Dış referans Odaklı- Karar verirken

dpe

Bedenimizi nasıl kullanırız ?

• Göğüs• Baş• Gövde• Yüz ifadeleri• Eller kollar ve parmaklar• Kol kavuşturmak• Bacak bacak üstüne atmak• Oturma biçimleri• Beden duruşu• Oturma düzeni

Mesafe Ve Bedensel Temas

1. MAHREM ALAN (0-25 cm) : Yakın ilişkiler

2. KİŞİSEL ALAN (25 cm-1m) : Tanıdık ilişkiler

3. SOSYAL ALAN (1-2.5 m) : Günlük ilişkiler

4. GENEL ALAN (2.5 m sonrası) : Başkaları ile ilişkiler

1 Ben

22 SenSen

44ÖzÖzeleştieleşti

riri

33OnlarOnlar

55ÇocukÇocuk

BAKIŞ AÇILARIBAKIŞ AÇILARI Esnek olan en avantajlıdır)Esnek olan en avantajlıdır)

Anlamlı, coşkulu, bereketli ve mutlu bir yaşam dileklerimizle

doruk performans enstitü