DO FIZYKI DLA KLASY SIÓDMEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ

7

Zeszyt ćwiczeń

Marcin Braun, Weronika Śliwa

DO FIZYKI

DLA KLASY SIÓDMEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ

7

Zeszyt ćwiczeń

To jest fizyka

© Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. 2017

ISBN 978-83-267-3151-8

Nabyta przez Ciebie publikacja jest dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy o przestrzeganie praw, jakie im przysługują.

Zawartość publikacji możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście znanym, ale nie umieszczaj jej

w internecie. Jeśli cytujesz jej fragmenty, to nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. Możesz skopiować

część publikacji jedynie na własny użytek.

Szanujmy cudzą własność i prawo. Więcej na www.legalnakultura.pl

Wydanie drugie

Warszawa 2018

Redakcja merytoryczna: Dorota Brzozowiec-Dek, Agnieszka Grzelińska.

Redakcja językowa: Urszula Kamińska, Piotr Niewiadomski, Marta Zuchowicz.

Korekta językowa: Zofia Psota, Anna Rajca, Magdalena Zdunek.

Korekta techniczna: Danuta Gąsiorowska.

Nadzór artystyczny: Kaia Juszczak. Opieka graficzna: Małgorzata Gregorczyk.

Projekt okładki: Maciej Galiński, Paulina Tomaszewska. Projekt graficzny: Ewa Pawińska.

Ilustracje: Ewelina Baran, Elżbieta Buczkowska, Rafał Buczkowski, Andrzej Dukata, Antoni Frontczak,

Dorota Gajda, Jan Horydowic, Arkadiusz Ignaciuk, Przemysław Kłosin, Marcin Koziełło, Marcin Oleksak,

Ewa Pawińska, Adam Poczciwek, Wioleta Przybylska, Marta Tarkowska.

Fotoserwis: Ewa Szymańska, Maciej Wróbel, Przemysław Traczyk.

Realizacja projektu graficznego: Dorota Gajda, Adam Poczciwek.

Nowa Era Sp. z o.o.

Aleje Jerozolimskie 146 D, 02-305 Warszawa

www.nowaera.pl, e-mail: nowaera@nowaera.pl, tel. 801 88 10 10

Druk i oprawa: Interak, Czarnków

Temat 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6Temat 2. Jednostki i pomiary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8Temat 3. Jeszcze o pomiarach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11Temat 4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13Temat 5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16Temat dodatkowy. . . .Kod: T7ELL4

Temat 6. . . . . . . . . . . . 18Test powtórzeniowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Temat 7. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22Temat 8. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25Temat 9. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27Temat 10. . . . . . . . . . . . . . . . 29Temat 11. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31Temat dodatkowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Kod: T71Z7B

Temat dod atkowy. . . . . . . . . . . . . . . . Kod: T7Y4AW

Temat 12. . . . . . . . . . . . 34Temat 13.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36Temat dodatkowy.przyspieszonym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kod: T7NXP2

Temat 14. . . . . . . . . . . . . . . . 38Test powtórzeniowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

Temat 15. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42Temat 16. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44Temat 17. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47Temat 18. Spadek swobodny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49Temat 19. Trzecia zasada dynamiki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51Temat 20. Tarcie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53Temat dod atkowy. . . . . . . . . . . . . . .Kod: T7K1K5

Test powtórzeniowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56

Temat 21. Praca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58Temat 22. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60Temat 23. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62Temat 24. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65Temat 25. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

T7ELL4

T71Z7B

T7Y4AW

T7NXP2

T7K1K5

Korzystaj z dodatkowych materiałów dostępnych na docwiczenia.pl ukrytych pod kodami QR.

Temat dodatkowy. . . . . . . . . . . . . Kod: T7CN9H

Temat 26. Moc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71Temat dodatkowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Kod: T773KK

Temat dodatkowy. Maszyny proste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Kod: T7Y4TF

Test powtórzeniowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74

Temat 27. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76Temat 28. Stany skupienia materii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79Temat 29. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82Temat 30. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86Temat dodatkowy. . . . .Kod: T77AYJ

Temat 31. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89Temat 32. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91Temat 33. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92Temat 34. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94Test powtórzeniowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96

Temat 35. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98Temat 36. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101Temat 37. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103Temat 38. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107Temat 39. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111Temat 40. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115Temat 41. Prawo Archimedesa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118Temat dodatkowy.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kod: T7PNNR

Temat 42. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122Test powtórzeniowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126

Karta wzorów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127

Dodatek matematyczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Kod: T75N27

T7CN9H

T7Y4TF

T773KK

T77AYJ

T7PNNR

T75N27

T7PNNR

Oznaczenia stosowane w publikacji

Zaczynamy

a) Zaznacz

b) Wy bierz za piszwybierz

W plastikowym kubku herbata stygnie wolniej

ni˝ w metalowym.

Herbat´ uprawia si´ w klimacie zwrotnikowym.

Plastikowy kubek jest ładniejszy.

Pod metalowym kubkiem Ênieg topnieje szybciej

ni˝ pod plastikowym.

O piàtej po południu Anglicy zawsze pijà herbat´.

Herbata zawiera tein´, dlatego pobudza organizm.

Metalowy kubek parzy w r´ce.

Chiƒczycy uprawiajà herbat´ ju˝ od

czterech tysi´cy lat.

˚eby herbata stygła wolniej, mo˝na przykryç

kubek przykrywkà.

W górach wrzàca woda ma mniej ni˝ 100°C

i trudniej zaparzyç herbat´.

E.F.G.

H.

D.

I.

J.

A.B. C.

1—4

Uwaga!

7

wpisz

c)

b) d)

a)

=

=

=

=

=

2,83 m = m

m = =

m = m

= mm = mm

= mm

mm =

Zaznacz i opisz

Zapisz

9

10

Owoc

3

owocu owocu

a) 563,121 =

b)

c)

d)

e) 28125 =

3,672 =

g)

h) 5,5312 =

5,5

560

0,028

620 000

30 000

28 000

3,7

63 000

600 000

563,12

29 000

0,03

0,02

Pomiar 1. Pomiar 2. Pomiar 3.

12

Pomiar 1. Pomiar 2. Pomiar 3. pomiarów

a)

b)

c)

14

N.

a) b) c) d)

Zmierz"F1

"F4 i zapisz

"F1

"F2

F1 = N F2 = N

F3 = N F4 = N

"F4

"F3

15

Uwa ga!

Opis sytuacji

Za da nie

.

a)

a) c)

b) d)

b) c)

a) b) c)

17

Uwaga!

A B C

Pomiar 1.

Pomiar 2.

Pomiar 3.

Pomiar 4.

otocz

••••a) b)

a)

F F F

b) c)

19

.

±

Rozwiąż dodatkowe zadaniadocwiczenia.pl

Kod: T7L17F

dystansu 105 kilometrów.

Zadanie ZmierzZapisz

START ciała A

START ciała B

Droga

stej

Zadanie Zmierz

Zadanie

Zaznacz

,

.

23

Droga s przebyta samochodem

x w linii prostej

s x

623 km km km627 km km km544 km km km

a)

b)

Uwaga!

24

c)

Liczba kroków

m

m

m

%

w

Zadanie

Zadanie

Zapisz

Czas Droga

1 s m

2 s 4 m

s 5 m

4 s 7 m

6 s m

Opisz

26

Dro

ga, m

Czas, s

Dro

ga, m

Czas, s

.

Godzina

wycieczki

Przebyta droga

a) b)

—m. Zaznacz

—m .

kmh40

kmh70

kmh50

kmh80

28

Droga s Czas t v

Pojazd 1. 3 s

Pojazd 2. 20 s

Pojazd 3. 5 h 3 hkm

Pojazd 4. 20 s ms

nie

a)

ms 18,7 m

s 43 ms

ms

c)

47 kmh 12 km

hkmh

kmh

b)

158 ms 158 km

h 6,14 m— 6,14 kmh

d)

kmh 56 km

h 33,82 kmh km

h

3 s

cm .

Zapisz

3 scm =

kmh . Zaznacz

Zapisz

kmh =

START

0 km 50 km 100 km 150 km 200 km

START STOP

Droga s Czas t v

h 10 h

km

s 200 ms

100 s ms

m 20 s 15 ms

2 h 30 min 2 s 3 h 2 m—s 20 min 10 min 1 h m—s 40 h

R O M U L A C P Y N C H S Z

Zaznacz

0 18 36 54 72 90 108 126 144 162 180 198 kmh

v,

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55msv,

36001

a)

· m = sm = km

h .

b)

= m = sm = km

h .

c)

= m = sm = km

h .

d)

36001 m = km

h = sm .

e)

= m = kmh = s

m .

= m = kmh = s

m .

30

kmh = 2 m—

kmh = m—

kmh = 12 m—

kmh = m—

kmh

m—kmh

m—

wybierz

wpisz

a) b) c)

Pomiar 1. Pomiar 2. Pomiar 3. Pomiar 4.

1 min 12 s 58 s 59 s 57 s

i napisz

7 m— • 1,2 m— • m— •

m— • m— • 3 m—

a)

Pomiar 1. Pomiar 2. Pomiar 3.

Czas przejazdu 10 s 10 s 9 s

b)

m

v = sm = h

km

32

a)

b)

Czas t 5 s 8 s s

Przebyta droga s 21 cm cm cm

v scm s

cm scm

v = —m

c)

za-znacz

d)

.

33

0 1 16 17 18 19 20 21 25 26 27 28 29 30 45 46 47 48 49 500 1 16 17 18 19 20 21 25 26 27 28 29 30 45 46 47 48 49 50

0 2

10

20

30

40

50

4 6 8 10 12 t, s

s, cm

Zadanie

Zadanie

a)

b)

. . . . . . . . . . . . . . . .

a = 2 m—2

a = m—2

35

—m —m

v —m a

v —m

t

v vk vpkm

h

· 1000 m· 3600 s

m

s

m

s= = = = =–

ms m

ss 2

vt

a = = =

m—2 .

Uwaga!

—m —m .

vp 0 —kmh

v 20 —kmh

Dv———

—kmh

——— m—

s

Czas t

——— s

——— s

——— s

t ——— s

Przyspieszenie a———

—ms2

zapisz .

a)

b)

c)

Zadanie ms

kmh

sm2

t

v sm 12

vp

v

Znak przyspieszenia

10 m—s 5 m—s

10 m—s 20 m—s +

709 m—s 700 m—s •

800 m—s m—s •

m—s 300 m—s

37

Uwaga!

Opis sytuacji: • • •

vp —kmh

—kmh

—kmh

v —kmh

—kmh

—kmh

Dv —km

h —km

h —km

h

—ms —ms —ms

Czas t s s s

Przyspieszenie a m—s2 m—

s2 m—s2

t

m— m—.

a)

t 1 2 3 4v —ms 15

b) m—.

_________

zaznacz

zapisz

10

20

30

40

0 21 4 t, s3

v, ms

39

Zaznacz

zapisz

AB

C

D

—m

m—2m—2

m—2m—2 .

K, L, M .

2—3 m—23—4 m—2

4—3 m—23—2 m—2 .

K, L, M .

.

4

8

12

16

0 21 4 5 6 7 8 9 10 11 12 t, s3

v, msK

M

L2

4

6

8

0 21 4 5 6 7 8 9 10 11 12 t, s3

C

D

B

As, m

Rozwiąż dodatkowe zadaniadocwiczenia.pl

Kod: T7MQ4F

• Zadania o różnorodnej formie i różnym,

oznaczonym stopniu trudności umożliwiają

pogłębienie wiedzy i umiejętności z zakresu fizyki.

• Przykładowo rozwiązane zadania, często dwoma

sposobami, pomagają w pełniejszym zrozumieniu

zagadnień.

• Wprowadzenia teoretyczne zawierające

najważniejsze treści z danego działu są

doskonałym powtórzeniem wiadomości.

• Odpowiedzi do wszystkich zadań ułatwiają pracę

ze zbiorem.

Zbiór zadań z fizyki dla szkoły podstawowej

Propozycje doświadczeń i projektów – na lekcje

i do samodzielnej pracy.

• Wykonywanie eksperymentów

opisanych w zbiorze i ich analiza

przygotowują do rozwiązywania

zadań doświadczalnych.

• Praktyczne wskazówki dotyczące

realizacji doświadczeń ułatwiają

ich sprawne przeprowadzenie.

• Propozycje projektów umożliwiają

pogłębienie wiedzy na dany

temat.

Doskonała pomoc przez cały okres nauki w szkole

podstawowej.

Zeszyt ćwiczeń wspiera kształcenie kluczowych umiejętności – planowania

i przeprowadzania doświadczeń fizycznych oraz rozwiązywania

zadań różnego typu.

Nauka rozwiązywania różnych typów zadań

Policzmy razemPrzykładowo rozwiązane zada-

nia, skorelowane z zadaniami

z podręcznika

Stopniowanie trudności zadań

Zadania dla wszystkich uczniów

Zadania o różnym stopniu

trudności, trudniejsze

oznaczone czytelnymi

symbolami

Powtarzanie i utrwalanie materiału

Testy powtórzeniowe Zadania ułatwiające

sprawdzenie opanowania

materiału po każdym dziale

Karta wzorów Najważniejsze wzory na

końcu zeszytu ćwiczeń

Rozwiąż dodatkowe zadaniadocwiczenia.pl Kod: T7MQ4F

Ćwiczenie umiejętności wykonywania doświadczeń

Fizyka poza szkołą

Doświadczenia do przeprowadzenia

w domu, z wykorzystaniem

codziennych przedmiotów

Uwagi do doświadczeńPraktyczne wskazówki ułatwiające

wykonywanie eksperymentów

www.nowaera.pl fi zyka@nowaera.pl

infolinia: 801 88 10 10, 58 721 48 00