ZAMİR NEDİR?ZAMİR NEDİR?

İsmin yerini tutabilen,isim gibi kullanılabilen,isim soylu İsmin yerini tutabilen,isim gibi kullanılabilen,isim soylu

kelimelerle bazı eklere kelimelerle bazı eklere zamir zamir denir.denir.

Ahmet’ten öğrendim. > Ondan öğrendim.Ahmet’ten öğrendim. > Ondan öğrendim.

Kitabı gördün mü ? > Bunu gördün mü? Kitabı gördün mü ? > Bunu gördün mü? gibi örnekler gibi örnekler verilebilir.verilebilir.

ZAMİRLERİN ÖZELLİKLERİZAMİRLERİN ÖZELLİKLERİ

İsim soyludur.İsim soyludur. Bir ya da birden fazla ismin Bir ya da birden fazla ismin

yerini tutarlar.yerini tutarlar. Anlamdan çok görev yönü Anlamdan çok görev yönü

ağır basar.ağır basar. İsimlerin yerini geçici olarak İsimlerin yerini geçici olarak

tutarlar.tutarlar.

İsim çekim eklerini (hal, iyelik, İsim çekim eklerini (hal, iyelik, çoğul ekleri) genellikle alırlar.çoğul ekleri) genellikle alırlar.

Tekil ve çoğul şekilleri vardır.Tekil ve çoğul şekilleri vardır. Dolayısıyla cümlede isim gibi Dolayısıyla cümlede isim gibi

kullanılabilirler.kullanılabilirler. Cümlede tek başlarına görev Cümlede tek başlarına görev

üstlenebilirler.üstlenebilirler. Birçok sıfat, zamir olarak Birçok sıfat, zamir olarak

kullanılabilirler.kullanılabilirler.

ZAMİR ÇEŞİTLERİ

Şahıs zamirleriŞahıs zamirleri Dönüşlülük zamiriDönüşlülük zamiri İşaret zamirleriİşaret zamirleri Belgisiz zamirlerBelgisiz zamirler Soru zamirleriSoru zamirleri İlgi zamiri İlgi zamiri İyelik zamiriİyelik zamiri

ŞAHIS ZAMİRLERİŞAHIS ZAMİRLERİ

Şahıs isimlerinin yerine kullanılan zamirlerdir.Şahıs isimlerinin yerine kullanılan zamirlerdir. Bunlar; “ben, sen, o, biz, siz, onlar, bizler, sizler” dır.Bunlar; “ben, sen, o, biz, siz, onlar, bizler, sizler” dır. Tamlayan eki(ilgi hali eki)alabilirler,iyelik eki almazlar.Tamlayan eki(ilgi hali eki)alabilirler,iyelik eki almazlar. Bu durumda şahıs zamirleri tamlamalarda ancak tamlayan olarak Bu durumda şahıs zamirleri tamlamalarda ancak tamlayan olarak

kullanılabilirler.kullanılabilirler.

Benim kalemim, senin defterin, onun çantası, bizim Benim kalemim, senin defterin, onun çantası, bizim okulumuz, sizin sınıfınız,onların bahçeleriokulumuz, sizin sınıfınız,onların bahçeleri … gibi örnekler… gibi örnekler

verebiliriz.verebiliriz.

DÖNÜŞLÜLÜK ZAMİRİDÖNÜŞLÜLÜK ZAMİRİ

Şahısları pekiştirerek bildiren ve fiildeki işin, özne tarafından Şahısları pekiştirerek bildiren ve fiildeki işin, özne tarafından bizzat yapıldığını ya da yapana dönüşünü bildiren zamirlerdir.bizzat yapıldığını ya da yapana dönüşünü bildiren zamirlerdir.

Dönüşlülük zamiri “Dönüşlülük zamiri “kendi” kendi” dir.dir. Bu zamir diğer zamirlerden farklı olarak iyelik eklerini alabilirler.Bu zamir diğer zamirlerden farklı olarak iyelik eklerini alabilirler. Kendi-m, kendi-n, kendi-si, kendi-miz, kendi-niz, kendi-leriKendi-m, kendi-n, kendi-si, kendi-miz, kendi-niz, kendi-leri

Özneyle(isim ya da zamir)birlikte pekiştirme görevinde (bizzat Özneyle(isim ya da zamir)birlikte pekiştirme görevinde (bizzat anlamında) kullanılır.anlamında) kullanılır.

Fiilin özneye dönüşünü bildirir.Fiilin özneye dönüşünü bildirir.

İŞARET ZAMİRLERİİŞARET ZAMİRLERİ

İsimlerin yerini işaret yoluyla tutan zamirlerdir.İsimlerin yerini işaret yoluyla tutan zamirlerdir. İyelik eki almazlar, diğer isim hal eklerini alabilirler. Dolayısıyla İyelik eki almazlar, diğer isim hal eklerini alabilirler. Dolayısıyla

isim tamlamalarında ancak tamlayan olabilirler.isim tamlamalarında ancak tamlayan olabilirler. İşaret zamirleri şunlardır; “İşaret zamirleri şunlardır; “bu, şu, o, öteki, beriki, böylesi, şöylesi,bu, şu, o, öteki, beriki, böylesi, şöylesi,

öylesi”öylesi”

Bunu biliyor musunuz?Bunu biliyor musunuz?

Şunu gördün mü?Şunu gördün mü?

O benim elmam. gibi örnekler verebiliriz.O benim elmam. gibi örnekler verebiliriz.

BELGİSİZ ZAMİRLERBELGİSİZ ZAMİRLER

Birden fazla ismin yerini tutan ya da hangi ismin yerini tuttuğu Birden fazla ismin yerini tutan ya da hangi ismin yerini tuttuğu açıkça belli olmayan zamirlerdir.açıkça belli olmayan zamirlerdir.

Bazı ikilemelerde ikinci ve anlamsız olan kelime zamirdir.Bazı ikilemelerde ikinci ve anlamsız olan kelime zamirdir. Belgisiz zamirlerin de sıfatlardan ayırt edilme yolu bütün Belgisiz zamirlerin de sıfatlardan ayırt edilme yolu bütün

zamirlerde olduğu gibidir. Zaten belgisiz zamirler ek almış zamirlerde olduğu gibidir. Zaten belgisiz zamirler ek almış oldukları halde sıfat olarak kullanılamazlar.oldukları halde sıfat olarak kullanılamazlar.

Belgisiz zamirler isim tamlamalarında hem tamlayan hem de Belgisiz zamirler isim tamlamalarında hem tamlayan hem de tamlanan olabilirler.tamlanan olabilirler.

SORU ZAMİRLERİSORU ZAMİRLERİ

Soru yoluyla isimlerin yerini tutan zamirlerdir. Cümledeki soru Soru yoluyla isimlerin yerini tutan zamirlerdir. Cümledeki soru anlamı soru zamirleriyle de sağlanır.anlamı soru zamirleriyle de sağlanır.

Soru zamirleri cümleye soru anlamı katar, ama bazı durumlarda Soru zamirleri cümleye soru anlamı katar, ama bazı durumlarda soru cümlesi yapmaz.soru cümlesi yapmaz.

Soru zamirleri hal eki alabilirler.Soru zamirleri hal eki alabilirler. Soru zamirleri isim tamlamasında tamlayan da tamlanan da Soru zamirleri isim tamlamasında tamlayan da tamlanan da

olabilirler.olabilirler.

İLGİ ZAMİRİİLGİ ZAMİRİ

Belirtili isim tamlamasında tamlananın yerine kullanılır.Belirtili isim tamlamasında tamlananın yerine kullanılır. Tamlayan eklerinin üzerine gelir.Tamlayan eklerinin üzerine gelir.

Ek halindeki tek zamirdir. Ek halindeki tek zamirdir. “-ki”“-ki” Eklendiği kelimeye bitişik yazılır ve bir ismin(tamlananın)yerini Eklendiği kelimeye bitişik yazılır ve bir ismin(tamlananın)yerini

tutar.tutar. Büyük ve küçük ünlü uyumuna uymaz.Büyük ve küçük ünlü uyumuna uymaz.

İYELİK ZAMİRİİYELİK ZAMİRİ

İyelik ekinin kendisidir.İyelik ekinin kendisidir. İsim tamlamasında tamlayan kullanılmadığı taktirde tamlanandaki İsim tamlamasında tamlayan kullanılmadığı taktirde tamlanandaki

bu eklere iyelik zamirleri denir.bu eklere iyelik zamirleri denir.

Kitab-ımKitab-ım

Masa-nMasa-n

Su-y-uSu-y-u

Ne-y-inizNe-y-iniz

Defter-leriDefter-leri

YAPI BAKIMINDAN ZAMİRLERYAPI BAKIMINDAN ZAMİRLER

Basit zamirlerBasit zamirler Birleşik zamirlerBirleşik zamirler Öbekleşmiş zamirlerÖbekleşmiş zamirler Ek halindeki zamirlerEk halindeki zamirler

BASİT ZAMİRLERBASİT ZAMİRLER

Kök halindeki zamirlerdir.Kök halindeki zamirlerdir. Basit zamirler şunlardır:Basit zamirler şunlardır: ““ben, sen, o, biz, siz, onlar, bu, şu, o, bunlar, şunlar, onlar, hepsi, ben, sen, o, biz, siz, onlar, bu, şu, o, bunlar, şunlar, onlar, hepsi,

çoğu, birisi, hangisi, kaçı, bazısı,….”çoğu, birisi, hangisi, kaçı, bazısı,….”

BİLEŞİK ADILLARBİLEŞİK ADILLAR

İki kelimenin bir araya gelmesi ile oluşan adıllara denir.İki kelimenin bir araya gelmesi ile oluşan adıllara denir. Bileşik adıllar şunlardır:Bileşik adıllar şunlardır: ““hiçbiri, birçoğu, birkaçı, herbiri… vs“hiçbiri, birçoğu, birkaçı, herbiri… vs“

ÖBEKLEŞMİŞ ZAMİRLERÖBEKLEŞMİŞ ZAMİRLER

Kalıp halinde kullanılan zamirlerdir.Kalıp halinde kullanılan zamirlerdir. Öbekleşmiş zamirler şunlardır:Öbekleşmiş zamirler şunlardır: “ “ ona buna, falan filana, şundan bundan, onu bunu,… vs”ona buna, falan filana, şundan bundan, onu bunu,… vs”

EK HALİNDEKİ ZAMİRLEREK HALİNDEKİ ZAMİRLER

Kelimelere eklenerek kullanılan zamirlerdir.Kelimelere eklenerek kullanılan zamirlerdir. Ek halindeki zamirler şunlardır:Ek halindeki zamirler şunlardır: ““-ki, -im, -in, -i, -imiz, -iniz, -leri … vs “-ki, -im, -in, -i, -imiz, -iniz, -leri … vs “

SORU 1: “O” sözcüğü aşağıdakilerin hangisinde ötekilerden farklı SORU 1: “O” sözcüğü aşağıdakilerin hangisinde ötekilerden farklı bir türdedir? bir türdedir?

A) O böyle bir tartışmaya girmedi. A) O böyle bir tartışmaya girmedi.

B) O size de yeterince yardım etti.B) O size de yeterince yardım etti.

C) O şiir dilinin yalın olmasını istiyordu.C) O şiir dilinin yalın olmasını istiyordu.

D) O resim sanatının sorunlarını biliyor.D) O resim sanatının sorunlarını biliyor.

E) O konuyu hiç açmasanız iyi olur.E) O konuyu hiç açmasanız iyi olur.

CEVAP 1: “E” şıkkıdır. Çünkü E şıkkı haricindeki diğer CEVAP 1: “E” şıkkıdır. Çünkü E şıkkı haricindeki diğer şıklarda ‘o’ sözcüğü sıfat olarak kullanılmıştır. E şıklarda ‘o’ sözcüğü sıfat olarak kullanılmıştır. E şıkkında ise ‘o’ sözcüğü zamir olarak kullanılmıştır.şıkkında ise ‘o’ sözcüğü zamir olarak kullanılmıştır.

Soru 2: Aşağıdakilerden hangisinde zamir Soru 2: Aşağıdakilerden hangisinde zamir yoktur?yoktur?

A) Birkaç gün de onlarda kalsaydın.A) Birkaç gün de onlarda kalsaydın.

B) Burada daha ne kadar bekleyeceğiz?B) Burada daha ne kadar bekleyeceğiz?

C) Artık hiçbirine tam güvenmiyorum.C) Artık hiçbirine tam güvenmiyorum.

D) Sen, bunlardan hangisini beğendin?D) Sen, bunlardan hangisini beğendin?

E) Birtakım kişiler bu düşünceyi benimsemeyebilir. E) Birtakım kişiler bu düşünceyi benimsemeyebilir.

CEVAP 2: “E” CEVAP 2: “E” şıkkıdır. Çünkü diğer şıklarda en az bir şıkkıdır. Çünkü diğer şıklarda en az bir tane olmak şartıyla zamir kullanılmıştır. Fakat “E” tane olmak şartıyla zamir kullanılmıştır. Fakat “E” şıkkında sadece sıfat kullanılmıştır.şıkkında sadece sıfat kullanılmıştır.

Soru 3: Aşağıdakilerin hangisinde ilgi ve iyelik Soru 3: Aşağıdakilerin hangisinde ilgi ve iyelik zamiri aynı cümlede kullanılmıştır? zamiri aynı cümlede kullanılmıştır?

A) Resimleriniz, benimki kadar güzel değil.A) Resimleriniz, benimki kadar güzel değil.

B) Bendeki para böyle bir iş için yetmez. B) Bendeki para böyle bir iş için yetmez.

C) Köydeki evi satmayı düşünüyorum.C) Köydeki evi satmayı düşünüyorum.

D) Romanım, ikinci baskısını bu yıl yaptı. D) Romanım, ikinci baskısını bu yıl yaptı.

E) Seninki galiba bu kez de bizi kandırdı. E) Seninki galiba bu kez de bizi kandırdı.

CEVAP 3: “A” CEVAP 3: “A” şıkkıdır. Çünkü “”A” şıkkındaki –niz ve –şıkkıdır. Çünkü “”A” şıkkındaki –niz ve –ki ekleri iyelik ve ilgi ekleridir. Diğer şıklarda kimi ki ekleri iyelik ve ilgi ekleridir. Diğer şıklarda kimi kelimede ilgi kimi kelimede iyelik eki kullanılmıştır. Oysa kelimede ilgi kimi kelimede iyelik eki kullanılmıştır. Oysa “A” şıkkında her ikisi de kullanılmıştır.“A” şıkkında her ikisi de kullanılmıştır.

TEŞEKKÜRLER…TEŞEKKÜRLER…