1

Zakres kompetencji pielęgniarki diabetologicznej

i możliwości kształcenia podyplomowego

Beata CholewkaDyrektor

Departament Pielęgniarek i Położnych, Ministerstwo ZdrowiaKraków, 20 maja 2011 r.

2

Podstawy prawne kształcenia Podstawy prawne kształcenia podyplomowegopodyplomowego

Ustawa z dnia 5 lipca 1996r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1217 i Nr 219, poz. 1706 oraz z 2010r. Nr 238, poz.1578);

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 października 2003r. w sprawie wykazu dziedzin pielęgniarstwa oraz dziedzin mających zastosowanie w ochronie zdrowia, w których może być prowadzona specjalizacja i kursy kwalifikacyjne oraz ramowych programów specjalizacji dla pielęgniarek i położnych (Dz. U. Nr 197, poz. 1922 z późn. zm.);

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 października 2003r. w sprawie kształcenia podyplomowego pielęgniarek i położnych (Dz. U. Nr 197, poz. 1923);

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 listopada 2007r. w sprawie rodzaju i zakresu świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych udzielanych przez pielęgniarkę albo położną samodzielnie bez zlecenia lekarskiego (Dz. U. Nr 210, poz. 1540).

3

Rodzaje kształcenia podyplomowegoRodzaje kształcenia podyplomowego

Szkolenia specjalizacyjne mają na celu uzyskanie przez pielęgniarkę, położną specjalistycznych kwalifikacji w określonej dziedzinie pielęgniarstwa lub dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia oraz tytułu specjalisty w tej dziedzinie

Kursy kwalifikacyjne mają na celu uzyskanie przez pielęgniarkę, położną specjalistycznych kwalifikacji do udzielania określonych świadczeń zdrowotnych wchodzących w zakres danej dziedziny pielęgniarstwa lub dziedziny mającej zastosowanie w ochronie zdrowia

Kursy specjalistyczne mają na celu uzyskanie przez pielęgniarkę, położną kwalifikacji do wykonywania określonych czynności zawodowych przy udzielaniu świadczeń pielęgnacyjnych, zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych lub rehabilitacyjnych

Kursy dokształcające mają na celu pogłębienie i aktualizację wiedzy i umiejętności zawodowych pielęgniarki i położnej

4

W zakresie pielęgniarstwa W zakresie pielęgniarstwa diabetologicznego istnieje możliwośćdiabetologicznego istnieje możliwość

uzyskania przez pielęgniarkę, położną uzyskania przez pielęgniarkę, położną kwalifikacji do wykonywania określonych kwalifikacji do wykonywania określonych

czynności zawodowych, czynności zawodowych, w ramach specjalizacji orazw ramach specjalizacji oraz

4 kursów specjalistycznych 4 kursów specjalistycznych

5

Oferta kształcenia podyplomowego Oferta kształcenia podyplomowego w pielęgniarstwie diabetologicznymw pielęgniarstwie diabetologicznym

• Szkolenie specjalizacyjne: w dziedzinie pielęgniarstwa diabetologicznego dla pielęgniarek;

• Kursy specjalistyczne:1. Opieka nad dziećmi i młodzieżą z cukrzycą (Nr 02/08) – dla pielęgniarek;2. Opieka nad osobami z cukrzycą stosującymi terapię CPWI – ciągły

podskórny wlew insulinowy (Nr 02/09) – dla pielęgniarek i położnych;3. Opieka nad kobietą ciężarną z cukrzycą w okresie okołoporodowym (Nr

03/09) – dla położnych;4. Edukator w cukrzycy (Nr 02/11) – dla pielęgniarek i położnych.

6

Jakie są cele kształcenia pielęgniarki, położnej

w pielęgniarstwie diabetologicznym?

7

Cel kształcenia

Specjalizacja w dziedzinie pielęgniarstwa diabetologicznego

• Przygotowanie pielęgniarek do sprawowania kompleksowej opieki nad pacjentem chorym na cukrzycę oraz do roli edukatora pacjentów i ich rodzin.

8

Cel kształcenia

kurs specjalistyczny: Opieka nad dziećmi

i młodzieżą z cukrzycą – dla pielęgniarek

Pielęgniarka zapewni opiekę dzieciom i młodzieży z cukrzycą.

9

Cel kształcenia

kurs specjalistyczny” Opieka nad osobami z cukrzycą stosującymi terapię CPWI – dla pielęgniarek i położnych

Pielęgniarka, położna zapewni kompleksową opiekę osobom

z cukrzycą stosującym terapię ciągłego podskórnego wlewu insuliny.

10

Cel kształcenia

kurs specjalistyczny: Opieka nad kobietą ciężarną z cukrzycą w okresie okołoporodowym – dla położnych

Położna obejmie opieką kobietę z cukrzycą w czasie ciąży, porodu i połogu oraz jej

dziecko.

11

Cel kształcenia

kurs specjalistyczny: Edukator w cukrzycy – dla pielęgniarek i położnych

Pielęgniarka, położna realizuje i koordynuje działania związane z prowadzeniem

edukacji terapeutycznej celem podwyższenia jakości życia osoby chorej

na cukrzycę.

12

Jakie są kompetencje pielęgniarek, położnych,

po ukończonym kształceniu

podyplomowym w zakresie pielęgniarstwa

diabetologicznego?

13

Umiejętności wynikowe

W wyniku realizacji treści nauczania pielęgniarka z tytułem specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa

diabetologicznego pielęgniarka: • Posiada znajomość struktury organizacyjnej opieki medycznej i pozamedycznej

nad pacjentem z cukrzycą.• Posiada znajomość kierunków polityki zdrowotnej w zakresie prewencji cukrzycy.• Współuczestniczy w diagnozowaniu i leczeniu chorych na cukrzycę.• Potrafi scharakteryzować kierunki leczenia cukrzycy.• Rozpoznaje potrzeby i problemy zdrowotne chorego na cukrzycę.• Pomaga choremu w zaakceptowaniu jego choroby.• Rozpoznaje i ocenia deficyt w zakresie możliwości samoopieki u chorego na

cukrzycę, uświadomić podopiecznemu rolę i znaczenie samoopieki w przebiegu choroby.

14

Szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie pielęgniarstwa diabetologicznego

Umiejętności wynikowe cd. Pielęgniarka:

• Potrafi zaplanować i zrealizować indywidualny plan pielęgnowania pacjenta z cukrzycą.

• Potrafi wdrożyć chorego do samoleczenia.• Potrafi opracowywać programy wpływające na jakość życia chorych na cukrzycę.• Potrafi opracowywać i realizować programy profilaktyki cukrzycy.• Propaguje prozdrowotny styl życia chorych na cukrzycę.• Wykorzystystuje czynniki motywujące pacjenta do radzenia sobie z chorobą.• Edukuje pacjenta chorego na cukrzycę w zakresie: stylu życia, samoobserwacji i

samopielęgnacji celem zapobiegania powikłaniom, wykonywania wstrzyknięć insuliny oraz modyfikacji dawki.

• Edukuje rodzinę chorego w zakresie udzielania wsparcia i pomocy nieprofesjonalnej w sytuacjach nagłych.

15

Szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie pielęgniarstwa

diabetologicznego Umiejętności wynikowe cd. Pielęgniarka:

• Dobiera metody edukacji chorego w zależności od wieku, poziomu intelektualnego, uwarunkowań psychospołecznych.

• Pełni rolę nauczyciela innych pielęgniarek w zakresie pielęgnowania pacjentów z cukrzycą.

• Zapoznaje podopiecznego z zasadami diety cukrzycowej.• Potrafi zaplanować indywidualny plan żywienia dla poszczególnych chorych.• Tworzy standardy w opiece nad chorym na cukrzycę i jego otoczeniem.• Komunikuje się z chorym i jego otoczeniem.• Wspiera chorego i jego rodzinę w sytuacjach trudnych.• Monitoruje programy edukacyjne z zakresu profilaktyki, pielęgnacji i leczenia

cukrzycy.• Planuje własny rozwój zawodowy.

16

W wyniku realizacji programu kształcenia kursu specjalistycznego Opieka nad dziećmi i młodzieżą z cukrzycą pielęgniarka:

• Potrafi scharakteryzować typy cukrzycy,• Przygotowuje dziecko do badań diagnostycznych,• Wykonuje testy diagnostyczne w cukrzycy, • Przedstawia metody leczenia cukrzycy,• Sklasyfikuje powikłania cukrzycy,• Posiada znajomość zasad postępowania w stanach

ostrych cukrzycy,• Posiada znajomość zasad profilaktyki i leczenia

przewlekłych powikłań cukrzycy,

17

Opieka nad dziećmi i młodzieżą z cukrzycą

Umiejętności wynikowe cd. Pielęgniarka:

• Udziela wsparcia psychicznego dziecku z cukrzycą i jego rodzinie/opiekunom oraz wskazuje możliwości uzyskania wsparcia informacyjnego, rzeczowego i finansowego ze strony instytucji lub organizacji pozarządowych,

• Przeprowadza edukację dostosowując metody, środki i formy do wieku oraz możliwości intelektualnych dziecka i jego rodziny/opiekunów,

• Wskazuje sposoby wykorzystania samokontroli i samoobserwacji w leczeniu cukrzycy,

• Kształtuje pozytywne postawy społeczne wobec dziecka z cukrzycą i jego rodziny/opiekunów.

18

W wyniku realizacji programu kształcenia kursu specjalistycznego

Opieka nad osobami z cukrzycą stosującymi terapię ciągłego podskórnego wlewu insuliny

CPWI pielęgniarka, położna:• Potrafi scharakteryzować fizjologiczny rytm

wydzielania insuliny,• Posiada znajomość specyfiki leczenia za pomocą

CPWI,• obsługuje pompę insulinową i urządzenie do ciągłego

pomiaru glikemii (CMG),• Posiada znajomość zasady kalibracji sprzętu

w oparciu o dostępne na rynku glukometry,• Potrafi przygotować pacjenta do podłączenia do CPWI

i CMG,

19

Opieka nad osobami z cukrzycą stosującymi terapię ciągłego podskórnego wlewu insuliny CPWI

Umiejętności wynikowe cd. Pielęgniarka, Położna:

• Doradza w zakresie doboru zestawów infuzyjnych,• Doradza w zakresie prowadzenia skutecznej

samokontroli w cukrzycy leczonej przy pomocy CPWI i CMG,

• Posiada znajomość profilaktyki ostrych powikłań cukrzycy z wykorzystaniem dostępnych funkcji pompy insulinowej,

• Potrafi wyjaśnić pacjentowi zasady zdrowego odżywiania z wykorzystaniem dostępnych funkcji pompy insulinowej,

20

Opieka nad osobami z cukrzycą

stosującymi terapię ciągłego podskórnego wlewu insuliny CPWI

Umiejętności wynikowe cd. Pielęgniarka, Położna:

• Przeprowadza edukację w zakresie stosowania terapii CPWI dostosowując metody, środki i formy do wieku oraz możliwości intelektualnych dziecka i jego rodziny/opiekunów oraz pacjenta dorosłego,

• Udziela wsparcia psychicznego pacjentowi z cukrzycą oraz wskazuje możliwości uzyskania wsparcia informacyjnego, rzeczowego i finansowego ze strony instytucji i organizacji pozarządowych.

21

W wyniku realizacji programu kształcenia kursu specjalistycznego

Opieka nad kobietą ciężarną z cukrzycą w okresie okołoporodowym

położna:• Posiada znajomość modelu opieki medycznej nad

kobietą ciężarną z cukrzycą,• Przygotowuje kobietę z cukrzycą do zajścia w ciążę,• Potrafi zróżnicować cukrzycę przedciążową i cukrzycę

występującą po raz pierwszy w czasie ciąży,• Potrafi określić cele i metody leczenia kobiety ciężarnej

z cukrzycą,• Potrafi przedstawić kryteria wyrównania

metabolicznego u kobiety z cukrzycą,• Przygotowuje kobietę w ciąży z cukrzycą do badań

diagnostycznych,

22

Opieka nad kobietą ciężarną z cukrzycą w okresie okołoporodowym

Umiejętności wynikowe cd. Położna:

• Posiada znajomość mechanizmów prowadzących do powstania cukrzycy u kobiety w ciąży,

• Planuje i realizuje opiekę pielęgniarską nad ciężarną z cukrzycą przedciążową oraz z cukrzycą ciążową,

• Rozpoznaje zagrożenia występujące w ciąży powikłanej cukrzycą,

• Zna wpływ cukrzycy na przebieg ciąży, porodu i połogu oraz na stan płodu i noworodka,

• Potrafi określić na podstawie oceny parametrów USG sposób ukończenia ciąży,

• Potrafi określić zakres edukacji kobiet z cukrzycą w okresie okołoporodowym,

23

Opieka nad kobietą ciężarną z cukrzycą w okresie okołoporodowym

Umiejętności wynikowe cd. Położna:

• Przygotowuje i motywuje pacjentkę do skutecznej samokontroli i samoopieki,

• Posiada znajomość specyfiki opieki nad kobietą rodzącą i położnicą z cukrzycą,

• Posiada znajomość zasad postępowania terapeutycznego podczas porodu i połogu,

24

Opieka nad kobietą ciężarną z cukrzycą w okresie okołoporodowym

Umiejętności wynikowe cd. Położna:

• Ocenia stan płodu w czasie porodu poprzez monitorowanie czynności serca płodu i czynności skurczowej macicy,

• Zapobiega powikłaniom matczynym i noworodkowym,• Obejmuje kompleksową opieką noworodka matki

chorej na cukrzycę,• Udziela wsparcia emocjonalnego i informacyjnego

kobiecie chorej na cukrzycę w czasie ciąży, porodu i połogu.

25

W wyniku realizacji programu kształcenia kursu specjalistycznego Edukator w cukrzycy pielęgniarka, położna:

• Potrafi scharakteryzować cukrzycę jako chorobę cywilizacyjną,

• Posiada znajomość zasad opieki diabetologicznej,• Prowadzi działania edukacyjne u osób z cukrzycą

zgodnie z zasadami dydaktyki,• Różnicuje metody działań edukacyjnych u osoby

z cukrzycą w zależności od uwarunkowań: biologicznych, psychologicznych, ekonomicznych, społeczno- kulturowych,

26

Edukator w cukrzycy

Umiejętności wynikowe cd. Pielęgniarka, Położna:

• Dobiera i wykorzystuje metody, formy i środki dydaktyczne stosowane w edukacji osób z cukrzycą,

• Realizuje aktualne programy edukacji pacjenta z cukrzycą typu 1 i z cukrzycą typu 2,

• Rozpoznaje, planuje, realizuje, ocenia i dokumentuje działania edukacyjne nad osobą z cukrzycą i jej rodziną,

• Planuje i prowadzi edukację kobiety ciężarnej z cukrzycą przedciążową oraz z cukrzycą ciążową,

27

Edukator w cukrzycy

Umiejętności wynikowe cd. Pielęgniarka, Położna:

• Określa i wykorzystuje czynniki motywujące pacjenta do świadomego udziału w terapii oraz pomaga w akceptowaniu choroby,

• Edukuje pacjenta w zakresie zapobiegania powikłaniom w przebiegu cukrzycy i chorób współistniejących,

• Wdraża standardy i procedury edukacji terapeutycznej nad osobą z cukrzycą i jej rodziną,

28

Edukator w cukrzycy

Umiejętności wynikowe cd. Pielęgniarka, Położna:

• Przygotowuje pacjenta z cukrzycą i jego rodzinę do samokontroli i samoopieki,

• Współpracuje z samorządami lokalnymi, organizacjami społecznymi, grupami wsparcia i samopomocy,

• Organizuje własne stanowisko pracy,• Uczestniczy w procesie kształcenia i doskonalenia

zawodowego oraz w pracach organizacji naukowych i stowarzyszeń zawodowych

Edukator w cukrzycy Czas kształcenia

Łączna liczna godzin przeznaczonych na realizację programu kształcenia kursu specjalistycznego Edukator w cukrzycy wynosi  120 godzin dydaktycznych:

• zajęcia teoretyczne – 84 godziny, w tym 40 godzin zajęć warsztatowych/ćwiczeniowych,

• zajęcia praktyczne – 36 godzin

30

Liczba specjalistów w poszczególnych dziedzinach kształcenia w latach 2000-2010

1. Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna dla pielęgniarek 23 2. Pielęgniarstwo neurologiczne 24 3. Pielęgniarstwo nefrologiczne 334. Pielęgniarstwo rodzinne dla położnych 67 5. Pielęgniarstwo w ochronie zdrowia pracujących 75 6. Pielęgniarstwo diabetologiczne 75 7. Pielęgniarstwo ginekologiczne 85 8. Pielęgniarstwo środowiska nauczania i wychowania 113 9. Pielęgniarstwo opieki paliatywnej 208 10. Pielęgniarstwo geriatryczne 246 11. Pielęgniarstwo onkologiczne 274 12. Pielęgniarstwo kardiologiczne 289 13. Pielęgniarstwo psychiatryczne 373

31

Liczba specjalistów w poszczególnych dziedzinach kształcenia w latach 2000-2010

14. Pielęgniarstwo położnicze 545 15. Pielęgniarstwo rodzinne dla pielęgniarek 598 16. Pielęgniarstwo pediatryczne 673 17. Pielęgniarstwo operacyjne 683 18. Pielęgniarstwo epidemiologiczne 843 19. Organizacja i zarządzanie 921 20. Pielęgniarstwo zachowawcze 98221. Pielęgniarstwo przewlekle chorych i niepełnosprawnych/opieki długoterminowej 1102 22. Pielęgniarstwo anestezjologiczne i intensywnej opieki 1300 23. Pielęgniarstwo ratunkowe 1416 24. Pielęgniarstwo chirurgiczne 1434

32

Aktualnie liczba pielęgniarek będąca w trakcie szkolenia specjalizacyjnego

w dziedzinie pielęgniarstwa diabetologicznego w roku bieżącym

wynosi:75

33

W roku 2011 przewiduje się dofinansowanie 3 Edycji szkoleń specjalizacyjnych w dziedzinie pielęgniarstwa diabetologicznego x 25

miejsc szkoleniowych = 75 pielęgniarek

34

Liczba absolwentów kursów specjalistycznych poszczególnych zakresach w latach 2000-2010

1. Aktywizacja podopiecznych z wykorzystaniem elementów terapii zajęciowej - 632. Endoskopia - 25833. Hartowanie i kształtowanie kikuta amputowanej kończyny - 314. Komunikowanie interpersonalne w pielęgniarstwie - 845. Krwiodawstwo i krwiolecznictwo (aktualnie brak podstaw do jego realizacji) - 296. Leczenie ran – odleżyny dla pielęgniarek - 1417. Leczenie ran dla pielęgniarek - 58108. Leczenie ran dla położnych - 2139. Monitorowanie dobrostanu płodu w czasie ciąży i podczas porodu - 22410. Opieka nad dzieckiem z chorobą nowotworową - 15811. Opieka nad dziećmi i młodzieżą z cukrzycą - 2312. Opieka nad pacjentem ze stomią jelitową - 26913. Pediatryczna domowa opieka paliatywna - 2514. Pielęgnowanie pacjenta dorosłego wentylowanego mechanicznie - 20315. Pielęgnowanie pacjenta w warunkach lecznictwa uzdrowiskowego - 25216. Pielęgnowanie w chorobach narządu wzroku - 15917. Podstawy dializoterapii - 173718. Podstawy medycyny ratunkowej - 75519. Podstawy opieki paliatywnej - 3484

35

Liczba absolwentów kursów specjalistycznych poszczególnych zakresach w latach 2000-2010

20. Poradnictwo dietetyczne - 2321. Profilaktyka chorób piersi - 10222. Profilaktyka chorób narządu żucia oraz pierwsza pomoc w nagłych stanach stomatologicznych u populacji w wieku

szkolnym - 20423. Prowadzenie psychoterapii podstawowej z wykorzystaniem elementów psychoterapii kwalifikowanej - 7124. Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie - 13425. Przygotowywanie i podawanie leków przeciwnowotworowych u dorosłych - 136726. Rehabilitacja podopiecznych z zaburzeniami psychicznymi - 21327. Resuscytacja krążeniowo – oddechowa noworodka - 46128. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa - 3503029. Szczepienia ochronne - 3428130. Szczepienia ochronne noworodków - 283531. Terapia bólu/Terapia bólu przewlekłego u dorosłych - 234632. Terapia bólu ostrego u dorosłych - 1833. Trening pęcherza moczowego - 10734. Wykonanie badania spirometrycznego - 33635. Wykonanie i interpretacja zapisu elektrokardiograficznego - 3867936. Wykonanie konikopunkcji, odbarczenie odmy prężnej oraz wykonanie dojścia doszpikowego - 9537. Wykonywanie i ocena testów skórnych - 80338. Żywienie enteralne i parenteralne - 179

36

W dniu 6 maja 2011 r. na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia pojawiło się Ogłoszenie o rozstrzygnięciu konkursu ofert mającego na celu wybór realizatorów programu zdrowotnego pn. „Program Prewencji i Leczenia Cukrzycy w Polsce na lata 2010-2011”, Moduł II programu zdrowotnego pn.: „Narodowy program przeciwdziałania chorobom cywilizacyjnym” w zakresie zadania pn.: „Wdrożenie i przeprowadzenie szkoleń dla pielęgniarek i położnych, w oparciu o opracowany przez wyspecjalizowany podmiot, ramowy program przygotowujący pielęgniarki i położne do pracy na stanowisku edukatora cukrzycy”

37

W ramach konkursu ofert wyłoniono

• Gdański Uniwersytet Medyczny, ul. M. Skłodowskiej-Curie 3A, 80-210 Gdańsk;

• Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, ul. Poniatowskiego 15, 40-055 Katowice.

38

Wartość przyznanych środków publicznych na przeprowadzenie szkoleń dla pielęgniarek i położnych z budżetu Ministra Zdrowia wynosi:

• Gdański Uniwersytet Medyczny – 61 564 zł;

• Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, – 58 175 zł.

39

Miejsce pielęgniarki diabetologicznej w systemie ochrony zdrowia – PLANY!!!!

W Ministerstwie Zdrowia podjęte zostały prace nad nowelizacją rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej

w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracowników na poszczególnych

rodzajach stanowisk pracy w publicznych zakładach opieki zdrowotnej

40

Miejsce pielęgniarki diabetologicznej w systemie ochrony zdrowia – PLANY!!!!

• przewiduje się m.in. wyodrębnienie nowego stanowiska pracy – edukator ds. diabetologii, na którym będą mogły zostać zatrudnione pielęgniarki/położne, które ukończą kurs specjalistyczny, Edukator w cukrzycy lub pielęgniarki z tytułem specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa diabetologicznego.

Edukator do spraw diabetologii PROJEKTLP. Stanowisko Wymagane kwalifikacje zawodowe Liczba lat pracy w

zawo-dzie/ innedodatkowe

1 Edukator do spraw

diabetologii

- magisterskie pielęgniarskie i specjalizacja w dziedzinie pielęgniarstwa diabetologicznego- licencjat pielęgniarstwa i specjalizacja w dziedzinie pielęgniarstwa diabetologicznego- średnie pielęgniarskie i specjalizacja w dziedzinie pielęgniarstwa diabetologicznego- magisterskie pielęgniarskie i kurs specjalistyczny Edukator w cukrzycy- licencjat pielęgniarstwa i kurs specjalistyczny Edukator w cukrzycy- średnie pielęgniarskie i kurs specjalistyczny Edukator w cukrzycy

2 lata

1 rok w ośrodku o profilu diabetologicznym

5 w ośrodku o profilu diabetologicznym

42

"Nadzieja jest jak cukier w herbacie. Jeżeli nawet jest jej mało to i tak wszystko osłodzi. "

43

„Kiedy nie możesz już niczego zmienić w swoim życiu, spróbuj zmienić swój poziom cukru we krwi”.  

Deirde

44

Dziękuję za uwagę