ZJAWISKA OPTYCZNE W PRZYRODZIE

OPRACOWAŁ JAKUB PIĘTKA

ZJAWISKO OPTYCZNE

Na terenach górskich bardzo często obserwowane są zjawiska atmosferyczne niemożliwe do

zaobserwowania na innych obszarach. Mało znane są atmosferyczne zjawiska związane

z powstawaniem chmur, nazywane czasem fotometeorami. Fotometeory nie są szczególnie

istotne z praktycznego punktu widzenia. Mogą co najwyżej udzielić nam pewne informacje o chmurach, w związku z którymi się tworzą. Część z tych zjawisk to fenomeny dość często obserwowane, podczas gdy

inne są niezwykle rzadkie i trudne do zaobserwowania. Powody wystąpienia tych zjawisk to

między innymi wielokrotne odbicie, załamanie oraz interferencja i dyfrakcja promieni świetlnych

w chmurach, na drobinach wody, lodu lub śniegu

Widmo Brockenu

Można zaobserwować wyłącznie w górach, gdy

Słońce znajduje się w pobliżu horyzontu, świtem

lub o zachodzie

Widoczne jest w sytuacji, gdy duży i długi cień ludzki rzutuje się na warstwę chmur średniej wysokości Cień obiektu bywa widywany w otoczeniu kolorowych kręgów lub "aureoli”. Wytłumaczenie efektu jest z punktu widzenia optyki dosyć proste: morze mgieł można tu uznać za ekran, na który rzutuje się powiększony cień przedmiotu położonego pomiędzy ekranem a oświetlającym je ciałem (Słońcem.)

GLORIA

Gloria powstaje na skutek dyfrakcji światła (ugięcia fal) na kroplach wody lub kryształkach lodu. Jest zjawiskiem

optycznym polegającym na wystąpieniu barwnych pierścieni wokół cienia

obserwatora widocznego na tle chmur lub mgły, przy czym niebieski pierścień ma mniejszą średnicę od czerwonego

HALO

Halo jest jednym z ciekawszych zjawisk świetlnych (optycznych) na

niebie i powstaje na skutek załamania światła w chmurze zawierającej kryształki lodu. Występuje, jako

barwny, biały lub w przeważającej części biały, świetlisty pierścień, w którego środku znajduje się tarcza

Słońca lub Księżyca.

Parhelion

zjawisko optyczne w postaci jednego lub kilku mniejszych jasnych,

białawych pierścieni występujących z boku Słońca, powstających poprzez

rozpraszanie się promieni świetlnych na znajdujących się w atmosferze

kryształkach lodu; słońce poboczne, pozorne

WIENIEC

Jest to jedna lub kilka (rzadko więcej niż trzy) serii barw pierścieni o stosunkowo małym promieniu, otaczających bezpośrednio tarczę ciała niebieskiego (lub sztucznego źródła światła). W każdej serii pierścień wewnętrzny jest fioletowy lub niebieski, a pierścień zewnętrzny - czerwony; między nimi mogą występować inne barwy.

ZORZA POLARN

A

Zorzą nazywa się świecenie górnych warstw atmosfery setki kilometrów nad ziemią. Powstają one w wyniku zderzania się z cząsteczkami atmosfery ziemskiej naładowanych elektrycznie cząstek atomowych emitowanych przez Słońce. Ziemskie pole magnetyczne oddziałując na rozpędzone, naładowane elektrycznie cząstki ściąga je w kierunku biegunów magnetycznych, które znajdują się w pobliżu biegunów Ziemi – północnego i południowego. Zorza zazwyczaj przybiera postać zielonych smug i pasm, które wysoko na niebie przybierają niekiedy barwę czerwoną lub purpurową. Zjawisko to najczęściej występuje w pobliżu biegunów ziemskich, ponieważ jest tam największa koncentracja protonów i elektronów

Tęcza to jedno z efektowniejszych zjawisk

optycznych w atmosferze. Jest ona łukowatym pasmem

kolorów na niebie. Jej kształt jest ściśle powiązany z

wysokością Słońca na niebie i może być zbliżony do okręgu przechodząc w łukowaty w miarę obniżania się Słońca.

Zjawisko tęczy występuje tylko gdy Słońce znajduje się poniżej

42o.

IRYZACJA

Iryzacja, to tęczowe barwy powstające czasem na powierzchni przezroczystych ciał w wyniku interferencji światła (oświetlenia światłem białym, przez co uzyskuje się wygaszenie pewnych, oraz wzmocnienie innych barw. Obserwuje się je, jako mieniące się, tęczowe plamy barwne na wodzie. Układy barw przeważnie zielonych i różowych, często o odcieniach pastelowych, są obserwowane na chmurach. Barwy te bywają niekiedy pomieszane, niekiedy zaś w postaci smug prawie równoległych do brzegów chmur. Barwy iryzacji są często błyszczące i przypominają kolor masy perłowej. Zjawisko iryzacji chmur w istocie jest tego samego pochodzenia co wieńce i występuje przy chmurach kłębiastych

Zjawisko optyczne w atmosferze polegające na ukazaniu się kolumny świetlnej. Zjawisko powstaje w wyniku obicia światła nisko położonego Słońca lub innego źródła światła od poziomych powierzchni uporządkowanych swobodnym opadaniem kryształków lub płatków lodu.

Miraż pustynny - fatamorgana

Zjawisko powstania pozornego obrazu

odległego przedmiotu w

wyniku różnych współczynników

załamania światła w warstwach

powietrza o różnej temperaturze, a co

za tym idzie, gęstości.