Na osnovu lana 88 take 2 Ustava Republike Crne Gore donosim

UKAZ

O PROGLAENJU ZAKONA O RAUNOVODSTVU I REVIZIJI

("Sl. list RCG", br. 69/05 od 18.11.2005) Proglaavam Zakon o raunovodstvu i reviziji, koji je donijela Skuptina Republike Crne Gore na drugoj sjednici drugog redovnog zasijedanja u 2005. godini, dana 10. novembra 2005. godine. Broj: 01- 1140/2 Podgorica, 15. novembra 2005. godine Predsjednik Republike Crne Gore Filip Vujanovi, s.r.

ZAKON

O RAUNOVODSTVU I REVIZIJI

I OSNOVNE ODREDBE

1. Opte odredbe

lan 1 (1) Ovim zakonom se ureuju uslovi i nain voenja poslovnih knjiga, sastavljanje i

prezentacija finansijskih iskaza (u daljem tekstu: raunovodstvo), kao i uslovi i nain provoenja postupka i vrenja revizije finansijskih iskaza (u daljem tekstu: revizija).

(2) Ovaj zakon primjenjuje se na pravna lica registrovana za obavljanje privredne i drutvene djelatnosti i djelove stranih drutava (u daljem tekstu: pravna lica).

(3) Ovaj zakon se ne primjenjuje na subjekte koji se finansiraju iz budeta i vanbudetskih fondova.

2. Znaenje pojedinih izraza

lan 2

Pojedini izrazi, u smislu ovog zakona, imaju sljedee znaenje:

- drutvo za reviziju je privredno drutvo osnovano radi obavljanja djelatnosti revizije na teritoriji Republike Crne Gore (u daljem tekstu: Crna Gora) u skladu sa zakonom;

- fakturisana realizacija je raunovodstvena osnova po kojoj se transakcije i poslovni dogaaji knjigovodstveno obuhvataju u izvjetajnom periodu u kome su nastali, u skladu sa regulativom IASB;

- finansijski iskazi, u skladu sa MRS, odnosno MSFI su: - bilans stanja; - bilans uspjeha; - izvjetaj o novanim tokovima; - izvjetaj o promjenama na kapitalu; - raunovodstvene politike i napomene uz finansijske iskaze. - finansijski izvjetaji predstavljaju skup finansijskih iskaza i ostalih prateih

izvjetaja koji mogu podrazumijevati i izvjetaje menadmenta, komentare uprave, miljenja i izvjetaje revizora i druge isprave;

- gotovinska realizacija je raunovodstveni metod po kome se transakcije i poslovni dogaaji knjigovodstveno obuhvataju u momentu kada je novac (ukljuujui i ekvivalente novca) primljen, odnosno isplaen, nezavisno od toga kada su prihodi ili rashodi nastali. Finansijski rezultat se u skladu sa ovim principom izraunava kao razlika priliva i odliva novca;

- IAASB je Odbor za Meunarodne standarde revizije i uvjeravanja (International Auditing and Assurance Standards Board) kao nezavisno regulatorno tijelo Meunarodne federacije raunovoa (IFAC);

- IASB je Odbor za meunarodne raunovodstvene standarde (the International Accounting Standards Board) kao nezavisno regulatorno tijelo Fondacije Komiteta za meunarodne raunovodstvene standarde - IASCF (the International Accounting Standards Committee Foundation);

- IFAC je Meunarodna federacija raunovoa (International Federation of Accountants), koja je globalno regulatorno tijelo iz oblasti raunovodstvene profesije;

- IFRIC (International Financial Reporting Interpretations Committee - Komitet za tumaenje meunarodnog finansijskog izvjetavanja) je komitet IASB zaduen za analizu pitanja iz oblasti raunovodstva u kontekstu postojeih Meunarodnih raunovodstvenih standarda - MRS (IAS) i Okvira IASB;

- kodeks etike za profesionalne raunovoe je Kodeks prihvaen na osnovu IFAC-ovog Meunarodnog kodeksa etike za profesionalne raunovoe (International Code of Ethics for Professional Accountants - ICEPA) kojim se definiu opteprihvaeni standardi ponaanja profesionalnih raunovoa;

- MRS su Meunarodni raunovodstveni standardi (International Accounting Standards - IAS), Meunarodni standardi finansijskog izvjetavanja - MSFI (International Financial Reporting Standards - IFRS) i odgovarajua objanjenja Standarda i izmjene ovih standarda i odgovarajua objanjenja izdati ili prihvaeni od strane IASB i IFRIC-a;

- MSR su Meunarodni standardi revizije (International Standards of Auditing - ISA), koje je objavio IAASB i IFAC;

- registar je imenik sertifikovanih raunovoa, revizora i drutava za reviziju; - revizor je fiziko lice koje je ovlaeno za vrenje revizije u skladu sa ovim

zakonom; - ovlaeni profesionalni raunovoa je raunovoa koji ima sertifikat organa

dravne uprave nadlenog za poslove finansija izdat u skladu sa Zakonom o raunovodstvu i reviziji ("Slubeni list RCG", br. 6/02);

- sertifikovani raunovoa je raunovoa koji ima sertifikat organa dravne uprave nadlenog za poslove finansija (u daljem tekstu: nadleni organ).

II FINANSIJSKI ISKAZI I STANDARDI

lan 3

(1) Pravna lica sastavljaju finansijske iskaze po Meunarodnim raunovodstvenim

standardima (MRS), odnosno po Meunarodnim standardima finansijskog izvjetavanja (MSFI), koje je proglasio IASB i usvojio i objavio nadleni organ koji je od odgovarajueg organa Meunarodne federacije raunovoa (IFAC) dobio pravo na prevod i objavljivanje.

(2) Revizija i prezentiranje finansijskih iskaza vri se po Meunarodnim standardima za reviziju (MSR), koji su proglaeni od strane IASB, kao tijela Meunarodne federacije raunovoa (IFAC), a koje je usvojio i objavio nadleni organ.

III RAUNOVODSTVO I KNJIGOVODSTVO

1. Poslovne knjige

lan 4

(1) Poslovne knjige vode se po sistemu dvojnog knjigovodstva. (2) Poslovne knjige su dnevnik, glavna knjiga i pomone evidencije. (3) Pravno lice je duno da registruje sve transakcije korienjem razliitih

knjigovodstvenih metoda, u zavisnosti od prirode i obima svog poslovanja. (4) Raunovodstvena evidencija mora biti zasnovana na vjerodostojnoj

raunovodstvenoj dokumentaciji, u skladu sa pravilima dobrog knjigovodstva. Raunovodstvena evidencija treba da prikazuje istinito finansijsko stanje i rezultate poslovanja.

(5) Poslovne knjige mogu se voditi u pisanoj ili elektronskoj formi ili na mikrofilmu.

2. Naela fakturisane i gotovinske realizacije

lan 5

Pravna lica koja imaju godinji prihod preko 500.000 eura duna su da primjenjuju naelo fakturisane realizacije prilikom iskazivanja godinjih prihoda. Pravna lica koja imaju godinji prihod manji od 500.000 eura duna su da primjenjuju naela gotovinske realizacije prilikom iskazivanja godinjih prihoda.

3. Pripremanje i dostavljanje finansijskih iskaza

lan 6

(1) Pravna lica pripremaju godinje finansijske iskaze sa stanjem na dan 31. decembra poslovne godine.

(2) Pravna lica dostavljaju finansijske iskaze iz stava 1 ovog lana Centralnom registru Privrednog suda u Podgorici najkasnije do 30. juna tekue godine za prethodnu godinu.

(3) Pravna lica iji je godinji prihod vei od 500.000 eura duna su da, na zahtjev nadlenih dravnih organa i organizacija, pripreme i dostave finansijske iskaze za finansijsku godinu, odnosno krae izvjetajne periode. (4) Pravna lica koja u skladu sa ovim zakonom podlijeu obavezi vrenja revizije finansijskih iskaza, uz finansijske iskaze iz stava 1 ovog lana dostavljaju i miljenje

o izvrenoj reviziji.

4. Voenje poslovnih knjiga

lan 7 (1) Poslovne knjige vodi i finansijske iskaze pravnog lica sastavlja lice odreeno optim

aktom pravnog lica. (2) Pravno lice je duno da uredno vodi poslovne knjige i isprave na osnovu kojih je

vreno knjienje i unos podataka. (3) Voenje poslovnih knjiga i sastavljanje finansijskih iskaza iz stava 1 ovog lana

moe da vri lice koje nije kanjavano za krivina djela koja ga ine nedostojnim za obavljanje poslova iz oblasti raunovodstva.

5. Potpisivanje finansijskih iskaza

lan 8

Finansijske iskaze pravnog lica potpisuje odgovorno lice odreeno optim aktom pravnog lica i rukovodilac finansijskog ili raunovodstvenog sektora.

6. Dostavljanje finansijskih iskaza

lan 9

Pravno lice je duno da, na zahtjev organa i organizacija ovlaenih zakonom, dostavi finansijske iskaze u papirnoj formi.

7. Zakljuivanje i uvanje poslovnih knjiga

lan 10

(1) Pravno lice je duno da zakljui poslovne knjige na dan 31.decembar poslovne godine i da ih uva u sljedeim rokovima:

1) godinji obrauni zarada zaposlenih lica ili originalne isplatne liste za periode za koje se ne raspolae godinjim obraunima potpisanim od strane zaposlenih uvaju se trajno;

2) finansijski iskazi (godinji raun), glavna knjiga i pratei dnevnik uvaju se najmanje 10 godina, dok se pomone knjige i finansijski iskazi za krae izvjetajne periode uvaju najmanje pet godina;

3) knjigovodstvene isprave na osnovu kojih su vrena knjienja uvaju se najmanje pet godina, a prodajni i kontrolni blokovi, pomoni obrasci i slina dokumentacija, kao i isprave koje se odnose na poslove platnog prometa u instituciji koja ga obavlja, najmanje tri godine.

(2) Godinji rauni, poslovne knjige i knjigovodstvene isprave uvaju se u originalu.

8. Sertifikacija raunovoa

lan 11

(1) Ovlaeni profesionalni raunovoa moe stei zvanje sertifikovanog raunovoe ukoliko poloi ispite utvrene programom sertifikacije koji je utvrdio nadleni organ u skladu sa standardom obuke IFAC-a.

(2) Lice iz stava 1 ovog lana koje ne ispuni zahtjeve utvrene tim stavom zadrava sertifikat i zvanje ovlaenog profesionalnog raunovoe.

(3) Sertifikat raunovoe moe stei lice koje: 1) je poloilo ispite utvrene programom sertifikacije koji je utvrdio nadleni organ

u skladu sa standardom obuke IFAC-a; 2) ima visoku strunu spremu; 3) ima tri godine radnog iskustva na raunovodstvenim poslovima; 4) nije osuivano za krivino djelo koje ga ini nedostojnim za obavljanje poslova iz

oblasti raunovodstva. (4) Nadleni organ utvruje ispunjenost uslova iz stava 3 ovog lana i izdaje sertifikat

raunovoe.

IV REVIZIJA FINANSIJSKIH ISKAZA

1. Pojam i obaveznost revizije

lan 12

(1) Revizija je ispitivanje finansijskih iskaza radi davanja miljenja o tome da li

finansijski iskazi obuhvaeni revizijom istinito i fer prikazuju stanje imovine, kapitala i obaveza, kao i rezultate poslovanja primjenom Meunarodnih standarda revizije i Kodeksa etike.

(2) Revizija finansijskih iskaza je obavezna za akcionarska drutva, kao i za drutva sa ogranienom odgovornou koja na dan sastavljanja finansijskih iskaza ispunjavaju najmanje dva od ukupno tri slijedea kriterijuma: 1) da imaju iznos ukupnih sredstava (aktiva) iznad 2 miliona eura;

2) da imaju ostvareni godinji prihod iznad 4 miliona eura; 3) da imaju prosjean broj zaposlenih u toku poslovne godine iznad 50 radnika.

(3) Revizija finansijskih iskaza je obavezna i za osiguravajua drutva, banke i druge finansijske institucije, Centralnu depozitarnu agenciju (CDA), ovlaene uesnike na tritu hartija od vrijednosti, investicione fondove i druge kolektivne investicione eme.

2. Uslovi za obavljanje revizije

lan 13

(1) Reviziju finansijskih iskaza i evidencija vri revizor. (2) Revizor moe angaovati druga lica za pomo pri obavljanju revizije, pod uslovom

da ta lica obavljaju poslove revizije pod nadzorom revizora. (3) Izvjetaj o reviziji sa miljenjem o finansijskim iskazima organizacije potpisuje

revizor. (4) Reviziju ne moe vriti revizor:

1) koji je akcionar, lan ili osniva pravnog lica iz lana 12 stav 2 kod kojeg se vri revizija;

2) koji za potrebe pravnog lica koje je obuhvaeno revizijom obavlja raunovodstvene poslove ili prua savjetodavne usluge;

3) u drugim sluajevima utvrenim Kodeksom etike.

3. Izdavanje licence revizoru

lan 14

(1) Reviziju moe vriti lice koje ispunjava sljedee uslove: 1) da je sertifikovani raunovoa; 2) da je najmanje dvadeset etiri mjeseca pod nadzorom revizora obavljalo djelatnost

revizije pravnih lica iz lana 12 stava 2 ovog zakona; 3) da nije osuivano za krivino djelo koje ga ini nedostojnim za obavljanje

poslova iz oblasti raunovodstva i revizije. (2) Nadleni organ utvruje ispunjenost uslova iz stava 1 ovog lana i izdaje licencu

revizora, osim ako posebnim propisima nije drukije ureeno.

4. Drutvo za reviziju

lan 15

(1) Za obavljanje djelatnosti revizije moe se osnovati drutvo za reviziju pod uslovom da u stalnom radnom odnosu ima najmanje jednog revizora.

(2) Drutvo za reviziju, odnosno revizor, koji vre djelatnost revizije, duan je da zakljui ugovor o obaveznom osiguranju od odgovornosti za tetu koju bi svojim radom mogli nanijeti licu za koje vri reviziju.

(3) Sumu osiguranja iz stava 2 ovog lana propisuje nadleni organ.

5. Obavljanje revizije

lan 16

Revizori i drutva za reviziju mogu vriti reviziju na teritoriji Crne Gore ukoliko ispunjavaju uslove utvrene ovim zakonom.

V POVREDA PRAVILA PROFESIONALNOG PONAANJA

lan 17

(1) Revizoru moe biti oduzeta licenca u sluaju da obavlja poslove revizije nestruno i nesaglasno sa MSR i Kodeksom etike.

(2) Rjeenje o oduzimanju licence revizoru donosi nadleni organ. (3) Rjeenje iz stava 2 ovog lana je konano i protiv njega se moe voditi upravni spor. (4) Revizoru kome je oduzeta licenca zabranjeno je obavljanje djelatnosti, odnosno

poslova revizije u svojstvu revizora zaposlenog u drutvu za reviziju, kao i posjedovanje vlasnikih i upravljakih prava u drutvu za reviziju u periodu od deset godina od pravosnanosti rjeenja.

VI NADZOR

lan 18

Nadzor nad sprovoenjem ovog zakona vri nadleni organ. Nadleni organ, u cilju efikasnijeg i ekonominijeg vrenja poslova iz oblasti primjene ovog zakona, moe odreeni dio poslova povjeriti profesionalnoj organizaciji sa svojstvom pravnog lica.

VII KAZNENE ODREDBE

lan 19 (1) Novanom kaznom od desetostrukog do tristastrukog iznosa minimalne zarade u

Crnoj Gori kaznie se za prekraj pravno lice koje ne uva poslovne knjige u rokovima utvrenim lanom 10 ovog zakona.

(2) Za prekraj iz stava 1 ovog lana kaznie se i odgovorno lice u pravnom licu novanom kaznom do dvadesetostrukog iznosa minimalne zarade u Crnoj Gori.

lan 20

(1) Novanom kaznom od dvadesetostrukog do dvjestastrukog iznosa minimalne zarade

u Crnoj Gori kaznie se za prekraj pravno lice iz lana 12 stav 2 koje usvoji

izvjetaj revizora koji je potpisao revizor koji nije licenciran od strane nadlenog organa.

(2) Za prekraj iz stava 1 ovog lana kaznie se i odgovorno lice u pravnom licu iz lana 12 stav 2 ovog zakona novanom kaznom od estostrukog do dvadesetostrukog iznosa minimalne zarade u Crnoj Gori.

lan 21

(1) Novanom kaznom od dvadesetostrukog do dvjestastrukog iznosa minimalne zarade u Crnoj Gori kaznie se za prekraj pravno lice ako poslovne knjige ne vodi u skladu sa ovim zakonom.

(2) Za prekraj iz stava 1 ovog lana kaznie se i odgovorno lice u pravnom licu novanom kaznom od estostrukog do dvadesetostrukog iznosa minimalne zarade u Crnoj Gori.

lan 22

(1) Novanom kaznom od dvadesetostrukog do dvjestostrukog iznosa minimalne zarade

u Crnoj Gori kaznie se za prekraj drutvo za reviziju koje obavlja djelatnost revizije, a ne ispunjava uslove predviene l. 13, 15 i 16 ovog zakona.

(2) Za prekraj iz stava 1 ovog lana kaznie se i odgovorno lice u drutvu za reviziju novanom kaznom od estostrukog do dvadesetostrukog iznosa minimalne zarade u Crnoj Gori.

lan 23

Novanom kaznom od dvadesetostrukog do dvjestostrukog iznosa minimalne zarade u Crnoj Gori kaznie se za prekraj drutvo za reviziju koje ne izvri reviziju u skladu sa ovim zakonom, MRS i MSR, MSFI i Kodeksom etike.

lan 24

Novanom kaznom od desetostrukog do dvadesetostrukog iznosa minimalne zarade u Crnoj Gori kaznie se revizor koji ne izvri reviziju u skladu sa ovim zakonom, MRS i MSR, MSFI i Kodeksom etike.

lan 25

Novanom kaznom od desetostrukog do dvadesetostrukog iznosa minimalne zarade u Crnoj Gori kaznie se za prekraj fiziko lice koje obavlja poslove revizije, a ne ispunjava uslove predviene l.13 i 14 ovog zakona.

lan 26

Novanom kaznom od desetostrukog do dvadesetostrukog iznosa minimalne zarade u Crnoj Gori kaznie se za prekraj fiziko lice koje sa pravnim licem zakljui ugovor lano se predstavljajui kao sertifikovani raunovoa, a koje ne ispunjava uslove predviene lanom 11 ovog zakona.

VIII PRELAZNE I ZAVRNE ODREDBE

lan 27

Sertifikat raunovoe moe stei lice koje je steklo zvanje sertifikovanog raunovoe u zemlji - lanici ili pridruenoj lanici IFAC-a ili IASB-a, pod uslovom da program po kome je podnosilac molbe stekao strune kvalifikacije odgovara programu obuke i polaganja ispita nadlenog organa.

lan 28

Izuzetno od lana 5 ovog zakona, pravna lica koja imaju godinji prihod manji od 500.000 eura mogu da koriste ili naelo fakturisane realizacije ili naelo gotovinske realizacije primjenom pojednostavljenih raunovodstvenih metoda, u skladu sa Zakonom o raunovodstvu i reviziji ("Slubeni list RCG", br. 6/02), do 31. marta 2006. godine.

lan 29

(1) Lice koje je steklo licencu na osnovu Zakona o raunovodstvu i reviziji ("Slubeni list RCG", br. 6/02) duno je da do 31. marta 2006. godine poloi ispite predviene programom sertifikacije raunovoa.

(2) Licenca lica koje ne poloi ispit iz stava 1 ovog lana prestaje da vai 1. aprila 2006. godine.

lan 30

Odredba stava 2 lana 15 ovog zakona primjenjivae se od 1. aprila 2006. godine.

lan 31

Stupanjem na snagu ovog zakona prestaje da vai Zakon o raunovodstvu i reviziji ("Slubeni list RCG", broj 06/02).

lan 32

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Slubenom listu Republike Crne Gore".