ZON & MA AN

R A FA Ë L M O S T E R T

HOI

• 22 jaar

• Studeer Sterrenkunde

• Voorzitter JWG – Dé sterrenkundevereniging voor jongeren!

ZON & MA AN

OUDE EGYPTE

• 25~24 eeuwen voor Christus (~4,500 jaar geleden!)

• Ra de zonnegod

• Zon symboliseert licht, warmte en groei

MAYA’S

• Maya’s 2600 voor Christus tot 1679

• Spanjaarden :(

• Tempels in lijn met de zon

AZTEKEN

• 1428-1521

• Spanjaarden :(

• Zonnegod Tonatiuh

• Mensen offeren

OUDE CHINA

• Mythes uit China ~2500 voor Christus

• Houyi en de 10 zonnen

WAT ALS DE ZON ER NIET ZOU ZIJN?

DE INVLOED VAN DE ZON

DE INVLOED VAN DE ZON

DE INVLOED VAN DE ZON

DE INVLOED VAN DE ZON

DE INVLOED VAN DE ZON

DE INVLOED VAN DE ZON

DE INVLOED VAN DE ZON

HOE GROOT ZIJN DE AARDE, DE MAAN EN DE ZON?

HOE GROOT ZIJN DE AARDE, DE MAAN EN DE ZON?

• Aarde past 870 duizend keer in de zon

• Maan past 30 keer in de aarde

WAT IS ER TE ZIEN OP DE ZON?Z O N N E V L E KK E N

WAT IS ER TE ZIEN OP DE ZON?G R A N U L AT I E

DE ZON VAN BINNEND E F O T O S F E E R

• Zichtbare buitenkant

• Ca. 600 km dik

• Zichtbare verschijnselen

• Temperatuur 6000 graden

HOE OUD ZIJN IS DE AARDE?

• Newton (in 1687): Stel de aarde was vroeger een bol gesmolten ijzer,

dan duurt afkoelen aarde 50,000 jaar

HOE OUD IS DE AARDE?

• Buffon (student Newton): Stel de aarde was vroeger een bol gesmolten ijzer,

dan duurt afkoelen aarde 96,670 jaar

HOE OUD IS DE ZON

HOE OUD IS DE ZON

HOE OUD IS DE ZON?

• Helmholtz poging 2: De zon is ~21 miljoen jaar oud

• Kelvin: Nee, de zon blijft altijd licht en warmte afgeven -> meteorietinslagen op de zon

HOE OUD IS DE ZON?

• Meneer en mevrouw Curie: radioactief materiaal bevat heel veel energie!

• Zoon van Darwin: Wat nou als er ook radiactief

materiaal in de zon zit?

• Resultaat: Zon kan 740 miljoen jaar mee

HOE OUD IS DE ZON?

• Meneer en mevrouw Curie: radioactief materiaal bevat heel veel energie!

• Zoon van Darwin: Wat nou als er ook radiactief

materiaal in de zon zit?

• Resultaat: Zon kan 740 miljoen jaar mee

HOE OUD IS DE ZON?

• Meneer en mevrouw Curie: radioactief materiaal bevat heel veel energie!

• Zoon van Darwin: Wat nou als er ook radiactief

materiaal in de zon zit?

• In dat geval: Zon kan 740 miljoen jaar mee

DE ZON VAN BINNEND E K E R N

• 200.000 km diameter

• 15 miljoen graden

• Druk: 150x die op Aarde

• Kernfusie

DE ZON VAN BINNEND E K E R N : K E R N F U S I E

Vier H (Waterstof) kernen versmelten tot een He (Helium) kern

DE ZON VAN BINNEN

HOE OUD IS DE ZON?

• Uitgaan van kernfusie:

• Zon is ~5 miljard jaar oud

• De brandstof is over ~5 miljard jaar op

STRALING VAN DE ZON

• Zichtbaar licht, licht, radiostraling, röntgenstraling

• en veel meer!

• Gevaarlijk

DE ZON VAN BINNEND E C O R O N A

• ijle atmosfeer van de zon

• Strekt zich miljoenen kilometers uit

• Miljoenen graden

• Zichtbaar licht, radiostraling,

röntgenstraling

• Constante deeltjesstroom:

zonnewind

STRALING VAN DE ZON

• Gevaarlijk

• Aarde beschermd door magnetisch veld

DE ZOND E C O R O N A : I N V LO E D O P D E A A R D E

• Zonnevlammen

• Noorderlicht

Onze maan….

…en haar geheimen…

Bron: Maurits Dorlandt

JWG Afdeling Amersfoort

Intro in de maanwereld

• Op 385.000 km afstand van de aarde staat een vreemde dode

grijze wereld die er al eeuwen lang een rondje om de aarde

draait.

• Ze heeft een zeer kleine atmosfeer van natriumgas => geen

zuurstof en stralingsgevaar!

Diameter 3475,9 km

Massa 7,35×1022

kg

Afstand 384 450 km

Schatting Leeftijd > 4,5 miljard jaar

Kleur grijs (albedo 10%)

Kern kleine ijzerkern

Sid. Oomlooptijd 27,3217 dagen

Maancyclus 29,5306 dagen

Theorieën over ontstaan van de Maan

1 Botsing tussen de aarde en Theia, Theia werd vernietigd of weggeslingerd (oorsprong van de planetoïdengordel voorbij Mars), en een enorme brok materie brak los van de aarde en vormde de maan.

2 Ontstaan tegelijk met de aarde uit de oerzonneschijf

3 Invanging van een object die langs de aarde scheerde

Hoe ziet ze eruit?

1. Eerste tekeningen van de maan,

2. tekening van Galileo Galilei

Opbouw van de Maan

• Als je de maan zou kunnen doorsnijden

Samenstelling

• Niet heel kazig…

Materiaal Formule

Samenstelling (%)

Dal Heuvels

Silicium-dioxide SiO2 45.4% 45.5%

Aluminum-trioxide Al2O3 14.9% 24.0%

Kalk CaO 11.8% 15.9%

Ijzeroxide (roest) FeO 14.1% 5.9%

Magnesiumoxide MgO 9.2% 7.5%

Titanium-dioxide TiO2 3.9% 0.6%

Natrium-oxide Na2O 0.6% 0.6%

Totaal 99.9% 100.0%

Invloeden van de Maan op de Aarde

1) Licht en schaduw invloeden

2) Zwaartekracht invloeden

3) Invloeden op de Maan

4) Astrologische invloeden

Licht en schaduw invloeden(1) Schijngestalten(1)

Licht en schaduw invloeden(1) Maansverduisteringen(2)

Licht en schaduw invloeden(1) Zonsverduisteringen(3)

Licht en schaduw invloeden(1) Zonsverduisteringen(3)

Maaninvloeden op Aarde(2)

De aarde en de maan oefenen heel wat invloed op elkaar uit

• Zwaartepunt

• Getijdenwerking

Aard-invloeden op de Maan(3)

• Aarde houdt de maan (min of meer) in zijn baan

• De aarde zorgt voor vervorming van de maan

Bezoeken aan de Maan

1958-1959 Pioneer 4 USA Pioneer 4 was de eerste sonde die voorbij de maan vloog.

1959-1974 Luna 3, 913

, 21, 22

USSR De Luna's leverden de eerste beelden van de achterkant van de maan

op (Luna 3),

en de eerste zachte landing op het maanoppervlak (Luna 9) eerste

fotos opp.

1964-1965 Ranger 6-9 USA Leverden de eerste gedetailleerde beelden van de maan op, en

stortten vervolgens neer

op het oppervlak. Ranger 6 stortte als eerste sonde op de maan,

videocamera werkte niet.

1965-1970 Zond 6-8 USSR Reeks sondes voor fotografie van maan, zachte maanlandingen.

1966-1968 Surveyor 1-

7

USA Reeks zachte landingen op de maan, met erg gedetailleerd

beeldmateriaal van de maanbodem tot gevolg.

1966-1967 Lunar Orbit

er 1-5

USA Deze sondes moesten de volledige maan in kaart brengen, als

voorbereiding op de bemande Apollovluchten.

1968-1972 Apollo 8-17 USA Reeks bemande vluchten Apollo 11, 12, 14, 15, 16 en 17 leverden

spectaculair beeldmateriaal op, en honderden kilo's maanstenen.

Apollo 15, 16 en 17 hadden autootje mee

1994 Clementine USA Een sonde die het maanoppervlak in detail in kaart moest brengen.

1998-1999 Lunar

Prospector

USA Missie voor het fotograferen van het maanoppervlak en het uitvoeren

van metingen. Eindigde in een crash op de maan.

Bezoeken aan de Maan

1958-1959 Pioneer 4 USA Pioneer 4 was de eerste sonde die voorbij de maan vloog.

1959-1974 Luna 3, 913

, 21, 22

USSR De Luna's leverden de eerste beelden van de achterkant van de maan

op (Luna 3),

en de eerste zachte landing op het maanoppervlak (Luna 9) eerste

fotos opp.

1964-1965 Ranger 6-9 USA Leverden de eerste gedetailleerde beelden van de maan op, en

stortten vervolgens neer

op het oppervlak. Ranger 6 stortte als eerste sonde op de maan,

videocamera werkte niet.

1965-1970 Zond 6-8 USSR Reeks sondes voor fotografie van maan, zachte maanlandingen.

1966-1968 Surveyor 1-

7

USA Reeks zachte landingen op de maan, met erg gedetailleerd

beeldmateriaal van de maanbodem tot gevolg.

1966-1967 Lunar Orbit

er 1-5

USA Deze sondes moesten de volledige maan in kaart brengen, als

voorbereiding op de bemande Apollovluchten.

1968-1972 Apollo 8-17 USA Reeks bemande vluchten Apollo 11, 12, 14, 15, 16 en 17 leverden

spectaculair beeldmateriaal op, en honderden kilo's maanstenen.

Apollo 15, 16 en 17 hadden autootje mee

1994 Clementine USA Een sonde die het maanoppervlak in detail in kaart moest brengen.

1998-1999 Lunar

Prospector

USA Missie voor het fotograferen van het maanoppervlak en het uitvoeren

van metingen. Eindigde in een crash op de maan.

https://www.youtube.com/

watch?v=cwZb2mqId0A

De Toekomst

• Mensen & de maan:- VS: bewoonde maanbasis in 2013

Iedereen wil nu naar mars!