ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ МЕМЛЕКЕТТІК ЖАЛПЫҒА МІНДЕТТІ
БАСТАУЫШ БІЛІМ БЕРУ СТАНДАРТЫ
1
24 қаңтар 2014 жыл
Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі«Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ
Ы.Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы
Баяндамажоспары2
1. Қазақстан Республикасында бастауыш білім беруді жүйелі жаңарту қажеттілігінің негіздемесі;
2. Мемлекеттік жалпыға міндетті бастауыш білім беру стандарты;
3. Пәндер бойынша оқу бағдарламалары мен оқу жоспарлары;
4. Бастауыш мектеп құрылымының негіздемесі;
5. Критериалды бағалау жүйесі;
6. ҚР ЖМ ББС-ны мектеп практикасына енгізу шарттары.
3
1. Қазақстан Республикасында бастауышбілім берудіжүйелі
жаңарту қажеттілігінің негіздемесі
Уақыт талабыжәне білім беру саласындағыинновациялар
4
Қоғамның жаһандануы; Адам ресурстарының
мобильділігі; АКТ саласындағы үлкен
өзгерістер; Қолжетімді және алуан түрлі
ақпаратқа көшу (Интернет); БАҚ пен технологиялар
ықпалының артуы; Ғылымдағы инновациялар.
Күтілетін білім беру нәтижелерін нақтылау;
Білім беру мазмұнын жаңарту;
Оқытудың жаңа әдістері мен тәсілдері;
Объективті бағалау жүйесі;
Білім беру ортасын жаңарту;
Өмір бойы оқу (LLL);
Мектеп басқарудың инновациялық және ашық жүйесі
Болыпжатқан өзгерістерге қалай дайын ?бола аламыз
Білім беру жүйесіне ықпал ететін факторлар
Білім беру жүйесіне ықпал ететін факторлар Нақты не істеуіміз керек?Нақты не істеуіміз керек?
5
Ғылыми білім тұрақты жаңаруда;
Техника мен технологиялардың жылдам даму қарқыны байқалуда;
Еңбек ұйымдастыру формасы өзгеруде;
Қазіргі кезеңде белгілі бір сала мамандықтары бойынша берілетін стандартты біліктердің жұмысқа орналасуға жеткіліксіздігі;
Еңбек етуші ересек қауымда қазіргі еңбек нарығына қажетті дағдылардың тапшылығы.
Орта білім берудің жүйелі жаңартылуын жүзеге асыру (мақсаттары, мазмұны, әдістері, формалары, күтілетін нәтижелер).
Жаңа талаптарға сай білім беруді ұйымдастыруға қажетті негізгі құжатты (МЖБС - ГОСО) әзірлеу.
Білім беру үрдісін оқушыларды 21-ғасырдың өмір талаптарына сапалы даярлауға бағыттау. Атап айтсақ,
«ХХІ ғасырда қажетті дағдылардың» дамуын қамтамасыз ету:1 Сыни тұрғыдан ойлау және туындаған
мәселелерді шеше білу2 Ұжымдық жұмыс және көшбасшылық қасиеттері3 Икемділік және жаңа шарттарға бейімделу
қабілеті4 Бастамашылық және кәсіпкерлік дағдылар5 Өз ойын ауызша да, жазбаша да сауатты және
анық білдіру қабілеті6 Ақпарат іздеу және табу қабілеті7 Білімге құмарлық және қиял
Тони Вагнер, 2010
Орта білім берудіжүйеліжаңартусебептері
6
Әлемдік білім беру тәжірибесінде:
парадигма өзгерісі: «өмірлік білім алудың» орнына «өмір бойы білім алу»;
білім берудегі құндылықтардың маңыздылығы: «білім берудегі құндылықтар»;
мектеп түлектеріне қойылатын жаңа талаптар: рухани-адамгершілік негізді арттыру, функционалды сауаттылық пен бәсекеге қабілеттілікті көрсету, оқу және өмір жағдаяттарын шығармашылықпен шешу .
7
Қазақстанның білім беру тәжірибесі үшін:
Мемлекеттің білім беру тәжірибесі әлемдік білім беру кеңістігіне кірігуге бағытталған және білім беру тәжірибесінің даму үдерістерін есепке алады.
Қазақстан жоғары білім саласындағы негізгі халықаралық келісімдерге, оның ішінде лиссабондық «Жоғары білімге қатысты біліктіліктерді мойындау жөніндегі келісімге» (1997), Болонья Декларациясына (1999) қосылды. Сол себепті:
Еуропалық біліктілік шеңберінің 4-деңгейіне сай келетін мектепте білім беру нәтижелері мемлекет пен әлемдегі университеттерге бакалавр дәрежесіне түсу кезінде түсу талаптары ретінде мектеп біліктіліктерін мойындауға арналған басты факторлардың бірі болып табылады.
Еуропалық біліктілік шеңберінің 4-деңгейіне жету үшін 12-жылдық мектеп құрылымы анағұрлым қолайлы, мұны әлемнің көптеген елдерінің тәжірибесі дәлелдейді.
12-сыныпты бітіргеннен кейін оқушыда Еуропалық біліктілік шеңберінің 4-деңгейіне сай білім, білік пен құзіреттілік қалыптасуы тиіс.
Орта білім берудіжүйеліжаңартусебептері
8
Бастауышбілім берудіжүйелі жаңарту ерекшеліктері
9
Бұл:нәтижеге бағытталған жаңа бастауыш білім беру моделін жасау.
«өмір бойы білім алу» бағдарламасын жүзеге асыру үшін жағдай жасау.
тек оқушылардың жүктемесін жеңілдету үшін бір жыл қосу емес, балалардың дамуындағы өтпелі (дағдарыс) кезеңнің психологиялық-физиологиялық ерекшеліктерін ескере отырып, бастауыш мектепте білім беру мерзімін ұзарту.
10
Білім беружүйесі қызметінің арнайышарттары
(Майкл Барбер)
Қазақстан Республикасында орта білім берудің
жүйеліжаңартылуынжүзеге асыру
11
Сонымен:орта білім берудің құндылығының маңыздылығын күшейту;нәтижеге бағытталған тың білім беру стандартын әзірлеу;мектеп құрылымын жетілдіру;білім беру сапасын бағалаудың сенімді жүйесін дайындау: оқушы, мектеп және тұтас жүйенің жетістіктері негізінде.
2. ҚРМемлекеттікжалпыға міндетті бастауышбілім берустандарты
12
Мемлекеттікжалпығаміндетті бастауышбілім беру стандарты: бұл не?
13
Мемлекеттік жалпыға міндетті бастауыш білім беру стандарты:бастауыш білім берудің жалпы білім беретін бағдарламаларын жүзеге асыратын білім беру ұйымдарындағы білім беру үрдісін ұйымдастыруға арналған негізгі құжат болып табылады, себебі:
оқушылардың дайындық деңгейіне, бастауыш білім беру мазмұнына, оқушылардың ең жоғары оқу жүктемесіне қойылатын талаптарды айқындайды, мөлшерлейді;
мектеп қызметкерлерінің іс-әрекетін, оқушылар, ата-аналар, қоғамдастық өкілдері, барлық білім беру деңгейлерінің басқарушалырының іс-әрекетін, білім беру үрдісінің барлық субъектілерінің даму үрдісін реттейді.
Негізгі құжаттардыәзірлеудегі жалпыәлемдік үдерістер
14
ҚРМемлекеттікжалпығаміндетті бастауышбілім беру: стандарты ?қолданыстағықұжаттан айырмашылығынеде
Қолданыстағы құжат (МЖБС ГОСО)
Қолданыстағы құжат (МЖБС ГОСО)
Жаңа құжат – Бастауыш білім беру МЖБС
Жаңа құжат – Бастауыш білім беру МЖБС
Білуге негізделген (знаниецентрической) білім беру моделі;
Білім берудің құндылықтары «Мектепте нені оқыту керек?» сұрағы аясында қаралады.
пәндер тізімі, әр пән бойынша білім, білік және дағды қалыптастыру
Нәтижелерге негізделген білім беру моделі;
Білім берудің құндылықтары «Мектепте не үшін оқу керек?» сұрағы аясында қаралады.
Күтілетін нәтижелер, кең ауқымды дағдыларды дамыту
15
Мемлекеттікжалпығаміндетті бастауышбілім берустандарты: заманауи басымдылықтар қалай көрініс
? табады
Басым ерекшеліктерБасым ерекшеліктер ҚР Бастауыш білім беру МЖБС-2014-те көрініс табуы
ҚР Бастауыш білім беру МЖБС-2014-те көрініс табуы
16
Білім берудегі құндылықтар: «Мектепте не үшін оқу керек?» мәселесінің мәнмәтінінде жүргізіледі
Құндылықтар
«шығу» кезіндегі нәтижелер
ББС бойынша күтілетін нәтижелер
пәндер бойынша КН
= оқыту мақсаттарының жүйесі
• Құндылықтар мектептегі жалпы білім беру философиясында көрініс табады: оқушылармен қатар мұғалімдер, оқушылардың ата-аналары үшін де өмірлік бағдарға айналады.
Оқыту мақсаттары жүйесі мектептегі білімнің әрбір адам тағдырындағы құндылық мәнін ашады: қызметтік сауаттылық, кез-келген өмір проблемасын шешуде, қойылған мақсатқа жету құралдары, әдістері мен жолдарын таңдауда рухани және адамгершілік жігерді көрсету қабілетіне ие болады.
Оқыту мақсаттары жүйесі білім беру саласы, оқу пәнінің мәнін ашады (Олар оқушыға не үшін керек?)
ҚРМЖБастауышмектебінің білім беру стандартын әзірлеу кезеңдері
17
Мемлекеттікжалпығаміндетті бастауыш білім беру стандарты: қандай құндылықтарға
негізделген?
18
ҚҰРМЕТЫНТЫМАҚТАСТЫҚАШЫҚТЫҚ ҚАЗАҚСТАНДЫҚ ПАТРИОТИЗМ және АЗАМАТТЫҚ
ЖАУАПКЕРШІЛІКӨМІР БОЙЫ БІЛІМ АЛУ
Мемлекеттік жалпыға міндетті бастауыш білім беру стандарты: мектептен «шығу» кезінде қандай нәтижелерге бағдар жасайды?
19
білімді шығармашылықпен пайдалану;сыни тұрғыдан ойлау;зерттеу жұмыстарын орындау;ақпараттық-коммуникативтік технологияларды (АКТ)
қолдану;коммуникативтік қарым-қатынас тәсілдерін, оның
ішінде тілдік дағдыларды пайдалану;топпен және жеке жұмыс.
Мемлекеттік жалпыға міндетті бастауыш білім беру стандарты : ?мектеп түлегінің қандай сипаттарына бағдаржасайды
20
дұрыс шешім қабылдау және қоғам өміріне жасампаздықпен араласу, икемділік пен өзгерістерге бейімдік көрсету үшін шығармашылық және сыни тұрғыдан ойлау;
ақпараттық-коммуникациялық құралдарды қолдана отырып, кез-келген тілдік ортада ұжымдық жұмыста коммуникативті болу;
қоршаған ортаны объективті бейнелеу үшін мәдениеттер мен көзқарастарға құрмет көрсету;
Отан алдында өз міндеттерін орындау және Қазақстанның дамуына үлесін қосу үшін жауапты болу және белсенді азаматтық позицияны ұстану;
Өзіне және өзгелерге құрметпен қарау үшін жылы шырайлы және қамқоршы болу;
Кез келген өмірлік жағдаяттарда өзінің танымдық үрдісін және мансабының жоғарылауын өз бетінше реттеу үшін өмір бойы білім алуға дайын болу.
Білім беру салалары21
Тіл және әдебиет
Математика және информатика
Жаратылыстану
Адам және қоғам
Өнер
Дене тәрбиесі
Білім беру салалары бойынша күтілетін нәтижелер
22• Күтілетін оқу нәтижелері – бастауыш, негізгі
және жоғары мектептерді қамтитын әрбір білім беру саласы үшін бекітілген ұзақ мерзімді сипаттағы білім беру мақсаттарының жүйесі.
• Күтілетін нәтижелер бірнеше жақын оқу пәндерін біріктіретін әрбір білім беру саласының ерекшеліктерін ескере отырып жобаланған.
«ШЫҒУДАҒЫ» НӘТИЖЕЛЕР
қысқа мерзімді оқыту мақсаттары
Бастауыш мектеп
Негізгі мектеп
Жоғары мектеп
Ұзақ
мер
зімді
сипа
тт
ағы
күт
ілет
ін нә
тиж
елер
қысқа мерзімді оқыту мақсаттары
қысқа мерзімді оқыту мақсаттары
Күтілетін оқу нәтижелері пәндер бойынша оқу бағдарламаларын әзірлеуге негіз болады. Бұл нәтижелер оқу бағдарламаларында қысқа мерзімді оқыту мақсаттарының көпсатылы жүйесін құрайды.
Оқу мақсаттары жүйесі қалай жүзеге асырылады?
23
Құндылықтар:- мектептің жалпы білім беру философиясында;- мектептен «шығу» кезіндегі нәтижелерде;- оқу пәндерінің мазмұнында көрініс табады.Мысалы: ҚҰРМЕТ секілді құндылық барлық пән мазмұнының құрамдас бөлігі
болып табылады. Барлық пәннің оқу бағдарламаларында «Пәнде мәдениет пен көзқарастың алуан түрлілігіне құрмет қалыптастыру» тарауы бар.
Кең ауқымды дағдыларды дамыту:- білім беру салалары бойынша күтілетін нәтижелерде;- әр пәннің оқу бағдарламаларында;- әр пәннің қысқа және ұзақ мерзімді жоспарларында беріледі.Мысалы: «АКТ қолдану» секілді кең ауқымды дағдыны дамыту барлық
пәннің оқу бағдарламаларында қарастырылған. Оларда «Пән бойынша ақпараттық-технологияларды қолдану құзіреттілігі» тарауы бар.
Мемлекеттікжалпығаміндетті бастауышбілім беру:стандарты ?бастауышмектепте қандайжаңалықтар бар
24
Уақыт талабын ескере отырып, бастауыш мектептің міндеттері кеңейтілген: жаңа идеяларға бағындырылған міндеттер оқу, жазуға үйрету, оқу іс-әрекеті тәсілдеріне үйрету,
ойын логикаға сай жеткізу, себеп-салдар байланысын айқындау; рухани-адамгершілік тәрбиемен байланысты міндеттер
күшейтілді балада адамгершілік негіздерін қалыптастыру, оның ең жақсы қасиеттерін
дамыту; жаңа міндеттер айқындалды
ақпарат іздеу, талдау және интерпретациялау дағдыларын жас мүмкіншіліктеріне қарай дамыту.
Әрбір оқу пәні арқылы үштұғырлы саясат жүзеге асырылады.
Оқушы ілгерілеуін (прогресс) объективті бағалауды қамтамасыз ету және әрі қарай жеке даму траекториясын құру мақсатында критериалды бағалау жүйесі қолданылады.
Мемлекеттікжалпығаміндетті бастауышбілім беру:стандарты ?бастауышмектепте қандайжаңалықтар бар
25
Жаңа пәндер енгізіледі: - «Ағылшын тілі»;
- «Ғылымға кіріспе»: жаратылыстану ғылымдарының пропедевтикалық курсы ретінде;
- АКТ: базалық дағдыларды қалыптастыру үшін. «Әлемтану» пәнінің мәртебесі өзгертілді: гуманитарлық
ғылымдардың пропедевтикалық курсы болады. Бірінші тіл мен әдебиет кіріктіріліп оқытылады. Жалпыеуропалық тіл құзіреттілігін бағалау жүйесіне сәйкес 2-
және 3-тілдерді деңгейлі меңгеру қамтамасыз етіледі. «Бейнелеу өнері», «Музыка» және «Технология» пәндері жаңа
кіріктірілген «Өнер» пәніне біріктірілді.
. Ғылымға кіріспе Әлемтану26
Бастауыш мектепте оқушылардың ой дамуы шынымен жүруі және «зердесі ойшыл, ал түйсігі ойлампаз» болуы үшін уақыт жеткілікті
болуы керек.
Выготский Л.С.
« » Ғылымға кіріспе пәні27
• зерттеу, ойлау және коммуникативтік дағдыларды дамыту және қалыптастыру
• білім құмарлықты, ғылыми түсінікті дамыту• тәжірибелік іс-әрекет• сыртқы әлем туралы білімін кеңейту
Теорияны тәжірибе арқылы үйрену
« » Ғылымға кіріспе пәні
Бағдарламада «Зерттеу дағдылары»тарауы берілген
Бөлімдер: БақылауҒылыми зерттеу жұмысын жоспарлауДеректерді алу (жазу) және ұсыну (презентация) (мысал берілген)Нәтижелерді түсіндіру
Бөлімдер сынып бойынша оқыту мақсаттарынан тұрады.Оқыту мақсаттары әр бөлім ішінде «оңайдан қиынға қарай» қағидатын ескеріп, бірізділікпен ұйымдастырылған.
28
29
1-сынып 2-сынып 3-сынып 4-сынып 5-сынып
стандартты емес өлшем бірліктерін
пайдалану, мысалы, алақан, табан;
мұғалімнің көмегімен нұсқаулықтарға сәйкес қарапайым өлшеулер
жүргізу
нұсқаулықтарға сәйкес стандартты бірліктерді өздігінен
пайдаланып не мұғалімнің
бақылауымен өлшеу жүргізу;
бақылаулар мен салыстырулар (уақыт,
ауырлық, ұзындық) жазбаларын жүргізу
ұқсастықтар мен айырмашылықтарды
анықтау, мысалы, заттар не тіршілік
иелерін салыстыру
түрлі мәнмәтінде бақылау және
салыстыру барысында ауыспалы шамаларды
тану
шамаларды алу үшін жабдық, құралдарды
таңдау; шынайы деректер алу үшін қайтадан өлшеу
жүргізу;(температура, уақыт,
ұзындық, күш, көлемді өлшеу)
бақылау нәтижелерін ұсыну, мысалы, сурет,
таңба («ия» - қанат белгісі, «жоқ» -
крестик), бағанды диаграмма түрінде
бақылау нәтижелерін ауызша не сурет,
жазба не қарапайым кесте түрінде ұсыну
салыстыру нәтижелерін
компьютерді қолдана отырып, жазба, сурет,
кесте, гистограмма түрінде ұсыну
салыстыру нәтижелерін
компьютерді қолдана отырып, жазба, кесте, гистограмма, тізбелі
график түрінде ұсыну
салыстыру нәтижелерін қолмен
не компьютерді қолдана отырып,
жазба, кесте, гистограмма, тізбелі
график түрінде ұсыну
Ғылымға кіріспе« » Деректерді алужәне ұсыну
дағдысындамыту үлгісі
30
Ғылымға кіріспе « ». . Тарау Адам Адам денесінің құрылымы
« »Ортақ тақырып Өзім туралы
1-сынып 2-сынып 3-сынып 4-сынып 5-сынып
түрлі нышандарды пайдаланып,
адамдар арасындағы ұқсастықтар
мен айырмашылықтарды анықтау, мысалы, шаш түсі, бойы, көз
түсі, т.б.
сезу органдарын атап, олардың
қоршаған ортаны танудағы рольдерін анықтау;
адамның негізгі дене бөліктері мен
олардың қызметтерін атау
адамның кейбір ішкі органдарының
құрылымын атау және сипаттау;
Қаңқа жүйесін атап сипаттау және қаңқаның адам денесінің тірегі екендігін білу
суреттерді не нақпішіндерді
пайдаланып, ас қорыту, қан
айналымы, тыныс алу жүйелерінің құрамына кіретін органдарды атау
және сипаттау
бөліп шығару, репродуктивті
және жүйке жүйелеріне кіретін органдарды атау
және сипаттау
« » Әлемтану пәні31
сыни тұрғыдан ойлау дағдыларын дамытады;
оқушыларға өз дербестігін дамытуға, жанұя, жергілікті, аймақтық, ұлттық және жаһандық қауымдастықтағы өз орнын түсінуге мүмкіндік береді;
Балаларда тұтас әлем бейнесін, табиғат, қоғам және әлемдегі құбылыстар арасындағы байланыстар түсінігін қалыптастырады.
Оқушылар әлемде болып жатқан үрдістерді, оқиғалардың хронологиялық тәртібін зерттейді, тарихи, географиялық және әлеуметтік ғылым дағдыларын дамытады.
« » Әлемтану пәні
Бұл бағдарламада «Ойлау дағдылары»
тарауы берілген
Бөлімдер: Дерек көздерімен жұмысТүсіндіру және талдауКеңістікті бағдарлау (орын) (мысал берілген)
Уақытты бағдарлау (хронология) (мысал берілген)
Әлеуметтік бағдарлау (қоғам) (мысал берілген)
32
. Әлемтану Ойлау дағдылары33
Тараулар 1-сынып 2-сынып 3-сынып 4-сынып 5-сыныпУақытта бағдарлау(хронология)
Уақытты білдіретін
қарапайым түсініктерді
қолдану
Бірқатар оқиғаларды
хронологиялық тәртіппен
орналастыру
Уақыт сызығын қолдану, онда
тарихи кезеңдер мен күндерді белгілеу
Жалпы хронологиялық
шеңберде оқиғалар мен үрдістер
арасында байланыстар табу
Зерттеу жүргізу барысында
қауымдастықтар мен кезеңдер
арасында хронологиялық
байланыстар табу
Кеңістікте бағдарлау (орын)
Берілген үлгі бойынша сызба
(бөлмелер, кабинеттер)
жасау
Қарапайым жер сызбасын жасау және сипаттау
Кез-келген нысандардың
орналасқан жерін анықтау және
сипаттау
Өзі орналасқан жер туралы ақпаратты түрлі мультимедия
құрылғыларын пайдаланып
жинақтау
Адамның қоршаған ортаға
әсерінің салдарларын
түсіну
Әлеуметтік бағдарлау (қоғам)
Ойластыру және өз
көзқарасы мен пікірін
қарапайым формада білдіру
Өз көзқарасы мен пікірін оқушылар мен достарына
білдіру
Өз көзқарасы мен пікірін оқушылар мен мұғалімнің алдында
түсіндіру
Өз көзқарасын сенімді білдіру және басқа оқушылар мен
ересектердің пікірлерімен салыстыру
түрлі мультимедия
құрылғыларын пайдаланып, өз көзқарасы мен пікірін білдіру
«Әлемтану» пәні
«Тарихты білу және түсіну» тарауы
«Атақты тарихи тұлғалар мен
мәдениет қайраткерлері» бөлімі (Хронологиялық жағынан ұсынылған оқу материалының үлгісі)
34
1-сынып 2-сынып 3-сынып 4-сынып 5-сынып
Томирис – сақтардың
патшайымы
Әл-Фараби – Шығыстың ұлы
ойшылы
Ұлы хан Абылай.
Билер – Төле, Қазыбек және
Әйтеке
Кенесары – өз халқының
тәуелсіздігі үшін күресуші.
Шоқан Уәлиханов –
қазақ халқының әйгілі ғалымы.
Абай Құнанбаев – қазақ
халқының ұлы ойшылы.
Ахмет Байтұрсынов –
ғалым, ағартушы, қоғам
қайраткері.
« » АКТ пәні35
Логикалық және алгоритмдік ойды дамыту, атап айтсақ, алгоритмге сай әрекет етіп, қарапайым алгоритмдер құра білу;
Ақпараттық сауаттылықты дамыту, атап айтсақ, ақпарат, оның ішінде әртүрлі мәтін, кесте, деректер жиынтығы түрінде берілген ақпаратты іздеу, алу, ұсыну жолдары мен тәсілдерін меңгеру;
АКТ-біліктілік негіздерін қалыптастыру, атап айтсақ, ақпараттық міндеттерді орындау үшін компьютерлерді (және басқа АКТ құралдарын) пайдалану негіздерін меңгеру;
36
« » Бастауышмектептегі АКТ пәнінің оқу: бағдарламасы оқумақсаттарының
мысалдары
- , ҚРМЖБС дағы тілдердіңмәртебесі роліжәне орны
37
Жаңа оқу бағдарламаларыбойынша тілдерді оқыту ерекшеліктері
Тілдерді оқыту негізінде коммуникативті тәсіл жатыр.
Тілдік дағдылар сөйлеу іс-әрекетінің 4 түрі арқылы дамиды.
Тілдерді (Т2/Т3) оқыту СEFR-ге
(Жалпыеуропалық тілдерді меңгеру
шеңбері) ең жақын деңгейде сәйкестендірілген деңгейлік жүйеге сай жүргізіледі.
Белгілі бір сыныпты аяқтағаннан кейін оқушылар Т2/Т3 бойынша белгілі бір деңгейге қол жеткізеді.
38
CEFR-ге сәйкес деңгей
Т2 Т3
A1 3-сынып 4-сынып
A2 5-сынып 6-сынып
B1 7-сынып 8-сынып
B2 9-сынып 10-сынып
C1 11-сынып 12-сынып
Тілдік дағдылардыдамыту тәсілдері
Тыңдау Сөйлеу Оқу Жазуo Болжауo Белсенді тыңдауo Экстенсивті және
интенсивті тыңдауo Басқарылатын тыңдауo Бірлесіп оқу
стратегиясыo Ұзақ және қысқа
мерзімді еске сақтауды дамыту
o TPR (физикалық қозғалыстарға сүйену әдісі)
o Талқылаулар мен пікірталастар
o Рольдік ойындарo Ой-талқыo Симуляция және
имитацияo Әңгімелеуo Ақпараттық олқылықты
толтыруo Сұхбатo Репортажo Суреттер мен
фотосуреттерді сипаттауo Салыстыруo Дәйектеуo Пікіртерімo Бірлесіп оқу стратегиясыo Презентацияларo TPR (физикалық
қозғалыстарға сүйену әдісі)
o Болжауo Графикалық байланыс
сызбасыo Қарастырып оқуo Танысып оқуo Зерттеп оқуo Ой-талқыo Бірлесіп оқу
стратегиясыo Сыни тұрғыдан оқу
o Ой-талқыo Болжауo Басқарылатын жазуo Ерікті жазуo Шығармашылық
жазуo Құрылымдауo Редакциялауo Модельдеу
39
39
« » Кіріктірілген Тілжәне әдебиет пәні40
Сөйлеу іс-әрекетінің 4 түрлі дағдысын (тыңдау, сөйлеу, оқу, жазу) төмендегілердің негізінде дамыту:
« » Екінші тіл ретіндегі Орыс тіліжәне әдебиеті ( )пәнінің негізінде деңгейлік оқыту оқу дағдысы
A1
A2
41
« » Өнер пәні
42
«Өнер» пәні – «Бейнелеу өнері», «Музыка», «Технология» пәндерін біріктіретін жаңа кіріктірілген пән.
Іс-әрекет түрлері: сурет салу, қышпен жұмыс, компьютерлік графика, ән айту, 3D модельдеу, музыкалық аспаптарда ойнау (дәстүрлі және виртуалды).
« » Өнер пәні43
Күтілетін нәтижелер44
Бастауыш мектепті аяқтағаннан кейін оқушыларда:
оқу дербестігі;
қарым-қатынас және ынтымақтастық дағдылары;
пән салалары бойынша бастапқы білім;
зерттеу іс-әрекетінің бастапқы дағдылары қалыптасады.
Тәрбие мен оқытудың кіріктірілуі
Тәрбие жұмысының негізгі бағыттары
Тәрбие жұмысын жүзеге асыру
• Патриоттық тәрбие• Рухани-адамгершілік
даму• Ақыл-ой дамуы• Көркем-эстетикалық
даму• Көпмәдениетті даму• Дене тәрбиесі• Көшбасшылық
қасиеттердің дамуы
Оқытудың ортақ тақырыптарын: қоршаған орта, қауіпсіздік, адам, қоғам, т.б. қарастыратын академиялық пәндер;
Қосымша білім (қызығушылықтары бойынша үйірмелер);
Сыныптан тыс шаралар; Ұлттық және мемлекеттік
мейрамдарға арналған шаралар.
Жобалар, мысалы: Оқушы қауымдастықтары; Өлкетану зерттеу
экспедициясы; Жазғы әлеуметтік тәжірибе; Волонтерлік, қоғамға қызмет
ету, әлеуметтік акциялар; Зияткерлік ойындары; «Оқуға арналған 100 кітап»; Таңғы жиын және т.б.
Мектептегі қолайлы және достық орта Ата-аналармен ынтымақтастық Жергілікті қауымдастықпен ынтымақтастық Мұғалімдерді ресурстық қолдау
45
МЖМ
Тәжірибелік бағыттылық
бастауыш білім беру стандарты
46
3. Пәндер бойынша оқу бағдарламаларымен оқу
жоспарлары47
Пәндер бойынша оқубағдарламалары
48
Пәндер бойыншаоқу бағдарламаларыныңқұрылымы
49
50
Бағдарламадағыоқумақсаттарының« » спираль тәрізділігі
51
сынып
сынып
сынып
сынып
сынып
Метрлік қатынастар
Тікбұрышты үшбұрыш пен тік төртбұрыш формулаларын пайдалана отырып, бұрыш
шамасын, үшбұрыш ауданын табу
Өлшеу жүргізу және формула бойынша тікбұрышты үшбұрыш ауданын табу
Өлшеулер жүргізу және формула бойынша тікбұрышты параллелепипед пен кубтың
көлемін табуКөпбұрышты пішіндердің периметрі мен
ауданын табу
Өлшеулер жүргізу. Ұзындықты табу.
Үшбұрыш, квадрат, тік төртбұрыш периметрін табу
Ұзақмерзімдіжоспар Қазақ тіліжәне әдебиеті
52
1- тоқсан 2- тоқсан 3-тоқсан 4 -тоқсанТыңдалым және айтылым:
Оқушылар ақпаратты және әңгімелерді тыңдап түсіне бастайды. Олар өз ойын және сезімін өзгелермен бөлісуге қажетті тілді:ақпаратты тыңдаған кезде бір немесе бірнеше негізгі ойды анықтайды ;өздері тыңдаған тақпақтардың және әңгімелердің кейбір жерлерін мазмұндайды; сыныптағы өзге балалардың пікірін тыңдауды және өзгелермен өз ойын бөлісуді үйрене бастайды.
Оқушылар тыңдаған ақпаратты және әңгімелерді түсінеді. Олар өз ойларын түсіндіру :бірнеше негізгі ойларды анықтап, өздері тыңдаған ақпарат туралы сұрақ қояды;тыңдаған әңгімені егжей – тегжейлі мазмұндай бастайды;сезімін өзгелерге түсіндірген кезде еркін,сенімді сөйлей бастайды.
Оқушылар ақпаратты және әңгімелерді нақты тыңдап түсінеді және әңгімеге байланысты қойылған сұрақтарға ойлана жауап қайтарады. Олар: тыңдаған ақпаратына қатысты орынды сұрақтар қояды және жауап береді; қарапайым әңгімелердің басты оқиғаларын мазмұндауды және әңгіме не туралы болатынын болжай алуды үйренеді;өз ойларын, сезімдерін және идеяларын өзгелерге түсіндіруде сөздік қоры толыға бастайды, тыңдалым қабілеті арта түседі.
Оқушылар өздері тыңдаған ақпараттарға және әңгімелерге баға бере бастайды. Олар: қойылған сұрақтарға жауап беру үшін зейін қойып тыңдай бастайды; әңгімедегі негізгі оқиғаларды ретімен мазмұндайды; ақпараттың немесе әңгіменің дұрыс мазмұндалуына өз пікірін білдіре алады.
Ортамерзімдіжоспар53
«Қазақ тілі және әдебиет» (Т1) пәні Бастауыш мектеп 1-сынып
1-бөлім: «Өзім туралы»
Осыған дейін меңгерілген білім
1-бөлім үйде/балабақшада алынған білім мен дағдыларға негізделеді. Оқушылар әңгімелер мен өлеңдерді, өздерін сипаттауға керек кейбір сөздерді білуі керек.
Контекст
Бірінші бөлім оқушыларға бірін-бірі танып білуге мүмкіндік береді. Бірінші бөлім қоғамдық және гуманитарлық білімдермен байланысты. (география). Бөлімде жүйелі әрі арнайы фонетикалық білімдер оқытылуы тиіс. Мұғалімдер тапсырмаларға қатысты әңгімелер, өлеңдер немесе санамақтар айтуы және оларды қайталау арқылы оқушыларға қосылуға мүмкіндік беру керек.
Қысқаша шолу
Бұл бөлім «Менің ұнататын заттарым» деген тақырыптан бастап, үй туралы ақпаратты ортаға салуға ауысады , осы арқылы оқушыларға топта, жұпта бір-біріне сұрақ қоюға және жауап беруге мүмкіндік туады, бірігіп өлеңдер және әдеби емес мәтіндер құрастыруды бастайды.
Оқу бағдарлама
сына сілтеме
Оқу мақсаттары
Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері
Мұғалімге арналған ескертпелер
Оқыту ресурстары
( Қысқамерзімдіжоспар сабақ)жоспары
54
Сабақта меңгерілетін оқу мақсаттар:
Ж1
Ж2
Ж4
Сабақ мақсаттары 1. Барлық оқушылар:
2. Оқушылардың көпшілігі:
3. Кейбір оқушылар:
Бұрыннан бар білімдері
Жоспарланған уақыттар Жоспарланған жаттығулар (іс-әрекет түрлері) Ресурстар
1- этап. Кіріспе
2-этап. Жүзеге асыру
3- этап. Рефлексия
Дифференциациялау - оқушыларға мейлінше қолдау көрсетуді қалай жоспарлайсыз?
Бағалау – оқушы білімін тексеруді қалайша жоспарлайсыз?
Пәнаралық байланыс
Рефлексия Өткізілген сабақ бойынша мұғалім түсініктемерлері
Қорытынды баға • Қандай екі әдіс өте сәтті болды (оқыту мен үйрену)?• Келесі сабағымда ескеретіндей сынып және жеке
оқушы жайында қандай мәлімет алдым?
Қандай екі әдіс-тәсіл толықтырылуы тиіс (оқыту мен үйрену)?
Барлықпәндер арқылыөтетін ортақ тақырыптар
55
Тоқсан № Тақырыптар
І тоқсан 1. Өзім туралы
2. Менің мектебім
ІІ тоқсан 3. Менің жанұям және достарым
4. Бізді қоршаған әлем
ІІІ тоқсан 5. Саяхат
6. Дәстүрлер мен ауыз әдебиеті
ІV тоқсан 7. Тағам және сусындар
8. Тәні саудың жаны сау
Ортақ тақырыптар (1- ) сынып / / Қазақ тілі Орыс тіліжәне әдебиеті Т Я 1
56
Тоқсан 1 Тоқсан 2 Тоқсан 3 Тоқсан 4
1. Өзім туралы3. Менің жанұям және достарым 5. Саяхат 7. Тағам мен
сусындар
Менің сүйікті заттарым
Менің үйім
Достарым Күнделікті
өмір
Мейрамдар Саяхаттар
Рецепттер Өсімдік
тағамдары
2.Менің мектебім
4. Бізді қоршаған әлем
6. Дәстүрлер мен ауыз әдебиеті
8. Тәні саудың жаны сау
Бағыттар 1-сыныпқа
алғаш рет
Бізді қоршаған табиғат
Жыл мезгілдері мен ауа райы
Ұлттық ойындар
Ұлттық қаһармандар/ кейіпкерлер
Денсаулығыңды сақта
Спорт
(1- )Ортақ тақырыптар сынып . / / Қазақ тілі Орыс тілі Т Я 2
57
1-тоқсан 2-тоқсан 3-тоқсан 4-тоқсан
1. Өзім туралы3. Менің жанұям және достарым 5. Саяхат 7. Тағам мен
сусындар
• Сәлемдесу• Менің киімім,
түстер. • Менің өмірім
Менің жанұям Маған
көмектесетін адамдар
Мектепке бару Көлік құралдары
Біз не жейміз? Жемістер мен
көкөністер
2. Менің мектебім
4. Бізді қоршаған әлем
6. Дәстүрлер мен ауыз әдебиеті
8. Тәні саудың жаны сау
Менің мектебім Менің
мектептегі күнім
Құстар мен жануарлар
Менің қалам/ауылым
Ертегілер, тақпақтар мен санамақтар
Менің денем Дәрігерге/
ауруханаға барамыз
(1- ). . Ортақ тақырыптар сынып АКТ58
1-тоқсан 2-тоқсан 3-тоқсан 4-тоқсанТарау 1 – Өзім туралы сөздер мен суреттер
Тарау 3 – Менің жанұям мен достарым сөздер мен суреттер арқылы
Тарау 5 – Саяхат Тарау 7 – Тағам және сусындар. Рецепттер
Экрандағы менің портретім
Менің портретімді редакторлау
Өзім туралы жазу Өзім туралы
көбірек жазу (ЖӘНЕ, НЕМЕСЕ және ЕМЕС сөздіктерімен қоса)
Менің жанұямның портреті
Достарымның портреттерін редакторлау
Жанұям туралы жазу Достарым туралы жазу
(ЖӘНЕ, НЕМЕСЕ және ЕМЕС сөздіктерімен қоса)
Нұсқаулықтарды қадағалай отырып (алгоритмдер)
Жарыс жолының айналасында
Жарыс жолының айналасында – экранда
Лабиринт (міндет орындау)
Лабиринт – экранда
Бұйрықтар (алгоритмдер) туралы ойлау
Сэндвич дайындау (алгоритмді құжаттаумен қоса)
Сусындар дайындау (алгоритмді құжаттаумен қоса)
Пицца дайындау (алгоритмді құжаттаумен қоса)
Тарау 2 – Менің мектебім
Тарау 4 – Бізді қоршаған ортаны ұйымдастырайық
Тарау 6 – Ауыз әдебиетін зерттеу
Тарау 8 – Салауатты өмір салты
Интернетте іздеу (адрестермен қоса)
Карталарды зерттеу (Интернет арқылы)
Адамдардан сұхбат алу (оның ішінде осы сұхбаттардың жазбасы)
Ауа райын зерттеу (сандар, белгілер мен ақпаратты қоса)
Ауа райы туралы жазба (сандар, белгілер мен ақпаратты қоса)
Жануарларды ұйымдастыру (сипаттарына қарай топтау)
Өсімдіктерді ұйымдастыру (сипаттарына қарай топтау)
Ауыз әдебиетін Интернетте зерттеу (қауіпсіздік техникасымен қоса)
Презентация жасау (меншікті қарастырумен қоса)
Біздің жұмысымызды ұсыну
Тамақтану күнделігін жүргізу (сипаттарына қарай топтаумен қоса)
Біздің тамақтану күнделіктерімізге шолу
Сабақтарды бейнетаспаға жазу. Дене тәрбиесі
Сабақтарға түсініктемелер. Дене тәрбиесі
Біздің бейнефильмдерге шолу
Cross - curricular topics (Grade 1)59
Term 1 Term 2 Term 3 Term 4
1 All about me 3 My family and friends 4 Travel 7 Food and drink
Greetings and namesColours1 to 10
Family and friendsIn my houseDays of the week
Getting to schoolThis is the way...Where is it?The big red bus
Things I like Hot or coldAnimals like Nice or nasty
2 My school 4 The world around us
6 Traditions and folklore
8 Health and body
Classroom objects Initial lettersClassroom routinesDescribing things
Animals Hot and coldIn Kazakhstan English around us
Happy BirthdaySpringtime in KazakhstanHats and masksStory time
Hands and HeadLet’s moveMaking a puppetA special dance
Математика пәнінің оқу бағдарламаларын салыстыру
Математика тараулары
ҚР НЗМ Бельгия Финляндия Корея Гонконг Сингапур
Сандар + + + + + + +
Өлшемдер + + + + + +
Алгебра + + + + + + +
Геометрия + + + + + +
Статистика және ықтималдықтар теориясы
+ + + + + +
Деректерді өңдеу
+ + + +
Математикалық модельдеу және талдау
+ + + + +
60
Жаратылыстану бойынша бастауышмектеп оқу
бағдарламаларын салыстыру
Жаратылыстану тараулары
ҚР(5 жыл) 1
Бельгия(6 жыл)
Финляндия(6 жыл)
Корея2
(6 жыл)Гонконг(6 жыл)
Сингапур(6 жыл)
Биология + + + + + +
География + - + + + +
Физика + - + + + +
Химия(қайта пайдалану, қайта өңдеу)
+
-
-
-
+
-
-
-
-
+
-
-
Денсаулық туралы қамқорлық
+ + + - - -
1. Бастауыш мектептің ұзақтығы2. Корея Республикасында жаратылыстану Ұлттық оқу жоспарына сәйкес 3-сыныптан оқытылады.
61
ТОЖ жобасы. Бастауыш білім беру1-сынып 2-сынып 3-сынып 4-сынып 5-сынып
ПӘНДЕР 6-7 жас 7-8 жас 8-9 жас 9-10 жас
10-11 жас
Инвариантты бөлім
Кіріктірілген бірінші тіл және әдебиет
5 (7\7) 5 (8\8) 5 (8\8) 5 (8\8) 5
Екінші тіл 3 (-\2) 3 (-\2) 3 (2\3) 4 (2\3) 4Ағылшын тілі 2 (1) 2 (1) 3 (1) 4 (1) 4Математика 4 (4) 4 (4) 4 (5) 4 (5) 4
АКТ 1 1 1 1 1
Әлемтану 1 (1) 1 (1) 1 (1) 1 (1) 1Ғылымға кіріспе 2 2 2 2 2Өнер 2 (2+2) 2 (2+2) 2 (2+2) 2 (2+2) 2Дене тәрбиесі 2 (2) 2 (2) 2 (2) 2 (2) 2Өзін-өзі тану 1 (1) 1 (1) 1 (1) 1 (1) 1Инвариантты оқу жүктемесі 23 (20\22) 23 (21\23) 24 (24\25) 24 (24\25) 26
Вариативті бөлімТаңдау бойынша сабақтар (элективті курстар)
2 (2\1) 2(2\1) 2 (3\2) 2 (3\2) 2
Белсенді қимыл сипатындағы жеке және топтық кеңестер, сабақтар
1 (2\1) 1 (2\1) 1 (2\2) 1 (2\2) 1
Вариативті оқу жүктемесі 3 (4\2) 3 (4\2) 3 (5\4) 3 (5\4) 3Ең жоғары оқу жүктеме көлемі 26 (24\24) 26 (25\25) 27 (29\29) 29 (29\29) 29
4. Бастауышмектеп құрылымыннегіздеу
63
Зерттеу нәтижелері бастауышмектептегі оқумерзімін ұзартуфакторыретінде
64
Келесі зерттеу нәтижелері ескерілді:
«Орта мектептегі түлектердің білім деңгейі айтарлықтай шамада бастауыш білім беру сапасына тәуелді,…» М. Барбер, М. Муршед. Как добиться стабильности высокого качества обучения в школе.2007., с. 56.
Бастауыш мектепте оқушылардың ой дамуы шынымен жүруі және «зердесі ойшыл, ал түйсігі ойлампаз» болуы үшін уақыт жеткілікті болуы тиіс (Выготский Л.С). Демек, оқушы оқу, жазу және есепке ғана емес, сонымен қатар жас ерекшеліктеріне сай жинақталған ақпаратты іздеу, талдау және интерпретациялау дағдыларына да үйренеді.
Егер бала бастауыш мектепте таным қуанышын сезінбесе, үйрену қабілетіне ие болмаса, достасып үйренбесе, өзіне, өз қабілеттеріне және мүмкіншіліктеріне деген сенім қалыптаспаса, бұларға кейіннен қол жеткізу анағұрлым жоғары рухани және физикалық шығындарды қажет етеді (Петровский А.В).
Жас дағдарысы65
7 жас - 1-сынып - 6 жас8 жас - 2-сынып - 7 жас9 жас - 3-сынып - 8 жас10 жас - 4-сынып - 9 жас11 жас - 5-сынып - 10 жас12 жас - 6-сынып - 11 жас
Өтпелі кезеңдерде оқу үрдісін оқушыларға жақын және таныс жағдайларда жүргізген орынды. Сонымен, бірінші және бесінші-алтыншы сыныптар – бір жастан келесі жасқа сатылай, бірқалыпты көшуді ұйымдастыру жөніндегі педагогикалық әрекеттердің орны мен уақыты болып табылады.
Міндет – ЖАС ЖӘНЕ БІЛІМ ДАҒДАРЫСЫНЫҢ САЙ КЕЛУІНЕН АУЛАҚ БОЛУ.
Жас дағдарысын бастан кешу керек, ал бастауыш және орта мектепте оқыту шарттарының шұғыл өзгеруінен туындайтын білім дағдарысын жеңілдетуге болады және жеңілдету керек.
(Воронцов А.)
Өтпелі кезеңдерде оқу үрдісін оқушыларға жақын және таныс жағдайларда жүргізген орынды. Сонымен, бірінші және бесінші-алтыншы сыныптар – бір жастан келесі жасқа сатылай, бірқалыпты көшуді ұйымдастыру жөніндегі педагогикалық әрекеттердің орны мен уақыты болып табылады.
Міндет – ЖАС ЖӘНЕ БІЛІМ ДАҒДАРЫСЫНЫҢ САЙ КЕЛУІНЕН АУЛАҚ БОЛУ.
Жас дағдарысын бастан кешу керек, ал бастауыш және орта мектепте оқыту шарттарының шұғыл өзгеруінен туындайтын білім дағдарысын жеңілдетуге болады және жеңілдету керек.
(Воронцов А.)
Петровский А.В. : ең алдымен, балалар дамуындағы өтпелі (дағдарыс) кезеңдердің психологиялық-физиолгиялық ерекшеліктерін ескере отырып, кіші мектеп оқушыларымен жұмыс мазмұнын, әдістері мен формаларын құрастыру керек.
Жас кезеңі (Воронцов А.):Мектепке дейінгіден (6-7 жас) кіші мектеп оқушысына көшу дағдарысы 1-оқыту жылына сай келеді;Жеткіншекке дейінгі дағдарыс (10–12 жас) 4–5 сыныптарға сай келеді;Жасөспірімге дейінгі дағдарыс (15–16 жас) мектептің 9–10 сыныптарына сай келеді.
Ескермеу балалар үшін маңызды салдарларға әкеліп соқтыруы мүмкін: қобалжудың артуы, депрессивті жағдай мен күйзеліс жүктемесінің жоғарылауы, жылдам қалжырау, өсудің баяулауы, дене салмағының түсуі, жүйкелік сипаттағы шағымдардың пайда болуы. Сонымен қатар, түрлі аурулар көзі бола алады.
- Бастауышмектеп жалпыбілім беру мектебінің құрамдас бөлігі
66
Бастауыш мектеп жаңартылған мектептің бөлігі ретінде қарастырылады.
Бастауыш мектепте оқу мерзімі тұтас мектеп құрылымынан бөлек қарастырыла алмайды.
Сондықтан оқытудың жаңа құрылымы, мазмұны, тәсілдері ортақ мақсаттар мен міндеттерге, атап айтсақ:
- құндылықтарға, - мектептен «шығу» кезіндегі нәтижелерге, - білім беру салалары бойынша күтілетін нәтижелерге
бағындырылады.
Бастауыш, негізгі және жоғары мектеп сабақтастығы барлық орта білім беру деңгейлеріне ортақ болып бекітілген білім беру салалары бойынша күтілетін нәтижелер қамтамасыз етіледі.
?Айырмашылығынеде
Қазіргі мектеп:Қазіргі мектеп:Жаңарту аясындағы бастауыш
мектеп:Жаңарту аясындағы бастауыш
мектеп:
67
Оқыту нәтижелері: оқушылардың оқу жетістіктері негізінен репродуктивті сипатқа ие.
Шынайы оқу үрдісі жеделдетумен сипатталады: барлық пән бойынша үлкен көлемдегі дайын ақпаратты «беріп үлгеру» керек
Оқушы – оқу үрдісінің нысаны, мұғалім – ақпарат беруші.
Оқыту нәтижелері : оқу жетістіктері продуктивті сипатқа ие (біледі, түсінеді, пайдаланады, талдайды, жасайды).
Шынайы оқу үрдісі оқушылардың әр сабақта білім «өндіру» үшін өздерінің белсенді іс-әрекетімен сипатталады.
Оқушы – өз танымының субъектісі, мұғалім – оқушылардың танымдық іс-әрекетін ұйымдастырушы.
5. Критериалдыбағалаужүйесі
68
ОқушылардыңоқужетістігінБАҒАЛАУ
ОқушылардыңоқужетістігінБАҒАЛАУ
69
Сабақтың тақырыбыСабақтың тақырыбы
Сабақтың мақсаты(оқытудың мақсаты)
Сабақтың мақсаты(оқытудың мақсаты)
Сабақты ұйымдастыру және өткізуСабақты ұйымдастыру және өткізу
Сабақты жоспарлауСабақты жоспарлау
Сабақтың тиімділігі туралы кері байланысты алу (бағалау, оқушының оқу мақсатына жетуі)Сабақтың тиімділігі туралы кері байланысты
алу (бағалау, оқушының оқу мақсатына жетуі)
Сабақты ұйымдастыруды және жоспарлауды түзету
Сабақты ұйымдастыруды және жоспарлауды түзету
Бағалау – оқытуды ұйымдастыру мен жоспарлауды түзету үшін оқушының нақты нәтижесін оқу бағдарламасындағы күтілетін нәтижелермен сәйкестендіру механизмі
ДӘСТҮРЛІ БАҒАЛАУ КРИТЕРИАЛДЫ БАҒАЛАУ
Бағалар оқушы білімінің нәтижесін салыстыру және сыныптағы орта деңгейде қолдана алатынын бағалау арқылы қойылады. Бағалау олардың нақты жетістіктерінің сипатын көрсете алмайды.
Оқушылар мен ата-аналарға түсінікті БІРЫҢҒАЙ БАҒАЛАУ КРИТЕРИЙЛЕРІ анықталған:Әр критерийлерге жету деңгейлері оқу бағдарламасының оқу мақсатына сәйкес әр тақырыбына және бөліміне анықталған және олар оқушыларға алдын – ала белгілі.
Бағалау оқу бағдарламасының нақты тақырыптарын меңгеру деңгейін көрсете алмайды.
Қолданыстағы журнал оқу бағдарламасындағы НАҚТЫ ТАҚЫРЫПТАРДЫ МЕҢГЕРУ ДЕҢГЕЙЛЕРІН және оқылатын тақырыптар мен дағдыларда оқушылардың біліміндегі кемшіліктерді көрсете алады.
Бағалау субъективті түрде өтеді. Бағалау объективті түрде өтеді және МҰҒАЛІМ әр оқушыға нашар игерген тақырыптары бойынша НАҚТЫ КӨМЕК көрсете алады.
КРИТЕРИАЛДЫ БАҒАЛАУ – оқу бағдарламасындағы күтілетін нәтижелерге жету мақсатында оқушылардың білім алудағы жеке даму жолына түзетулер енгізуге мүмкіндік беретін, оқушының оқу жетістігін алдын-ала нақты анықталған бағалау критерийлерімен сәйкестігін бағалау болып табылады.
КРИТЕРИАЛДЫ БАҒАЛАУ – оқу бағдарламасындағы күтілетін нәтижелерге жету мақсатында оқушылардың білім алудағы жеке даму жолына түзетулер енгізуге мүмкіндік беретін, оқушының оқу жетістігін алдын-ала нақты анықталған бағалау критерийлерімен сәйкестігін бағалау болып табылады.
Оқушылардың оқу жетістігін бағалау үшін критериалды бағалау жүйесі дайындалды
70
Бағалау критерийлері – оқу мақсатына сәйкес жоспарланған нәтижеге жетудің сипаттамасыБағалау критерийлері – оқу мақсатына сәйкес жоспарланған нәтижеге жетудің сипаттамасы
Ба алау критерийлеріғ
Оқу мақсаты – білімге жету бойынша күтілетін нәтижелерді, пәндер бойынша оқу бағдарламасына сәйкес оқу барысында түсінуді және дағдыларды қалыптастыратын ұйғарым
Оқу мақсаты – білімге жету бойынша күтілетін нәтижелерді, пәндер бойынша оқу бағдарламасына сәйкес оқу барысында түсінуді және дағдыларды қалыптастыратын ұйғарым
71
72
Критериалдыбағалаудыңтүрлері
ҚАЛЫПТАСТЫРУШЫ БАҒАЛАУ
(оқыту үшін бағалау және ағымдағы бағалау)
ІШКІ ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ
(оқытуды бағалау немесе қорытынды бағалау)
СЫРТҚЫ ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ
(оқытуды бағалау немесе сыртқы қорытынды
бағалау)
• мұғалім тоқсан барысында өткізеді;
• сыныпта күнделікті жұмыста оқу бағдарламасының мақсатына сәйкес білімді игерудің ағымдағы деңгейін анықтайды;
• оқушыларға жаңа тақырыпты оқу барысында ол тапсырмаларды қаншалықты дұрыс орындағанын түсінуге мүмкіндік береді.
• мұғалім тоқсан барысында өткізеді;
• сыныпта күнделікті жұмыста оқу бағдарламасының мақсатына сәйкес білімді игерудің ағымдағы деңгейін анықтайды;
• оқушыларға жаңа тақырыпты оқу барысында ол тапсырмаларды қаншалықты дұрыс орындағанын түсінуге мүмкіндік береді.
• мұғалім әр тоқсан аяқталғанда жүргізеді;
• тоқсан бойында оқу бағдарламасының бөлімін оқып біткендегі білім, біліктілік және дағды деңгейлерін қолдана алуын анықтайды;
• жылдық және тоқсандық қорытынды бағаларды анықтау үшін негіз болып табылады.
• мұғалім әр тоқсан аяқталғанда жүргізеді;
• тоқсан бойында оқу бағдарламасының бөлімін оқып біткендегі білім, біліктілік және дағды деңгейлерін қолдана алуын анықтайды;
• жылдық және тоқсандық қорытынды бағаларды анықтау үшін негіз болып табылады.
• кезекті оқу сатысын аяқтағанда тәуелсіз сыртқы ұйыммен өткізіледі;
• оқу сатысында оқу бағдарламасының бөлімін оқып біткенкендегі білім, біліктілік және дағды деңгейлерін анықтайды;
• оқу сатысында емтихандық және қорытынды бағаны анықтау үшін негіз болып табылады.
• кезекті оқу сатысын аяқтағанда тәуелсіз сыртқы ұйыммен өткізіледі;
• оқу сатысында оқу бағдарламасының бөлімін оқып біткенкендегі білім, біліктілік және дағды деңгейлерін анықтайды;
• оқу сатысында емтихандық және қорытынды бағаны анықтау үшін негіз болып табылады.
Бастауыш мектепті аяқтау бойынша сыртқы бағалау өткізу қарастырылмаған
73
• Қалыптастырушы бағалау – сабақ берудің және оқытудың бөлігі, «оқыту үшін бағалау»;
• Сабақ беру барысында мұғалім оқушылардың оқу бағдарламасының мақсатына жетуін бағалайды;
• Оқытудың мақсат сандары пәндер және тоқсан бойынша әр түрлі болады;
• Оқытудың мақсатына жетуді бағалау критерийлеріне сәйкес бағаланады;
• Критерийлер әр мақсаттарға жеке әзірленген;• Критерийге жету үшін дескрипторлар қолданылады.
• Қалыптастырушы бағалау – сабақ берудің және оқытудың бөлігі, «оқыту үшін бағалау»;
• Сабақ беру барысында мұғалім оқушылардың оқу бағдарламасының мақсатына жетуін бағалайды;
• Оқытудың мақсат сандары пәндер және тоқсан бойынша әр түрлі болады;
• Оқытудың мақсатына жетуді бағалау критерийлеріне сәйкес бағаланады;
• Критерийлер әр мақсаттарға жеке әзірленген;• Критерийге жету үшін дескрипторлар қолданылады.
Дескрипторлар – оқыту мақсаттарына сәйкес критерийлерге жету деңгейлері
ҚАЛЫПТАСТЫРУШЫБАҒАЛАУ
74
• Оқушының мақсатқа жеткені туралы мұғалімнің шешімі екі түрлі белгіленеді: «жетті» немесе «талпынады» және олар журналда белгіленеді
• Оқу бағдарламасының тақырыбын немесе бөлігін меңгеруде оқушылардың мақсатқа жетуіне бірнеше рет мүмкіндік беріледі
ҚАЛЫПТАСТЫРУШЫБАҒАЛАУ
Пәндер атауы: Әлемтану Сынып: 1
Бөлім: Бізді қоршаған әлем
Тақырып: Климат және ауа-райы
Оқыту мақсаты: Жыл уақыттарын олардың белгілері арқылы айыру
Критерийлер Дескриптор Бағалау
Жетті ТалпынадыБілу Оқушы:
- Барлық жыл мезгілін айтады
- Әр жыл мезгілінің 2-3 белгісін атайды
Қолдану Жыл мезгілінің суреттері бар суреттер бойынша:- нақты жыл мезгіліне сәйкес келетін суреттерді дұрыс таңдайды;
- жыл мезгілінің белгілерін атап, таңдаған суретті түсіндіреді.
Қорытынды: оқушы оқыту мақсатына жетті
Бағалау парағы
75
76
Қалыптастырушы бағалау бойынша оқыту мақсатына жетуі туралы мұғалімнің шешімі келесілерге негізделінген: •пән туралы білімі; •сабақ беру және бағалау тәжірибесі; •оқу бағдарламасының және жоспардың әдістемелік ұсыныстарын қолдануы;•әріптестерінің пікірі.
Оқытудың әр мақсаты бойынша мұғалімнің шешімі журналға жазылады.
ҚАЛЫПТАСТЫРУШЫ БАҒАЛАУ
ОҚУ МАҚСАТЫНА ЖЕТУ ТУРАЛЫ ШЕШІМ
77
МҰҒАЛІМНІҢОҚУШЫЖЕТІСТІКТЕРІ ТУРАЛЫ
ШЕШІМҚАБЫЛДАУЫ
-ОҚЫТУМАҚСАТЫ
«Жетті» оқу мақсатына жетуі, егер оқушы:
«Талпынады» оқу мақсатына жетуі, егер оқушы:
Сұрақтарға дұрыс жауап береді, тапсырмаларды критерийлерге сәйкес орындайды.
Сұраққа дұрыс жауап бере алмайды, тапсырмаларды критерийлерге сәйкес дұрыс орындамайды, жиі көмек алуға мұқтаж
Берілген тапсырмаларды өзі орындайды. Тапсырма орындау үшін мұғалімнен немесе сабақтастарынан көмек алуға мұқтаж.
Керекті ойлау дағдыларын көрсетіп (жоспарлау, сараптау, сұрақтарды және шешімдерді тұжырымдау, сұрақтарды талқылау, өз пікірін негіздеуге), белсенді қатысады.
Негізінен басқалардың сұрақтарына тек жауап беріп немесе келісіп шектеулі түрде немесе бәсең қатысады
Білгенін айқын тұжырымдайды және оқу нәтижесін болжайды.
Өзінің оқу нәтижесіне сенімді емес және не оқып үйренгенін айта аламайды..
78
ІШКІЖИЫНТЫҚБАҒАЛАУ• Ішкі жиынтық бағалау әр тоқсан соңында өткізіледі. • Жиынтық жұмыс – практикалық жұмысты қосқанда, әр түрлі
типтегі және күрделік деңгейдегі тапсырмаларды қолданатын жазбаша жұмыс.
• Ішкі жиынтық бағалауға жұмыстарды дайындау бойынша ұсыныстар әзірленетін болады.
Жиынтық жұмысты тексеруден кейін модерация өткізіледі. Мұғалімдердің оқушылар жұмыстарын бір пән және сынып бойынша талқылап, бағаларды стандарттау мақсатында баға қоюдың әділ және айқын түрін қамтамасыз ету процессі. Модерация білім беру процесінің сапасын және нәтижелілігін айтарлықтай жоғарлатады.
Жиынтық бағалаудың нәтижесі журналда балл түрінде жазылады.
79
Бағалау нәтижесін ұсыну
Ба алау т рлеріғ ү алыптастырушы Қба алауғ
Ішкі жиынты ба алауқ ғ
То санды ба ақ қ ғ 30% 70%
Жылды ба ақ ғ 30% 70%
Оқушының оқу нәтижесі келесі түрде ұсынылады:Әр тоқсан соңында, анықталған пайыздық қатынастағы қалыптастырушы және ішкі жиынтық бағалаудың нәтижелері қосылған тоқсандық баға ретінде.
Төрт тоқсанда пәндер бойынша анықталған пайыздық қатынастағы қалыптастырушы және ішкі жиынтық бағалау нәтижелері қосылған жылдық баға ретінде.
Тоқсан бойынша максималды балл саны ( жыл бойынша) – 60 балл.Бұл балдар қалыптастырушы бағалаудың (30%) және ішкі жиынтық бағалаудың (70%) нәтижелерінің қосындысы.
алыптастырушы ба алау шін Қ ғ үмаксималды балдар саны
– 18 балл (30%)
алыптастырушы ба алау шін Қ ғ үмаксималды балдар саны
– 18 балл (30%)
Ішкі жиынты ба алау шін қ ғ үмаксималды балдар саны
– 42 балл (70%)
Ішкі жиынты ба алау шін қ ғ үмаксималды балдар саны
– 42 балл (70%)
Балдыжәне бағанықоюмеханизмі
• Мұғалім қалыптастырушы бағалаудағы оқыту мақсатына жету туралы белгі жасайды және жиынтық жұмыстың балдарын журналға қояды.
• Журналға, оқушылардың тоқсан бойында жеткен мақсаттар санын есепке алғанда (жыл бойында), пайыздық қатынастағы 30%:70% балл бойынша ішкі жиынтық бағалау нәтижелерінің қорытынды бағаларын есептеу формуласы енгізілген.
• Журнал Excel бағдарламасында жасалынған тоқсандық және жылдық бағаны автоматты түрде есептейді.
• Журналды мектептің АБО (Ақпараттық білім ортасына) салуға болады.
80
81
ЖУРНАЛҮЛГІСІ
Балды бағаға айналдыруЖалпы балл саны 5 балды шкала бойынша ба а қ ғ
48-60 5
36-47 4
24-35 3
2-23 2
0-1 1
Балдарды 5-тік ба алау ж йесіне айналдыру халы аралы ке есшілермен ғ ү қ қ ңкелісілген
82
5- Балды тік бағалаужүйесіне айналдыру
83
КРИТЕРИАЛДЫБАҒАЛАУДЫҢ ПРАКТИКАЛЫҚМАҢЫЗДЫЛЫҒЫ
Критериалды ба алауды олдануды беретін м мкіндігі: ғ қ ң ү
М алімдергеұғ О ушылар ақ ғ Ата-аналар ағӘр оқушының оқу процесінің әр кезеңінде дайындық деңгейін анықтауға
Оқуда өз табыстарын сезінуді және нәтижелерін болжау үшін бағалау критерийлерін білуге және түсінуге
Өз баласының оқу деңгейі туралы объективті дәлелдер алуға
Оқушы дамуында оның оқудағы прогресін және жеке траекториясын қадағалауға
Өз нәтижелерін растау үшін оқудың әр түрлі стильдерін, ойлау қызметі және қабілеттерінің әр түрлі типтерін қолдануға
Баласының оқудағы жеке дамуын қадағалауға
Оқу бағдарламасын меңгерудегі кемшіліктерді жоюда оқушыларды ынталандыруға
Өзін және құрдастарын бағалауға, рефлексияға қатысуға
Оқу процесінде балаға қолдау көрсетуге
Оқу бағдарламасының тиімділігі туралы мониторинг жүргізуге
Нақты тапсырмаларды шешу үшін білімді және дағдыны қолдануға, әр түрлі пікір айтуға, сын тұрғысынан ойлауға
Мектеп әкімшілігі және мұғалімдермен кері байланыстың болуына.
Мұғалімдер, ата-аналар және оқушылар арасында кері байланысты орнатуға.
84
Мұғалімдерді әдістемелік қолдау
Мұғалімдерге критериалды бағалау жүйесін пайдалану бойынша әдістемелік көмек беру үшін: •кейін әдістемелік ұсыныстар дайындайтын тренерлерді оқыту курстары ұйымдастырылған;
•мұғалімдер үшін оқыту курстары ұйымдастырылған;
•критериалды бағалау жүйесін сипаттайтын, оқыту мақсатының жетістіктері бойынша стандартталған критерийлер, бағалау мехнизмі, журнал форматы бар әдістемелік ұсыныстар дайындалды;
•пәндер бойынша 1-сыныптарға арналған тапсырмалар үлгісі дайындалды.
6. - ҚРБММЖБС ныбілім беру тәжірибесіне енгізу
шарттары
85
Жаңартылған орта білім беру мазмұнын енгізу
86
Жаңартылған орта білім беру мазмұнын
енгізу кестесі87
1кл 2кл 3кл 4кл 5кл 6кл 7кл 8кл 9кл 10кл 11кл 12кл
2015-2016
2016-2017
2017-2018
2018-2019
2019-2020
2020-2021
2021-2022
2022-2023
2023-2024
2024-2025
2025-2026
2026-2027
11-жылдық бағдарлама
Толықтай жаңартылған орта білім беру
мазмұнын сатылай енгізу
11-жылдық мектептерге ішінара енгізу : тілдік
пәндер және АКТ
ЖОО базасындағы даярлық курстары
Жаңартылған орта білім беру мазмұнын
енгізу кестесі88
1кл 2кл 3кл 4кл 5кл 6кл 7кл 8кл 9кл 10кл 11кл 12кл
2015-2016
2016-2017
2017-2018
2018-2019
2019-2020
2020-2021
2021-2022
2022-2023
2023-2024
2024-2025
2025-2026
2026-2027
11-жылдық бағдарлама
Толықтай жаңартылған орта білім беру мазмұнын
сатылай енгізу
11-жылдық мектептерге ішінара енгізу:
жаратылыстану бағытындағы пәндер
бойынша жобалар
11-жылдық мектептерге ішінара енгізу : Жобалық іс-
әрекет
ЖОО базасындағы даярлық курстары
- ҚРБММЖБС ныбілім беру тәжірибесіне енгізуге қажеттішарттар
Педагогикалық кадрлардың кәсіби деңгейін арттыру.
Әлемдік білім беру тәжірибесінің жаңа талаптарына негізделген нормативтік-құқықтық қолдау.
Жаңа типті оқулықтар мен ОӘК даярлау (оқушының іс-әрекетіне бағытталған).
Материалдық-техникалық базаны жаңарту, оның ішінде АКТ қолдауы үшін мүмкіншіліктер тудыру.
89
Педагогикалықкадрлардың кәсіби деңгейін арттыру
90
Орта білім беруді жүйелі жаңартуды жүзеге асыру сапасы педагогикалық кадрлардың жаңа жағдайдағы жұмысқа даярлығына тәуелді.
Инновациялық өзгерістердің іс жүзіндегі тәжірибеге енгізу табысы Мұғалімнің қолында. Сол себепті педагогикалық кадрлардың кәсіби деңгейін арттыру екі бағытта жүзеге асырылуы қажет:
ҚР бастауыш мектептерінің мұғалімдерін орта білімді жүйелі жаңарту аясында жұмысқа даярлау арқылы оларды қолдау.
Педагогикалық кадрлардың жаңа ұрпағын даярлау мақсатында
педагогикалық жоғары оқу орындарының жұмысын жетілдіру.
2014-2016 . Педагогтарды жж жаңартылғанмазмұнменжұмысқадаярлау
91
Курс бағдарламаларын әзірлеу (педагогтарды
оқыту ұзақтығы)
Тренерлер даярлау
Педагогтарды оқыту
Бастауыш сынып мұғалімдері үшін 1 (3 апта) 94 31 484
«Өнер» пәні бойынша бастауыш сынып мұғалімдері үшін
1 (2 апта) 25 7402
Қазақ тілі мұғалімдері үшін 1 (1 ай) 138 20 156
Орыс тілі мұғалімдері үшін 1 (1 ай) 75 11 880
Ағылшын тілі мұғалімдері үшін 1 (1 ай) 46 9 675
Жоба жұмыс бойынша мұғалімдер үшін 2 (2 апта) 76 24 322
АКТ мұғалімдері үшін 1 (2 апта) 28 5 090
Әдіскерлер үшін 1 (1 ай) 30 4000
Критериалды бағалау бойынша 5 (1 апта) 148 71630
Тәрбие ісі жөніндегі директордың орынбасарлары үшін
1 (1 апта) 26 6 438
Жаңарту жөніндегі директордың орынбасарлары үшін
1 (1 апта) 10 6 438
Енгізу мониторингі бойынша 1 (1 апта) 5 80
Мектеп директорлары үшін 1 (1 апта) 25 6 438
БАРЛЫҒЫ 18 бағдарлама 726 тренер 205 033 педагог
91
Мұғалімді қолдау92
Стандарт
Пәндер бойынша оқу бағдарламалары
Оқу жоспарлары (ұзақ мерзімді, орта мерзімді және қысқа мерзімді жоспар үлгісі)
Критериалды бағалау жүйесі бойынша әдістемелік
нұсқаулар
Оқулықтар мен ОӘКСандық білім беру
ресурстары
Оқу бағдарламаларын жүзеге асыру үшін кабинетті
жабдықтау жөніндегі нұсқаулар
Мұғалімдерге арналған онлайн платформа
Мұғалімдерді оқыту
Мониторинг
Пән мұғалімдерінің кәсіби қауымдастығы
Зияткерлік мектептерінің ресурстық орталықтары
арқылы қолдау
Мұғалімдерді оқыту93
Тренерлер үшін
Жаңартылған білім беру мазмұнын енгізу жөніндегі бірыңғай онлайн платформа
WWW.NIS.EDU.KZ\\translation
Бұл платформа білім беру мазмұнын жаңарту жөніндегі бар ақпаратты біріктіреді және «Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДББҰ барлық
орталықтарының сайттарынан сілтемелерден тұрады.
www.cpm.kz – Педагогикалық шеберлік орталығыwww.cep.kz – Білім беру бағдарламалары орталығы
www.erc.kz – Білім беру ресурстар орталығыwww.cpi.kz – Педагогикалық өлшемдер орталығы
95
Назарларыңызға рахмет!
Recommended
