Ερευνητική Εργασία 3Ο ΛΥΚΕΙΟ ΝΙΚΑΙΑΣ

Ατμοσφαιρική Ρύπανση στην πόλη μας Υπεύθυνοι καθηγητές : Α. Ψαρρού , Γ. Τσιτσιλιάνος

«ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΜΑΣ» ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ

Ζούμε σε μια αστική περιοχή , τη Νίκαια που αποτελεί κομμάτι του λεκανοπεδίου της Αττικής , όπου οι ατμοσφαιρικοί ρύποι προέρχονται κυρίως από ανθρωπογενείς δραστηριότητες , που επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα ζωής μας. Θα διερευνήσουμε λοιπόν τι είναι ατμοσφαιρική ρύπανση , ποιοι είναι οι κυριότεροι ατμοσφαιρικοί ρύποι , ποιες οι πηγές τους και πώς σχηματίζονται. Η ατμοσφαιρική ρύπανση δεν έχει σύνορα , μεταφέρεται εύκολα από περιοχή σε περιοχή και είναι αιτία πολλών φαινομένων όπως τρύπα του όζοντος , φαινόμενο θερμοκηπίου, όξινη βροχή. Στην Αττική υπάρχουν αρκετοί σταθμοί μέτρησης των καυσαερίων . Δύο από αυτούς βρίσκονται στον Πειραιά . Μέσα από την παρακολούθηση των καθημερινών μετρήσεων , βγάζουμε συμπεράσματα και ελέγχουμε αν ξεπερνιούνται τα όρια που έχουν τεθεί από διεθνείς οργανισμούς .

Τόσο τα πολιτιστικά μας μνημεία όσο και το φυσικό περιβάλλον απειλούνται από την ατμοσφαιρική ρύπανση. Η τέχνη μέσα από ταινίες, τραγούδια , πίνακες ζωγραφικής αναδεικνύει το πρόβλημα και προτείνει λύσεις. Θα παρακολουθήσουμε το ιστορικό της ρύπανσης τόσο παγκόσμια όσο και τοπικά . Εξάλλου οι επιπτώσεις της ρύπανσης στην υγεία και επομένως στην ποιότητα ζωής μας είναι σημαντικές και πρέπει να διερευνηθούν.

Για όλα τα παραπάνω ο ρόλος της πολιτείας είναι σημαντικός τόσο σε επίπεδο ελέγχων των ρυπογόνων πηγών (βιομηχανίες , αυτοκίνητα, καυστήρες κλπ) όσο και σε επίπεδο αντιμετώπισης και μέτρων που πρέπει να ληφθούν για να περιοριστεί το πρόβλημα. Με ενίσχυση των ΜΜΜ, ποδηλατοδρόμων, επέκταση μετρό , δημιουργία εστιών πρασίνου κλπ.

Το σχολείο τέλος μπορεί μέσα από εκπαιδευτικές δράσεις και περιβαλλοντικά προγράμματα να διαμορφώσει υπεύθυνους πολίτες , ώστε να μπορούν να παρεμβαίνουν αλλά και να απαιτούν καθαρότερο περιβάλλον , καλύτερη ποιότητα ζωής.

4

Είδη ρύπων-Πηγές-Σχηματισμός

Ομάδα: Χημικοί

Οι μαθήτριες:Λορέντζου Ελένη

Ντούλμα Βάσω

Στούλη Πένυ

Σφυρόερα Κάλλια

5

Ατμοσφαιρική ρύπανση ονομάζεται η παρουσία στην ατμόσφαιρα κάθε είδους

ουσιών, σε συγκέντρωση ή διάρκεια που μπορούν να επιδράσουν αρνητικά στην υγεία, στους ζωντανούς οργανισμούς και στα οικοσυστήματα

και γενικά να καταστήσουν το περιβάλλον ακατάλληλο για τις επιθυμητές

χρήσεις του. Κάτω από ορισμένες συνθήκες, η ατμοσφαιρική ρύπανση μπορεί

να φτάσει σε επίπεδα που μπορεί να δημιουργήσουν ανεπιθύμητες συνθήκες

διαβίωσης. Σε αυτήν την περίπτωση έχει επικρατήσει να λέγεται ότι έχουμε «Νέφος» .

6

Το «Νέφος» παρουσιάζεται με δύο μορφές:

• Νέφος καπνομίχλης, σχηματίζεται όταν έχουμε υψηλή συγκέντρωση ρύπων,όπως μονοξειδίου του άνθρακα, διοξείδιο του θείου και αιωρούμενα σωματίδια, σε συνδυασμό με σχετικά χαμηλή θερμοκρασία και μεγάλη σχετική υγρασία.

• Φωτοχημικό νέφος, παρουσιάζεται όταν έχουμε υψηλές θερμοκρασίες, μεγάλη ηλιοφάνεια σε ένταση και διάρκεια, μικρή σχετική υγρασία και υψηλή συγκέντρωση οξειδίων του αζώτου, υδρογονανθράκων, και δευτερογενών προϊόντων τους.

Για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του νέφους πρέπει να γνωρίζουμε, πως δημιουργείται, από τι αποτελείται, τι επιδράσεις δημιουργείστο περιβάλλον, και τι μπορούν να κάνουν η πολιτεία και η κοινωνία του.

7

Η κατάσταση με την οποία μπορεί να βρίσκονται οι ρύποι στην ατμόσφαιρα είναι:

• Αέρια, με την μορφή αερίων ή ατμών και ονομάζονται αέριοι ρύποι.

• Στερεή, με την μορφή αιωρούμενων σψματιδίων και ονομάζονται σωματιδιακοί ρύποι.

• Υγρή, π.χ. σταγονίδια από τη θάλασσα, υδρογονάνθρακες, σταγονίδια βροχής εμπλουτισμένα με ρυπαντές.

Μορφές ατμοσφαιρικών ρύπων:

8

Βασικότεροι ατμοσφαιρικοί ρύποι: περιγραφή, πηγές και επιδράσεις

Όζον

Αέριο ,άχρωμο ,με χαρακτηριστική οσμή, το κύριο συστατικό του φωτοχημικού νέφους στην επιφάνεια της γης (τροπόσφαιρα). Στην ανώτερη ατμόσφαιρα (στρατόσφαιρα), ωστόσο το όζον έχει ευεργετικό ρόλο απορροφώντας τη βλαβερή υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου.

Πηγές

Το όζον σχηματίζεται στην κατώτερη ατμόσφαιρα ως αποτέλεσμα αλυσίδας χημικών αντιδράσεων μεταξύ οξυγόνου ,πτητικών οργανικών ενώσεων και οξειδίων του αζώτου υπό συνθήκες έντονης ηλιακής ακτινοβολίας και υψηλών θερμοκρασιών. Πηγές των ρύπων που συντελούν στη δημιουργία του όζοντος είναι τα οχήματα, εργοστάσια ,χωματερές ,χημικά διαλυτικά και πολλές άλλες μικρές πηγές όπως βενζινάδικα,αγροτικός εξοπλισμός κλπ.

9

Κατηγορίες αιωρούμενων σωματιδίων:

• ΣΚΟΝΕΣ: είναι στερεά σωματίδια με σχετικά μεγάλο μέγεθος, που σχηματίζονται από διαβρώσεις ή κατακερματισμό στερεών υλικών ή από ακάλυπτες από βλάστηση περιοχές.

• ΚΑΠΝΟΣ & ΣΤΑΧΤΗ : είναι σωματίδια που προέρχονται από διάφορες καύσεις που γίνονται στη φύση (φυσικές) ή προέρχονται από τον άνθρωπο (ανθρωπογενείς).

• ΙΠΤΑΜΕΝΗ ΤΕΦΡΑ: πρόκειται για λεπτόκκοκα σωματίδια τέφρας (στάχτης) στερεών καυσίμων που παρασύρονται με τα καυσαέρια.

• ΟΡΓΑΝΙΚΑ ΑΙΩΡΗΜΑΤΑ: όπως γύρη, μικρόβια κλπ

• ΟΜΙΧΛΗ: είναι ορατά σταγονίδια σε διασπορά στην ατμόσφαιρα. Αυτός ο όρος χρησιμοποιείται κυρίως στην μετεωρολογία και η ουσία που είναι σε διασπορά είναι το νερό.

10

Πηγές σχηματισμού

Τα αιωρούμενα σωματίδια στην ατμόσφαιρα σχηματίζονται τόσο από φυσικές όσο και από ανθρωπογενείς πηγές. Γενικά υπερτερούν οι εκπομπές από φυσικές πηγές όπως από το έδαφος, τις ανεμοθύελλες, τα ηφαίστεια, τις πυρκαγιές, τους ωκεανούς. Όταν εξατμίζεται το νερό των θαλάσσιων σταγόνων της ατμόσφαιρας πάνω από θάλασσες και ωκεανούς, δημιουργούνται μικρά κρυσταλλικά σωματίδια, τα οποία μεταφέρονται από τους ανέμους στην ξηρά.Στις φυσικές πηγές σωματιδίων ανήκουν επίσης η γύρη από τα φυτά, τα οξείδια των μετάλλων (σκουριά), τα βακτήρια, ουσίες αποσύνθεσης φυτικών οργανισμών. Για όλα αυτά τα σωματίδια κατά κύριο λόγο είναι υπεύθυνη η φύση και γι’ αυτό φροντίζει να λειτουργούν οι μηχανισμοί αυτοκάθαρσης της ατμόσφαιρας. Αντίθετα οι ανθρωπογενείς πηγές, οι οποίες είναι η βιομηχανία, η θέρμανση και η κυκλοφορία οχημάτων, δεν φαίνεται να επιδέχονται κάποιο μηχανισμό καθαρισμού των σωματιδίων που παράγουν οι καύσεις ή έστω περιορισμό των συγκεκριμένων πηγών από τον άνθρωπο.

Δευτερεύοντες πηγές ρύπωνΣτις κύριες κατηγορίες εκπομπών έρχεται να προστεθεί ένας μεγάλος αριθμός από άλλες μικρότερες, που ενώ δεν είναι ιδιαίτερα σημαντικές, εντούτοις συνεισφέρουν στο συνολικό πρόβλημα. Μερικές από αυτές τις εκπομπές που θα άξιζε ίσως να σημειώσουμε σαν παραδείγματα είναι: -Tα σωματίδια ύλης που εκτινάσσονται από τα λάστιχα των οχημάτων κατά την κίνηση αλλά κυρίως κατά την πέδηση. -Tα οργανικά συστατικά στα αρώματα και σε άλλα καλλυντικά προϊόντα που αναδύουν μεν ευχάριστες οσμές αλλά ταυτόχρονα συνεισφέρουν, κατά ένα μικρό ποσοστό στην ατμοσφαιρική ρύπανση. -Oι διαδικασίες κατασκευής δρόμων, οικοδομών και συγκροτημάτων συνεισφέρουν στην αύξηση των αιωρούμενων σωματιδίων στην ατμόσφαιρα. -Tο κάπνισμα: τουλάχιστον το 50% των ανθρώπων καπνίζουν. Ο καπνός των τσιγάρων είναι σίγουρα μια πηγή μόλυνσης του αέρα ιδιαίτερα σε κλειστούς χώρους. -Yδρόθειο και υδρογονάνθρακες από φυσικές πηγές, εκρήξεις ηφαιστείων, καθώς και η χρήση των συνηθισμένων αεροζόλ για ψεκασμό εκτάσεων ή απλά για φρεσκάρισμα του αέρα στο σαλόνι μας, συμβάλει στο συνολικό πρόβλημα. -H αποσύνθεση της βλάστησης στα δάση στα έλη, ακόμα και στην αυλή του σπιτιού συμβάλει στην ατμοσφαιρική ρύπανση. Τόσο απλά πράγματα όπως η ναφθαλίνη που χρησιμοποιούμε για την συντήρηση των ρούχων ή το βάδισμά μας στον δρόμο συνοδεύονται από εκπομπές ουσιών στην ατμόσφαιρα.

-Όταν γεμίζουμε το αυτοκίνητό μας με βενζίνη εξατμίζονται πτητικοί υδρογονάνθρακες. Και αυτές είναι μορφές ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Είναι φανερό ότι κατά κάποιο τρόπο, συνειδητά ή ασυνείδητα καθένας από εμάς συμβάλει στο πρόβλημα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης κάθε μέρα της ζωής του. Μια πρόχειρη κατηγοριοποίηση των πρωτογενών ρύπων με σκοπό την ευχερέστερη αξιολόγηση του συνολικού προβλήματος της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, είναι η ακόλουθη: ♦ Μονοξείδιο του άνθρακα (CO). ♦ Διοξείδιο του θείου (SO2). ♦ Διοξείδιo του Αζώτου (NO2) και μονοξείδιο του αζώτου (ΝΟ). ♦ Υδρογονάνθρακες και άλλες πτητικές οργανικές ενώσεις. ♦ Αιωρούμενα σωματίδια Οι τρεις πρώτες κατηγορίες αφορούν συγκεκριμένους ρύπους, ενώ οι δύο τελευταίες περιλαμβάνουν ένα πολύ μεγάλο αριθμό διαφορετικών ενώσεων και υλικών. Στο επόμενο σχήμα εμφανίζεται η κατανομή των πρωτογενών ρύπων που εκπέμπονται από ανθρωπογενείς πηγές στην ατμόσφαιρα.

Κατανομή των πρωτογενών αέριων ρύπων που εκπέμπονται από ανθρωπογενείς πηγές στην ατμόσφαιρα.

14

Μονοξείδιο του άνθρακα

Αέριο, άοσμο και άχρωμο, εκπέμπεται από τις εξατμίσεις των μηχανών,των βενζινοκίνητων αυτοκινήτων και πάσης φύσεως μηχανών όταν συντελείται ατελής καύση της καύσιμης ύλης.

Πηγές

Κυρίως τα βενζινοκίνητα αυτοκίνητα.Υψηλές συγκεντρώσεις του μπορούν να βρεθούν σε κλειστά μέρη όπως χώροι στάθμευσης, ελλιπώς αεριζόμενες υπόγειες διαβάσεις, ή κατά μήκος των δρόμων σε περιόδους κυκλοφοριακής αιχμής.

Διοξείδιο του αζώτου

Είναι αέριο με καφεκίτρινο χρώμα και ιδιάζουσα οσμή.Σε υψηλές συγκεντρώσεις δίνει το χαρακτηριστικό χρώμα του στην όψη του ουρανού στις αστικές περιοχές.

Πηγές

Η χρήση καυσίμων κυρίως σε αυτοκίνητα αλλά και σε βιομηχανικούς καυστήρες ή σε σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής παράγει μονοξείδιο του αζώτου.Αυτό με διάφορες χημικές αντιδράσεις που ενισχύονται με την παρουσία της ηλιακής ακτινοβολίας μετατρέπεται σε διοξείδιο του αζώτου.

15

Διοξείδιο του θείου

Άχρωμο, αέριο, άοσμο σε χαμηλές συγκεντρώσεις αλλά με έντονη ερεθιστική οσμή σε πολύ υψηλές συγκεντρώσεις.

Πηγές

Εργοστάσια παραγωγής ενέργειας, βιομηχανίας, κεντρικές θερμάνσεις, διυλιστήρια πετρελαίου, χημικές βιομηχανίες, χαρτοβιομηχανίες.

Μόλυβδος (Pb)

Ο μόλυβδος είναι μαλακό μέταλλο αργυρόχρουν και ανήκει στην κατηγορία των βαρέων μετάλλων. Ένα ποσοστό της σωματιδιακής σκόνης αποτελείται από σωματίδια μολύβδου. Πηγές μολύβδου μπορεί να είναι τα διαφόρου τύπου μεταφορικά μέσα που χρησιμοποιούν μολυβδούχα βενζίνη, εργοστάσια που χρησιμοποιούν μόλυβδο ή ουσίες που περιέχουν μόλυβδο και χώροι που καίνε απορρίμματα. Ο μόλυβδος χρησιμοποιούνταν στη βενζίνη των αυτοκινήτων παλαιάς τεχνολογίας ως αντικροτικό για την ανύψωση του αριθμού οκτανίων. Υψηλά ποσοστά μολύβδου μπορούν να επηρεάσουν δυσμενώς την πνευματική ανάπτυξη και δραστηριότητα των ανθρώπων, τη λειτουργία των νεφρών και τη χημεία του αίματος. Τα νεαρά άτομα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εξαιτίας της μεγαλύτερης ευαισθησίας των νεανικών ιστών και οργάνων

.

Η επίδραση των αυτοκινήτων στην ατμόσφαιρα

Το πρόβλημα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στις μεγάλες πόλεις είναι μεγάλο λόγω των εκατομμυρίων αυτοκινήτων που κινούνται στους δρόμους και εκπέμπουν καυσαέρια. Τα τελευταία χρόνια έχουν περιορίσει σημαντικά τις εκπομπές καυσαερίων στους κινητήρες των αυτοκινήτων, παρόλα αυτά όμως δεν παύουν να επιβαρύνουν μια ήδη δύσκολη κατάσταση.

Η καύση ορυκτών καυσίμων, όπως βενζίνης, σε έναν κινητήρα δεν γίνεται σε εργαστηριακές συνθήκες ,με αποτέλεσμα να παράγει επιβλαβείς ρύπους. Αυτό συμβαίνει λόγω της κακής ανάμειξης του αέρα με την βενζίνη και της ύπαρξης άλλων αερίων εκτός του οξυγόνου στον ατμοσφαιρικό αέρα

17

Η κορυφαία αλλαγή στην τεχνολογία των κινητήρων που περιόρισε σημαντικά την εκπομπή ρύπων ήταν οι καταλύτες. Στα αυτοκίνητα οι κεραμικοί καταλύτες στοχεύουν κυρίως στα οξείδια του αζώτου και στο μονοξείδιο του άνθρακα. Τα ακριβά υλικά που χρησιμοποιούνται καταφέρνουν να αποσπάσουν το οξυγόνο και να καταστήσει λιγότερο επιβλαβές το διοξείδιο του άνθρακα.

Ένα σημαντικό βήμα για την καλύτερη λειτουργία των καταλυτών ήταν η τοποθέτηση πιο κοντά στον κινητήρα. Όσο πιο κοντά ,τόσο υψηλότερη θα είναι και η θερμοκρασία λειτουργίας τους, οπότε θα βελτιώνουν με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα τα καυσαέρια. Ακόμα, εκεί θερμαίνονται πιο γρήγορα ,δίνοντας λιγότερα καυσαέρια ήδη από τα πρώτα μέτρα κίνησης του αυτοκινήτου.

18

Αξιοσημείωτο παράδειγμα αποτελεί ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία που αναπτύσσει νέας γενιάς καταλύτη με σκοπό τον μηδενισμό των εκπεμπόμενων οξειδίων του αζώτου .Επίσης οι κινητήρες diesel της γερμανικής εταιρείας θα χρησιμοποιούν το πρόσθετο Adblue, σαν extra καταλύττη βοηθώντας ακόμα περισσότερο προς μια πιο καθαρή ατμόσφαιρα.

CXHY (g) + (4x+y)/4 O2 (g) x CO2 (g) + y/2 H2O (g)

2CO (g) + O2 (g) 2CO2 (g)

2NO (g) N2 (g)+ O2(g

19

Η επίδραση του φαινομένου του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα

Στις μέρες μας η αύξηση των συγκεντρώσεων διαφόρων θερμοκηπικών αερίων στην ατμόσφαιρα έχει ως αποτέλεσμα την ενίσχυση του φαινομένου του θερμοκηπίου δημιουργώντας πολλά προβλήματα. Το φαινόμενο αυτό ονομάστηκε έτσι δείχνοντας την ομοιότητα της διαδικασίας θέρμανσης με αυτήν του κλασσικού θερμοκηπίου των φυτών.Η συσσώρευση αυτών των αερίων, τα οποία, σύμφωνα με τις περισσότερες μελέτες, θα είναι η αιτία της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη κατά τον επόμενο αιώνα.Σε αυτό το σημείο πρέπει να τονίσουμε ότι το συγκεκριμένο φαινόμενο δεν έχει τόσο αρνητικές συνέπειες, αντιθέτως μπορεί να χαρακτηριστεί και επωφελές αφού υφίσταται από πάντα και είναι απαραίτητο για την υπαρξη,διατήρηση και εξέλιξη της ζωής στην γη.

20

Τα κυριότερα αέρια που προκαλούνται

από ανθρώπινες δραστηριότητες και

συμμετέχουν στο φαινόμενο του

θερμοκηπίου είναι:

• Το διοξείδιο του άνθρακα, που θεωρείται υπεύθυνο για το 50% της υπερθέρμανσης της ατμόσφαιρας.Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο οι άνθρωποι επιβαρύνουν την ατμόσφαιρα με δισεκατομμύρια τόνους από αυτό το αέριο.

• Το μεθάνιο ευθύνεται για το 18% της υπερθέρμανσης της ατμόσφαιρας.

• Οι χλωροφθοράνθρακες συμβάλλουν κατά 14-16%, τα οξείδια του αζώτου κατά 8% και το όζον κατά 12%.

Εξέλιξη της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη για το αντίστοιχο χρονικό

διάστημα.

21

Οι συνέπειες του φαινομένου του θερμοκηπίου

Οι συνέπειες της υπερθέρμανσης της γης δεν είναι ομοιόμορφα κατανεμημένες σε όλα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη.Κάτω από τις συνθήκες αύτες προβληματικά κλιματολογικά φαινόμενα, όπως ξηρασίες και πλημμύρες αναμένεται να εμφανίζονται πιο συχνά.Οι σίγουρες συνέπειες της παγκόσμιας υπερθέρμανσης είναι:

• Η μείωση στα αποθέματα του νερού• Οι απότομες μεταβολές στη θερμοκρασία του αέρα• Οι υψηλές θερμοκρασίες στη θερινή περίοδο

• Η είσοδος των θαλάσσιων υδάτων στον παράκτιο υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα και η υποβάθμισή του

• Οι σημαντικές μετακινήσεις του πληθυσμού και αγαθών

22

Τρύπα του Όζοντος

Η ‘’Τρύπα του όζοντος’’ είναι ένα φαινόμενο, που συνεχίζει να απασχολεί την επιστημονική κοινότητα από τις αρχές της δεκαετίας του 80 μέχρι και σήμερα. Το στρώμα του όζοντος που βρίσκεται στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας της Γης, πάνω από την Ανταρκτική δεν έχει κλείσει εντελώς και μειώνεται σε πάχος. Το όζον προστατεύει από την ηλιακή ακτινοβολία. Η αύξηση της υπεριώδους ακτινοβολίας, έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου, πχ. αυξάνει την συχνότητα καρκίνου του δέρματος, την δημιουργία καταρράκτη και προκαλεί σοβαρά προβλήματα στα οικοσυστήματα.

23

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που υπάρχουν,το φαινόμενο αυτό έχει πάρει ανησυχητικές διαστάσεις, γιατί εμφανίζονται τρύπες του όζοντος και πάνω απο κατοικημένες περιοχές του πλανήτη μας, μη εξαιρουμένης και της χώρας μας.Στην Ελλάδα, σημαντική έρευνα στον τομέα αυτό διεξάγεται στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης υπό την εποπτεία του καθηγητή Χ.Ζερεφού.

Επιπτώσεις της τρύπας του όζοντος

Ελάττωση της συγκέντρωσης του όζοντος στην στρατόσφαιρα μπορεί να προκαλέσει:

• Αύξηση των παθήσεων καρκίνου του δέρματος και των μελανωμάτων

• Αύξηση των οφθαλμικών παθήσεων

• Εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος και εξάπλωση των μολυσματικών ασθενειών

24

Παράλληλα η μεγάλη συγκέντρωση του όζοντος στην τροπόσφαιρα μπορεί να προκαλέσει:

• Αναπνευστικές παθήσεις

• Αλλοίωση πρωτεϊνών

• Κλιματικές αλλαγές και καταστροφή υλικών

25

Υδρογονάνθρακες

Υδρογονάνθρακες ονομάζονται όλες εκείνες οι ενώσεις που αποτελούνται από άνθρακα και υδρογόνο. Είναι οργανικές ενώσεις και έχουν τον γενικό τύπο CxΗy. Οι υδρογονάνθρακες διαιρούνται σε κορεσμένους, ακόρεστους και αρωματικούς. Κύρια πηγή τους είναι οι ατελείς καύσεις των πτητικών καυσίμων, οι διαφυγές υγραερίων, η εξάτμιση της βενζίνης και άλλων πετρελαιοειδών. Οι υδρογονάνθρακες που περιέχονται στα καύσιμα εισέρχονται στην ατμόσφαιρα απευθείας ή ως παραπροϊόντα της μερικής καύσης άλλων υδρογονανθράκων.

Επιπτώσεις των υδρογονανθράκων στην ατμόσφαιρα

Οι αέριοι ρύποι αλλά και όλες οι οργανικές ενώσεις που εκπέμπονται στην ατμόσφαιρα είτε από τα αυτοκίνητα είτε από τις εξατμίσεις διαλυτών βενζίνης, συμμετέχουν σε πολλές αντιδράσεις, συνεισφέροντας και στη δημιουργία φωτοχημικού νέφους. Απορροφούν την υπεριώδη ακτινοβολία και σχηματίζουν διάφορα προϊόντα οξείδωσης, όπως κεκτόνες, καρβοξυλικά οξέα κ.λπ.

Από τους πιο δραστικούς υδρογονάνθρακες είναι τα τερπένια, τα οποία αντιδρούν ταχύτατα με την υδροξυλική ρίζα και το όζον και τα προϊόντα τους δημιουργούν μια γαλαζωπή ομίχλη στην ατμόσφαιρα ιδιαίτερα σε περιοχές με μεγάλη βλάστηση. Υπάρχουν όμως και κατηγορίες υδρογονανθράκων όπως οι κορεσμένοι που όταν αντιδρούν με την υδροξυλική ρίζα είναι η μοναδική αιτία απομάκρυνσης τους από την ατμόσφαιρα. Από διάφορες μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί, προκύπτει ότι στην Ελλάδα το 40% των διαλυτών καταναλίσκονται στο λεκανοπέδιο Αθηνών και εκτιμάται ότι είναι ο δεύτερος κατά σειρά μεγέθους ρυπαντής της ατμόσφαιρας.

ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΩΝ ΡΥΠΩΝ-ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ

ΟΜΑΔΑ:ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΙ

ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΜΑΣΤΟΡΑΚΟΥ ΔΩΡΑΜΠΙΣΤΑ ΞΕΝΙΑΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΒΑΓΓΈΛΗΣ

ΕΠΙΒΛΕΠΟΝΤΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ: ΨΑΡΡΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ, ΤΣΙΤΣΙΛΙΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

3Ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΝΙΚΑΙΑΣ 2011-2012

ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΙ

Σύμφωνα με την εθνική και κοινοτική νομοθεσία αποτελεί υποχρέωση της χώρας η λειτουργία δικτύου σταθμών μέτρησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

Το τμήμα ποιότητας ατμόσφαιρας που ανήκει στην διεύθυνση ελέγχου ατμοσφαιρικής ρύπανσης και θορύβου (ΕΑΡΘ) του ΥΠΕΚΑ είναι υπεύθυνο για την λειτουργία του δικτύου μέτρησης ατμοσφαιρικής ρύπανσης της περιοχής Αττικής. Την ευθύνη της λειτουργίας των υπόλοιπων σταθμών του ΕΔΠΑΡ έχουν οι υπηρεσίες των Περιφερειών.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΠΕΔΩΝ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

Οι παράγοντες που επηρεάζουν την αστική ρύπανση στην Νίκαια (και γενικότερα την Αθήνα) είναι οι εξής. Αρχικά είναι η κεντρική θέρμανση, η βιομηχανία και η κυκλοφορία των αυτοκινήτων η οποία είναι από τις σημαντικότερες πηγές. Επίσης, η αστικοποίηση, η έλλειψη πρασίνου και η μεταφορά σωματιδιακής ρύπανσης από μεγάλες αποστάσεις. Ακόμα, η ετήσια γήρανση των αυτοκινήτων, η αύξηση του πλήθους των Ι.Χ και της κατανάλωσης των καυσίμων. Επιπλέον, να επισημάνουμε ότι η απελευθέρωση της πετρελαιοκίνησης στην Αθήνα και την Θεσσαλονίκη διογκώνει τους αστικούς ρύπους. Τέλος, η αύξηση χρήσης των τζακιών λόγω οικονομικής κρίσης αποδεικνύεται ένας ακόμα παράγοντας ατμοσφαιρικής επιβάρυνσης λόγω των αυξημένων σωματιδίων που εκλύονται.

ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΛΕΚΑΝΟΠΕΔΙΟΥ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Η κλειστή τοπογραφία του λεκανοπεδίου της Αθήνας, δυσχεραίνει την

ατμοσφαιρική κυκλοφορία και τον αερισμό, συνεπώς και τη διάχυση των ρύπων λόγω της ύπαρξης ορεινών όγκων.

Οι κλιματολογικοί παράγοντες όπως η μεγάλη συχνότητα θερμοκρασιακών αναστροφών, η μεγάλη διάρκεια ηλιοφάνειας, η ένταση της ηλιακής ακτινοβολίας και οι υψηλές θερμοκρασίες ευνοούν τη συσσώρευση ρύπων και το σχηματισμό δευτερογενών.

Οι μετεωρολογικοί παράμετροι 1) Η διεύθυνση και η ένταση του ανέμου2) Η ευστάθεια της ατμόσφαιρας3) Η ένταση της ηλιακής ακτινοβολίας4) Η βροχόπτωση5) Η υγρασία της ατμόσφαιρας

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΠΕΔΩΝ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

1)Η διεύθυνση και η ένταση του ανέμου2) Ευστάθεια της ατμόσφαιρας 3)Βροχόπτωση4) Υγρασία5) Θερμοκρασία Ειδικά φωτοχημικοί ρύποι1)Ένταση ηλιακής ακτινοβολίας2)Διάρκεια ηλιοφάνειας

ΜΕΤΡΟΥΜΕΝΟΙ ΡΥΠΟΙ

Η μέτρηση των ρύπων γίνεται σε συνεχή βάση καθ’ όλη την διάρκεια του 24ώρου.

Ο κάθε αναλυτής δίνει μια τιμή περίπου κάθε λεπτό. Με ένα μικροεπεξεργαστή, που βρίσκεται σε κάθε αυτόματο σταθμό και που είναι συνδεδεμένος με τους αυτόματους αναλυτές. Οι τιμές αυτές μεταβιβάζονται στον κεντρικό υπολογιστή της υπηρεσίας , μέσω τηλεφωνικής γραμμής και με αυτόν τον τρόπο είναι δυνατή η συνεχής παρακολούθηση των επιπέδων ατμοσφαιρικής ρύπανσης της περιοχής.

ΜΗΝΙΑΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΩΝ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΩΝ ΤΩΝ ΡΥΠΩΝ Οι πρωτογενείς ρύποι παρουσιάζουν μεγαλύτερες τιμές τους

μήνες του χειμώνα. Αυτό οφείλεται στη λειτουργία της κεντρικής θέρμανσης. Το βενζόλιο παρουσιάζει τις μεγαλύτερες τιμές το χειμώνα ενώ το καλοκαίρι παρουσιάζονται χαμηλότερες τιμές γιατί εκτός από τη μειωμένη κυκλοφορία μέρος του βενζολίου καταστρέφεται λόγω συμμετοχής του στις φωτοχημικές αντιδράσεις. Ο δευτερογενής ρύπος όζον παρουσιάζει μεγαλύτερες τιμές τη θερινή περίοδο του έτους ενώ το διοξείδιο του αζώτου δεν παρουσιάζει σαφή μηνιαία μεταβολή. Οι αυξημένες τιμές της συγκέντρωσης του όζοντος τους καλοκαιρινούς μήνες οφείλονται στην αυξημένη ηλιοφάνεια δεδομένου ότι ο ρύπος αυτός σχηματίζεται από φωτοχημικές διεργασίες στις οποίες καθοριστικό ρόλο παίζει η ηλιακή ακτινοβολία.

Συμπεράσματα από την παρακολούθηση ημερήσιων τιμών ρύπων (Πηγή ΥΠΕΚΑ)

Μεγαλύτερες τιμές για τους πρωτογενείς ρύπους CO, SO2, ΝΟ και βενζόλιο

παρουσιάζονται γενικά το πρωί (8-10) και το βράδυ (9-11). Αυτό οφείλεται

στο ότι αφ’ ενός μεν, τις ώρες αυτές επικρατούν ευνοϊκές για τη συσσώρευση

των ατμοσφαιρικών ρύπων μετεωρολογικές συνθήκες, αφ’ ετέρου δε,

συμπίπτουν χρονικά οι ώρες λειτουργίας της κεντρικής θέρμανσης και οι

αιχμές κυκλοφορίας. Για το διοξείδιο του αζώτου, ΝΟ2 , οι μέγιστες τιμές

εμφανίζονται τις πρωινές ώρες 10-11, δηλαδή παρουσιάζουν κάποια χρονική

υστέρηση που είναι απαραίτητη για το σχηματισμό τους, ενώ για το Ο3 το

ημερήσιο μέγιστο εμφανίζεται τις μεταμεσημβρινές ώρες, όταν η ένταση της

ηλιακής ακτινοβολίας και η θερμοκρασία παρουσιάζουν το μέγιστο.

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΙΜΩΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΜΕ ΟΡΙΑ (παρακολούθηση καθημερινών δελτίων ατμοσφαιρικής ρύπανσης από ΥΠΕΚΑ)

Κάποιοι από τους ρύπους που μετριούνται από τους σταθμούς του λεκανοπεδίου κάθε χρόνο είναι οι παρακάτω :

Α) Αιωρούμενα Σωματίδια ( στον σταθμό Πειραιά παρατηρήθηκαν σημαντικές υπερβάσεις)

Β) Διοξείδιο του θείου ( Ο ρύπος αυτός παλαιότερα αποτελούσε πρόβλημα, έχει καταπολεμηθεί και δεν ξεπερνάει τα όρια σε καμιά θέση μέτρησης. Δεν αποτελεί σήμερα πρόβλημα για το λεκανοπέδιο της Αθήνας.)

Γ) Διοξείδιο του αζώτου. (Το διοξείδιο του αζώτου σε σχέση με τους στόχους και τα όρια της νέας οδηγίας παρουσιάζει, κάποιες υπερβάσεις. Έτσι η ρύπανση από το ρύπο αυτό αξιολογείται σαν σημαντική, ιδιαίτερα για τα επόμενα χρόνια, που θα τεθεί σε πλήρη ισχύ η νέα οδηγία.)

Δ) Όζον( Για τον ρύπο αυτό παρουσιάστηκαν υπερβάσεις τόσο του ορίου ενημέρωσης όσο και του ορίου συναγερμού. Κατά κύριο λόγο στους περιφερειακούς σταθμούς μέτρησης.)

Ε) Μονοξείδιο του άνθρακα( Ο ρύπος αυτός βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα, δεν ξεπερνάει τα όρια της νέας οδηγίας και ουσιαστικά δεν αποτελεί πρόβλημα για την Αθήνα)

ΣΤ) Μόλυβδος Ζ) Νικέλιο, Αρσενικό, ΚάδμιοΗ) Βενζόλιο Θ) Βενζο(α)πυρένιο

Επίσκεψη της ομάδας μας σε ΚΤΕΟ

Επισκεφτήκαμε με συνοδεία του καθηγητή Κου Τσιτσιλιάνου, ιδιωτικό ΚΤΕΟ στη περιοχή της Νίκαιας και με την βοήθεια του υπεύθυνου, παρακολουθήσαμε τον τρόπο μέτρησης των καυσαερίων από τις εξατμίσεις των αυτοκινήτων Είδαμε τα όργανα που χρησιμοποιούν και τους ρύπους που μετρώνται μέσω αυτών. Μας ενημέρωσαν για τις σημαντικές διαφορές που παρουσιάζουν οι ρύποι των παλαιών αυτοκινήτων από τα αυτοκίνητα νέας τεχνολογίας. Τέλος πήραμε φωτογραφίες .

ΟΙ ΡΥΠΟΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΑΣ

ΟΜΑΔΑ: ΦΥΣΙΚΟΙ-ΙΣΤΟΡΙΚΟΙΜάριος ΔεριζιώτηςΓιάννης ΚωστάκοςΓιάννης ΜιχαλακάκοςΓιάννης Τσούλφας

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η καταστροφή του περιβάλλοντος από τον άνθρωπο δεν αποτελεί πλέον θέμα ενασχόλησης μιας μικρής ομάδας ερευνητών αλλά και αντικείμενο προβληματισμού και θέλησης για δράση της πλειοψηφίας της κοινωνίας. Πληθαίνουν οι φωνές που θεωρούν ότι η κλιματική αλλαγή δεν είναι μόνο ένα πρόβλημα περιβαλλοντικό αλλά και κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό.

Ο ζωγραφικός πίνακας του Claude Monet δείχνει τις ακτίνες του ήλιου να προσπαθούν να διαπεράσουν την καπνο-ομιχλώδη ατμόσφαιρα του Λονδίνου.

Στην εργασία που πραγματοποιήθηκε ερευνήθηκαν τα παρακάτω θέματα:

1)Τι είναι η όξινη βροχή και πώς επιδρά στα μνημεία του αρχαίου πολιτισμού καθώς και στην καθημερινή ζωή.

2)Οι διαφορές ανάμεσα στην όξινη και κανονική βροχή. 3)Το ιστορικό της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. 4)Οι συνέπειες της ρύπανσης στον άνθρωπο σε βάθος χρόνου.

Η περιβαλλοντική ρύπανση δεν είναι νέο φαινόμενο. Ένας από τους λόγους που ανάγκαζαν τις πρώτες φυλές σε νομαδική ζωή ήταν η ανάγκη να απομακρύνονται περιοδικά από την δυσοσμία την οποία δημιουργούσαν τα απόβλητα των ζώων και των ανθρώπων. Η ανακάλυψη της φωτιάς δημιούργησε πρόσθετα προβλήματα γεμίζοντας τον αέρα στις περιοχές κατοικίας με προϊόντα ατελούς καύσης. Η ανακάλυψη της καμινάδας μετατόπισε το πρόβλημα προς την ευρύτερη περιοχή και είχε σαν αποτέλεσμα η ατμόσφαιρα σε πυκνοκατοικημένες περιοχές να είναι καπνώδης.

Η βιομηχανική επανάσταση τον 19ο αιώνα οδήγησε στην εντατική χρήση του κάρβουνου κυρίως και σε μικρότερο βαθμό του πετρελαίου για την παραγωγή ενέργειας με αποτέλεσμα να υπάρχουν πολύ μεγάλα περιβαλλοντικά προβλήματα από τον καπνό και την στάχτη.

Παρόλο που η ατμοσφαιρική ρύπανση δεν μπορεί να θεωρηθεί αποκλειστικό προνόμιο της σύγχρονης εποχής, μια σειρά από μεγάλα επεισόδια τις τελευταίες

δεκαετίες μας υπενθύμισαν το μέγεθος του προβλήματος και την ανάγκη ελέγχου της ποιότητας του αέρα που αναπνέουμε. Χαρακτηριστικά αναφέρεται η πόλη Donora των Ηνωμένων Πολιτειών όπου κατά την διάρκεια ενός τετραήμερου επεισοδίου

ρύπανσης σημειώθηκαν 20 θάνατοι και 6,000 ασθένειες οι οποίες συνδέθηκαν με την αέρια ρύπανση. Για να εκτιμηθεί σωστά το μέγεθος του προβλήματος θα πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι ο πληθυσμός της πόλης ήταν μόλις 14,000 κάτοικοι. Το μεγαλύτερο, όμως, επεισόδιο συνέβη στο Λονδίνο το 1952 όταν μια εβδομάδα υψηλών επιπέδων ρύπανσης είχε σαν αποτέλεσμα να συμβούν 4,000 «πλεονάζοντες» θάνατοι (σύγκριση των ρυθμών θανάτου πριν και μετά το επεισόδιο) οι οποίοι αποδόθηκαν στην ρύπανση.

Η ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΜΑΣ ΚΑΙ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΜΑΣ ΖΩΗ

Οι κάτοικοι των δήμων του Πειραιά βρίσκονται αντιμέτωποι καθημερινά με την αυξημένη ατμοσφαιρική ρύπανση, με την αυθαίρετη απόρριψη σκουπιδιών, με την έλλειψη αστικού και περιαστικού πρασίνου, την μεγάλη ηχητική ρύπανση, την χωρίς όρους δόμηση και γενικά οι περιοχές στις οποίες κατοικούν θεωρούνται από τις πλέον υποβαθμισμένες του λεκανοπεδίου και ειδικότερα η Νίκαια που συγκεντρώνει πληθυσμό άνω των 200.000 κατοίκων.

Η Νίκαια επειδή βρίσκεται σε μικρότερο υψόμετρο σε σχέση με άλλες περιοχές ,φαίνεται ότι σε περιόδους άπνοιας ’’συσσωρεύει’’ πληθώρα ρύπων. Από μελέτη που πραγματοποιήσαμε συμπεραίνουμε ότι και στο δικό μας Δήμο τα σημαντικότερα προβλήματα ρύπανσης προέρχονται από τα καυσαέρια των αυτοκινήτων και των καυστήρων .Παρ’ όλα αυτά η επίσκεψη μας στο άλσος του Αγίου Φιλίππου έδειξε ότι το άλσος ήταν καθαρό, φροντισμένο και περιποιημένο πράγμα που δείχνει ότι ο Δήμος της Νίκαιας με την εμφύτευση και την προστασία του πρασίνου αντιμετωπίζει πολλά από τα περιβαλλοντικά προβλήματα.

ΜΝΗΜΕΙΑ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ

Τα μνημεία αποτελούν αποδεικτικά στοιχεία της ιστορίας και του πολιτισμού .Η ζωντανή ιστορία μιας χώρας είναι κυρίως τα αρχαιολογικά μνημεία αυτής ,τα . Αρχαιλογικά ευρήματα ,οι ενεπίγραφες πλάκες ,τα έργα τέχνης της κάθε εποχής που διατηρήθηκαν ή ήλθαν στην επιφάνεια .Το μάρμαρο ήταν αυτό που χρησιμοποιήθηκε σε μεγαλύτερη κλίμακα ,για αυτό στην συγκεκριμένη εργασία γίνεται μελέτη του μηχανισμού διάλυσής του ,ώστε να διεξαχθούν συμπεράσματα για την προστασία του.

H ΟΞΙΝΗ ΠΡΟΣΒΟΛΗ

Η ΟΞΙΝΗ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΚΑΙ ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ

Το νερό της βροχής , που σε ρυπασμένη ατμόσφαιρα περιέχει εκτός από το ασθενές ανθρακικό οξύ (H2CO3) και τα ισχυρά οξέα H2SO4 και HNO3, όταν έρχεται σε επαφή με το μάρμαρο το διαλύει και δημιουργεί διαλύματα Ca(HCO3)2 , CaSO4, Ca(NO3)2. Οι δράσεις αυτές οφείλονται αποκλειστικά στην ρύπανση της ατμόσφαιρας από τους ρύπους SOX και NOX, που η παρουσία τους αυξήθηκε αισθητά σ ΄ όλες τις χώρες αλλά και στην Ελλάδα ιδίως μετά την εντατική εκβιομηχάνιση της μεταξύ των ετών 1954-1965. Οι δράσεις αυτές είναι ταχύτατες και πραγματοποιούνται μόνο με την παρουσία του νερού της βροχής που μετατρέπουν τα παραπάνω οξείδια σε οξέα. Αυτή είναι η λεγόμενη «οξινη προσβολή».

Αποτελέσματα αυτής της προσβολής είναι η εξάλειψη των εξοχών, δηλ. των λεπτομερειών των αγαλμάτων διακόσμων, οι ρυγματώσεις οι αποφλοιώσεις των μαρμάρων και οι αποκολλήσεις κομματιών τους, επειδή λέγεται η συνοχή των κόκκων τους. Για τους λόγους που προαναφέρθηκαν, τα ευαίσθητα τμήματα των μνημείων όπως για παράδειγμα τα αγάλματα, έπρεπε να προστατευθούν από το νερό της βροχής. Αυτό έγινε με ξύλινα στέγαστρα για τις Καρυάτιδες, τα αγάλματα του Παρθενώνα Κέκροπας – Πάνδροσος και Καλλιρρόη και τη δυτική ζωφόρο (προτού μεταφερθούν στο μουσείο σε αδρανή ατμόσφαιρα αζώτου, οι Καρυάτιδες και ο Κέκροπας).

ΚΑΝΟΝΙΚΗ ΒΡΟΧΗ Το καθαρό νερό,Η2Ο,έχει pH 7 και είναι ουδέτερο.

Εν τούτοις ,η κανονική βροχή έχει pH 6 και είναι ελαφρός όξινη .Αυτό οφείλεται στην φυσιολογική ύπαρξη διοξειδίου του άνθρακα,CO2,στην ατμόσφαιρα ,το οποίο αντιδρά με το νερό και παράγεται ανθρακικό οξύ,H2CO3.

ΟΞΙΝΗ ΒΡΟΧΗ . Η όξινη βροχή έχει pH από 2(όξινη) έως 5(λίγο

όξινη).Αυτό οφείλεται στην ύπαρξη αερίων ρυπών στην ατμόσφαιρα ,που εκλύονται από τα εργοστάσια ,τις βιομηχανίες ,τα αυτοκίνητα ,τις κεντρικές θερμάνσεις των σπιτιών κ.ά.. Οι κυριότεροι ρύποι που προκαλούν την όξινη βροχή είναι το διοξείδιο του θείου ,SO2 ,και τα οξείδια του αζώτου , NOx ,τα οποία αντιδρώντας με το νερό μετατρέπονται σε H2SO4 και HNO3.

ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΟΞΙΝΗΣ ΒΡΟΧΗΣ

Τo φαινόμενο της όξινης βροχής συναντάται κυρίως σε περιοχές με έντονη βιομηχανική ανάπτυξη ή αυξημένη χρήση συμβατικών καυσίμων όταν δεν λαμβάνονται μέτρα περιορισμού των αερίων εκπομπών .Η όξινη βροχή επηρεάζει τα διάφορα οικοσυστήματα ,με αποτέλεσμα ολόκληρα δάση να καταστρέφονται καθώς τα δέντρα δεν αντέχουν το όξινο pH.

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΣΤΗΝ

ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ

ΝΙΚΟΣ ΜΑΡΙΝΑΚΗΣ ΡΙΓΚΕΡΣ ΜΕΜΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΠΟΥΛΜΕΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΤΟΓΛΟΥ

ΟΜΑΔΑ:ΒΙΟΛΟΓΟΙ

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΟΖΟΝΤΟΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ

Το όζον στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας απορροφά την επικίνδυνη ακτινοβολία για τους ζωντανούς οργανισμούς. Οι μεγαλύτερες συνέπειες από τη μείωση του στρατοσφαιρικού όζοντος και η αντίστοιχη αύξηση της υπεριώδους ακτινοβολίας θα είναι η αύξηση των καρκίνων του δέρματος στον άνθρωπο.

Με τη μείωση των επιπέδων του όζοντος, η ατμόσφαιρα χάνει όλο και περισσότερες από τις προστατευτικές ιδιότητες της από τις υπεριώδεις ακτινοβολίες που φτάνουν στη Γη.

Σε μεγάλο κίνδυνο βρίσκονται τα παιδιά, καθώς το μεγαλύτερο ποσοστό ηλιακής ακτινοβολίας, περίπου τα 80%, το

προσλαμβάνουμε μέχρι την ηλικία των 21 ετών, ενώ ένα μεγάλο μέρος της πρόσληψης ηλιακής ακτινοβολίας γίνεται μέσα στο πλαίσιο των σχολικών δραστηριοτήτων. Υπολογίζεται ότι ένας στους δύο Έλληνες έχει πάθει ηλιακό έγκαυμα πριν κλείσει το 18ο έτος της ζωής του, ενώ οι ειδικοί προειδοποιούν ότι πέντε εγκαύματα κατά τη διάρκεια της ειδικής ηλικίας τριπλασιάζουν τον κίνδυνο να αναπτύξει κάποιος καρκίνο του δέρματος στην ηλικία των 50 ετών.

Τροποσφαιρικό όζον

Η σημασία του τροποσφαιρικού όζοντος έγκειται και στις συνέπειες που έχει τόσο στον άνθρωπο όσο και στο φυτικό βασίλειο και τα διάφορα υλικά. Ως αναφορά τις επιπτώσεις του όζοντος στον άνθρωπο η συνεχής έκθεση του ανθρώπου σε υψηλές τιμές όζοντος μπορεί να του προκαλέσει μόνιμη βλάβη στους πνεύμονες. Διαλύεται δύσκολα στο νερό για αυτό και μπορεί να διεισδύσει μέχρι τους πνεύμονες με όλες τις αρνητικές συνέπειες για την υγεία των ανθρώπων. Το όζον σε ψηλές συγκεντρώσεις (>140 ppbv) μπορεί να ερεθίσει το αναπνευστικό σύστημα, προκαλώντας βήχα, αίσθημα ξηρότητας στο λαιμό και πόνο στο στήθος, φλεγμονή στους πνεύμονες και πιθανή επιδεκτικότητα σε μολύνσεις του αναπνευστικού. Η υγεία των ατόμων που υποφέρουν από άσθμα μπορεί να επιδεινωθεί.

Το όζον έχει επίσης αρνητικές επιπτώσεις στις αγροτικές καλλιέργειες, δασική και άλλη βλάστηση καθώς είναι φυτο-τοξικό στοιχείο που σημαίνει ότι όταν βρίσκεται σε μεγάλες συγκεντρώσεις γίνεται επικίνδυνο για τα φυτά και δάση.

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΙΩΡΟΥΜΕΝΩΝ ΣΩΜΑΤΙΔΙΩΝ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ

Ένας ενήλικας αναπνέει περίπου 10.000 λίτρα μολυσμένου αέρα κάθε μέρα με αποτέλεσμα την μεγάλη αύξηση στον αριθμό των θανάτων αλλά και ασθενειών του αναπνευστικού και του καρδιαγγειακού συστήματος! Τα λεπτά σωματίδια μπορούν να προκαλέσουν συνέπειες στην αναπνευστική λειτουργία ενώ παράλληλα λόγω του μικρού μεγέθους τους είναι ικανά να διανύσουν μεγάλες αποστάσεις σε μικρό χρονικό διάστημα! Επιστήμονες κατέγραψαν σε 50 διαφορετικές κατοικίες της Αθήνας όπου μέσα σε αυτές βρίσκεται και η πόλη μας μείγμα επικίνδυνων αερίων σε πολύ υψηλές συγκεντρώσεις!

ΕΜΦΡΑΓΜΑΤΑ ΛΟΓΩ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ

Μελέτες επιστημόνων έδειξαν πως οι ατμοσφαιρικοί ρύποι που εκπέμπονται από φορτηγά, λεωφορεία και εργοστάσια που καίνε κάρβουνο αυξάνουν τον κίνδυνο των εμφραγμάτων και των εγκεφαλικών!

Το μικροσκοπικό μέγεθος των μικροσωματίων τα βοηθάει να εισέρχονται στον ανθρώπινο οργανισμό με αποτέλεσμα την καταστροφή των μακροφάγων και τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων!

Η συγκέντρωση τέτοιων στρωμάτων παρεμποδίζει τη φυσιολογική ροή του αίματος, ενώ η διάρρηξή τους προκαλεί τη δημιουργία θρόμβων, που μπορεί να πυροδοτήσουν καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό επεισόδιο!

ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΟΞΕΙΔΙΩΝ ΤΟΥ ΘΕΙΟΥ

Το οξείδιο του θείου (SO2) μπορεί σε υψηλές συγκεντρώσεις (>20 ppm) να επιδράσει επικίνδυνα στο αναπνευστικό σύστημα του ανθρώπου και είναι δυνατό να προκαλέσει τη δημιουργία πνευμονικού οιδήματος, ενώ σε χαμηλές συγκεντρώσεις (0.1-0.7 ppm) αλλά σε μεγάλο χρονικό διάστημα συνήθως υπάρχει αύξηση των αναπνευστικών νοσημάτων!

ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΟΞΕΙΔΙΩΝ ΤΟΥ ΑΖΩΤΟΥ

Από πειράματα σε ζώα οι επιστήμονες παρατήρησαν πως όταν τα ζώα είναι εκτεθειμένα σε μεγάλες συγκεντρώσεις NO παρουσιάζουν παράλυση και σπασμούς του νευρικού συστήματος!

Το NO2 προκαλεί ερεθισμούς στα μάτια και στους πνεύμονες. Είναι ικανό να αντιδράσει με τους υδρατμούς των βρόγχων και των κυψελίδων και προκαλεί ερεθισμούς με βασικό σύμπτωμα να είναι το πνευμονικό οίδημα το οποίο όταν η συγκέντρωση του NO2 είναι μεγαλύτερη των 150 ppm προκαλεί θάνατο!

ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΜΟΝΟΞΕΙΔΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ

Το CO είναι αέριο άχρωμο, άοσμο και άγευστο. Σε υψηλές συγκεντρώσεις (>100ppm) είναι θανατηφόρο. Η τοξικότητα οφείλεται στην χημική συγγένεια με την αιμογλόβινη (Hb) του αίματος (200-300 μεγαλύτερη απ’ ότι του O2 με την Hb).Όταν αναπνέουμε το CO περιορίζει την οξυγόνωση των κυττάρων και αντικαθιστά το οξυγόνο στην οξυαιμογλοβίνη (O2-Hb) και δημιουργεί την καρβοξυαιμογλοβίνη (CO-Hb).

Ο καπνός του τσιγάρου περιέχει μεγάλες συγκεντρώσεις μονοξειδίου του άνθρακα. Υπολογίζεται ότι η συγκέντρωση CO στον καπνό του τσιγάρου, που εισπνέει ο καπνιστής κυμαίνεται μεταξύ 0,15 – 4% v/v. Ενδεικτικά αναφέρεται: Η μέση συγκέντρωση HbCO ενός μη καπνιστή είναι 1,3%, καπνιστή 10 τσιγάρων 3,8%, σε καπνιστή 40 τσιγάρων φτάνει το 7%.

Τα αυξημένα επίπεδα εκπομπής CO οδηγούν σε αύξηση της συχνότητας των στηθαγχικών ενοχλημάτων. Στο CO οφείλονται οι επιπτώσεις που προέρχονται από το φωταέριο και από τα καυσαέρια των μηχανών εσωτερικής καύσεως.

Συνέντευξη από Πνευμονολόγο ( Δεκέμβριος 2011 )

Τις ερωτήσεις διατύπωσαν οι μαθήτριες και οι μαθητές του Τρίτου Λύκειου Νίκαιας που συμμετέχουν στην ερευνητική εργασία «Η ατμοσφαιρική ρύπανση στην πόλη μας» . Τις απαντήσεις έδωσε η πνευμονολόγος Τσιτσιλιάνου Ευγενεία.

Ερώτηση 1η : Πόσο οι ατμοσφαιρικοί ρύποι μπορούν να επηρεάσουν την υγεία των ανθρώπων ; Πως ειδικότερα, επιβαρύνεται το αναπνευστικό μας σύστημα;

Απάντηση : Οι ατμοσφαιρικοί ρύποι προκαλούν τοξικό ερέθισμα στο

αναπνευστικό σύστημα. προκαλούν παραρυνοκολπίτιδα , καταρροή, ρυνική απόφραξη, πονοκέφαλο. Προκαλουν και πολλές άλλες σοβαρότερες παθήσεις . Ενδεικτικά μπορούμε να αναφέρουμε μερικές λίγο-πολύ ευρέως γνωστές :.

Αυξάνονται και οξύνονται οι βρογχίτιδες μέσα στον πληθυσμό. Πολλά νεαρά άτομα παρουσιάζουν βροχικό ασθμα. Οσοι έχουν κληρονομική προδιάθεση παρουσιάζουν βογχόσπασμα. Τέλος , μπορούμε να πούμε ότι οι ατμοσφαιρικοί ρύποι συμβάλλουν σημαντικά στην εμφάνιση βρογχοπνευμονίας.

Γενικά οι ατμοσφαιρικοί ρύποι ( NO2 , SO2 , CO, υδρογονάνθρακες ,οξείδια μεταλλων ) καταστρέφουν τον αμυντικό φραγμό του τραχειοβρογχικού δέντρου. Ο αμυντικός φραγμός αυτός είναι ένα κροσσωτό επιθήλιο , που κινείται προς άνω και προς έξω και έχει στόχο να διώχνει κάθε μικροσωματιδίο και μικρόβιο που βρίσκεται στον εισπνεόμενο αέρα. Επομένως , όταν υπαρχουν ατμοσφαιρικοί ρύποι , επειδή βλάπτεται ο αμυντικός φραγμός , τα μικροσωματίδια και τα μικρόβια εισχωρούν ευκολότερα στο αναπνευστικό σύστημα

Ερώτηση 2η : Ποιες ομάδες πληθυσμού είναι πιο ευάλωτες και γιατί; Απάντηση : Μία πρώτη κατηγορία ευάλωτων είναι κάποιοι άνθρωποι με

ορισμένες παθήσεις : Νεαρά άτομα που πάσχουν από βρογχικό άσθμα , καπνιστές ενήλικες που (λόγω του καπνίσματος) πάσχουν από χρόνια βρογχίτιδα , υπερήλικες που πάσχουν από καρδιοαγγειακά νοσήματα ή σακχαρώδη διαβήτη.

Δεύτερη κατηγορία είναι οι εργαζόμενοι σε ανθυγιεινές συνθήκες :• Όσοι εισπνέουν χρώματα και διαλυτικές πτητικές ουσίες π.χ. επιπλοποιοί• Όσοι εργάζονται σε βενζινάδικα• Σερβιτόροι και μουσικοί των νυχτερινών μπαρ ( λογω του καπνού των

τσιγάρων)• Οι εργαζόμενοι στα ναυπηγεία (ιδιαίτερα οι αμμοβολιστές)• Όσοι εργάζονται σε βιομηχανικές ή εμπορικές εταιρίες με πτητικές χημικές

ουσίες• Οι εργαζόμενοι σε αποθήκες • Όσοι εργάζονται με πίεση και κάτω από ψυχολογικό stress , γιατί η

ψυχολογική επιβάρυνση μειώνει σημαντικά την άμυνα του οργανισμού

Ερώτηση 3η Πώς πρέπει να αντιδρά ο πληθυσμός σε περίπτωση υπέρβασης των ορίων των ατμοσφαιρικών ρύπων;

Απάντηση : Πρώτα-πρώτα όσοι έχουν προδιάθεση σε βρογχικό άσθμα και γενικά όσοι επιβαρύνονται με ε τις παθήσεις που αναφέραμε στη 2η ερώτηση , πρέπει να ενημερώνονται από το δελτίο καιρού για τους ατμ. ρύπους και τα αλλεργιογόνα. Αν το δελτίο προβλέπει υπέρβαση των ορίων των ατμοσφαιρικών ρύπων τότε (οι άνθρωποι που ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες) πρέπει να μένουν σπίτι και μάλιστα με κλειστά παράθυρα ( 1 μόνο παράθυρο ανοιχτό και 2 ανεμιστήρες αντικριστά). Αν είναι αδύνατο να παραμείνουν στο σπίτι τότε όσοι κυκλοφορήσουν πρέπει να έχουν μαζί τους ένα βρογχοδιασταλτικό spray. Εκτός όμως από τις ευάλωτες ομάδες οι υπόλοιποι μπορούμε να παίρνουμε κάποια απλά μέτρα αυτοπροστασίας όπως : Αν οδηγούμε μηχανάκι πρέπει να φορέσουμε μάσκα. Πριν βγούμε έξω είναι καλό να καθαρίζουμε τη μύτη μας με φυσιολογικό ορό και αν μπορούμε να κάνουμε εισπνοές με ευκάλυπτο. Όμως οι αντιδράσεις μας δεν πρέπει να περιορίζονται σε τέτοιους μόνο τρόπους αλλά να επεκτείνονται και σε διεκδικήσεις προς τους εργοδότες και το κράτος. Στους χώρους δουλειάς πρέπει να απαιτούμε κλιματιστικά μηχανήματα καθώς και συσκευές καθαρισμού του αέρα ( ιονιστες). Ως ενεργοί πολίτες πρέπει να συμμετέχουμε σε κινητοποιήσεις με στόχο τη λήψη μέτρων για τον περιορισμό των ρύπων και την απομάκρυνση κάθε εστίας ρύπανσης.

Ερώτηση 4η : Από την εμπειρία σας έχετε αντιμετωπίσει περιστατικά που έχουν σχέση με αναπνευστικά προβλήματα λόγω ατμοσφαιρικής ρύπανσης;

Απάντηση : Εργάζομαι στο ΙΚΑ του Πειραιά. Κάθε μέρα το 1/3 περίπου των ασθενών που προσέρχονται έχουν σχέση με αναπνευστικά προβλήματα λόγω ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Παρουσιάζουν δυσφορία, βήχα, πτύελα, κρίση βρογχικού ασθματος και πνευμονία. Πρόκειται κυρίως για νεαρά άτομα που εργάζονται στο δρόμο, μεσα στην κυκλοφορία των αυτοκινήτων ,κυρίως courier, ταχυμεταφορείς, διανομείς διαφημιστικών φυλλαδιων, εξωτερικούς υπαλλήλους εταιριών . Ομως (σε μικρότερο βαθμό) προσερχονται με τα ιδια συμπτώματα και εμποροϋπάλληλοι, τραπεζοϋπάλληλοι, σερβιτόροι εστιατορίων, καθαρίστριες, χειριστές υπολογιστών και γενικά καθε είδους εργαζόμενοι που εργαζονται σε εσωτερικούς χωρους μεν αλλά στο κέντρο της πολης.

Ερώτηση 5η Ποια κατά την γνώμη σας πρέπει να είναι η συμβολή της επιστημονικής (ιατρικής) κοινότητας στα θέματα που αφορούν το περιβάλλον και ιδιαίτερα στη ρύπανση της ατμόσφαιρας;

Απάντηση : α) Χρειάζεται μία καλή ομάδα η οποία να μετρά την ατμοσφαιρική ρύπανση και να αναλύει τη σύσταση της, γιατί η σύσταση επηρεάζει το είδος των λοιμώξεων που παθαίνουμε. Αν , για παράδειγμα υπάρχει πολύ SO2, τότε

παρουσιάζεται αύξηση των ιογενών λοιμώξεων. Τα αποτελέσματα των μετρήσεων πρέπει να ανακοινώνονται καθημερινά με το δελτίο καιρού.β) Πρέπει να φτιάξουμε σε όλες τις γειτονιές της Αθήνας και του Πειραιά ιατρικά συνεργεία μέτρησης της αναπνευστικής ικανότητας των ανθρώπων ( σπειρομέτρηση). Η σπειρομέτρηση γίνεται μόνο από γιατρό.γ) Να διεκδικήσουμε εφοδιασμό των σχολείων με κατάλληλα όργανα (ροόμετρα) που μετρούν τον όγκο του εκπνεόμενου αέρα ανά min. Αν έχουμε μαθήτριες ή μαθητές με βρογχικό άσθμα τότε απαιτείται να μετρήσουμε αμέσως τον όγκο του εκπνεόμενου αέρα για να διαπιστώσουμε αν υπάρχει κίνδυνος κρίσης.

Η χρήση του ροόμετρου είναι εύκολη και μπορεί να γίνει από κάθε απλό άνθρωπο. Eπίσης πρέπει να απαιτήσουμε εφοδιασμό των σχολείων με μάσκες δ) Απαιτείται μία βαθειά έρευνα για να εντοπίσουμε τους γενεσιουργούς παράγοντες πολλών αναπνευστικών προβλημάτων. Είναι σίγουρο ότι πάρα πολλές ασθένειες οφείλονται στην ατμοσφαιρική ρύπανση αλλά δεν μπορούμε να το τεκμηριώσουμε πλήρως προς το παρόν. Πολλά πράγματα εξαρτώνται από τη δική μας ενεργοποίηση. Χρειάζεται , ανεξάρτητα από την πρόοδο της έρευνας που θα μας εξοπλίσει με επιστημονικά στοιχεία και άρα μεγαλύτερη δύναμη, να ξεκινήσουμε ένα μεγάλο αγώνα πολιτικό-κοινωνικό-δικαστικό για να περιορισθεί δραστικά η ατμοσφαιρική ρύπανση. Οι βλαβερές επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην υγεία μας είναι απίστευτα μεγάλες. Μάλλον είμαστε ανυποψίαστοι για το μέγεθος της καταστροφής που μας προκαλεί.

ΝΟΜΙΚΟ - ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ – ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ

ΟΜΑΔΑ: ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΝΟΜΟΘΕΤΕΣΟΜΑΔΑ: ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΝΟΜΟΘΕΤΕΣ

• Λάου Μαριάννα • Τασατζή Ματίνα• Σίκαλος Πέτρος• Παπαϊωάννου Άγγελος

Νομοθεσία σχετικά με την ποιότητα ατμόσφαιρας

Στη χώρα μας ισχύουν νομοθετημένα όρια και στόχοι για τους ρύπους διοξείδιο του θείου, αιωρούμενα σωματίδια (ΑΣ10 και ΑΣ2.5), διοξείδιο του αζώτου, όζον, μονοξείδιο του άνθρακα, βενζόλιο, μόλυβδο, αρσενικό, κάδμιο, και βενζο(α)πυρένιο σύμφωνα με αυτά που έχουν καθιερωθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα όρια ή στόχοι αυτοί αναφέρονται τόσο στην προστασία της ανθρώπινης υγείας όσο και των οικοσυστημάτων.

Αντιμετώπιση επεισοδίων ατμοσφαιρικής ρύπανσης

Με την Κ.Υ.Α 11824/1993 θεσμοθετείται σχέδιο δράσης για την αντιμετώπισηεπεισοδίων ατμοσφαιρικής ρύπανσης και τίθενται «όρια εκτάκτων μέτρων», για τον περιορισμό της ρύπανσης σε περιπτώσεις που κυρίως λόγωεξαιρετικά δυσμενών μετεωρολογικών συνθηκών για τη διάχυση της ρύπανσης, αναμένεται αύξηση των τιμών ρύπανσης. Τα μέτρα λαμβάνονται όταν οι μετρούμενες τιμές υπερβούν ή προσεγγίσουντα όρια εκτάκτων μέτρων (συναγερμού) και ταυτόχρονα υπάρχει πρόβλεψηγια μετεωρολογικές συνθήκες που ευνοούν τη διατήρηση ή αύξηση των τιμώνρύπανσης για τις επόμενες ή την επόμενη ημέρα.

Τα όρια λήψης έκτακτων μέτρων

Σταθμοί μέτρησης της Ατμοσφαιρικής ρύπανσης

Σύμφωνα με την εθνική και κοινοτική νομοθεσία αποτελεί υποχρέωση της χώρας

η λειτουργία δικτύου σταθμών μέτρησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

Σταθμοί μέτρησης

Αθηνάς,Αριστοτέλους,Γεωπονική,Λιόσια,Λυκόβρυση,Μαρούσι,Νέα Σμύρνη,

Πατησίων,Πειραιάς,Περιστέρι,Αγ.Παρασκευή,Ελευσίνα,Θρακομακεδόνες,

Κορωπί,Οινόφυτα,Αλίαρτος.

ΟΡΙΑ ΕΚΤΑΚΤΩΝ ΜΕΤΡΩΝ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΑΡΘΡΟ(19)

Απαιτούμενα μέτρα σε περίπτωση υπέρβασης των ορίων ενημέρωσης ή συναγερμού

Όταν παρατηρείται υπέρβαση του ορίου ενημέρωσης που προβλέπεται από τις κοινοτικές οδηγίες οι κατά τόπους Περιφέρειες οφείλουν να μεριμνούν για την ενημέρωση του κοινού μέσω του ραδιοφώνου .της τηλεόρασης ,των εφημερίδων ή του διαδικτύου .Για την Περιφέρεια Αττικής την αρμοδιότητα αυτή έχει το ΥΠΕΚΑ ,με την επιφύλαξη του άρθρου 210.

Το πρόβλημα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης είναι διεθνές

Η ατμοσφαιρική ρύπανση αντιμετωπίζεται μέχρι τώρα με διάφορες πολιτικές αποφάσεις. Μία απόπειρα έγινε με το Πρωτόκολλο του Κιότο σε διεθνές επίπεδο και άλλες δραστηριότητες του ΟΗΕ. Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής ένωσης καθιερώθηκε ο καταλύτης στα αυτοκίνητα και ο ιονισμός στις καμινάδες των εργοστασίων. Οι καταλύτες αποτρέπουν την εκπομπή των άκαυστων αερίων και οξειδίων που παράγουν οι μηχανές εσωτερικής καύσης, ενώ ο ιονισμός στις καμινάδες μειώνει την εκπομπή των βλαβερών αερίων κατά 90%. Επιπλέον στην αντιμετώπιση της ρύπανσης συμβάλλει και η στροφή στις καθαρές πηγές ενέργειας.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ,ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ 2007-2013

Το επιχειρησιακό πρόγραμμα οργανώνει κάποιες δράσεις για να καταπολεμηθεί η ατμοσφαιρική ρύπανση, αυτές αφορούν τα μέσα μαζικής μεταφοράς και τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας . Σχετικά με τα μέσα μαζικής μεταφοράς οργανώνονται ποδηλατόδρομοι, η προώθηση εναλακτικών μορφών κινητικότητας που να είναι φιλικές προς το περιβάλλον, καθώς και διοργάνωση καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων. Επίσης διοργανώνονται και ημερίδες σε κεντρικά αμαξοστάσια για την ενημέρωση των πολιτών σχετικά με την ασφάλεια τους και τον σχεδιασμό νέων οχημάτων για την μείωση των ρύπων. Επιπροσθέτως οργανώνεται και η προώθηση των νέων συγκοινωνιακών γραμμών όπως και για τη μείωση της τιμής των εισιτηρίων σε διάφορες κοινωνικές ομάδες. Από την άλλη πλευρά σχετικά με τη χρήση νέων υλικών και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας καθώς και ενημέρωση για τα οικονομικά κίνητρα που παρέχονται. Βέβαια και οι πολίτες μπορούν να συμμετέχουν και με δική τους πρωτοβουλία, εγκαθιστώντας ηλιακούς συλλέκτες στις στέγες ,τοποθετώντας οικονομικούς λαμπτήρες χαμηλής κατανάλωσης, ανακυκλώνοντας υλικά και τέλος κάνοντας συστηματικούς ελέγχους στα αυτοκίνητά τους , στους καυστήρες κλπ

Νέες τεχνολογίες μηδενίζουν τους ρύπους στα θερμοηλεκτρικά εργοστάσια

Βρυξέλλες…(Νέες τεχνολογίες μηδενίζουν τους ρύπους στα θερμοηλεκτρικά εργοστάσια…)

Η Ευρωπαϊκή Ένωση προωθεί την ανάπτυξη εργοστασίων ενέργειας που λειτουργούν με λιθάνθρακα ή φυσικό αέριο χωρίς όμως να εκπέμπουν διοξείδιο του άνθρακα, το βασικό αέριο του θερμοκηπίου.

Σε συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες τον Απρίλιο, αναφέρει το NewScientist.com, ο νέος επίτροπος Ενέργειας της ΕΕ, ο Λετονός Αντρις Πίελμπαγκς, υποστήριξε ότι οι θερμοηλεκτρικές μονάδες «μηδενικών εκπομπών» θα επιτρέψουν στην ΕΕ να πετύχει τους στόχους του Πρωτοκόλλου του Κιότο, παραμένοντας ταυτόχρονα ενεργειακά ανταγωνιστικοί.

Οι δύο νέες προτεραιότητες της ΕΕ για την ενεργειακή έρευνα, είπε ο Πίελμπαγκς, είναι η υιοθεσία καθαρών τεχνολογιών άνθρακα, τις οποίες προωθούν οι ΗΠΑ ως εναλλακτική λύση στις επιταγές του Κιότο, και η ανάπτυξη τεχνολογιών αποθήκευσης του διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπεται από τις θερμοηλεκτρικές μονάδες.

Μια τεχνολογία κατακράτησης είναι τα ειδικά φίλτρα που περιέχουν άμυνες και τοποθετούνται στις καμινάδες των εργοστασίων για να δεσμεύσουν το διοξείδιο του άνθρακα. Παρόμοιες τεχνικές χρησιμοποιούνται ήδη σε μικρότερη κλίμακα για την αφαίρεση του άνθρακα από το φυσικό αέριο, με σκοπό να αυξηθεί η αναλογία του υδρογόνου.

Το διοξείδιο του άνθρακα που έχει κατακρατηθεί από τη βιομηχανία μπορεί επίσης να αποθηκευτεί μόνιμα μέσα σε εξαντλημένες πηγές φυσικού αερίου και πετρελαίου ή σε πορώδη πετρώματα γεμάτα με αλμυρό νερό. Ήδη, η νορβηγική πετρελαϊκή εταιρεία κατακρατά εκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα από το φυσικό αέριο και το αποθηκεύει στο θαλασσινό νερό κάτω από τον υδροφόρο ορίζοντα. Η διοχέτευση πεπιεσμένου διοξειδίου του άνθρακα σε εξαντλημένες πηγές θα μπορούσε επίσης να απελευθερώσει υπολείμματα πετρελαίου ή φυσικού αερίου τα οποία δεν θα μπορούσαν να ανακτηθούν διαφορετικά. Σήμερα, το κόστος για τη μόνιμη αποθήκευση του διοξειδίου του άνθρακα ανέρχεται στα 40 με 60 δολάρια ανά τόνο. Αν η τιμή αυτή πέσει, οι θερμοηλεκτρικές τεχνολογίες «μηδενικής εκπομπής» θα μπορούσαν να ανταγωνιστούν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Έκθεση για τις μεθόδους κατακράτησης και αποθήκευσης του άνθρακα θα παρουσιαστεί το Νοέμβριο στις χώρες που έχουν υπογράψει το Πρωτόκολλο του Κιότο, από το Διακυβερνητικό Σώμα για τις Κλιματικές Αλλαγές του ΟΗΕ.

Οι ρύποι των αυτοκινήτωνΠοιοι είναι και τι επιπτώσεις έχουν στο Κράτος και Ευρωπαϊκή Ένωση θεσπίζουν όλο και πιο αυστηρά μέτρα στις

αυτοκινητοβιομηχανίες, όμως ο αυξανόμενος αριθμός των αυτοκινήτων εντείνει συνεχώς το πρόβλημα.

Η πηγή του κακού Κάθε αναφορά στους ρύπους που παράγει ένα αυτοκίνητο, φέρνει το κέντρο της προσοχής

στον τρόπο λειτουργίας μιας μηχανής εσωτερικής καύσης. Οι τετράχρονοι βενζινοκινητήρες που μας απασχολούν περισσότερο, έχουν πάνω από ένα αιώνα ζωής, με βελτιώσεις και άλματα στην απόδοση. Τα τελευταία χρόνια έχουν περιορίσει σημαντικά τις εκπομπές καυσαερίων ανά διανυόμενο χιλιόμετρο, όμως δεν παύουν να επιβαρύνουν μια ήδη δύσκολη κατάσταση.

Η καύση ορυκτών καυσίμων, και πιο συγκεκριμένα βενζίνης, σε ένα τέτοιο κινητήρα έχει εξαρχής μια σειρά προβλημάτων. Καθώς η χημική αντίδραση ανάμεσα στο καύσιμο και τον αέρα δεν γίνεται σε εργαστηριακές συνθήκες, η αντίδραση απέχει από το ιδανικό. Αντί για το θεωρητικό αποτέλεσμα (δηλαδή διοξείδιο του άνθρακα και νερό), η λειτουργία του κινητήρα έχει πολλά και ως επί το πλείστον επιβλαβή παράγωγα. Αυτό συμβαίνει κυρίως λόγω της κακής ανάμειξης του αέρα με τη βενζίνη, του ασυνεχούς μετώπου φλόγας στο θάλαμο καύσης καθώς και της ύπαρξης άλλων αερίων εκτός του οξυγόνου στον ατμοσφαιρικό αέρα. Με απλά λόγια μπορούμε με σιγουριά να πούμε πως η στοιχειομετρική καύση ισχύει μόνο στη θεωρία.

Η τεχνολογία στην υπηρεσία του περιβάλλοντος

Η τεχνολογία στην υπηρεσία του περιβάλλοντος Η κορυφαία αλλαγή στην τεχνολογία κινητήρων που περιόρισε

σημαντικά τους ρύπους, ήταν οι καταλύτες. Όπως σε κάθε χημική αντίδραση, έτσι και στα αυτοκίνητα, ο καταλύτης είναι κάτι που είτε προκαλεί μια αντίδραση είτε απλά την επιταχύνει, χωρίς ο ίδιος να επηρεάζεται. Στα αυτοκίνητα οι κεραμικοί καταλύτες τελευταίας γενιάς στοχεύουν κυρίως στα οξείδια του αζώτου και στο μονοξείδιο του άνθρακα. Αποτελούνται από μια κεραμική δομή, με μεταλλική επικάλυψη λευκόχρυσου, ρόδιου και παλλάδιου. Πρόκειται για πολύ ακριβά υλικά που καταφέρνουν να αποσπάσουν το οξυγόνο από τα NOx, δίνοντας καθαρό N2. Το οξυγόνο άμεσα καταλήγει στα μόρια μονοξειδίου, που καταλήγουν στο λιγότερο επιβλαβές CO2.

Η χρυσή αναλογία

Η χρυσή αναλογία Η μέχρι τώρα εμπειρία στο ζήτημα του μείγματος αέρα-βενζίνης έχει δείξει πως κινητήρες

χωρίς άμεσο ψεκασμό πετυχαίνουν τη βέλτιστη απόδοση και τα λιγότερα καυσαέρια με αρκετά πιο πλούσιο σε βενζίνη μείγμα. Αντιθέτως σύγχρονοι κινητήρες βενζίνης, με υψηλή πίεση στα μπεκ και άμεσο ψεκασμό, μπορούν να λειτουργήσουν αποδοτικά και με λιγότερο καύσιμο (δηλαδή με πιο φτωχό μείγμα). Η καλύτερη ανάμειξη μας φέρνει πιο κοντά στο στοιχειομετρικό μείγμα.

Προφανώς, το μεγαλύτερο ποσοστό των «προϊόντων» της καύσης είναι αυτά που περιμένουμε από την θεωρητική χημική αντίδραση, δηλαδή το αδρανές άζωτο, νερό και διοξείδιο του άνθρακα. Άκακα στην πρώτη επαφή ως επί το πλείστον, με επιφύλαξη για το CO2 που συντελεί στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Πέρα όμως από αυτά, οι σύγχρονοι αναλυτές καυσαερίων μπορούν με μεγάλη ευκολία να αποδείξουν την ύπαρξη πολλών επιβλαβών ενώσεων στην εξάτμιση ενός αυτοκινήτου. Για την ακρίβεια βρίσκουμε αρκετό μονοξείδιο του άνθρακα, πληθώρα άκαυτων υδρογονανθράκων και οργανικών ενώσεων καθώς και οξείδια του αζώτου. Κατά σειρά, το μονοξείδιο του άνθρακα είναι ένα άοσμο, αόρατο και δηλητηριώδες αέριο για τον ανθρώπινο οργανισμό, που σε μεγάλες συγκεντρώσεις προκαλεί από παράλυση έως ασφυξία και θάνατο. Οι άκαυτοι υδρογονάνθρακες είναι υποπροϊόντα της καύσης που έχουν μικρότερη αλυσίδα σε άνθρακες από το οκτάνιο, και κατά κύριο λόγο εντοπίζονται σε αέρια μορφή. Πρόκειται για καρκινογόνες ενώσεις για τον ανθρώπινο οργανισμό, που συντελούν τα μέγιστα στο σχηματισμό του νέφους.

Επίσης, τα οξείδια του αζώτου έχουν αντίστοιχο ρόλο στο νέφος των μεγάλων αστικών κέντρων, προκύπτουν από οξείδωση του αδρανούς αζώτου και σε μεγάλες συγκεντρώσεις είναι η αιτία της όξινης βροχής.

ΡΥΠΟΙ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΡΥΠΟΙ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Ο άνθρακας Οι γαιάνθρακες αποτελούν την κύρια καύσιμη ύλη για την παραγωγή ηλεκτρικής

ενέργειας σε παγκόσμια κλίμακα και δεύτερη σε ποσότητα ενεργειακή πηγή μετά το πετρέλαιο. Ανάλογα με την σύστασή τους διακρίνονται στις εξής κατηγορίες: τύρφη, λιγνίτης, υποπισσούχοι γαιάνθρακες, πισσούχοι γαιάνθρακες και ανθρακίτης. Στα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από καύση γαιανθράκων, η διαδικασία περιλαμβάνει: α) κονιοποίηση του γαιάνθρακα για αύξηση της επιφάνειάς του και συνεπώς βελτιστοποίηση της απόδοσης και της ταχύτητας καύσης του, β) καύση με θερμό ρεύμα αέρα υψηλής θερμοκρασίας (περίπου 1500oC), γ) παραγωγή ατμού υψηλής πίεσης και θερμοκρασίας από την παραγόμενη θερμική ενέργεια καύσης, και δ) λειτουργία γεννητριών παραγωγής ρεύματος με τη βοήθεια του παραγόμενου ατμού. Η καύση του άνθρακα αποτελεί την μεγαλύτερη πηγή εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα, και άλλων αερίων ρύπων, που θεωρείται η βασικότερη αιτία πρόκλησης του φαινομένου του θερμοκηπίου και κατά συνέπεια των ανεξέλεγκτων κλιματολογικών αλλαγών σε παγκόσμιο επίπεδο, που έχουν ήδη γίνει αισθητές, με καταστροφικές συνέπειες τόσο για το περιβάλλον όσο και για την ίδια τη ζωή.

Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ Σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Καρατζά, επίκουρο καθηγητή του

ενεργειακού τομέα του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης έχουν ανακαλυφτεί κάποια κινητά τηλέφωνα τα οποία έχουν την ικανότητα να μετράνε την ατμοσφαιρική ρύπανση. Προκειμένου να γνωρίζουμε, ανά πάσα στιγμή την κατάσταση του περιβάλλοντος όπου βρισκόμαστε θα πρέπει να υπάρχουν αισθητήρες παντού, κάτι που δεν γίνεται. Αλλά αυτό που έχουμε πλέον όλοι μας είναι ένα κινητό τηλέφωνο, τα οποίο έχει αισθητήρες για μέτρηση της θερμοκρασίας ή GPS''εξηγεί ο κ. Καρατζάς. Οι πολίτες έτσι, εκτιμά ο κ. Καρατζάς, μετατρέπονται από ''παθητικοί αποδέκτες'' σε συνδιαμορφωτές περιβαλλοντικών πολιτικών, αφού στόχος της συγκεκριμένης εφαρμογής είναι να δώσει στον πολίτη τη δυνατότητα να κατανοήσει ότι είναι συνυπεύθυνος για την κατάσταση του περιβάλλοντος''.

Κατασκευή ερωτηματολογίου

Ερμηνεία των αποτελεσμάτων

Από το δείγμα των ανθρώπων που συμμετείχαν στο ερωτηματολόγιο, βρέθηκε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό κινείται καθημερινά με ΙΧ . Αυτό μπορεί να ερμηνευτεί είτε γιατί τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς δεν εξυπηρετούν τους πολίτες στο βαθμό που θα έπρεπε (με συχνότερα δρομολόγια, σχεδιασμένες ανταποκρίσεις κλπ) είτε γιατί οι πολίτες δεν έχουν αναπτύξει στο βαθμό που θα έπρεπε οικολογική συνείδηση.

Επίσης οι περισσότεροι ελέγχουν σε τακτική βάση τα αυτοκίνητά τους και τους καυστήρες των κατοικιών τους , πράγμα που δείχνει ότι οι περισσότεροι είναι ενημερωμένοι ότι αυτό προστατεύει και τους ίδιους και το περιβάλλον.

Η χρήση φυσικού αερίου είναι ελάχιστα διαδεδομένη . Η πλειοψηφία χρησιμοποιεί πετρέλαιο με σημαντική επιβάρυνση για το περιβάλλον και την τσέπη τους. Πιστεύουμε ότι δεν υπάρχει ενημέρωση στο βαθμό που θα έπρεπε για την ασφάλεια του φυσικού αερίου καθώς και για τον τρόπο εγκατάστασής του.

Η πλειοψηφία του δείγματος πιστεύει ότι τα αυτοκίνητα και οι βιομηχανίες αποτελούν τις σημαντικότερες ρυπογόνες πηγές για την ατμόσφαιρα της πόλης μας.

Επίσης από τις απαντήσεις φαίνεται ότι έστω και σπάνια οι περισσότεροι έχουν βρεθεί αντιμέτωποι με αναπνευστικά προβλήματα λόγω ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

Σύμφωνα με την άποψη των περισσοτέρων η ενημέρωση των πολιτών είναι ευθύνη του υπουργείου περιβάλλοντος αλλά και της εκπαίδευσης.

Η γνώμη της πλειοψηφίας είναι ότι προτεραιότητα του υπουργείου υποδομών πρέπει να είναι η επέκταση του Μετρό στην πόλη μας καθώς και η κατασκευή ποδηλατοδρόμων.

Οι περισσότεροι γνωρίζουν οικογένειες που λόγω οικονομικής κρίσης αδυνατούν να χρησιμοποιήσουν πετρέλαιο ή άλλο καύσιμο. Αυτό πιστεύουμε ότι επιβάλλει την μείωση φόρων στα καύσιμα και την επιδότηση των οικονομικώς αδυνάτων .

• Ο έλεγχος ΚΤΕΟ θεωρούν οι περισσότεροι ότι αποτελεί ευθύνη της πολιτείας για την προστασία του περιβάλλοντος και των πολιτών , οπότε πρέπει να γίνεται δωρεάν.

• Παρότι η πλειοψηφία είναι ενημερωμένη για περιβαλλοντικά προβλήματα εν τούτοις ένα μεγάλο ποσοστό 40% δεν έχει την ενημέρωση που θα έπρεπε.

• Τέλος οι περισσότεροι θεωρούν ότι ο Δήμος δεν έχει συμβάλλει στο βαθμό που θα έπρεπε στον περιορισμό της ατμοσφαιρικής ρύπανσης . Η αύξηση του πράσινου, περισσότεροι ελεύθεροι χώροι, η καλύτερη οργάνωση των συγκοινωνιών, η δημιουργία ποδηλατοδρόμων, οι συχνοί έλεγχοι είναι κάποια από τα μέτρα που πιστεύουμε ότι θα ωφελήσουν την πόλη μας.ΠΗΓΕΣ

ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΜΑΣ

Η πόλη μας θα μπορούσε να έχει πολλές υποδομές προκειμένου να λιγοστέψουν οι ατμοσφαιρικοί ρύποι.

Η μεγαλύτερη παρουσία πρασίνου . Σ’ αυτό μπορεί ο Δήμος μας να οργανώσει δράσεις δενδροφύτευσης σε όλες τις γειτονιές και πλατείες.

Η κατασκευή ποδηλατοδρόμων Η επέκταση του μετρό στην πόλη μας, Η αύξηση των μέσων μαζικής μεταφοράς ώστε να ελαττωθεί η χρήση ΙΧ Η επιδοτούμενη αγορά υβριδικών αυτοκινήτων και αυτοκινήτων νέας

τεχνολογίας με μειωμένη εκπομπή ρύπων. Η ενημέρωση των πολιτών μέσα από εκπαιδευτικές δράσεις.

ΠΗΓΕΣΒΙΒΛΙΑ : •ΧΗΜΕΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ (Θ.ΚΟΥΙΜΤΖΗ, ΦΥΤΙΑΝΟΥ, ΣΑΜΑΡΑ•ΧΗΜΕΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Α΄ ΚΑΙ Β΄ΛΥΚΕΙΟΥ (ΟΕΔΒ)•ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ (ΟΕΔΒ)•ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ (Μ. ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΥ, Π. ΠΕΤΡΟΛΕΚΑΣ, Α. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ) •AIR POLLUTION: ΖΑΝΝΗΣ Π. (ΑΠΘ)ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ•www. ypeka .gr (υπουργείο περιβάλλοντος ) δελτία ατμοσφαιρικής ρύπανσης – εκθέσεις για την ατμόσφαιρα•www. Pneumonologist.gr•www. Wikipedia.gr•www. wwf.gr•www. Monumenta.org•Ιστοσελίδα του ινστιτούτου έρευνας περιβάλλοντος και βιώσιμης ανάπτυξης Εθνικού Αστεροσκοπείου ΑθηνώνΑΡΘΡΟ ελευθεροτυπίας (11/11/2011) απελευθέρωση πετρελαιοκίνησης