KLUB PARLAMENTARNYPRAWO I SPRAWIEDLIWOŚĆ

ZESPÓŁ ROLNY

Pakiet legislacyjny PiSna 100 dni rządu PO – PSL

Zeszyt Rolny PiS nr 2/kad. VII

Krzysztof JurgielPrzewodniczący ZPP – Rolnictwo – Środowisko

1

Zespół Rolny Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość opracował, przygotował i złożył 12 stycznia 2012 roku pakiet projektów ustaw rolnych. Projekty oczekują na otrzymanie numeru druku sejmowego i skierowanie do dalszych prac legislacyjnych.

Wykaz zgłoszonych projektów legislacyjnych KP PiS 1. Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o funduszach promocji

produktów rolno-spożywczych2. Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniach upraw

rolnych i zwierząt gospodarskich oraz ustawy o opłacie skarbowej3. Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o zwrocie podatku

akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej

4. Poselski projekt ustawy o spółdzielniach rolników5. Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o izbach rolniczych6. Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym7. Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie

przeciwpożarowej8. Uchwała w sprawie wezwania Rządu RP do aktywnego działania na

rzecz wprowadzenia równych i niedyskryminujących zasad podziału środków na dopłaty bezpośrednie dla rolników między państwami członkowskimi Unii Europejskiej

2

Szczegółowe opisy projektów:

1. Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o funduszach promocji produktów rolno-spożywczych

Poseł przedstawiciel wnioskodawców: Zbigniew Babalski

Projekt ustawy o zmianie ustawy o funduszach promocji produktów rolno-spożywczych wprowadza dwie zmiany w przedmiotowej ustawie. Pierwsza z nich dotyczy kwestii wpłat do wszystkich wymienionych w ustawie Funduszy Promocji produktów rolno-spożywczych. Do wpłat tych, w wysokości określonej w ustawie, zobowiązane są podmioty skupujące w rozumieniu ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o organizacji rynku mleka i przetworów mlecznych, w przypadku Funduszu Promocji Mleka, oraz przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą, przedsiębiorcy będący podatnikami podatku od towarów i usług w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.) i wszystkie pozostałe podmioty, o których mowa w art. 3 ustawy, w przypadku pozostałych Funduszy Promocji. W ocenie wnioskodawców istnieje potrzeba obciążenia podmiotów importujących produkty, o których mowa w ustawie, opłatami na takich samych zasadach jak podmioty zobowiązane do wpłat na Fundusze Promocji produktów rolno-spożywczych. Pozwoli to na ochronę rodzimego rynku producentów rolnych, a ponadto zwiększy nakłady na Fundusze Promocji, co z kolei pozwoli na efektywniejsze wspierania marketingu rolnego, wzrostu spożycia i promocji produktów rolno-spożywczych.Druga zmiana dotyczy art. 9 ustawy określającego krąg podmiotów, które mogą się starać o wsparcie z Funduszu Promocji. Są to jedynie organizacje o zasięgu ogólnokrajowym, co uniemożliwia dostępność do tych środków organizacjom regionalnym. Dlatego wnioskodawcy proponują, aby również organizacje regionalne mogły korzystać z tych środków. Funkcjonuje wiele organizacji regionalnych, które organizują imprezy o zasięgu ogólnopolskim promujące produkty wymienione w ustawie i w związku z tym przedmiotowa zmiana jest w pełni uzasadniona.

2. Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich oraz ustawy o opłacie skarbowej

Poseł przedstawiciel wnioskodawców: Krzysztof Jurgiel

Projekt ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich ma na celu usprawnienie systemu ubezpieczeń w rolnictwie poprzez zapewnienie producentom rolnym szerszej dostępności do ubezpieczeń upraw rolnych z dopłatami z budżetu państwa do składek ubezpieczeniowych.Nadanie nowego brzmienia art. 5 ustawy ma na celu objęcie ochroną ubezpieczeniową szerszej grupy producentów rolnych, poprzez podniesienie stawek taryfowych do których

3

stosuje się dopłaty z budżetu państwa. Zgodnie z nowym brzmieniem ustępu 2 i 2c w art. 5 ustawy, dopłaty będą przysługiwały producentom rolnym w wysokości 50 % składki z tytułu ubezpieczenia upraw, w przypadku określenia przez zakłady ubezpieczeń stawek taryfowych ubezpieczenia nie przekraczających:> 6 % sumy ubezpieczenia upraw, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy, od ryzyka wystąpienia szkód spowodowanych przez suszę, przy czym możliwe będzie podwyższenie stawek taryfowych do 9 % sumy ubezpieczenia w przypadku upraw uprawianych na użytkach rolnych w klasie bonitacji V lub 12 % sumy ubezpieczenia w przypadku upraw uprawianych na użytkach rolnych w klasie bonitacji VI,> 6 % sumy ubezpieczenia upraw zbóż, kukurydzy, rzepaku, rzepiku, chmielu, warzyw gruntowych, drzew i krzewów owocowych, ziemniaków, buraków cukrowych lub roślin strączkowych, od ryzyka wystąpienia szkód spowodowanych przez huragan, powódź, deszcz nawalny, grad, piorun, obsunięcie się ziemi, lawinę, ujemne skutki przezimowania oraz przymrozki wiosenne,> 8 % sumy ubezpieczenia upraw tytoniu, owoców drzew i krzewów owocowych lub truskawek, od ryzyka wystąpienia szkód spowodowanych przez huragan, powódź, deszcz nawalny, grad, piorun, obsunięcie się ziemi, lawinę, ujemne skutki przezimowania oraz przymrozki wiosenne.Projekt ustawy przewiduje również stosowanie jednolitej stawki dopłat do składek ubezpieczeniowych z tytułu ubezpieczenia upraw rolnych i zwierząt gospodarskich na poziomie 50 % składki. W związku z powyższym nie zachodzi potrzeba wydawania corocznie przez Radę Ministrów, w terminie do dnia 30 listopada, w drodze rozporządzenia, wysokości dopłat na rok następny.

W celu zachęcenia zakładów ubezpieczeń do zawierania z producentami rolnymi umów ubezpieczenia upraw rolnych od ryzyka wystąpienia szkód spowodowanych przez suszę, w zaproponowano nowe brzmienie art. 10a ust. 2 ustawy. Zgodnie z nowym brzmieniem zakładom ubezpieczeń będzie przysługiwała dotacja na pokrycie części odszkodowań wypłaconych producentom rolnym z tytułu szkód spowodowanych przez suszę w wysokości 50 % wypłaconych producentom rolnym wszystkich odszkodowań z tytułu suszy, w przypadku wysokości łącznej kwoty odszkodowań nie przekraczającej 90 % uiszczonych składek w danym roku. Po przekroczeniu tej wartości zakłady ubezpieczeń otrzymają dotację w wysokości 60 % składek wypłaconych producentom rolnym wszystkich odszkodowań z tytułu suszy.W art. 2 projektu ustawy proponuje się zwolnienie w ustawie z dnia 16 listopada 2006r. o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 225, poz. 1635, z późn. zm.) czynności w zakresie wydawania decyzji dla zakładów ubezpieczeń w sprawie przyznania dotacji celowej.Zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 16 listopada 2006r. o opłacie skarbowej oraz częścią I ust. 53 kolumny pn. „Stawka" w załączniku do tej ustawy dokonanie czynności urzędowej w zakresie wydania decyzji w ww. sprawie podlega opłacie skarbowej w wysokości 10 zł.Mając na uwadze ustawowy obowiązek wydawania decyzji w sprawie przyznania dotacji celowej zakładom ubezpieczeń na ich wniosek, na sfinansowanie części odszkodowań wypłaconych producentom rolnym z tytułu szkód spowodowanych przez suszę, zasadne wydaje się zwolnienie tej czynności z opłaty skarbowej.

4

Program pomocy określony w ustawie z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich został notyfikowany w Komisji Europejskiej. Po uzyskaniu akceptacji Komisji został uruchomiony. Zgodnie z notyfikowanym w Komisji Europejskiej programem pomocy, maksymalna intensywność pomocy zarówno dla ubezpieczenia upraw rolnych jak i zwierząt gospodarskich, została ustalona w wysokości 50% w przypadku powszechnego systemu ubezpieczeń od zjawisk klimatycznych. Projektowana ustawa nie wprowadza zmian w odniesieniu do warunków udzielania pomocy notyfikowanych przez Komisję Europejską i jest zgodna z Wytycznymi Wspólnoty w sprawie pomocy państwa w sektorze rolnym i leśnym na lata 2007-2013. Zgodnie z art. 12 ust. 2 rozporządzenia Komisji (WE) nr 1857/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu w odniesieniu do pomocy państwa dla małych i średnich przedsiębiorstw prowadzących działalność związaną z wytwarzaniem produktów rolnych maksymalna intensywność pomocy nie może przekroczyć 50% w przypadku ubezpieczenia ogólnego od ryzyka związanego z niekorzystnymi zjawiskami klimatycznymi. Natomiast intensywność tej pomocy może zostać zwiększona do 80% jedynie, jeżeli ubezpieczenie obejmuje wyłącznie straty spowodowane niekorzystnymi zjawiskami klimatycznymi, które mogą być porównane do klęsk żywiołowych. Komisji Europejskiej zostaną przesłane informacje dotyczące zmian w zakresie intensywności pomocy w stosowaniu dopłat do składek ubezpieczeń. Skutki finansowe wynikające z wprowadzeniem nowych rozwiązań w projekcie ustawy w porównaniu do obecnie obowiązujących przepisów są szacowne na około 4 mln zł. Kwota ta powinna być uzyskana z budżetu państwa.

3. Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej

Poseł przedstawiciel wnioskodawców: Krzysztof Jurgiel

Na skutek licznych apeli i wniosków izb rolniczych dotyczących zwiększenia wysokości kwot stawek zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej, Klub Parlamentarny „Prawo i Sprawiedliwość” składa projekt nowelizacji ustawy z dnia 10 marca 2006 r. o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej (Dz. U. z 2006r. Nr 52, poz. 379 ze zm.).

Wskazana ustawa obowiązuje od przeszło czterech lat. W tym czasie nastąpił znaczny wzrost kosztów związanych z produkcją rolną, zaś ceny produktów rolnych systematycznie spadały. Taki stan rzeczy powoduje pogłębianie się trudnej sytuacji polskich rolników i może prowadzić do upadku wielu gospodarstw.

Celem wprowadzenia ustawy o zmianie ustawy o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej jest zmniejszenie kosztów związanych z produkcją zwierzęcą. Proponowana zmiana dotyczy art. 4 ustawy o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej. W związku z faktem, że średnia kwota zużycia oleju napędowego na hektar wynosi obecnie 126 litrów oleju, proponuje się aby w ich przypadku

5

zwiększyć kwotę rocznego limitu zwrotu podatku akcyzowego poprzez podwyższenie liczby 86, do wskazanej wyżej kwoty. Zastosowanie wskazanego wyżej przelicznika uzasadnione jest danymi dotyczącymi rzeczywistego zużycia oleju napędowego w produkcji rolnej w odniesieniu do wszystkich rodzajów sprzętu rolniczego.

Dzięki wprowadzeniu proponowanego rozwiązania nastąpi wzrost limitu zwrotu podatku akcyzowego dla producentów rolnych, co skutkować będzie podwyższeniem wypłacanej kwoty zwrotu podatku, a dzięki temu zmniejszeniu ulegną koszty produkcji, co wpłynie na wzrost opłacalności produkcji rolnej. Zmiana ust. 4 a art. 4 pozwoli na ściślejszą kontrolę Sejmu RP nad środkami przeznaczonymi na dopłaty do paliwa rolniczego.Zmiany dotyczące art. 5 ustawy prowadzą do doprecyzowania przepisów w stosunku do gospodarstw rolnych położonych w więcej niż jednej gmin oraz powierzchni gruntów przedstawianej we wniosku o zwrot podatku.

W obecnej dramatycznej sytuacji polskiego rolnictwa konieczne jest wprowadzenie rozwiązań mogących wpłynąć na jej poprawę, dlatego też złożenie projektu ustawy o zmianie ustawy o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej jest w pełni uzasadnione.

4. Poselski projekt ustawy o spółdzielniach rolników

Poseł przedstawiciel wnioskodawców: Krzysztof Jurgiel

Celem proponowanej regulacji jest ułatwienie i przyspieszenie przekształcenia istniejących struktur i budowy nowych – szczególnie wśród rolników – już działającej lub zamierzającej działać w formie spółdzielczej organizacji producencko- handlowych. Chodzi tu zwłaszcza o umożliwienie takiej ewolucji praktyki działania już istniejących i nowo tworzonych spółdzielni, aby znalazły się one pod rzeczywistą kontrolą producentów rolnych. Jeszcze ważniejsze jest, aby działały w interesie rolników ułatwiając im zbyt i przetwórstwo produktów rolnych.

Wprowadzenie nowych rozwiązań pozwoli na poprawę efektywności gospodarowania na obszarach wiejskich. Obecnie mamy do czynienia z rozproszeniem podaży produktów rolnych w Polsce. Wynika to przede wszystkim z niezorganizowania rolników i przechwytywania części dochodu przez firmy pośredniczące. Sytuacja ta powoduje pauperyzację wsi i to przede wszystkim gospodarstw średnich i większych obszarowo.

Rozwiązania zaproponowane w projekcie ustawy stwarzają możliwości zwiększania dochodów z indywidualnych, prywatnych gospodarstw rolników przez zorganizowanie form gospodarczego współdziałania, np. w sferze zaopatrzenie w środki do produkcji, przetwarzania, standaryzacji, marketingu i zbytu produktów rolnych oraz gospodarowania wspólnymi urządzeniami, maszynami.

W zaproponowanym projekcie ustawy przewiduje się, że spółdzielnia rolnicza jest tworzona z inicjatywy rolników – producentów produktów rolnych, właścicieli gospodarstw ogrodniczych, prowadzących hodowlę zwierząt, a także inną działalność w sferze rolnictwa i drobnego przetwórstwa spożywczego.

6

Spółdzielcza forma współdziałania i współpracy rolników, może w najpełniejszym zakresie zapewnić, że:

struktura organizacyjna będzie demokratycznie zarządzana i kontrolowana przez członków – producentów rolnych;

spółdzielnie będą swoistym „przedłużeniem” gospodarstw rolniczych członków, zapewniającym im dodatkowy zysk wynikający z udziału w obrocie handlowym;

produkcja będzie planowa, dostosowana do podaży i wymagań jakościowych; promowana będzie koncentracja podaży i wprowadzania na rynek produktów

wytwarzanych przez jej członków; obniżone zostaną koszty produkcji i ustabilizowane ceny produktów; upowszechniane będą zasady nowoczesnej upraw, technologii produkcji i zasady

gospodarowania zgodnie z zasadami ochrony środowiska naturalnego.

W projekcie ustawy został określony przedmiot działalności spółdzielni rolniczej, członkostwo i status pracowników. Projekt zakłada, iż członkami spółdzielni mogą być tylko współpracujący ze spółdzielnią. Projekt ustawy obniża próg, od którego można założyć spółdzielnie rolniczą z 10 do 5 członków, co umożliwi upowszechnienie tej formy organizacyjnej, jako pierwotnej formy organizacji rynku rolnego i zniesie barierę, w wyniku której dla części działań rolnicy wybierali inną formę prawną (stowarzyszenie, zrzeszenie, spółka).

Małe spółdzielnie mogą stanowić pierwszy szczebel organizacyjny w tworzeniu sieci rolniczej spółdzielczości. Następny, to np. spółdzielnie powiatowe, wojewódzkie czy ogólnokrajowe (lub związki spółdzielni) zrzeszające spółdzielnie szczebla „pierwotnego”.

Projekt zakłada, że przedmiotem działania spółdzielni będzie przede wszystkim kooperacja jej członków, w celu podniesienia dochodów z gospodarstw. Inna działalność, np. handel detaliczny artykułami spożywczymi, produkcja spożywcza itp. mogą być prowadzone wtedy, gdy nie stoją w sprzeczności z zasadniczym przedmiotem działania spółdzielni. Projektowana regulacja zakłada, iż kwestie nieuregulowane w ustawie może doprecyzować statut spółdzielni, który może także przewidywać prowadzenie innej działalności na rzecz swoich członków i środowiska, w którym działa spółdzielnia, w szczególności: usługowej, społeczno-kulturalnej, edukacyjnej i ekologicznej, pod warunkiem, że nie stoi to w sprzeczności z zasadniczym celem jej działalności określonym spółdzielni.

Regulacje zaproponowane w projekcie ustawy dają możliwość wprowadzania menadżerskiego zarządzania spółdzielnią, który zostanie oparty na kryterium fachowości, a nie członkostwa. Zgodnie z zapisami projektu spółdzielnie wymienione w ustawie objęte są tymi samymi zadaniami, co spółdzielnie zrzeszające indywidualnych rolników pod warunkiem, że ich członkami będą rolnicy gospodarujący wspólnie lub rolnicy korzystający z jej usług.

Przedstawiony projekt nie stwarza prawnego obowiązku przekształcania się spółdzielni działających na wsi i w małych miasteczkach w spółdzielnie rolnicze, funkcjonujące wg nowych zasad, tzn. bez członków będących pracownikami. Może się to dokonać dobrowolnie, w wyniku uchwały walnego zgromadzenia podjętej przez dotychczasowych członków – również pracowników, co osłabia argument o naruszeniu praw nabytych.

7

Do przekształcenia dotychczasowych spółdzielni, działających na podstawie przepisów ogólnych, w spółdzielnie rolnicze muszą zachęcać preferencje w systemie podatkowym – takie same, jakie będą dotyczyły indywidualnych gospodarstw rolnych. Stymulowanie rozwoju i przekształceń spółdzielni przede wszystkimi metodami finansowymi i ekonomicznymi, a nie prawnymi, wydaje się jedyną dobra drogą w ramach polskiej gospodarki rynkowej, dlatego przedmiotowy projekt wprowadza stosowne zmiany w ustawach: o podatku od spadków i darowizn, o podatkach i opłatach lokalnych, oraz o podatku dochodowym od osób prawnych.

Spółdzielnie rolnicze dla prawidłowej realizacji założeń statutowych często muszą posiadać obiekty o dużej powierzchni. W wielu przypadkach będą to obiekty wykorzystywane sezonowo, bądź będą służyć jako obiekty pomocnicze (wiaty do przechowywania maszyn). Są to jednak obiekty konieczne do funkcjonowania podmiotu i to często jednak o niskiej wartości. Obciążenie tego typu obiektów podatkiem od nieruchomości powoduje rezygnację z podejmowania prób budowy, lub też rozbiórki obiektów już istniejących. Taka sytuacja przekłada się na pogorszenie warunków przechowywania i przygotowywania do sprzedaży produktów rolnych, pogorszenie warunków pracy ludzi oraz skrócenie okresu użytkowania maszyn. Wiele samorządów zastosowałoby zwolnienie wobec tych obiektów w ramach posiadanych uprawnień lecz są za to karani zmniejszeniem subwencji.

Projekt zakłada zwolnienie spółdzielni z podatku dochodowego w relacji między członkiem spółdzielni a spółdzielnią. Spółdzielnie rolnicze to w przeważającej części podmioty małe, generujące niewielkie zyski. Istotą bowiem spółdzielni rolniczej nie jest tworzenie i wypracowanie zysku, lecz umożliwienie rolnikom możliwości partnerskiego kontaktu z rynkiem.

W 2008 roku na około 3150 spółdzielni funkcjonujących w rolnictwie i jego otoczeniu obowiązek publikacji sprawozdań finansowych dot. 118 jednostek. Naliczona kwota podatku dochodowego wyniosła 32 mln zł. Z dużym prawdopodobieństwem można powiedzieć, że wszystkie spółdzielnie zaliczane do sektora rolniczego wpłaciły do budżetu nie więcej niż 40 mln zł.

Trzeba jednak wziąć pod uwagę fakt, że duża część spółdzielni istniejących nie spełnia wymogów stawianych w projekcie ustawy i nie skorzysta z proponowanych zmian, a także to, że wypracowana nadwyżka wróci do rolników i podlegać będzie podatkowi od dochodów osobistych. Realnie więc skutki dla budżetu po uwzględnieniu podatków pośrednich będą znikome lub żadne, z tego punktu widzenia należy zatem uznać, iż projektowana regulacja nie rodzi żadnych skutków finansowych dla budżetu państwa i jedna tek samorządu terytorialnego.

Wielką korzyść może natomiast przynieść tworzenie przez rolników własnych organizacji gospodarczych oraz przywracanie istniejącym spółdzielniom charakteru masowych spółdzielni użytkowników.

Zgodnie z założeniami ruchu spółdzielczego i uznawanymi przez cały świat międzynarodowymi zasadami spółdzielczymi spółdzielnie stanowią odrębny system gospodarowania, którego specyfika uzasadnia także odmienność zasad podatkowych. Z tego

8

punktu widzenia nie ma więc znaczenia, jakie skutki dla budżetu przyniesie zmiana wadliwego systemu podatkowego, lecz jakie korzyści przyniesie dla ludzi oraz dla idei budowy państwa obywatelskiego. Główne źródło dochodów (około 64%) budżetowych państwa stanowią wpływy podatków pośrednich, (VAT -42%, akcyza 22%) Podatek CIT, którego płatnikiem są podmioty gospodarcze stanowi ca 8% dochodów budżetowych. Obecnie spółdzielnie zmuszone są do systematycznego podnoszenia cen za produkty dostarczane przez członków. Często takie „manewrowanie” doprowadza do bardzo trudnych sytuacji w płynności spółdzielni, wykazywania wysokich zobowiązań w stosunku do członków za dostarczone produkty. Powoduje to dodatkowe komplikacje, zwłaszcza przy kontaktach z bankami. Dodatkowym utrudnieniem jest zachwianie i tak słabego zaufania na styku członek spółdzielni — spółdzielnia- zarząd.

Przyjęcie proponowanych rozwiązań znacznie ułatwi spółdzielniom bieżące funkcjonowanie oraz rozwój zarówno z wykorzystaniem własnych środków, jak też środków kredytowych. Ponadto powinno to spowodować, poprzez fakt wypłacania rolnikom części wygospodarowanego zysku po zakończeniu roku kalendarzowego, większe zainteresowani losami „swojej” spółdzielni. Jest to w chwili obecnej jednym z podstawowych problemów polskiej spółdzielczości, również tej funkcjonującej na wsi. Zwiększając dochody rolników i producentów płodów rolnych nie musimy się obawiać znaczącego ubytku dochodów budżetu państwa i samorządów lokalnych, bowiem znacząca część dodatkowych przychodów członków Spółdzielni zostanie „zwrócona” do budżetu w postaci podatków pośrednich (VAT i akcyzy) płaconych przez członków Spółdzielni głównie przy zakupie paliwa i innych środków do produkcji rolnej.

5. Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o izbach rolniczych

Poseł przedstawiciel wnioskodawców: Jan Krzysztof Ardanowski

Przepisy ustawy z dnia 14 grudnia 1995 r. o izbach rolniczych stanowią podstawę prawną funkcjonowania w Polsce samorządu rolniczego. Nie znaczy to jednak, że samorząd rolniczy jest w naszym kraju instytucją całkowicie młodą i nieznaną. W okresie międzywojennym działały bowiem na naszych ziemiach izby rolnicze. Podstawę tego działania stanowiły przepisy rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o izbach rolniczych, uchylonego z dniem 1 stycznia 1949 r. Należy zatem mówić raczej o reaktywowaniu izb rolniczych w Polsce niż o ich powstaniu. Stąd też zaproponowane dodanie przepisu ust.1a w art. 3 ustawy o izbach rolniczych, który będzie stanowić potwierdzenie ciągłości prac samorządu rolniczego oraz kontynuacji prac izb rolniczych powstałych w okresie międzywojennym. Należy tu podkreślić, że izby rolnicze w swej działalności często sięgają do bogatych tradycji i doświadczeń izb rolniczych z wymienionego okresu. Wprowadzenie tego przepisu ma podkreślić ciągłość historyczną izb rolniczych.

W PROJEKCIE:

1. Wprowadza się zmiany polegające na doprecyzowaniu zadań izb.

9

2. Znosi się ograniczenia terytorialne w zakresie zawierania porozumień pomiędzy izbami - po wejściu Polski do Unii Europejskiej nie ma podstaw do zawężania terytorialnego porozumień, tym bardziej, że nie ma definicji prawnej regionu. 3. Rozszerza się i precyzuje krąg osób, które mogą być objęte działaniami w zakresie podnoszenia kwalifikacji. Sformułowanie „rolników i ich rodzin", które obok osób zatrudnionych w rolnictwie mogą być podmiotami działań izb w zakresie podnoszenia kwalifikacji, odpowiada sformułowaniom używanym w unijnych programach wsparcia rozwoju obszarów wiejskich i przez to zwiększa to możliwości izby w zakresie pozyskiwania środków pomocowych na działania w zakresie podnoszenia kwalifikacji.4. Rozszerza się obszar działań izb w zakresie kształtowania i upowszechniania zasad etyki i rzetelnego postępowania o działalność rolniczą, obok działalności gospodarczej. Konieczność wprowadzenia tej zmiany wynika z odmienności znaczenia pojęć „działalność gospodarcza" i „działalność rolnicza" w naszym prawodawstwie, w stosunku do prawodawstwa unijnego, gdzie nie ma rozróżnienia działalności gospodarczej i działalności rolniczej.5. Wprowadza się możliwość prowadzenia przez izby rolnicze szkół rolniczych, co jest nawiązaniem do tradycji przedwojennej, a także do praktyki w innych krajach Unii Europejskiej, gdzie izby od dziesiątków lat zajmują się oświatą rolniczą w różnych formach.6. Wprowadza się pojęcie „grupy producentów rolnych", które to pojęcie nie istniało formalnie w momencie tworzenia izb rolniczych, a obecnie jest pojęciem umocowanym w prawodawstwie unijnym i krajowym.7. Pojęcie „organizacje producentów rolnych" zastępuje się pojęciem „podmioty działające w sferze rolnictwa", które jest pojęciem znacznie szerszym i odzwierciedla zmiany ustrojowe, jakie nastąpiły w Polsce w ostatnich kilkunastu latach.8. Rozszerzony zostaje katalog zadań izb rolniczych. Zmiany wynikają z konieczności otwarcia możliwości występowania przez izby z wnioskami aplikacyjnymi o wsparcie unijne na realizację zadań w tym zakresie.9. Doprecyzowano formę prawną wydawanych przez izby rolnicze opinii, odsyłając do art. 106 Kpa. Jeżeli izby na mocy przepisów szczególnych będą zobowiązane do zajęcia stanowiska, od którego uzależnione będzie wydanie decyzji w sprawie, stanowisko to będzie wydawane w drodze postanowienia.10. Dostosowano przepisy ustawy o izbach rolniczych, na wzór przepisów art. 4 ust.4 ustawy z dnia 22 października 2004 r. o jednostkach doradztwa rolniczego i umożliwiono izbom rolniczym płatne wykonywania usług w zakresie:a) prowadzenia:- ksiąg rachunkowych i dokumentacji niezbędnej w rachunkowości wgospodarstwach rolnych,- działalności promocyjnej gospodarstw rolnych, w szczególności agroturystycznych lub ekologicznych,- kursów przygotowujących do uzyskania tytułów kwalifikacyjnych w zawodach przydatnych do prowadzenia działalności rolniczej,- działalności wydawniczej, poligraficznej, laboratoryjnej, hotelarskiej i gastronomicznej, szkoleniowej niezwiązanej z realizacją zadań, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 8,- gospodarki pasiecznej;

10

b) udostępniania pomieszczeń i innych składników majątkowych;c) organizacji targów, wystaw, pokazów, konferencji i innych przedsięwzięć upowszechniających wiedzę rolniczą, nowe technologie produkcji i promujących produkty i wyroby przetwórstwa rolno-spożywczego;d) sporządzania:- opracowań oceny możliwości inwestycyjnych gospodarstw rolnych,- analiz i opracowań ekonomicznych, finansowych i technologicznych,- oceny użyteczności maszyn rolniczych,- planów nawozowych lub planów przechowalnictwa nawozów naturalnych,- planów rolno-środowiskowych,- planów przestawienia gospodarstwa rolnego na produkcję metodami ekologicznymi lub planów produkcji w gospodarstwach ekologicznych;e) wypełniania wniosków lub innych dokumentów niezbędnych do ubiegania się oprzyznanie pomocy finansowanej lub współfinansowanej ze środków pochodzących zfunduszy Unii Europejskiej lub innych instytucji krajowych i zagranicznych.Ponadto, w art. 7 ust. 1 pkt 2 lit. d) ustawy zmienia się (rozszerza się) zakres dopuszczalnych form uczestnictwa (członkostwa) izb w zbiorowych podmiotach prawnych. Wprowadza się możliwość członkostwa izb w spółdzielniach, co jest uzasadnione rozwojem różnych form spółdzielczości na terenach wiejskich, np. grup producentów rolnych.11. Rozszerza się potencjalne źródła dochodu izb o dochód z prowadzonej działalności gospodarczej.12. Wprowadza się zmianę polegającą na skróceniu kadencji walnych zgromadzeń izb rolniczych z 4 do 3 lat. Doświadczenia ubiegłych kadencji wskazują na celowość skrócenia kadencji. 13. Wprowadza się zmianę stanowiącą konsekwencję rozszerzenia możliwości przystępowania izb rolniczych do spółdzielni. Rozszerza się kompetencje zarządu i umożliwia elastyczne reagowanie na sytuacje na rynku usług doradczych dla rolników.14. Doprecyzowuje się uprawnienia członków komisji problemowych nie będących członkami walnego zgromadzenia, ograniczając je do głosu doradczego - jest to rozwiązanie stosowane w organach samorządu terytorialnego.15. Dodano przepis stanowiący, iż pracownikiem Biura Izby nie może być członek rady powiatowej izby. Wprowadzenie tego przepisu było podyktowane dotychczasowymi doświadczeniami w tym zakresie.16. Nowelizacja przywraca wcześniejszą bardziej racjonalną reprezentację samorządu rolniczego.17. Rozszerzono źródła dochodów izb o dochody z odpłatnego wykonywania usług oraz dochody z udziałów i wkładów spółdzielni. Zmiany mają na celu istotne zwiększenie źródeł finansowania izb i zapewnienie realnych możliwości realizacji zadań statutowych. Zapewnienie właściwej wielkości środków finansowych na realizację zadań samorządu rolniczego wzmocni go jako instytucję samorządową o charakterze apolitycznym, która wyraźnie wpisała się już w krajobraz zmian na polskiej wsi i jako wyraziciel jej rzeczywistych interesów społecznych, ekonomicznych, zawodowych i kulturowych, w miarę sił i środków realizuje zadania określone w przepisach ustawy o izbach rolniczych. Niebagatelną rolę odgrywa też samorząd rolniczy w zakresie międzynarodowej współpracy z

11

organizacjami rolniczymi, głównie z izbami rolniczymi państw Unii Europejskiej, gdzie jego rola stale wzrasta. Należy podkreślić fakt, że izby rolnicze w Unii Europejskiej (np. Francja i Niemcy) są „zasilane" środkami budżetu państwa.18. Wprowadzono przepisy umożliwiające przekazanie izbom rolniczym oraz Krajowej Radzie mienia Skarbu Państwa, służącego wykonywaniu zadań ustawowych i statutowych. Przekazanie mienia może nastąpić na wniosek odpowiednio zarządu izby rolniczej lub zarządu Krajowej Rady. Przekazanie mienia następowałoby nieodpłatnie, na podstawie decyzji ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa.19. Uregulowano i wyjaśniono wątpliwości w zakresie możliwości prowadzenia przez Krajową Radę Izb Rolniczych działalności gospodarczej, czy też członkostwa w podmiotach gospodarczych.20. Rozszerzono zakres zadań Krajowej Rady Izb Rolniczych, co jest konieczne z uwagi na ogólną sytuację w rolnictwie oraz pozycję Krajowej Rady Izb Rolniczych.21. Dodano przepis analogiczny do art. 34, zawierający przesłanki wygaśnięcia mandatu członka Krajowej Rady Izb Rolniczych. Regulacja w tym zakresie jest niezwykle istotna z uwagi na wątpliwości, jakie pojawiały się w praktyce w tym zakresie.

Celem nowelizacji ustawy jest umocnienie pozycji samorządu rolniczego Obowiązujące przepisy regulujące działalność izb rolniczych w wielu pozycjach zdezaktualizowały się w zderzeniu z szybko zmieniającymi się warunkami społeczno-gospodarczymi funkcjonowania rolnictwa. W szczególności proces ten nasilił się po wejściu Polski do Unii Europejskiej. Podstawową barierą funkcjonowania i rozwoju izb rolniczych jest niski poziom finansowania, uniemożliwiający nie tylko realizację zadań ustawowych, ale wręcz uniemożliwiający ich podejmowanie. Ponadto część przepisów zweryfikowała praktyka, a dotyczy to przede wszystkim procedur wyborczych oraz funkcjonowania (organizacji działania) rad powiatowych izb rolniczych.

6. Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym

Poseł przedstawiciel wnioskodawców: Robert Telus

Art. 36 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym stanowi, że organem wykonawczym w sołectwie jest sołtys. Działalność sołtysa wspomaga rada sołecka. Sołtysi pełnią swoje obowiązki społecznie, jednak społeczne uznanie nie zawsze jest adekwatne do wysiłku i rozmiaru prac włożonych w zapewnienie prawidłowego funkcjonowania sołectwa.Przemiany strukturalne polskiej wsi i nowe zadania związane z integracją polskiego rolnictwa z Unią Europejską, poszerzyły zakres zadań sołtysów. Dlatego nie sposób w dalszym ciągu opierać funkcjonowania organu jakim jest sołtys, wyłącznie na społecznej pasji. Projektodawcy uznali, że praca sołtysów powinna być, chociaż częściowo, rekompensowana w formie finansowej. Ponieważ sołtysami są nie tylko rolnicy, ale również nauczyciele

12

wiejscy, pracownicy instytucji lokalnych i inni, wnioskodawcy zakładają możliwość wypłacania dodatku dla wszystkich osób pełniących funkcje sołtysów.

Na mocy obowiązujących przepisów (art. 37b ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym) istnieje możliwość wypłacania sołtysom diet, ale w praktyce sytuacja jest bardzo zróżnicowana (są gminy gdzie dieta równa się diecie radnym, a są też gminy gdzie dieta nie jest wypłacana w ogóle). W tej sytuacji zasadne wydaje się, aby niezależnie od rozwiązań przyjętych w poszczególnych gminach, każdemu sołtysowi przysługiwała dieta w wysokości od 100 do 250 zł w zależności od wielkości sołectwa. Kwota ta byłaby corocznie waloryzowana, począwszy od 1 marca 2012r. w oparciu o wskaźnik inflacji w minionym roku kalendarzowym. Kwota diety wolna jest od podatku dochodowego od osób fizycznych. Projekt ustawy wprowadza zmiany dotyczące przyznania wyższych uprawnień jednostkom pomocniczym tworzonym przez samorządy gminne oraz ujednolicenia przepisów regulujących uprawnienia, obowiązki i świadczenia przewodniczących organów wykonawczych jednostek pomocniczych poprzez przyznanie sołectwom środków na realizację zadań wyznaczonych przez samorząd gminy, przyznanie przewodniczącym organów wykonawczych prawa czynnego uczestniczenia w pracach rady gminy poprzez wyrażanie opinii w sprawach związanych z jednostką pomocniczą oraz ustanowienia zasad  przysługiwania diet  przewodniczącym organów wykonawczych jednostek pomocniczych. 

7. Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie przeciwpożarowej

Poseł przedstawiciel wnioskodawców: Robert Telus

Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie przeciwpożarowej wychodzi naprzeciw zapotrzebowaniu środowiska strażackiego.Ochotnicze straże pożarne i Związek Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej działające głównie w środowisku wiejskim i w małych miastach, stanowią ważne ogniwo w walce z pożarami i działalności prewencyjnej oraz likwidacji miejscowych zagrożeń, a także w walce ze skutkami kataklizmów. Oprócz prowadzenia działalności prewencyjno-ratowniczej ochotnicze straże pożarne, w większości przypadków, spełniają również wiodącą rolę w życiu kulturalnym społeczności w których funkcjonują.Należy stwierdzić, że ta pełna poświęcenia i zaangażowania służba strażacka nie znajduje należytego wsparcia w obowiązującym ustawodawstwie.W celu docenienia społecznej pracy strażaków ochotników wnioskodawcy proponują, aby członkowi OSP, który udowodni 30-letni staż członkowski, można było wypłacać 10% dodatek do emerytury lub renty, nie więcej jednak niż 200 zł miesięcznie. W przekonaniu wnioskodawców dodatek taki da nie tylko finansową rekompensatę czynnym członkom OSP za wkładany przez nich przez wiele lat wysiłek w działalność ratowniczą, ale także będzie zachętą mieszkańców poszczególnych miejscowości do wstępowania w szeregi OSP i aktywnego w nich działania.

13

8. Uchwała w sprawie wezwania Rządu RP do aktywnego działania na rzecz wprowadzenia równych i niedyskryminujących zasad podziału środków na dopłaty bezpośrednie dla rolników między państwami członkowskimi Unii Europejskiej

Poseł przedstawiciel wnioskodawców: Krzysztof Jurgiel,

Senator przedstawiciel wnioskodawców: Jerzy Chróścikowski

Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość złożył projekt uchwały wzywającej rząd do

aktywnego działania na rzecz wprowadzenia równych i niedyskryminujących zasad podziału

środków UE. W dniu 16 lutego 2012 roku Senat uchwałę przyjął. Obecnie uchwała jest

procedowana w Sejmie.

U C H W A Ł ASENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

z dnia 16 lutego 2012 r.

w sprawie wezwania Rządu Rzeczypospolitej Polskiej i Parlamentu Europejskiego

do aktywnego działania na rzecz uproszczenia wspólnej polityki rolnej,

konkurencyjności i postępu oraz wprowadzenia równych i niedyskryminujących zasad

podziału między państwa członkowskie Unii Europejskiej środków na dopłaty

bezpośrednie dla rolników

Senat Rzeczypospolitej Polskiej wyraża zaniepokojenie przedstawionymi przezKomisję Europejską propozycjami legislacyjnymi dotyczącymi systemu dopłat bezpośrednichdla rolników (COM (2011) 625). Propozycje te zmierzają do utrzymania po 2013 rokuniesprawiedliwych i dyskryminujących niektóre państwa członkowskie, w tym Polskę, zasad

14

podziału środków przewidzianych na dopłaty bezpośrednie dla rolników. Podział ten ma byćdokonywany nie na podstawie obiektywnych kryteriów jednakowych dla wszystkich państwczłonkowskich, lecz na podstawie tak zwanego kryterium historycznego, wyznaczonego przezwielkość środków otrzymywanych przez państwa członkowskie w przeszłości. KomisjaEuropejska zaproponowała jedynie niewielkie zmniejszenie dyskryminujących różnicw podziale środków, utrzymała jednak co do zasady niesprawiedliwe kryterium historyczne.

Senat Rzeczypospolitej Polskiej uznaje, że proponowany system podziału środkówprowadzi do utrzymania rażąco niesprawiedliwych różnic w wysokości dopłat dla rolnikóww poszczególnych krajach członkowskich, krzywdzących rolników w części krajówczłonkowskich, zwłaszcza w nowych krajach członkowskich, także w Polsce. Utrzymanieniesprawiedliwego systemu dopłat bezpośrednich narusza zasadę niedyskryminacji obywateliUE – w tym wypadku rolników – ze względu na przynależność państwową (art. 18 Traktatuo funkcjonowaniu Unii Europejskiej), a ponadto narusza zakaz dyskryminacji międzyproducentami wewnątrz Unii (art. 40 ust. 2 Traktatu). Senat podkreśla ponadto, że w myślprawa unijnego przy ustalaniu wspólnej polityki rolnej mogą być brane pod uwagę różnicemiędzy regionami rolniczymi, nie zaś różnice między państwami członkowskimi (art. 39

15

ust. 2 lit. a Traktatu). Powyższa dyskryminacja powoduje zagrożenie dla przyszłościrolnictwa w krajach członkowskich dotkniętych dyskryminacją, w tym rolnictwa w Polsce.

Senat Rzeczypospolitej Polskiej zwraca się do Rządu o stanowcze przeciwstawieniesię propozycjom legislacyjnym Komisji Europejskiej, niesprawiedliwymoraz dyskryminującym polskich rolników i zagrażającym przyszłości polskiej wsi. Senatwzywa Rząd do podjęcia wszelkich możliwych działań politycznych i prawnychzmierzających do:- uproszczenia wspólnej polityki rolnej,- skierowania środków na konkurencyjność i postęp oraz- zapewnienia sprawiedliwego i niedyskryminującego systemu dopłat bezpośrednich dlarolników, opartego na zasadach równych dla wszystkich państw członkowskich.Senat Rzeczypospolitej Polskiej zwraca się do Parlamentu Europejskiegoo zapewnienie systemu dopłat bezpośrednich niedyskryminujących rolników ze względu naprzynależność państwową.Uchwała podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej„Monitor Polski”.

MARSZAŁEK SENATU

Bogdan BORUSEWICZ

16

Członkowie Zespołu Rolnego PiS Krzysztof Jurgiel – Przewodniczący

Karol Krajewski - Sekretarz

Posłowie: Krzysztof Ardanowski

Zbigniew Babalski

Dariusz Bąk

Zbigniew Dolata

Szymon Giżyński

Kazimierz Gołojuch

Henryk Kowalczyk

Gabriela Masłowska

Piotr Polak

Robert Telus

Jan Warzecha

Sławomir Zawiślak

Senatorowie:Przemysław Jacek Błaszczak

Jerzy Mieczysław Chróścikowski

Beata Gosiewska

Henryk Górski

Jan Maria Jackowski

Grzegorz Michał Wojciechowski

Eurodeputowani: Janusz Wojciechowski

www.pis.org.pl www.mypis.pl www.kppis.pl

17