Zintegrowany Program Rewitalizacji Obszaru Funkcjonalnego (ZPROF) Chorzowa,

Rudy Śląskiej i Świętochłowic do 2030 roku

styczeń 2015

O dokumencie ZPROF……wprowadzenie

• Dokument Zintegrowany Program Rewitalizacji Obszaru Funkcjonalnego (ZPROF) Chorzowa, Rudy Śląskiej i Świętochłowic do 2030 roku jest syntezą LPR-ów opracowanych dla Chorzowa, Rudy Śląskiej i Świętochłowic.

• Jest dokumentem ukierunkowanym na wzmocnienie procesów rewitalizacyjnych w obszarze funkcjonalnych tych trzech miast.

• Program został przygotowany z uwzględnieniem istniejących opracowań i dokumentów strategicznych i planistycznych.

Przyjęte założenia metodologiczne

• Opracowanie dokumentu Zintegrowany Program Rewitalizacji Obszaru Funkcjonalnego Chorzowa, Rudy Śląskiej i Świętochłowic do 2030 roku przeprowadzono w oparciu o dokumenty lokalnych programów strategicznych trzech miast:

• Lokalnego Programu Rewitalizacji Chorzowa do 2030 roku, • Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Ruda Śląska do roku

2030,• Lokalnego Programu Rewitalizacji Świętochłowic do roku 2030.

• Analizie poddano cały obszar funkcjonalny z uwzględnieniem podziału na dzielnice oraz układu trzech stref: A, B, C,

• Część programowa ZPROF– cele i priorytety - jest rezultatem pracy eksperckiej, a wzmocniona została opracowaniem syntetycznych map i modeli.

Schemat Budowy Zintegrowanego Programu Rewitalizacji Obszaru Funkcjonalnego Chorzowa,

Rudy Śląskiej i Świętochłowic

Podniesienie społecznej,

gospodarczej i przestrzennej

spójności dzielnic poprzez realizację

kompleksowych, komplementarnych

i zintegrowanych terytorialnie

projektów i działań rewitalizacyjnych

Projekty wspierające

Cel nadrzędny LPR

Chorzowa

Cel nadrzędny LPR Rudy

Śląskiej

Cel nadrzędny LPR

Świętochłowic

Aktywna rewitalizacja

społeczna w powiązaniu z

działaniami infrastrukturalnymi

Podniesienie jakości

środowiska i przestrzeni miasta

oraz dostosowanie ich do

oczekiwań

i potrzeb mieszkańców wraz ze

wzmocnieniem jakości kapitału

ludzkiego i społecznego

Cel Nadrzędny Zintegrowanego Programu Rewitalizacji

Obszaru Funkcjonalnego

Kierunek priorytetowy: Przestrzenno- środowiskowy

Kierunek priorytetowy: Społeczno- ekonomiczny- środowiskowy

Priorytet1

Priorytet2

Priorytet3

Priorytet4

Projekty zintegrowane i zgrupowane

Lokalizacja i trójpodział wewnętrzny obszaru funkcjonalnego

Charakterystyka obszaru

• Cały obszar funkcjonalny zamieszkuje ponad 300

tys. mieszkańców żyjących na 124,19 km² .

• Wielkości te odpowiadają parametrom dużych i

średnich miast europejskich, przy czym zachowują

optymalną skalę pozwalającą na wypracowanie

skutecznego modelu zarządzania całym obszarem.

SYNTEZA DIAGNOZ SYTUACJI KRYZYSOWYCH OBSZARU

FUNKCJONALNEGO CHORZOWA, RUDY ŚLĄSKIEJ

• Całkowita powierzchnia obszarów kryzysowych

i problemowych w obszarze funkcjonalnym wynosi

2002,6432 ha, co stanowi 16,14% powierzchni tego

obszaru.

• Odpowiednie dane dla miast wynoszą:

• Chorzów – 11,09% pow. miasta

• Ruda Śląska 18,62% pow. miasta

• Świętochłowice 14,31% pow. miasta

TERENY KRYZYSOWE I PROBLEMOWE W OBSZARZE FUNKCJONALNYM CHORZOWA, RUDY

ŚLĄSKIEJ ŚWIĘTOCHŁOWIC

Model wysokościowy obszaru funkcjonalnego z zaznaczoną zabudową mieszkaniową i granicami wyznaczonych obszarów problemowych i kryzysowych

Ludność zamieszkująca we

wszystkich obszarach

kryzysowych liczy 116 903

mieszkańców- (38,52%), dla

poszczególnych miast wartości te

wynoszą odpowiednio:

Chorzów - 41514 (38,59%),

Ruda Śląska - 51571 (36,44%)

Świętochłowice – 22818 (44,03%).

Ludność wg stanu na 31.12.2013,

źródło GUS.

Ludność w strefach na podstawie modelu

Zmiany liczby mieszkańców w analizowanych miastach (zaznaczono także ruchomą średnią dla okresu 2 lat)

Delimitacja obszarów w poszczególnych miastach- Chorzów

Obszary kryzysowe i problemowe -Centrum – obszar A1-Chorzowie II- obszar A2-Chorzowie Batorym –obszar A3.

Obszary, w których występują zarówno niekorzystne zjawiska społeczno- ekonomiczne jak i jest widoczna degradacja środowiskowo- przestrzenna, są w dzielnicach : -Centrum – obszar A1-Chorzowie II- obszar A2 -Chorzowie Batorym –obszar A3.

Pozostałe obszary problemowe/ kryzysowe/ występują we wszystkich dzielnicach i dzielą się na obszary degradacji przestrzenno-środowiskowej (B) oraz obszary występowania niekorzystnych zjawisk społeczno- ekonomicznych (C).

Na podstawie LPR Chorzowa

Delimitacja obszarów w poszczególnych miastach- Ruda Śląska

Obszar Nr I-obszar rewitalizacji Nowy Bytom-WirekObszar NR II- obszar rewitalizacji Ruda-Orzegów-Godula

Delimitacja obszarów w poszczególnych miastach- Ruda Śląska

Obszar Nr III-obszar rewitalizacji Chebzie-Nowy Bytom (Kaufhaus)

Obszar Nr IV-obszar rewitalizacji Stara Bykowina-Kochłowice (Nowy Wirek)

SYNTETYCZNA OCENA ZJAWISK KRYZYSOWYCH W RUDZIE ŚLĄSKIEJ

Dzielnica

Problemy

demograficzne

Problemy społeczne -

ubóstwo

Problemy społeczne -

alkoholizm Problemy bezrobocia

Orzegów

Nowy Bytom

Godula

Chebzie

Ruda

Wirek

Bielszowice

Bykowina

Halemba

Kochłowice

Na podstawie dokumentu LPR Rudy Śląskiej

Delimitacja obszarów w poszczególnych miastach- Świętochłowice

Obszar nr 1 – „Obszar Lipiny”,

Obszar nr 2 – „Obszar Chropaczów”,

Obszar nr 3 – „Obszar Centrum”,

Obszar nr 4 – „Obszar Zgoda”,

Obszar nr 5 – Obszar po byłej KWK „Polska” (teren poprzemysłowy),

Obszar nr 1 – „Obszar Lipiny” Obszar nr 2 – „Obszar Chropaczów”

Obszar nr 3 – „Obszar Centrum”

Obszar nr 4 – „Obszar Zgoda”

Obszar nr 5 – Obszar po byłej KWK „Polska” (teren poprzemysłowy)

Obszar nr 6 – „Obszar obejmujący tereny Ośrodka Sportu i Rekreacji „Skałka"

Na podstawie LPR Świętochłowic

Najważniejsze wyzwania rewitalizowanego obszaru:

Uporządkowanie struktury przestrzennej zgodnie z zasadami ładu przestrzennego,

Odbudowanie bazy ekonomicznej poprzez kontynuację restrukturyzacji gospodarek,

Ograniczenie zjawiska wykluczenia społecznego

CEL ZPROF• Wyznaczony na podstawie celów nadrzędnych lokalnych

programów rewitalizacyjnych:

• LPR Chorzów: Podniesienie jakości środowiska i przestrzeni miasta oraz dostosowanie ich do oczekiwań i potrzeb mieszkańców wraz ze wzmocnieniem jakości kapitału ludzkiego i społecznego.

• LPR Ruda Śląska: Podniesienie społecznej, gospodarczej i przestrzennej spójności dzielnic poprzez realizację kompleksowych, komplementarnych i zintegrowanych terytorialnie projektów i działań rewitalizacyjnych.

• LPR Świętochłowice: Aktywna rewitalizacja społeczna w powiązaniu z działaniami infrastrukturalnymi

CEL NADRZĘDNY ZINTEGROWANEGO PROGRAMU

REWITALIZACJI OBSZARU FUNKCJONALNEGO

Wzmocnienie procesów rewitalizacji miejskiego obszaru funkcjonalnego Chorzowa, Rudy Śląskiej i Świętochłowic.

Cel ten wskazuje na znaczenie procesów rewitalizacji jako czynnika odnowy miejskiej i budowania wewnętrznej spójności przestrzennej obszaru.

Kierunki priorytetowe składające się na realizację celu nadrzędnego ZPROF

1. społeczno-ekonomiczny:

1.1. Rozwój instrumentów finansowych, organizacyjnych i prawnych wspierających procesy rewitalizacyjne

1.2. Wspieranie aktywizacji społecznej w kierunku rozwoju inicjatyw ekonomii społecznej

2. przestrzenno-środowiskowy:

2.1 Wdrożenie kompleksowej procedury zarządzania rewitalizacją terenów poprzemysłowych z uwzględnieniem różnych kierunków zagospodarowania

2.2. Systemowe rozwiązywanie problemów rewitalizacyjnych wskazanych w obszarach kryzysowych miast OF

Projekty i działania rewitalizacyjne

• Przyporządkowane są do dwóch zbiorów:

• 1.Projekty zintegrowane i zgrupowane

• 2. Projekty wspierające

• Pierwszy zbiór stanowią zintegrowane i zgrupowane w pakiety projekty zbudowane z jednostkowych projektów zawartych w LPR-ach.

• Drugi to niezależne projekty kreowane dla całego obszaru funkcjonalnego trzech miast

Projekty i działania rewitalizacyjne

• Projekty rewitalizacji stanowią spójny element

kompleksowej interwencji w ramach programu rewitalizacji

w zakresie wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów

zdegradowanych poprzez przedsięwzięcia całościowe

(integrujące interwencję na rzecz społeczności lokalnej,

przestrzeni i lokalnej gospodarki), skoncentrowane

terytorialnie i prowadzone w sposób zaplanowany, spójny

oraz zintegrowany.

Projekty i działania rewitalizacyjne

• Wymogiem koniecznym dla wspierania projektów

rewitalizacyjnych jest zapewnienie ich

komplementarności w różnych wymiarach.

• W szczególności dotyczy to komplementarności:

przestrzennej, problemowej, proceduralno-

instytucjonalnej, międzyokresowej oraz źródeł

finansowania.

Projekty w Zintegrowanym Programie Rewitalizacji Obszaru Funkcjonalnego

• ZPROF ujmuje działania w sposób

kompleksowy (z uwzględnieniem projektów

rewitalizacyjnych współfinansowanych

zarówno ze środków EFRR, EFS, FS jak i z

innych publicznych oraz prywatnych).

Typy i pakiety projektów przewidziane w w ZPROF

• rewitalizacja terenów poprzemysłowych,

• rewitalizacja obiektów dziedzictwa kulturowego, w szczególności przemysłowego,

• rewitalizacja terenów parkowych i rekreacyjnych,

• rewitalizacja centrów dzielnicowych,

• rewitalizacja osiedli i koloni robotniczych,

• pobudzanie i wzmacnianie potencjału endogenicznego społeczności lokalnych,

• rewitalizacja zasobów mieszkaniowych,

• rewitalizacja podwórek

ZARZĄDZANIE ZPROF

• ROZWIĄZANIA ORGANIZACYJNE,

• Porozumienie jako formalne zobowiązanie miast do współpracy

• INSTRUMENTARIUM REWITALIZACJI OBSZARU FUNKCJONALNEGO,

• PARTYCYPACJA SPOŁECZNA,

• KOMUNIKACJA,

• PROMOCJA PROGRAMU

• MONITORING I EWALUACJA PROGRAMU

LISTA WSKAŹNIKÓW ZPROF

– Wskaźniki produktu (działania),

– Wskaźniki rezultatu (efektu),

– Wskaźniki oddziaływania

Opracowanie ZPROF przygotował zespół Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych

w Katowicach, w składzie:

•Dr inż. arch. Justyna Gorgoń

• Dr Joachim Bronder• Dr Anna Starzewska-Sikorska• Iwona Owczarska • oraz • Prof. Krystian Heffner (Uniwersytet Ekonomiczny)• Dr Piotr Gibas (Uniwersytet Ekonomiczny)• Dr Adam Polko (Uniwersytet Ekonomiczny)

• Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, • 40-844 Katowice, • ul. Kossutha 6• www.ietu.katowice.pl