Zapalenie płuc-definicjaZapalenie płuc-definicja

Proces zapalny toczący się w tkance płucnej Proces zapalny toczący się w tkance płucnej obwodowo od oskrzelika końcowego, który powstaje obwodowo od oskrzelika końcowego, który powstaje w wyniku działania czynników infekcyjnych: w wyniku działania czynników infekcyjnych: bakterii, wirusów, riketsji, grzybów lub pasożytówbakterii, wirusów, riketsji, grzybów lub pasożytów

Def. WHO: choroba gorączkowa przebiegająca z Def. WHO: choroba gorączkowa przebiegająca z kaszlem oraz różnie nasilonymi zmianami układu kaszlem oraz różnie nasilonymi zmianami układu oddechowego potwierdzonymi obecnością zmian oddechowego potwierdzonymi obecnością zmian radiologicznych, wywołana przez czynniki zakaźne: radiologicznych, wywołana przez czynniki zakaźne: bakterie, wirusy, riketsje, grzyby, pierwotniakibakterie, wirusy, riketsje, grzyby, pierwotniaki

Podział zapaleń płucPodział zapaleń płuc

Klasyfikacja anatomicznaKlasyfikacja anatomiczna

- odoskrzelowe- odoskrzelowe

- płatowe- płatowe

- śródmiąższowe- śródmiąższowe

Podział zapaleń płucPodział zapaleń płuc

Podział klinicznyPodział kliniczny

- pozaszpitalne zapalenie płuc- PZP- pozaszpitalne zapalenie płuc- PZP

- szpitalne zapalenie płuc- SzZP- szpitalne zapalenie płuc- SzZP

- zachłystowe zapalenie płuc- zachłystowe zapalenie płuc

- zapalenie płuc u osób z upośledzoną - zapalenie płuc u osób z upośledzoną czynnością układu odpornościowegoczynnością układu odpornościowego

- nawracające zapalenie płuc- nawracające zapalenie płuc

Pozaszpitalne zapalenie płucPozaszpitalne zapalenie płuc

PZP (domowe zapalenie płuc)- postać PZP (domowe zapalenie płuc)- postać zapalenia, które powstało w warunkach zapalenia, które powstało w warunkach domowych lub rozwinęło się w szpitalu przed domowych lub rozwinęło się w szpitalu przed upływem 48 godz.upływem 48 godz.

Szpitalne zapalenie płucSzpitalne zapalenie płuc

SzZP-postać zapalenia, która rozwija się w SzZP-postać zapalenia, która rozwija się w okresie dłuższym niż 48 godz. od chwili okresie dłuższym niż 48 godz. od chwili przyjęcia do szpitala, po wykluczeniu przyjęcia do szpitala, po wykluczeniu objawów, które mogłyby sugerować początek objawów, które mogłyby sugerować początek procesu zapalnego w płucach już w chwili procesu zapalnego w płucach już w chwili przyjęcia do szpitalaprzyjęcia do szpitala

Drogi szerzenia się zakażenia Drogi szerzenia się zakażenia

inhalacyjnainhalacyjna aspiracyjnaaspiracyjna krwionośnakrwionośna przez ciągłość z otaczających tkanekprzez ciągłość z otaczających tkanek

Czynniki sprzyjające wystąpieniu Czynniki sprzyjające wystąpieniu zapaleń płuczapaleń płuc

wiekwiek niedożywienieniedożywienie alkoholizmalkoholizm palenie tytoniupalenie tytoniu choroby przyzębia, zła higiena jamy ustnejchoroby przyzębia, zła higiena jamy ustnej narażenie na wziewanie pyłów narażenie na wziewanie pyłów zaburzenia immunologicznezaburzenia immunologiczne współistnienie innych choróbwspółistnienie innych chorób leczenie GKSleczenie GKS

Etiologia zapaleń płuc- PZPEtiologia zapaleń płuc- PZP Pozaszpitalne zapalenie płuc:Pozaszpitalne zapalenie płuc:

- Streptococcus pneumoniae- Streptococcus pneumoniae

- Haemophilus influenzae- Haemophilus influenzae

- Staphylococcus aureus- Staphylococcus aureus

- Moraxella catarrhalis- Moraxella catarrhalis

rzadko: Enterobacteriacae, Klebsiella rzadko: Enterobacteriacae, Klebsiella pneumoniae, Pseudomonas aeruginosapneumoniae, Pseudomonas aeruginosa

Etiologia zapaleń płuc- SzZPEtiologia zapaleń płuc- SzZP

Bakterie tlenowe:Bakterie tlenowe:1.Psudomonas aeruginosa, 1.Psudomonas aeruginosa, 2.Escherichia coli, 2.Escherichia coli, 3.Enterobacter, 3.Enterobacter, 4.Klebsiella pneumoniae4.Klebsiella pneumoniae5.Acinetobacter5.Acinetobacter6. Serratia marcescens6. Serratia marcescens7. Streptococcus pneumoniae7. Streptococcus pneumoniae

Etiologia zapaleń płuc-SzZPEtiologia zapaleń płuc-SzZP

Bakterie beztlenoweBakterie beztlenowe

1.Bacteroides1.Bacteroides

2. Fusobacterium2. Fusobacterium

rzadziej Peptococcus, Peptostreptococcus, rzadziej Peptococcus, Peptostreptococcus, ActionomycesActionomyces

Etiologia zapaleń płuc- czynniki Etiologia zapaleń płuc- czynniki atypoweatypowe

bakterie: Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia bakterie: Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia pneumoniae, Legionella pneumophila, pneumoniae, Legionella pneumophila, Clamydia psittaci, Coxiella Burnetti,Clamydia psittaci, Coxiella Burnetti,

wirusy: Influenze, Parainfluenze, Adenovirus, wirusy: Influenze, Parainfluenze, Adenovirus, Varicella, RS, cytomegalovirusVaricella, RS, cytomegalovirus

inne dronoustroje: Francisella turalensis, inne dronoustroje: Francisella turalensis, Pneumocystis carinii, Topxoplasma gondiPneumocystis carinii, Topxoplasma gondi

Rozpoznawanie zapaleń płucRozpoznawanie zapaleń płuc

badanie podmiotowe i przedmiotowebadanie podmiotowe i przedmiotowe badanie radiologicznebadanie radiologiczne badanie bakteriologiczne i serologicznebadanie bakteriologiczne i serologiczne

Rozpoznanie zapalenia płucRozpoznanie zapalenia płuc

Objawy podmiotowe:Objawy podmiotowe:

-gorączka-gorączka

-osłabienie, bóle mięśni-osłabienie, bóle mięśni

-kaszel-kaszel

-duszność-duszność

-bóle w klatce piersiowej-bóle w klatce piersiowej

Rozpoznanie zapaleń płucRozpoznanie zapaleń płuc

Badanie przedmiotoweBadanie przedmiotowe

- zmiany osłuchowe- zmiany osłuchowe

- powłóczenie klatki piersiowej po stronie - powłóczenie klatki piersiowej po stronie zmianzmian

- tachycardia- tachycardia

- tachypnoe- tachypnoe

- sinica- sinica

Rozpoznawanie zapaleń płucRozpoznawanie zapaleń płuc

Rtg klatki piersiowej- zacienienie z Rtg klatki piersiowej- zacienienie z powietrznym bronchogramem, płyn w jamie powietrznym bronchogramem, płyn w jamie opłucnej, drobno, gruboplamiste zmiany opłucnej, drobno, gruboplamiste zmiany śródmiąższowe, obraz mlecznej szybyśródmiąższowe, obraz mlecznej szyby

TK klatki piersiowejTK klatki piersiowej

Rozpoznanie zapaleń płucRozpoznanie zapaleń płuc

B. bakteriologiczne:B. bakteriologiczne:

- plwocina- plwocina

◦ ◦ barwienie metodą Gramma (metoda szybka, barwienie metodą Gramma (metoda szybka,

wynik dodatni w 10%)wynik dodatni w 10%)

◦ ◦ posiewposiew

- posiew krwi (mało czuła, należy wykonać - posiew krwi (mało czuła, należy wykonać

przed podaniem antybiotyku)przed podaniem antybiotyku)

Rozpoznawanie zapaleń płucRozpoznawanie zapaleń płuc

B. serologiczne B. serologiczne

-badanie miana przeciwciał przeciwko -badanie miana przeciwciał przeciwko określonym drobnoustrojom)określonym drobnoustrojom)

OWD, immunofluorescencja bezpośrednia, test OWD, immunofluorescencja bezpośrednia, test ELISAELISA

- identyfikacja antygenu- identyfikacja antygenu

ELISA, immunofluorescencja pośredniaELISA, immunofluorescencja pośrednia

PCR, sondy genetycznePCR, sondy genetyczne

Zapalenie płuc- drobnoustroje Zapalenie płuc- drobnoustroje typowetypowe

początek nagłypoczątek nagły gorączka >38 st. C, dreszczegorączka >38 st. C, dreszcze kaszel suchy, potem ze śluzowo-ropną kaszel suchy, potem ze śluzowo-ropną

plwociną, ból w klatce piersiowej, dusznośćplwociną, ból w klatce piersiowej, duszność b. przedmiotowe-osłuchowo:wzmożone b. przedmiotowe-osłuchowo:wzmożone

drżenie piersiowe, odgłos opukowy stłumiony, drżenie piersiowe, odgłos opukowy stłumiony, początkowo trzeszczenia, rzężeniapoczątkowo trzeszczenia, rzężenia

rtg: zacienienie segmentowe, płatowertg: zacienienie segmentowe, płatowe

Zapalenie płuc – drobnoustroje Zapalenie płuc – drobnoustroje atypoweatypowe

początek mniej nagłypoczątek mniej nagły stany podgorączkowe <38 st. Cstany podgorączkowe <38 st. C suchy męczący kaszel, ból gardłasuchy męczący kaszel, ból gardła bóle stawów, bóle mięśniowe, objawy ze bóle stawów, bóle mięśniowe, objawy ze

strony przewodu pokarmowegostrony przewodu pokarmowego b. przedmiotowe- skąpe objawy osłuchoweb. przedmiotowe- skąpe objawy osłuchowe rtg: rozsiane zmiany naciekowe, zmiany rtg: rozsiane zmiany naciekowe, zmiany

śródmiąższowe, obraz mlecznej szybyśródmiąższowe, obraz mlecznej szyby

PZP bakteryjne- LeczeniePZP bakteryjne- Leczenie Dobór antybiotyku zazwyczaj empirycznyDobór antybiotyku zazwyczaj empiryczny (b. podmiotowe, przedmiotowe, rtg)(b. podmiotowe, przedmiotowe, rtg) leczenie z wyboru:leczenie z wyboru: penicyliny, penicyliny z inhibitorem penicyliny, penicyliny z inhibitorem ββ--laktamazlaktamaz cefalosporyny II generacjicefalosporyny II generacji leczenie alternatywne:leczenie alternatywne: cefalosporyny II generacji, makrolidy, fluorochinolony cefalosporyny II generacji, makrolidy, fluorochinolony leczenie skojarzone – cefalosporyny II/III generacji+aminoglikozydy lub leczenie skojarzone – cefalosporyny II/III generacji+aminoglikozydy lub

makrolidy makrolidy podawane p.opodawane p.o

w szczególnych przypadkach- ciężkie zapalenie płuc, wiek >60 latw szczególnych przypadkach- ciężkie zapalenie płuc, wiek >60 lat podawane i.v podawane i.v

Szpitalne zapalenie płucSzpitalne zapalenie płuc

I grupaI grupa

zapalenie lekkie, średnio-ciężkie u osób bez zapalenie lekkie, średnio-ciężkie u osób bez czynników ryzykaczynników ryzyka

cefalosporyny II/III g., fluorochinolonycefalosporyny II/III g., fluorochinolony

Szpitalne zapalenie płucSzpitalne zapalenie płuc Grupa IIGrupa II Chorzy z lekkiem lub średnio-ciężkim zapaleniem płuc z czynnikami Chorzy z lekkiem lub średnio-ciężkim zapaleniem płuc z czynnikami

ryzykaryzyka Leczenie skojarzone:Leczenie skojarzone: -chorzy po przebytej operacji brzusznej, z potwierdzonym zachłyśnieciem -chorzy po przebytej operacji brzusznej, z potwierdzonym zachłyśnieciem

(beztlenowce)-cefalosporyny II/III g.+klindamycyna(beztlenowce)-cefalosporyny II/III g.+klindamycyna -chorzy z cukrzycą, niewydolnością nerek, po przebytym urazie głowy -chorzy z cukrzycą, niewydolnością nerek, po przebytym urazie głowy

(Staphylococcus aureus MRSA)(Staphylococcus aureus MRSA) +wankomycyna lub teikoplanina+wankomycyna lub teikoplanina -chorzy poddani terapii glikokortykosteroidami (Legionella)-chorzy poddani terapii glikokortykosteroidami (Legionella) +makrolid+makrolid -chorzy z chorobami przewlekłymi, przebywający w OIT, GKS, -chorzy z chorobami przewlekłymi, przebywający w OIT, GKS,

wcześniejsza antybiotykoterapia (P.aeruginosa, grzyby)- traktowani jak wcześniejsza antybiotykoterapia (P.aeruginosa, grzyby)- traktowani jak ciężkie zapalenie płucciężkie zapalenie płuc

Szpitalne zapalenie płuc-LeczenieSzpitalne zapalenie płuc-Leczenie

III grupaIII grupa Chorzy z ciężkim zapaleniem płuc, z czynnikami ryzyka, Chorzy z ciężkim zapaleniem płuc, z czynnikami ryzyka,

późnym początkiem, sztucznie wentylowanipóźnym początkiem, sztucznie wentylowani Najczęściej- P. aeruginosa, MRSA, AcinetobacterNajczęściej- P. aeruginosa, MRSA, Acinetobacter Aminoglikozydy+penicyliny z inhibitorem Aminoglikozydy+penicyliny z inhibitorem ββ-laktamaz, -laktamaz,

aminoglikozydy+cefalosporynyIIIg.,fluorochinolonyaminoglikozydy+cefalosporynyIIIg.,fluorochinolony + karbapenemy+ karbapenemy + monobaktamy+ monobaktamy + antybiotyki glikopeptydowe (wankomycyna)+ antybiotyki glikopeptydowe (wankomycyna)

Czas trwania leczenia zapaleń płucCzas trwania leczenia zapaleń płuc

w dużej mierze zależy od czynnika etiologicznegow dużej mierze zależy od czynnika etiologicznego typowe zapalenie płuc ok.7-10 dnitypowe zapalenie płuc ok.7-10 dni „„atypowe” zapalenie płuc ok.14-21 dniatypowe” zapalenie płuc ok.14-21 dni odpowiedź na leczenie: 48-72 godz.odpowiedź na leczenie: 48-72 godz. ustępowanie objawów klinicznych (gorączka, ustępowanie objawów klinicznych (gorączka,

leukocytoza) -2-4 dnileukocytoza) -2-4 dni Objawy fizykalne ustepuja zwykle w ciągu ok. 10 dniObjawy fizykalne ustepuja zwykle w ciągu ok. 10 dni Zmiany radiologiczne utrzymują się znacznie dłużej Zmiany radiologiczne utrzymują się znacznie dłużej

typowe- 4tyg, atypowe- czasem > 6tyg.typowe- 4tyg, atypowe- czasem > 6tyg.

Wskazania do leczenia zapaleń płuc Wskazania do leczenia zapaleń płuc na OITna OIT

niewydolność oddechowa w stopniu niewydolność oddechowa w stopniu wymagającym sztucznej wentylacji lub wymagającym sztucznej wentylacji lub tlenoterapiitlenoterapii

szybka progresja radiologiczna, zajęcie więcej szybka progresja radiologiczna, zajęcie więcej niż jednego płata płuc, pojawienie się jamy w niż jednego płata płuc, pojawienie się jamy w naciekunacieku

posocznica ze wstrząsem -RR <90/60 mmHg, posocznica ze wstrząsem -RR <90/60 mmHg, konieczność stosowania amin presyjnych konieczność stosowania amin presyjnych dłużej niż 4 godz., diureza <20ml/godz.dłużej niż 4 godz., diureza <20ml/godz.

Wirusowe zapalenie płucWirusowe zapalenie płuc

wirusy grypy (A i B), paragrypy, RS, wirusy grypy (A i B), paragrypy, RS, adenowirusy, coxackie, koronawirusyadenowirusy, coxackie, koronawirusy

rzadko: wirus Ebstein-Barra, wirus opryszczki, rzadko: wirus Ebstein-Barra, wirus opryszczki, wirus cytomegaliiwirus cytomegalii

częste nadkażenia bakteryjneczęste nadkażenia bakteryjne łagodna postać- leczenie objawowełagodna postać- leczenie objawowe leki p/wirusowe łagodzą przebieg choroby leki p/wirusowe łagodzą przebieg choroby

( amantadyna, rymantadyna)( amantadyna, rymantadyna) w nadkażeniach bakteryjnych- antybiotykiw nadkażeniach bakteryjnych- antybiotyki

Grzybicze zapalenie płucGrzybicze zapalenie płuc

Candida albicans, Aspergillus fumigatus, Candida albicans, Aspergillus fumigatus, Cryptoccocus neoformansCryptoccocus neoformans

często obraz radiologiczny często obraz radiologiczny niecharakterystycznyniecharakterystyczny

leczenie: amfoterycyna B, intrakonazolleczenie: amfoterycyna B, intrakonazol

Zapalenie płuc –Pneumocystis Zapalenie płuc –Pneumocystis cariniicarinii

śródkomórkowy pasożytśródkomórkowy pasożyt śródmiąższowe zapalenie płuc- rtg rozsiane śródmiąższowe zapalenie płuc- rtg rozsiane

zmiany guzkowezmiany guzkowe częste u osób chorych na AIDSczęste u osób chorych na AIDS leczenie: kotrimoksazol, pentamidyna, dapsonleczenie: kotrimoksazol, pentamidyna, dapson

SARS- ciężki ostry zespół SARS- ciężki ostry zespół oddechowyoddechowy

Pierwszy raz wykryto w Chinach w lutym 2003Pierwszy raz wykryto w Chinach w lutym 2003 Czynnik etiologiczny- prawdopodobnie wirus SARS-Czynnik etiologiczny- prawdopodobnie wirus SARS-

coV z rodziny CoronaviridecoV z rodziny Coronaviride Przebiega z objawami „atypowego” zapalenia płuc, Przebiega z objawami „atypowego” zapalenia płuc,

szybko prowadzi do niewydolności oddechowejszybko prowadzi do niewydolności oddechowej Leczeni przyczynowe nie jest znane, zalecane leki Leczeni przyczynowe nie jest znane, zalecane leki

p/wirusowe, glikokortykosteroiy, antybiotykip/wirusowe, glikokortykosteroiy, antybiotyki Zgodnie z zaleceniami WHO- obowiązek poddania Zgodnie z zaleceniami WHO- obowiązek poddania

się badaniom, leczeniu i kwarantannie osób się badaniom, leczeniu i kwarantannie osób podejrzanych o SARSpodejrzanych o SARS