Otwarte farmy

krajuZ miasta do

O T WA R T E FA R M Y Z m i a s t a d o k r a j u 3

Więcej informacji o Unii Europejskiej można znaleźć w portalu Europa (http://europa.eu).

Okładka: © LEAF (Linking Environment and Farming)

PDF ISBN 978-92-79-50522-5 doi:10.2762/286158 KF-01-15-593-PL-N

Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2015

© Unia Europejska, 2015

Powielanie materiałów dozwolone pod warunkiem podania źródła.

Europe Direct to serwis, który pomoże Państwuznaleźć odpowiedzi na pytania dotyczące Unii Europejskiej.

Numer bezpłatnej infolinii (*):00 800 6 7 8 9 10 11

(*) Informacje są udzielane nieodpłatnie, większość połączeń również jest bezpłatna (niektórzy operatorzy, hotele lub telefony publiczne mogą naliczać opłaty).

? Co to jest otwarta farma?To farma, która w wybranym dniu lub przez kilka dni w roku jest otwarta dla gości. Dni otwartych farm mogą być organizowane przez konkretnych rolników lub przez grupę rolników, którzy postanowili zaprosić ludzi z okolicy do odwiedzenia ich domów. W celu maksymalizacji oddziaływania są one często organizowane w ramach lokalnych, regionalnych lub krajowych inicjatyw, w których setki rolników oczekują gości w konkretny dzień lub weekend.Na otwartej farmie goście zwiedzają gospodarstwo i w ten sposób mogą zobaczyć, jak ono działa i lepiej poznać codzienne życie rolników. W czasie dni otwartych farm można między innymi spróbować wyprodukowanej lokalnie żywności lub wziąć udział w różnorod-nych zajęciach edukacyjnych lub zabawach dla dzieci i młodzieży w ramach wycieczek szkolnych lub klasowych.

Czemu mają służyć otwarte farmy?Obecnie większość ludzi mieszka w miastach, nie mając kontaktu z ludźmi produkującymi żywność. Mieszkańcy miast mogą nie do końca rozumieć, czym zajmują się rolnicy i jak bardzo nowoczesne są technologie stosowane w produkcji żywności. Mogą sobie nawet nie zdawać sprawy, że rolnicy produkujący żywność wysokiej jakości odgrywają również ważną rolę w ochronie środowiska i zapewniają rozwój społeczności wiejskich. Otwarte farmy umożliwiają ludziom odwiedzanie lokalnych producentów i zdobywanie wiedzy o rolnictwie i znaczeniu rolników. Pozwala to zwiększać świadomość w zakresie wykonywanych na farmach prac, dzięki którym mamy co jeść, a jednocześnie wzmacniać więzi miedzy konsumentami, rolnikami i społecznościami wiejskimi.

© D

euts

cher

Bau

ernv

erba

nd

O T WA R T E FA R M Y Z m i a s t a d o k r a j u 54

Prezentacja otwartych farmDni otwartych farm odbywają się w całej UE. W niektórych krajach wypadają w konkretnym dniu rolniczego kalendarza, a w innych są stosunkowo nowym wydarzeniem. Podajemy tutaj tylko kilka przykładów rolników i organizacji z całej Europy organizujących ciekawe dni otwartych farm.

DNI OTWARTYCH FARM, NIEMCYDni otwartych farm są organizowane w Niemczech od 1996 roku. Zostały ustanowione przez lokal-nych rolników, a obecnie są wspierane przez władze regionalne i krajowe, lokalne izby handlu oraz niemieckie stowarzyszenie rolników. Dni otwartych farm są organizowane głównie na poziomie regionalnym (Länder), a rolnicy mają dostęp do porad i zasobów pomocnych przy organizacji wydarzeń. Oprócz korzystania z regional-nych sieci goście mają też możliwość szukania uczestniczących farm na dedykowanej krajowej witrynie internetowej.Dni otwartych farm odbywają się na ogół od maja do października i obejmują imprezy związane z hodowlą zwierząt, wystawy maszyn rolniczych, występy estradowe i gry da dzieci. Jedną z kluczowych organizacji wspierających tę inicjatywę jest niemieckie stowarzyszenie rolni-ków, które reprezentuje 380 000 rolników z całego kraju. Pierwszy krajowy dzień otwartych farm miał miejsce w 2014 roku i uczestniczyło w nim 800 farm.• LISTA OTWARTYCH FARM: www.die-deutschen-bauern.de/offener-hof

TURYSTYKA PO OTWARTYCH FARMACH, ŁOTWAŁotewskie stowarzyszenie turystyki krajowej, Lauku ceļotājs, organizuje otwarte farmy, aby poka-zać obywatelom, zarówno z kraju, jak i zagranicy, jak jest produkowana lokalna żywność. Założone w 1993 roku stowarzyszenie pomaga przyciągać ludzi do łotewskich farm specjalizu-jących się w różnorodnych produktach, w tym grzybach, miodach, serach, owocach, warzywach, roślinach leczniczych, rybach, a nawet w hodowli strusi. „Otwarte farmy wspomagają naszą wieś licznymi kreatywnymi pomysłami biznesowymi. To punkty autentycznych spotkań ludzi z miast i wsi, pożytecznych dla obu stron”, powiedziała Asnate Ziemele, Prezes Litewskiego stowarzyszenia turystyki wiejskiej.Stowarzyszenie organizuje także „Dni otwarte na wsi”, podczas których wybrane farmy przez dwa dni oferują gościom rabaty na produkty i usługi, degustacje potraw i napojów, wycieczki i warsztaty.• WIĘCEJ INFORMACJI: www.celotajs.lv/en

NIEDZIELA OTWARTYCH FARM I DNI OTWARTYCH FARM DLA SZKÓŁ W ZJEDNOCZONYM KRÓLESTWIENiedziela otwartych farm to coroczne wydarzenie, w którym bierze udział blisko 400 farm organizujących zajęcia dla ponad 200 000 gości. Od inauguracji, która miała miejsce w 2006 roku, ponad 1350 rolników otworzyło swoje gospodarstwa, by przyjąć ponad 1,25 miliona gości, budując ważne wydarzenie o krajowym zasięgu przyciągającym sponsorów. Rolnicy mają dostęp do porad dotyczących organizowania i promowania oferowanych przez nich zajęć, a goście mogą szukać uczestniczących farm na dedykowanej krajowej witrynie interneto-wej. Zajęcia mogą obejmować spacery po gospodarstwie, przejażdżki ciągnikiem lub przyczepą, pokazy, „spotkania” ze zwierzętami hodowlanymi i oczywiście degustowanie lokalnych produktów. Farmy z całego Zjednoczonego Królestwa organizują też dni otwartych farm dla szkół, które odbywają się w czerwcu. W roku 2014 pomad 40 farm współpracowało ze szkołami, organizu-jąc wycieczki dla ponad 4000 dzieci. „Dni otwartych farm dla szkół to wspaniała okazja, by gospodarze opowiedzieli przyszłym kon-sumentom, na czym polega rolnictwo. W czasie tych wycieczek dzieci uczą się, jak jest wytwa-rzana żywność, a jednocześnie mają okazję zbliżyć się do natury” — Annabel Shackleton, Menedżer Dni otwartych farm dla szkół.Główny organizator tych dwóch inicjatyw to LEAF (Linking Environment and Farming), organiza-cja charytatywna promująca zrównoważone wytwarzanie żywności i rolnictwo. • WIĘCEJ INFORMACJI: www.farmsunday.org

© S

hutt

erst

ock

O T WA R T E FA R M Y Z m i a s t a d o k r a j u 76

?

© L

EAF

(Lin

king

Env

ironm

ent a

nd F

arm

ing)

Co to jest farma edukacyjna?Edukacyjna, pedagogiczna farma to działająca farma, która regularnie przyjmuje dzieci i młodzież — zarówno w grupach szkolnych, jak i prywat-nych — w celu przekazania im wiedzy na temat rolnictwa i znaczenia pracy rolników. Jest to rodzaj otwartej farmy, ale posiadającej urządze-nia i mającej strukturę organizacyjną opracowaną w celu realizacji zajęć edukacyjnych.

FRANCUSKA SIEĆ FARM EDUKACYJNYCHFrancja ma jedną z najbardziej rozbudowanych sieci farm edukacyjnych w UE. Krajowe minister-stwo uznaje ponad 1400 farm jako edukacyjne. W zależności od rodzaju organizowanych przez nie zajęć są często elementem krajowej, regionalnej lub lokalnej sieci, która działa w celu promowania ich pracy. Od 1994 roku La Bergerie Nationale, organizacja zajmująca się promocją rolnictwa i zrównowa-żonego rozwoju, oferuje doradztwo, zasoby i szkolenia dla rolników zainteresowanych założeniem farmy edukacyjnej. „Rodziny, osoby, szkoły, grupy rekreacyjne, seniorzy, profesjonaliści i studenci — wszyscy mogą się czegoś dowiedzieć o rozwoju nowoczesnego rolnictwa na farmie edukacyjnej”, powiedziała Christine Lang, Dyrektor organizacji Bergerie Nationale.• WIĘCEJ INFORMACJI: www.bergerie-nationale.educagri.fr/site_FP/index.html

BOGATA HISTORIA FARM EDUKACYJNYCH WE WŁOSZECHW całych Włoszech jest ponad 2500 uznanych farm edukacyjnych, które na ogół otrzymują fun-dusze od władz krajowych. Dla wielu inspiracją była promująca zrównoważoną konsumpcję organizacja non-profit Alimos, która założyła pierwszą stałą sieć farm edukacyjnych w regionie Emilia-Romania w 1997 roku. Alimos oferuje zasoby, informacje i materiały szkoleniowe dla rolników zainteresowanych zało-żeniem farmy edukacyjnej.Farmy muszą być przyjazne dla środowiska, odpowiednio wyposażone na przyjmowanie gości, spełniać standardy bezpieczeństwa i mieć przygotowane zajęcia edukacyjne dostosowane do odwiedzających w różnym wieku.• WIĘCEJ INFORMACJI: www.alimos.it/it/fattorie-didattiche.html

Chcesz dowiedzieć się więcej o otwartych farmach? Odwiedź witrynę sieci komunikacyjnej DG AGRI CAP, aby dowiedzieć się wszystkiego o najnowszych farmach edukacyjnych otwartych w Twojej okolicy!

O T WA R T E FA R M Y Z m i a s t a d o k r a j u 9

OTO KILKA PRAKTYCZNYCH WSKAZÓWEK NA TEMAT DNIA OTWARTYCH FARM…• Upewnij się, że inicjatywę koordynuje organizacja regionalna/krajowa/europejska

i zaangażowane jest w nią wiele farm z Twojego regionu/kraju.• Pomyśl o ciekawych zagadnieniach, wokół których można zorganizować zajęcia. Mogą to

być spacery po gospodarstwie, przejażdżki na koniu lub kucyku czy ciągnikiem lub przyczepą, pokazy opieki nad zwierzętami, maszyn lub produktów, zajęcia związane ze sztuką lub rękodziełem, „spotkania” ze zwierzętami hodowlanymi i degustowanie produktów.

• Jeśli Twoja praca wiąże się z wytwarzaniem żywności lub napojów będących specjalnością Twojego regionu/obszaru, zastanów się, jak najlepiej uwzględnić to w Twoim dniu.

• Zastanów się, co byłoby ciekawego w odwiedzaniu farmy i jak najlepiej poinformować o wydarzeniu docelowe grupy — na przykład rozwieszając plakaty, rozdając ulotki, kontaktując się z lokalnymi szkołami, zamieszczając reklamy w regionalnych lub krajowych gazetach itp.

• Jeśli organizujesz wycieczkę po farmie, zaplanuj ją tak, by uwzględniała zainteresowania i potrzeby gości, dostępny czas, długość trasy i prognozę pogody.

• Pomyśl o młodszych gościach i zaplanuj zajęcia mogące ich zainteresować — na przykład poszukiwanie skarbu bądź kwiz.

• Zadbaj, aby na miejscu była wystarczająca liczba osób pomagających gościom — mogą to być pracownicy, członkowie rodziny, znajomi lub wolontariusze — i aby te osoby były właściwie poinformowane, na czym polega ich rola, o co chodzi w całym wydarzeniu i co robić w nagłych sytuacjach.

• Rozmieść znaki pozwalające gościom orientować się na miejscu (gdzie zaparkować samochody, gdzie są toalety itp.).

• Poinformuj o wydarzeniu swoich ubezpieczycieli i przestrzegaj wszelkich niezbędnych procedur dotyczących bezpieczeństwa i higieny.

• Przygotuj broszurę dla gości, zeszyt uwag lub prosty kwestionariusz, aby zebrać opinie odwiedzających i móc w przyszłości lepiej przygotować wydarzenie.

• Po wykonaniu wszystkich przygotowań zastanów się nad promocją otwartych farm w mediach społecznościowych. Poproś o to również znajomych i współorganizatorów. Po wydarzeniu zwróć się do nich z prośbą o udostępnianie zdjęć i informacji dotyczących dnia otwartych farm.

Otwórz swoją farmę!UDOSTĘPNIJ SWOJĄ FARMĘ ODWIEDZAJĄCYM. WEŹ UDZIAŁ W DNIU OTWARTYCH FARM, KTÓRY ODBYWA SIĘ W TWOIM KRAJU LUB ZORGANIZUJ SWOJE WŁASNE WYDARZENIEKilka inicjatyw otwartych farm działa już na poziomie lokalnym, regionalnym, krajowym lub euro-pejskim. Organizowane są one przez administratorów regionalnych/krajowych i organizacje rolne na poziomie krajowym lub europejskim.. Uczestnictwo w większym wydarzeniu lub w sieci to szansa na zdobycie większego rozgłosu i w efekcie pozyskanie większej liczby gości uczestni-czących w dniu otwartych farm. W ten sposób można pokazać mieszkańcom miast, jak ważną rolę rolnictwo odgrywa w produkcji bezpiecznej, zdrowej i wysokiej jakości żywności, chroniąc przy tym środowisko i przyczyniając się do zwiększania liczby miejsc pracy i inwestycji. Wiele inicjatyw otwartych farm może pomóc Ci w organizacji dnia otwartych farm. Współpracując z istniejącymi inicjatywami, szczególnie z tymi dużymi, wymienisz się doświadczeniami i uzyskasz pomoc w tworzeniu synergii.

© S

hutt

erst

ock

10

JAK OTRZYMAĆ PUBLIKACJE UE

Publikacje bezpłatne:• jeden egzemplarz: w EU Bookshop (http://bookshop.europa.eu)• kilka egzemplarzy (lub mapy, plakaty):

w przedstawicielstwach Unii Europejskiej (http://ec.europa.eu/represent_pl.htm) w delegaturach Unii Europejskiej w krajach poza UE: (http://eeas.europa.eu/delegations/index_pl.htm) kontaktując się z Europe Direct (http://europa.eu/europedirect/index_pl.htm) lub dzwoniąc pod numer 00 800 6 7 8 9 10 11 (numer bezpłatny w całej UE) (*).

(*) Informacje są udzielane nieodpłatnie, większość połączeń również jest bezpłatna (niektórzy operatorzy, hotele lub telefony publiczne mogą naliczać opłaty).

Publikacje płatne:• w EU Bookshop (http://bookshop.europa.eu).

WPR — przyspieszanie rozwoju obszarów rolnych Europy Wspólna polityka rolna (WPR) wspiera rolników, pomagając im w dostarczaniu bez-piecznych, wysokiej jakości, identyfikowalnych i zrównoważonych produktów żywno-ściowych dla ponad 500 milionów obywateli UE.

Rolnicy odgrywają kluczową rolę w ochronie zasobów naturalnych i środowiska, a także w zapew-nianiu rozwoju środowiska wiejskiego przez tworzenie miejsc pracy, stymulowanie wzrostu i inwestycji. WPR zmieniała się od czasu, gdy została zapoczątkowana w latach 60. zeszłego wieku w celu wspierania rolników w realizacji tych obowiązków oraz w wytwarzaniu wysokiej jakości żywności.Dzisiaj rolnictwo i przemysł rolno-spożywczy oferują blisko 47 milionów miejsc pracy i wytwa-rzają 6% europejskiego PKB. WPR odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu wzrostu tych sektorów. Zwiększa zatrudnienie, przedsiębiorczość oraz poprawia lokalne zaopatrzenie w żywność, wspo-magając finansowo firmy na obszarach wiejskich. Pomaga też rolnikom w modernizacji gospo-darstw i inwestowaniu w obszary inne niż produkcja żywności.• DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ O WPR: http://ec.europa.eu/agriculture/index_en.htm

Pomoc UE dla działań dotyczących otwartych farm obejmuje:EUROPEJSKI FUNDUSZ ROLNY NA RZECZ ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH (EFRROW)EFFROW wspiera zrównoważony rozwój obszarów wiejskich. W ramach tego wsparcia dostępne jest finansowanie rozwoju farm i firm. Obejmuje to wspieranie zarówno zakładania działalności pozarolniczej, jaki i inwestowania w celu tworzenia i rozwoju działalności pozarolniczej na obsza-rach wiejskich. Finansowanie może obejmować dni otwartych farm i jest dostępne dla rolników oraz mikroprzedsiębiorstw i małych przedsiębiorstw. • WIĘCEJ INFORMACJI: enrd.ec.europa.eu/pl

FINANSOWANIE W OPARCIU O ROZWÓJ LOKALNY KIEROWANY PRZEZ SPOŁECZNOŚĆ (CLLD)W ramach CLLD lokalni mieszkańcy mogą utworzyć partnerstwo, a następnie opracować i wdro-żyć strategię rozwoju swojej społeczności. Te lokalne partnerstwa otrzymują długoterminowe finansowanie z UE. Na obszarach wiejskich inicjatywa LEADER wspiera inicjowane na poziomie lokalnym projekty, które mają na celu rewitalizację społeczności wiejskich i tworzenie miejsc pracy. Mogą one obejmować działania związane z otwartymi farmami. • WIĘCEJ INFORMACJI: enrd.ec.europa.eu/pl/leader

12

KF-01-15-593-PL-N

Przydatne łączaOdwiedź witrynę sieci komunikacyjnej DG AGRI CAP, aby dowiedzieć się wszystkiego o najnowszych farmach edukacyjnych otwartych w Twojej okolicy! http://ec.europa.eu/agriculture/cap-communication-network/open-farms/index_pl.htm

Dowiedz się więcej o WPRhttp://ec.europa.eu/agriculture/index_en.htm

ISBN 978-92-79-50522-5