Τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, η παγκόσμια οικονομική κρίση του 1929

και η Μεγάλη Ύφεση

Οι μαθητές και οι μαθήτριες επιδιώκεται:

• Να μάθουν πώς εκφράστηκαν τα αποτέλεσματα του Α Παγκόσμιου πολέμου στην οικονομική και πολιτική πραγματικότητα του Μεσοπολέμου.

• Να γνωρίσουν τις κύριες προσπάθειες διπλωματικής προσέγγισης μεταξύ αντίπαλων κρατών που έγιναν κατά τη δεκαετία του 1920.

• Να κατανοήσουν το είδος και την έκταση της κρίσης που, ξεκινώντας από τις ΗΠΑ το 1929, έπληξε σχεδόν ολόκληρο τον δυτικό κόσμο στη διάρκεια του Μεσοπολέμου.

• http://www.pi-schools.gr/books/gymnasio/istoria_c/kath/s_1-160.pdf

Ειδικοί διδακτικοί στόχοι:

Τα αποτελέσματα του Α΄ Παγκόσμιου πολέμου

Εκατομμύρια νεκροί και τραυματίες.

Ανυπολόγιστες υλικές καταστροφές.

Η Ευρώπη καταχρεώνεται στις ΗΠΑ.

Οι άνθρωποι εξουθενώθηκαν ηθικά.

Καταστρέφονται τα μικρομεσαία στρώματα.

Οι γυναίκες εισέρχονται στην αγορά εργασίας.

ΗΠΑ και Σοβιετική Ένωση ξεπερνούν σε ισχύ τα ευρωπαϊκά κράτη.

Ενισχύονται τα κινήματα χειραφέτησης χάρη στη διάδοση ιδεών υπέρ της αυτοδιάθεσης των λαών και κατά της αποικιοκρατίας και του ιμπεριαλισμού.

Πλήττεται το κύρος του φιλελεύθερου αστικού κράτους.

Η Ευρώπη βγήκε από τον Α΄ Παγκόσμιο

πόλεμο υλικά και ηθικά

καταρρακωμένη:

•8 εκατομμύρια νεκροί,• 6 εκατομμύρια

ανάπηροι•τεράστιες υλικές ζημιές

η Μ. Βρετανία και η Γαλλία,

προκειμένου να βρουν τους οικονομικούς πόρους που ήταν απαραίτητοι για τον πόλεμο,

δανείστηκαν από τις ΗΠΑ.

Οι τελευταίες είδαν την οικονομία τους και τη διεθνή τους θέση να ενισχύονται.

Σε οικονομικό επίπεδο

ο πόλεμος προκάλεσε βαθιές μεταβολές.

• τα μεσαία στρώματα

καταστράφηκαν οικονομικά

• ο πόλεμος ευνόησε

την είσοδο των γυναικών στην αγορά εργασίας.

Σε κοινωνικό επίπεδο:

Στη Σοβιετική Ένωση, Γερμανία και Βρετανία οι γυναίκες απέκτησαν δικαίωμα ψήφου.

Διαδήλωση γυναικών που ζητούν δικαίωμα ψήφου [σουφραζετών] το 1913

η μεταπολεμική Ευρώπη,είδε την παγκόσμια ηγεμονία της να

εξαρθρώνεται.

Τα οικονομικά προβλήματα της Μ. Βρετανίας και της Γαλλίας

αποδυνάμωσαν τον διεθνή τους ρόλο έπληξαν τη συνοχή του αποικιακού τους

συστήματος.

Σε πολιτικό επίπεδο

Πολλοί από αυτούς τους πολεμιστές γύρισαν στις πατρίδες τους

φέρνοντας μαζί τους ιδέες που γνώρισαν στην Ευρώπη.

Σε αυτό συνέβαλε:

οι ιδέες αυτές ενίσχυσανκινήματα

ανεξαρτητοποίησηςστις αποικίες κατά τον

Μεσοπόλεμο.

και η συμμετοχή στρατευμάτων από τις αποικίες στον Α‘ Παγκόσμιο

πόλεμο.

«δικαίωμα της αυτοδιάθεσης των λαών» Αντιιμπεριαλιστικές θέσεις των σοσιαλιστών και των κομμουνιστών,

η νεαρή Σοβιετική Ένωση

συνιστούσε

ένα εναλλακτικό πρότυπο

οργάνωσης της κοινωνίας

που ασκούσε ισχυρή έλξη

σε πολλούς από τους απογοητευμένους πολίτες της Ευρώπης.

Δημιουργήθηκε το πρώτο σοσιαλιστικό κράτος.

από τα αριστερά:

με την άνοδο του κομμουνισμού

από τα δεξιά:

με την ενίσχυση αυταρχικών

εθνικιστικών και φασιστικών τάσεων

που κατηγορούσαν τον κοινοβουλευτισμό

ότι αδυνατούσε να υπερασπιστεί τα εθνικά

συμφέροντα

Ο πόλεμος έπληξε το κύρος του φιλελεύθερου αστικού κράτους

θα δεχόταν σφοδρή κριτική:

• Τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνιαη πολιτική ατμόσφαιρα στην Ευρώπη

σφραγίστηκε από:

την αμοιβαία καχυποψία τον ανταγωνισμό Γαλλίας-Γερμανίας.

Η κατάσταση στην Ευρώπη κατά τη δεκαετία του 1920

Η αναθέρμανση της ευρωπαϊκής οικονομίας και η σχετική ευφορία που την ακολούθησε

Καλλιέργησαν: στους ευρωπαϊκούς λαούς και στους Ευρωπαίους ηγέτες

την αντίληψη ότιτέτοιοι ανταγωνισμοί ήταν αδιέξοδοι.

Η κατάσταση στην Ευρώπη κατά τη δεκαετία του 1920

Αμοιβαία καχυποψία και ανταγωνισμός

Γαλλίας– Γερμανίας

υπογράφηκαν,

με πρωτεργάτες τους υπουργούς Εξωτερικών

της Γαλλίας Μπριάν και της Γερμανίας Στρέζεμαν,

για τον σεβασμό των υφιστάμενων συνόρων.

Μπριάν

Το 1926 τιμήθηκαν με το

Βραβείο Νόμπελ ΕιρήνηςΣτρέζεμαν

Συνθήκες Λοκάρνο 1925

From left to right, Gustav Stresemann, Austen Chamberlain

and Aristide Briand during the Locarno negotiations

Σύμφωνο Κέλογκ-Μπριάν 1928

Η διεθνής διπλωματική προσέγγισηΣτηρίχτηκε:

στην οικονομική ευημερίαπου σημειωνόταν

από τις αρχές της δεκαετίας του 1920 στον δυτικό κόσμο.

Η έκρηξη της οικονομικής κρίσης του 1929

Χώρα-καθρέφτης αυτού του «οικονομικού θαύματος»

ήταν οι ΗΠΑ, όπου την περίοδο 1921-1929η βιομηχανική παραγωγή

και το μέσο εισόδημα διπλασιάστηκαν.

Το «αμερικανικό θαύμα»: διαφήμιση αυτοκινήτου Ford το 1926.

Γραμμή μαζικής παραγωγής αμερικανικών αυτοκινήτων Ford

Η γενικότερη αισιοδοξία στις ΗΠΑεκφράστηκε

με τη συνεχή άνοδο των τιμών των μετοχώνστο χρηματιστήριο της Νέας Yόρκης.

Χρηματιστήριο της Νέας

Υόρκης 1929

[New York Stock]

μεγάλοι επενδυτές, θέλοντας να εισπράξουν μέρος από τα κέρδη τους,

άρχισαν να πουλούν μετοχές.Επικράτησε πανικός,

κυρίως στους μικροεπενδυτές,που έσπευσαν να πουλήσουν τις μετοχές τους.

φθινόπωρο του 1929

γενική κατάρρευση των τιμών στο χρηματιστήριο,

η οποία ξεκίνησε στις 24 Οκτωβρίου του 1929,

τη «Μαύρη Πέμπτη».

Το φαινόμενο ονομάστηκε

κραχκαι ήταν η αρχή μιας

οικονομικής κρίσηςπου εξαπλώθηκε σε

ολόκληρο τον κόσμο.

Αποτέλεσμα:

ΡΟΡΡΕRFΟΤΟ/GΕΤΤΥ ΙΜΑGΕS/ΙDΕΑL ΙΜΑGΕ

2. Πολίτες συγκεντρωμένοι στη Γουόλ Στριτ

Crowd gathering on

Wall Street after the 1929 crash.

Οκτώβριος του 1929.Η εξάντληση της επόμενης ημέρας: ύστερα από το κραχ της 29ης Οκτωβρίου,οιυπάλληλοι του χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης δεν σταμάτησαν να εργάζονται ως τα ξημερώματα. Αποκαμωμένοι, ορισμένοι από αυτούς κοιμήθηκαν στο γυμναστήριο ( Πηγή: ΒΕΤΤΜΑΝΝ/CΟRΒΙS/ΑΡΕΙRΟΝ)

Σε διάστημα λίγων εβδομάδων

είχαν χαθεί πολλές περιουσίες.

Επιχειρήσεις έκλεισαν, χιλιάδες επιχειρηματίες

καταστράφηκανκαι εκατομμύρια

εργαζόμενοι έμειναν άνεργοι.

Το 1931 η οικονομία των ΗΠΑ

είχε σχεδόν καταρρεύσει.

Το συγκεκριμένο αυτοκίνητο

πωλείται για $100, αρκεί να

είναι μετρητά.

Ο ιδιοκτήτης του τα έχασε

όλα στο χρηματιστήριο.

Αυτοκτονίες στη Νέα Yόρκη μετά την κατάρρευση

του χρηματιστηρίου (κραχ) το φθινόπωρο του 1929.

Άνεργοι διαδηλωτές τρέχουν προς την Union Square της Νέας Υόρκης

καταδιωκόμενοι από αστυνομικούς και δακρυγόνα.

Χάος στους δρόμους, 1930

Κάτοικοι της νέας Υόρκης περιμένουν στη σειρά για το συσσίτιο.

http://mytwocents.gr/great-depression/

Άνεργοι άντρες στα συσσίτια της Washington

για ένα πιάτο σούπα και λίγο ψωμί.

Συσσίτια στην Washington, 1935

Τα παιδιά στην πρωτεύουσα

Οι κρίσεις δεν κάνουν διακρίσεις.

Συγκέντρωση εργατών στο συσσίτιο του Al Capone για δωρεάν γεύμα, το 1930.

Ο παράδεισος των γκάνγκστερ

Γυναίκες σερβίρουν σούπα και ψωμί στους άνεργους, κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης, ΗΠΑ, 1932.

Photo via: http://student.britannica.com/eb/art/print?id=82328&articleTypeId=0

Ύφεση, Ουρά ανθρώπων που περιμένουν συσσίτιο, Νέα Υόρκη.

Ελλείψει στοιχειώδους κυβερνητικού προγράμματος ανακούφισης το 1932,

σε κάποια αστικά κέντρα, οι ιδιώτες μοίραζαν δωρεάν τροφή

σε μεγάλο αριθμό ανέργων (Picture from the Franklin D. Roosevelt Library,

courtesy of the National Archives and Records Administration.)

Διαδήλωση ανέργων στο

Τορόντο του Οντάριο, στον Καναδά

Μεγάλη Ύφεση, Η.Π.Α, άνδρας στην αποβάθρα,

στα 'ντόκια' της Νέας Υόρκης, 1935.Photo Via: http://en.wikipedia.org/wiki/Great_Depression

Μεγάλες επιχειρήσεις,

που άντεξαν στην κρίση,

εξαγόραζαν μικρότερες

επιχειρήσεις.

συγκεντρωνόταν

η οικονομική ισχύς

και σχηματίζονταν

πανίσχυρα οικονομικά

συγκροτήματα.

Έτσι:

Η κρίση επεκτάθηκε στην Ευρώπη,

όπου είχαν επενδυθεί

αμερικανικά κεφάλαια

με τη μορφή δανείων.

Η απόφαση των αμερικανικών

τραπεζών

να αποσύρουν τα δάνεια

κλόνισε την ευρωπαϊκή οικονομία.

Η επέκταση της κρίσης - Η Μεγάλη Ύφεση

Το πλήγμα ήταν ισχυρό,για τη Γερμανία,που είχε στηρίξει τη μεταπολεμική

ανασυγκρότησή τηςσε αμερικανικά

κεφάλαια

χαρτονόμισμα 20 δισεκατομμυρίων μάρκων

αλλά και για τη Βρετανία,

που αδυνατούσε να διαθέσει τα

προϊόντα της στην αγορά των

ΗΠΑ.

Η γενικευμένη κάμψη της οικονομικής δραστηριότητας,

που σημειώθηκε σχεδόν σε ολόκληρο τον δυτικό κόσμο

κατά την περίοδο 1929-1933 ονομάστηκε Μεγάλη Ύφεση

Ορισμός

Η Μεγάλη ύφεση έπληξε και την Ελλάδα.

Προσφυγικός καταυλισμός στην Κοκκινιά (σημερινή Νίκαια του Πειραιά) το 1929.

http://www.youtube.com/watch?v=SQLWvrNdkgg&feature=related

http://www.youtube.com/watch?NR=1&feature=endscreen&v=q5PH6KrBiHQ