ХАЛЫҚТЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК ЖАҒДАЙЫН КӨТЕ-РУ – МЕМЛЕКЕТКЕ ҮЛКЕН САЛМАҚ. БҰЛ ЖҮК-ТІ БИЗНЕСПЕН БӨЛІСУДІҢ ПАЙДАСЫ ОРАСАН. СЕБЕБІ ЖЕКЕ КӘСІПКЕРЛЕР ҚЫЗМЕТТЕРДІҢ ТҮРІН КӨБЕЙТІП, САПАСЫН АРТТЫРЫП, БЮДЖЕТ ШЫҒЫНДАРЫН АЗАЙТУҒА ҚАУҚАРЛЫ. ТАБЫС­ТЫ ӘЛЕУМЕТТІК КӘСІПКЕР МЕМЛЕКЕТ ҮШІН ҚҰНДЫ КЕҢЕСШІ ДЕ, СЕБЕБІ ОЛ СТАНДАРТТАН ТЫС ОЙЛАП, ӘЛЕУМЕТТІК ПРОБЛЕМАЛАРДЫ ШЕШУДІҢ ӨЗГЕШЕ ЖОЛДАРЫН ТАБАДЫ.

Елімізде өз бизнесі арқылы әлеуметтік өзекті мәселелерді шешуге ат салысып жүрген кәсіпкерлер аз емес. Олардың табыстары өз бизнестерінің де тұрақтылығын қамтамасыз етіп, қоғамға пайдалы істі сәтті жалғастыруға мүмкін-дік беруде. Мәселен, балалар үйінің бұрынғы тәрбиеленушісі Геннадий Франк еліміздегі бала-

(Соңы 8-бетте)

ОЙТАЛҚЫ

ЗЕЙНЕТАҚЫ ҚОРЫНДАҒЫ ҚАРЖЫДАН САЛЫМШЫЛАРҒА БЕРУ КЕРЕК ПЕ?

Зе й н е т а қ ы қ о р ы н д а ғ ы қаржыны ха-

лықтың игілігіне жұм-сау туралы ұсыныс ай-

тылып келе жатқанына көп болды. Бірақ, бұл ұсыныс әлі

жүзеге асқан жоқ. Бүгінгі каран­тиндік жағдайда зейнетақыға жи-

налған қаражаттың белгілі бір бөлігін халыққа көмек ретін-

де беру қажет пе? Жалпы, з е й н е т а қ ы қ о р ы н д а ғ ы

қаржыны басқа мақ-саттарға жұмсаған

дұрыс па?

(Соңы 5-бетте)

Сапарбай ЖОБАЕВ, экономист: – Айтылып келе жатқанына біршама уақыт өтсе де,

зейнетақы қорындағы қаржыны тиімді игерудің жолын таба алмай отырмыз. Әрине, пайдалану керек екен деп, бас салып таратып отыра беруге болмайды. Өйткені, 2016 жылдары сингапурлықтар Орталық жинақтаушы қо-рында жиналған қаржының 50 пайызын тұрғын үй сатып алуға жұмсап жіберген. Бірақ, кейін зейнетақы алатын қарттардың жағдайы нашарлап кетті. Сингапурлық қа-риялар қартайғанда өте аз көлемдегі зейнетақыны місе тұтуға мәжбүр болып қалды. Сондықтан, жан-жақты ойластырып барып іске кірісу керек. Өйткені, бізде талай жанұя зейнетақымен күн көріп отырғанын да ұмытпауы-мыз керек.

Нұрболат Айекешов, әлеуметтанушы:– Ел тұрғындары табысының аздығы, жұмыссыздық,

зейнетақы қорына тұрақты түрде ақша сала алмау, осы-ның бәрі бұл бастамаға қолбайлау болуда. Жалпы, елімізде зейнетақы жүйесі жақсы дамыған деп айта алмаймыз. Халықтың бәрі бірдей ақша салмайды. Екіншіден, зейне-тақы қорындағы ақшаның Әзірбайжан банкіне қатысты оқиғасы, одан қалды халық игілігіне жарату туралы ұсы-ныстың ұзақ жылдар талқылануы, халықтың ол ақшаға деген сенімін азайтты.

Бізде зейнетақы қорындағы қаржы қадағалаусыз, бақылаусыз, азаматтардың өз ақшасын өзіне беруге кел-генде проблемасы көбейетін секілді әсер қалдырады. Мәсе-лен, зейнетке шығу жасын ұзарту деген секілді. (С

оңы

3-б

етт

е)

МІНБЕР

(Соңы 3-бетте)

– Рәш Шәріпбайқызы, елімізде өзіңіз сияқты тәжірибелі онколог-гинеколог дәрігерлер саусақпен санарлық. Елдегі түрлі онкологиялық аурулар-ға шалдыққан аналардың ста тистикасы жайлы айта отырсаңыз. Статистика неге төмендемей тұр? Жалпы, бұл бағытта қандай жұмыстар атқарылып жатыр?– Ана мен бала денсаулығы меди-цина саласының ең өзекті әрі кө-кейкесті екені анық. Халқымыз-дың болашағы, мемлекетіміздің ертеңі ана мен бала денсаулығы-ның қандай болмағына тікелей байланысты.

лар үйінің түлектеріне өз істерін ашуға қолдау көрсететін «Шаңырақ» әлеуметтік кәсіпкерлігін құрды. Осы кәсіпорынның базасында бүгінде өндірістік оқудың, жеке кәсіпкерлік мектептері, кадрлық агенттік жұмыс істейді екен. Сол секіл-ді Ерлан Күмісқалиев деген азамат «Атырау, Шағын ел» атты орталық ашып, иппотерапия арқылы мүмкіндігі шектеулі балалармен жұмыс істейтін тұңғыш орталық ашты. Бұл орталық миы зақымданған балаларды аттың көмегімен оңалту терапиясымен айналысады. Сол секілді Нұр-Сұлтанда «Kunde» деп аталатын менталдық даму ерекшелігі бар адамдар жұмыс істейтін әлеуметтік кафе бар. Айжан Халилова негізін қа-лаған nvamade интернет дүкен ерекше талапта-ры бар және әлеуметтік әлсіз топтар өкілдерінің қолынан шыққан бұйымдар сатады. Коммерция-лық қызметті пайдалана отырып, әлеуметтік мәселелерді шешетін ұйымдар Қазақстанда

алғаш рет 2000 жылдың ортасында пайда бол-ды. Соңғы жылдары бұл бизнестің даму қарқыны жаман емес. Мәселен, қазіргі таңда бейресми деректер бойынша, осындай мүмкіндігі шектеу-лі жандарға жұмыс орнын беріп, олардың өз қабілеттеріне сай қоғамнан орын алуына нақты көмек көрсету мақсатында 200-ге жуық бизнес нысандары жұмыс істейді екен.

Жалпы, тек табыс табуды мақсат етпей, мемлекет бизнесте бар ресурстарды пайдала-на отырып, адамдар үшін жағдай жасау – ізгі қоғамның сипаты. Қазіргі таңда екі қолға бір күрек табу дені сау адамдар үшін де үлкен мәселе. Ал, мүмкіндігі шектеулі жандар үшін бұл тіпті орындалмас армандай көрінеді. Осы ретте әлеуметтік кәсіпкерліктің халықтың осы санаты үшін жасап жатқан қызметін қолдау арқылы көп мәселені шешуге болады.

Көпшілік көптен бері Үкіметтен үміт етіп жүрген бір тақырып бар. Ол «бейнеттің зейнетін көру», яғни зейнетақы қорын-дағы қаражаттың бір бөлігін бүгінгідей қиын жағдайда өз игілік-теріне жарату. Елдегі қазіргі ахуал, пандемия жағдайы, карантиндік тәртіп бұл тақырып-тың өзектілігін тіпті еселеді. Алайда, соңғы жылдары көтеріліп жүрген бұл мәселе әзірге шешімін тапқан жоқ. Жақында бұл ұсы-ныс тағы көтерілді. Оның үстіне былтыр қыркүйек айында мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқа-ев Қазақстан халқы-на арнаған алғашқы Жолдауында Үкімет пен Ұлттық банк зейнетақы жүйесінің тиімділігін арттыруы қажет екенін айтқан. Президент Үкіметке жылдың соңына де-йін жұмыс істейтін адамдардың зейнетақы жинағының бір бөлігін мақсатты пайдалану мәселесін пысықтауды да тапсыр ған.

№57 (3281) 4 тамыз 2020

БҮГІНГІНІҢ БАС ТАҚЫРЫБЫ

ZANMEDIA.KZ

zangazet@mail.ru

Қоғамдық-саяси, құқықтық газет

ЕЛОРДАДА ЕМДЕЛІП ШЫҚҚАНДАР КӨП

2бет

5бет

КӨШІ-ҚОН МӘСЕЛЕСІ –ТҰРАҚТЫ БАҚЫЛАУДА

6бет

ХАЛЫҚ ӨЗ ЖИНАҒЫНЫҢ ПАЙДАСЫН ҚАШАН КӨРЕДІ?

ЖАҢА ЗАҢ ӘЛЕУМЕТТІК КӘСІПКЕРЛІКТІ ҚОЛДАЙДЫ

«КӨП АСҚАНҒА – БІР ТОСҚАН»

Рәш ШАЛАБАЕВА, Алматы облыстық көпсалалы клиникасы директорының сапа және медицина, медициналық қызметтер жөніндегі орынбасары, м.ғ. докторы, профессор:

«ОНКОЛОГИЯЛЫҚ АУРУЛАР

ЖАСАРЫП БАРАДЫ»

ОРАЙЫ КЕЛГЕН ӘҢГІМЕ

2№57 (3281) 4 тамыз 2020

zangazet@mail.ru ҚҰҚЫҚ

АКЦИЯ

«АДАМ САУДАСЫН БІРГЕ ТОҚТАТАМЫЗ!»

ПІКІР

бұзатын басқа да әркеттерге қатысты істер санының азаймауы.Тұрмыстық зорлық-зомбылық үшін кінәлі тұлғалар ҚР «Әкімшілік

құқық бұзушылық туралы» кодексінің 73, 73-1, 73-2,461-баптары бойын-ша жауапкершілікке тартылады.

Жазалау шараларынан гөрі алдын алу шараларын қарастыру, құпия-лылық, өмірлік қиын жағдайда жүрген әрбір адаммен жеке жұмыс жүр-гізу сияқты принциптер басшылыққа алынуда.

Тұрмыстық зорлық-зомбылықпен сәтті күрес жүргізудің негізгі шар-ты – қоғамның көзқарасын өзгерту. Ол үшін қоғамдық сана мен қалып-тасқан стереотиптерді түбегейлі өзгертіп, отбасындағы зорлық-зом-былықтың салдарына сәйкес түсінік қалыптастыру қажет, қоғамға қарсы мінез-құлықты еркімен жібермеу керек. Әрбір жазасыз қалған үй бұзақысы өзінің бойында бұдан да ауыр құқықбұзушылықтарды жасауға негіз болатын жауапсыздық сезімін дамытады.

Д.ОРЫНҒАЛИЕВА,Казталов ауданының №2 аудандық сотының

бас маманы-сот мәжілісінің хатшысы

БІРІККЕН ҰЛТТАР ҰЙЫМЫ 30 ШІЛДЕНІ ДҮНИЕЖҮЗІЛІК АДАМ САУДАСЫ-НА ҚАРСЫ КҮРЕС КҮНІ ДЕП БЕЛГІЛЕГЕН БОЛАТЫН, ОНЫ ХАЛЫҚАРА-

ЛЫҚ ҚАУЫМДАСТЫҚ 2014 ЖЫЛДАН БАСТАП АТАП ӨТУДЕ.

Осы орайда, өткен аптада Қызыл­орда облысының Полиция департа­менті Криминалдық полиция басқар­масының ұйымдастыруымен «Адам саудасын бірге тоқтатамыз!» атты ақпараттық науқаны өткізілді.

Ұйымдастырылған іс­шараның мақ саты – адам саудасын тоқтату про блемалары туралы тұрғындар арасында мәдени­ағартушылық және ақпараттық­насихаттау іс­шараларын ұйымдастыру.

Жүргізілген ақпараттық акция ба­рысында полицейлер үкіметтік емес ұйым қатарынан Қызылорда облысы «Шағын кәсіпкерлер­әйелдер қоғам­дас тығы» қоғамдық бірлестігінің қыз­меткерлерімен бірлесіп, адам сау дасы қылмысының алдын алу мақсатында

қалалық саябақтар, алаңдар, сауда орталықтары, теміржол және авто­вокзалдарда, облыс орталығындағы құрылыс нысандарындағы жұмысшы­лар арасында түсіндірме жұмыстарын жүргізіп, үнпарақтар таратты.

Сонымен қатар, тәртіп сақшылары адам саудасына байланысты қылмыс­тың алдын алу және оған қарсы күрес жөніндегі сұрақтар бойынша жұмыс жасайтын сенім телефондары (116 16) жөнінде ақпараттандырды.

Айта кетерлік жайт, қызылорда­лық полицейлер мұндай мақсаттағы ақпараттық түсіндірме жұмыстарын тұрақты түрде өткізуде.

Қызылорда облысы Полиция департаментінің

баспасөз қызметі

ДЕРЕК ПЕН ДӘЙЕК

ЕЛОРДАДА ЕМДЕЛІП ШЫҚҚАНДАР КӨП

ҮКІМЕТТІҢ ЖЕДЕЛ ШАРАЛАРЫ НӘТИЖЕСІНДЕ ЕЛОРДАДА КОРОНА-ВИРУС ИНФЕКЦИЯСЫН ЖҰҚТЫРҒАН АДАМДАРДЫҢ 67,1% ПАЙЫ-

ЗЫ ЕМДЕЛІП ШЫҚТЫ.

Қазіргі күні қалада коронавирус инфекциясын жұқтырғандар саны –10 070. Емделіп шыққан адамдар саны –6766, немесе 67,1% пайыз, ал соңғы бір апта ішінде жазылып шыққандар саны 1563 адамды құра­ды, демек, науқастардың шамамен 25% өткен аптада сауықты. 1758 адам стационарларда ем алып жа­тыр. Ауыр хәлдегі науқастар саны 34%­ға азайды, яғни 199­дан 132 адамға дейін. Президенттің тапсыр­масына сәйкес, қабылданған бірқа­тар шаралар нәтижесінде карантин енгізілген сәттен бастап КВИ бо йын­ша жағдайдың нақты тұрақтануы байқалады. Өз кезегінде денсаулық сақтау ұйымдарына түскен салмақ едәуір азайды. Нақтырақ айтқанда, жедел жәрдемге тұрғындардың жү­гіну саны тәулігіне 4300­ден 1600­ге дейін, яғни 3 есеге төмендеді. Ко­ронавирус инфекциясы бойынша жедел жәрдемге жүгіну тәулігіне 500­ден 73­ке дейін азайды. Елордада стационарлардың жүктемесі де рет­телді. Жедел шаралар нәтижесінде 99%­дан 45% дейін төмендеді. Пнев­мониямен жатқан адамдар саны 45% пайызға, яғни 1348 ден – 746 ға дейін азайды.

Елордада компьютерлік томогра­фиядан науқастарды тәулік бойы тексеру жүргізілуде.

Бұл туралы Үкімет отырысында Нұр­Сұлтан қаласының әкімі Алтай Көлгінов мәлімдеді. Оған қоса елор­да ауруханаларына қосымша 500 арнайы жабдықталған төсек орын, 350 оттегі концентраторы, 150 флоу­метр және 2 компьютерлік томограф алынды. Тағы да медициналық жаб­дықтар сатып алу жоспарлануда.

Нәтижесінде стационарларға түскен салмақ едәуір азайды.Үкімет отыры­сында Елордада кадрлар мәселесін де әкім сөзге тиек етті. Елдегі ауыр жағдайды ескере отырып, қала­дағы колледждерден 275 жас маман емханаларға жұмысқа орналасты. Сонымен қатар, медициналық уни­верситеттен 300 студент жұмылды­рылды. Олардың 71­і жұмыстарын бастап кетті. Жалпы алғанда, оқу орындарынан 500­ден астам жас медициналық маман науқастарға өз көмегін көрсетті.

Шетелден әкелінген 110 тоннадан астам медициналық препараттардың 4,5 миллион қаптамасы Нұр­Сұлтан қаласының дәріханаларына теңдей таратылды.

12 шілдеден бастап елордаға Түркия, Ресей, Үндістан және басқа да елдерден сұранысқа ие фар­макологиялық топтарға кіретін ви­русқа қарсы, антибактериалды терапия, антикоагулянттар жет­кізілді. Дәріханалық желілердің дистрибьюторларына логистика, дәрі­дәрмектерді сатып алу және қалаға жеткізу рәсімдерін жеңіл­дету мәселелері бойынша қолдау көрсетіліп жатыр. Сонымен қатар, дистрибьюторларға дәрі­дәрмек­терді сатып алу үшін айналым қаражаты бөлінді.Дәрі­дәрмектер дәріханалардың ірі желілеріне тең­дей бөлініп жеткізілді, қазіргі күні шамамен бір айға жеткілікті қор қа­лыптастырылды. Оларды Феникс, Гиппократ, Цветная, Максим Фарм, жеке, Медилаб, Салауат, А­Фарма дәріханаларынан алуға болады.

Елордада келесі айдың орта­сынан бастап жоспарлы медицина­

лық көмек көрсету барлық аурухана­ларда жалғасатын болады.

Бір апта бұрын 3 аурухана, атап айтқанда: № 1 және 2 көпсалалы қалалық балалар ауруханасы, № 2 көпсалалы аурухана жоспарлы ме­дициналық көмек көрсетуді бастап кетті. Психикалық денсаулық ор­талығынан кеше соңғы пациент жазылып шықты. Жақын күндері орталық өз пациенттерін жоспарлы түрде қабылдайды. 3 тамыздан бастап барлық калалық емханалар жоспарлы медициналық көмек көр­сетуді бастайды. Тамыздың 17­не дейін біртіндеп босап жатқан стацио­нарлар санын қысқарту есебінен, бұл жерде жұқпалы аурухананы есептемегенде,барлық ауруханалар­дың толық жұмысы қалпына келетін болады.

Нұр­Сұлтан қаласында қоғамдық көлікке және халық көп жинала­тын нысандарға маскасыз жүрген адамдар жіберілмейтін болады. Бұл туралы қала әкімі Алтай Көлгінов мәлімдеді. «Бұл карантиннен кейінгі індетпен күресу іс­шараларының бірі. Одан басқа тұрғындар арасында қатаң карантин шараларын сақтау қажеттілігі туралы түсіндіру жұмыс­тары жалғасады. Тағы бір маңызды қадам – барлық қоғамдық орын­дардың карантиннен кейінгі өмірге дайындықтары. Адам көп жиналатын орындарда, барлық ұйымдар мен ме­кемелерде ара қашықтықты сақтау сызбаларын орнату, дезинфекция жасау, санитайзерлер және жадна­малар қою міндетті талап ретінде болады.«Осы қарапайым санитар­лық талаптар қатаң түрде сақталған жағдайда ғана ұзақ мерзімге созылу қаупі бар індетті жұқтырып алмау мүмкіндігіміз барынша арта түседі», – деді қала әкімі.

Өз тілшіміз

ТҮЙТКІЛ

САЛДАРЫ АУЫР ҚЫЛМЫСТЫҢ САНЫ АЗАЙМАЙ ТҰР

ЗОРЛЫҚ- ЗОМБЫЛЫҚ ӨЗ АЛДЫНА ТЕК ЖӘБІРЛЕНУШІЛЕРДІҢ ҚҰҚЫҚТАРЫН БҰЗЫП ҚАНА ҚОЙМАЙ, ӨСКЕЛЕҢ ҰРПАҚ ҮШІН ТЕРІС

ҮЛГІ БОЛЫП ТАБЫЛАДЫ. СТАТИСТИКА БОЙЫНША, ОТБАСЫНДАҒЫ ЗОРЛЫҚ-ЗОМБЫЛЫҚ ӘЙЕЛ АДАМДАРҒА ҚАТЫСТЫ КӨП ЖАСАЛАДЫ, СОНЫМЕН ҚАТАР, ЕГДЕ АДАМДАР МЕН БАЛАЛАР ЗОРЛЫҚ-ЗОМБЫЛЫҚ ӘРЕКЕТТЕРГЕ ТАП БОЛАТЫН ЖАҒДАЙЛАР ДА АЗ ЕМЕС.

Тұрмыстық зорлық­зомбылық про­филактикасы туралы 2009 жылы 4 желтоқсанда заң қабылданды. Бұл заң тұрмыстық зорлық­зомбылық құр­бандарын қорғауды және отбасылық жаншалшыларға қатысты қылмыс тық­процестік мәжбүрлеуді қамтамасыз ету мүмкіндіктерін едәуір кеңейтті. Со­ның арқасында отбасылық­тұрмыстық саладағы қылмыстардың азаю дина­микасына қол жеткізу мүмкін болды.

Алайда бұл мәселе әлі де өзек­тілігін жоғалтқан жоқ. Тұрмыстық зорлық­зомбылық сол күйінде маңыз­ды әлеуметтік мәселе болып қалып отыр. Көптеген құқықбұзушылықтар жазасыз қалуда, ал зорлық­зомбылық фактілері айтылмаған күйінде тіркел­мей қалады. Ресми статистика бо­йынша жәбірленушілердің полицияға шағымдануына кедергі келтіретін көп­теген факторлар салдарынан жағдай­дың нақты сипатын көрсетпей отыр.

Сол себепті бүгінгі отбасындағы зорлық­зомбылықпен сәтті күрес жүр­гізудің негізгі шарты– қоғамның көзқа­расын өзгерту. Ол үшін қоғамдық са на мен қалыптасқан стереотиптерді түбегейлі өзгертіп, отбасындағы зор­лық­зомбылықтың салдарына сәйкес түсінік қалыптастыру қажет, қоғамға

қарсы мінез­құлықты еркімен жібер­меу керек. Әрбір жазасыз қалған үй бұзақысы өзінің бойында бұдан да ауыр құқықбұзушылықтарды жасауға негіз болатын жауапсыздық сезімін дамытады.

Тұрмыстық зорлық­зомбылықтың көріністерінің негізгі себептері тұрмыс­тық ұрыс­керіс, қолайсыз материал­дық жағдай, қызғаныш, отбасындағы теріс психологиялық климат, басқа­лардың мүдделерін елемеу болып та­былады. Көбінесе құқықбұзушылықтар кешкі уақытта жасалады.

Сондықтан, тұрмыстық зорлық­ зомбылық профилактикасының әдіс­терінің міндеттері – адам мен аза­маттың конституциялық құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғау болып табылатын психолог­тармен және басқа да мемлекеттік органдар мен мекемелердің субъек­тілерімен біріге отырып шоғырланды­рып қолдану қажет деп санаймыз.

А.ДОСМУРЗИНА,БҚО қылмыстық істер жөніндегі

мамандандырылған ауданаралық сотының

бас маманы - сот отырысының хатшысы

Шаңырақтағы кикілжіңдер әр шаңырақта болады, бұрын да болған, бірақ қазіргі таңда осындай кикілжің­дер соңы ажырасу тенденциясын жоғарылатты. Ажыраспақ ниеттегі ерлі­зайыптыларды татуластыруға

БАСТАУ

ОТБАСЫН САҚТАУ– ОРТАҚ ІЗГІЛІК

мүмкіншілік беріп, психологиялық көмек көрсететін «Бастау» жұмыс тобының мамандары соңғы кездері бұл істе нәтижелі жұмыстар атқа­рып жүр. Бұл топта АХАЖ басшы­сы, психолог, медиатор және басқа

мемлекеттік органның өкілдері бар. Олардың негізгі мақсаты – ажырасу үрдісін төмендету, ерлі­зайыпты­ларға психология лық көмек көрсету. Өкінішке орай, некені бұзатындар арасында соңғы кездері 3­4 баласы бар 10­20 жыл некеде болған аза­маттар кездеседі, сонымен қатар жаңадан үйленген жастар да бар.

Аудандық сот неке бұзу азамат­тық істері бойынша екі тарапқа 1­2 айға дейін татуласуға уақыт бере­ді, осы уақыттың ішінде аталған іс бойын ша талап арыздары «Бастау» жұмыс тобына жіберіледі, өз кезе­гінде олар екі жақты аудандық сотта орналасқан татуласу кабинетіне шақыртып, психологы бар, медиа­торы бар, АХАЖ басшысы бар бар­лығы ерлі­зайыптылармен сөйлесіп, оған тиісті түрде хаттама жасалып, аудандық сотқа қорытындысы жол­данады, татуласып жатқандар жоқ емес, бар.

Жан­жақты жасалып жатқан іс­ әрекеттер, яғни отбасын сақтап қалу жұмыстары келешекте өзінің тиімді жағын көрсететініне сенімдіміз. Өйт­кені, мемлекетіміздің тұрақтылығы отбасының тұрақтылығынан баста­лады деп ойлаймын.

Мемлекеттің іргетасы – берекелі, татулықтағы әр жанұя. Ата­ана осы шаңырақты бұзушы емес, сол от­басының алтын қазығы болуы тиіс. Сонда ғана бақытты отбасы түзіледі.

Берік ИМАНАЛИЕВ, Жуалы аудандық соты

кеңсесінің жетекші маманы

ЖЫЛДЫҢ БАСЫНАН БЕРІ «ОТБАСЫЛЫҚ СОТ» ЖОБАСЫ ШЕҢ-БЕРІНДЕ «БАСТАУ» ЖҰМЫС ТОБЫ НЕКЕ БҰЗУ АЗАМАТТЫҚ ІСТЕР

БОЙЫНША ТАРАПТАРДЫ ТАТУЛАСТЫРУҒА БАЙЛАНЫСТЫ ІС-ШАРА-ЛАРДЫ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУДА.

Заманауи дамыған қоғамда өмір сүріп жатқанымызға қарамастан, отбасылардағы тұрмыстық зорлық-зомбылық жағдайлар өте жиі кез-деседі. Көбінесе адамдар бұл туралы ашық айтпайды – онысы бекер. Қа-зақстан Республикасының Конституциясында адамның қадір-қасиетіне қол сұғылмайды, әркімінің ар-намысы мен абыройлы атының қорғалуына құқығы бар деп анық жазылған.

Бүгінде барша әлем елдерінде белең алған тұрмыстық заң бұзушылық біздің елімізде де өзекті мәселелердің бірі болып келеді.Зерттеулер бойын-ша оның басты себептері маскүнемдік, жұмыссыздық, соған байланысты тұрмыс жағдайының ауырлығы сияқты әлеуметтік жағдайлар жатады.

Қазіргі уақытта, қоғамның қарыштап дамуына қарамастан әй-елдерге қатысты отбасылық зорлық-зомбылық әрекеттер тыйылар емес. Оған айғақ отбасы-тұрмыстық қарым-қатынастағы әйелге сыйламаушылық көрсетіп, былапыт сөйлеу, қорлап тиісу, кемсіту және жеке тұрғын үй немесе пәтер шегінде жасалған олардың тыныштығын

ЗОРЛЫҚ-ЗОМБЫЛЫҚҚА ЖОЛ ЖОҚ!

3№57 (3281)

4 тамыз 2020zangazet@mail.ruҚОҒАМ

ОЙТАЛҚЫ

ЗЕЙНЕТАҚЫ ҚОРЫНДАҒЫ ҚАРЖЫДАН САЛЫМШЫЛАРҒА БЕРУ КЕРЕК ПЕ?

– Жалғыз Сингапурде ғана емес, қордағы қаржысына тұрғын үй мен білім алуға мүм-кіндік берілген басқа елдер де баршылық. Оларда жинақталған қаржы шекті көлемнен асқан кезде ғана рұқсат етіледі. Сондықтан біздің елімізде де осы шекті көлемді бел-гілеу керек. Бірақ ол шекті көлем халықтың жағдайына қарай белгіленуі керек. Өйткені жалақысы жоғарылар ғана алып, жалақысы төмендер ала алмай қалса, бастапқы мақсатымызға жете алмаймыз. Жалпы, зейнетақы қорындағы қаржыны арасында осылай үлестіріп, халықтың дұрыс көзқарасын қалыптастыру керек. Әйтпесе, халық қазір зейнетақы қорында қаржы жиналып жатқанына да сенбейді. Мысалы, елімізде 113 мың адамның айтылған шектен асатын ақшасы бар екен. Бұл барлық салымшы-лардың 1,1 пайызы ғана. Сондай-ақ 5,3 млн адамның 500 мың теңге көлемінде зейнет-

– Ал, халқымыздың өмір сүру жасы ұзарып жатыр ма? Мәсе-ле осында. Мысалы, АҚШ-тың зейнетақы жүйесінің ережелеріне орай, ел азаматы зейнетке шыққан жасынан бастап өз есепшо-тындағы қаржыны мемлекет белгілеген мөлшермен алады. Ал 79,5 жасқа толған кезде оның зейнетақы қорындағы есепшоты жабылып, қалған қаржы жылжымайтын мүлік сатып алу не-месе бизнес ашу келісіміне орай, толығымен иесіне беріледі. Одан бөлек, мемлекет белгілеген базалық зейнетақы төлемі ай сайын өмірінің соңына дейін беріліп отырады. Осындай зейнетақы

Сауалнаманы дайындаған Қалдыбай ДҮЙСЕМБАЕВ

(Соңы. Басы 1-бетте)

ИГІ ІС

Сапарбай ЖОБАЕВ, экономист: Нұрболат АЙЕКЕШОВ, әлеуметтанушы:

МЕДИАЦИЯ

қорындағы ақшаға көңілің толатындай нақты әрекеттер жетіспейді бізге. Зейнетақы қорындағы қаржыны инфляция жеп қоймайтындай мүмкіндік жасауымыз керек.

Айта кетер жайт, дәл қазіргі жағдайда қордағы қаржыны талқыға салу, үлестіру асығыстық та болатын секілді. Өйткені пандемиялық жағдай ел экономикасына да кері әсер етті. Дегенмен, мемлекет басшысы атап өткендей, қордағы қаржыны тиімді пайдаланудың көзін қарастырмасақ, халықтың сенімі жоғала береді.

ақы қаражаты жинақталған, бұл – салымшылардың 53 пайызы. Ал 500 мыңнан 1 млн теңгеге дейін қаражат жинаған 1,6 млн адам бар. Бұл 16 пайыз деген сөз. Қысқасы, салымшылардың 84 пайызының шотындағы ақша 2 млн теңгеден аспайды. Мұндай жағдайда не істеуге болады? Оның үстіне, ауылдағы ағайындардың көбісі тұрақты жұмыс істемегендіктен, зейнетақы қорына ақша аудармайтыны да белгілі. Зейнетақы қорына түрлі мақсатта ақша жинауды жолға қойып, үй алуға кепіл бола алатындай жүйе ойластыруымыз қажет.

Дайрабай ҮСІПБАЕВ, экономист:– Зейнетақы қорындағы қаржыны алуға болады. Бірақ ол үшін бар

халық өз жинағының пайдасын көре алатындай жүйе ойластыруымыз керек. Қазір ол ақшаны халықтың әлеуметтік жағдайын дұрыстауға, несиесін жабуға да, тіпті білім алуына, баспана алуына да жаратуға бо-лар еді. Тек әркімнің мақсатын іске асыратындай жүйе керек. Мәселен, қазір еліміз бойынша 500 мыңнан астам адам пәтер кезегінде тұр екен. Солардың үй алуына бастама болса, немесе жастардың оқу ақысы қым-бат қазір. Сондықтан әке-шешесінің зейнетақы қорына жинаған ақша-сы баласының білім алуына жұмсалса да жаман болмас еді. Бастысы, ниет болса, әркімнің өзіне тиесілі ақшасын ретін тауып беруге болады. Мәселен, Сингапур елінде тұрғын үй және оқудың ақшасын төлеу үшін қордағы ақша белгілі бір шекке жетуі қажет. Сингапурда зейнетақы қорына аударылатын қаржы кәдімгі арнайы және медициналық деп аталатын үш есепшотқа салынады. Дәл сондай жолмен жұмсалады. Яғни, әркім жалақы алған сайын болашағына да әртүрлі мақсатпен жинап отырады. Осылайша, олар өздері жинаған 37 пайыздың 23 пайызын тұрғын үй сатып алу, білім алу мен сақтандыру ісіне, 8 па-йызын медициналық қызметтерге, тек 6 пайызын ғана зейнетақымен қамсыздандыруға жинайды. Демек, ертеңгі күніне бүгіннен бастап дайындалады. Бірақ, бұл жерде ол елдегі халықтың жалақысы мен біздің халқымыздың жалақы мөлшерінде айтарлықтай айырмашылық барын ескеру керек. Айта кетер жайт, халықаралық сарапшылар осы тәжірибе арқылы Сингапурда тұрғын үй бағдарламасы өте табысты жүргенін айтады. Бүгінде бұл елдегі тұрғындардың 90 пайызының жеке баспанасы бар және бұл баспаналардың 80 пайызын мемлекет салып берген екен. Сол секілді біздің елімізде де зейнетақы қорындағы қаржы-ны тиімді жұмсау жолдарын қарастыру керек. Мемлекет басшысының өзі бастама көтеріп отырғанда бұл мәселені емексітіп жылдарға соза бермей шешу керек. Шыны керек, халық дәл қазір 42500 теңгенің өзіне зәру екенін байқадық. Сол ақшаны алу үшін індетке қарамай кезекке тұрып, жаппай құжат тапсырып, талас болып жатыр. Сондықтан, халықтың өз ақшасын өзіне берудің тиімді жолдарын қарастыру керек.

Мам

ан п

ікір

і

БҮГІНГІНІҢ БАС ТАҚЫРЫБЫ

«Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы КЕ АҚ Қызылорда облысы бойынша филиалының №3 Халыққа қызмет көрсету орталығы бөлімі мұқтаж жандарға Құрбан айт мерекесінде көмек көрсетті. Бөлім басшысы Дастан Әлижанұлы бастаған топ, құрбандыққа мал шалып, оның еті мен азық-түлік себеттерін әлеуметтік жағдайы төмен 4 отбасыға санитарлық талаптарды сақтай отырып, үлестіріп берді.

«Баршаңызды ұлық мереке – Құрбан айт мей-рамымен шын жүректен құттықтаймын! Құрбан айт мерекесінің орны бөлек. Бұл – елдің береке-бірлігін бекемдейтін, қанағат пен қайырымдылықты артты-ратын мейрам. Осы игі бастаманы жүзеге асырған

№3 ХҚКО бөлімінің мамандарына алғысымды біл-діремін. Баршаңызға зор денсаулық, береке, бақыт және мол табыс тілеймін! Еліміздің мерейі үстем, тәуелсіздігіміз тұғырлы әрі тыныштығы мәңгілік болғай!» – деді Дастан Әлижанұлы.

Бүгінгі көрсетілген қамқорлық үшін көмек алған тұрғындар №3 Халыққа қызмет көрсету орталығы бөлімінің ұжымына зор ықыласын білдіріп, денсау-лық, бақыт және жұмыстарына жеміс тіледі.

«Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы»

КЕ АҚ Қызылорда облысы бойыншафилиалының баспасөз қызметі

Зейнетақы қорындағы қаржының тағдыры мемлекет басшысының ау-зымен айтылған соң, халықтың жылдар бойы жинаған өз ақшасына де-ген үміті ояна түсті. Алайда Президенттің сөзінен соң да сең қозғалмады.

Рас, Жолдаудан соң іле-шала Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі зейнетақы қорындағы ақшаның бір бөлігін пайдалануға қатысты ұсыныстар әзірлеп, қоғамдық талқылауға ұсынған еді. Тіпті 2020 жылға дейін арнайы жұмыс тобы қазақстандықтардың баспана алуына немесе оқуын төлеуге зейнетақы қорларынан қаржы пайдалану механизмін әзірлеген. Егер зейнетақы қорындағы қаржы мөлшері тиісті көлемде болса, жұрт жинағын ем-домға да жұмсай алатыны айтылды. Алайда министрліктің ұсынысы «Аспаннан киіз жауса да, кедейге ұлта-рақ бұйырмайдының» кебінде болды. ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Біржан Нұрымбетов: «30 жастағы ер азаматқа қажетті жарна 6 миллион 695 мың теңгені құрайды. Себебі, тағы 33 жылдай зей-нет жасына жеткенше жинау мүмкіндігі бар. Бүгінде еліміздегі жұмысшы-лардың арасында тиісті жарнаны жинағандардың саны 113 мыңға жуық екен. Егер 50 жастағы ер адамның зейнетақы қорында 7 миллион 244 мың, зейнет жасындағы ер адамда 8,2, ал зейнетке шыққан нәзік жан-дылардың жарнасы 10,1 миллион теңге болса, бұл қаражатты ішінара пайдалана алады» деген болатын.

Бірақ мұндай ақшаны екінің бірі жинай алмасы анық. Өйткені, еліміз-дегі қызметкерлердің басым бөлігінің жалақысы төмен. 30 жасқа дейін зейнетақы қорына 7 миллиондай ақша жинау үшін қанша айлық алу ке-ректігін министрліктің өзі де есептемеген сыңайлы. Қарапайым халықтың жалақысының ол межеге жете алмасы анық. Ұсынысының орындалмай-тынына көзі жеткен Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының төрағасы соңында, ай сайынғы зейнетақы аударым мөлшерін 10 пайыздан 13 пайыз ға арттыруды ұсынды. 13 түгілі, 10 пайыздан дәмете алмай отыр-ған халыққа, әрине, бұл ұсыныс ұнай қоймасы анық.

Мемлекеттік биліктің бір-ден-бір бастауы – халық. Бұл Конституция мыздың 3-бабы-ның 1-бөлігінде берілген тұжы-рым.

Сондай-ақ, Ата Заңымызда Қазақстан Республикасы өзін де-мократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретін-де орнықтырады, оның ең қымбат қазынасы – адам және адамның өмірі, құқықтары мен бостан-

ХАЛЫҚ ӨЗ ЖИНАҒЫНЫҢ

ПАЙДАСЫН ҚАШАН КӨРЕДІ?

ҚҰҚЫҚТЫҚ ҚҰЖАТТЫҢ ЖАҢА ТЕТІКТЕРІ

МҰҚТАЖ ЖАНДАРҒА ҚОЛ ҰШЫН БЕРДІ

дықтары деп ерекше белгіленген. Халық билікті тікелей республика-лық референдум және еркін сай-лау арқылы жүзеге асырады, сон-дай-ақ, өз билігін жүзеге асыруды мемлекеттік органдарға береді. Осы негізде біздің мемлекетіміз-де заңнамалық реттілік қалыпта-сып, адам және азамат құқығы мен бостандығы қалыптасқан. Осыған орай Қазақстан Респуб-ликасында құқықтық қатынастар Конституция ның, соған сәйкес заңдардың, өзге де нормативтік құқықтық актілердің, халықара-лық шарттар мен рес публиканың басқа да міндеттемелерінің, сон-дай-ақ, Респуб лика Конститу-циялық Кеңесінің және Жоғарғы Соты нормативтік қаулыларының нормаларымен реттеледі.

Біздің құқықтық нормала ры-мызда ұлттық құқықтың баба-ла рымыздан қалған құнды-лық тарын жаңғырту тетіктері қар ас тырылған. Ғылыми және ғылы ми-пуб лицистикалық әде-

биет терде далалық құқық, көш-пелі құқық немесе еркіндік(қа-зақ) құқығы деген мінездеме атаумен беріліп жататындығы, оның мәдени болмысы және тарихи ерекшеліг імен тығыз байланысты. Осы ретте «Медиа-ция туралы» заң қабылданып, бітімге келу рәсімдері қылмыс-тық, азаматтық, әкімшлік құқық- бұзушылық туралы іс жүргізу нормаларына енгізілді.

Алайда, тараптарды бітімге келтіру барысында дәл қазір біз-ге не кедергі келтіріп тұр немесе медиация институты неліктен сот жүктемесін жеңілдетуге айтар-лықтай пәрменін көрсете алмай келеді? – деген сұрақты қойып көрейікші. Бітімге келу – дәстүрлі қазақ құқығының ғасырлар бойы қалыптасқан және оның алтын өзегіне айналған сабақтастық. Медиацияның басты принципі де дау-шарларды ушықтырмай, ағайынгершілік-адамгершілік дәстүрге бай мінезі бар ұлтымы-здың зайырлы құқық нормаларын басшылыққа ала отырып қазақи кеңдікпен бітістіру десек болады. Бүгінгі күні «Даулардың (жанжал-дардың) жекелеген санаттарын медиация тәртібімен сотта және соттан тыс реттеудің» Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотымен бекітілген пилоттық жобасы ая-сында республикамыздың барлық сот органдарындағы сияқты біздің ауданымызда да кәсіби емес ме-

диаторлар жұмыс атқаруда. Бірақ, жұрттың жадында әлі күнге дейін бітімге келу дегенді сот отырысы барысында немесе судьяның араласуымен ғана жүзеге асыру, қалайда сотқа келмесе бітпейді деген түсінік қалыптас қан. Оның себебі халқымыздың болмысы мен тарихын, ата-бабаларымыз-дың өмірі мен өнегесін, ізгілік қасиеттері мен ұлттық ерекшелік-терін ұмытып, оны мінезімізге

қайта сіңіре алмауымызда деп ойлаймын.

«Көш жүре түзеледі» демекші, бұған да уақыт керек шығар. Дау-ларды соттан тыс реттейтін күнге де жетерміз. Осы ретте біздің өңірде кәсіби медиаторлық қыз-метпен айналысып жүрген заң-герлердің болмауы да медиация инс титутының ықпалын бәсең-детіп тұрғанға ұқсайды. Дегенмен медиация институтының тиімділі-гін насихаттап, жұртқа яғни даула-сушы тараптарға қол ұшын беріп, ағайынды бітімге келтіріп жүрген кәсіби емес медиаторлар – Х.Са-тиев, Б.Оразғалиев, К.Хамзин секілді азаматтарды сот-құқықтық реформаның насихатшысы, аға-йынның береке-бірлігінің ұйытқы-сы десек те болады.

Лунара МҰРАТҚАНҚЫЗЫ,

Тарбағатай аудандық сотының тергеу судьясы

ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫ

Қазір зейнетақы қорындағы қаражатты жұмсау туралы түрлі ұсыныс-тар айтылғанымен, соңының сұйылып кетуі халықтың көкейінде «сол бар ақша ма, әлде жоқ ақша ма» деген күдік тууына да себепші болып отыр. Статистиканы сөйлетер болсақ, 2019 жылдың 1 желтоқсанын-дағы мәліметтерге қарағанда, еліміздегі Бірыңғай жинақтаушы зейнет-ақы қорындағы қаржы көлемі 10 432,6 млрд теңгеге жеткен. Бұл қорда 9 874 120 адамның есепшоты бар. Өткен жылғы таза инвестициялық кіріс 600,5 млрд теңгені құраған. Ал осы қаржыны, нақтырақ айтсақ, еліміздің әр азаматы өз зейнетақы қорында жинақталған қаржысын әлеу-меттік мәселелерін шешуге жұмсай ала ма, мәселе осында болып отыр.

Қалдыбай ДҮЙСЕМБАЕВ

4№57 (3281) 4 тамыз 2020

zangazet@mail.ru ТАРАЗЫ

БҮГІНГІ АХУАЛ

КӨЗҚАРАС

Інде

т

Тәуелсіз мемлекетіміздің ең қымбат қазынасы саналатын азамат-тарымыздың денсаулығы мен өмірін сақтау бүгінгі қауіпті індет әлемді дүрліктірген кезеңде аса маңызды мемлекеттік саясат болып отыр. Осы мақсатта билік өкілдері тарапынан Қазақстанда карантин шаралары ағымдағы жылдың 3 тамызынан бастап 17 тамызына дейінгі кезеңге екі аптаға ұзартылғанына түсіністікпен қарауымыз керек.

Денсаулық сақтау министрі А. Цойдың карантин шаралары енгізіл-гелі вирус жұқтырғандардың 29 % азайғанын мәлімдеуінің өзі қауіпсіздік шараларын сақтаудың қаншалықты тиімді екеніне айқын дәлел бола алады. Министр А. Цой көшеде масқа тағып жүрудің міндеттілігі ту-ралы бұйрық, ал Бас санитар А. Есмағамбетова да осы мазмұнда қаулы қабылдап отыр. Аталған нормативтік құқықтық актілерде дәріхана, дүкен, кеңсе, мекеме сияқты жабық ғимараттармен қатар көлікте және көшеде жүргенде азаматтарымыздың маска тағып жүру міндеттілігі қарастырылған.

Сондай-ақ, «Covid-19» белгілері байқалған адамдарға көмек көрсет-кендердің және коронавирус індетінің белгілері (дене қызуы көтерілген, әлсізденген, түшкірген, жөтелген) байқалған адамдардың да міндетті

САҚТАНСАҢ ҒАНА САҚТАЙДЫ

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Статистика комитеті мәліметтеріне сүйенсек, азық-түлік тауарларының 2019 жылдың мау-сымы мен 2020 жылдың маусымы ара-лығындағы бағасын салыстырғанда өсім көрсеткіші 11,1%-ды құрап отыр. Бір жылда нан өнімдері және жарма-лар, ет, балық және теңіз өнімдері, сүт өнімдері, жұмыртқа, май және тоңмай, кондитерлік өнімдер, жемістер, картоп, алкогольсіз сусындар және алкогольді ішімдіктер қымбаттаған.

Азық-түлік тауарларының бағасын бағамдап көрмек болып, Алматы қала-сындағы ең арзан базар болып есепте-летін «Алтын орда» базарына барып қайтқан едік. Құрбан айттың соңғы күні әрі жексенбі болғандықтан ба, әйтеуір, базарда халық ығы-жығы, сауда қызып жатыр. Әсіресе, жеміс-жидектер мен көкөністер қатарындағы сатып алушы-лардың қарасы мол көрінді. «Бақша байлық – бір айлық» дегендей, жаздың жайдары күнін тиімді пайдаланып, қыстық қорын қамдап алуды ойлаған қала тұрғындары өздері таңдаған жеміс түрлерін жәшіктеп сатып алып жатыр. Біз сөзге тартқан сатушылар аты-жөнін айтудан да, суретке түсуден де бас тартты. «Айып етпеңіз, біз бар болғаны сатушылармыз. Күнделікті табысымызды осы жерден айырып жүрміз. Нәпақа тауып, отбасымызды асырап отырған жұмысымыздан ай-ырылып қалғымыз келмейді», – деп түсіндірген олар сауданың барысы, тауарларының бағасы жөнінде ықы-ластана әңгімеледі.

«Біздің өз иелеріміз бар. Олар таңмен бұл тауарларды осы жерге

Баланы дүниеге әкелу бір бөлек, оны бағып-қағу, тәрбиелеп, жеткізу бір бөлек. Әсіресе, жеке бастың қамын күйттеген заманда көпбалалы ана болу оңай емес. Сондықтан болар, көп балалы отбасын көрсек, «Оның бәрін қалай асырайды?» деп таңдай қағып, таңқаламыз. Сәйкесінше, «Әр баланың өз несібесі бар» ғой деп өзімізді жұба-тамыз.

Алматы облысында тұратын Дариға Жұма-баева – көпбалалы ана. Алты баласын бағып, қағып отырған отбасының армандары асқақ. Дегенмен қымбатшылық орнаған заманда ба-ла-шағаны асырау оңай емес.

Көпбалалы ананың сөзінше, қазір отбасының тұрмыстық жағдайы көңіл көншітерлік.

«Бес баланың анасымын. Үлкен екі қызым колледжде білім алуда, екеуі мектепке барады. Бесінші перзентім әлі кішкентай. Мемлекеттен балаларға берілетін жәрдемақы балалардың керек-жарақтарына, киім-кешектеріне жетеді. Ал

МЕМЛЕКЕТ ҚОЛДАСА, КӨП БАЛАЛЫЛАР ҚАТАРЫ КӨБЕЙЕР ЕДІ

күнделікті тамақ пен баспанамыздың ай сайынғы төлемі үшін жұмыс істеп, нәпақамызды тауып, жанұямызды асырап жүрміз», – дейді Дариға Жұмабаева.

Дариғаның айтуынша, пәтер алуға кезекке тұру жоспарда бар. Бірақ әзірге құжат тапсыр-маған.

«Көп балалы аналардың мәселесі көп қой. Төрт-бес баласы бар аналар қазір не бала күтімімен үйде отыра алмайды, не емін-еркін жұмысқа шыға алмайды. Себебі баласына қарайтын ешкім жоқ. Сондықтан бала күтіміне байланысты декреттік демалысты ұзарту керек пе деп те ойлаймын» – дейді кейіпкеріміз.

Қамқорлық, мейірбандық, бауырмалдық – көп балалы үйдің балаларына тән қасиет. Кейіп-керіміздің пікірінше, кез келген ата-ана мате-риалдық қиындыққа қарамастан, әр баласына дұрыс тәрбие беріп, жақсы білім алуына жағдай жасауға тырысады.

«Жас отбасыларға «Өмірге ұрпақ әкелсең-дерші» десем, баспананың жоқтығын айтады. Олардың екі-үш баламен шектелуі «асырай алмаймыз» деген қорқыныштан деп ойлаймын. Бірақ, одан қорқудың қажеті жоқ, әр баланың өз несібесі бар. Көп бала болса, бірін-бірі жетелеп, қарайласып, тез өседі. Өйткені, үйелмелі-сүйел-мелі өскен балалар бір-бірінің қуанышын бөлісіп, басқа түскен қайғысына сүйеу бола біледі. Мұн-дай балалар мейірімді болады. Егер мемлекет тарапынан жас отбасыларға қолдау көрсетіп, жағдай жасалса, онда көп балалы отбасылар көбейер еді», – дейді көпбалалы ана.

Дегенмен көпбалалы ана қазіргі жағдайға қарамастан, бес перзентінің барына шүкіршілік етеді. Бала-шаға өсіру оңай емес екенін біле тұра, осыларды жетілдіріп, үлкен азамат етсем деген арманы бар.

Ақбота ЕРБОЛҚЫЗЫ,«Заң газеті»

келген ауылшаруашылық өнімін өн-дірушілерден көтеріп сатып алады. Олардың қандай бағамен сатып ала-тынын біз білмейміз. Ал, сатушыла-рына қандай бағаны қояды, күні бойы сол бағамен сатып, кеште есебін береміз. Баға шарықтап кетті деп айта алмаймыз. Әрі кетсе 10-15 теңгеге көтеріледі. Оның өзі демалыс күндері, мереке кезінде тауар жеткізушілер азайып кетеді, сұраныс көбейеді. Соған байланысты нарықтың жазыл-маған заңы бойынша көтеріліп-түсіп тұрады», – дейді сатушылар.

Жеміс-жидектерге келер болсақ, жаздың басында келісі 500-600 тең-геден болған құлпынай мен шиенің бағасы 1800-2000 теңгеге дейін ша-рықтап кетті. Сатушылардың айтуын-ша, көршілес қырғыз елінен әкелінген жеміс-жидектер арзанға түседі екен де, жергілікті топырақта өсіп-өнген табиғи дәрумендер еселеніп қымбат-тап кетеді екен. Жеміс-жидектер қата-рын аралап көргенде байқағанымыз, бүгінгі таңда олардың бағасы түсіп, құлпынайдың келісі 600-700 теңге, таңқурайдың келісі 1000-1100 теңге болыпты. Өрік-шабдалының келісі 300-400 төңірегінде.

Қысқы кезеңде сүйсіне жейтін қияр- қызанағын тұздап алуға қамданған қыз-келіншектер үшін бұл көкөніс-тердің бағасы қолға ұстатпай тұр. «Жеке үйде тұратын адамдар аула-сына еккен өнімдерін шетінен алып тұздап, тосабын қайнатып, компотын жауып жатыр. Ал көпқабатты үйлер-де тұратындар үшін қиярдың келісін 250 теңгеден, қызанақтың келісін 150 теңгеден алып жабу тиімсіз. Бірақ, әрі

қарай олар арзандай ма, одан сайын қымбаттай түсе ме, ол жағы белгісіз. Сондықтан, әзірге аз-аздан болса да жауып алайын деп шештім», – деді Динара есімді орта жастағы келіншек.

Тау-тау болып үйілген ала қарбыз, қара қарбыз, ақ қарбыздардың бағасы келісіне 65-70 теңге көлемінде.

Тосап қайнату науқанына орай жыл сайын қанттың құны да қымбаттап ке-тетіні белгілі. Неге екені белгісіз, биыл құмшекердің бағасы былтырғыға қа-рағанда едәуір арзандапты. Салысты-рып қарасақ, биыл қанттың килограмы 208 теңгені құраса, былтыр келісі 240 теңге болыпты.

Күнделікті тұтынатын азық-түлік бағасына жасалған сараптама айтар-лықтай өскендігін көрсетті. Айталық, былтыр дүкен сөрелеріндегі қарақұ-мық жармасының келісі орташа баға-мен 242 теңге болса, биылғы бағасы килограмына 375 теңгені құрады. Сондай-ақ, жарма өнімдеріне жататын күріштің келісі 373 теңге, бұл, былтыр-ғыға қараған 23 теңгеге қымбат. Сұлы

жармасы 371 теңге (былтыр - 340 тең-ге), сөк 366 теңге (былтыр - 318 теңге) құрады.

Ет жемесе, қызылсырайтын қазақ үшін бұл тағам да жеңсік асқа айнал-ды. 2020 жылғы маусымдағы ет және ет өнімдерінің бағасын бағамдасақ, сиыр етінің жауырын-төс бөлігінің орташа бағасы келісіне 2000-2400 теңге аралығында болып тұр. Өткен жылғы осы кезеңде бұл баға 1600-1900 теңгенің көлемінде болатын. Қой етінің келісін 2000 теңгеге, жылқы етін 2300-2500 теңгеге алуға болады. Шала ысталған шұжықтың келісі 2250 теңгені, тауықтың сан еті 600-800 тең-гені құрады.

Сөмкелерін толтырып келе жатқан жас жұбайларды сөзге тартқан едік. «Отбасымызда бес адамбыз. Азық-түлікті айына бір рет келіп мо-лынан алып кетеміз. Бұған дейін еттен басқа азық-түлікке орта есеппен ай-ына 50-55 мың теңге жұмсайтынбыз. Карантин басталғалы тамақтың қым-баттағаны білініп жүр. Қазір кемінде

сол тағамдарға 70 мың теңгедей қаржы шығындаймыз,– деді отба-сылық бюджетінің есеп-қисабымен бөліскен жастар.

Бұл бір базар бойынша ғана жи-нақталған мәлімет. Алматы қаласы-ның әр ауданындағы базарлар мен супермаркеттердегі бағалар әртүрлі. Сондай-ақ, кең байтақ еліміздің әр өңірінде кейбір өнімдердің баға-сы жоғары, қайсыбіреулерінің құны төмен болуы заңды. Ендеше, Қа-зақстан Рес публикасы Ұлттық эко-номика министр лігінің Статистика комитеті ұсынған соңғы мәліметтерге назар салайық.

Сауда кәсіпорындарының іріктеме желісі және ірі қалалардағы базарлар-дағы тамақ өнімдерінің орташа бағасы бойынша, Алматыда – жұмыртқа, Аты-рауда – бірінші сұрыпты бидай ұнынан пісірілген нан, сүзбе, қаймақ, Нұр-Сұл-танда – мәйекті ірімшік, пас терленген сүт және картоп, Ақтауда – тұздал-маған сары май, күнбағыс майы, қырыққабат, пияз, алма, сәбіз, банан, Қостанайда – тұз, Семейде – айран қымбат екен. Керісінше, Алматыда бірінші сұрыпты бидай ұнынан пісіріл-ген нан мен қырыққабат, Петропавлда сүзбе мен жұмыртқа, Талдықорғанда айран мен қаймақ, Таразда мәйекті ірімшік пен пастерленген сүт, Пав-лодарда тұздалмаған сары май мен банан, Қарағандыда күнбағыс майы, қырыққабат, пияз бен картоп, Ақтөбе-де тұз, Атырауда алманың ең төменгі бағасы тіркелген.

Айгүл АХМЕТОВА,«Заң газеті»

БАЗАРДАҒЫ БАҒА: ХАЛЫҚ ПЕН НАРЫҚ

Бірнеше айға созылған карантин қазақстандық­тарды титықтатып жібергені жасырын емес. Коронавирус індетіне байланысты жарияланған

пандемияның кесірінен көптеген кәсіпорындар мен кәсіп­керлік нысандары жабылып қалды. Жұмыссыз қалып, екі қолға бір күрек таба алмаған халықтың күн көрісі қиындап кетті. Қаржы тапшылығы қалтадан қаққан тұста дү­кендер мен базарлардағы қымбатшылықтың салдарынан «шықпа, жаным, шықпамен» отырған жандарды азын­ау­лақ тиын­тебенін тамағына жеткізе алмай қиналуда.

түрде маска тағуы тиіс екені атап көрсетілген. Аталған актілерде қарастырылған санитарлық-эпидемиологиялық

ережелер нормаларын бұзған азаматтарға – 30 айлық есептік көрсеткіш көлеміне дейін (83 340 теңге немесе шамамен 200 доллар), заңды тұлға-ларға – 230 айлық есептік көрсеткіш көлеміне дейін (638 940 теңге немесе шамамен 1 535 доллар) дейінгі көлемде айыппұл салынады.

Маска жеке қорғаныс құралы ретінде пайдалану және қауіпсіздік арақашықтықты сақтау азаматтардың арасында індеттің жұғу көрсеткішін 30 % төмендететінін және осы талаптардың әлемнің ең дамыған АҚШ мемлекетінің 43 штатында сондай-ақ, Польшада, Австра-лияда, Словакияда енгізіліп отырғанын да министр баяндап отыр.

Премьер-министрдің орынбасары Е.Тоғжанов өз мысалында Қостанай облысының Жітіқара қаласының тұрғыны ас беру шарасын өткізуінің нәтижесінде коронавируспен ауырған азаматтың асқа келген 8 азаматқа індет инфекциясын жұқтырғаны, Нұр-Сұлтан қаласынан ауру белгілері бар азаматтың Көкшетаудағы әке-шешесіне келуі барысында онымен байланыста болған 15 адамға аталған індет жұққаны, ал әке-шешесінің індеттен айықпастан көз жұмғаны, жаппай ауру жұқтырудың Қараған-дыда болған мерейтойға келген 18 адамның 16-сы ауыру жұқтырғаны, сол қаладағы түнгі клубта 200-ден астам азаматтардың ойын-сауық ша-

расына қатысқан деректері келтіріледі. Олардың бәрі маскасыз болғаны, әлеуметтік арақашықтықты да сақтамағандығы айтылады.

Сондықтан да, азаматтарымыздың өзінің, жақындарының және өзгелердің денсаулығы мен өмірін қауіпсіз еткісі келсе, той, ас беру, көңіл көтеру, қонаққа бару, қыдыру шараларынан қазірше бас тартқаны абзал болар еді. Қазіргідей байланыстың сан алуан түрі дамыған технология мен ғылым дәуірінде қуаныш иелері мен басына қайғы бұлты үйірілген туыстарға ұялы телефон желісі арқылы да құттықтап, қайғысына ортақтасуға болады деп есептеймін. Олай болмаған жағдайда мемлекет те, мықты медицина да, қоғам да коронавирус індетін жеңе алмайды, әлемнің алпауыт елдерін әуреге салған қауіпті індеттің салдары ашар-шылық пен репрессиядан кем болмайды десек, артық айтқандық емес.

Ал, қатігез індеттің арамыздан қазақтың небір аяулы азаматтарын мезгілінен бұрын алып кетіп жатқаны бәрімізге сабақ болуы тиіс. Сол үшін әрбір қоғам мүшесі билік тарапынан енгізілген мәжбүрлі карантин шараларына түсіністікпен қарап, санитарлық-эпидемиологиялық норма-ларды қатаң сақтау керек.

Бекмұхамет СЕРІКБАЕВ, заңгер, Жаркент қаласы ,

АЛМАТЫ ОБЛЫСЫ

5№57 (3281)

4 тамыз 2020zangazet@mail.ru

(Соңы. Басы 1-бетте)

ТҰҒЫР

«Қазақстан–2050» стратегиялық құжатында қуатты, дербес сот билігін орнықтыру туралы нақты мақсаттар қойылды. Солардың бірі – соттардың материалдық-техникалық базасын жаңарту, электронды ақпараттық-ин-новациялық жүйе, яғни, сот қызметіне заманауи озық технологияларды ен-гізу болатын. Одан бері де он жылға жуық уақыт болды. Ақпараттық техно-логиялар қарыштап дамуда. Өркени-етті елдер қағазбастылықтан арылып, электронды сот өндірісіне көшті. Бұл тұрғыда Қазақстанның сот саласын-да да ауқымды шаралар атқарылып, олар өз нәтижесін көрсетуде. Элек-тронды сот төрелігін одан әрі дамыту жолдары «100 нақты қадам» – Ұлт жоспарында да жан-жақты айқындал-ды. Соған орай, елімізде сот өндірісін ықшамдау, халық үшін тиімді ету жұ-мыстары кезең-кезеңімен іске асты. Осы мақсаттағы түрлі реформалар ая-сында заманауи жетістіктерге жеттік.

Реформалар сот төрелігін іске асыру дың барлық, яғни, сотқа құжат тап сырудан бастап, соттың шешімі мен атқару парағын алғанға дейінгі кезеңді қамтиды. Электронды сот төрелігі сот-тардың қызметі туралы ақпараттарға кедергісіз қолжеткізуді қамтамасыз етіп, сот актілерінің сапасын жақсар-тып қана қойған жоқ, сонымен қатар, істердің жедел қаралуын жолға қойды. Мәселен, сотқа жүгінушілер талап арыздарын «Сот кабинеті» сервисімен беру арқылы өздерінің де, соттың да, уақытын үнемдеп, басы артық жұмыс-тардан арылатынын түсінді. Бүгінде

Өйткені, бұл бизнес нысандары қоғамдағы бар проблеманы көреді және оларды шешу үшін бастама көтеруге дайын. Олардың мықты тұстары –стандарттан тыс бизнесте үлгі мен тетіктер іздеп, таба алатыны. Мұндай кәсіпорындар жоғары коммерциялық тұрақтылығымен, оптимизмімен ерек-шеленеді.Әлеуметтік кәсіпкерлер әлеуметтік міндеттердің мектепке дейінгі білімнен бастап ауыр науқасқа ұшырағандарға көмек жасауға дейінгі мәсе-лені шешеді.

Алайда, елімізде әлеуметтік кәсіпкерліктің дамуына кедергілер аз емес. Біз сөзге тартқан әлеуметтік кәсіпкер,Gren Tal әлеуметтік шеберханасының жетекшісі Эмин Әскеровтің айтуына қарағанда, бұл бизнес нысандарының қоғамдағы маңызы әлі мемлекет тарапынан толық түсіністік таппай отыр. Сондықтан да, қолдауға құлықсыз. Соның салдарынан бүгінде әлеуметтік кәсіпкерлік нысандары үшін арзан несие алу мен ғимараттарды жалға алуда белгілі бір жеңілдіктер жоқ. Дамыған елдердің көпшілігінде бұл бизнеске мемлекет тарапынан қамқорлық ерекше. Өйткені, олардың үкіметі әлеуметтік кәсіпкерліктің қоғамдағы жұмыссыздық пен тұрғындардың әлеуметтік әлсіз топтарында туындап жатқан мәселелерді шешудегі әлеуетін жете түсінген. Ал, біздің елімізде әлеуметтік кәсіпкерлік жайлы ұғым әлі күнге айқындалмай отыр.

– Енді-енді мемлекеттің бізге деген көзқарасы өзгере бастады. Біз жуырда өз бизнесіміздің құқықтары мен міндеттері жайлы заң қажет деген ұсынысымыз-ға мемлекет тарапынан қолдау таптық. Қазіргі таңда осы заңды жазуға кірісіп жатырмыз. Онда әлеуметтік кәсіпкерлік ұғымын айқындап, оның қызметіне то-лыққанды мүмкіндік беретін барлық заңнамалық тетіктерді әлемдік тәжірибеге сай қамтитын боламыз,– деген еді Әскеров мырза.

Расында да, әлемдік тәжірибе әлеуметтік кәсіпкерлікке назар аударған елдегі әлеуметтік-экономикалық ахуалдың жағымды сипатқа өзгергенін көр-сетеді. Оның жарқын мысалы – халықтың еңбекпен қамтылу көрсеткіші басқа еуропалық елдермен салыстырғанда 20 пайызға төмен болған Польша. Еу-ропалық Одаққа кіргеннен кейін бұл ел өзінің әлеуметтік саласын күшейтуге бағыт алды. Осылайша бизнестің әлеуметтік жауапкершілігін арттыратын, ерікті қайырымдылықты дамытатын, әлеуметтік әлсіз топтарды қоғамға кірік-тіретін бірнеше заңдарды қабылдады. Соның арқасында 2004–2012 жылдар аралығында Польшадағы жұмыссыздық 10,1 пайызға азайып, бұл ЕО елдері бойынша орташа көрсеткіштен 10,5 пайызға төмен болды. Кейін ол көрсет-кіші 4,9 пайызға дейін кеміді. Бұл тәжірибе, әрине, мемлекет үшін әлеу меттік кәсіпкерлік институтының маңыздылығын, ал соңғысы құқықтық реттеудің қажет екендігін көрсетеді.

Сарапшылар әлеуметтік кәсіпкерлік туралы заңда әлеуметтік кәсіпкерлік-тің өзге бизнес нысандарынан айырмашылығы нақты көрсетілуі қажет екен-дігін айтады. Онда бұл құрылымдардың әлеуметтік мәселелерді жұмсарту, шешу мақсатында құрылатыны айқын көрсетілуі қажет. Жаңа құжатта осы мәселенің құқықтық тұрғыда негізделуі әлеуметтік кәсіпкерліктің маңызын көрсетіп, оның кең ауқымда жұмыс істеуіне ықпал етеді. Жалпы, әлеуметтік кәсіпкерлікке заңдық мәртебе беру ақпараттық кеңістікте оның нақты рөлін ашуға да мүмкіндік береді деген ойдамыз. Өкінішке орай, бүгінде бұл бизнес түрі өте аз жазылады. Ал, шын мәнінде адамдар біліп, көбірек қызығушылық танытуы үшін әлеуметтік кәсіпкерліктің БАҚ беттерінде жиі насихатталудың да маңызы зор. Осы ретте заңнаманың тек шетелдегі заңдардың низамдарын құр көшіре салмай, онда еліміздің нақты жағдайына, халықтың менталитеті-не сай тетіктердің қамтылуы өте маңызды. Сонда ғана бұл заңнама халық игілігіне қызмет ете алады.

А.ТҰРМАҒАНБЕТОВА«Заң газеті»

МІНБЕР

ЖАҢА ЗАҢ ӘЛЕУМЕТТІК

КӘСІПКЕРЛІКТІ ҚОЛДАЙДЫ

Ел Конституциясына сай, бар-лық адам заң мен сот алдында тең, ешкім де сот үкімінсіз кінәлі деп танылмайды, сондай-ақ, қылмыстық жазаға тартылмайды. Бірақ, заңнан аттағандарды ештеңе де ақтай ал-майды. Мұны айтып отырғанымыз, халқымызда «Өмірде көріп, білген-дердің бәрі алдағы күнге сабақ» де-ген сөз бар. Алайда, адам баласын көріп-білгенінің бәрінен бірдей сабақ алады деу қиын. Бұған біздің іс қарау барысында көзіміз жетіп жатады. Өкінішке қарай, бір жасаған қателігін бір емес әр аттап басқан қадамында қасақана қайталайтындар да жоқ емес. Әсіресе, ондай жандардың ақ жаулықты аналар болуы көңілге кірбің ұялатады. Сот тәжірибесінен айтар болсақ, қырықтан асқан қос құрбы алаяқтық әрекетті өмір сүру салтына айналдыр ған. Бұл ашық сот отырысы онлайн режимінде қа-ралды.

елімізде аталған қызметті жоғары дең-гейде пайдалану сөзіміздің дәлелі бола алады.

Ұлт жоспарында көрсетілген сот-тарды дыбыс-бейне жазу құралда-рымен жабдықтау тапсырмасы толық-тай орындалды. Биыл қолданысқа енген Азаматтық-процестік кодекс дыбыс-бейнежазбаларға электронды хаттама мәртебесін бекітіп берді. Сот құжаттарының электрондық мұрағаты,

ЦИФРЛЫ ҚАЗАҚСТАН

ішкі портал, кадрлық жүйе, соттардың интернет-ресурстары, Call-центр, т.б. қызметтер біріктірілген «Төрелік» автоматтандырылған ақпараттық-тал-дау жүйесі де сотқа жүгінушілерге барынша ыңғайлылық тудыруда. Бұл тұрғыда баса айтарлығы, электронды сот төрелігі саланы қағазбастылық-тан арылтуда. Ал, қағазбастылықтан арылу өз кезегінде жариялылық пен ашықтыққа әкеледі.

Халық үшін тиімді істердің қата-рында сот тәжірибесінің қорытулары мен сот актілері дерекқорын, Жоғарғы Соттың нормативтік қаулыларын пай-далануға мүмкіндік беретін «Талдау» форумын, мемлекеттік баж салығын төлеуге арналған «Электронды үкімет-тің төлем шлюзі», «Сотқа шақырту қағазы», «Сот құжаттарымен танысу», «Хабарлама бойынша сот құжаттарын көру» сервистерін атап өтуге болады. Аталғандардың ішінде «Талдау» фо-румына тоқтала кетсек, бұл форум сот шешімдері мен материалдары жинақталған бірегей классификатор түрінде халыққа көмек көрсетуде. Мұнда кез келген адам істер санатына қарай жасақталған материалдармен танысып, өзінің пікірін қалдыра алады. Бұл да жүйе жұмысының ашықтығын көрсетеді.

Бұған қоса салаға сот отырыс-тарын бейнеконференцбайланыс арқылы қашықтан өткізу тәжірибесі еніп, өзінің оң нәтижесін берді. Әсіре-се, елімізде орын алған карантин жағдайында тиімділігін көрсетті. Аза-маттар қиын-қыстау кезеңде де өз құқықтары мен мүдделерін сот арқылы қорғау мүмкіндігіне ие болды. Аталған сервис халықтың шығынын азайтып,

сот отырыстарын кейінге қалдырмай, шұғыл түрде қарауды қамтамасыз етті. Сот саласындағы мақсаттар мен талаптарға жетуде цифрландыру, виртуалды соттардың берері мол. Жұртшылықтың сала жұмысына деген сенімін арттыруда заманауи ақпарат-тық технологияларды дендеп ендіру шаралары жүйелі түрде жалғаса бе-реді.

ҚР Жоғарғы Сотының «Сот төрелі-гінің жеті түйіні» жобасы аясында іске қосылған «Мінсіз судья», «Үлгілі сот», «Әділ процесс», «Е-СОТ», «Оңтайлы орта», «Сапалы нәтиже», «Сотсыз та-туласу орталығы», бұлардың барлығы сала жұмысын жаңа белеске көтеріп, әділ сот төрелігін қалыптастыруда.

Ашықтық пен қолжетімділікті арт-тыру үшін енгізілген электронды сот төрелігі жүйе жұмысын жаңа деңгейге көтерді. Әділ сот төрелігін қамтамасыз етуде жүзеге асып жатқан мұндай игі істер саладағы сыбайлас жемқор-лықтың жолын кесіп, сот өндірісінің жаңа қарқында дамуына оң әсер етуде.

Талғат САДЫҚОВ,Алмалы аудандық

№2 сотының судьясыАЛМАТЫ ҚАЛАСЫ

ЭЛЕКТРОНДЫ СОТ ТӨРЕЛІГІ – АШЫҚТЫҚ КЕПІЛІ

СОТ ІС ҚАРАДЫ

«КӨП АСҚАНҒА – БІР ТОСҚАН»Сотталушылар бұған дейін де

бірнеше мәрте қылмыстық жауапкер-шілікке тартылған. (Аты-жөндері өз-гертіліп алынды). Оқиғаның мән-жа-йына келсек, А.Жанділда 2018 жылы дәл осындай әрекетімен Алматы қаласының Наурызбай аудандық со-тымен 3 жылға, 2019 жылдың қаңта-рында аталған сотпен 5, ал, қараша айында Алатау аудандық сотымен 3 жыл 6 айға бас бостандығынан айыру жазасына кесілген. Оның сыбайласы Г.Досжанова да ҚК-нің 190 бабы 3 бөлігі 4 тармағында көзделген қыл-мыстық құқықбұзушылықты жасағаны үшін айыпталған, бірақ, екеуінің де жазасын өтеу мерзімдері асыраула-рында кәмелеттік жасқа толмаған балаларының болуына байланыс-ты кейінге қалдырылып отырған. Өкініштісі, қанша рет заң алдында жауапкершілік арқаласа да, құрбылар еш ойланбай, керісінше, заңға қайшы әрекеттерін жалғастыра берген.

Биылғы маусым айында олар сот алдына тағы келді. Мәселенің мән-жайын басынан бастасақ, сот-талушылар жымысқы істерін жүзеге асыруда жылжымайтын мүлік тура-лы арнайы сайт, «krisha.kz»-ті үнемі пайдаланған. Аталған сайтта Алматы мен Қаскелең қалаларынан өздеріне мүлде қатысы жоқ пәтерлерді жал-ға тапсыратындары, сонымен қатар, көлік бөлшектерін арзан бағаға жет-кізіп беретіндіктері туралы жалған жар-намалар жариялап, жәбірленушілерді алдап-арбап, сеніміне кірген. Осы-лайша олар 18 эпизод бойын ша түрлі жолмен бірнеше адамның қаржысын қолды еткен. Іс материалдарына сүй-енсек, олар «Kaspi Gold» жеке шотына әр жәбірленушіден 10 мыңнан бастап, 240 мың теңгеге дейін ақша аудартып, қаржыны өз қажеттеріне жаратып отырған.

«Дәніккеннен құныққан жаман» демекші, алдын ала сөз байласып, бөтеннің қаржысын жымқыруға әдеттенгендер жоғарыда айтқандай, аталған сайтқа тек жалға пәтер беру туралы емес, басқа да жарнамалар жариялайды. Сондай жарнаманың біріне көлік бөлшектерін сатумен айналысатын дүкен иесі де ал-данады. «Toyota Rav-4» маркалы автокөлігіне арзан бағамен бөлшек-тер жеткізіп беруге уәде еткен сы-байластар оның да 40 мың теңгесін қағып алады.

Сот процес інде екеу і де өз кінәларын толық мойындады және қылмыстық әрекетке материалдық жағдайдың тапшылығы, қаржыдан қысылу салдарынан барғандарын алға тартты. Істі зерттеу барысын-да анықталғаны кейбір жәбірле-нушінің ақшасы толық қайтарылса, енді бірінікі жартылай өтелген. Сот-талушылар жасаған қылмыстарына өкініш білдіріп, жәбірленушілерден кешірім, соттан қатаң жаза тағайын-дамауды сұрады.

А.Жанділда мен Г.Досжанова жасаған қылмыстар өздерінің және жәбірленушілердің көрсетпелерімен, сот тергеуінде зерттелген дәлелде-мелер жиынтығымен расталды. Жаза түрін белгілеу мен тағайындауда жасалған қылмыстың сипаты мен қоғамдық қауіптілік дәрежесі, жаза-ны жеңілдететін және ауырлататын Қылмыстық кодекстің 52, 53, 54-бап-тарында көрсетілген мән-жайлар, сотталушылардың қылмыс жасағанға дейінгі және одан кейінгі мінез-құлқы, асырауларында жас балалары бар-лығы, жәбірленушілердің пікірі, кел-тірілген зиянның өтеліп-өтелмегендігі ескерілді.

Сотталушыларға бас бостанды-ғынан шектеу жазасын тағайындауға

негіз жоқ, себебі, олар біраз жәбірле-нушіге келтірілген материалдық зиян-ды өтеуге міндеттеме алғанымен, оны орындамаған. Оны орындауға сот тергеуінде мүмкіншілік те беріл-ген. Сондықтан А.Жанділда мен Г.Дос жановаға бас бостандығынан айыру жазасын тағайындау қажет деп есептеліп, қылмыстары ҚК-тің 190-бабы 3-бөлігі 4-тармағымен дәреже-ленді. Келтірілген дәлелдемелердің жиынтығы, қылмыстың жасалу тәсілі, уақыты мен орны, сотталушылардың әрекеті негізінде, ҚР Қылмыстық- процестік кодексінің 387-390, 393, 395-398, 401-баптары басшылыққа алынып, сотталушылар ҚР Қылмыс-тық кодексінің 190-бабы 3-бөлігі 4-тармағымен кінәлі деп танылды. Анар Жанділдаға 4 жыл, Гүлнұр Досжановаға 3 жыл 6 айға бас бос-тандығынан айыру жазасы берілді. Жазаларын Қылмыстық кодекстің 46-бабы 5-бөлігінің 2-тармағы негізінде қылмыстық-атқару жүйесінің орташа қауіпсіз мекемесінде өтеу белгіленді. Сотталушылардың отбасы жағдайы ескерілуі себепті, Қылмыстық ко-декстің 74-бабы 1-бөлігіне сәйкес, жа-заларын өтеу бес жылға, бірақ, бала он төрт жасқа толғанға дейін кейінге қалдырылды.

Азаматтық талапкерлердің пай-дасына тиесілі қаржыны өндіру туралы талап арыздар қанағаттан-дырылып, сотталушыларға бере-шектерін ерікті түрде өтеу үшін 2 ай уақыт берілді.

Азаматтарымыздың түзу жолға түсуіне ықпал ету, жалпы қоғам болып атсалысуды қажет етеді.

Динара ДЖҮЗБАЕВА,Әуезов аудандық сотының

судьясыАЛМАТЫ ҚАЛАСЫ

6№57 (3281) 4 тамыз 2020

zangazet@mail.ru

Тұжырымдаманы іске асыру жөнін-дегі іс-шаралар шеңберінде мемле-кеттік органдар шетелдік және жер-гілікті жұмысшылардың еңбекақысы арасындағы диспропорцияны тұрақты бақылап отырады. 2019 жылы мемле-кеттік еңбек инспекторлары шетелдік жұмыс күшін тартатын кәсіпорындар-да ҚР Еңбек және көші-қон заңнама-сының сақталуы бойынша 440 тексеру жүргізген.

ҚР Еңбек және халықты әлеумет-тік қорғау министрлігі шетелдік және қазақстандық жұмыскерлер ара-сында кемсітушілік фактілеріне жол бермеу және талаптарды сақтамаған жағдайда әкімшілік жауапкершілікті күшейту бойынша заңнамалық өзгері-стерді қарастырды. Сонымен қатар, жұмыскерлерге тең санитариялық-тұрмыс тық жағдайлар жасау жөнін-дегі жұмыс берушілердің міндеттерін белгілеу мәселесі пысықталуда. Білік-тілігі төмен шетелдік мамандарды азайту арқылы отандық жұмыскер-лерді тарту үлесі артады. Бұл жерде қазақстандық азаматтардың саны 1, 2-санат бойынша кемінде 70%, ал 3 және 4-санаттар бойынша кемінде 90% болуы қажет екендігін ескерте кеткен артық болмас.

Мүдделі мемлекеттік органдар, жоғары оқу орындары, ғылыми орта-лықтар, сондай-ақ, үкіметтік емес ұй-ымдар өкілдерінің қатысуымен көші-қон саясатын жетілдіру мәселелері бойынша ұсыныстар әзірлеу жөнінде құрылған жұмыс тобының отыры-старында әзірленген ұсыныстарды ескере отырып, еңбек ұтқырлығын арттыру үшін «Еңбек» мемлекеттік бағдарламасына қосымша тетіктер енгізілді. Атап айтсақ, 2020 жылдан бастап халықтың шамадан тыс қо-ныстануына жол бермеу мақсатында Алматы қаласынан шығу, ал еңбек

күші тапшы өңірлерді қажетті еңбек ресурс тарымен қамтамасыз ету мақ-сатында Ақмола және Қарағанды облыстары қабылдау өңірлеріне қосылды.

Шетелде тұратын қандастарымыз-дың Қазақстан аумағында бизнесті дамытуына ықпал жасау үшін 2019 жыл бойы Отандастар қоры бірқа-тар іс-шаралар ұйымдастырды. Атап айтқанда, Түркия, Ұлыбритания, Ре-сей, Швеция, Дания, Норвегия және Финляндия елдерінде орналасқан ҚР елшіліктерінің қолдауымен қан-дастарымыз үшін бизнес-форумдар өткізілді. Оның аясында қандаста-рымыз еліміздегі бизнес әлеуеттің дамуымен танысып, өз ісін жүргізу мүмкіндіктерін қарастырды.

Этникалық қазақтарды тарихи отанына қайтару мәселесі бойынша айтар болсақ, 2016 жылдан бастап 2020 жылғы ақпан аралығында Қа-зақстанда тұрғылықты тұруға 101 375 адам көшіп келді, оның ішінде этника-лық қазақтар 57 773 адамды құрайды. Олар көбінесе Ресейден, Өзбекстан-нан, Қытайдан және Қырғызстаннан көшіп келген.

Шетелдегі этникалық қазақтарды тарихи отанына тарту және оларды еліміздің ішінде бейімдеу мақсатын-да мемлекеттік органдардың тара-пынан бірқатар жұмыстар жүргізілуде. Нақтылап айтсақ, 2019 жылғы 15 қарашада этникалық қазақтардың тарихи отанына келгенде қажетті мемлекеттік қызметтерді бір құжаттар тізбесімен электрондық форматта алуына мүмкіндік беретін «бір тере-зе» қағидаты бойынша бизнес-про-цестерді оңтайландыру жөніндегі жол картасы бекітілді. Оның аясында оралман мәртебесін, ел аумағында тұрақты тұруға рұқсат және ҚР аза-маттығын алу сияқты мемлекеттік

ті. Бұл кеңестік-канадалық келісім бойынша Республиканың қандай да бір құқықтық мирасқорлығының жоқтығы туралы мемлекеттің ұстаны-мын нығайтуға ықпал етті.

1990 жылдардағы заңнамалық база да талданды, ол төрелік сот

қайшы келетін жалған шағымдарды агрессивті түрде ұсынды.

Сонымен бірге, Канада органда-ры төрелікке мазмұны соншалықты өңделген құжаттарды ұсынғанын, оларды оқу мүмкін еместігін атап өт-кен жөн. Осының бәрі Республиканың ұстанымын қорғау бойынша жұмысты қиындатты, алайда Министрлік және консультант қажетті дәлелдерді алып, шындыққа қол жеткізе алды.

Іс бойынша тыңдаулар 2019 жыл-дың маусым айында Париж қаласын-да (Франция) өтті.

Нәтижесінде төрелік Трибунал Қазақстан Республикасы 1989 жылғы кеңестік-канадалық Күрделі са-лымдарды көтермелеу және өзара қорғау туралы келісімімен байланыс ты емес деген қорытындыға келді. Трибу-нал талапкердің Қазақстан мен Кана-да осы келісім бойынша Республика-ның құқықтық мирасқорлығы туралы «үнсіз келісімге» («tacit agreement») қол жеткізгені уәжін қабылдамады. Трибуналдың қорытындысы, атап айтқанда, жаңа дәлелдерге сүйенеді және «World Wide Minerals Ltd.» мен Пол Карроллдың атынан басталған төрелік ісіндегі басқа трибуналдың бұ-дан бұрын жасаған қорытындысынан өзгеше.

Трибунал талапкерді Республикаға оның төрелікте шеккен барлық шығын-дарын өтеуін міндеттеді. Қазақстан Республикасы Әділет министрі Марат Бекетаевтың айтуынша «Голд Пул» талабы ол күмәнді фактілерде негіз-делген арбитраж арқылы «инвестор-лар» деп аталатындардың ақша та-буға арналған тағы бір әрекеті. Төрелік трибуналдың шешімі Қазақстанда осындай агрессивті әрекеттерге қарсы тұра алатын қазіргі заманғы құқықтық жүйенің қалыптасуының дәлелі бо-лып табылады. Қазақстанда қажетті ресурс тар мен сенімді шетелдік кеңес-шілер тобы бар. Сонымен қатар, сот-тар мен мемлекеттік органдар қажетті тәжірибе жинақтайды. Мұның бәрі төрелік процестерде тиімді қорғауды қамтамасыз етеді.

А.ТҰРМАҒАНБЕТОВА«Заң газеті»

қызметтерді композиттік түрде ұсыну көзделді.

Қазіргі таңда Қазақстан Респуб-ликасы Парламентінің Сенатында «Қазақстан Республикасының кей-бір заңнамалық актілеріне көші-қон процестерін реттеу мәселелері бой-ынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заң жобасы қаралып жатыр. Аталған заң жобасы шең-берінде азаматтық алуға құжаттарды қарау мерзімін 6 айдан 3 айға дейін қысқарту қарастырылған. Сонымен қатар, әкімшілік құқықбұзушылықтар жасаған этникалық қазақтарға Қа-зақстан Республикасында тұрақты тұруға шектеусіз рұқсат беру көз-делді.

Сонымен қатар, этникалық қа-зақтар оралман мәртебесін алған жағдайда Қазақстан Республикасы азаматтарына көзделген барлық әлеу-меттік қолдауларға қол жеткізе алады. Бұл бағыттағы мақсат қандастары-мызды қоғамға бейімдеу, әлеуметтік қорғау және тең жағдай жасау болып табылады.

Қазақстан азаматтығынан шыққан, ұлты қазақ азаматтар санының өсуіне байланысты деректер бойынша, 2000 жылдардың басында елдегі эмигра-циялық процестер тұрақтанған, тіпті оң динамика байқалды. Бірақ соңғы жылдары шет елдерге тұрақты тұруға кеткендердің саны қайтадан өсті және жыл сайын 29-42 мың адам шегінде өзгеріп отырады, бұл халықтың 0,2% құрайды. Негізінен ел халқы ТМД елдеріне, оның ішінде 87,2% Ресей Федерациясына қоныс аударды. Ел-ден кеткендердің этникалық құрамы: орыстар – 132,7 мың адам (67,5%); немістер – 11,8 мың адам (5,9%); украиндар – 12,3 мың адам (6,2%); қазақтар – 7,8 мың адам (4%); татар-лар – 4,5 мың адам (2,2%); басқалары – 27,8 мың адам (14,1%).

Халықтың көшіп кетуінің негізгі себептері тарихи отанына оралу және туыстарымен қосылу (РФ, Германия, Израиль, Польша), білім алу және кейіннен жұмысқа орналасу (РФ, АҚШ, Канада, Польша, Германия), өмір мен табыстың жоғары деңгейі-

не ұмтылу (АҚШ пен Еуроодақ), шет елден отандастарды қайтару бо-йынша мемлекеттік бағдарламалар мен қолдау шараларының болуы (РФ, Польша, Израиль), көршілес мемлекеттердің азаматтары үшін білім гранттарын бөлу (РФ) болып табылады.

Сонымен қатар, Қазақстан түрлі интеграциялық үдерістерге белсенді қатысушы болғандықтан, көші-қонға Еуразиялық экономикалық одақ ел-дері арасында еңбек ресурстарының еркін қозғалысы, көптеген елдермен визасыз режимдердің орнатылуы, халықаралық деңгейде жоғары білікті кадрлар үшін бәсекелестіктің күшей-тілуі әсер етеді.

Елімізден халықтың кетуін азайту мақсатында жастардың тегін жоғары білім алуына 54 мың грантқа қосымша 20 мың грант бөлінді, 11 мемлекеттік бағдарлама аясында жұмыс орын-дарын құру индикаторлары енгізілді, жұмыспен қамту шаралары кеңейтіл-ді. Жалпы, елімізде табиғи өсім көр-сеткіші тұрақты жағдайда.

Қазақстанда жұмыс ұсынатын агенттіктер мен компаниялардың қыз-меті «Халықты жұмыспен қамту тура-лы» 2016 жылғы 6 сәуірдегі Қазақстан Республикасының заңына сәйкес рет-теледі. Қазақстан Респуб ликасынан шетелге жұмыс күшiн әкету жұмысқа орналастыратын елдiң банктерiне қызметкердің атына кепілді жарна енгiзу арқылы шарт мерзiмi аяқталған-нан кейiн оның өз елiне оралуына жұмыспен қамтудың жекеше агент-тiгі кепiлдiк берген кезде ғана жүзеге асырылады. Бүгінгі таңда елімізде 92 жекеше агенттік аталған қызметтерді көрсетеді. Олардың қызметі жеке тұлғамен келісімшарт жасау арқылы жүзеге асырылады.

Айгүл АХМЕТОВА,«Заң газеті»

Республика өзін міндеттемелермен байланысты деп санамайтын 1989 жылғы кеңестік-канадалық келісімнің Республикаға қолданылуы туралы талапкердің мәлімдемесіне байла-нысты, Республиканың төрелік на-разылықтарын қалыптастыру кезінде ауқымды жұмыс жүргізілді. Мемлеке-таралық келісімдерге талдау жасал-ды, ел тәуелсіздік алған сәттен бастап әр түрлі кезеңдердегі мұрағаттық құжаттар, сондай-ақ, дипломатиялық ноталар, үкіметаралық деңгейдегі мәлімдемелер, мемлекеттік органдар мен лауазымды тұлғалардың хат ал-масулары және жазбалары табылды және мұқият зерттелді.

Бұл ондаған жылдар бойы Ка-надамен қарым-қатынастың даму көрінісін қалпына келтіруге көмектес-

ды рәсім шеңберінде өз талаптарын талап етуді тоқтатты. Келісімшартта қолданылатын қазақстандық заңна-маға сәйкес талап қою мерзімі 2000 жылы аяқталды.

Осыған қарамастан, жоғарыда көрсетілген оқиғалардан 17 жыл өткен соң, 2014 жылғы ақпанда талапкер Қа-зақстан Республикасына қолданыла-тын 1989 жылғы Күрделі салымдарды көтермелеу және өзара қорғау туралы кеңестік-канадалық келісімін негізге ала отырып, дау туралы хабарлама жіберді. 2016 жылдың наурыз айында талапкер төрелік талқылауға баста-машылық етті.

Іс жүзінде әрбір төрелік процесс юрисдикция, даудың мәні және талап қою сомасын бағалау мәселелерін қарауды қамтиды. Осы бағыттардың

Талап арыздың сомасы 917 млн АҚШ долларын құрады.

1996 жылғы наурызда «Голд Пул» компаниясы кәсіпорынның қарызда-рын өтеу, өндірісті қалпына келтіру және жаңғырту, қолайлы қаржылық жағдай жасау және тиімді нарықтық стратегия жасау мақсатында «Қа-зақалтын» АҚ-ны басқаруына алды. «Голд Пул» келісімшарт бойынша өз міндеттемелерін орындай алмады. Ұзақ уақыт бойы төленбеген жалақы бойынша кәсіпорынның қала құрау-шы объектілері қызметкерлерінің алдындағы берешек тұрақты түрде өсті. Негізінен жұмыс істемейтін алтын өндіретін кеніштердің (Ақсу, Жолым-бет және Бестөбе) жұмысы жолға қойылмаған. Кәсіпорынның басқа алтын кен орындарындағы шахталар қараусыз қалып, су басты. Кәсіпорын-да өндірістік қуаттарды жаңарту және қажетті геологиялық барлау жұмыс-тары жүргізілмеді, кенді қайта өңдеу және алтын өндіру жолға қойылма-ды. Кәсіпорынның жұмысшылар мен мердігерлер алдындағы қарыздары өсе берді. Басқарушы компания өзінің қаржылық дәрменсіздігін көрсетті және іс жүзінде банкротқа ұшырады. Сәтсіз жұмыс нәтижесінде жұмысшы ауылдар жылыту маусымына дайын болмады және олардың тұрғындары зардап шекті.

Бірнеше рет жасалған ескертулер-ден және кемшіліктерді түзетуге уақыт берілгеннен кейін, аталған жүйелі заң бұзушылықтарға байланысты 1997 жылғы тамызда басқарушы компания-мен келісімшарт бұзылды.

«Голд Пул» компаниясы көп ұзамай мемлекеттік органдарға қарсы басқару келісімшарты бойынша халықаралық коммерциялық төрелікке жүгінгенімен, содан кейін ол ешқандай өндірістік қа-дамдар жасамады. Осылайша, ол заң-

ПӘРМЕН

ЕЛІМІЗДЕ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҮКІМЕТІНІҢ 2017 ЖЫЛҒЫ 29 ҚЫРКҮЙЕКТЕГІ № 602 ҚАУЛЫСЫМЕН БЕКІТІЛГЕН ҚАЗАҚСТАН

РЕСПУБЛИКАСЫ КӨШІ-ҚОН САЯСАТЫНЫҢ 2017 – 2021 ЖЫЛДАРҒА АР-НАЛҒАН ТҰЖЫРЫМДАМАСЫ (БҰДАН ӘРІ – ТҰЖЫРЫМДАМА) ЖҮЗЕГЕ АСЫРЫЛУДА. ТҰЖЫРЫМДАМА ЕЛІМІЗДІҢ ӘЛЕУМЕТТІК-ЭКОНОМИКА-ЛЫҚ ДАМУЫНЫҢ МАҚСАТТАРЫ МЕН МІНДЕТТЕРІНЕ БАҒЫТТАЛҒАН ҚАЖЕТТІ ЖҰМЫС КҮШІМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУГЕ ЖӘНЕ РЕСПУБЛИ-КА АУМАҒЫ БОЙЫНША ХАЛЫҚТЫ ҚОНЫСТАНДЫРУҒА АРНАЛҒАН ОҢТАЙЛЫ ЖҮЙЕНІ ҚАЛЫПТАСТЫРУҒА, СОНДАЙ-АҚ, КӨШІ-ҚОН ПРОЦЕС ТЕРІН РЕТТЕУГЕ МҮМКІНДІК БЕРЕДІ.

КӨШІ-ҚОН МӘСЕЛЕСІ - ТҰРАҚТЫ БАҚЫЛАУДА

ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАР

2020 ЖЫЛҒЫ 30 ШІЛДЕДЕ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ТӨРЕЛІК ТРИБУ-НАЛ 2016 ЖЫЛЫ КАНАДАЛЫҚ «GOLD POOL JV LTD» КОМ-

ПАНИЯСЫ «ҚАЗАҚАЛТЫН» АҚ КӘСІПОРНЫН СЕНІМГЕРЛІК БАСҚАРУ ТУРАЛЫ КЕЛІСІМШАРТҚА ҚАТЫСТЫ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНА ҚАРСЫ БАСТАҒАН ТӨРЕЛІК ІСТІҢ СОТ ҚАРАУЫНА ЖАТПАЙТЫНДЫҒЫ ЖӘНЕ ТОҚТАТУ ТУРАЛЫ БІРАУЫЗДАН ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ.

ТЕМІРҚАЗЫҚ

ҚҰҚЫҚТЫҚ ЖҮЙЕНІҢ

ЖЕҢІСІ

әрқайсысы мұқият дайындықты және материалдарды жинауды қажет етеді. 2014 жылдан бастап Әділет минис-трлігі және Қазақстан Республикасы Үкіметінің консультанты алдағы талқы-лауда дәлелдеме базасын жинау бо-йынша жұмыс жүргізді.

сультант қызметкерлері Ақмола об-лысы (Көкшетау және Степногорск қалалары) архивтерінің, Қазақстан Республикасы Ұлттық архивінің, Қа-зақстан Республикасы Президенті Архивінің, Алматы және Нұр-Сұлтан қалалары архивтерінің қорларын зерделеді, сондай-ақ, мемлекеттік ор-гандардың ведомстволық архивтерінің материалдарын зерделеді. Нәтижесін-де ондаған мың құжат қаралды.

Сонымен бірге, оқиғалардан кейін 17 жыл өткен соң осы төрелік талқы-лау қозғаған және осы уақыт ішін-де алтынның қымбаттаған бағасын ескере отырып, миллиард долларға жуық өтемақы талап еткен талапкер көп жыл бұрынға оқиғаларды қат-ты бұрмалап, бастапқыда жасыруға тырысқан фактілер мен құжаттарға

талап арыз берілген-ге дейін айтарлықтай өзгерістерге ұшыра-ды. Сонымен қатар, куәгерлерді іздеу және тарту жұмыс тары жүр-гізілді. Олардың ай-ғақтары 1989 жылғы к е л і с і м б о й ы н ш а елдің мұрагерлігінің болмауы, Үкімет тара-пынан басқару туралы келісімшарт ереже-лерін бұзушылықтар-дың болмауы туралы көзқарасты нығайтты және төрелік талқы-лауда маңызды рөл атқарды.

Оқиғалар мен ма-териалдардың елдің мұрағаттарына ж і -берілуіне байланысты құжаттарды іздеу және талдау бойынша біре-гей жұмыс ұйымдас-т ы р ы л д ы . Ә д і л ет министрлігі мен кон-

7№57 (3281)

4 тамыз 2020zangazet@mail.ru

Алматы қаласы Ұялы тел.: 8(747)428-26-10Тел.: 8(727) 292-29-27, 292-40-89

E-mail: zanreklama@mail.ru

«GoldKapital» ЖК Нұр-Сұлтан қ.,Абай көшесі, 78, 105-кеңсе.Тел.: 8 (7172) 52-02-11

ЖАРНАМА БӨЛІМІ:

«Қандыбаева» ЖК, Газеттерге, журналдарға және сайттарға хабарландыру қабылдау агенттігі: 8(727)327 30 92, тел/факс: 273 47 98, 8 707 895 21 99, 8 701 739 27 83, 8 705 185 75 73www.gazetyіsaіty.kz, e-maіl: vsegazety@maіl.ruАлматы қ., Абылай хан даң., 60, Мақатаев көш.қиылысы, 208 кеңсе.

ТОО Арлан-консалтинг, Семей қ., К.Мұхаметханов көшесі, 23 «А». Тел.: 8 (705) 798-58-18

«TRade and service» ЖК, Алматы қ., ш/а Жетісу-3, 55/133.

«ЮрСлужба» ЖШС, Көкшетау қ., М.Горький көшесі, 37, 107-бөлме. Тел.: 8 (7162) 25-77-17.

ЖАРНАМА ҚАБЫЛДАЙТЫН ОРЫНДАР:

«Версия-Пресс» ЖШС, Павлодар қ., Естай кө-шесі 40. Тел.: 8 (7182) 32-47-67, 32-49-04«Айди» ЖШС, Қарағанды қ., Жамбыл кө шесі, 11. Тел.: 8 (7112) 42-00-71.Қалиасқаров Нұрлан Нұрғисынұлы ЖК, Петропавл қ., К.Сүтішов көшесі, 58, 30-бөлме, 3-қабат.Тел.: 8 (7152) 46-02-57, ұялы тел.: 8 (777) 572-29-91, 8 (701) 315-54-59.

Михеева Ольга Станиславовна ЖК, Қос-танай қ., Гоголь көшесі, 110, ВП 67 (Чехов- Гоголь көш. қиылысы), Тел.: 8-714-2-50-97-07, ұялы тел.: 8-7758847211, 8-7053506918.

«Озат-1» ЖШС, Ақтөбе қ., Алтынсарин көшесі 31. Тел.: 8 (7132) 40-41-05, ұялы тел.: 87774348344 және Ақтау қаласы.

ИП «SAPA KZ» Атырау қаласы, ұялы тел.: 87781063779, e-maіl:zan-at@maіl.ru. Ершова Людмила ЖК, Шымкент қ., Жел тоқсан көшесі, 20 б.

«Назар-1 фирмасы» ЖШС («РУТА» ЖА), ди-ректоры Кривилова Татьяна Ивановна. Шым-кент қ., Г.Иляев көшесі, 47 (Шаймер денов к. бұрышы) RBK банктің жанында, Тел.: 8 (7252) 53-40-48. WhatsApp : +7-705-705-31-31. E-maіl: nazar.reklama@gmaіl.com

«Юридическая фирма «Консультант» ЖШС Орал қ., Л.Толстой көшесі, 28. Тел.: 8 (7112) 50-88-05.

«Реклама» ЖШС, Орал қ., Достық-Дружба даңғылы, 182. Тел.: 8 (7112) 50-47-34.

ИП «Сагидоллина Б.», 1 Теміржол вокза-лы, Р.Зорге көшесі 8, «Лина» шаштаразы. ardawka_94@maіl.ru, Тел: 87058762218.«Компания Жете» ЖШС, Талдықорған қ., ш/а, Молодежный 3-үй, 1-п. Тел.: 8(7282) 24-29-66, 87058147221.ЖК Гавриленко И.И., Қостанай қ.,пр. әл-Фа-раби 119-үй, 407-А бөлме. Тел/факс: 8 (7142) 53-63-21.

«Жас Отау» ЖК Қыдырбаева Н.Н. Қызыл-орда қ., Әйтеке би көшесі, 27. Тел.: 26-45-89, ұялы тел: 8 (777)402-28-28; 8 (700) 332-24-78ЖК Тажибаева, Тараз қаласы, Қойкелді көшесі 158 а, ХҚО аумағы. Ұялы тел.: 87017268772, 87054422939.

ИП Новоселова, Петропавл қаласы, Қазақстан Конституциясы көшесі, 28-үй, 1-қабат. Тел.: (87152) 46-74-77.

«Версаль Бизнес», Атырау қаласы, Сырым Да-тов көшесі, 35-үй, «Сырым Тобе» БО, 102-бөлме. Тел.: 32-14-29, 30-65-24, ұялы тел.: 8701 920 45 38.

ЖК «Выдай», Өскемен қаласы, 60. Тел.: 8(7232) 578414, ұялы тел.: 87772256506.

ЖК «KAIROS», Алматы қ., Жібек жолы көшесі, 55, Алма сауда орталығы, 4-қабат, 419в-бөлім, 426-нүкте. Тел.: 2714939, ұялы тел.: 8707-705-9222 Emaіl:kaldybayeva@maіl.ru.

ӘРТҮРЛІ

ТАРАТУ

ЕЛДЕН-ЖЕРДЕН

ЖАРНАМА

ШАРА ТҮЗЕУ МЕКЕМЕСІ

5. «Екібастұз ГРЭС-2 станциясы» акционерлік қоғамы Қазақстан Респуб-ликасының «Акционерлік қоғамдар туралы» заңының 70-бабына сәйкес кредиторларды, акционерлерді және жұртшылықты «Екібастұз ГРЭС-2 станциясы» акционерлік қоғамы акционерлерінің кезектен тыс жалпы жина-лысымен келесі шешімдердің қабылданғаны туралы хабардар етеді:

- мәміле туралы шешімді қабылдау күніне «ЕГРЭС-2 ст.» АҚ актив-терінің баланстық құнының жалпы мөлшерінен елу және одан аса процент-терді құрайтын, нәтижесінде мүлікті иеліктен айыруы мүмкін, онымен өзара байланысты 23.06.2010 ж. Кредиттік келісіммен бірге «ЕГРЭС-2 ст.» АҚ үшін ірі мәміле болып табылатын, «ВЭБ.РФ» мемлекеттік даму корпорация-сы және Еуразиялық даму банкі (Бастапқы кредиторлар ретінде), Еуразия-лық даму банкі (кредит бойынша Агент ретінде), «Қазақстан Халық жинақ банкі» акционерлік қоғамы (есеп айырысу бойынша Агент ретінде) және «ЕГРЭС-2 ст.» АҚ (Қарыз алушы ретінде) арасындағы 30.09.2011 ж. есеп айырысулар туралы Келісімге өзгертулер енгізу туралы Келісімді «ЕГРЭС-2 ст.» АҚ жасасуды мақұлдау туралы;

- мәміле туралы шешімді қабылдау күніне «ЕГРЭС-2 ст.» АҚ актив-терінің баланстық құнының жалпы мөлшерінен елу және одан аса процент-терді құрайтын, нәтижесінде мүлікті иеліктен айыруы мүмкін ірі мәміле, 27.03.2012 ж. Жер қойнауын пайдалану құқықтары кепілдігі туралы шартқа жә не жылжымайтын мүлік кепілдігі туралы шартқа өзгертулер енгізу туралы мәмілелермен онымен өзара байланысты болып табылатын, 27.03.2012ж. жылжымалы мүлік кепілдігі туралы шартқа №6 Қосымша келісімді Еу-разиялық даму банкімен, «ВЭБ.РФ» мемлекеттік даму корпорациясымен «ЕГРЭС-2 ст.» АҚ жасасу туралы;

- мәміле туралы шешімді қабылдау күніне «ЕГРЭС-2 ст.» АҚ актив-терінің баланстық құнының жалпы мөлшерінен елу және одан аса процент-терді құрайтын, нәтижесінде мүлікті иеліктен айыруы мүмкін, «ЕГРЭС-2 ст.» АҚ үшін ірі мәміле болып табылатын, 23.06.2010 ж. Кредиттік келісім бойынша Еуразиялық даму банкі және «ВЭБ.РФ» МДК қарыздарын қайта қаржыландыру үшін тартылатын, кредит желісі ұсынылатын «Қазақстан Халық банкі» АҚ мен «ЕГРЭС-2 ст.» АҚ арасында кредит желісін ұсыну туралы Келісімді «ЕГРЭС-2 ст.» АҚ жасасуды мақұлдау туралы;

- кепіл шарты негізінде «Қазақстан Халық банкі» АҚ кепілдігіне берілетін мүлікті соттан тыс өткізуге «Қазақстан Халық банкі» АҚ келісімін беруге және «Қазақстан Халық банкі» АҚ алдында сол бойынша барлық тиесілі төлемдерді және Кредитті қайтаруды қамтамасыз ету ретінде, мәміле туралы шешімді қабылдау күніне «ЕГРЭС-2 ст.» АҚ активтерінің баланстық құнының жалпы мөлшерінен елу және одан аса проценттерді құрайтын, нәтижесінде мүлікті иеліктен айыруы мүмкін, «ЕГРЭС-2 ст.» АҚ үшін ірі мәміле болып табылатын, «Қазақстан Халық банкі»АҚ арасында қолма-қол емес ақша кепілі туралы шартты «ЕГРЭС-2 ст.» АҚ жасасу арқылы кепілге келісімді «Қазақстан Халық банкі» АҚ ұсынуды мақұлдау туралы;

- мәміле туралы шешімді қабылдау күніне «ЕГРЭС-2 ст.» АҚ актив-терінің баланстық құнының жалпы мөлшерінен елу және одан аса процент-терді құрайтын, нәтижесінде мүлікті иеліктен айыруы мүмкін, «ЕГРЭС-2 ст.» АҚ үшін ірі мәміле болып табылатын, сондай-ақ, жасалуында «ЕГРЭС-2 ст.» АҚ мүдделілігі бар ірі мәміле болып табылатын, «ЕГРЭС-2 ст.» АҚ мен «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» АҚ арасында кепілдіктер беру және шығындардың орнын толтыру туралы шартты «ЕГРЭС-2 ст.» АҚ жа-сасуды мақұлдау туралы.

6. АҚПАРАТТЫҚ ХАБАРЛАМА! Арал аудандық қаржы бөлімі 2020 жылдың 21 тамызында сағат

10:00-де www.gosreestr.kz Мемлекеттік мүлік тізілімінің веб-пор-талында аудандық коммуналдық мүлік нысандарын сату бойынша электрондық аукцион өткізу туралы хабарлайды.

Аудандық коммуналдық мүлік нысандарын сату Қазақстан Респуб ликасы Үкіметінің 2011 жылғы 9 тамыздағы №920 қаулысымен бекітілген Жекешелендіру нысандарын сату қағидасымен жүргізіледі.

Сауда-саттықтың бағаны төмендету арқылы аукционға аудандық коммуналдық мүліктің мына нысаны қойылады:

1. Газ 2705 маркалы автокөлігі, мемлекеттік номері 301AТ11, 2001 жылы шыққан. Орналасқан жері – Қызылорда облысы, Арал қаласы, Бақтыбай батыр көшесі, 115. Теңгерім ұстаушы «Арал аудандық мәдениет және тілдерді дамыту бөлімі» коммуналдық мемлекеттік мекемесінің «Арал аудандық мәдениет үйі» коммуналдық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны. Бастапқы (алғашқы) бағасы – 152000 теңге, ең төменгі бағасы – 76000 теңге, кепілді жарна – 22800 теңге.

Аукцион сауда-саттықтың екі әдісімен өткізіледі: бағаны көтеру және бағаны төмендету арқылы.

Бағаны көтеру аукционы:1) егер аукцион залында аукцион басталған сәттен бастап жиырма

минут ішінде қатысушылардың бірде-бірі осы Қағиданың 46-тармағы-на сәйкес белгіленген қадамға жекешелендіру объектісінің бастапқы бағасын арттыру жолымен жекешелендіру объектісін сатып алу ниетін растамайтын болса, онда осы жекешелендіру объектісі бойынша аук-цион өткізілмеген болып танылады;

2) егер аукцион залында аукцион басталған сәттен бастап жиырма минут ішінде қатысушылардың бірі осы Қағиданың 46-тармағына сәйкес белгіленген қадамға жекешелендіру объектісінің бастапқы бағасын арттыру жолымен жекешелендіру объектісін сатып алу ниетін растайтын болса, онда бастапқы баға белгіленген қадамға артады;

3) егер ағымдағы баға артқаннан кейін жиырма минут ішінде қаты-сушылардың бірде-бірі жекешелендіру объектісінің ағымдағы құнын арттыру жолымен жекешелендіру объектісін сатып алу ниетін раста-майтын болса, онда жекешелендіру объектісін сатып алу ниетін соңғы растаған қатысушы жеңімпаз болып табылады, ал осы жекешелендіру объектісі бойынша аукцион өткізілген болып танылады.

Жекешелендіру объектісі бойынша бағаны көтеру аукционы қатысушылардың бірі ұсынған ең жоғары бағаға дейін жүргізіледі.

Жекешелендіру объектісінің бастапқы бағасы бағаны арттырудың кемінде екі қадамына өскен жағдайда ғана жекешелендіру объектісі бойын-ша бағаны көтеру аукционы өткізілген болып танылады, бұл ретте бастапқы бағаны екі қадамға көтеруді кемінде екі қатысушы жүзеге асырады.

Бағаны төмендету аукционы:1) егер аукцион басталған кезден бастап екі минут ішінде қаты-

сушылардың бірде-бірі аукционда жекешелендіру объектісін сатып алу ниетін растамайтын болса, жекешелендіру объектісінің бастапқы баға-сы осы Қағиданың 46-тармағына сәйкес белгіленген қадамға азаяды;

2) егер баға азайғаннан кейін екі минут ішінде қатысушылардың бірде-біреуі жекешелендіру объектісін сатып алу ниетін растамайтын болса, жекешелендіру объектісінің соңғы жарияланған бағасы бел-гіленген қадаммен азаяды.

Жарияланған баға бойынша жекешелендіру объектісін сатып алу ниетін бірінші болып растаған қатысушы бағаны төмендету аукцио-нының жеңімпазы болып табылады және осы жекешелендіру объектісі бойынша аукцион өткізілген болып танылады;

3) егер жекешелендіру объектісінің бағасы белгіленген ең төменгі мөл шерге жетсе және қатысушылардың бірде-бірі жекешелендіру объектісін сатып алу ниетін растамаса, онда аукцион өткізілмеген болып танылады.

Сауда-саттыққа қатысушыларды тіркеу хабарлама жарияланған күннен бастап жүргізіледі және аукцион басталғанға дейін екі сағат бұрын аяқталады.

Кепілдік жарна мемлекеттік мүлікті есепке алу саласындағы бірыңғай оператордың деректемелеріне хабарламада белгіленген нысанда және тәртіппен және Қазақстан Республикасының заңнама-сына сәйкес енгізіледі. Кепілдік жарнаны қатысушы не қатысушының атынан кез келген жеке немесе заңды тұлға енгізеді.

Кепілдік жарнаны алушы: «Ақпараттық-есептеу орталығы» АҚ; БСН: 050540004455; ТТК:171; БЕК:16.

2. 08.07.2020 ж. қайтыс болған Калыбеков Оракбай Умирзаковичтің атына мұрагерлік іс ашылды. Алматы қаласы, Байзақов көшесі, 170-2, тел.: 8 727 378-39-45, мекенжайы бойынша Алматы қаласының нотариусы Д.Б.Исаеваға жолығулары сұралады.

3. 01.09.2003 ж. қайтыс болған Балтабаев Аким Утегеновичтің атына мұрагерлік іс ашыл-ды. Мұрагерлердің Түркістан қаласы, Тәуке хан көшесі, 268 мекенжайы бойынша нотариус Раметова Гулхаё Мамадраимовнаға жолығулары сұралады. Тел.: 8 701 489 83 14.

«Народный банк Казахстана» АҚ есеп-айырысу шоты: ЖСК KZ946017111000000330; БСК: HSBKKZKX.

Назар аударыңыз! Қатысушының көрсетілген талаптарды сақта-мауы, сондай-ақ, бірынғай оператордың арнайы транзиттік шотына сауда-саттықты өткізу туралы хабарламада көрсетілген кепілдік жарнаның сауда-саттық басталғанға дейін екі сағат бұрын түспеуі тізілім веб-порталының өтінімді қабылдаудан бас тартуы үшін негіз болып табылады.

Аукционға қатысу үшін мыналарды көрсете отырып, тізілім веб-порталында алдын ала тіркелу қажет:

1) жеке тұлғалар үшiн: жеке сәйкестендіру нөмерін (бұдан әрі – ЖСН), тегін, атын, әкесінің атын (бар болған жағдайда);

2) заңды тұлғалар үшiн: бизнес сәйкестендіру нөмерін (бұдан әрі – БСН), толық атауын, бірінші басшының тегін, атын, әкесінің атын (бар болған жағдайда);

3) кепілдік жарнаны қайтару үшін екінші деңгейдегі банктегі есеп-айырысу шотының деректемелерін;

4) байланыс деректемелерін (пошталық мекенжайы, телефоны, факс, е-mail).

Жоғарыда көрсетілген деректер өзгерген кезде қатысушы бір жұмыс күні ішінде Тізілімнің веб-порталына енгізілген деректерді өзгертеді.

Аукционға қатысушы ретінде тіркелу үшін қатысушы ЭЦҚ-лы қойылған аукционға қатысуға өтінімді осы Қағидаға қосымшаға сәйкес нысан бойынша тізілімнің веб-порталында тіркеу қажет.

Аукционға қатысуға өтінім тіркелгеннен кейін Тізілім веб-пор-талда үш минут ішінде өтінім берілген сатылатын нысан бойынша кепілді жарнаның түсуі туралы мәліметтердің Тізілім дерекқорында болуы тұрғысынан автоматты түрде тексеру жүргізіледі. Тізілім де-рекқорында сатушының шотына кепілді жарнаның түскені туралы мәлімет болған жағдайда, Тізілім веб-порталында өтінімді қабылдау және қатысушыны аукционға жіберу жүзеге асырылады. Тізілім де-рекқорында сатушының шотына кепілдік жарнаның түскені туралы мәлімет болмаған жағдайда, Тізілім веб-порталында қатысушының өтінімі кері қайтарылады.

Аукционның жеңімпазы салыстыру үшін түпнұсқаларын мін-детті түрде көрсете отырып көрсетілген құжаттардың көшірмелерін не болмаса нотариалды куәландырылған көшірмелерін сатушыға ұсынады.

1) Жеке тұлғалар үшiн: паспорттың немесе жеке тұлғаның жеке басын куәландыратын құжаттың, заңды тұлғалар үшiн: заңды тұлғаны мемлекеттiк тiркеу (қайта тіркеу) туралы куәліктің не анықтаманың;

2) заңды тұлға өкілінің өкілеттіктерін куәландыратын құжаттың, сондай-ақ, заңды тұлғаның өкілі паспортының немесе оның жеке басын куәландыратын құжаттың түпнұсқаларын міндетті түрде көрсете отырып, олардың көшірмелерін не нотариат куәландырған көшірмелерін ұсынады. Құжаттардың түпнұсқалары салысты-рылғаннан кейін бір жұмыс сағаты ішінде қайтарылады.

Аукционға қатысушылар аукцион басталғанға дейін бір сағат ішінде аукцион залына ЭЦҚ мен аукцион номерін пайдалана отырып кіреді. Аукцион жекешелендіру нысанының бастапқы құнын аукци-он залында автоматты түрде орналастыру жолымен сауда-саттықты өткізу туралы хабарламада көрсетілген Астана қаласының уақыты бойынша басталады.

Әрбір сатылған жекешелендіру объектісі бойынша аукцион нәтижелері туралы электрондық хаттамамен рәсімделеді, оған сатушы және жеңімпаз ЭЦҚ-ны пайдалана отырып, сауда-саттық өткізілген күні тізілімнің веб-порталында қол қояды.

Аукцион нәтижелері туралы хаттама аукцион нәтижелерін және жеңімпаз бен сатушының жекешелендіру нысанын сату бағасы бойынша сатып алу-сату шартына қол қою міндеттерін белгілейтін құжат болып табылады.

Қызылорда облысы, Арал ауданы, Арал қаласы, Астана кө-шесі, 33-үй мекен-жайында, жеңімпазбен сатып алу-сату шартына аукцион өткізілген күннен бастап күнтізбелік он күннен аспайтын мерзімде қол қойылады.

Аукцион өткізу туралы қосымша ақпаратты www.gosreestr.kz сайтынан және мына телефон арқылы алуға болады (872433) 2-13-07.

4. «Freudenberg Oil & Gas /Фройденберг Ойл & Газ/» ЖШС компаниясының Қазақстан-дағы филиалы, БСН 100240018624, өзінің таратылатынын хабарлайды. Талап-шағымдар осы хабарландыру жарияланған күннен бастап 2 (екі) ай мерзім ішінде мына мекенжайда қа-былданады: Қазақстан Республикасы, 050051, Алматы қаласы, Достық даңғылы, 188, 801 кеңсе.

7. «Ынта-Қамқор» қоғамдық бірлестігі» өзінің таратылатындығы туралы хабарлайды. Несие берушілердің талаптары осы хабарла-ма жарияланған кезден бастап екі ай мерзім ішінде мына мекенжай бойынша қабылданады: 120400, Қызылорда облысы, Қазалы ауданы, Бекарыстан би ауылы.

Олар өздерінің парасатын, іскерлі-гін, білімі мен біліктілігін отбасында ғана емес, қоғамға қызмет ету арқылы да көр-сете білген. Отбасының ынтымақ-бере-кесі көбіне-көп әйелдерге тікелей қатысты екені дау тудырмайтын шындық. Ал, сол отбасындағы ынтымақ-берекені өзі еңбек ететін ұжым ортасында да үйлестіре білу әйел азаматы үшін үлкен ерлік дер едік.

Мысалы, түзеу мекемелерінде қыз-мет ету әйелдер қауымы үшін оңай емес. Бірақ, осы қиындықтарды жеңе жүріп, сотталғандардың да, түзеу мекемесі ұжы-мының да құрметіне бөленген әйелдер қаншама.

Шығыс Қазақстан облысы бойын-ша Қылмыстық-атқару жүйесі департа-ментінің ОВ-156/22 мекемесіндегі қыз-меткерлердің жартысы әйелдер қауымы. Сотталған адамдармен жұмыс істеу үшін биязы, сыпайы, мейірімді болу керек. Ең алдымен маманның адамгершілік қасиеті мен кәсіби деңгейі жоғары болуы қажет.

Бейнеу аудандық сотымен әкімшілік және қылмыстық істер бойынша бүгінгі күні жүргізушінің көлік құралын алкогольдік, есірт-кілік және (немесе) уытқұмарлық масаң күйде басқарғаны және көлік құралдарын басқару құқығынан айырылған және алкогольдік, есірткілік және (немесе) уытқұмар-лық масаң күйдегі адамның көлік құралын басқарғандардың саны артқанына ғана тоқталып өтуді жөн көрдім.

Атап айтқанда, бұрын Қазақ-стан Республикасының Әкімшілік құқықбұзушылық туралы кодексінің 608-бабының 1-бөлігіне сәйкес, жүргізушінің көлік құралын алко-гольдік, есірткілік және (немесе) уытқұмарлық масаң күйде басқа-руы, сол сияқты көлік құралын ал-когольдік, есірткілік және (немесе) уытқұмарлық масаң күйдегі адам-ның басқаруына жол беру – үш жыл мерзімге көлік құралын басқару құқығынан айыруға әкеп соқса, жаңа заң бойынша жоғарыда көрсетілген әкімшілік құқықбұзушылыққа жол берген жағдайда – он бес тәулікке әкімшілік қамаққа алуға және жеті жыл мерзімге көлік құралын басқа-ру құқығынан айыруға алып келеді.

Бұрын Қазақстан Республи-касының Қылмыстық кодексінің

ЗАҢ ТАЛАБЫ КҮШЕЙДІ ЕҢБЕК АДАМ

ТАЛҒАМАЙДЫ

«ЖАҚСЫ ӘЙЕЛ-ТЕҢДЕСІ ЖОҚ СЫЙЛЫҚ, ТҮБІ ЖОҚ СЫРЛАС» ДЕП ДАНА ХАЛҚЫМЫЗ АЙТҚАНДАЙ, ӘЙЕЛ ОТБАСЫНЫҢ ҰЙТҚЫСЫ,

ӨМІРДІҢ ЖАЛҒАСТЫРУШЫСЫ.

Біздің мекемеде жұмыс істейтін ару-лардың бойларында жоғарыда аталған жақсы қасиеттердің бәрі бар. Мысалы, ОВ–156/22 мекемесі бастығының сот-талғандардың еңбегін ұйымдастыру және жалпы сұрақтары бойынша орын-басары З.Спамбетова, кадр саясаты бөлімінің қыз меткерлері Ж.Бардашова, Е.Қантаева, тәрбие бөлімінің инспектор-лары, В.Маар, А.Серікқанова, арнайы есеп бөлімінің бастығы Е.Балапанова, сотталғандардың еңбегін ұйымдастыру бөлімшесінің қызметкерлері А.Кәрібае-ва, А.Көшербаева және бақылаушылар қызметі бөлімінің бақылаушылары М.Байқонысова, Д.Рахметқалиева, С.Бати-ева, Э.Раисова, А.Бітібаева, А.Абраева, Ш.Қырықпаева, Н.Ленинбекова, А.Жек-сембаева, Г.Серікбекова сияқты қызмет-керлерімізді мақтан етеміз.

ШҚО бойынша ҚАЖДОВ-156/22 мекемесінің

кадр саясаты бөлімі

346-бабының 1-бөліг іне сәй -кес, көлік құралдарын басқару құқығынан айырылған және алко-гольдік, есірткілік және (немесе) уытқұмарлық масаң күйдегі адам-ның көлік құралын басқаруы не көлік құралын басқаруды осындай адамға беру, сол сияқты осындай адамның көлік құралын басқаруы-на лауазымды адамның немесе көлік құралы меншік иесінің не иеленушісінің жол беруі – белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналы-су құқығынан үш жыл мерзімге айыра отырып, бес жүз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөл-шерде айыппұл салуға не сол мөлшерде түзеу жұмыстарына, не үш жүз сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға тартуға, не тоқсан тәулікке дейінгі мерзімге қамаққа алуға жазаланса, жаңа заң бойынша жоғарыда көрсетіл-ген бұзушылық жасаған тұлғаға - белгiлi бiр лауазымдарды атқа-ру немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан өмір бойына айыра отырып, бес мың айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөл-шерде айыппұл салуға не сол мөлшерде түзеу жұмыстарына, не бір мың екі жүз сағатқа дейiнгi мерзiмге қоғамдық жұмыстарға

тартуға, не бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығын шекте-уге, не сол мерзімге бас бостан-дығынан айыру жазасы қолданы-лады.

Өзгерістер енгізілгеннен кейін бүгінге күнге дейін, яғни осы жыл-дың алты айы ішінде Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық-бұзушылық туралы кодексінің 608-бабымен 47 тұлғаға қатысты әкімшілік іс аяқталды, ол дегеніміз 47 адам әкімшілік қамауға алынып, оған қоса көлік жүргізу құқығынан бұрынғыдан ұзақ мерзімге айырыл-ды деген сөз.

Сонымен қатар, бұрын ав-токөлік басқару құқығынан айы-рыла отырып, автокөлік тізгінін тағы да масаң күйінде басқарғаны үшін, яғни Қазақстан Республи-касының Қылмыстық кодексінің 346-бабымен бес тұлғаға қатысты қылмыстық іс аяқталды. Демек, аталған қылмыстық бұзушылықты жасаған тұлғалар жаңа заңда көзделген бас бостандығынан айырылу жазасымен бірге олар өмір бойы көлік құралын басқару құқығынан да айырылады.

Ж. ДОСМҰХАНБЕТОВ, Бейнеу аудандық сотының

бас маманы

2019 ЖЫЛДЫҢ 27 ЖЕЛТОҚСАНЫНДА ЕЛІМІЗДІҢ ПРЕЗИДЕНТІ БІРҚАТАР «АДАМ ҚҰҚЫҚТА-

РЫНЫҢ ҚОРҒАЛУЫН КҮШЕЙТУ МӘСЕЛЕЛЕРІ БОЙЫНША ӨЗГЕРІСТЕР МЕН ТОЛЫҚТЫРУЛАР ЕНГІЗУ ТУРАЛЫ» ЗАҢҒА ҚОЛ ҚОЙЫП, АТАЛҒАН ЗАҢ 2020 ЖЫЛДЫҢ 11 ҚАҢТА-РЫНАН БАСТАП КҮШІНЕ ЕНІП, КӨЛІК ҚҰРАЛЫН МАСАҢ КҮЙДЕ ЖҮРГІЗУШІЛЕРДІҢ ЖАУАПКЕРШІЛІГІ КҮШЕЙТІЛДІ.

8№57 (3281) 4 тамыз 2020

zangazet@mail.ru

Редакторлар кеңесінің төрағасы – директорЖанахмет АҒЫБАЕВ

РЕДАКЦИЯНЫҢ МЕКЕНЖАЙЫ:

050012, Алматы қаласы, Х.Досмұхамедұлы көшесi 68 «б»-үй.Қабылдау бөлмесi: 292-43-43; 292-79-61

E-mail: zanreklamaastana@mail.ru«Заң газеті» аптасына 2 рет – сейсенбі, жұма күндері жарық көреді.

Жеке таралым 5942 данаАпталық таралым 11884 дана

Тапсырыс №109 Индекс 65921

Газет Қазақстан Республикасы бойынша таралады

Газетіміздің электронды нұсқасын Zanmedia.kz сайтынан оқи аласыздар.

Газет бетiндегi жарияланым дардың пози циясы мен фактi лерi үшiн редакция жауап бермейдi.

Жарнама мен хабарландырулардың маз мұнына жарнама берушi жауап ты. Жарнама берушi нiң жiберген қа телiгiне байланысты та-лап-тiлектер хабарландыру жарияланған күн нен бастап екi ай мерзiм iшiнде қа былданады.

Газеттi есепке қою туралы №16297-Г куәлiктi 2017 жылғы 12 қаңтар-да Қазақстан Респуб лика сының Мәде ниет және ақпарат министрлiгi берген.

Газеттiң терiмi мен бет қаттау жұ мыс тары «Заң» Медиа-корпорация» ЖШС компьютерлiк орта лығында жа салды. Алматы облысы, Iле ауданы, Өтеген батыр ауылы, Сейфуллин кө шесi, 2«б», «Принт плюс» ЖШС баспаханасында басылып шығарылды. Тел.: факс. 8 (727) 51-78-27, 8 (727) 51-78-31

Меншiк иесi: «ЗАҢ» МЕДИА-КОРПОРА ЦИЯ»

ЖАУАПКЕРШIЛIГI ШЕКТЕУЛI СЕРIКТЕСТIГI

Нұр-Сұлтан Айша Құрманғали 8 707 851 91 13.

Алматы Нұрбол Әлдібаевоблысы 8 701 357 66 84.

Ақмола Қалкөз Жүсiпоблысы 8 701 300 14 74.

Маңғыстау Жазира Әбілоблысы 8 701 377 97 76.

Қызылорда Гүлбану Мақажаноблысы 8 701 697 39 86.

Түркістан Шадияр облысы Мекен бай ұлы 8 775 733 56 65.

МЕНШIКТI ТIЛШIЛЕР:

Бас редактор Айнұр СЕМБАЕВА

Бас редактордың орынбасары Шолпан ҚАРАЕВА

Нөмiрдiң кезекшi редакторы Айгүл АХМЕТОВА

АЙНА

– Қатерлі ісік ауруымен ауыратын, сондай-ақ, операция болған, ісікке қарсы химиятерапия және сәуле терапиясын алған науқастардың им-мунитеті өте төмендеп кетуіне бай-ланысты қатерлі ісікке шалдыққан науқастар инфекциялық ауруларға көбірек ұшырайды. Демек, бұл паци-енттер COVID-19 індетін жұқтырған жағдайда өте ауыр өтеді деген сөз. Сондықтан мұндай науқастар барын-ша салауатты өмір салтын ұстанып, сақтық шараларын қатаң сақтаулары керек. Ешқандай қатерлі ісігі жоқ, сап-сау адамның өзі кейде артық тамақта-нып қойса, дөңбекшіп, ұйықтай алмай, мазасы қашады. Ал мұның науқас адам үшін қаншалықты ауыр өтетіні айтпаса да түсінікті жайт қой. Бір сөзбен айтқанда, ағзаға дұрыс күтім керек. Ақуыздар бар, міндетті түрде балықты қосқанда, шектеу лі көмірсу-лар, дәрумендерге бай көкөніс тер мен жемістерді тұтынып, әсіресе антиок-сиданттық қасиеттері бар А, С, Е, D және В тобындағы витаминдер қажет. Өйткені ағзаға холес терин қажет, бірақ олар мөлшерден тыс болмауы шарт. Ракпен ауыратын науқас үшін қалып-ты жаттығу, таза ауада серуендеудің маңызы зор. Егер науқас оқшауланған болса, тым болмаса үйдің терезесін ашып, балконға шығып, бөлмеде ауа айналысын қамтамасыз еткен дұрыс.

(Соңы. Басы 1-бетте)

Осыған байланысты 2008 жылдан бастап елімізде скрининг бағдарлама-сы жүргізіледі. Ол еліміздің дені сау тұрғындары арасындағы қатерлі ісіктің алдын алу мақсатында жүргізілетін те-гін медициналық тексеру. Бұл бағдар-лама үш түрлі онкологиялық аурудың алдын алуға бағытталған. Атап айт-қанда: сүт безі қатерлі ісігі, жатыр мойны қатерлі ісігі және тік-тоқ ішек қатерлі ісіктерінің алдын алу шарасы тегін жүргізіледі.

ҚР Денсаулық сақтау министрлі-гінің 2017 жылдың 25 желтоқсандағы №995 бұйрығы бойынша, осы скри-нингтен өтетін нысаналы топқа жата-тын тұрғындардың санын арттырып, мемлекет тарапынан қосымша қара-жат бөлінді. Бұл дегеніміз, мемлекет-тің халық денсаулығына бөліп отырған үлкен көмегі. Қатерлі ісіктің алдын алу мақсатында тегін медициналық тексеруден өткісі келген тұрғындар өзінің тұрғылықты мекен жайы бойын-ша емханаға барып, скрининг тестен өте алады. Бұл жүйелі түрде жолға қойылған шара. Мысалы, сүт безі қа-терлі ісігі скринингі 40 пен 70 жас ара-лығындағы әйелдер үшін 2 жылда бір рет жасалады. Соңғы жылдары тік-тоқ ішек қатерлі ісігінің күрт өсуіне байла-нысты 50 - 70 жаc аралығындағылар үшін 2 жылда бір рет скринингтен өткізу көзделген. Ал, әйелдер арасын-дағы жатыр мойны қатерлі ісігіне 30-70 жас аралығындағы қыз-келіншектерге 4 жыл сайын өтуге болады.

Ресми статистика бойынша, бүгін-де елімізде қатерлі ісікке шалдыққан 186 мыңнан астам науқас диспан-серлік есепте тұр. 2019 жылы алғаш рет 36272 науқас есепке алынды, оның ішінде әйелдер арасындағы сүт безі қатерлі ісігімен 39648 адам есепке алынса, жатыр мойны қатерлі ісігі бойынша 14242 науқас бар. Оның 1797-cі есепке енді ілінгендер. Ана-лық без қатерлі ісігімен бүгінгі таңда республика бойынша 6917 науқас есепте тұр, оның ішінде алғаш рет анықталған науқастардың саны 1146 жетіп отыр. Ал, тік ішектің қатерлі ісігі бойынша 15294 науқас, оның 3329-сі алғаш есепке алынғандар. Осы нау-қастар арнайы мамандандырылған ем алуда.

Ал, Алматыдағы көп салалы кли-никаға қарасты еліміздің оңтүстік аймағына келер болсақ, бұл өңірде қатерлі ісікпен диспансерлік есепте тұрған науқастардың саны 8926. Бұл көрсеткіш алдыңғы жылдарға қараған-да айтарлықтай көп. Мысалы, өткен бір жылдың ішінде 1700 науқас есепке алынды.

– Өкінішке орай, келтірілген деректер көңіл көншітпейді екен. Мұның себебі неден?

– Әрине, адамның денсаулығына бірден-бір әсер етуші фактор экология,

– Жасыратыны жоқ, соңғы төрт-бес айда еліміздің денсау-лық сақтау жүйесі COVID-19 індетімен әлек болып кетті. Осындай алмағайып уақытта онкологиялық диспансерлік есепте тұрған науқастарды ем-деу шаралары қалай жүзеге асып жатыр?

– Иә, әрине, қазіргі аласапыран кезінде онкология дертімен ауыра-тын науқастарды елеусіз қалдыра алмаймыз. Қазіргі таңда барлық науқастар ем-шараларын жоспарлы түрде алуда. Қазақстан бойынша осы дертті емдеу мақсатында бірыңғай клиникалық диагностикалау мен ем-деу хаттамасы бар. Осыған сәйкес, сырқаттың түрі мен сатысына, со-нымен қатар, қарсы көрсеткіштеріне байланысты әртүрлі емдеу тәсілдері қолданылуда. Хирургиялық ем, хи-

миятерапиялық ем, сонымен қатар сәуле терапиясы қолданылады. Бар-лығы бұрынғысынша жүйелі түрде жүргізілуде.

Қазірг і жағдай онкологиялық сыр қаттарға ғана емес, кез келген адамға қауіп төндіруде. Індеттің аты - індет. Одан қорғану әр адамның жеке қауіпсіздігіне деген жауапкершілігіне тікелей байланысты. Қарапайым сақтық шараларын сақтауды әдетке айналдыру керек. Қол гигиенасынан бастап, адамдармен арақашықтықты сақтау, той-томалақ, жиындарға баруды қоя тұруымыз керектіг ін тәптіштеп түсіндірудің қажетті жоқ шығар. Дегенмен, осы қарапай-ым түсіндіру жұмыстарына көңіл бөлмеу дің салдарын көріп те жатыр-мыз. Әсіресе, арнайы есепте тұрған науқастарға түсіністікпен қарап, олар тіпті қаралы жиынға келмей қалса сөкпеуіміз керек.

Тағы бір айта кетерім, егер нау-қастар жоспарлы емін алып болған болса (ремиссия кезінде), қазіргі уақытта аурудың айқын белгілері жоқ болса, (бірақ оларға үнемі қосымша тексерулер қажет) мұндай науқастар міндетті түрде үйде, карантинде болуы керек. Себебі, инфекцияны жұқтыру қаупі өте жоғары. Мұндай пациенттер көп. Бір қуанарлығы, онкологиялық науқастар арасында коронавирус

ауа мен судың тазалығы екеніне дау жоқ. Дейтұрғанмен, қазір адамдардың өз денсаулығына деген салғырттығы көп себептердің біріне айналып отыр. Дұрыс тамақтанбау, салауаты өмір салтын ұстанбаудан бөлек, адамдар ауруы асқынғанша жүре бергеннен жағдайды ушықтырып отыр. Әсіресе, қатерлі ісікке шалдыққандар ауруы-ның соңғы сатысында ғана дәрігердің көмегіне жүгінеді. Мұндай жағдайда көбіне медицинаның өзі дәрменсіз. Мәселен, әр секунд сайын әлемнің әр түкпірінде бір адам қатерлі ісіктен көз жұмады. Ол ешкімді аямайды. Ең кішкентай және егде адамдарды да аяусыз жалмап жатыр. Сондықтан, қатерлі дерттің дер кезінде анықта-лып, алдын алудың қамын жасауымыз керек. Оның үстіне аурудың жаса-рып бара жатқандығы ащы да болса шындық. Бұл ауру кейінгі жылдары балаларда да көптеп кездеседі. Ал, 40 жастан кейін ісікке шалдығу бейімдігі күшейе түседі. Осылардың ішінде 60 пайызы еңбекке жарамды 18-63 жас аралығындағы адамдар.

– Бүкіл әлем халқы бетпе-бет келген COVID-19 індеті қатерлі ісікке шалдыққан науқастарға қаншалықты қауіпті? Оларға дәрігер ретінде қандай ақыл-кеңес берер едіңіз?

ОРАЙЫ КЕЛГЕН ӘҢГІМЕ

РӘШ ШАЛАБАЕВА, Алматы облыстық көпсалалы клиникасы директорының сапа және медицина, медициналық қызметтер жөніндегі орынбасары, м.ғ. докторы, профессор:

«ОНКОЛОГИЯЛЫҚ АУРУЛАР ЖАСАРЫП БАРАДЫ»

ЖЕГІ ҚҰРТ

Әділ төрелік жемқорлықтан сақтайды

СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚ БҮГІНДЕ БҮКІЛӘЛЕМДІК ДЕРТКЕ АЙНАЛДЫ. БҰЛ ДЕРТ ДАМЫҒАН МЕМЛЕКЕТТЕРМЕН ҚОСА

БІЗДІҢ ЖАС МЕМЛЕКЕТІМІЗДЕ ДЕ БЕЛЕҢ АЛЫП, МЕМЛЕКЕТТІҢ ДАМУЫНА, ӨРКЕНДЕУІНЕ ӨЗ ЗИЯНЫН ТИГІЗУДЕ. СОЛ СЕБЕПТІ ДЕ БІЗДІҢ МЕМЛЕКЕТТІК САЯСАТЫМЫЗДЫҢ НЕГІЗГІ БАСЫМДЫҒЫ – СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚПЕН КҮРЕСУ.

жұқтырғандар немесе қайтыс болған-дар жоқ.

– Онкологиялық науқастарды дәрі-дәрмекпек қамтамасыз ету жағы қалай? Індет кезінде дәрі тапшылығы сезілмей ме?

– Жыл басында біраз химиялық дәрі-дәрмек жетіспеушілігі болды. Қазіргі таңда барлық дәрі-дәрмек жеткілікті, барлығы тегін дер кезінде берілуде. Диспансерлік есепте тұрған 181 мың пациенттің 35 пайызы химия-терапия алады. Бүгінгі таңда көптеген таргеттік препараттар қолданылады. Оның бағасы өте қымбат болғанымен, нәтижесі жақсы. Сондықтан, мемле-кет осыған қаражат аяп жатқан жоқ. 2019 жылы онкологиялық ауруларды диагностикалау мен емдеудің 30 жаңа хаттамалары қайта қаралды, оған алдын ала есептеулер бойынша жыл сайын 5,6-8 млрд теңгеге дейінгі көлемде қосымша қаржыландыруды талап ететін 25 жаңа таргеттік және иммуноонкологиялық препараттар енгізілді.

– Қоғамда біреу қатерлі ісікке шалдығыпты десе, «ойбай, жа-ман ауруға шалдығыпты» десіп жатады. Аурудың жаман, жақсы-сы бола ма? – Ауру жас талғамайтыны сияқты,

оның жақсы-жаманы да жоқ. Кез кел-ген ауру – өмірдің жауы. Мысалы, қазір 40 пен 70 жас аралығындағы адамдар қатерлі дертке көп шалдығу-да. Меніңше, бұл ауруды жаман деп атауымыздың бірден-бір себебі оның «қатерлі ісік» аталуында болса керек. Шын мәнінде, әр аурудың өзіне тән қатері бар. Өкінішке орай, соңғы кез-дері кәмелеттік жасқа толмаған, тіпті 1-2 жастағы балаларда да осы дерттің пайда болуы адам жанын ауыртады. Жыл сайын елімізде 300-ден аса сәби осы аурумен тіркеуге алынады. Мұның басты себебі экологияның ластығы десек, қателеспеген болар едік.

Дертін естіген жағдайда, әрине, нау қастарымыз күйзеліске түседі және сенбейді, кейде айналасын-дағы туған-туыстарын, дәрігерлерді кінәлайды. Қазір барлық онкологиялық орталықтарда психолог және әлеумет-тік қызмет көрсету мамандары жұмыс жасайды. Олар науқаспен сөйлесіп, психологиялық тренингтер жүргізіп күйзелістен шығарады. Емге дайын-дайды. Соған қарамастан, емделуді қаламайтындар да бар. Әрине, әр адам емді әрқалай көтереді. Кейбір нау қастар қиындықтарға шыдамай ем алудан бас тартады. Ондай кез-де дәрігердің көмегі де шамалы. Ең дұрысы – алдын алу. Дәл қазіргі уақытта да бұл бәрімізге ауадай қа-жет.

Сұхбаттасқан Камила ЫСҚАҚОВА,

«Заң газеті»

Осы орайда «Сыбайлас жемқор-лыққа қарсы іс-қимыл туралы» заң талабына сәйкес, жемқорлыққа қарсы іс-әрекеттер әр салада жүзеге асы-

рылуда. Халық парақорлық дертімен жиі бетпе-бет келгендіктен, онымен күресті жеке қарау мүмкін емес. Осы тұрғыда, кез келген ортада пара беру

мен пара алудың жолын кесуге қоғам болып белсенділік танытқан жөн.

Мемлекеттік қызметкерлердің сы-байлас жемқорлыққа баруының өзін-дік бір себептері бар. Соның ішінде атап өтетіні ол – қызметшілердің білім деңгейінің, әдептілік ұстанымы-ның төмен болуында. Мемлекеттік қызметшілердің құқықбұзушылыққа немқұрайлы қарауы, кәсіби әдептілі-гінің жетіспеуі, жеке басының қамын ойлауы сыбайлас жемқорлықтың өр-буіне демеу болады. Сонымен қатар,

мемлекеттік органдар басшыларының сыбайлас жемқорлыққа қарсы заң талаптарын атқаруға ынта таныт-пауы себеп. Парақорлық кез келген мемлекеттік органның тиісті қызмет атқаруына теріс әсер ететіні сөзсіз. Ол мемлекеттік органның беделіне нұқсан келтіріп, заңды қағидаларды теріске шығарып, азаматтардың конститу-циялық құқықтары мен заңды мүдде-лерінің бұзылуына түрткі болады.

«Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» заңға сәйкес, сы-байлас жемқорлықпен күресті барлық мемлекеттік органдар мен қызметкер-лер жүргізуі қажет. Мемлекеттік орган-ның басшылары өз өкілеттілігі шегінде заң талаптарының орындалуын қамта-масыз етуге міндетті.

Әрине, бұл дерттің алдын алу

тек қана мемлекеттік органдар мен қызметкерлердің қолындағы шара емес, бұл дертті болдырмаудың тетігі халықтың өзінде. Яғни, Қазақстан Рес пуб ликасының әрбір азаматы ел мүддесі үшін сыбайлас жемқорлықпен күресу керек. Әрбір азамат ҚР Кон-ституциясын және заңдарын сақтауға, басқа адамдардың құқықтарын, бос-тандықтарын, абыройы мен қадір-қа-сиетін құрметтеуге міндетті. Біз әділ төрелік жасап, жемқорлықтан жоғары тұрған жағдайда ғана халықтың сенімі-не ие боламыз.

А.НҰРМАҒАМБЕТОВА, Қарағанды облысының кәмелетке

толмағандар істері жөніндегі мамандандырылған ауданаралық

сотының кеңсе меңгерушісі