Pamiętaj!

Źle stosowane zioła mogą szkodzić.

Powinny być stosowane za wiedzą i zgodą lekarza.

Opracowanie:

Weronika Hajduk

Katarzyna Malec

ZIOŁOLECZNICTWO

Ziołolecznictwo (fitoterapia) to dział medycyny i farmakologii

zajmujący się wytwarzaniem leków ziołowych z naturalnych bądź

przetworzonych surowców uzyskiwanych z roślin leczniczych oraz

ich stosowaniem w profilaktyce i terapii chorób.

Pierwsze wiadomości o ziołolecznictwie znajdują się w dokumentach

historycznych Babilonii i Asyrii z okresu ok. 2000 lat p.n.e. Wśród

roślin leczniczych wymieniano już wówczas: rumianek, lulek, szafran,

piołun, lukrecję gładką, babkę, nagietek, fankuł włoski i inne.

Współczesne badania potwierdziły skuteczność ziół. Niektóre

rośliny dały początek lekom. Np. salicyna znajdująca się w korze

wierzby była prekursorem aspiryny. Swoje dobroczynne właściwości

zioła zawdzięczają zawartym w nich substancjom leczniczym.

Związki te usprawniają działanie całego organizmu, m.in. regulują

pracę narządów, przyspieszają regenerację komórek, pomagają w

usuwaniu zbędnych produktów przemiany materii.

Ziołowe kuracje często mogą zastąpić lub wspomóc leczenie

konwencjonalne. Ale żeby zioła rzeczywiście pomogły, muszą być

dobrej jakości. Najlepiej korzystać z gotowych preparatów. Bardzo

ważne jest również ich przygotowanie i odpowiedni dobór ziół, które

mogą wzajemnie wzmagać lub osłabiać swoje działanie, leczyć lub

szkodzić...

Rumianek pospolity

Występowanie; pospolicie na polach i łąkach w nasłonecznionych

miejscach

Cechy charakterystyczne: koszyczki rumianku zawsze mają

wypukły, pusty środek

Działanie: wspomaga trawienie, działa rozkurczowo,

przeciwbólowo, uspokajająco, ogólnie wzmacniająco i napotnie.

Zastosowanie: Herbatka lub napar z koszyczków rumianku

uśmierza ból, stosowana w niezbyt nasilonych bólach brzucha,

polecana w przeziębieniach, grypie z towarzyszącą gorączką, łagodzi

bóle menstruacyjne, działa uspokajająco, zapobiega bezsenności i

depresji, istnieje przekonanie, że odpędza koszmary senne (tzw.

herbatka senna), pobudza apetyt, ułatwia trawienie, napar

zewnętrznie do przemywań lub okładów z nasączonej gazy przy

opryszczce (podobnie jak melisa), goi niewielkie rany i łagodzi

podrażnienia.

Mniszek pospolity

Występowanie: pospolicie na łąkach i przydrożach.

Działanie: przeciwbakteryjnie, regenerująco, zaburzenia czynności

przewodu pokarmowego, korzystny wpływ na wątrobę i nerki.

Zastosowanie: Z korzenia mniszka sporządza się odwary, a z liści i

kwiatów sporządza się odwary i napary; ułatwia przyswajanie

pokarmów, pomaga usunąć z organizmu nadmiar wody

(przeciwobrzękowo), łagodnie przeczyszczająco, oczyszczająco

organizm, liście mniszka należą do najbogatszych roślinnych źródeł

potasu, polecana jest wiosenna sałatka z liści mniszka (uwaga na sok

wypływający z łodyg po zerwaniu-lekko trujący), korzeń obfituje w

witaminę C i A, uprażony i zmielony korzeń może być

bezkofeinowym odpowiednikiem kawy, co więcej bogaty jest w

inulinę – substancję odżywczą.

Dziurawiec zwyczajny

Występowanie: rośnie na suchych, nasłonecznionych wzgórzach,

polanach, na skrajach lasów.

Opis: charakterystyczne cechą są „dziurki” widoczne na liściach

oglądanych pod światło.

Działanie: odkażająco, ściągająco, ułatwiające trawienie.

Zastosowanie: przyspiesza gojenie ran, herbatka działają doskonale

na dolegliwości trawienne, a przy tym jest bardzo smaczna wyciąg

alkoholowy działa przeciwdepresyjnie.

Krwawnik pospolity

Występowanie: rośnie w całym kraju na suchych łąkach,

przydrożach, skrajach lasów.

Opis: ważną cechą jest jedwabiste omszenie całej rośliny, kwiaty

mogą być różowe lub białe.

Działanie: bakteriobójcze, napotne.

Zastosowanie: zbiera się w całości górne części pędów

krwawnika, herbatka pomaga w zaburzeniach trawienia, łagodzi

bóle menstruacyjne, świeżo zerwany listek przyłożony do skóry

przyspiesza gojenie ran, okłady na oczy w przypadku jęczmienia

(gaza nasączona naparem), listek przyłożony do dziąsła uśmierza

ból zęba, włożony do nosa lub przyciśnięty do skaleczenia

skutecznie hamuje upływ krwi, odwar może służyć do kąpieli.

Pokrzywa zwyczajna

Występowanie: pospolicie, nie trudno znaleźć ani pomylić.

Działanie: oczyszczające krew, obniża poziom cukru we krwi,

zwiększa odporność.

Zastosowanie: ze świeżych, sparzonych pokrzyw można

przygotować sałatkę lub sok (zawiera dużo żelaza, doskonała na

zmęczenie i ogólne osłabienie organizmu), herbata o intensywnym

smaku doskonale oczyszcza organizm, wzmaga odporność

organizmu, wyciąg pokrzywowy może zastąpić szampon.

Babka lancetowata

Występowanie: pospolicie na łąkach

Działanie: wykrztuśne, przeciwzapalne, łagodzące podrażnienia

Zastosowanie: świeży liść, rozgnieciony lub sok z liścia

przykładać na rany – przyspiesza gojenie, łagodzi stan zapalny,

ukąszenia owadów, działa przeciwbakteryjnie, rzucie liścia łagodzi

ból zębów, napar ma łagodne działanie przeciwbiegunkowe

(najlepiej w połączeniu z kwiatem rumianku, owocem borówki i

korą dębu) polecany na ból gardła, kaszel (zebrane liście gotować

w wodzie przez 15 min, tak przygotowaną herbatkę pić kilka razy

w ciągu dnia) w połączeniu z rumiankiem stosowany do okładów

na podrażnienia i zaczerwienienia oczu (gazę, watę lub chusteczkę

nasączoną wywarem z ziół przykładać na powieki).

Skrzyp polny

Występowanie: ubogie gleby, nasłonecznione miejsca, przydroża.

Opis: skrzyp polny ma ok 15-20 cm wysokości i cienką, pustą w

środku łodyżkę, podobny do niego skrzyp olbrzymi osiąga znacznie

większe rozmiary jednak jego łodyga jest znacznie jaśniejsza od

pozostałej części rośliny i grubsza (skrzyp olbrzymi może być

stosowany wyłącznie zewnętrznie).

Działanie: przeciwbakteryjne, moczopędne, zawiera krzemionkę.

Zastosowanie: skrzyp zawiera dużo krzemionki, ma działanie

remineralizujące, odwar (ziele gotowane przez 15min.) wzmacnia

włosy, skórę i paznokcie, ze względu na właściwości

przeciwbakteryjne napar może służyć do mycia twarzy (nawet cery

wrażliwej) oraz zastąpić szampon. Herbatka działa silnie

moczopędnie.

Malina leśna

Występowanie: głównie zacienione obszary lasu.

Działanie: tonizujące, pobudzające, rozkurczające; liście obfitują

w kwas foliowy, witaminy A i C, żelazo.

Zastosowanie: herbata z liści maliny jest doskonała przy

wzdęciach, wymiotach, bólach brzucha (można zaparzać z

rumiankiem, miętą), napar z liści łagodzi podrażnienia, działa

przeciwbiegunkowo, owoce działają napotnie i

przeciwgorączkowo, mogą być stosowane pomocniczo w

przeziębieniach, owoce są źródłem wielu witamin a także cukru,

doskonałe na deser.

Podbiał pospolity

Występowanie: gleby ubogie, gliniaste, bezdroża.

Opis: jako pierwsze wczesną wiosną pojawiają się pojedyncze, żółte

kwiaty, późnej pojawiają się liście zielone od strony górnej,

srebrzystej od strony wewnętrznej.

Działanie: powlekające.

Zastosowanie: świeże liście i kwiaty zalać gorącą wodą, stosować

do moczenia spuchniętych nóg po całodziennej wędrówce,

Poziomka właściwa

Występowanie: nasłonecznione skraje lasów oraz na polanach w

czerwcu i lipcu.

Działanie: witaminizujące, liść – przeciwbiegunkowe.

Zastosowanie: owoce bogate w cukry, żelazo, potas, wapń, fosfor i

siarkę oraz witaminę C, herbata z liści działa przeciwbiegunkowo.

Jeżyna

Występowanie: przy drogach, w zaroślach, na polnych miedzach

oraz lasach.

Opis: podobna do maliny jednak ma zdecydowanie większe kolce i

jest bardziej rozłożysta, owoce czarne, występują od sierpnia do

października.

Działanie: witaminizujące, liść – przeciwbiegunkowe.

Zastosowanie: owoce są najlepszym źródło witaminy E oraz wielu

cennych składników mineralnych, zalecane dla

rekonwalescentów, napar z liści łagodzi przeziębienia.

Dzika róża

Występowanie: krzew rosnący często na przydrożach.

Działanie: rozkurczowo, ściągająco, napotnie, wzmacniająco.

Zastosowanie: napar z owoców dzikiej róży łagodzi przebieg

grypy i przeziębienia, skraca czas ich trwania, działa

wzmacniająco, zalecane w stanach przemęczenia i

stresu, stosowany w niestrawności, do płukania jamy ustnej w

krwawieniu dziąseł, owoce dzikiej róży są bogatym źródłem

przyswajalnej dla organizmu witaminy C, zawiera także witaminy

K, P, E, A.

Bez czarny

Występowanie: miejsca wilgotne, żyzne i cieniste.

Opis: okazały krzew, liście błyszczące, żywo zielone, w pełni lata

rodzi płaskie baldachy drobniutkich kremowobiałych kwiatów o

intensywnym zapachu, wczesną jesienią pojawiają się małe

fioletowoczarne owoce.

Zastosowanie: Wszystkie części bzu zawierają związki o działaniu

leczniczym.

LIŚCIE – napar z liści zawierających gorzkie glikozydy odstrasza

owady.

KWIATOSTANY – napar z kwiatów popijano dla zachowania młodości

nasączone kompresy koją podrażnienia słoneczne, przynoszą ulgę przesuszonej

skórze, herbatka z kwiatów obniża gorączkę, stosowana w grypie i

przeziębieniu, odwarem z kwitów warto płukać jamę ustną przy bólach gardła,

OWOCE – sok z owoców bzu (koniecznie gotowany w celu rozkładu związków

cyjanogennych!) łagodzi tzw. „łamanie w kościach” w czasie grypy, wykazują

właściwości oczyszczające organizm (napotne, moczopędne, przeczyszczające →

usuwanie toksyn bakteryjnych w czasie infekcji trzema drogami), składniki

zawarte w owocach działają przeciwwirusowo zwłaszcza w stosunku do wirusów

grypy typu A i B, aktywują układ odpornościowy, by sam się bronił!

Świeżych jagód bzu czarnego nie można jeść na surowo – działają silnie

przeczyszczająco, można stosować gdy są już lekko zasuszone wtedy działają

słabiej, można również przygotować z nich sok lub konfiturę.

Wierzba biała

Występowanie: wilgotne lasy, podmokłe łąki i nad rzekami.

Opis: substancję leczniczą stanowi kora która jest szara,

chropowata, latem łatwo odstająca od pnia.

Działanie: przeciwbakteryjnie, przeciwbólowe, ściągające.

Zastosowanie: ze względu na salicylany wyciągi z kory działają

bezpiecznie przeciwbólowo we wszelkiego rodzaju bólach, nie

obciążając przy tym żołądka i wątroby, zalecane w zaburzeniach

trawiennych, bólach brzucha, działa ogólnie

wzmacniająco, doskonałe płukanki na ból gardła, zewnętrznie do

przemywania oparzeń, owrzodzeń, krwawiących ran.

Lipa drobnolistna

Występowanie: występuje dziko i jako drzewo ozdobne w parkach,

kwitnie końcem czerwca i na początku lipca.

Działanie: kwiatostany działają przeciwgorączkowo, napotnie,

immunostymulująco.

Zastosowanie: herbatki ze świeżych lub suszonych kwiatostanów

lipy działają napotnie, dlatego obniżają gorączkę, stosowane w

przeziębieniach, nerwobólach i zawrotach głowy, należy je podawać

w ciągu dnia żeby mieć pod kontrolą temperaturę ciała (możliwe

wychłodzenie w skutek nadmiernego pocenia się

organizmu), herbata doskonale nawilża górne drogi oddechowe,

działanie to jest szczególnie korzystne przy kaszlu.

Szałwia

Występowanie: Rośnie na słonecznych zboczach i skałach, na

glebach bogatych w wapń i w miarę wilgotnych.

Opis: Kwitnie od maja do czerwca. Liście zrywane przed okresem

kwitnienia są używane do dziś jako przyprawa.

Zastosowanie: Zazwyczaj używana na bóle związane z żołądkiem,

jak np. przypadki przejedzenia się podczas świąt, lub po spożyciu

zbyt dużych ilości tłuszczu zwierzęcego, a także w przypadkach

gorączki. Większe dawki były także skutecznie używane w

leczeniu bóli głowy, szczególnie tych promieniujących od czoła.

Nagietek

Występowanie: uprawiany w ogródkach.

Opis: kwitnie od czerwca do września. Surowcem zielarskim są

wysuszone koszyczki nagietka albo wysuszone same kwiaty

języczkowe. Kwiaty zbiera się w miarę zakwitania i suszy w

warunkach naturalnych w przewiewnych i zacienionym

pomieszczeniu bądź w suszarni w temperaturze 35–45 stopni

Celsjusza.

Działanie: przeciwzapalne, przeciwgrzybicze.

Zastosowanie: Nagietek od lat jest wykorzystywany przez

kosmetologów. My także możemy go wykorzystywać na domowe

sposoby. Wyciąg z tego kwiatu, w kosmetykach i maściach

przyspiesza gojenie ran, działa przeciwzapalnie i bakteriobójczo.

Zawiera prowitaminę A, dzięki czemu hamuje łuszczenie się skóry.

Wykorzystuje się go w preparatach do skóry wrażliwej.

Serdecznik

Występowanie: Rośnie dziko w zaniedbanych ogródkach, w

sadach, przy drogach, na rumowiskach.

Opis: jako surowca leczniczego używa się ziela. Pędy zioła należy

ścinać na początku kwitnienia, najlepiej bez zdrewniałych części.

Zastosowanie: Napary z ziela wykazują działanie rozkurczowe,

uspokajające, regulują pracę serca, wzmacniają mięsień sercowy.

Są też łagodnie żółciopędne i moczopędne. Napar zaleca się

osobom w starszym wieku, które mają osłabiony mięsień

sercowy, odczuwają kołatanie serca, łatwo się męczą czy też mają

nadciśnienie tętnicze.

Głowienka pospolita

Występowanie: Rośnie na łąkach, pastwiskach, w zaroślach, na

przydrożach.

działanie: przeciwzapalne i antybakteryjne, gojące,

przeciwkrwotoczne, ściągające, przeciwbiegunkowe, i regulujące

trawienie.

Zastosowanie: Liście i kwiaty głowienki pospolitej zawierają

więcej przeciwutleniaczy (które zapobiegają m.in. chorobom serca

i nowotworom) niż jakikolwiek inna roślina. Napar z tej rośliny

reguluje trawienie, ma działanie moczopędne i pomaga zmniejszyć

krwotoki (w tym obfite miesiączki, krwawiące hemoroidy,

krwawienia z dziąseł, krwotoki wewnętrzne).

Tutaj wpisz tekst