Transcript
Page 1: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

สรุ�ปย่�อกฎหมาย่

มหาชน ( 41201 )

Page 2: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

Public Law

จั�ดทำ�าโดย่ชมรุมน�กศึ�กษา มสธ. จั. รุาชบุ�รุ�

สารบั�ญ

เรุ��อง

หน า

หน�วย่ทำ�� 1 ความรุ# ทำ��วไปเก��ย่วก�บุกฎหมาย่มหาชน3

หน�วย่ทำ�� 2 ปรุ�ชญารุากฐานในกฎหมาย่มหาชน7

หน�วย่ทำ�� 3 ความรุ# ทำ��วไปเก��ย่วก�บุกฎหมาย่รุ�ฐธรุรุมน#ญ12

หน�วย่ทำ�� 4 รุะบุอบุการุปกครุอง19

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

2

Page 3: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

หน�วย่ทำ�� 5 องค)กรุน*ติ*บุ�ญญ�ติ*24

หน�วย่ทำ�� 6 องค)กรุบุรุ*หารุ36

หน�วย่ทำ�� 7 องค)กรุติ�ลาการุ40

หน�วย่ทำ�� 8 ส*ทำธ*เสรุ�ภาพของปรุะชาชน45

หน�วย่ทำ�� 9 การุควบุค�มการุใช อ�านาจัน*ติ*บุ�ญญ�ติ*51

หน�วย่ทำ�� 10 หล�กทำ��วไปแห�งกฎหมาย่ปกครุอง57

หน�วย่ทำ�� 11 รุะเบุ�ย่บุบุ*หารุรุาชการุแผ่�นด*น63

หน�วย่ทำ�� 12 บุรุ*การุสาธารุณะ68

หน�วย่ทำ�� 13 ความส�มพ�นธ)รุะหว�างรุ�ฐก�บุเจั าหน าทำ��ของรุ�ฐ76

หน�วย่ทำ�� 14 การุควบุค�มการุใช อ�านาจัของเจั าหน าทำ��ของรุ�ฐ88

หน�วย่ทำ�� 15 ศึาลปกครุอง96

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

3

Page 4: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

41201 กฎหมาย่มหาชนPublic Law

หน�วย่ทำ�� 1 ความรุ# ทำ��วไปเก��ย่วก�บุกฎหมาย่มหาชน

1. ควัามค�ดเร�� องการแบั�งแย์กสาขาของกฎหมาย์ออกเป็ น กฎหมาย์เอกชนและกฎหมาย์มหาชนม#มาต�$งแต�สม�ย์โรม�น

2. ควัามค�ดเร�� องการแบั�งแย์กสาขาของกฎหมาย์ออกเป็ นกฎหมาย์เอกชน และกฎหมาย์มหาชน เห&นได(ช�ดในป็ระเทิศภาคพื้�$นทิวั#ป็ย์�โรป็

3. ป็ระเทิศอ�งกฤษได(ร�บัอ�ทิธิ�พื้ลจากกฎหมาย์โรม�นน(อย์ และป็ระกอบัก�บัเหต�อ��นๆ อ#กหลาย์เหต�จ2งไม�ย์อมร�บัหล�กการแบั�งแย์กสาขาของกฎหมาย์ออกเป็ นกฎหมาย์เอกชน และกฎหมาย์มหาชนเด&ดขาดจากก�น

4. กฎหมาย์มหาชนเป็ นกฎหมาย์ทิ#�ก3าหนดควัามส�มพื้�นธิ�ระหวั�างร�ฐ หร�อหน�วัย์งานของร�ฐก�บัราษฎร ในฐานะทิ#�ร �ฐเป็ นฝ่6าย์ป็กครองราษฎร

5. กฎหมาย์มหาชนแบั�งออกได(หลาย์ป็ระเภทิตามควัามเห&นของน�กกฎหมาย์ซึ่2�งอาจแตกต�างก�นได(

6. กฎหมาย์มหาชนอาจเก�ดจากกฎหมาย์ลาย์ล�กษณ์�อ�กษร จาร#ตป็ระเพื้ณ์# หร�อทิฤษฎ#ทิางวั�ชาการด(านต�างๆก&ได(

1.1 ก�าเน*ดแนวความค*ดและพ�ฒนาการุของกฎหมาย่มหาชน

1. ควัามค�ดเร�� องการแบั�งแย์กสาขาของกฎหมาย์ออกเป็ นกฎหมาย์เอกชน และกฎหมาย์มหาชนม#มาต�$งแต�สม�ย์โรม�น

2. กฎหมาย์มหาชนพื้�ฒนามากในป็ระเทิศฝ่ร��งเศส

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

4

Page 5: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

3. ในป็ระเทิศทิ#�ใช(ระบับัคอมมอนลอวั� ไม�ม#การแบั�งแย์กสาขาของกฎหมาย์ออกเป็ นกฎหมาย์เอกชนและกฎหมาย์มหาชนเด&ดขาดจากก�น

4. กฎหมาย์มหาชนในป็ระเทิศไทิย์ย์�งไม�พื้�ฒนาเทิ�าทิ#�ควัร

1.1.1 ก�าเน*ดแนวความค*ดกฎหมาย่มหาชนควัามค�ดในการแบั�งสาขาของกฎหมาย์ออกเป็ น กฎหมาย์

เอกชนและกฎหมาย์มหาชน ม#มาต�$งแต�สม�ย์ใดควัามค�ดในการแบั�งสาขาของกฎหมาย์ออกเป็ นกฎหมาย์

เอกชนและกฎหมาย์มหาชน ม#มาต�$งแต�สม�ย์โรม�น โดย์เฉพื้าะอย์�างย์��งสม�ย์อารย์ะธิรรมโรม�นโบัราณ์ เม��อป็ระมาณ์ 500 ป็; ก�อน ค.ศ. แต�ไม�ส<(จะม#ควัามส3า ค�ญน�ก จนกระทิ��งเม�� อ อ�ลเป็;ย์น (Ulpian) ได(อธิ�บัาย์วั�า กฎหมาย์มหาชนค�ออะไร และม#การจ�ดทิ3ากฎหมาย์ป็กครองข2$นในย์�คคลาสส�ก จ2งได(ม#บัทิบัาทิส3าค�ญข2$น และเส��อมลงอ#กคร�$งเม��อส�$นสม�ย์ของพื้ระเจ(าจ�กรพื้รรด�จ�สต�เน#ย์น

1.1.2 พ�ฒนาการุของกฎหมาย่มหาชนในปรุะเทำศึภาคพ�4นย่�โรุป

กฎหมาย์มหาชนร� �งเร�องมากในป็ระเทิศใด เพื้ราะเหต�ใดกฎหมาย์มหาชนร� �งเร�องมากในป็ระเทิศฝ่ร��งเศส เพื้ราะอ�ทิธิ�พื้ล

ของกฎหมาย์โรม�น อ�ทิธิ�พื้ลของป็ร�ชญากฎหมาย์ธิรรมชาต� และการป็ฏิ�วั�ต�ฝ่ร��งเศสเม��อ ค.ศ. 1789 ซึ่2�งเป็ นเหต�ให(ม#การจ�ดต�$งสภาแห�งร�ฐข2$นทิ3าหน(าทิ#�เป็ นศาลป็กครองส<งส�ดในเวัลาต�อมา

1.1.3 พ�ฒนาการุของกฎหมาย่มหาชนในปรุะเทำศึทำ��ใช รุะบุบุคอมมอนลอว)

น�กกฎหมาย์คนส3าค�ญของอ�งกฤษซึ่2�งม#ส�วันทิ3าให(กฎหมาย์มหาชนในป็ระเทิศน�$น พื้�ฒนาช(ากวั�าทิ#�ควัรค�อใคร

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

5

Page 6: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

น�กกฎหมาย์ผู้<(น� $นค�อไดซึ่#ย์� (A.V.Diccy) ซึ่2�งโจมต#การแบั�งสาขาของกฎหมาย์ในฝ่ร��งเศส และค�ดค(านการจ�ดต�$งศาลป็กครองในอ�งกฤษอย์�างร�นแรง

1.1.4 พ�ฒนาการุของกฎหมาย่มหาชนในปรุะเทำศึไทำย่เหต�ใดกฎหมาย์มหาชนในป็ระเทิศไทิย์จ2งพื้�ฒนาช(ากวั�าใน

ป็ระเทิศอ��นการพื้�ฒนาช(ากวั�าในป็ระเทิศอ��นเน��องจาก1. เราเพื้��งร< (จ�กกฎหมาย์สาขาน#$เม��อป็ระมาณ์ 50-60 ป็; มาน#$

เอง2. อ�ทิธิ�พื้ลของกฎหมาย์อ�งกฤษ ทิ3าให(เราไม�เห&นควัามจ3าเป็ น

ในการแบั�งแย์กสาขากฎหมาย์อย์�างในป็ระเทิศภาคพื้�$นทิวั#ป็3. เราเพื้��งม#กฎหมาย์ทิ#�พื้อจะจ�ดเป็ นกฎหมาย์มหาชนได(เม��อหล�ง

เป็ล#�ย์นแป็ลงการป็กครองน#$เอง4. อ�ทิธิ�พื้ลทิางการเม�อง การป็กครอง หร�อการป็ฏิ�วั�ต�

ร�ฐป็ระหาร ทิ3าให(พื้�ฒนาการของกฎหมาย์มหาชนชะง�กลง5. อ�ทิธิ�พื้ลของหล�กการแบั�งแย์กอ3านาจ ซึ่2�งเราย์�งเข(าใจไม�

ตรงก�น6. การจ�ดการศ2กษาวั�ชากฎหมาย์ในป็ระเทิศไทิย์ ไม�เอ�$ออ3านวัย์

ต�อการพื้�ฒนาการของกฎหมาย์มหาชน

1.2 ความหมาย่ปรุะเภทำ และบุ�อเก*ดของกฎหมาย่มหาชน1. กฎหมาย์มหาชนเป็ นกฎหมาย์ทิ#�ก3าหนดควัามส�มพื้�นธิ�ระหวั�างร�ฐ

หร�อหน�วัย์งานของร�ฐก�บัราษฎร ในฐานะทิ#�ร �ฐเป็ นฝ่6าย์ป็กครองราษฎร

2. กฎหมาย์มหาชนแบั�งออกได(หลาย์ป็ระเภทิตามควัามเห&นของน�กกฎหมาย์ซึ่2�งอาจแตกต�างก�นได(

3. กฎหมาย์มหาชนเก�ดจากกฎหมาย์ลาย์ล�กษณ์�อ�กษร จาร#ตป็ระเพื้ณ์# และทิฤษฎ#ทิางวั�ชาการด(านต�างๆ

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

6

Page 7: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

1.2.1 ความหมาย่ของกฎหมาย่มหาชนกฎหมาย์มหาชนค�ออะไรกฎหมาย์มหาชนค�อ กฎหมาย์ทิ#�ก3าหนดควัามส�มพื้�นธิ�ระหวั�าง

ร�ฐ หร�อหน�วัย์งานของร�ฐก�บัราษฎรในฐานะทิ#�ร �ฐเป็ นฝ่6าย์ป็กครองราษฎร

1.2.2 ปรุะเภทำของกฎหมาย่มหาชนกฎหมาย์วั�ธิ#พื้�จารณ์าควัามแพื้�งเป็ นกฎหมาย์เอกชน หร�อ

กฎหมาย์มหาชนเป็ นทิ#�ถกเถ#ย์งก�นมาตลอดวั�า กฎหมาย์วั�ธิ#พื้�จารณ์าควัามแพื้�ง

เป็ นกฎหมาย์เอกชนหร�อกฎหมาย์มหาชน แต�ถ(าพื้�จารณ์าในแง�ทิ#�วั�าตามกฎหมาย์น#$ให(อ3านาจร�ฐเหน�อราษฎรในทิ�กทิาง และม#บัทิบั�ญญ�ต�เก#�ย์วัก�บัพื้ย์านอย์<�ด(วัย์ จ2งถ�อวั�าเป็ นกฎหมาย์มหาชน

กฎหมาย่มหาชนโดย่แทำ หรุ�อแบุบุทำ��ถื�อก�นมาแติ�เด*มได แก�(1) ร�ฐธิรรมน<ญและกฎหมาย์อ��นในล�กษณ์ะเด#ย์วัก�น เช�นพื้ระ

ราชบั�ญญ�ต�ธิรรมน<ญการป็กครองแผู้�นด�น(2) กฎหมาย์ป็ระกอบัร�ฐธิรรมน<ญ เช�นกฎหมาย์เล�อกต�$ง

สมาช�กสภาผู้<(แทินราษฎร กฎหมาย์พื้รรคการเม�อง กฎหมาย์เก#�ย์วัก�บัการออกเส#ย์งแสดงป็ระชามต� กฎหมาย์เก#�ย์วัก�บัวั�ธิ#พื้�จารณ์าของต�ลาการร�ฐธิรรมน<ญ

(3) กฎหมาย์ป็กครอง ได(แก�กฎหมาย์ทิ#�วัางหล�กการจ�ดระเบั#ย์บัการป็กครองโดย์ตรง กฎหมาย์ทิ#�ก3าหนดราย์ละเอ#ย์ดเก#�ย์วัก�บัการบัร�หารงาน เช�นกฎหมาย์ภาษ#อากร กฎหมาย์เก#�ย์วัก�บัการจดทิะเบั#ย์นส�ทิธิ�และน�ต�กรรม กฎหมาย์แรงงาน

(4) กฎหมาย์การคล�ง เช�นกฎหมาย์งบัป็ระมาณ์ กฎหมาย์เง�นตรา

กฎหมาย่มหาชนทำ��จั�ดเพ*�มใหม�เม��อไม�นานมาน�4ได แก� (1) กฎหมาย์อาญา ซึ่2�งรวัมป็ระมวัลกฎหมาย์อาญา ป็ระมวัล

กฎหมาย์อาญาทิหาร

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

7

Page 8: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

(2) กฎหมาย์วั�ธิ#พื้�จารณ์าควัามอาญา รวัมถ2งวั�ธิ#พื้�จารณ์าควัามในศาลคด#เด&กและเย์าวัชน

(3) กฎหมาย์วั�ธิ#พื้�จารณ์าควัามแพื้�ง ซึ่2�งรวัมกฎหมาย์ล(มละลาย์

(4) กฎหมาย์วั�าด(วัย์ธิรรมน<ญศาลย์�ต�ธิรรม(5) กฎหมาย์เศรษฐก�จ

1.2.3 บุ�อเก*ดของกฎหมาย่มหาชนกฎหมาย์มหาชนม#ทิ#�มา หร�อบั�อเก�ดจากแหล�งใดบั(างกฎหมาย์มหาชนม#ทิ#�มาจาก(1) กฎหมาย์ลาย์ล�กษณ์�อ�กษร(2) กฎหมาย์ทิ#�ม�ได(บั�ญญ�ต�ข2$นเป็ นลาย์ล�กษณ์�อ�กษรนอกจากน#$ย์�งม#บั�อเก�ดจากทิฤษฎ#การเม�อง การป็กครอง และ

การคล�งอ#กด(วัย์

แบุบุปรุะเม*นผ่ล หน�วย่ทำ�� 11. กฎหมาย์แพื้�ง จ�ดเป็ นกฎหมาย์เอกชน2. กฎหมาย์ร�ฐธิรรมน<ญ จ�ดเป็ นกฎหมาย์มหาชน3. กฎหมาย์มหาชนม#มาต�$งแต�สม�ย์อารย์ธิรรม โรม�นโบัราณ์4. กฎหมาย์มหาชนอาจเก�ดจาก (ก) ต�วับัทิกฎหมาย์ (ข) จาร#ต

ป็ระเพื้ณ์# (ค) ค3าพื้�พื้ากษาศาล (ง) ทิฤษฎ#ต�างๆ5. ผู้<(ทิ#�อธิ�บัาย์ควัามหมาย์ของกฎหมาย์มหาชนไวั(อย์�างช�ดเจนคน

แรกค�อ อ�ลเป็;ย์น (Alpian)

6. กล��มทิ#�ศ2กษากฎหมาย์โรม�น และค(นพื้บัวั�าในสม�ย์ก�อนก&ม#การแบั�งสาขาของกฎหมาย์ออกเป็ นกฎหมาย์มหาชนแล(วัค�อ กล��มกลอสซึ่าเดอร� (Glossator)

7. กฎหมาย์มหาชนพื้�ฒนาไป็มากใน ป็ระเทิศภาคพื้�$นทิวั#ป็8. ผู้<(ต� $งกองเซึ่ย์เดตาทิ� (Conseil d’Etat) ข2$ น ในป็ระเทิศ

ฝ่ร��งเศสค�อ นโป็เล#ย์น (Napolian)

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

8

Page 9: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

9. หน�วัย์งานทิ#�ม#ส�วันในการพื้�ฒนากฎหมาย์มหาชนในป็ระเทิศไทิย์ม#หลาย์หน�วัย์งาน แต�ทิ#�น�บัวั�าส3า ค�ญทิ#�ส�ดในทิ#�น#$ค�อ ส3า น�กคณ์ะกรรมการกฤษฎ#กา

10. กฎหมาย์มหาชน ร� �งเร�องมากในป็ระเทิศ ฝ่ร��งเศส11. น�กกฎหมาย์ผู้<(ทิ#�ทิ3าให(กฎหมาย์มหาชนพื้�ฒนาได(ช(า ค�อ ได

ซึ่#ย์�12. ในป็ระเทิศไทิย์เราร< (จ�กกฎหมาย์มหาชนมาต�$งแต� สม�ย์

ร�ชกาลทิ#� 6 13. น�กกฎหมาย์บัางคนถ�อวั�า กฎหมาย์ระหวั�างป็ระเทิศเป็ น

กฎหมาย์มหาชน14. บั�คคลส3าค�ญทิ#�ทิ3า ให(กฎหมาย์เอกชนพื้�ฒนาไป็มากค�อ

พื้ระเจ(าจ�กรพื้รรด�จ�สต�เน#ย์น15. ป็ร�ชญากฎหมาย์ทิ#�ทิ3าให(กฎหมาย์มหาชนพื้�ฒนาไป็เป็ นอ�น

มากค�อ ป็ร�ชญากฎหมาย์ธิรรมชาต�16. กฎหมาย์ไทิย์จ�ดอย์<�ในระบับักฎหมาย์ โรมาโน - เย์อร�มาน�ค

(Romano-Germanic)หน�วย่ทำ�� 2 ปรุ�ชญารุากฐานในกฎหมาย่มหาชน

1. ป็ร�ชญากฎหมาย์และการเม�องม#ส�วันในการทิ3า ให(กฎหมาย์มหาชนพื้�ฒนาไป็มาก

2. ป็ร�ชญารากฐานส3าค�ญในทิางกฎหมาย์มหาชน ได(แก�ป็ร�ชญาวั�าด(วัย์ร�ฐ และป็ร�ชญาวั�าด(วัย์อ3านาจอธิ�ป็ไตย์

3. การแบั�งแย์กอ3า นาจหมาย์ถ2ง การมอบัอ3านาจอธิ�ป็ไตย์ให(องค�กรต�างๆ แย์กก�นทิ3าหน(าทิ#�ตามควัามจ3าเป็ น

2.1 น�กปรุ�ชญาส�าค�ญบุางคนทำ��ม�อ*ทำธ*พลติ�อกฎหมาย่มหาชน

1. กฎหมาย์มหาชนไม�เพื้#ย์งแต�เป็ นเร��องในทิางน�ต�ศาสตร�เทิ�าน�$น แต�ต(องอาศ�ย์หล�กวั�ชาร�ฐศาสตร� และเศรษฐศาสตร� ตลอดจนป็ร�ชญาด(วัย์สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

9

Page 10: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

2. ป็ร�ชญากฎหมาย์ธิรรมชาต�ม#ส�วันทิ3าให(กฎหมาย์มหาชนพื้�ฒนาไป็เป็ นอ�นมาก

3. น�กป็ร�ชญาสม�ย์ก�อนไม�ส<(พื้อใจสภาพื้ส�งคมในสม�ย์ตนจ2งม�กเสนอให(แก(ไขสภาพื้ส�งคมเส#ย์ใหม� หร�อม�ฉะน�$นก&สมมต�ส�งคมใหม�ในอ�ดมคต�ของตนข2$น

2.1.1 บุทำบุาทำของน�กปรุ�ชญาในการุพ�ฒนากฎหมาย่มหาชน

น�กป็ร�ชญาม#บัทิบัาทิในการพื้�ฒนากฎหมาย์มหาชนอย์�างไรกฎหมาย์มหาชนไม�ได(เก�ดจากต�วับัทิกฎหมาย์ใดโดย์เฉพื้าะ

หากแต�พื้�ฒนาไป็ตามควัามค�ดน�กป็ร�ชญากฎหมาย์ในแต�ละสม�ย์ ป็ร�ชญาของใครม#ผู้<(เห&นด(วัย์ก&เอาไป็ใช(เป็ นรากฐานในการจ�ดทิ3าต�วับัทิกฎหมาย์มหาชน เช�น ทิฤษฎ#การแบั�งแย์กอ3านาจของมองเตสก�เออ ทิฤษฎ#การจ�ดร<ป็แบับัองค�กรวั�น�จฉ�ย์วั�ากฎหมาย์ข�ดร�ฐธิรรมน<ญหร�อไม�ของเคลเซึ่�น เป็ นต(น

2.1.2 น�กปรุ�ชญาสม�ย่กรุ�กน�กป็ร�ชญาในสม�ย์กร#ก(1) โสกราต�ส ป็ร�ชญาเมธิ#ชาวักร#กผู้<(ย์��งใหญ� ม#ช#วั�ตอย์<�

ป็ระมาณ์ 469 ถ2ง 399 ป็; ก�อน ค.ศ.

(2) เป็ลโต( ม#ช#วั�ตอย์<�ระหวั�าง 427 ถ2ง 327 ป็; ก�อน ค.ศ.

(3) อร�สโตเต�ล ม#ช#วั�ตอย์<�เม��อ 384 ถ2ง 322 ป็; ก�อน ค.ศ.

เป็ นบั�ดาแห�งร�ฐศาสตร�

2.1.3 น�กปรุ�ชญาสม�ย่โรุม�นสม�ย์ทิ#�โรม�นร� �งเร�องข2$นแทินทิ#�กร#ก(1) ซึ่�เซึ่โร� (106 ป็; ก�อน ค.ศ.)

(2) น�กบั�ญออก�สต�นแห�งฮิ�ป็โป็ (354)

2.1.4 น�กปรุ�ชญาสม�ย่กลาง

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

10

Page 11: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

สม�ย์กลางเร��มต�$งแต� ค.ศ. 476

(1) จอห�นแห�งซึ่อสเบัอร# (1120)

(2) น�กบั�ญโธิม�ส อไควัน�ส (1230)

2.1.5 น�กปรุ�ชญาสม�ย่ฟื้74 นฟื้#ศึ*ลปว*ทำย่าน�กป็ร�ชญาส3าค�ญสม�ย์ฟื้B$ นฟื้<ศ�ลป็ะวั�ทิย์า (ป็; ค.ศ. เก�ด ใน

วังเล&บัต�อทิ(าย์)

(1) ฌอง โบัแดง (1529)

(2) โธิม�ส ฮิอบัส� (1588)

2.1.6 น�กปรุ�ชญาหล�งสม�ย่ฟื้74 นฟื้#ศึ*ลปะว*ทำย่าน�กป็ร�ชญาทิ#�ส3าค�ญสม�ย์หล�งฟื้B$ นฟื้<ศ�ลป็ะวั�ทิย์า (1) เจมส� แฮิร�งต�น ชาวัอ�งกฤษ ป็; 1611 -1677

(2) จอห�น ล(อค ชาวัอ�งกฤษ ป็; 1632-1704

(3) เอ&ดม�น เบัอร�ค ป็; 1729-1797

(4) เจเรม# แบันเธิม ชาวัอ�งกฤษ ป็; 1748-1832

(5) อ�ลเบั�ร�ต เวันน� ไดซึ่#ย์� ชาวัอ�งกฤษ ป็; 1835-1922

(6) มองเตสก�เออ ชาวัฝ่ร��งเศส 1689-1755

(7) ฌอง ฌาคส� ร�สโซึ่� ชาวัสวั�ส ป็;1712-1778

(8) โธิม�ส เจฟื้เฟื้อร�ส�น ชาวัเวัอร�จ�เน#ย์ ป็; 1743-1826

(9) จอห�น มาร�แชล เก�ดในอเมร�กา ป็; 1755-1835

(10) คาร�ล มาร�ก เป็ นชาวัย์�วัเก�ดในเย์อรม�น ป็; 1818-1883

(11) ฮิ�นส� เคลเส(น ชาวัเช&ก ป็; 1881-19**

2.2 ปรุ�ชญาว�าด วย่รุ�ฐ1. ทิฤษฎ#อธิ�บัาย์ก3าเน�ดของร�ฐม#หลาย์ทิฤษฎ# แต�ทิ#�น�บัวั�าน�ย์มอ(าง

ก�นมากทิ#�ส�ด ค�อทิฤษฎ#วั�วั�ฒนาการของอร�สโตเต�ล ซึ่2�งเช��อวั�าร�ฐเก�ดจากวั�วั�ฒนาการทิางการเม�องของมน�ษย์�

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

11

Page 12: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

2. ด�นแดน ป็ระชากร อ3า นาจอธิ�ป็ไตย์ และร�ฐบัาล เป็ นองค�ป็ระกอบัทิางการเม�องของร�ฐ

3. ร�ฐทิ#�ย์กย์�องหร�อน�บัถ�อกฎหมาย์เป็ นหล�กของบั(านเม�องเร#ย์กวั�า น�ต�ร�ฐ

4. หล�กน�ต�ธิรรม เป็ นหล�กส3าค�ญของน�ต�ร�ฐ ซึ่2�งทิ3าให(เก�ดควัามเป็ นระเบั#ย์บัเร#ย์บัร(อย์และควัามเป็ นธิรรมในส�งคม

2.2.1 ว*ว�ฒนาการุแนวค*ดเรุ��องก�าเน*ดของรุ�ฐอร�สโตเต�ลอธิ�บัาย์เร��องก3าเน�ดของร�ฐวั�าอย์�างไรอร�สโตเต�ลเร#ย์กวั�า Polis อ�นหมาย์ถ2งระเบั#ย์บัองค�การข�$นส<ง

ของป็ระชาคมและอธิ�บัาย์วั�า ร�ฐเก�ดจากวั�วั�ฒนาการในทิางการเม�องของมน�ษย์� โดย์เร��มจากการอย์<�เป็ นกล��มเล&กๆ แล(วัขย์าย์ต�วัใหญ�ข2$นจนเป็ นส�งคมเผู้�าพื้�นธิ�� และในทิ#�ส�ดก&กลาย์เป็ นนครหลาย์นคร เป็ นจ�กรวัรรด� ร�ฐจ2งเก�ดจากมน�ษย์�น��นเอง

2.2.2 องค)ปรุะกอบุของรุ�ฐร�ฐเป็ นน�ต�บั�คคลหร�อไม�ในแง�กฎหมาย์เอกชน ร�ฐจะเป็ นน�ต�บั�คคลหร�อไม�ข2$นอย์<�ก�บั

กฎหมาย์เอกชนของแต�ละร�ฐเอง ข(อน#$อธิ�บัาย์ได(วั�าร�ฐไม�ใช�น�ต�บั�คคลตามกฎหมาย์เอกชนของไทิย์และป็ระเทิศใดๆ

ในแง�กฎหมาย์ระหวั�างป็ระเทิศ ซึ่2�งเป็ นกฎหมาย์มหาชนตามควัามหมาย์และการจ�ดป็ระเภทิแนวัหน2�งร�ฐเป็ นน�ต�บั�คคล แต�ในแง�กฎหมาย์มหาชนทิ��วัไป็ เช�น กฎหมาย์ร�ฐธิรรมน<ญ และกฎหมาย์ป็กครอง ร�ฐจะเป็ นน�ต�บั�คคลหร�อไม� ข2$นอย์<�ก�บักฎหมาย์มหาชนของแต�ละร�ฐ ข(อน#$อธิ�บัาย์ได(วั�าร�ฐไม�ใช�น�ต�บั�คคลตามกฎหมาย์มหาชนของไทิย์และป็ระเทิศใดๆ

2.2.3 น*ติ*รุ�ฐอธิ�บัาย์แนวัค�ดเร��องน�ต�ร�ฐ

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

12

Page 13: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

น�ต�ร�ฐ หมาย์ถ2งร�ฐทิ#�ย์อมอย์<�ภาย์ใต(บั�งค�บัแห�งกฎหมาย์ หล�กน#$ให(ควัามค�(มครองของป็ระชาชน วั�าการด3าเน�นงานใดๆ ก&ตามของร�ฐจะต(องเป็ นไป็ตามกฎหมาย์ม�ใช�อ3าเภอใจของผู้<(ป็กครองป็ระเทิศ

2.3 ปรุ�ชญาว�าด วย่อ�านาจัอธ*ปไติย่1. ในป็Dจจ�บั�นถ�อวั�าอ3านาจอธิ�ป็ไตย์เป็ นของชาต�หร�อเป็ นของ

ป็ระชาชน2. อ3านาจอธิ�ป็ไตย์ม#ล�กษณ์ะเด&ดขาด ครอบัคล�มทิ��วัไป็ ถาวัรและ

แบั�งแย์กก�นเป็ นเจ(าของไม�ได(3. เด�มถ�อวั�าการแบั�งแย์กอ3านาจ ค�อการแบั�งแย์กออกเป็ นอ3านาจ

น�ต�บั�ญญ�ต� อ3านาจบัร�หาร และอ3านาจต�ลาการ ป็Dจจ�บั�นถ�อวั�า เป็ นการแบั�งแย์กหน(าทิ#�ก�นทิ3าโดย์องค�กรต�างๆ ซึ่2�งไม�จ3าเป็ นต(องม# 3 องค�กรเสมอไป็

2.3.1 ความหมาย่และเจั าของอ�านาจัอธ*ปไติย่อ3านาจอธิ�ป็ไตย์เป็ นของใครม#ทิฤษฎ#ทิ#�อธิ�บัาย์ถ2งควัามเป็ นเจ(าของอ3านาจอธิ�ป็ไตย์อย์<�หลาย์

ทิฤษฎ#ค�อ(1) อ3านาจอธิ�ป็ไตย์เป็ นของพื้ระผู้<(เป็ นเจ(า(2) อ3านาจอธิ�ป็ไตย์เป็ นของพื้ระส�นตะป็าป็า(3) อ3านาจอธิ�ป็ไตย์เป็ นของพื้ระมหากษ�ตร�ย์�(4) อ3านาจอธิ�ป็ไตย์เป็ นของชาต�(5) อ3านาจอธิ�ป็ไตย์เป็ นของป็ระชาชนในป็Dจจ�บั�นถ�อตามทิฤษฎ#ทิ#� 4 และ 5 ซึ่2�งสอดคล(องก�บัระบัอบั

การป็กครองแบับัป็ระชาธิ�ป็ไตย์ย์��งกวั�าทิฤษฎ#อ��น

2.3.2 ล�กษณะของอ�านาจัอธ*ปไติย่อ3านาจอธิ�ป็ไตย์เก#�ย์วัพื้�นก�บัร�ฐอย์�างไรอ3านาจอธิ�ป็ไตย์เป็ นองค�ป็ระกอบัป็ระการหน2�งของร�ฐ ถ(าไม�ม#

อย์<�ในส�งคมใด ส�งคมน�$นก&ไม�เร#ย์กวั�าร�ฐ อ3านาจอธิ�ป็ไตย์น�$นไม�อาจถ<กสอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

13

Page 14: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

แบั�งแย์กก�นออกเป็ นหลาย์เจ(าของได( ถ(าแบั�งก�นเป็ นเจ(าของร�ฐเด�มก&ส<ญสลาย์หร�อต(องแย์กออกเป็ นสองร�ฐ เช�น เกาหล#ต(องแบั�งออกเป็ นเกาหล#เหน�อและใต( เป็ นต(น

2.3.3 การุแบุ�งแย่กอ�านาจัทิฤษฎ#การแบั�งแย์กอ3านาจ หร�อการแบั�งแย์กหน(าทิ#�เป็ นแนวั

ควัามค�ดทิ#�ต(องการสน�บัสน�นหร�อโต(แย์(งหล�กการใดทิฤษฎ#น#$ต(องการสน�บัสน�นหล�กการทิ#�วั�า สมาช�กในส�งคมควัร

แบั�งงานหร�อแบั�งหน(าทิ#�ก�นทิ3า เพื้��อจะได(ม#หล�กป็ระก�นวั�าจะไม�ถ<กร�งแกโดย์อ3านาจเผู้ด&จการของผู้<(ใด กล�าวัอ#กน�ย์หน2�ง ทิฤษฎ#น#$ต(องการโต(แย์(งหล�กการรวัมอ3านาจหร�อการต�$งตนเป็ นเผู้ด&จการน��นเอง

2.3.4 รุ#ปแบุบุของการุใช อ�านาจัอธ*ปไติย่ป็ระเทิศไทิย์จ�ดร<ป็แบับัของการใช(อ3านาจอธิ�ป็ไตย์อย์�างไรป็ระเทิศไทิย์จ�ดร<ป็แบับัของการใช(อ3านาจอธิ�ป็ไตย์โดย์แบั�ง

แย์กองค�กรซึ่2�งทิ3าหน(าทิ#�ต�างๆ ออกจากก�นเป็ น 3 องค�กรค�อ องค�กรน�ต�บั�ญญ�ต� องค�กรบัร�หาร และองค�กรต�ลาการ แต�ให(เก#�ย์วัข(องก�นได( ด�งทิ#�เร#ย์กวั�าระบับัร�ฐสภา ซึ่2�งม#ใช(อย์<�ในอ�งกฤษ ญ#�ป็�6น เป็ นต(น

แบุบุปรุะเม*นผ่ล หน�วย่ทำ�� 21. น�กกฎหมาย์ทิ#�ได(ร�บัการย์กย์�องมากในทิางกฎหมาย์มหาชนค�อ

มองเตสก�เออ (Montesquieu)

2. บั�ดาแห�งร�ฐศาสตร�ค�อ อร�สโตเต�ล3. ค3าทิ#�ใช(เร#ย์กควัามเป็ นอ�นหน2�งอ�นเด#ย์วัก�นในทิางวั�ฒนธิรรม

และม#ควัามผู้<กพื้�นก�บัในทิางสาย์เล�อด ภาษา ศาสนา วั�ฒนธิรรม เร#ย์กวั�า ชาต�

4. ควัามค�ดวั�าป็ระเทิศควัรเป็ นน�ต�ร�ฐม#มาต�$งแต�สม�ย์ กร#ก5. ป็Dจจ�บั�นน#$ ผู้<(เป็ นเจ(าของอ3านาจอธิ�ป็ไตย์ ค�อ ชาต� และ ป็ระชาชน6. องค�กรผู้<(ใช(อ3านาจน�ต�บั�ญญ�ต�ของไทิย์ ค�อ ร�ฐสภา

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

14

Page 15: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

7. ร�ฐธิรรมน<ญไทิย์ถ�อวั�า ศาลทิหารเป็ นองค�กรผู้<(ใช(อ3านาจ ต�ลาการ

8. ระบับัร�ฐบัาลไทิย์ใกล(เค#ย์งก�บัระบับัร�ฐบัาลของป็ระเทิศ อ�งกฤษ9. บั�คคลส3าค�ญทิ#�อธิ�บัาย์เร��องการแบั�งแย์กอ3านาจ ค�อ มองเตสก�

เออ (Montesquieu)

10. ป็ร�ชญากฎหมาย์ทิ#�ม#ส�วันทิ3าให(กฎหมาย์มหาชนพื้�ฒนาไป็มากค�อ ป็ร�ชญากฎหมาย์ธิรรมชาต�

11. น�กป็ร�ชญาคนส3าค�ญในสม�ย์ฟื้B$ นฟื้<ศ�ลป็ะวั�ทิย์า ค�อ โบัแดง ฮิอบัส� (Bodin Hobs)

12. องค�ป็ระกอบัส3าค�ญของร�ฐค�อ อ3านาจอธิ�ป็ไตย์13. ร�ฐทิ#�เคารพื้ในหล�กน�ต�ธิรรม เร#ย์กวั�า น�ต�ร�ฐ14. บั�คคลส3าค�ญทิ#�อธิ�บัาย์วั�าอ3านาจอธิ�ป็ไตย์เป็ นของชาต�

หร�อป็ระชาชนค�อ ร�สโซึ่ (Rousseau)

15. วัรรณ์กรรมเร��องส3าค�ญทิ#�เก#�ย์วัข(องก�บัเร��องอ3านาจอธิ�ป็ไตย์เป็ นของป็ระชาชน ค�อ ส�ญญาป็ระชาคม

16. บั�คคลส3าค�ญทิ#�อธิ�บัาย์เร��องการแบั�งแย์กอ3านาจ ค�อ มองเตสก�เออ

17. ระบับัร�ฐบัาลของไทิย์ต�างก�บัระบับัร�ฐบัาลของสหร�ฐอเมร�กามากทิ#�ส�ด

18. ศาลทิหารใช(อ3านาจอธิ�ป็ไตย์อ3านาจ ต�ลาการ19. คณ์ะร�ฐมนตร# เป็ นองค�กรทิ#�ใช(อ3านาจบัร�หาร

----------------------------

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

15

Page 16: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

หน�วย่ทำ�� 3 ความรุ# ทำ��วไปเก��ย่วก�บุกฎหมาย่รุ�ฐธรุรุมน#ญ

1. ร�ฐธิรรมน<ญม#ควัามหมาย์ต�างก�บั กฎหมาย์ร�ฐธิรรมน<ญ2. ป็ระเทิศจ3าเป็ นต(องม#ร�ฐธิรรมน<ญ ด(วัย์เหต�ผู้ลทิางน�ต�ศาสตร�

และทิางการเม�อง3. ร�ฐธิรรมน<ญเก#�ย์วัพื้�นก�บัอ3านาจส3าค�ญสองอ3านาจ ค�อ อ3านาจ

การจ�ดให(ม#และอ3านาจการจ�ดทิ3าร�ฐธิรรมน<ญ4. ร�ฐธิรรมน<ญไทิย์จ�ดอย์<�ในป็ระเภทิแก(ไขย์าก5. การแก(ไขต�างก�บัการย์กเล�กร�ฐธิรรมน<ญ6. ร�ฐธิรรมน<ญลาย์ล�กษณ์�อ�กษรม#โครงร�างคล(าย์ๆก�นค�อม#ค3า

ป็รารภ และเน�$อควัามทิ#�วั�าด(วัย์กฎเกณ์ฑ์�การป็กครองป็ระเทิศ ส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ การแก(ไข ควัามเป็ นกฎหมาย์ส<งส�ด หน(าทิ#�พื้ลเม�อง และแนวันโย์บัาย์แห�งร�ฐ

7. ป็ระเทิศไทิย์เป็ นร�ฐเด#�ย์วั8. การม#พื้ระมหากษ�ตร�ย์�เป็ นป็ระม�ขก&เป็ นป็ระชาธิ�ป็ไตย์ได(

ปรุะว�ติ*รุ�ฐธรุรุมน#ญ1. ร�ฐธิรรมน<ญก�บักฎหมาย์ร�ฐธิรรมน<ญม#ควัามหมาย์แตกต�างก�น2. “ร�ฐธิรรมน<ญ เป็ นกฎหมาย์ทิ#�ก3าหนดระเบั#ย์บัหร�อกฎเกณ์ฑ์�ใน”

การป็กครองป็ระเทิศ3. ร�ฐธิรรมน<ญแบั�งออกได(เป็ นหลาย์ป็ระเภทิส�ดแต�จะถ�อเอา

เกณ์ฑ์�ใดเป็ นแนวัแบั�งแย์ก

ความหมาย่ของรุ�ฐธรุรุมน#ญร�ฐธิรรมน<ญต�างก�บักฎหมาย์ร�ฐธิรรมน<ญออย์�างไรร�ฐธิรรมน<ญค�อ กฎหมาย์ทิ#�วัางระเบั#ย์บัหร�อกฎเกณ์ฑ์�ทิ#�เก#�ย์วั

ก�บัร�ฐ กล�าวัค�อ วั�าด(วัย์ด�นแดน ป็ระชากร อ3านาจอธิ�ป็ไตย์ และร�ฐบัาล ตลอดจนควัามส�มพื้�นธิ�ระหวั�างองค�กรต�างๆ ทิ#�ก3าหนดข2$นเพื้��อทิ3าหน(าทิ#�แบั�งแย์กก�นออกไป็ โดย์ป็กต�แล(วั ร�ฐธิรรมน<ญต(องตราข2$นเป็ น

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

16

Page 17: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

ลาย์ล�กษณ์�อ�กษร ส�วันกฎหมาย์ร�ฐธิรรมน<ญค�อ กฎหมาย์ทิ#�วั�าด(วัย์สถาบั�นการเม�องต�างๆ ในร�ฐ ซึ่2�งรวัมทิ�$งร�ฐธิรรมน<ญกฎมลเฑ์#ย์รบัาล จาร#ตป็ระเพื้ณ์#ทิางการเม�องและกฎหมาย์อ�� นๆ ด(วัย์ ด(วัย์เหต�น#$ กฎหมาย์ร�ฐธิรรมน<ญอาจไม�เป็ นลาย์ล�กษณ์�อ�กษรก&ได( เช�น กฎหมาย์ร�ฐธิรรมน<ญของอ�งกฤษ หร�อแม(แต�จาร#ตป็ระเพื้ณ์#ทิางการเม�องของไทิย์ เป็ นต(น

ปรุะว�ติ*แนวค*ดในการุจั�ดทำ�ารุ�ฐธรุรุมน#ญส�งคมใดทิ#�ไม�ม#การแบั�งแย์กอ3านาจส�งคมน�$นหาได(ช�� อวั�าม#

ร�ฐธิรรมน<ญไม� หมาย์ควัามวั�าอย์�างไรข(อควัามด�งกล�าวัมาจาก ข(อ 16 ของป็ฏิ�ญญาวั�าด(วัย์ส�ทิธิ�

มน�ษย์�และราษฎรของฝ่ร��งเศส ซึ่2�งเป็ นการให(ควัามหมาย์ของร�ฐธิรรมน<ญไวั(วั�าจะเป็ นธิรรมน<ญได( ต(องย์อมร�บัหล�กการแบั�งแย์กอ3านาจตามทิฤษฎ#ของมองเตสก�เออ ควัามเช��อทิ#�แพื้ร�หลาย์อย์<�ในสม�ย์ทิ#�สามของป็ระวั�ต�แนวัควัามค�ดด�งในการจ�ดทิ3า ร�ฐธิรรมน<ญ แต�ป็Dจจ�บั�นควัามเช��อน#$ผู้�อนคลาย์ลงมากแล(วั

ปรุะเภทำของรุ�ฐธรุรุมน#ญทิ#�กล�าวัวั�า ร�ฐธิรรมน<ญแบั�งออกตามวั�ธิ#การแก(ไขได(สองแบับั“

ค�อ แบับัแก(ไขง�าย์และแบับัแก(ไขย์าก เข(าใจวั�าอย์�างไร”

เป็ นการแบั�งแย์กโดย์ถ�อวั�ธิ#การแก(ไขเป็ นเกณ์ฑ์� ซึ่2�งอาจแบั�งออกเป็ นอย์�างอ��นได(อ#กหากจะถ�อเกณ์ฑ์�อ��นทิ#�วั�าแก(ไขง�าย์ หมาย์ควัามวั�ากฎเกณ์ฑ์�ในการแก(ไขค�อนข(างสะดวักเอ�$อต�อการแก(ไขใกล(เค#ย์งก�บัการแก(ไขกฎหมาย์ธิรรมดา ส�วันทิ#�วั�าแก(ไขย์าก หมาย์ควัามวั�ากฎเกณ์ฑ์�ในการแก(ไขค�อนข(างเคร�งคร�ด ย์��งย์าก ใช(เวัลานาน ต(องอาศ�ย์มต�ข(างมาก น�บัวั�าย์ากแก�การแก(ไขกฎหมาย์ธิรรมดา

การุจั�ดทำ�ารุ�ฐธรุรุมน#ญ1. ผู้<(จ�ดให(ม#ร�ฐธิรรมน<ญข2$นม�กเป็ นผู้<(ม#อ3านาจทิางการเม�อง หร�อ

อย์<�ในฐานะร�ฎฐาธิ�ป็Dตย์�สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

17

Page 18: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

2. การจ�ดทิ3าร�ฐธิรรมน<ญอาจทิ3าโดย์บั�คคลคนเด#ย์วั หร�อหลาย์คนหร�อจ�ดทิ3าโดย์สภาในช��อต�างๆก�นก&ได(

3. การจ�ดทิ3าร�ฐธิรรมน<ญทิ#�สอดคล(องก�บัระบัอบัป็ระชาธิ�ป็ไตย์ควัรให(ป็ระชาชน ม#ส�วันร�วัมอย์�างใดอย์�างหน2�งด(วัย์

4. ร�ฐธิรรมน<ญทิ#�ด#ไม�ควัรม#ข(อควัามย์าวัและม#หลาย์มาตราเก�นไป็น�ก ราย์ละเอ#ย์ดต�างๆ จ2งม�กไป็ก3าหนดไวั(ในกฎหมาย์อ��นซึ่2�งเร#ย์กวั�า “กฎหมาย์ป็ระกอบัร�ฐธิรรมน<ญ”

5. ร�ฐธิรรมน<ญไทิย์ม#ทิ�$งส�$น 20 ฉบั�บั แต�ถ(าน�บัเฉพื้าะฉบั�บัทิ#�ส3าค�ญจะม#เพื้#ย์ง 13 ฉบั�บั

อ�านาจัการุจั�ดให ม�รุ�ฐธรุรุมน#ญร�ฐธิรรมน<ญเก�ดจากอ3านาจส3าค�ญสองป็ระการค�อ อ3านาจการ

จ�ดให(ม#และอ3านาจการจ�ดทิ3าร�ฐธิรรมน<ญ หมาย์ควัามวั�าอย์�างไรหมาย์ควัามวั�าร�ฐธิรรมน<ญจะต(องเก�ดจากควัามค�ดและการจ�ด

ทิ3า ของผู้<(อย์<�ในฐานะต�างก�น อย์�างไรก&ตามในบัางคร�$ง ผู้<(ค�ดให(ม#ร�ฐธิรรมน<ญข2$นก�บัผู้<(จ�ดทิ3าอาจเป็ นคนเด#ย์วัก�นได( เช�น ผู้<(เป็ นห�วัหน(าในการป็ฏิ�วั�ต�ทิ#�ย์กร�างร�ฐธิรรมน<ญข2$นใช(ด(วัย์ แม(กฎหมาย์อ�� น เช�น พื้ระราชบั�ญญ�ต�ย์า พื้ระราชบั�ญญ�ต�โรงร�บัจ3าน3า ก&ถ�อวั�าเก�ดจากควัามค�ดและการจ�ดทิ3าของผู้<(ม#อ3านาจต�างก�น

อ�านาจัการุจั�ดทำ�ารุ�ฐธรุรุมน#ญการจ�ดทิ3าร�ฐธิรรมน<ญโดย์คนเพื้#ย์งคนเด#ย์วั และโดย์คนหลาย์

คน อย์�างไรจะด#กวั�าก�นการจ�ดทิ3าเพื้#ย์งคนๆเด#ย์วัจะทิ3าได(เร&วัแต�ไม�รอบัครอบัร�ดก�ม

การจ�ดทิ3าโดย์คนหลาย์คนจะด#กวั�าและม�กทิ3าควัามพื้อใจให(แก�คนทิ��วัไป็ได(ด#กวั�า การจ�ดทิ3าโดย์คนเพื้#ย์งคนเด#ย์วั เร��องเช�นน#$จ2งข2$นอย์<�ก�บัสถานการณ์�และล�กษณ์ะของร�ฐธิรรมน<ญ เช�น ถ(าเป็ นฉบั�บัช��วัคราวัอาจทิ3าโดย์คนเพื้#ย์งคนเด#ย์วั แต�ถ(าเป็ นฉบั�บัถาวัรควัรจ�ดทิ3าโดย์สภาน�ต�บั�ญญ�ต�หร�อสภาร�างร�ฐธิรรมน<ญ

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

18

Page 19: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

การุจั�ดทำ�ารุ�ฐธรุรุมน#ญป็ระชาชนจะม#ส�วันร�วัมในการจ�ดทิ3าร�ฐธิรรมน<ญได(อย์�างไรบั(างอาจได(ร�บัการเล�อกต�$งหร�อแต�ต�$ง เข(าไป็ม#ส�วันร�วัมในการย์ก

ร�าง หร�อพื้�จารณ์าร�างร�ฐธิรรมน<ญ นอกจากน#$ป็ระชาชนอาจม#ส�วันร�วัมโดย์การแสดงควัามค�ดเห&นต�ชม หร�อออกเส#ย์งแสดงป็ระชามต�ก&ได(

กฎหมาย่ปรุะกอบุรุ�ฐธรุรุมน#ญการแย์กบัางเร�� องมาบั�ญญ�ต� ไ วั( ในกฎหมาย์ป็ระกอบั

ร�ฐธิรรมน<ญ แทินทิ#�จะบั�ญญ�ต�ลงไวั(ในร�ฐธิรรมน<ญ ม#ป็ระโย์ชน�อย์�างไร

ม�ปรุะโย่ชน)ด�งน�4(1) ทิ3า ให(การร�างร�ฐธิรรมน<ญซึ่2�งเป็ นหล�กใหญ�ส3า เร&จได(

รวัดเร&วั(2) ทิ3าให(ร�ฐธิรรมน<ญม#ข(อควัามน(อย์จดจ3าได(ง�าย์(3) ทิ3าให(การแก(ไขกฎเกณ์ฑ์�ราย์ละเอ#ย์ดในกฎหมาย์ป็ระกอบั

ร�ฐธิรรมน<ญเป็ นไป็ได(ง�าย์ เพื้ราะกฎหมาย์ป็ระเภทิน#$แก(ไขได(ง�าย์กวั�าร�ฐธิรรมน<ญ

(4) ทิ3าให(วัางราย์ละเอ#ย์ดเก#�ย์วัก�บักฎเกณ์ฑ์�การป็กครองได(เหมาะสมก�บัสถานการณ์�บั(านเม�องเป็ นคราวัๆ ไป็

รุ�ฐธรุรุมน#ญไทำย่ร�ฐธิรรมน<ญไทิย์ฉบั�บัใดทิ#�ได(ช��อวั�าเป็ นป็ระชาธิ�ป็ไตย์ทิ#�ส�ดโดย์ทิ��วัไป็แล(วัถ�อวั�าร�ฐธิรรมน<ญฉบั�บั พื้.ศ. 2489 เป็ น

ป็ระชาธิ�ป็ไตย์มากในเร��องของการให(ป็ระชาชนเข(าไป็ม#ส�วันร�วัมก�บัทิางการเม�อง ส�วันร�ฐธิรรมน<ญฉบั�บั พื้.ศ. 2492 และ พื้.ศ. 2517

เป็ นป็ระชาธิ�ป็ไตย์มากในเร��องการจ�ดทิ3าและการค�(มครองส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของพื้ลเม�อง

การุแก ไขและการุย่กเล*กรุ�ฐธรุรุมน#ญสอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

19

Page 20: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

1. ร�ฐธิรรมน<ญม#ทิ�$งป็ระเภทิทิ#�แก(ไขย์ากและแก(ไขง�าย์ ร�ฐธิรรมน<ญไทิย์จ�ดอย์<�ในป็ระเภทิแก(ไขย์าก

2. การย์กเล�กร�ฐธิรรมน<ญอาจทิ3าตามวั�ถ#ทิางร�ฐธิรรมน<ญหร�อทิ3านอกวั�ถ#ทิางร�ฐธิรรมน<ญก&ได(

3. การย์กเล�กร�ฐธิรรมน<ญโดย์ผู้ลจากการป็ฏิ�วั�ต�หร�อร�ฐป็ระหาร เป็ นการย์กเล�กร�ฐธิรรมน<ญนอกวั�ถ#ทิางร�ฐธิรรมน<ญ

4. การป็ฏิ�วั�ต�ก�บัการร�ฐป็ระหารม#ควัามหมาย์ในทิางทิฤษฎ#แตกต�างก�น

การุแก ไขรุ�ฐธรุรุมน#ญจะก3าหนดข(อห(ามการแก(ไขไวั(ในร�ฐธิรรมน<ญได(หร�อไม�จะห(ามการแก(ไขร�ฐธิรรมน<ญโดย์เด&ดขาดคงทิ3าไม�ได( และจะ

เป็ นการย์��วัย์�ให(ผู้<(ป็ระสงค�จะขอแก(ไขร�ฐธิรรมน<ญเป็ล#�ย์นเป็ นย์กเล�กร�ฐธิรรมน<ญแทิน แต�อาจก3าหนดข(อห(ามการแก(ไขร�ฐธิรรมน<ญบัางมาตรา หร�อบัางหล�กการในร�ฐธิรรมน<ญได(ด�งทิ#�ป็รากฏิในร�ฐธิรรมน<ญบัางป็ระเทิศ เช�น ต�รก# เย์อรม�นตะวั�นตก

การุย่กเล*กรุ�ฐธรุรุมน#ญการป็ฏิ�วั�ต�ก�บัการร�ฐป็ระหารม#ควัามหมาย์ในทิางทิฤษฎ#ต�างก�น

อย์�างไรการป็ฏิ�วั�ต�หมาย์ถ2งการเป็ล#�ย์นแป็ลงทิางการเม�องโดย์ย์2ด

อ3านาจการป็กครองอย์�างฉ�บัพื้ล�นทิ�นใด ม#การใช(ก3าล�งบั�งค�บั และจ�ดต�$งระบัอบัการป็กครองหร�อระบับัการเม�องข2$นใหม� โดย์ทิ��วัไป็แล(วัการป็ฏิ�วั�ต�จะอาศ�ย์ก3าล�งจากทิ�กฝ่6าย์ร�วัมก�น ส�วันการร�ฐป็ระหาร (Coup

d’ Etat) หมาย์ถ2งการเป็ล#�ย์นแป็ลงร�ฐบัาลโดย์การย์2ดอ3านาจการป็กครองอย์�างฉ�บัพื้ล�นทิ�นใด ม#การใช(ก3าล�งบั�งค�บั แต�ม�ได(ต�$งระบัอบัการป็กครองหร�อระบับัการเม�องข2$นใหม� คงม#แต�การจ�ดต�$งร�ฐบัาลใหม�เทิ�าน�$น

โครุงรุ�างของรุ�ฐธรุรุมน#ญสอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

20

Page 21: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

1. โดย์ทิ��วัไป็ร�ฐธิรรมน<ญลาย์ล�กษณ์�อ�กษรป็ระกอบัด(วัย์ส�วันทิ#�เป็ นค3าป็รารภ และส�วันทิ#�เป็ นเน�$อควัามของร�ฐธิรรมน<ญ

2. ส�วันทิ#�เป็ นเน�$ อควัามของร�ฐธิรรมน<ญได(แก� กฎเกณ์ฑ์� การป็กครองป็ระเทิศ ส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของป็ระชาชน กฎเกณ์ฑ์�การแก(ไขร�ฐธิรรมน<ญ ควัามเป็ นกฎหมาย์ส<งส�ด หน(าทิ#�พื้ลเม�อง แนวันโย์บัาย์แห�งร�ฐ และอาจม#บัทิเฉพื้าะกาลด(วัย์ก&ได(

ค�าปรุารุภของรุ�ฐธรุรุมน#ญการร�างร�ฐธิรรมน<ญโดย์ไม�ม#ค3าป็รารภได(หร�อไม�ได( ร�ฐธิรรมน<ญบัางป็ระเทิศก&ไม�ม#ค3าป็รารภ แต�ค3าป็รารภม#

ป็ระโย์ชน�ด�งน#$ค�อ(1) ช�วัย์ให(ร�ฐธิรรมน<ญสละสลวัย์ข2$น(2) ช�วัย์ในการต#ควัามบัทิบั�ญญ�ต�ในร�ฐธิรรมน<ญ(3) ช�วัย์ให(ทิราบัป็ระวั�ต�การเม�องของป็ระเทิศน�$น(4) ช�วัย์ให(ทิราบัป็ระวั�ต�การจ�ดทิ3าร�ฐธิรรมน<ญฉบั�บัน�$น(5) บัทิบั�ญญ�ต�บัางเร��องอาจบั�ญญ�ต�ไวั(ทิ#�อ��นไม�ได(ก&อาจน3ามา

บั�ญญ�ต�ไวั(ในค3าป็รารภด(วัย์เหต�น#$ ร�ฐธิรรมน<ญของป็ระเทิศทิ�$งหลาย์จ2งน�ย์มร�างค3า

ป็รารภไวั(ในร�ฐธิรรมน<ญ

เน�4อความของรุ�ฐธรุรุมน#ญนอกจากกฎเกณ์ฑ์�การป็กครองป็ระเทิศแล(วั ร�ฐธิรรมน<ญม�กม#

เน�$อควัามวั�าด(วัย์เร��องอะไรนอกจากกฎเกณ์ฑ์� การป็กครองป็ระเทิศแล(วั ร�ฐธิรรมน<ญอาจ

ก3าหนดบัทิบั�ญญ�ต�เก#�ย์วัก�บัส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของป็ระชาชน กฎเกณ์ฑ์�การแก(ไขเพื้��มเต�มควัามเป็ นกฎหมาย์ส<งส�ด หน(าทิ#�พื้ลเม�อง แนวันโย์บัาย์แห�งร�ฐและอาจม#บัทิเฉพื้าะกาลด(วัย์ก&ได( (ถ(าจ3าเป็ น)

รุ#ปของรุ�ฐและรุ#ปแบุบุของปรุะม�ขของรุ�ฐ1. ร<ป็แบับัของร�ฐม#ทิ�$งทิ#�เป็ นร�ฐเด#�ย์วัและร�ฐรวัม

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

21

Page 22: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

2. ร<ป็แบับัของร�ฐม#ส�วันส�มพื้�นธิ�ก�บับัทิบั�ญญ�ต�อ��นๆ ในร�ฐธิรรมน<ญซึ่2�งต(องร�างให(สอดคล(องก�น

3. ป็ระเทิศไทิย์เป็ นร�ฐเด#�ย์วั4. ร<ป็แบับัป็ระม�ขของร�ฐทิ#�ม#ทิ�$งป็ระธิานาธิ�บัด#และพื้ระมหากษ�ตร�ย์�5. การม#พื้ระมหากษ�ตร�ย์�เป็ นป็ระม�ขก&เป็ นป็ระชาธิ�ป็ไตย์ได(

รุ#ปแบุบุของรุ�ฐทิ#�วั�าร�ฐธิรรมน<ญ การแบั�งป็Dนอ3านาจระหวั�างร�ฐบัาลกลาง และ

ร�ฐบัาลมลร�ฐเป็ นระบับัค<� หมาย์ควัามวั�าอย์�างไรหมาย์ควัามวั�า การใช(อ3านาจน�ต�บั�ญญ�ต� อ3านาจบัร�หาร และ

อ3านาจต�ลาการในร�ฐบัาลกลาง ก�บัร�ฐบัาลมลร�ฐจะใช(ค<�ก�นไป็ ค�อต�างก&ม#อ3านาจในขอบัเขตของตน เช�น ร�ฐสภามลร�ฐก&ออกกฎหมาย์ใช(เองในมลร�ฐ ร�ฐสภาของร�ฐบัาลกลางก&ออกกฎหมาย์ใช(ในร�ฐบัาลกลาง และครอบัคล�มทิ��วัไป็ทิ�$งป็ระเทิศ เป็ นต(น

รุ#ปแบุบุของรุ�ฐติามรุ�ฐธรุรุมน#ญไทำย่ราชอาณ์าจ�กรไทิย์เป็ นอ�นหน2�งอ�นเด#ย์วัก�น หมาย์ควัามวั�า

อย์�างไรค3าวั�า ราชอาณ์าจ�กร หมาย์ถ2ง ด�นแดนทิ#�เป็ นของป็ระเทิศไทิย์

ทิ�$งหมด ไม�วั�าพื้�$นด�น พื้�$นน3$า หร�อพื้�$นอากาศค3าวั�า เป็ นอ�นหน2�งอ�นเด#ย์วัก�น หมาย์ถ2งร<ป็ของร�ฐซึ่2�งเป็ นร�ฐ

เด#�ย์วัม#การใช(อ3านาจอธิ�ป็ไตย์เป็ นอ�นหน2�งอ�นเด#ย์วัก�นทิ�$งป็ระเทิศ

รุ#ปแบุบุของปรุะม�ขของรุ�ฐเราจ�ดให(ม#พื้ระมหากษ�ตร�ย์�เป็ นป็ระม�ข ก�บัจ�ดให(ม#ระบัอบัการ

ป็กครองแบับัป็ระชาธิ�ป็ไตย์ผู้สม ผู้สาน เข(าก�นได(อย์�างไรการม#พื้ระมหากษ�ตร�ย์�เป็ นป็ระม�ขก�บัการม#ระบัอบัการป็กครอง

แบับัป็ระชาธิ�ป็ไตย์ สามารถจ�ดเข(าก�นได(โดย์(1) ก3าหนดให(ม#การส�บัราชสมบั�ต�ต(องอาศ�ย์ควัามเห&นชอบั

ของร�ฐบัาลสอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

22

Page 23: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

(2) ก3า หนดให(พื้ระมหากษ�ตร�ย์�พื้ระราชอ3า นาจภาย์ใต(ร�ฐธิรรมน<ญ

(3) ก3าหนดให(พื้ระมหากษ�ตร�ย์�ไม�ต(องร�บัผู้�ดชอบัทิางการเม�องโดย์ม#ผู้<(ลงนามร�บัสนองพื้ระบัรมราชโองการในพื้ระราชห�ตถเลขา ป็ระกาศพื้ระบัรมราชโองการ หร�อกฎหมาย์ต�างๆ

แบุบุปรุะเม*นผ่ลหน�วย่ทำ�� 31. กฎหมาย์ทิ#�ก3าหนดกฎเกณ์ฑ์�ในการป็กครองป็ระเทิศและการใช(

อ3านาจอธิ�ป็ไตย์เร#ย์กวั�า ร�ฐธิรรมน<ญ2. กฎมณ์เฑ์#ย์รบัาล จ�ดเป็ นกฎหมาย์ร�ฐธิรรมน<ญ3. ร�ฐธิรรมน<ญอาจแบั�งออกได(หลาย์ป็ระเภทิเช�น (ก)

ร�ฐธิรรมน<ญทิ#�แก(ไขง�าย์ก�บัร�ฐธิรรมน<ญทิ#�แก(ไขย์าก (ข) ร�ฐธิรรมน<ญ

ของร�ฐเด#�ย์วัและร�ฐธิรรมน<ญของร�ฐรวัม (ค) ร�ฐธิรรมน<ญช��วัคราวัก�บัร�ฐธิรรมน<ญถาวัร

4. ร�ฐธิรรมน<ญไทิย์ม#ทิ�$งส�$น 13 ฉบั�บั

5. ร�ฐธิรรมน<ญช��วัคราวัม�กม#ช��อเร#ย์กวั�า ธิรรมน<ญการป็กครองราชอาณ์าจ�กร

6. ผู้<(ม#อ3านาจแก(ไขร�ฐธิรรมน<ญไทิย์ฉบั�บัป็Dจจ�บั�น ได(แก� (ก) คณ์ะร�ฐมนตร# (ข) สมาช�กสภาผู้<(แทินราษฎร (ค) ป็ระม�ขของร�ฐ

7. ค3าน3าของร�ฐธิรรมน<ญ เร#ย์กวั�า ค3าป็รารภ8. ราชอาณ์าจ�กรไทิย์เป็ นร�ฐเด#�ย์วัเพื้ราะ ใช(อ3านาจอธิ�ป็ไตย์เป็ นอ�น

หน2�งอ�นเด#ย์วัก�นทิ�$งป็ระเทิศ9. การส�บัราชสมบั�ต�ของพื้ระมหากษ�ตร�ย์�ไทิย์เป็ นไป็ตาม

ร�ฐธิรรมน<ญและกฎมณ์เฑ์#ย์รบัาล10. ร�ฐธิรรมน<ญ และธิรรมน<ญการป็กครองต�างก�น ค�อ

ร�ฐธิรรมน<ญเป็ นฉบั�บัถาวัร ธิรรมน<ญการป็กครองเป็ นฉบั�บัช��วัคราวั11. ร�ฐธิรรมน<ญไทิย์ทิ#�ร �างโดย์สภาร�างร�ฐธิรรมน<ญค�อ ฉบั�บั

พื้ . ศ . 2492

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

23

Page 24: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

12. กฎหมาย์เก#�ย์วัก�บักฎเกณ์ฑ์�การป็กครองป็ระเทิศทิ#�แย์กออกมาบั�ญญ�ต�ไวั(ต�างหากจากร�ฐธิรรมน<ญเร#ย์กวั�า กฎหมาย์ป็ระกอบัร�ฐธิรรมน<ญ

13. การแก(ไขกฎมณ์เฑ์#ย์รบัาลต(องทิ3าอย์�างเด#ย์วัก�บัการแก(ไข ร�ฐธิรรมน<ญ

14. ต�วัอย์�างป็ระเทิศทิ#�เป็ นร�ฐเด#�ย์วั เช�น ลาวั ญ#�ป็�6น และไทิย์15. ต�วัอย์�างป็ระเทิศทิ#�เป็ นร�ฐรวัม เช�น สหร�ฐอเมร�กา

มาเลเซึ่#ย์ แคนาดา16. ป็ระเทิศทิ#�ม#กษ�ตร�ย์�เป็ นป็ระม�ขเร#ย์กวั�า ราชอาณ์าจ�กร

-------------------------

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

24

Page 25: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

หน�วย่ทำ�� 4 รุะบุอบุการุปกครุอง

1. ระบับัอบัการป็กครองแบับัป็ระชาธิ�ป็ไตย์ ม#วั�วั�ฒนาการมาจากการป็กครองแบับัป็ระชาธิ�ป็ไตย์โดย์ตรงในนครร�ฐเอเธินส�ของป็ระเทิศกร#กโบัราณ์ ซึ่2�งในระย์ะต�อมาระบัอบัการป็กครองน#$ได(สลาย์ต�วัในนครร�ฐเอเธินส� และมาเจร�ญเต�บัโตในป็ระเทิศอ�งกฤษ จนกระทิ��งกลาย์เป็ นป็ระเทิศแม�บัทิแห�งระบัอบัการป็กครองแบับัป็ระชาธิ�ป็ไตย์ในป็Dจจ�บั�น

2. ระบัอบัการป็กครองแบับัเผู้ด&จการเป็ นระบัอบัการป็กครองทิ#�จ�ดต�$งข2$นเพื้��อร�กษาสถานการณ์� ของวั�กฤตการณ์�ทิางส�งคมหร�อวั�กฤตการณ์�ทิ#�เก#�ย์วัก�บัควัามชอบัธิรรมแห�งอ3านาจป็กครอง โดย์ใช(วั�ธิ#บั�งค�บัให(ป็ระชาชนย์อมร�บัควัามชอบัธิรรมแห�งอ3านาจการป็กครองของร�ฐบัาลด(วัย์วั�ธิ#การต�างๆ และอ3านาจป็กครองของร�ฐบัาลก&ม�ได(ม#พื้�$นฐานมาจากการเล�อกต�$งของป็ระชาชน เป็ นเหต�ให(ป็ระชาชนไม�สามารถถอดถอนร�ฐบัาลทิ#�ตนต�$งข2$นมาได(

รุะบุอบุการุปกครุองแบุบุปรุะชาธ*ปไติย่1. ระบัอบัการป็กครองแบับัป็ระชาธิ�ป็ไตย์ม#วั�วั�ฒนาการมาจากการ

ป็กครองแบับัป็ระชาธิ�ป็ไตย์โดย์ตรงในนครร�ฐเอเธินส�ของป็ระเทิศกร#กโบัราณ์ ซึ่2�งในระย์ะต�อมาระบัอบัการป็กครองน#$ได(สลาย์ต�วัในนครร�ฐเอเธินส� และมาเจร�ญเต�บัโตในป็ระเทิศอ�งกฤษ จนกระทิ��งกลาย์มา เป็ นป็ระ เทิศแม�บัทิแห�งร ะ บัอบัการ ป็กครองแ บับัป็ระชาธิ�ป็ไตย์ในป็Dจจ�บั�น

2. ระบัอบัการป็กครองแบับัเผู้ด&จการ เป็ นระบัอบัการป็กครองทิ#�จ�ดต�$งข2$นเพื้�� อร�กษาสถานการณ์�ของวั�กฤตการณ์�ทิางส�งคมหร�อวั�กฤตการณ์�ทิ#�เก#�ย์วัก�บัควัามชอบัธิรรมแห�งอ3านาจป็กครอง โดย์ใช(วั�ธิ#การบั�งค�บัให(ป็ระชาชนย์อมร�บัควัามชอบัธิรรมแห�งอ3า นาจการป็กครองของร�ฐบัาลด(วัย์วั�ธิ#การต�างๆ และอ3านาจป็กครองร�ฐบัาลก&

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

25

Page 26: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

ม�ได(ม#พื้�$นฐานมาจากการเล�อกต�$งของป็ระชาชน เป็ นเหต�ให(ป็ระชาชนไม�สามารถถอดถอนร�ฐบัาลทิ#�ตนต�$งข2$นมาได(

ว*ว�ฒนาการุของรุะบุอบุการุปกครุองแบุบุปรุะชาธ*ปไติย่อธิ�บัาย์วั�วั�ฒนาการของระบัอบัการป็กครองแบับัป็ระชาธิ�ป็ไตย์ระบัอบัการป็กครองแบับัป็ระชาธิ�ป็ไตย์ม#วั�วั�ฒนาการมาจาก

ระบัอบัการป็กครองโดย์ตรงของนครร�ฐแห�งป็ระเทิศกร#กโบัราณ์ทิ#�ม#ช��อวั�า นครร�ฐเอเธินส� ระบัอบัการป็กครองน#$เจร�ญร� �งเร�องมากใน“ ”

ย์�คน�$น ต�อมาระบัอบัการป็กครองน#$ได(สลาย์ต�วัไป็จากป็ระเทิศกร#ก และมาเจร�ญเต�บัโตในป็ระเทิศอ�งกฤษ อ�นเป็ นผู้ลส�บัเน��องมาจากพื้วักข�นนางเจ(าของทิ#�ด�นได(เข(าไป็ม#บัทิบัาทิในระบับัเศรษฐก�จแบับัทิ�นน�ย์มอย์�างรวัดเร&วั จนทิ3าให(กลาย์เป็ นพื้วักเด#ย์วัก�นก�บัพื้วักชนช�$นกลาง ชนช�$นกลางน#$ได(จ�ดระบับัการป็กครองโดย์การเข(าร�วัมบัร�หารช�มชนด(วัย์ตนเองและถ�อวั�าอ3านาจอ�นชอบัธิรรมแห�งการป็กครองต(องมาจากป็วังชน

ความหมาย่ของรุะบุอบุการุปกครุองแบุบุปรุะชาธ*ปไติย่อธิ�บัาย์ควัามหมาย์ของระบัอบัการป็กครองแบับัป็ระชาธิ�ป็ไตย์ระบัอบัการป็กครองแบับัป็ระชาธิ�ป็ไตย์หมาย์ถ2งระบัอบัการ

ป็กครองทิ#�อ3านาจอธิ�ป็ไตย์เป็ นของป็วังชนป็ระชาชนม#ส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ โดย์อาศ�ย์หล�กการของการแบั�งอ3านาจ และหล�กการทิ#�วั�าด(วัย์ ควัาม“

ถ<กต(องแห�งกฎหมาย์”

องค)ปรุะกอบุของรุะบุอบุการุปกครุองแบุบุปรุะชาธ*ปไติย่อ ธิ�บั า ย์ อ ง ค� ป็ ร ะ ก อ บั ข อ ง ร ะ บั อ บั ก า ร ป็ ก ค ร อ ง แ บั บั

ป็ระชาธิ�ป็ไตย์องค�ป็ระกอบัของระบัอบัการป็กครองแบับัป็ระชาธิ�ป็ไตย์

ได(แก� การเล�อกต�$ง หล�กการแบั�งแย์กอ3านาจและหล�กการวั�าด(วัย์ควัามถ<กต(องแห�งกฎหมาย์

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

26

Page 27: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

รุ# ป แ บุ บุ ข อ ง รุ� ฐ บุ า ล ใ น รุ ะ บุ อ บุ ก า รุ ป ก ค รุ อ ง แ บุ บุปรุะชาธ*ปไติย่

อธิ�บัาย์ร<ป็แบับัของร�ฐบัาลในระบัอบัการป็กครองแบับัร�ฐสภาระบัอบัการป็กครองแบับัร�ฐสภา ค�อระบัอบัการป็กครองทิ#�

อ3านาจขององค�กรฝ่6าย์บัร�หารและ องค�กรฝ่6าย์น�ต�บั�ญญ�ต�ทิ�ดเทิ#ย์มก�นหร�อใกล(เค#ย์งก�น องค�กรทิ�$งสองต�างควับัค�มซึ่2�งก�นและก�นและม#การป็ระสานงานในการด3าเน�นการต�อก�น ระบัอบัการป็กครองแบับัร�ฐสภาน#$ องค�กรฝ่6าย์บัร�หารจะแบั�งเป็ นสององค�กรค�อ ป็ระม�ขของร�ฐซึ่2�งเป็ นกษ�ตร�ย์�ทิ#�ส�บัส�นต�วังศ�ต�อทิอดก�นมา หร�อป็ระธิา นาธิ�บัด#ซึ่2�งมาจากการเล�อกต�$ง และคณ์ะร�ฐมนตร#ซึ่2�งม#หน(าทิ#�ร �บัผู้�ดชอบัในการบัร�หารงานของร�ฐ

รุะบุอบุการุปกครุองแบุบุเผ่ด8จัการุ1. ระบัอบัการป็กครองแบับัเผู้ด&จการม#ควัามหมาย์เป็ นสองน�ย์

ป็ระการแรกเป็ นระบัอบัการป็กครองช��วัคราวัทิ#�ม#วั�ตถ�ป็ระสงค�ช��วัคราวัเพื้��อป็กป็Dกษ�ร�กษาระบัอบัการป็กครองเด�มของส�งคม และป็ระการทิ#�สองเป็ นระบัอบัการป็กครองทิ#�อ3านาจป็กครองของร�ฐบัาลม�ได(ม#ทิ#�มาจากการเล�อกต�$งของป็ระชาชน

2. ระบัอบัการป็กครองแบับัเผู้ด&จการของป็ระเทิศ ทิ#�ม#ระบัอบัเศรษฐก�จแบับัทิ�นน�ย์มเก�ดข2$นเน��องจากวั�กฤตการณ์�ทิางส�งคม หร�อวั�กฤตการณ์�ทิ#�เก#�ย์วัก�บัควัามชอบัธิรรมแห�งอ3านาจป็กครอง

3. ระบัอบัการป็กครองแบับัเผู้ด&จการของป็ระเทิศ ทิ#�ม#ระบับัเศรษฐก�จแบับัส�งคมน�ย์มเก�ดจากการน3า ระบับัเศรษฐก�จแบับัส�งคมน�ย์มไป็ใช(ในป็ระเทิศทิ#�ม#โครงสร(างทิางเศรษฐก�จแบับัทิ�นน�ย์ม

ความหมาย่ของรุะบุอบุการุปกครุองแบุบุเผ่ด8จัการุอธิ�บัาย์ควัามหมาย์ของระบัอบัการป็กครองแบับัเผู้ด&จการระบัอบัการป็กครองแบับัเผู้ด&จการม#ควัามหมาย์สองน�ย์ ควัาม

หมาย์ป็ระการแรกหมาย์ถ2งระบัอบัการป็กครองช��วัคราวัทิ#�ม#วั�ตถ�ป็ระสงค�ทิ#�จะป็กป็Dกษ�ร�กษาระบัอบัการป็กครองเด�มทิ#�เผู้ช�ญก�บัสอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

27

Page 28: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

วั�กฤต�การณ์�ร(าย์แรงในส�งคมอ�นอาจเป็ นอ�นตราย์ต�อสถาบั�นการเม�องและการป็กครองทิ#�ม#อย์<�ในขณ์ะน�$น

ควัามหมาย์ป็ระการทิ#�สอง หมาย์ถ2งระบัอบัการป็กครองทิ#�อ3านาจป็กครองของร�ฐบัาลม�ได(ม#ทิ#�มาจากการเล�อกต�$งของป็ระชาชน อ�นเป็ นการเล�อกต�$งทิ��วัไป็ทิ#� บัร�ส�ทิธิ�Fย์�ต�ธิรรม ระบัอบัการป็กครองแบับัน#$ ป็ระชาชนไม�ม#โอกาสถอดถอนร�ฐบัาลทิ#�ตนไม�พื้อใจ และไม�เป็Gดโอกาสให(ผู้<(ทิ#�ม#ควัามค�ดเห&นในทิางการเม�องได(เสนอควัามค�ดเห&นหร�อวั�พื้ากษ�วั�จารณ์�การบัร�หารป็ระเทิศของร�ฐบัาล

รุะบุอบุการุปกครุองแบุบุเผ่ด8จัการุของปรุะเทำศึทำ��ม�รุะบุบุเศึรุษฐก*จัแบุบุทำ�นน*ย่ม

ระบับัการป็กครองแบับัเผู้ด&จการจะเก�ดข2$นได(อย์�างไรระบับัการป็กครองแบับัเผู้ด&จการเก�ดข2$นเม�� อส�งคมของ

ป็ระเทิศเก�ดวั�กฤต�การณ์�ร(างแรง ซึ่2�งอาจเป็ นวั�กฤต�การณ์�ทิางส�งคมทิ#�เก�ดข2$นเป็ นป็กต�วั�ส�ย์และม#ควัามร(าย์แรงมากน(อย์ต�างก�น ในบัางคร�$งควัามร(าย์แรงแห�งวั�กฤต�การณ์�ทิางส�งคมอาจถ2งข�$นทิ#�จะต(องเป็ล#�ย์นโครงสร(างของส�งคม หร�ออาจเป็ นวั�กฤต�การณ์�ทิ#�เก#�ย์วัก�บัควัามชอบัธิรรมแห�งอ3านาจป็กครองทิ#�ข2$นอย์<�ก�บัควัามเห&นพื้(องต(องก�นของป็ระชาชนในป็ระเทิศ

ย์กต�วัอย์�างวั�ธิ#การทิ#�ทิ3าให(ป็ระชาชนย์อมร�บัอ3านาจป็กครองแบับัเผู้ด&จการ

วั�ธิ#การทิ#�ทิ3าให(ป็ระชาชนย์อมร�บัอ3านาจป็กครองแบับัเผู้ด&จการวั�ธิ#หน2�งค�อ การป็ราบัป็ราม ผู้<(ซึ่2�งโต(แย์(ง ค�ดค(านระบับัการป็กครองแบับัเผู้ด&จการ โดย์การจ�บัก�มค�มข�ง การส�งต�วัไป็ก�กก�นในค�าย์ การทิรมานและการป็ระหารช#วั�ต ส3าหร�บักลไกทิ#�ใช(ในการป็ราบัป็ราม ได(แก� กฎหมาย์ ต3ารวัจและศาล ซึ่2�งจะทิ3าให(ส�งคมม#ควัามสงบัเร#ย์บัร(อย์ไม�วั�าในระบับัการป็กครองแบับัใด แต�กลไกทิ#�จะใช(ในการป็ราบัป็รามทิ#�จะให(ได(ผู้ลเด&ดขาด ค�อต3ารวัจล�บั ซึ่2�งม#อ3านาจจ�บัก�ม ค�มข�ง และทิรมาน

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

28

Page 29: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

ตลอดจนกระทิ��งป็ระหารช#วั�ตป็ระชาชนทิ#�สงส�ย์วั�าเป็ นป็รป็Dกษ�ต�อระบับัเผู้ด&จการโดย์ไม�ม#กระบัวันการพื้�จารณ์า เช�น คด#ตามป็กต�

รุะบุอบุการุปกครุองแบุบุเผ่ด8จัการุของปรุะเทำศึทำ��ม�รุะบุอบุเศึรุษฐก*จัแบุบุส�งคมน*ย่ม

อธิ�บัาย์พื้�$นฐานในทิางส�งคมน�ย์มและในทิางเศรษฐก�จของป็ระเทิศส�งคมน�ย์ม

ป็ระเทิศส�งคมน�ย์มน�$นย์2ดถ�อโครงสร(างในการผู้ล�ตเป็ นพื้�$นฐานส3าค�ญทิางส�งคม โดย์ถ�อวั�า เคร��องม�อในการผู้ล�ตเป็ นของส�วันรวัมหมาย์ถ2งอาจเป็ นของร�ฐ เป็ นขององค�กรส�วันทิ(องถ��น หร�อเป็ นของสหกรณ์�นอกจากน#$ย์�งย์2ดถ�ออ�ดมการณ์�เป็ นส��งทิ#�ม#บัทิบัาทิส3าค�ญย์��งในระบับัส�งคมน�ย์ม เพื้ราะอ�ดมการณ์�เป็ นควัามน2กค�ดทิ#�ม#เหต�ผู้ลในทิางวั�ทิย์าศาสตร� และเป็ นจ�ดเร��มต(นของโครงสร(างในการผู้ล�ต อย์�างไรก&ด#ป็ระเทิศส�งคมน�ย์มย์อมร�บัอ�ทิธิ�พื้ลของอ�ดมการณ์�อย์�างอ�� นด(วัย์ เช�น อ�ดมการณ์�แบับัธิรรมเน#ย์มป็ระเพื้ณ์#และอ�ดมการณ์�ทิางการเม�องเป็ นต(น

อธิ�บัาย์ล�กษณ์ะของการใช(อ3านาจเผู้ด&จการแบับัป็ฏิ�วั�ต�การใช(อ3านาจเผู้ด&จการแบับัป็ฏิ�วั�ต�ม#ล�กษณ์ะเฉพื้าะสองป็ระการ

ค�อ(1) เป็ นการใช(อ3านาจเผู้ด&จการแบับัช��วัคราวัทิ#�คณ์ะ

ป็ฏิ�วั�ต�จะทิ3าหน(าทิ#�เสม�อนหน2�งผู้<(พื้�ทิ�กษ�หร�อผู้<(อน�บัาลอน�บัาลระบับัการป็กครองทิ#�จ�ดต�$งข2$น

(2) เป็ นเผู้ด&จการทิ#�ม��งหมาย์กล�อมเกลา เป็ล#�ย์นแป็ลงทิ�ศนคต�ของป็ระชาชนเพื้��อให(ป็ระชาชนสามารถใช(เสร#ภาพื้และการด3ารงช#วั�ตอย์<�โดย์ไม�ต(องใช(อ3านาจเผู้ด&จการ เผู้ด&จการป็ฏิ�วั�ต�จะใช(วั�ธิ#การสองอย์�างควับัค<�ก�นไป็ค�อ การลงโทิษและการโฆษณ์าชวันเช��อ

รุ�ฐธรุรุมน#ญของปรุะเทำศึเผ่ด8จัการุส�งคมน*ย่ม

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

29

Page 30: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

ล�กษณ์ะส3าค�ญของร�ฐธิรรมน<ญของป็ระเทิศเผู้ด&จการส�งคมน�ย์ม

ล�กษณ์ะส3า ค�ญของร�ฐธิรรมน<ญของป็ระเทิศเผู้ด&จการส�งคมน�ย์มล�กษณ์ะหน2�งก&ค�อการเล�อกต�$ง แบับัหย์��งเส#ย์ง ร�ฐก3าหนดให(ม#การเล�อกต�$งทิ�กระด�บั ต�$งแต�ผู้<(ใช(อ3านาจป็กครองทิ(องถ��น สมาช�กร�ฐสภาและป็ระธิานาธิ�บัด# แทินทิ#�ผู้<(ม#ส�ทิธิ�เล�อกต�$งจะม#ส�ทิธิ�เล�อกต�$งผู้<(สม�ครหน2�งในบัรรดาผู้<(สม�ครเล�อกต�$งหลาย์คน แต�กล�บัม#ส�ทิธิ�เพื้#ย์งการให(การร�บัรองหร�อไม�ร�บัรองเห&นชอบัผู้<(สม�ครร�บัเล�อกต�$งคนเด#ย์วั ด�งน�$นส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของป็ระชาชนในทิางการเม�องจ2งม#ข(อจ3าก�ด กล�าวัได(วั�าไม�ม#การแข�งข�นก�นในทิางการเม�องขณ์ะทิ#�ม#การเล�อกต�$ง

แบุบุปรุะเม*นผ่ลหน�วย่ทำ�� 41. ระบัอบัการป็กครองแบับัป็ระชาธิ�ป็ไตย์ม#บั�อเก�ดมาจากระบัอบั

การป็กครองในป็ระเทิศ กร#กโบัราณ์2. ภาย์หล�งศตวัรรษทิ#� 14 ระบัอบัการป็กครองแบับัป็ระชาธิ�ป็ไตย์

เจร�ญร� �งเร�องในป็ระเทิศอ�งกฤษ3. ระบัอบัการป็กครองทิ#�ป็ระชาชนม#ส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ โดย์อาศ�ย์หล�ก

การของ การแบั�งแย์กอ3า นาจเป็ นระบัอบัการป็กครองแบับัป็ระชาธิ�ป็ไตย์

4. หล�กการวั�าด(วัย์ควัามถ<กต(องแห�งกฎหมาย์ เป็ นองค�ป็ระกอบัของระบัอบัการป็กครองแบับัป็ระชาธิ�ป็ไตย์

5. ถ(าร�ฐบัาลน#$ เป็ นองค�กรหน2�งขององค�กรฝ่6าย์บัร�หารม#เอกส�ทิธิ�ทิ#�ป็ระชาชนไม�อาจถอดถอนออกจากต3าแหน�งได( ล�กษณ์ะขององค�กรเช�นน#$ ไม�ใช�ล�กษณ์ะขององค�กรของระบัอบัร�ฐสภา

6. ระบัอบัการป็กครองทิ#�ไม�เป็Gดโอกาสให(ป็ระชาชนเสนอควัามค�ดเห&น หร�อวั�พื้ากษ�วั�จารณ์�การบัร�หารป็ระเทิศของร�ฐบัาล เป็ นร<ป็แบับัของร�ฐบัาลระบับัเผู้ด&จการ

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

30

Page 31: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

7. จะทิ3า ให(ป็ระชาชนย์อมร�บัอ3านาจเผู้ด&จการได(ด(วัย์วั�ธิ# การให(อ3านาจเด&ดขาดแก�ต3ารวัจล�บัในการจ�บัก�มค�มข�งและการทิรมานตลอดจนการป็ระหารช#วั�ต

8. ป็ระเทิศทิ#�ม#ระบัอบัการป็กครองแบับัเผู้ด&จการทิ#�ม#ระบับัเศรษฐก�จแบับัส�งคมน�ย์มม�ได(ถ�อเป็ นพื้�$นฐานส3าค�ญแห�งโครงสร(างในการผู้ล�ตน�$น เคร��องม�อการผู้ล�ตเป็ นของเอกชน

9. กลไกของการใช(อ3านาจเผู้ด&จการแบับัป็ฏิ�วั�ต�ได(แก� การป็ราบัป็รามลงโทิษและการโฆษณ์าชวันเช��อ

10. ล�กษณ์ะส3าค�ญของร�ฐธิรรมน<ญของป็ระเทิศเผู้ด&จการทิ#�ม#ระบับัเศรษฐก�จแบับัส�งคมน�ย์ม การรวัมอ3านาจการป็กครองไวั(ทิ#�ศ<นย์�กลาง

11. ระบัอบัการป็กครองแบับัฟื้าสซึ่�สต�อาศ�ย์หล�กการในการบัร�หารป็ระเทิศ หล�กการแห�งการป็กครองของป็ระเทิศอ�ตสาหกรรม

12. การต�$งสมาคมอาช#พื้ ม�ใช�องค�ป็ระกอบัของการป็กครองแบับัป็ระชาธิ�ป็ไตย์

13. ควัามเทิ�าเทิ#ย์มก�นแห�งอ3านาจขององค�กรฝ่6าย์บัร�หารและอ3านาจขององค�กรฝ่6าย์น�ต�บั�ญญ�ต�เป็ นล�กษณ์ะส3าค�ญของ ระบัอบัการป็กครองแบับัร�ฐสภา

14. ร<ป็แบับัร�ฐบัาลในระบับัป็ระธิานาธิ�บัด#ม#ล�กษณ์ะส3าค�ญป็ระการหน2�งได(แก�ป็ระชาชนม#ส�ทิธิ�ถอดถอนร�ฐบัาลได(

15. การให(อ3านาจเด&ดขาดแก�เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐบัางกล��มในการจ�บัก�มค�มข�งลงโทิษ ทิรมานตลอดจนป็ระหารช#วั�ตเหมาะสมส3าหร�บัร�ฐบัาล ร<ป็แบับัร�ฐบัาลในระบับัก2�งป็ระธิานาธิ�บัด#

16. ล�กษณ์ะส3าค�ญของร�ฐธิรรมน<ญของป็ระเทิศเผู้ด&จการทิ#�ม#ระบับัเศรษฐก�จแบับัส�งคมน�ย์มได(แก� การเล�อกต�$งแบับัหย์��งเส#ย์ง

----------------------------

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

31

Page 32: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

หน�วย่ทำ�� 5 องค)กรุน*ติ*บุ�ญญ�ติ*

1. องค�กรน�ต�บั�ญญ�ต�เก�ดข2$นเพื้��อเป็ นเคร��องด�ลอ3านาจของผู้<(ใช(อ3านาจป็กครองร�ฐแต�เด�ม ซึ่2�งม#อ3านาจส�ทิธิ�Fขาดแต�ผู้<(เด#ย์วั

2. องค�กรน�ต�บั�ญญ�ต�ม#ร<ป็แบับั องค�ป็ระกอบั และองค�กรภาย์ในแตกต�างก�นไป็ตามระบับัการป็กครองของแต�ละป็ระเทิศ

3. อ3านาจหน(าทิ#�ขององค�กรน�ต�บั�ญญ�ต�นอกจากจ�ดทิ3ากฎหมาย์แล(วั ย์�งม#อ3านาจหน(าทิ#�ในการควับัค�มฝ่6าย์บัร�หารและให(ควัามเห&นชอบัในเร��องต�างๆ ตามทิ#�กฎหมาย์ก3าหนด

4. การเล�อกต�$งเป็ นวั�ธิ#การทิ#�ป็ระชาชนแสดงออกซึ่2�งการใช(อ3านาจอธิ�ป็ไตย์ผู้�านผู้<(แทินราษฎร

5. พื้รรคการเม�องเป็ นสถาบั�นทิางการเม�องทิ#�เป็ นส��อกลางแนวัค�ดทิางการเม�องของป็ระชาชน และเป็ นช�องทิางให(ป็ระชาชนม#โอกาสร�วัมในการป็กครองป็ระเทิศ

แนวความค*ดเก��ย่วก�บุองค)กรุน*ติ*บุ�ญญ�ติ*1. อ3านาจอธิ�ป็ไตย์เป็ นอ3านาจส<งส�ดในการป็กครองป็ระเทิศ แบั�ง

แย์กออกเป็ นสาขาส3าค�ญๆ ได(สามอ3านาจค�อ อ3านาจน�ต�บั�ญญ�ต� อ3านาจบัร�หาร และอ3านาจต�ลาการ

2. ร�ฐสภาซึ่2�งเป็ นผู้<(ใช(อ3านาจน�ต�บั�ญญ�ต�ของป็ระเทิศอ�งกฤษเก�ดข2$นในคร�สต�ศตวัรรษทิ#� 13 โดย์วั�วั�ฒนาการทิางป็ระวั�ต�ศาสตร� ระบับัร�ฐสภาของอ�งกฤษถ�อเป็ นแม�บัทิของร�ฐสภาป็ระเทิศต�างๆทิ��วัโลก

3. ก�อนม#การเป็ล#�ย์นแป็ลงการป็กครองในป็ระเทิศไทิย์ เม�� อพื้�ทิธิศ�กราช 2475 ได(ม#ควัามพื้ย์าย์ามทิ#�จะป็<พื้�$นฐานการป็กครองในระบัอบัป็ระชาธิ�ป็ไตย์ และเม��อได(เป็ล#�ย์นแป็ลงการป็กครองแล(วั ก&ได(น3าระบับัร�ฐสภาของอ�งกฤษมาป็ระย์�กต�ใช(

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

32

Page 33: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

หล�กการุแบุ�งแย่กอ�านาจัอธ*ปไติย่ล�ทิธิ�ป็ระชาธิ�ป็ไตย์แตกต�างไป็จากล�ทิธิ�เทิพื้าธิ�ป็ไตย์ไตย์อย์�าง

ไร ล�ทิธิ�ทิ�$งสองเก�ดข2$นเพื้��อควัามพื้ย์าย์ามทิ#�จะอธิ�บัาย์และอ(างส�ทิธิ�เร��องใด

แนวัควัามค�ดเก#�ย์วัก�บัอ3านาจอธิ�ป็ไตย์น�$น ในอด#ตได(ม#แนวัควัามค�ดเก#�ย์วัก�บัผู้<(เป็ นเจ(าของอ3านาจอธิ�ป็ไตย์ในย์�คสม�ย์ทิ#�พื้ระมหากษ�ตร�ย์�ม#อ3านาจในการป็กครองร�ฐก&ได(เก�ดจากล�ทิธิ�เทิพื้าธิ�ป็ไตย์ข2$น ต�อมาเม��อผู้<(ใช(อ3านาจป็กครองร�ฐกดข#�ข�มเหงและร#ดนาทิาเร(นผู้<(คนในป็กครอง เพื้��อทิ#�จะล�ดรอนอ3านาจของผู้<(ป็กครองแผู้�นด�นก&ได(เก�ดล�ทิธิ�ป็ระชาธิ�ป็ไตย์ข2$นมา

หล�กในการแบั�งแย์กอ3านาจอธิ�ป็ไตย์ของน�กทิฤษฎ#คนใดทิ#�ได(ร�บัการย์อมร�บัมากทิ#�ส�ด และได(แบั�งแย์กสาขาของอ3านาจอธิ�ป็ไตย์ออกเป็ นสาขาอย์�างไร

พื้�จารณ์าเร��องการแบั�งแย์กอ3านาจอธิ�ป็ไตย์ของมองเตสก�เออแล(วั การใช(อ3านาจส<งส�ดในการป็กครองป็ระเทิศต�างๆม#องค�กรผู้<(ใช(สาขาของอ3านาจอธิ�ป็ไตย์ค�อ ร�ฐสภาคณ์ะร�ฐมนตร#และศาล

ว*ว�ฒนาการุขององค)กรุน*ติ*บุ�ญญ�ติ*ในรุะบุอบุปรุะชาธ*ปไติย่ระบัอบัการป็กครองแบับัร�ฐสภาเก�ดข2$น โดย์วั�วั�ฒนาการการ

ป็กครองในป็ระเทิศอ�งกฤษและเป็ นการป็กครองระบัอบัป็ระชาธิ�ป็ไตย์ทิ#�ป็ระเทิศต�างๆ ได(ถ�อแบับัอย์�างในการจ�ดร<ป็แบับัการป็กครองของตน การป็กครองระบัอบัร�ฐสภาของอ�งกฤษม#ควัามเป็ นมาอย์�างไร

วั�วั�ฒนาการการป็กครองของอ�งกฤษซึ่2�งค�อย์ๆเป็ล#�ย์นแป็ลงล�กษณ์ะการป็กครองทิ#ละข�$นตอน การต�อส<(ระหวั�างข�นนางและป็ระชาชนก�บักษ�ตร�ย์�ผู้<(ใช(อ3านาจเด&ดขาดในการป็กครองป็ระเทิศ ต�อมาเม��อกษ�ตร�ย์�ถ<กล�ดรอนอ3านาจลงแล(วับัรรดาข�นนางและพื้ระราชาคณ์ะซึ่2�งรวัมก�นเป็ นสภาข�นนางก&ถ<กล�ดรอน อ3านาจโดย์ทิ#�สภาสาม�ญ ซึ่2�งป็ระกอบัด(วัย์สมาช�กทิ#�ได(ร�บัการเล�อกต�$งเข(ามาเป็ นผู้<(ใช(อ3านาจส3าค�ญๆ แทินทิ�$งส�$นสอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

33

Page 34: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

ความเป9นมาขององค)กรุน*ติ*บุ�ญญ�ติ*ในรุะบุอบุปรุะชาธ*ปไติย่ของไทำย่

แนวัทิางในการป็กครองระบัอบัป็ระชาธิ�ป็ไตย์อ�นเป็ นควัามเป็ นมาขององค�กรน�น�บั�ญญ�ต�หร�อสภาน�$นเร��มต(นจากพื้ระมหากษ�ตร�ย์� ข�นนาง หร�อป็ระชาชนม#การป็<พื้�$นฐานและเตร#ย์มการอย์�างไร

ควัามค�ดและเคล��อนไหวัเก#�ย์วัก�บัป็ระชาธิ�ป็ไตย์ ในระหวั�างทิ#�ม#การป็กครองแบับัสมบั<รณ์าญาส�ทิธิ�ราชน�$น พื้ระมหากษ�ตร�ย์�หลาย์พื้ระองค�ม#พื้ระราชด3าร�ทิ#�จะเป็ล#�ย์นแป็ลงร<ป็แบับัการป็กครองมาเป็ นการป็กครองแบับัป็ระชาธิ�ป็ไตย์ทิ#�ม#พื้ระมหากษ�ตร�ย์�อย์<� ใต(ร�ฐธิรรมน<ญได(ม#พื้ระราชวั�ร�ย์ะอ�ตสาหะทิ#�จะป็<พื้�$นฐานการศ2กษาและทิดลองร<ป็แบับัการป็กครองในหม<�บั�คคลใกล(ช�ดพื้ระองค�

เม��อได(เป็ล#�ย์นแป็ลงการป็กครอง และม#องค�กรน�ต�บั�ญญ�ต�ตามระบัอบัการป็กครองแบับัป็ระชาธิ�ป็ไตย์แล(วั องค�กรน�ต�บั�ญญ�ต�ของไทิย์ม#การพื้�ฒนาการและม#ป็Dญหาอย์�างไร

ร�ฐธิรรมน<ญและองค�กรน�ต�บั�ญญ�ต�ของไทิย์หล�งการเป็ล#� ย์นแป็ลงการป็กครองแล(วั จะพื้บัวั�า ได(ม#การป็ระกาศใช(ร�ฐธิรรมน<ญหลาย์ฉบั�บั ม#การป็ฏิ�วั�ต�ร�ฐป็ระหารหลาย์รอบั การเล�อกต�$งสมาช�กขององค�กรน�ต�บั�ญญ�ต�ขาดควัามต�อเน��องมาตลอดระย์ะเวัลา 50 ป็;

ล�กษณะของรุ�ฐสภา1. ร<ป็แบับัของร�ฐสภาอาจจ3าแนกได(สองร<ป็แบับั ค�อ สภาเด#�ย์วัและ

สภาค<� ข2$นอย์<�ก�บัโครงสร(างและพื้�$นฐานทิางการป็กครองของแต�ละป็ระเทิศ

2. ร�ฐสภาของแต�ละป็ระเทิศป็ระกอบัด(วัย์สมาช�กหลาย์ป็ระเภทิ ซึ่2�งม#ทิ#�มาแตกต�างก�นไป็ตามเหต�ผู้ลทิางการป็กครอง

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

34

Page 35: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

3. ในการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ของร�ฐสภาจ3าเป็ นต(องจ�ดองค�กรภาย์ในเพื้��อเป็ นกลไกในการด3า เน�นงาน ของร�ฐสภา ตามอ3า นาจหน(าทิ#� ให(ม#ป็ระส�ทิธิ�ภาพื้

รุ#ปแบุบุของรุ�ฐสภาร<ป็แบับัของร�ฐสภาน�$นนอกจากพื้�จารณ์าจ3าแนกออกโดย์

พื้�จารณ์าถ2ง ควัามส�มพื้�นธิ�ระหวั�างองค�กรน�ต�บั�ญญ�ต� และองค�กรบัร�หารโดย์จ3าแนกเป็ นร�ฐสภาในร<ป็แบับัการป็กครองในระบัอบัป็ระธิานาธิ�บัด# และร�ฐสภาในร<ป็แบับัการป็กครองระบัอบัร�ฐสภาแล(วั การจ3าแนกร<ป็แบับัของร�ฐสภาย์�งพื้�จารณ์าได(จากจ3านวันสภาทิ#�ป็ระกอบัก�นข2$นร�ฐสภา ซึ่2�งจะได(ร<ป็แบับัของร�ฐสภาแบับัสภาเด#�ย์วั และสภาค<� ซึ่2�งแต�ละป็ระเทิศม#สภาเด#�ย์วัและสภาค<�ม#เหต�ผู้ลควัามจ3าเป็Iนอย์�างไร

เหต�ผู้ลควัามจ3าเป็ นในการม#ร<ป็แบับัของสภาเด#ย์วัหร�อของร�ฐเด#�ย์วัและร�ฐรวัมม#เหต�ผู้ลแตกต�างก�น และแม(แต�ในร�ฐเด#�ย์วัการม#สองสภาเหม�อนก�นก&ย์�งม#เหต�ผู้ลควัามจ3าเป็ นแตกต�างก�น โดย์เฉพื้าะป็ระเทิศอ�งกฤษซึ่2�งม#เหต�ผู้ลทิางป็ระวั�ต�ศาสตร�การป็กครอง ส�วันป็ระเทิศทิ#�เป็ นร�ฐเด#�ย์วัอ��นๆ ม#เหต�ผู้ลแตกต�างก�นออกไป็

องค)ปรุะกอบุของรุ�ฐสภาองค�ป็ระกอบัทิ#�ส3าค�ญของร�ฐสภาค�อ มวัลสมาช�กร�ฐสภาซึ่2�งม#

ทิ#�มาแตกต�างก�นหลาย์ทิาง อธิ�บัาย์ทิ#�มาของสมาช�กร�ฐสภาซึ่2�งแตกต�างก�น

สมาช�กร�ฐสภาม�ได(ม#ทิ#�มาจากการเล�อกต�$งโดย์ตรงจากป็ระชาชนเทิ�าน�$น การม#สมาช�กร�ฐสภาจากวั�ธิ#การนอกเหน�อจากการเล�อกต�$งโดย์ตรงจากป็ระชาชน ม�ได(หมาย์ควัามวั�าการป็กครองจะไม�เป็ นป็ระชาธิ�ป็ไตย์หร�อเป็ นป็ระชาธิ�ป็ไตย์แบับัไม�เต&มเม&ดเต&มหน�วัย์ ต�วัอย์�างของสมาช�กร�ฐสภาในต�างป็ระเทิศ ต�างก&ม#ทิ#�มาแตกต�างก�น

องค)ปรุะกอบุภาย่ในของรุ�ฐสภาสอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

35

Page 36: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

ร�ฐสภาป็ระกอบัด(วัย์ สมาช�กมากการด3าเน�นงานของร�ฐจ2งต(องม#แบับัฉบั�บัในการจ�ดองค�กรภาย์ในทิ#�ด# เพื้��อให(การด3าเน�นการเป็ นไป็อย์�างเป็ นระบับัและม#ป็ระส�ทิธิ�ภาพื้ อธิ�บัาย์องค�กรภาย์ในของร�ฐสภาป็ระเภทิต�างๆ

องค�กรภาย์ในของร�ฐสภาม#ล�กษณ์ะของการแบั�งงานก�นทิ3าตามควัามถน�ดและควัามสนใจในแต�ละสาขาได(แก� คณ์ะกรรมาธิ�การของสภาป็ระเภทิต�างๆ และต3าแหน�งส3าค�ญๆภาย์ในร�ฐสภา ตลอดถ2งหน�วัย์งานป็ระจ3าของร�ฐสภา

อ�านาจัหน าทำ��ของรุ�ฐสภา1. กฎหมาย์เป็ นข(อก3าหนดในการจ�ดระเบั#ย์บัส�งคม ซึ่2�งป็ระกาศใช(

บั�งค�บัด(วัย์ควัามเห&นชอบัของคนในแต�ละส�งคม ร�ฐสภาเป็ นสถาบั�นทิางการป็กครองทิ#�ถ�อวั�าเป็ นต�วัแทินของป็ระชาชนในส�งคม การจ�ดทิ3ากฎหมาย์ม#กระบัวันการและข�$นตอน ทิ#�อ3านวัย์ให(กฎหมาย์ทิ#�ป็ระกาศใช(เป็ นกฎหมาย์ทิ#�ม#ควัามเป็ นธิรรมและให(ควัามเสมอภาคแก�ป็ระชาชนโดย์ทิ��วัไป็

2. ร�ฐสภาในฐานะทิ#�เป็ นสถาบั�นต�วัแทินของป็วังชน ทิ3าหน(าทิ#�ในการสอดส�องด<แลผู้ลป็ระโย์ชน�ของส�วันรวัมโดย์การควับัค�มการบัร�หารก�จการบั(านเม�องด(วัย์ นอกจากการจ�ดทิ3ากฎหมาย์ การควับัค�มฝ่6าย์บัร�หารน�$นม#มาตรการหลาย์อย์�างทิ#�ก3าหนดไวั(ในกฎหมาย์ร�ฐธิรรมน<ญ และป็ระเพื้ณ์#ป็ฏิ�บั�ต�

3. นอกจากการจ�ดทิ3า กฎหมาย์และควับัค�มฝ่6าย์บัร�หารแล(วั กฎหมาย์ร�ฐธิรรมน<ญและกฎหมาย์อ��นๆ ย์�งก3าหนดให(ร�ฐสภาม#อ3านาจหน(าทิ#�อ�� นๆ อ#กค�ออ3า นาจหน(าทิ#� ในการให(ควัามเห&นชอบัก�บัเร��องส3าค�ญๆ ของป็ระเทิศชาต� อ3านาจหน(าทิ#�ในการต#ควัามร�ฐธิรรมน<ญ ตลอดถ2งอ3านาจหน(าทิ#�ทิ#�ม#ล�กษณ์ะของการบัร�หารและการต�ลาการบัางอย์�างอ#กด(วัย์

อ�านาจัหน าทำ��ในการุจั�ดทำ�ากฎหมาย่

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

36

Page 37: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

วารุะ 2 พ*จัารุณารุ�าง พ.รุ.บุ. เป9นรุาย่มาติรุา

(ติามรุาย่งานของคณะกรุรุมาธ*การุ) วารุะ 3 ข�4นลงมติ*เห8นชอบุรุ�างพรุะรุาช

บุ�ญญ�ติ*

รุ�าง พ.รุ.บุ. ทำ��ผ่�านการุพ*จัารุณาของสภาผ่# แทำนฯ

ว�ฒสภาม�สมาช*ก …. คน โดย่พรุะบุรุมรุาชโองการุโปรุดเกล าฯ แติ�งติ�4ง

องค�กรน�ต�บั�ญญ�ต�ม#อ3านาจหน(าทิ#�ในการจ�ดทิ3ากฎหมาย์ได(แก� พื้ระราชบั�ญญ�ต�ซึ่2�งม#กระบัวันการจ�ดทิ3าคล(าย์คล2งก�นทิ��วัโลก ให(อธิ�บัาย์ข�$นตอนต�างๆ ในการจ�ดทิ3า กฎหมาย์ของไทิย์ในกรณ์#ทิ#�กฎหมาย์ได(ร�บัการพื้�จารณ์าให(ควัามเห&นชอบัโดย์ไม�ม#อ�ป็สรรคใดๆ

ในแผ่นภ#ม* ซึ่��งแสดงกรุะบุวนการุจั�ดทำ�า กฎหมาย่ของรุ�ฐสภาในกรุณ�ไม�ม�ป<ญหา

พื้ระราชก3าหนดเป็ นกฎหมาย์ทิ#�ฝ่6าย์บัร�หารเป็ นผู้<(ม#อ3านาจหน(าทิ#�ในการตราข2$นบั�งค�บัใช( แต�ต(องให(องค�กรน�ต�บั�ญญ�ต�พื้�จารณ์าอน�ม�ต�

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

37

รุ�างพรุะรุาชบุ�ญญ�ติ*ทำ��สมาช*กสภาผ่# แทำนรุาษฎรุ

รุ�าง พ.รุ.บุ. ทำ��เสนอโดย่คณะรุ�ฐมนติรุ�เสนอได

ปรุะกาศึในรุาชก*จัจัาน�เบุกษาใช บุ�งค�บุเป9น

คณะกรุรุมาธ*การุว*สาม�ญว*น*จัฉั�ย่รุ�างพรุะรุาช

สภาผ่# แทำนรุาษฎรุทำ��ม�สมาช*ก *** คน มาจัาก

พรุะมหากษ�ติรุ*ย่)ทำรุงลงพรุะปรุมาภ*ไธย่

การุพ*จัารุณาข�4นกรุรุมาธ*การุหล�งจัากรุ�บุ

หล�กการุแล ว

วารุะทำ�� 1 พ*จัารุณาข�4นรุ�บุหล�กการุ (ม�การุ

นาย่กรุ�ฐมนติรุ�น�าข�4นทำ#ลเกล าถืวาย่เพ��อทำรุง

วารุะ 2 พ*จัารุณารุ�าง พ.รุ.บุ. เป9นรุาย่มาติรุา (ติามรุาย่งานของคณะกรุรุมาธ*การุ) อภ*ปรุาย่ได เฉัพาะ

วารุะ 3 ข�4นลงมติ*เห8นสมควรุให ปรุะกาศึใช เป9นกฎหมาย่ได (ไม�ม�การุ

การุพ*จัารุณาข�4นกรุรุมาธ*การุหล�งจัากรุ�บุหล�กการุแล ว

วารุะ 1 พ*จัารุณาข�4นรุ�บุหล�กการุ (ม�การุอภ*ปรุาย่)

Page 38: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

ในโอกาสแรกทิ#�ทิ3าได( ให(อธิ�บัาย์ถ2งบัทิบัาทิขององค�กรน�ต�บั�ญญ�ต�ในการพื้�จารณ์าอน�ม�ต�พื้ระราชก3าหนด

อ3า นาจหน(าทิ#� ในการจ�ดทิ3า กฎหมาย์ของร�ฐสภา ค�อการพื้�จารณ์าอน�ม�ต�พื้ระราชก3าหนด พื้ระราชก3าหนดค�อกฎหมาย์ทิ#�พื้ระมหากษ�ตร�ย์�ทิรงตราตามค3าแนะน3าของร�ฐมนตร# พื้ระราชก3าหนด ม# 2

ป็ระเภทิ ค�อ พื้ระราชก3าหนดทิ��วัๆไป็ และพื้ระราชก3าหนดเก#�ย์วัก�บัภาษ#อากรหร�อเง�นตรา

พื้ระราชก3าหนดทิ��วัไป็ม#เหต�ผู้ลและควัามจ3าเป็ นในการออกพื้ระราชก3าหนดค�อ

(1) ในกรณ์#ฉ�กเฉ�นม#ควัามจ3า เป็ นร#บัด�วันในอ�นจะร�กษาควัามป็ลอดภ�ย์ของป็ระเทิศ หร�อเพื้��อควัามป็ลอดภ�ย์สาธิารณ์ะ หร�อควัามม��นคงในทิางเศรษฐก�จของป็ระเทิศ หร�อป็Dดป็Iองภ�ย์พื้�บั�ต�สาธิารณ์ะ และ

(2)จะเร#ย์กป็ระช�มสภาให(ทิ�นทิ�วังทิ#ไม�ได( หร�อในกรณ์#เช�นวั�าน�$นเก�ดในระหวั�างสภาผู้<(แทิน ราษฎรถ<กย์�บั

พื้ระราชก3าหนดทิ#�เก#�ย์วัก�บัภาษ#อากร หร�อเง�นตรา ม#เหต�ผู้ลและควัามจ3าเป็ นในการออกพื้ระราชก3าหนดค�อ

(1) ในระหวั�างสม�ย์ป็ระช�ม(2) ม#ควัามจ3าเป็ นต(องม#กฎหมาย์เก#�ย์วัด(วัย์ภาษ#อากรหร�อ

เง�นตราซึ่2�งจะต(องได(ร�บัการพื้�จารณ์าโดย์ด�วัน และล�บัเพื้�� อร�กษาป็ระโย์ชน�ของแผู้�นด�น

การใช(บั�งค�บัเป็ นกฎหมาย์ เม��อได(ป็ระกาศในราชก�จจาน�เบักษาแล(วัก&บั�งค�บัใช(เป็ นกฎหมาย์

การอน�ม�ต� เม��อคณ์ะร�ฐมนตร#ป็ระกาศใช(พื้ระราชก3าหนดแล(วัต(องเสนอมาเพื้��อให(ร�ฐสภาอน�ม�ต�โดย์

(1) พื้ระราชก3าหนดทิ��วัไป็ต(องน3าเสนอร�ฐสภาในการป็ระช�มร�ฐสภาคราวัต�อไป็โดย์ไม�ช�กช(า

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

38

Page 39: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

(2) พื้ระราชก3าหนดเก#�ย์วัก�บัภาษ#อากรหร�อเง�นตรา ต(องน3าเสนอร�ฐสภาภาย์ใน 3 วั�น น�บัจากวั�นถ�ดจากวั�นป็ระกาศในราชก�จจาน�เบักษา

ในกรณ์#ร�ฐสภาอน�ม�ต�พื้ระราชก3าหนดน�$นก&ม#ผู้ลเป็ นพื้ระราชบั�ญญ�ต�ต�อไป็ ถ(าร�ฐสภาไม�อน�ม�ต�พื้ระราชก3าหนดน�$นก&เป็ นอ�นตกไป็ แต�ทิ�$งน#$ไม�กระทิบักระทิ��งก�จการทิ#�ได(เป็ นไป็ในระหวั�างใช(พื้ระราชก3าหนด การอน�ม�ต�หร�อไม�อน�ม�ต�พื้ระราชก3าหนดให(ป็ระกาศในราชก�จจาน�เบักษา

อ�านาจัหน าทำ��ในการุควบุค�มฝ่?าย่บุรุ*หารุอ3านาจหน(าทิ#�ในการควับัค�มฝ่6าย์บัร�หารป็ระการหน2�งของฝ่6าย์

น�ต�บั�ญญ�ต�ค�อ การต�$งกระทิ<(ถามร�ฐมนตร#ผู้ลกระทิบัของการควับัค�มฝ่6าย์บัร�หารโดย์วั�ธิ#การต�$งกระทิ<(ถามน#$ จะม#ผู้ลต�อการบัร�หารงานอย์�างไรบั(าง

แสดงกรุะบุวนการุติ�4งกรุะทำ# ถืามของสมาช*กสภา

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

39

สมาช�กต�$งกระทิ<(

ป็ระธิานสภาพื้�จารณ์าวั�น�จฉ�ย์วั�าเป็ นกระทิ<(ถาม

แจ(งผู้<(ต� $งกระทิ<(ทิราบัภาย์ใน 13 วั�น

แจ(งกระทิรวังทิ#�เก#�ย์วัข(องเตร#ย์ม

ตอบัในทิ#�ป็ระช�ม ตอบัในราชก�จจาน�

Page 40: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

การเสนอญ�ตต�เป็Gดอภ�ป็ราย์ทิ��วัไป็เพื้�� อลงมต�ไม�ไวั(วัางใจร�ฐมนตร#เป็ นราย์บั�คคลหร�อทิ�$งคณ์ะ ม#ข� $นต(อนป็ฏิ�บั�ต�อย์�างไร

การเสนอญ�ตต�ขอเป็Gดอภ�ป็ราย์ทิ��วัไป็ไม�ไวั(วัางใจคณ์ะร�ฐมนตร#เป็ นราย์บั�คคลหร�อทิ�$งคณ์ะ ด�งน#$

อ�านาจัหน าทำ��ในการุให ความเห8นชอบุ และอ�านาจัหน าทำ��อ��นติามทำ��กฎหมาย่ก�าหนด

องค�กรน�ต�บั�ญญ�ต�ทิ#�ม#อ3านาจหหน(าทิ#�ในการให(ควัามเห&นชอบัเร��องส3า ค�ญๆ หลาย์ป็ระการ ให(อธิ�บัาย์ถ2งเร��องต�างๆทิ#�องค�กรน�ต�บั�ญญ�ต�ต(องให(ควัามเห&นชอบั

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

40

ผ่# เสนอ ส.ส. ไม�น อย่กว�า 1 ใน 5

ของ ส.ส. ทำ�4งหมด

การุพ*จัารุณา พ*จัารุณาในทำ��ปรุะช�ม

ผ่ลการุลง

ไม�ไว วางใจัมากกว�าก��งหน��งของจั�านวน

ไม�ไว วางใจัไม�มากกว�าก��งหน��งของ

รุ.ม.ติ. พ นสภาพ รุ.ม.ติ. ย่�งอย่#�

Page 41: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

สภาม#อ3านาจหน(าทิ#�ในการให(ควัามเห&นชอบัเร��องส3าค�ญๆของป็ระเทิศเก#�ย์วัก�บัสถาบั�นป็ระม�ขของป็ระเทิศ การทิ3าสนธิ�ส�ญญาก�บัป็ระเทิศอ��นๆ การป็ระกาศสงครามและการให(ควัามเห&นชอบัในการแต�งต�$งคณ์ะกรรมการช�ดต�างๆ ตามทิ#�กฎหมาย์ก3าหนด

การุเล�อกติ�4ง1. อ3านาจอธิ�ป็ไตย์เป็ นของป็วังชนแต�การทิ#�ราษฎรทิ�กคนจะใช(

อ3านาจน�$นย์�อมเป็ นไป็ไม�ได( ราษฎรจ2งเล�อกต�$งผู้<(แทินราษฎร ทิ3าหน(าทิ#�หร�อใช(อ3านาจน�$นแทินตน

2. การเล�อกต�$งม#หลาย์ระบับัและม#วั�ธิ#การทิ#�แตกต�างก�นไป็ตามควัามเหมาะสมของพื้�$นฐานทิางการป็กครองและโครงสร(างของส�งคม

3. ต�$งแต�ป็ระเทิศไทิย์ได(ม#การเป็ล#�ย์นแป็ลงการป็กครองเม��อ ป็; 2475 มาจนถ2งป็Dจจ�บั�น ม#การเล�อกต�$งหลาย์คร�$งทิ�$งการเล�อกต�$งทิ��วัไป็และการเล�อกต�$งซึ่�อม การเล�อกต�$งทิ#�ม#มาแล(วัในป็ระเทิศไทิย์น�$นเคย์ใช(ระบับัและวั�ธิ#การเล�อกต�$งหลาย์ร<ป็แบับัเพื้��อให(เหมาะสมก�บัย์�คสม�ย์และภาวัะของส�งคมในขณ์ะน#$

แนวความค*ดเก��ย่วก�บุการุเล�อกติ�4งกล�าวัก�นวั�าการเล�อกต�$งเป็ นองค�ป็ระกอบัทิ#�ส3าค�ญทิ#�ส�ดของการ

ป็กครองในระบัอบัป็ระชาธิ�ป็ไตย์ น�$น หมาย์ควัามวั�าอย์�างไรการทิ#�ป็ระชาชนซึ่2�งเป็ นเจ(าของอ3านาจอธิ�ป็ไตย์ของชาต�น�$น

จ3าเป็ นจะต(องมอบัหมาย์ให(ต�วัแทินของตนมาใช(อ3านาจแทินการเล�อกต�$ง ได(ม#วั�วั�ฒนาการทิางควัามค�ดมาต�$งแต�ป็ระเทิศอ�งกฤษ ได(ม#การเล�อกต�$งผู้<(แทินของชาต�ในป็ลาย์คร�สต�ศตวัรรษทิ#� 13 การทิ#�ป็ระชาชนเล�อกผู้<(แทินเข(าไป็บัร�หารป็ระเทิศถ�อวั�าป็ระชาชนใช(ส�ทิธิ�ในอ3านาจอธิ�ป็ไตย์ ถ(าผู้<(ใช(อ3านาจอธิ�ป็ไตย์ม�ใช�บั�คคลทิ#�ป็ระชาชนเล�อกต�$งก&จะถ�อวั�าเป็ นป็ระชาธิ�ป็ไตย์ไม�ได(

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

41

Page 42: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

ม#เหต�ผู้ลใดสมาช�กสภาผู้<(แทินราษฎร ซึ่2�งได(ร�บัการเล�อกต�$งจากป็ระชาชนในเขตเล�อกต�$งซึ่2�งเป็ นส�วันหน2�งของป็ระเทิศเทิ�าน�$น จ2งได(ร�บัการย์อมร�บัวั�าเป็ นผู้<(แทินของป็ระชาชนทิ�$งป็ระเทิศ

ม#เหต�ผู้ลหลาย์ป็ระการทิ#�จะต(องถ�อวั�าสมาช�กสภาผู้<(แทินทิ#�ได(ร�บัเล�อกต�$ง จากป็ระชาชนในเขตพื้�$นทิ#�เล&กๆ ของป็ระเทิศไทิย์ทิ#�เร#ย์กวั�า เขตเล�อกต�$งน�$นเป็ นต�วัแทินของป็วังชนทิ��วัป็ระเทิศ การถ�อวั�าสมาช�กสภาผู้<(แทินราษฎรเป็ นผู้<(แทินป็วังชน สามารถขจ�ดป็Dญหาต�างๆ ในการป็ฏิ�บั�ต�งานของร�ฐสภาและสมาช�กแต�ละคนได(อย์�างไร

รุะบุบุการุเล�อกติ�4งระบับัการเล�อกต�$งม#อย์<�หลาย์ระบับัและม#วั�ธิ#การทิ#�แตกต�างก�น

ไป็ในแต�ละป็ระเทิศ อธิ�บัาย์ถ2งวั�ธิ#การและระบับัของการเล�อกต�$งทิ#�ใช(ก�นอย์<�ในป็ระเทิศต�างๆ

วั�ธิ#เล�อกต�$งแบั�งออกเป็ นสองวั�ธิ#การใหญ�ๆ ค�อ การเล�อกต�$งโดย์ทิางตรงและการเล�อกต�$งโดย์ทิางอ(อม และระบับัของการเล�อกต�$งก&แบั�งเป็ น 2 ระบับัใหญ�ๆ ค�อ การเล�อกต�$งระบับัคะแนนเส#ย์งข(างมากและระบับัการเล�อกต�$งแบับัม#ต�วัแทินตามส�ดส�วันของคะแนนเส#ย์ง

การุเล�อกติ�4งในปรุะเทำศึไทำย่การเล�อกต�$งในป็ระเทิศไทิย์หลาย์คร�$งทิ#�ผู้�านมาเป็ นการเล�อก

ต�$งด(วัย์วั�ธิ#การใด ใช(ระบับัการเล�อกต�$งแบับัใด และก3าหนดเขตเล�อกต�$งอย์�างไร

การเล�อกต�$งทิ#�ม#มาในป็ระเทิศไทิย์หลาย์คร�$ง ได(ใช(วั�ธิ#การเล�อกต�$งทิ�$งวั�ธิ#โดย์ตรงและวั�ธิ#การเล�อกต�$งทิางอ(อม ใช(ระบับัการเล�อกต�$งแบับัคะแนนเส#ย์งข(างมากเป็ นการการต�ดส�น ส3าหร�บัเร��องก3าหนดเขตเล�อกต�$งน�$นกระทิ3าในร<ป็ ทิ�$งรวัมเขต และวั�ธิ#การผู้สม

พรุรุคการุเม�อง

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

42

Page 43: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

1. พื้รรคการเม�องเป็ นสถาบั�นทิางการเม�องทิ#�ม#ควัามส3าค�ญต�อแนวัควัามค�ดทิางการเม�องของป็ระชากร และเป็ นส��อกลางทิ#�ม#ระบับัให(ป็ระชาชนม#โอกาสเข(าร�วัมทิางการเม�อง หร�อการป็กครองป็ระเทิศ

2. ระบับัการเม�องในป็ระเทิศต�างๆ ม#หลาย์ระบับัแตกต�างก�นไป็ตามแนวัควัามค�ดทิางการเม�องของป็ระชากรส3าน2ก และควัามร< (ทิางการเม�องของป็ระชาชนตลอดถ2งพื้�$ นฐานทิางส�งคมและโครงสร(างทิางการเม�องของป็ระเทิศน�$นๆ

3. บัทิบัาทิของพื้รรคการเม�องทิ#�สมาช�กของพื้รรคม#ทิ#�น� �งในร�ฐสภา ย์�อมแตกต�างก�นไป็ส�ดแต�วั�าจะเป็ นพื้รรคการเม�องทิ#�สน�บัสน�นร�ฐบัาล หร�อเป็ นพื้รรคการเม�องฝ่6าย์ค(าน

4. เม��อม#การป็กครองระบัอบัป็ระชาธิ�ป็ไตย์แล(วั ได(ม#การด3าเน�นการทิางการเม�องในล�กษณ์ะของพื้รรคการเม�องข2$นในป็ระเทิศไทิย์โดย์ได(ม#พื้รรคการเม�องต�างๆ เก�ดข2$นจ3านวันมาก หลาย์พื้รรคได(ย์�บัเล�กไป็แล(วั บัางพื้รรคเก�ดข2$นใหม�ๆ ม#สมาช�กร�ฐสภาโย์กย์(าย์ส�งก�ดพื้รรคแย์กต�วัจากพื้รรคเด�มเพื้��อต�$งพื้รรคใหม�อย์<�เสมอมาเป็ นเหต�ให(พื้�จารณ์าได(วั�าระบับัพื้รรคการเม�องในป็ระเทิศไทิย์ย์�งไม�เจร�ญงอกงาม

แนวความค*ดเก��ย่วก�บุพรุรุคการุเม�องพื้รรคการเม�องเป็ นสถาบั�นทิางการเม�องทิ#�ม#ควัามส3าค�ญ ใน

การป็กครองป็ระเทิศในระบัอบัการป็กครองต�างๆ เพื้ราะเป็ นสถาบั�นทิ#�เป็ นส��อกลางทิางควัามค�ดทิางการเม�อง ระหวั�างผู้<(บัร�หารป็ระเทิศและป็ระชาชน อธิ�บัาย์เร��องน#$

หน(าทิ#�และบัทิบัาทิของพื้รรคการเม�องม#อย์<�หลาย์ป็ระการในอ�นทิ#�จะเช��อมโย์งควัามค�ดเห&นของราษฎรไป็ส<�ผู้<(บัร�หารป็ระเทิศ นอกจากน#$ ล�กษณ์ะก3าเน�ดของพื้รรคการเม�องย์�งม#ล�กษณ์ะแสดงให(เห&นถ2งรากฐานของนโย์บัาย์พื้รรคการเม�อง ทิ#�ต� $งอย์<�บันแนวัควัามค�ดและควัามต(องการของป็ระชาชน

รุะบุบุพรุรุคการุเม�องสอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

43

Page 44: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

ระบับัพื้รรคการเม�องม#หลาย์ระบับั อธิ�บัาย์ระบับัพื้รรคการเม�องต�างๆ พื้ร(อมทิ�$งให(แสดงข(อด#ข(อเส#ย์ของแต�ละระบับัด(วัย์

ระบับัพื้รรคการเม�องย์�งม#หลาย์ระบับัแต�ละระบับั ม#ควัามเหมาะสมก�บัร<ป็ล�กษณ์�การป็กครองในแบับัต�างๆ และแต�ละระบับัย์�งม#จ�ดอ�อนในต�วัเองอ#กด(วัย์ถ(าหากน3าไป็ใช(ในร<ป็ล�กษณ์ะหร�อบัรรย์ากาศทิางการเม�องทิ#�ไม�เหมาะสมก�บัระบับั

บุทำบุาทำของพรุรุคการุเม�องในรุ�ฐสภาบัทิบัาทิของพื้รรคการเม�องนอกจากจะพื้�จารณ์าในแง�ของ

บัทิบัาทิทิ#�ม#ต�อส�งคมแล(วัพื้รรคการเม�องย์�งม#บัทิบัาทิในร�ฐสภาอ#กด(วัย์ อธิ�บัาย์ถ2งบัทิบัาทิของพื้รรคการเม�องในร�ฐสภา

บัทิบัาทิทิ#�ส3าค�ญของพื้รรคการเม�องในร�ฐสภาน�$นม# 2 ป็ระการค�อ บัทิบัาทิของพื้รรคการเม�องในฐานะทิ#�เป็ นพื้รรคฝ่6าย์ร�ฐบัาลหร�อฝ่6าย์เส#ย์งข(างมาก และพื้รรคการเม�องฝ่6าย์ค(านหร�อฝ่6าย์เส#ย์งข(างน(อย์ ร�ฐธิรรมน<ญของป็ระเทิศต�างๆ ย์อมร�บับัทิบัาทิทิ�$งสองป็ระการน#$ของพื้รรคการเม�องในร�ฐสภา

พรุรุคการุเม�องในปรุะเทำศึไทำย่การป็กครองระบัอบัป็ระชาธิ�ป็ไตย์ในป็ระเทิศไทิย์ม#ระบับั

พื้รรคการเม�องระบับัใด และม#ป็Dญหาอย์�างไรพื้รรคการเม�องทิ#�เก�ดข2$นในป็ระเทิศไทิย์เป็ นพื้รรคการเม�องทิ#�ม#

ล�กษณ์ะก3าเน�ดในร�ฐสภา และม#จ3านวันหลาย์พื้รรคตลอดระย์ะเวัลาทิ#�ม#การป็กครองระบัอบัป็ระชาธิ�ป็ไตย์พื้รรคการเม�องขาดควัามต�อเน��องทิ3าให(ป็ระชาชนม#ควัามเข(าใจระบับัการเม�องน(อย์ และพื้รรคการเม�องขาดรากฐานทิ#�ม� �นคง

แบุบุปรุะเม*นหน�วย่ทำ�� 5

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

44

Page 45: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

1. น�กทิฤษฎ#ทิางการเม�องซึ่2�งแบั�งอ3านาจอธิ�ป็ไตย์ออกเป็ น 3

สาขา ได(แก� อ3านาจน�ต�บั�ญญ�ต� อ3านาจบัร�หาร และอ3านาจต�ลาการค�อ มองเตสก�เออ (Montesquieu)

2. การป็กครองแบับัร�ฐสภาเก�ดข2$นคร�$งแรกในป็ระเทิศ อ�งกฤษ3. การเป็ล#�ย์นแป็ลงการป็กครองเม�� อ ป็;พื้� ทิธิศ�กราช 2475

ป็ระเทิศไทิย์ได(น3าแบับัการป็กครองระบัอบัร�ฐสภามาใช( ระบับัร�ฐสภาทิ#�น3ามาใช(น� $นม#ล�กษณ์ะคล(าย์คล2งก�บัระบับัร�ฐสภาของป็ระเทิศ อ�งกฤษ

4. ระบับัสองสภา (Bicamoral System) ม�กเก�ดข2$นในป็ระเทิศทิ#� ม#การป็กครองแบับัร�ฐเด#�ย์วัและป็ระเทิศทิ#�ม#การป็กครองแบับัสหพื้�นธิร�ฐทิ�$งสองแบับั

5. ร�ฐสภาป็ระกอบัด(วัย์ มวัลสมาช�กของร�ฐสภาซึ่2�งม#ทิ#�มาแตกต�างก�นป็ระกอบัก�นเป็ นร�ฐสภา

6. องค�กรภาย์ในของร�ฐสภาได(แก� คณ์ะกรรมาธิ�การช�ดต�างๆ และหน�วัย์งานป็ระจ3าในร�ฐสภา ตลอดถ2งต3าแหน�งส3าค�ญต�างๆ ในร�ฐสภา

7. ร�ฐสภาม#อ3านาจหน(าทิ#�ในการจ�ดทิ3ากฎหมาย์อ�นได(แก� การตราพื้ระราชบั�ญญ�ต� การพื้�จารณ์าอน�ม�ต�พื้ระราชก3าหนด และการแก(ไขเพื้��มเต�มร�ฐธิรรมน<ญ

8. ร�ฐสภาม#อ3านาจหน(าทิ#�ในการควับัค�มการบัร�หารราชการแผู้�นด�นโดย์ วั�ธิ#การทิ#�สมาช�กต�$งกระทิ<(ถามและการเสนอญ�ตต�ขอเป็Gดอภ�ป็ราย์ทิ��วัไป็ไม�ไวั(วัางใจคณ์ะร�ฐมนตร#เป็ นราย์บั�คคลหร�อทิ�$งคณ์ะ

9. นอกจากอ3านาจหน(าทิ#�ในการจ�ดทิ3ากฎหมาย์และการควับัค�มการป็ฏิ�บั�ต�งานของฝ่6าย์บัร�หารแล(วั ร�ฐสภาแบับัอ�งกฤษย์�งม#อ3านาจหน(าทิ#�ในการ พื้�จารณ์าให(ควัามเห&นชอบัต�อสนธิ�ส�ญญาทิ#�ทิ3าก�บัป็ระเทิศอ��น

10. โดย์หล�กสากล การเล�อกต�$งแบับัแบั�งเขตค�อ การแบั�งเขตเล�อกต�$งเป็ นเขตย์�อย์ๆทิ��วัป็ระเทิศแต�ละเขตม#ผู้<(แทินได(เพื้#ย์งคนเด#ย์วั

11. บัทิบัาทิหน(าทิ#�ทิ#�ส3าค�ญอย์�างหน2�งของพื้รรคการเม�องค�อ บัทิบัาทิในการป็ล<กฝ่Dงควัามร< (และส3าน2กทิางการเม�องแก�ป็ระชาชน

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

45

Page 46: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

12. บัทิบัาทิของพื้รรคการเม�องในร�ฐสภาได(แก� การทิ3าหน(าทิ#�เป็ นพื้รรคการเม�องฝ่6าย์สน�บัสน�นร�ฐบัาลและพื้รรคการเม�องฝ่6าย์ค(าน

---------------------------

หน�วย่ทำ�� 6 องค)กรุบุรุ*หารุ

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

46

Page 47: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

1. อ3านาจอธิ�ป็ไตย์แบั�งออกเป็ นอ3านาจย์�อย์ๆ องค�กรบัร�หารเป็ นองกรหน2�งซึ่2�งใช(อ3านาจอธิ�ป็ไตย์

2. บั�คคลผู้<(ร �บัผู้�ดชอบัในการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ขององค�กรบัร�หาร ของแต�ละป็ระเทิศม#ล�กษณ์ะแตกต�างก�นไป็ตามควัามเหมาะสมของแต�ละป็ระเทิศ

3. ควัามร�บัผู้�ดชอบัของบั�คคลทิ#�ใช(อ3านาจขององค�กรบัร�หาร เป็ นเคร��องป็ระก�นวั�าผู้<(ใช(อ3านาจบัร�หารจะใช(อ3านาจอย์�างถ<กต(องเหมาะสม

4. องค�กรบัร�หารเป็ นองค�กรทิ#�ม#อ3านาจหน(าทิ#�อย์�างกวั(างขวัาง โดย์รวัมถ2งอ3านาจอธิ�ป็ไตย์อ��นๆ ซึ่2�งม#องค�กรอ��นๆ เป็ นผู้<(ใช(อย์<�แล(วั

ผ่# ใช อ�านาจับุรุ*หารุ1. ร�ฐต(องม#ป็ระม�ขของร�ฐ ซึ่2�งอาจจะม#ร<ป็แบับัแตกต�างก�นไป็ตาม

ป็ระวั�ต�ศาสตร�ของแต�ละป็ระเทิศ2. ห�วัหน(าองค�กรบัร�หาร ของแต�ละป็ระเทิศย์�อมแตกต�างก�น ตาม

ทิ#�มาของห�วัหน(าองค�กรบัร�หาร3. ในการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ขององค�กรบัร�หารจะม#บั�คคลหลาย์ๆฝ่6าย์

ร�วัมก�นในการวัางแผู้นก3าหนดนโย์บัาย์และร�บัผู้�ดชอบั ซึ่2�งอาจจะเป็ นการร�บัผู้�ดชอบัร�วัมก�นหร�อ ควัามร�บัผู้�ดชอบัส�วันต�วั

ความรุ# เบุ�4องติ นเก��ย่วก�บุผ่# ใช อ�านาจับุรุ*หารุร�ฐธิรรมน<ญแห�งราชอาณ์าจ�กรไทิย์ พื้�ทิธิศ�กราช 2521

มาตรา 3 บั�ญญ�ต�วั�า อ3านาจอธิ�ป็ไตย์มาจากป็วังชนชาวัไทิย์ พื้ระ“

มหากษ�ตร�ย์�ผู้<(เป็ นป็ระม�ขใช(อ3านาจน�$นในทิาง ร�ฐสภา คณ์ะร�ฐมนตร# และศาล ตามบัทิบั�ญญ�ต�แห�งร�ฐธิรรมน<ญน#$ จากบัทิบั�ญญ�ต�น#$จะเห&น”

ได(วั�าองค�กรต�างๆ ทิ#�เป็ นผู้<(ใช(อ3านาจอธิ�ป็ไตย์ในนามของพื้ระมหากษ�ตร�ย์�ค�อ

(1) ร�ฐสภา(2) คณ์ะร�ฐมนตร#(3) ศาล

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

47

Page 48: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

ผ่# ใช อ�านาจับุรุ*หารุตามทิฤษฎ#กฎหมาย์ร�ฐธิรรมน<ญใครเป็ นผู้<(ใช(อ3านาจบัร�หารตามทิฤษฎ#กฎหมาย์ร�ฐธิรรมน<ญอาจแบั�งป็ระเภทิผู้<(ใช(อ3านาจ

บัร�หารได(ด�งน#$ค�อ(1) ป็ระม�ขของร�ฐซึ่2�งอาจเป็ นได(ทิ�$งพื้ระมหากษ�ตร�ย์�และ

ป็ระธิานาธิ�บัด#(2) ห�วัหน( าฝ่6 าย์บัร�หาร อาจเป็ นนาย์กร�ฐมนตร# หร�อ

ป็ระธิานาธิ�บัด#(3) คณ์ะร�ฐมนตร#(4) ร�ฐมนตร#

อธิ�บัาย์ควัามร�บัผู้�ดชอบัของร�ฐมนตร#ควัามร�บัผู้�ดชอบัของร�ฐมนตร# ในการบัร�หารราชการม#อย์<� 2

ป็ระเภทิค�อ(1) ควัามร�บัผู้�ดชอบัร�วัมก�น ซึ่2�งเป็ นควัามร�บัผู้�ดชอบัในฐานะ

ทิ#�เป็ นส�วันหน2�งของคณ์ะ ร�ฐมนตร#(2) ควัามร�บัผู้�ดชอบัส�วันต�วัเป็ นควัามร�บัผู้�ดชอบัในฐานะเป็ น

ผู้<(ร �บัผู้�ดชอบัในการบัร�หารราชการในกระทิรวัง ทิบัวัง กรม ซึ่2�งร�ฐมนตร#ผู้<(น� $นร�บัผู้�ดชอบั

อ�านาจัหน าทำ��ขององค)กรุบุรุ*หารุ1. อ3า นาจหล�กขององค�กรบัร�หารค�อบัร�หารป็ระ เทิศให(ม#

ป็ระส�ทิธิ�ภาพื้มากทิ#�ส�ด2. เพื้��อให(การป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ขององค�กรบัร�หารป็ระสบัผู้ลส3าเร&จ

องค�กรบัร�หารจ2งม#อ3านาจในการออกกฎหมาย์ด(วัย์3. ในการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ขององค�กรบัร�หารม#ควัามเก#�ย์วัข(องก�บัช#วั�ต

ป็ระจ3าวั�นของป็ระชาชนอย์�างมากและบัางคร�$งอาจเก�ดกรณ์#พื้�พื้าทิก�บัป็ระชาชน

4. องค�กรบัร�หารอาจใช(อ3านาจซึ่2�งองค�กรอ��นม#หน(าทิ#�โดย์ตรงได(ภาย์ในขอบัเขตทิ#�จ3าก�ดสอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

48

Page 49: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

5. ในภาวัะฉ�กเฉ�นองค�กรบัร�หารเป็ นองค�กรเด#ย์วัทิ#�สามารถจะระง�บัภาวัะน�$นได(โดย์เร&วัทิ#�ส�ด จ2งต(องม#อ3านาจพื้�เศษซึ่2�งองค�กรบัร�หารสามารถใช(ได(ในภาวัะฉ�กเฉ�น

อ�านาจัหน าทำ��ในการุบุรุ*หารุปรุะเทำศึขององค)กรุบุรุ*หารุอ3านาจในการออกกฎหมาย์ขององค�กรบัร�การในการป็กครองแบับัร�ฐสภาน�$น องค�กรบัร�หารม#อ3านาจออก

กฎหมาย์เพื้��อให(การบัร�หารป็ระเทิศด3าเน�นไป็ตามนโย์บัาย์ทิ#�องค�การบัร�หารได(แถลงต�อองค�กรน�ต�บั�ญญ�ต�ขณ์ะเม��อเข(าป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#� ซึ่2�งได(แก�พื้ระราชบั�ญญ�ต� พื้ระราชกฤษฎ#กา และพื้ระราชก3าหนดทิ#�องค�กรบัร�หารกราบับั�งคมทิ<ลให(ทิรงพื้ระกร�ณ์าโป็รดเกล(าฯ ในกรณ์#เร�งด�วันทิ#�ไม�อาจเป็Gดสม�ย์ป็ระช�มได(

การออกกฎหมาย์ขององค�กรบัร�หารน�$น องค�กรบัร�หารต(องค3าน2งถ2งนโย์บัาย์ทิ#�ได(แถลงไวั(ด(วัย์ นอกจากน#$ย์�งต(องแน�ใจวั�าจะสามารถค�มเส#ย์งข(างมากในองค�กรน�ต�บั�ญญ�ต�ได(ด(วัย์ ม�ฉะน�$นอาจถ<กองค�กรน�ต�บั�ญญ�ต�ค�ดค(านไม�เห&นด(วัย์ก�บัร�างกฎหมาย์ทิ#�เสนอเข(าส<�การพื้�จารณ์าของสภาผู้<(แทินราษฎร

อ�านาจัหน าทำ��ในด านน*ติ*บุ�ญญ�ติ*ขององค)กรุบุรุ*หารุอ3านาจขององค�กรบัร�หารในด(านน�ต�บั�ญญ�ต�อ3านาจขององค�กรบัร�หารในด(านน�ต�บั�ญญ�ต� โดย์ป็กต�จะต(อง

ม#กฎหมาย์ขององค�กรบัร�หารให(อ3า นาจองค�กรบัร�หารทิ#�จะออกกฎหมาย์เร��องใดเร��องหน2�งไวั( เพื้��อควัามสะดวักในการบัร�หารป็ระเทิศ ด�งน�$น กฎหมาย์ทิ#�ออกโดย์องค�กรบัร�หารป็ระเภทิน#$ จ2งม#ฐานะต3�ากวั�ากฎหมาย์ขององค�กรน�ต�บั�ญญ�ต� อย์�างไรก&ตามในกรณ์#ฉ�กเฉ�นหร�อในกรณ์#พื้�เศษ องค�กรบัร�หารก&ม#อ3านาจทิ#�จะออกกฎหมาย์ทิ#�ม#ฐานะเทิ�าก�บักฎหมาย์ขององค�กรน�ต�บั�ญญ�ต�ได( ถ(าเป็ นไป็ตามเง�� อนไขทิ#�ก3าหนดไวั(โดย์กฎหมาย์ร�ฐธิรรมน<ญ

อ�านาจัหน าทำ��ในด านติ�ลาการุขององค)กรุบุรุ*หารุสอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

49

Page 50: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

การใช(อ3านาจต�ลาการขององค�กรบัร�หารอ3านาจขององค�กรบัร�หารในด(านต�ลาการเป็ นอ3านาจทิ#�องค�กร

บัร�หารม#ไวั( เพื้��อเป็ นเคร��อง ม�อช�วัย์องค�กรบัร�หารในการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ทิ#�เก#�ย์วัก�บัการวั�น�จฉ�ย์กรณ์#พื้�พื้าทิเล&กๆ น(อย์ๆ ระหวั�างหน�วัย์งานของร�ฐหร�อเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐก�บัเอกชน ซึ่2�งจะแบั�งเบัาภาระขององค�กรต�ลาการ โดย์ป็กต�แล(วัการใช(อ3านาจในด(านต�ลาการขององค�กรบัร�หารจะไม�ถ�อวั�าส�$นส�ดเด&ดขาด หากเอกชนไม�พื้อ ใจในผู้ลของการใช(อ3านาจด�งกล�าวัก&ม#ส�ทิธิ�ทิ#�จะน3าข(อพื้�พื้าทิไป็ให(องค�กรต�ลาการเป็ นผู้<(วั�น�จฉ�ย์ได(

อ�านาจัหน าทำ��ในย่ามฉั�กเฉั*นขององค)กรุบุรุ*หารุอ3านาจขององค�กรบัร�หารในสภาวัะไม�ป็กต�อ3านาจขององค�กรบัร�หารในสภาวัะไม�ป็กต�อาจเก�ดได( 2 กรณ์#

ค�อ(1) สภาวัะไม�ป็กต�เน��องจากเหต�การณ์�ภาย์นอกป็ระเทิศ(2) สภาวัะไม�ป็กต�เน�� องมาจากเหต�การณ์�ภาย์ในป็ระเทิศ

อ3านาจขององค�กรบัร�หารในสภาวัะไม�ป็กต�เน�� องจากเหต�การณ์�ภาย์นอกคล�มถ2งการทิ3าสนธิ�ส�ญญา ป็ระกาศสงครามและป็ระกาศกฎอ�ย์การศ2ก ซึ่2�งเป็ นอ3านาจหล�กขององค�กรบัร�หารทิ#�จะน3ามาใช(ในสภาวัะไม�ป็กต� อ�นเน��องมาจากเหต�การณ์�ภาย์ในป็ระเทิศ

แบุบุปรุะเม*นหน�วย่ทำ�� 61. ในการป็กครองระบับัป็ระธิานาธิ�บัด# ผู้<( ด3า รงต3า แหน�ง

ป็ระธิานาธิ�บัด#อาจจะเป็ น ป็ระม�ขของป็ระเทิศและห�วัหน(าฝ่6าย์บัร�หารในขณ์ะเด#ย์วัก�น

2. ในการป็กครองระบัอบัร�ฐสภา ผู้<(ด3ารงต3าแหน�งในองค�การบัร�หารจะต(องร�บัผู้�ดชอบัต�อ องค�การน�ต�บั�ญญ�ต� (รุ�ฐสภา)

3. คณ์ะร�ฐมนตร#ม#หน(าทิ#� ช�วัย์เหล�อให(ค3าแนะน3าแก�ห�วัหน(าฝ่6าย์บัร�หารในการบัร�หารป็ระเทิศ

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

50

Page 51: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

4. บั�คคลในคณ์ะร�ฐมนตร#ม#ควัามร�บัผู้�ดชอบัในการบัร�หารราชการ สองป็ระเภทิ

5. เม��อองค�กรน�ต�บั�ญญ�ต�ม#มต�ไม�ไวั(วัางใจร�ฐมนตร#คนใดคนหน2�ง ร�ฐมนตร#น�$นควัรจะต(องลาออกจากการเป็ นร�ฐมนตร#

6. ในป็ระเทิศไทิย์องค�กรบัร�หารม#อ3านาจ ตราพื้ระราชก3าหนด7. ในการป็กครองระบับัป็ระธิานาธิ�บัด# ป็ระธิานาธิ�บัด#ม#อ3านาจ

ย์�บัย์�$งร�างกฎหมาย์ทิ#�องค�กรน�ต�บั�ญญ�ต�ตราข2$น8. ในการใช(อ3านาจบัร�หารขององค�กรบัร�หารในเร��องส3าค�ญๆบัาง

เร��อง เช�นการป็ระกาศสงครามจะต(องได(ร�บัควัามเห&นชอบัจาก ร�ฐสภา (องค)กรุน*ติ*บุ�ญญ�ติ*)

9. ในย์ามฉ�กเฉ�นองค�กรบัร�หารม#อ3านาจ ป็ระกาศใช(กฎอ�ย์การศ2ก10. การป็ระกาศใช(กฎอ�ย์การศ2กม#ผู้ลส3าค�ญถ�อเป็ นการ เพื้��ม

อ3านาจให(แก�เจ(าหน(าทิ#�ฝ่6าย์ทิหารและในขณ์ะเด#ย์วัก�นก&ลดอ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ฝ่6าย์พื้ลเร�อน

11. โดย์ทิ��วัไป็องค�กรบัร�หารใช(อ3านาจในทิางต�ลาการ ในการด3าเน�นการบัร�หารป็ระเทิศเป็ นป็ระจ3า

12. ในการป็ระกาศใช(กฎอ�ย์การศ2กองค�กรบัร�หารสามารถป็ระกาศใช( (ก) เม��อม#ภาวัะฉ�กเฉ�น (ข) ให(ม#ผู้ลบั�งค�บัใช(ทิ�$งป็ระเทิศ (ค) ให(ม#ผู้ลบั�งค�บัใช(เฉพื้าะในพื้�$นทิ#�ใดพื้�$นทิ#�หน2�ง

-----------------------

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

51

Page 52: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

หน�วย่ทำ�� 7 องค)กรุติ�ลาการุ

1. องค�กรต�ลาการ เป็ นองค�กรซึ่2�งทิ3า หน(าทิ#� ในการพื้�จารณ์าพื้�พื้ากษาอรรถคด# และเป็ นการใช(อ3านาจหน(าทิ#�หน2�งของอ3านาจอธิ�ป็ไตย์

2. ในด(านการแบั�งแย์กหน(าทิ#� องค�กรต�ลากรม#ควัามส3าค�ญเทิ�าก�บัองค�กรทิ#�ใช(อ3านาจน�ต�บั�ญญ�ต�และองค�กรทิ#�ใช(อ3านาจบัร�หาร

3. องค�กรต�ลาการม#ทิ#�มาจากการป็กครองของป็ระเทิศในระบับัพื้ระมหากษ�ตร�ย์�และได(เป็ล#�ย์นแป็ลงมาเป็ นล3าด�บัโดย์สอดคล(องก�บัระบับัการป็กครองของป็ระเทิศ

4. โครงสร(างขององค�กรต�ลาการป็ระกอบัด(วัย์ศาลย์�ต�ธิรรมและศาลพื้�เศษทิ#�ม#อ3านาจในการพื้�จารณ์าพื้�พื้ากษาคด#ตามทิ#�กฎหมาย์วั�าด(วัย์ศาลน�$นได(ก3าหนดไวั(

5. การสรรหาและแต�งต�$งผู้<(พื้�พื้ากษาและต�ลาการ ม#คณ์ะกรรมการทิ3าหน(าทิ#�ร �บัผู้�ดชอบัในด(านการบัร�หารงานบั�คคล

6. ผู้<(พื้�พื้ากษาและต�ลาการม#อ3านาจพื้�จารณ์าพื้�พื้ากษาคด#เป็ นอ�สระ ป็ราศจากการแทิรกแซึ่งของอ3านาจใดๆ ในอ�นทิ#�จะทิ3าให(เส#ย์ควัามเป็ นธิรรม

7.1 ความรุ# เบุ�4องติ นเก��ย่วก�บุองค)กรุติ�ลาการุ1. องค�กรต�ลาการเป็ นองค�กรซึ่2�งใช(อ3านาจหน(าทิ#�ในทิางต�ลาการ

หร�ออ3านาจหน(าทิ#�ในการพื้�จารณ์าพื้�พื้ากษาอรรถคด#ต�างๆ ซึ่2�งถ(าจะมองในด(านของการแบั�งแย์กอ3านาจอธิ�ป็ไตย์แล(วั องค�กรต�ลาการม#ควัามส3าค�ญเทิ�าองค�กรทิ#�ใช(อ3านาจน�ต�บั�ญญ�ต�และองค�กรทิ#�ใช(อ3านาจบัร�หาร

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

52

Page 53: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

2. องค�กรต�ลาการได(วั�วั�ฒนาการมาโดย์สอดคล(องก�บัระบับัป็กครองของป็ระเทิศ น�บัต�$งแต�ระบับัพื้ระมหากษ�ตร�ย์�จนถ2งระบับัป็ระชาธิ�ป็ไตย์

3. ในการป็กครองระบับักษ�ตร�ย์�น� $น พื้ระมหากษ�ตร�ย์�เป็ นองค�อธิ�ป็Dตย์� อ3านาจทิ�กอย์�างข2$นอย์<�ก�บัพื้ระมหากษ�ตร�ย์�ทิ�$งส�$น

7.1.1 ความหมาย่ขององค)กรุติ�ลาการุการพื้�จารณ์าพื้�พื้ากษาอรรถคด# เป็ นอ3านาจของศาลทิ#�จะต(อง

ด3าเน�นการตามกฎหมาย์และในพื้ระป็รมาภ�ไธิย์ พื้ระมหากษ�ตร�ย์�ศาลค�อองค�กรทิ#�ใช(อ3านาจต�ลาการทิ#�เป็ นหน2�งในสามของอ3านาจ

อธิ�ป็ไตย์ ซึ่2�งพื้ระมหา กษ�ตร�ย์�ทิรงมอบัหมาย์ให(ด3าเน�นการแทิน ด�งน�$นศาลจ2งม#อ3านาจพื้�จารณ์าพื้�พื้ากษาอรรถคด#ทิ�$งแพื้�ง และคด#อาญา และคด#แรงงานการด3าเน�นการกระบัวันการพื้�จารณ์าก�อนทิ#�จะม#ค3าพื้�พื้ากษาหร�อเม�� อม#ค3า พื้�พื้ากษาแล(วั ต(องเป็ นไป็ตามข�$นตอนทิ#�กฎหมาย์ก3าหนด การด3าเน�นกระบัวันการพื้�จารณ์าอรรถคด#ด�งกล�าวัน�$นจ2งเป็ นการป็ฏิ�บั�ต�ในพื้ระป็รมาภ�ไธิย์ขององค�พื้ระมหากษ�ตร�ย์�

7.1.2 ว*ว�ฒนาการุขององค)กรุติ�ลาการุอธิ�บัาย์ควัามเป็ นมาขององค�กรต�ลาการ และการใช(อ3านาจ

ต�ลาการการใช(อ3านาจต�ลาการของไทิย์ ป็รากฏิหล�กฐานในสม�ย์กร�ง

ส�โขทิ�ย์เป็ นราชธิาน# ค�อ ศ�ลาจาร2กของพื้�อข�นรามค3าแหงมหาราช ซึ่2�งได(วัางหล�กป็ฏิ�บั�ต�ผู้<(ทิ#�ทิ3าหน(าทิ#�พื้�จารณ์าและการไต�สวันทิวันพื้ย์าน

ในสม�ย์กร�งศร#อย์�ธิย์าตอนต(น ม#กรมวั�ง กรมคล�ง และ กรมนาเป็ นผู้<(ร �บัช3าระคด# ต�อมาม#ศาลในห�วัเม�องฝ่6าย์เหน�อ และศาลในห�วัเม�องฝ่6าย์ใต(รวัมตลอดถ2งศาลในกรมต�างๆ ทิ#�ทิ3าหน(าทิ#�ช3าระคด#

ในสม�ย์กร�งร�ตนโกส�นทิร�ตอนต(น ม#การจ�ดต�$งศาลโป็ล�ส และศาลอ��นๆ อ#กเป็ นจ3านวันมาก การด3าเน�นการผู้�านหลาย์ข�$นตอนค�อม#ทิ�$งกรมร�บัฟื้Iอง ล<กข�น ณ์ ศาลหลวัง ตระลาการป็ระจ3ากรมฯ และผู้<(ป็ร�บับัทิกฎหมาย์ ไม�ม#การอ�ทิธิรณ์�ฎ#กา ใช(ระบับัจาร#ตนครบัาลในการสอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

53

Page 54: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

สอบัสวัน ต�างป็ระเทิศได(ขอใช(ส�ทิธิ�สภาพื้นอกอาณ์าเขต จนถ2งสม�ย์สมเด&จพื้ระจ�ลจอมเกล(าเจ(าอย์<�ห�วั ได(ป็ร�บัป็ร�งระบับัการศาล ต�$งกระทิรวังย์�ต�ธิรรมข2$น ให(ศาลทิ�กศาลข2$นก�บักระทิรวังย์�ต�ธิรรม และได(จ�ดต�$งโรงเร#ย์นสอนกฎหมาย์ข2$น หล�งจากน�$นก&ได(วั�วั�ฒนาการมาจนถ2งป็Dจจ�บั�นน#$

7.2 โครุงสรุ างขององค)กรุติ�ลาการุ1. ศาลย์�ต�ธิรรมหมาย์ถ2งศาลทิ#�ม#อ3านาจพื้�จารณ์าพื้�พื้ากษาคด#ตาม

กฎหมาย์เอกชนค�อคด#แพื้�ง หร�อคด#ทิ#�พื้ลเร�อนกระทิ3าผู้�ดทิางอาญาหร�อกระทิ3าผู้�ดร�วัมก�บับั�คคลทิ#�อย์<�ในอ3านาจของศาลทิหาร

2. ศาลย์�ต�ธิรรมแบั�งออกเป็ น 3 ช�$น ค�อ ศาลช�$นต(น ศาลอ�ทิธิรณ์� และศาลฎ#กา

3. ศาลพื้�เศษ หมาย์ถ2งศาลทิ#�ต� $งข2$นเพื้��อพื้�จารณ์าพื้�พื้ากษาการกระทิ3าผู้�ดทิางอาญาของบั�คคลบัางป็ระเภทิ เช�น เด&กและเย์าวัชน ทิหาร หร�อศาลทิ#�จ�ดต�$งข2$นเพื้��อพื้�จารณ์าพื้�พื้ากษาคด#เฉพื้าะเร��อง เช�น คด#แรงงาน และคด#ป็กครอง

7.2.1 ศึาลย่�ติ*ธรุรุมอธิ�บัาย์ควัามหมาย์ของศาลย์�ต�ธิรรม และศาลย์�ต�ธิรรมแบั�ง

เป็ นก#�ช� $น อะไรบั(างศาลย์�ต�ธิรรม เป็ นศาลทิ#�ม#อ3านาจพื้�จารณ์าพื้�พื้ากษาคด#ตาม

กฎหมาย์แพื้�ง กฎหมาย์อาญา หร�อคด#ทิ#�พื้ลเร�อนกระทิ3าผู้�ดอาญาร�วัมก�บับั�คคลทิ#�อย์<�ในอ3านาจศาลทิหาร

ศาลย์�ต�ธิรรมแบั�งออกเป็ น 3 ช�$น ค�อ ศาลช�$นต(น ศาลอ�ทิธิรณ์� และศาลฎ#กา ศาลช�$นต(นแบั�งออกเป็ นหลาย์ป็ระเภทิ ศาลอ�ทิธิรณ์�ศาลเด#ย์วั และศาลฎ#กาศาลเด#ย์วั

7.2.2 ศึาลพ*เศึษศาลพื้�เศษจ�ดต�$งโดย์อาศ�ย์กฎหมาย์ใด ขณ์ะน#$ม#อย์<�ก#�ศาล ม#

อ3านาจอย์�างไรสอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

54

Page 55: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

ศาลพื้�เศษจ�ดต�$งโดย์อาศ�ย์พื้ระราชบั�ญญ�ต�จ�ดต�$งศาลพื้�เศษขณ์ะน#$ม#อย์<� 3 ศาลค�อ(1) ศาลคด#เด&กและเย์าวัชน จ�ดต�$งโดย์พื้ระราชบั�ญญ�ต�จ�ดต�$ง

ศาลคด#เด&กและเย์าวัชนต�$งข2$นเพื้��อพื้�จารณ์าพื้�พื้ากษาคด#เก#�ย์วัก�บัเด&กและเย์าวัชนซึ่2�งม#อาย์�ไม�ถ2ง 18 ป็; บัร�บั<รณ์�

(2) ศาลแรงงาน จ�ดต�$งตามพื้ระราชบั�ญญ�ต�จ�ดต�$งศาลแรงงาน ม#อ3านาจพื้�จารณ์าพื้�พื้ากษาคด#แรงงานทิ#�เก#�ย์วัก�บัการจ(างงาน หร�อข(อพื้�พื้าทิตามกฎหมาย์วั�าด(วัย์การค�(มครอง และกฎหมาย์วั�าด(วัย์แรงงานส�มพื้�นธิ�

(3) ศาลทิหาร จ�ดต�$งโดย์พื้ระราชบั�ญญ�ต�ธิรรมน<ญศาลทิหารแบั�งออกเป็ นศาลทิหารในเวัลาป็กต� ก�บัศาลทิหารในเวัลาไม�ป็กต�

ศาลทิหารในเวัลาป็กต�ม#สามช�$น ค�อศาลทิหารช�$นต(น ศาลทิหารช�$นกลาง และศาลทิหารส<งส�ด ส�วันศาลทิหารในเวัลาไม�ป็กต�ม#ศาลทิหารเด#�ย์วั โจทิก�และจ3าเลย์ไม�ม#ส�ทิธิ�อ�ทิธิรณ์�หร�อฎ#กาค3าพื้�พื้ากษาได(

7.3 ผ่# พ*พากษาและติ�ลาการุ1. การสรรหาและการแต�งต�$งผู้<(พื้�พื้ากษาและต�ลาการด3าเน�นการ

โดย์ใช(วั�ธิ#ผู้สมกล�าวัค�อเร��มต(นด(วัย์การค�ดเล�อกและแต�งต�$งให(ด3ารงต3าแหน�งในภาย์หล�ง

2. การสรรหาผู้<(พื้�พื้ากษาในบัางป็ระเทิศได(จ�ดต�$งโรงเร#ย์นส3าหร�บัผู้<(พื้�พื้ากษาโดย์เฉพื้าะ เช�นในป็ระเทิศฝ่ร��งเศส ส3าหร�บัป็ระเทิศไทิย์ ผู้<(พื้�พื้ากษาศาลย์�ต�ธิรรมค�ดเล�อกจากบั�คคลซึ่2�งส3า เร&จการศ2กษาป็ร�ญญาตร#ทิางกฎหมาย์ และสอบัไล�ได(ตามหล�กส<ตรของส3าน�กอบัรมศ2กษาป็ร�ญญาตร#ทิางกฎหมาย์ และสอบัไล�ได(ตามหล�กส<ตรของส3าน�กอบัรมศ2กษากฎหมาย์แห�งเนต�บั�ณ์ฑ์�ตสภา ส3าหร�บัต�ลาการศาลทิหาร ม#หล�กเกณ์ฑ์�และวั�ธิ#การสรรหาโดย์เฉพื้าะ

3. ผู้<(พื้�พื้ากษาศาลย์�ต�ธิรรม และต�ลาการศาลทิหาร ม#อ�สระในการพื้�จารณ์าพื้�พื้ากษาคด#ทิ�$งป็วัง ควัามเป็ นอ�สระน#$ได(ม#การร�บัรองโดย์บัทิบั�ญญ�ต�ของร�ฐธิรรมน<ญแห�งราชอาณ์าจ�กรไทิย์

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

55

Page 56: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

7.3.1 การุสรุรุหาและการุแติ�งติ�4งผ่# พ*พากษาและติ�ลาการุ

การสรรหาบั�คคลเข(าด3ารงต3าแหน�งผู้<(พื้�พื้ากษาในศาลย์�ต�ธิรรมม#หล�กเกณ์ฑ์�อย์�างไร

การสรรหาผู้<(ด3ารงต3าแหน�งผู้<(พื้�พื้ากษาในศาลย์�ต�ธิรรมม#หล�กเกณ์ฑ์�ด�งน#$ค�อ ต(องเป็ นผู้<(ส3าเร&จป็ร�ญญาตร#ทิางกฎหมาย์ สอบัไล�ได(เนต�บั�ณ์ฑ์�ต ม#ส�ญชาต�ไทิย์โดย์การเก�ด อาย์�ไม�ต3�ากวั�า 25 ป็; บัร�บั<รณ์� และต(องผู้�านการสอบัค�ดเล�อกตามทิ#�คณ์ะกรรมการต�ลาการก3าหนด หร�อเม��อคณ์ะกรรมการต�ลาการพื้�จารณ์าเห&นวั�าเป็ นผู้<(ม#ค�ณ์สมบั�ต�ครบัถ(วันตามทิ#�ระบั�ไวั(ในพื้ระราชบั�ญญ�ต�ข(าราชการฝ่6าย์ต�ลาการ ก&ให(ค�ดเล�อกเป็ นผู้<(พื้�พื้ากษาได( ซึ่2�งทิ�$งสองกรณ์#ต(องผู้�านการอบัรมจากกระทิรวังย์�ต�ธิรรมไม�น(อย์กวั�า 1 ป็;

การสรรหาบั�คคลเข(าด3ารงต3าแหน�งต�ลาการในศาลทิหารม#หล�กเกณ์ฑ์�อย์�างไร

การค�ดเล�อกต�ลาการศาลทิหารแบั�งออกเป็ น ต�ลาการพื้ระธิรรมน<ญ และต�ลาการศาลทิหาร

ต�ลาการพื้ระธิรรมน<ญค�ดเล�อกจากผู้<(สอบัไล�ได(ช�$นป็ร�ญญาตร#ทิางกฎหมาย์ ม#ส�ญชาต�ไทิย์โดย์การเก�ด ม#อาย์� 18 ป็;บัร�บั<รณ์� และผู้�านการสอบัแข�งข�นตามหล�กเกณ์ฑ์�และวั�ธิ#การทิ#�กรมพื้ระธิรรมน<ญ กระทิรวังกลาโหมก3าหนด และร�ฐมนตร#วั�าการกระทิรวังกลาโหมม#ค3าส��งแต�งต�$งเป็ นนาย์ทิหารส�ญญาบั�ตรย์ศวั�าทิ#�ร (อย์ตร# วั�าทิ#�เร�อตร# วั�าทิ#�เร�ออากาศตร#

การค�ดเล�อกต�ลาการศาลทิหาร ได(แก�นาย์ทิหารช�$นส�ญญาบั�ตรป็ระจ3าการ ม#ย์ศทิหารช�$นร(อย์ตร# เร�อตร# และเร�ออากาศตร#ข2$นไป็ และอาจแต�งต�$งนาย์ทิหารนอกป็ระจ3าการเป็ นต�ลาการได( เม�� อผู้<(ม#อ3านาจเห&นสมควัร

7.3.2 ความเป9นอ*สรุะของผ่# พ*พากษาและติ�ลาการุ

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

56

Page 57: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

เหต�ใดจ2งต(องให(ผู้<(พื้�พื้ากษาและต�ลาการม#อ�สระในการพื้�จารณ์าคด# พื้�จารณ์าได(จากหล�กฐานใด

เพื้ราะเก�ดจากการพื้�จารณ์าพื้�พื้ากษาคด# ม#ล�กษณ์ะเป็ นงานทิ#�ก�อให(เก�ดควัามเป็ นธิรรมแก�ค<�ควัาม ซึ่2�งอาจให(ค�ณ์และโทิษแก�ผู้<(น� $น การป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ของผู้<(พื้�พื้ากษาและต�ลาการจ2งไม�ควัรอย์<�ภาย์ใต(อ�ทิธิ�พื้ลใดๆ และป็ราศจากการแทิรกแซึ่งจากอ3านาจภาย์นอกทิ�$งส�$น

พื้�จารณ์าได(จากร�ฐธิรรมน<ญแห�งราชอาณ์าจ�กรไทิย์ต�$งแต�มาตรา 169-176 พื้ระราช บั�ญญ�ต�ระเบั#ย์บัข(าราชการฝ่6าย์ต�ลาการ พื้.ศ. 2521 และพื้ระธิรรมน<ญศาลย์�ต�ธิรรม พื้.ศ. 2477 (ฉบั�บัแก(ไข)

แบุบุปรุะเม*นหน�วย่ทำ�� 71. องค�กรต�ลาการของไทิย์เป็ นองค�กรซึ่2�งทิ3าหน(าทิ#� พื้�จารณ์าพื้�

พื้ากคด#ต�างๆ2. การแต�งต�$งและถอดถอนต�ลาการศาลทิหารเป็ นอ3านาจของ

กระทิรวังกลาโหม3. ศาลพื้ลเร�อน หร�อศาลย์�ต�ธิรรมแบั�งออกเป็ น 3 ช�$นตามล3าด�บั

ค�อ ศาลช�$นต(น ศาลอ�ทิธิรณ์� ศาลฎ#กา4. องค�กรทิ#�จ�ดข2$นเพื้��อค�(มครองควัามเป็ นอ�สระของผู้<(พื้�พื้ากษาค�อ

คณ์ะกรรมการต�ลาการ5. ศาลทิหารแบั�งออกเป็ นสองป็ระเภทิค�อ ศาลทิหารในเวัลาใช(กฎ

อ�ย์การศ2กและศาลทิหารในเวัลาป็กต�6. ศาลพื้�พื้ากษาจ�ดต�$งข2$นเพื้��อพื้�จารณ์าเก#�ย์วัก�บั คด#เฉพื้าะเร��อง

เช�นคด#แรงงาน7. คด#อาญาทิ#�เก#�ย์วัก�บักรมแรงงาน ไม�ได(อย์<�ในอ3านาจของศาล

แรงงาน8. พื้ลเร�อนทิ#�กระทิ3าผู้�ดอาญาร�วัมก�บัทิหาร ไม�ได(อย์<�ในอ3านาจศาล

ทิหาร9. การจ�ดต�$งศาลพื้�เศษจ�ดต�$งโดย์ พื้ระราชบั�ญญ�ต�

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

57

Page 58: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

10. พื้ระบัาทิสมเด&จพื้ระจ�ลจอมเกล(าเจ(าอย์<�ห�วัได(ป็ร�บัป็ร�งระบับัศาลทิ#�ส3าค�ญค�อ จ�ดต�$งกระทิรวังย์�ต�ธิรรมข2$น

-----------------------------

หน�วย่ทำ�� 8 ส*ทำธ*เสรุ�ภาพของปรุะชาชน

1. ส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของป็ระชาชนเป็ นแนวัควัามค�ดทิางการเม�องของชาวัตะวั�นตกเพื้��อก3าจ�ดอ3านาจของร�ฐ ซึ่2�งม#ทิ#�มาจากแนวัควัามค�ดในเร��องกฎหมาย์ธิรรมชาต� ค3าสอนและหล�กศาสนา และ

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

58

Page 59: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

กฎหมาย์ และค3าป็ระกาศทิ#�รองร�บัส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของป็ระชาชนของป็ระเทิศต�างๆ

2. ส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของป็ระชาชนนอกจากจะเป็ นส�ทิธิ�ทิ#�จ3าก�ดอ3านาจของร�ฐแล(วั ย์�งเป็ นส�ทิธิ�ต�อร�ฐอ#กด(วัย์ ทิ�$งน#$เน��องจากได(ร�บัอ�ทิธิ�พื้ลจากแนวัควัามค�ดของล�ทิธิ�เศรษฐก�จและหล�กศาสนา

แนวความค*ดทำ��ว�าด วย่ส*ทำธ*เสรุ�ภาพของปรุะชาชน1. ค3าวั�า ส�ทิธิ� ม#ควัามหมาย์เป็ นสองน�ย์ น�ย์แรกเป็ นส�ทิธิ�ทิาง“ ”

กฎหมาย์และน�ย์ทิ#�สองเป็ นส�ทิธิ�ทิางศ#ลธิรรม2. ควัามหมาย์ด�$งเด�มของส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของป็ระชาชนเป็ นส�ทิธิ�แห�ง

การจ3าก�ดอ3านาจของร�ฐ3. แนวัควัามค�ดในเร��อง กฎหมาย์ธิรรมชาต� เป็ นแนวัควัามค�ด“ ”

ทิ#�เช��อก�นวั�านอกเหน�อจากกฎหมาย์ทิ#�ร �ฐบั�ญญ�ต�ข2$นใช(บั�งค�บัแล(วัย์�งม#กฎหมาย์อ#กป็ระเภทิหน2�ง ทิ#�เก�ดข2$นเองตามธิรรมชาต�โดย์มน�ษย์�ม�ได(สร(างข2$น แต�เป็ นกฎหมาย์ทิ#�ใช(บั�งค�บัได(โดย์ไม�จ3าก�ดเวัลาและสถานทิ#�

4. ค3าสอนและหล�กศาสนาม#หล�กการทิ#�ส�งเสร�ม และสน�บัสน�นเสร#ภาพื้ของมน�ษย์�ในเร��องควัามเสมอภาคเทิ�าเทิ#ย์มก�น ควัามส3าน2กในศ�กด�Fศร#ของมน�ษย์� และการจ3าก�ดอ3านาจของร�ฐ

5. กฎหมาย์และค3าป็ระกาศทิ#�ร �บัรองส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของป็ระชาชนของป็ระเทิศต�างๆ ม#สาระ ส3าค�ญทิ#�เก#�ย์วัก�บัการค�(มครองส�ทิธิ�ในร�างกาย์ช#วั�ต และทิร�พื้ย์�ส�น ตลอดจนส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ในทิางการเม�องทิ#�ม��งเน(นถ2งอ3านาจของร�ฐบัาลทิ#�ต(องมาจากป็วังชนและควัามเสมอภาคเทิ�าเทิ#ย์มก�น

บุทำน�าควัามหมาย์ของ ส�ทิธิ�กฎหมาย์ และส�ทิธิ�ทิางศ#ลธิรรม ส�ทิธิ�ทิางกฎหมาย์ได(แก�อ3านาจหร�อป็ระโย์ชน�ทิ#�กฎหมาย์ร�บัรอง

และค�(มครอง เช�นป็ระมวัลกฎหมาย์แพื้�งและพื้าณ์�ชย์�ร�บัรองส�ทิธิ�ในทิร�พื้ย์�ส�นของบั�คคลไวั( หากม#บั�คคลอ��น มาเอาทิร�พื้ย์�น�$นไป็เส#ย์จาก

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

59

Page 60: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

การครอบัครองเจ(าของกรรมส�ทิธิ�Fเจ(าของทิร�พื้ย์�ส�นน�$นม#ส�ทิธิ�ฟื้Iองศาลเพื้��อให(ค�(มครองส�ทิธิ�ของตน

ส�วันส�ทิธิ�ทิางศ#ลธิรรม เป็ นส�ทิธิ�ทิ#�เก�ดข2$นจากควัามร< (ส2กน2กค�ดของคนทิ��วัไป็ วั�ถ#ทิางทิ#�ถ<กต(องและเป็ นธิรรมในกรณ์#ใดควัรเป็ นอย์�างน�$นอย์�างน#$ แต�วั�ถ#ทิางทิ#�ถ<กต(องและเป็ นธิรรมในกรณ์#น�$นๆ อาจย์�งไม�ม#กฎหมาย์ร�บัรองค�(มครอง หร�อบั�งค�บัให(เป็ นไป็ตามส�ทิธิ�ด�งกล�าวัน�$น

ความหมาย่ด�4งเด*มของแนวความค*ดทำ��ว�าด วย่ส*ทำธ*เสรุ�ภาพของปรุะชาชน

ควัามหมาย์ด�$งเด�มของแนวัควัามค�ดทิ#�วั�าด(วัย์ส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของป็ระชาชน

แนวัควัามค�ดทิ#�วั�าด(วัย์ส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของป็ระชาชนม#ก3าเน�ดหร�อทิ#�มาจากแนวัควัามค�ดในเร��องส�ทิธิ�ธิรรมชาต�ทิ#�เป็ นแนวัควัามค�ดทิางการเม�องหร�อป็ร�ชญาทิางการเม�องของชาวัตะวั�นตก สาระส3าค�ญโดย์ย์�อของแนวัควัามค�ดในเร��อง ส�ทิธิ�ธิรรมชาต� ม#วั�า มน�ษย์�ทิ�$ง“ ”

หลาย์เก�ดมาเทิ�าเทิ#ย์มก�น มน�ษย์�ม#ส�ทิธิ�บัางป็ระการทิ#�ต�ดต�วัมาแต�ก3าเน�ด ส�ทิธิ�ด�งกล�าวัได(แก� ส�ทิธิ�ในช#วั�ต เสร#ภาพื้ในร�างกาย์ ส�ทิธิ�ในทิร�พื้ย์�ส�น และควัามเสมอภาค

อย์�างไรก&ตาม ม#ผู้<( เห&นวั�าควัามม��งหมาย์ทิ#�แทิ(จร�งของน�กป็ร�ชญาหร�อน�กค�ดทิางการเม�องซึ่2�งเสนอแนวัควัามค�ดในเร��อง ส�ทิธิ�“

ธิรรมชาต� ก&เพื้��อจ3าก�ดอ3านาจของร�ฐ หร�อ ผู้<(ม#อ3านาจป็กครอง” “ ” ด�งน�$น ควัามหมาย์ด�$งเด�มของส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของป็ระชาชนก&ค�อส�ทิธิ�ในการจ3าก�ดอ3านาจร�ฐน��นเอง

ส�ทิธิ�ในการจ3าก�ดอ3านาจร�ฐน#$แต�เด�มได(แก�ส�ทิธิ�ในช#วั�ต เสร#ภาพื้ในร�างกาย์ ส�ทิธิ�ในทิร�พื้ย์�ส�นและควัามเสมอภาค ต�อมาได(ขย์าย์ควัามครอบัคล�มไป็ถ2งส�ทิธิ�อ��นๆ เช�น ส�ทิธิ�ทิ#�จะได(ร�บัการค�มครองป็Iองก�นในอ�นทิ#�จะไม�ให(ถ<กจ�บัก�มค�มข�งโดย์อ3าเภอใจ และส�ทิธิ�ทิ#�จะไม�ถ<กล�วังละเม�ดในเคหสถานเป็ นต(น

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

60

Page 61: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

แนวความค*ดในเรุ��อง กฎหมาย่ธรุรุมชาติ*“ ”

อธิ�บัาย์แนวัค�ดในเร��อง กฎหมาย์ธิรรมชาต�แนวัค�ดในเร��องกฎหมาย์ธิรรมชาต�เป็ นแนวัค�ดทิ#�เช��อวั�านอก

เหน�อจากกฎหมาย์ทิ#�ร �ฐบั�ญญ�ต�แล(วั ย์�งม#กฎหมาย์อ#กป็ระเภทิหน2�งทิ#�เก�ดข2$นตามธิรรมชาต�โดย์ทิ#�มน�ษย์�ไม�ได(เป็ นผู้<(สร(างข2$น เป็ นกฎหมาย์ทิ#�ใช(บั�งค�บัได(โดย์ไม�จ3าก�ดเวัลาและสถานทิ#�

ค�าสอนและหล�กศึาสนาค3าสอนและหล�กศาสนาเป็ นทิ#�มาของเสร#ภาพื้ของป็ระชาชน

ตามควัามหมาย์ด�$งเด�มอย์�างไรค3าสอนและหล�กศาสนาม#หล�กการทิ#�ส�งเสร�มและสน�บัสน�นส�ทิธิ�

เสร#ภาพื้ของมน�ษย์�ในเร��องควัามเสมอภาคเทิ�าเทิ#ย์มก�น ควัามส3าน2กในศ�กด�Fศร#ของควัามเป็ นมน�ษย์� และการจ3าก�ดอ3านาจของร�ฐ

กฎหมาย่และค�า ปรุะกาศึทำ�� รุ�บุรุองส*ทำธ*เสรุ�ภาพของปรุะชาชนของปรุะเทำศึ

อธิ�บัาย์กฎหมาย์ร�บัรองส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของป็ระชาชนในป็ระเทิศอ�งกฤษ

กฎหมาย์ร�บัรองส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของป็ระชาชนในป็ระเทิศอ�งกฤษได(แก� แมคนา คาร�ตา (Magna Carta) ม#สาระส3าค�ญวั�าบั�คคลใดจะถ<กจ�บัก�มค�มข�ง ร�มทิร�พื้ย์� เนรเทิศ หร�อถ<กลงโทิษโดย์วั�ธิ#การอย์�างใดหาได(ไม� เวั(นแต�จะได(ร�บัการพื้�จารณ์าอ�นเทิ#ย์งธิรรมจากบั�คคลในช�$นเด#ย์วัก�บัเขา และตามกฎหมาย์บั(านเม�อง นอกจากน#$ป็ระเทิศอ�งกฤษย์�งได(ป็ระกาศใช(กฎหมาย์ทิ#�ม#เน�$อหาสาระเช�นเด#ย์วัก�บัแมคนา คาร�ตา อ#กหลาย์ฉบั�บัเช�น “The Act of Heabeas Corpus” และ “The English Bill of Rights” เป็ นต(น

อธิ�บัาย์ค3าป็ระกาศอ�สรภาพื้ของสหร�ฐอเมร�กาทิ#�ร �บัรองส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของป็ระชาชนอเมร�ก�น

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

61

Page 62: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

ค3าป็ระกาศอ�สรภาพื้ของสหร�ฐอเมร�กาเป็ นค3าป็ระกาศทิ#�ร �บัรองถ2งส�ทิธิ�ตามธิรรมชาต�ของมน�ษย์�ค�อ ส�ทิธิ�ในช#วั�ต เสร#ภาพื้และส�ทิธิ�ในการแสวังหาควัามส�ข และย์�นย์�นถ2งอ3านาจของร�ฐบัาลทิ#�ต(องมาจากป็วังชน

อธิ�บัาย์ค3าป็ระกาศส�ทิธิ�ของมน�ษย์�และของพื้ลเม�องทิ#�ร �บัรองส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ ของป็ระชาชนชาวัฝ่ร��งเศส

ค3าป็ระกาศส�ทิธิ�มน�ษย์�ของพื้ลเม�องฝ่ร��งเศสซึ่2�งม#สาระส3าค�ญเก#�ย์วัก�บัเสร#ภาพื้แนวัควัามค�ดเก#�ย์วัก�บัส�งคมการเม�อง และแนวัค�ดเก#�ย์วัก�บักฎหมาย์และควัามเสมอภาค

ความหมาย่ของส*ทำธ*เสรุ�ภาพของปรุะชาชนในป<จัจั�บุ�น1. แนวัค�ดทิ#�ทิ3า ให(ควัามหมาย์ด�$งเด�มของส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของ

ป็ระชาชนเป็ล#�ย์นแป็ลง เน��องจากล�ทิธิ�ส�งคมน�ย์มแบับัมาร�กซึ่�สม� แนวัควัามค�ดทิางส�งคมของศาสนาคร�สต�และแนวัควัามค�ดทิางเศรษฐก�จสม�ย์ใหม�

2. การเป็ล#�ย์นแป็ลงทิ#�ส3าค�ญของควัามหมาย์ด�$งเด�มของส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของป็ระชาชน เป็ นเร��องทิ#�เก#�ย์วัก�บัส�ทิธิ�เร#ย์กร(องต�อร�ฐ ส�ทิธิ�ไม�เด&ดขาดในทิร�พื้ย์�ส�น และส�ทิธิ�ของกล��มบั�คคล

3. ส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของป็ระชาชนในป็Dจจ�บั�นจ3าแนกออกเป็ นส�ทิธิ�ทิางแพื้�งและทิางการเม�อง และส�ทิธิ�ทิางเศรษฐก�จและส�งคม

แนวความค*ดทำ��ทำ�าให ความหมาย่ด�4งเด*มของส*ทำธ*เสรุ�ภาพของปรุะชาชนเปล��ย่นแปลง

ส��งใดทิ#�ทิ3าให(แนวัควัามค�ดทิ#�วั�าด(วัย์ส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของป็ระชาชน ตามควัามหมาย์ด�$งเด�มเป็ล#�ย์น แป็ลงไป็

ส��งทิ#�ทิ3าให(แนวัควัามค�ดทิ#�วั�าด(วัย์ส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของป็ระชาชนตามควัามหมาย์ด�$งเด�มเป็ล#�ย์นแป็ลงไป็ ได(แก�

(1) แนวัควัามค�ดของล�ทิธิ�ส�งคมน�ย์มแบับัมาร�กซึ่�สม�(2) แนวัควัามค�ดในทิางส�งคมของศาสนาคร�สต�

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

62

Page 63: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

(3) แนวัควัามค�ดในทิางเศรษฐก�จสม�ย์ใหม�(4) แนวัควัามค�ดของล�ทิธิ�ฟื้าสซึ่#สต�และล�ทิธิ�นาซึ่#

การุเปล��ย่นแปลงทำ��ส�าค�ญของความหมาย่ด�4งเด*มของส*ทำธ*เสรุ�ภาพของปรุะชาชน

การเป็ล#�ย์นแป็ลงทิ#�ส3าค�ญของควัามหมาย์ด�$งเด�ม ของแนวัควัามค�ดทิ#�วั�าด(วัย์ส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของป็ระชาชน

การเป็ล#�ย์นแป็ลงทิ#�ส3าค�ญ ของควัามหมาย์ด�$งเด�มของแนวัควัามค�ดทิ#�วั�าด(วัย์ส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของป็ระชาชนได(แก�

(1) ส�ทิธิ�เร#ย์กร(องต�อร�ฐ(2) ส�ทิธิ�ในทิร�พื้ย์�ส�นไม�เป็ นส�ทิธิ�เด&ดขาด(3) ส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของกล��มบั�คคล เช�นส�ทิธิ�ในครอบัคร�วั

ส*ทำธ*เสรุ�ภาพของปรุะชาชนในป<จัจั�บุ�นควัามหมาย์ของส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของป็ระชาชนในป็Dจจ�บั�นแต�เด�ม ส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของป็ระชาชนเป็ นแนวัควัามค�ดทิางการ

เม�อง ซึ่2�งอาจสร�ป็ได(วั�าส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ส�วันหน2�งของบั�คคลน�$นร�ฐม#พื้�นธิะทิ#�จะต(องงดเวั(นไม�สอดแทิรกเข(าไป็เก#�ย์วัข(อง ส�ทิธิ�ด�งกล�าวัในป็Dจจ�บั�นเร#ย์กวั�า ส�ทิธิ�ทิางแพื้�งและทิางการเม�อง“ ”

ในข�$นต�อมาแนวัควัามค�ดของล�ทิธิ�ส�งคมน�ย์มมาร�กซึ่�สม� แนวัควัามค�ดทิางส�งคมของศาสนาคร�สต�และแนวัควัามค�ดของล�ทิธิ�เศรษฐก�จใหม� ทิ3า ให(แนวัควัามค�ดด�$งเด�มของส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของป็ระชาชนเป็ล#�ย์นแป็ลงไป็ ส�ทิธิ�เร#ย์กร(องต�อร�ฐ ทิ#�จะจ�ดหล�กป็ระก�น“ ”

ให(แก�ป็ระชาชนเพื้��อให(สามารถด3ารงช#พื้อย์<�ได(อย์�างน(อย์ตามมาตรฐานข�$นต3�า ส�ทิธิ�ด�งกล�าวัน#$เร#ย์กวั�า ส�ทิธิ�ทิางเศรษฐก�จและส�งคม“ ”

แบุบุปรุะเม*นหน�วย่ทำ�� 81. ควัามหมาย์ของส�ทิธิ�ทิางกฎหมาย์ค�อ อ3านาจหร�อป็ระโย์ชน�ของ

ป็ระชาชนทิ#�กฎหมาย์ร�บัรองและค�(มครองเพื้��อม�ให(ถ<กละเม�ด

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

63

Page 64: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

2. ส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของป็ระชาชนตามแนวัควัามค�ดด�$งเด�มหมาย์ถ2ง แนวัควัามค�ดทิางการเม�องของชาวัตะวั�นตกทิ#�ม#ควัามม��งหมาย์ทิ#�จะจ3าก�ดอ3านาจร�ฐ

3. ส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของป็ระชาชนตามควัามหมาย์ด�$งเด�มม#ก3าเน�ดมาจาก ทิฤษฎ#กฎหมาย์ธิรรมชาต�

4. ฌอง ฌาคส� ร�สโซึ่ (Jean-Jacques Rousseau) เป็ นน�กป็ราชญ�ซึ่2�งให(แนวัควัามค�ดวั�าการทิ#�ป็ระชาชนเคารพื้กฎหมาย์ของบั(านเม�องไม�ทิ3าให(ป็ระชาชนขาดอ�สระเสร#ภาพื้แต�อย์�างใด

5. แนวัควัามค�ดทิ#�วั�าด(วัย์ ทิรราชย์�พื้�ฆาต อ�นเป็ นแนวัค�ดทิ#�วั�า“ ” ป็ระชาชนม#ส�ทิธิ�ทิ#�จะก3าจ�ดผู้<(ป็กครองทิ#�ป็ระพื้ฤต�ตนเป็ นทิรราชย์�น�$น เป็ นแนวัควัามค�ดของ ศาสนาคร�สต�

6. ทิฤษฎ# ส�ญญาป็ระชาคม เป็ นทิฤษฎ#ของน�กค�ดทิางการเม�อง“ ” อธิ�บัาย์ถ2งเร��อง ส�งคมมน�ษย์�ทิ#�ม#ระเบั#ย์บัทิางการเม�อง

7. “ค3าป็ระกาศส�ทิธิ�ของมน�ษย์�และของพื้ลเม�อง ป็ระเทิศผู้<(เป็ น”

เจ(าของป็ระกาศน#$ค�อ ป็ระเทิศฝ่ร��งเศส8. การทิ#�ม#ส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของป็ระชาชนหมาย์ควัามรวัมถ2งส�ทิธิ�

เสร#ภาพื้ของครอบัคร�วัและของชนกล��มน(อย์น�$น เป็ นผู้ลเน��องมาจาก แนวัควัามค�ดทิางส�งคมของศาสนาคร�สต�

9. ส�ทิธิ�ทิางแพื้�งและทิางการเม�องได(แก� ส�ทิธิ�ทิ#�จะได(ร�บัการร�กษาพื้ย์าบัาลเม��อป็6วัย์เจ&บั

10. ส�ทิธิ�ทิ#�จะได(ร�บัค�าจ(างในขณ์ะเจ&บัป็6วัย์เป็ นส�ทิธิ�ป็ระเภทิ ส�ทิธิ�ทิางแพื้�งและทิางการเม�อง

11. ส�ทิธิ�ซึ่2�งเก�ดจากควัามร< (ส2กน2กค�ดของคนทิ��วัๆวั�าวั�ถ#ทิางทิ#�ถ<กต(อง และเป็ นธิรรมในกรณ์#หน2�งกรณ์#ใดควัรเป็ นอย์�างน�$นอย์�างน#$ เป็ นควัามหมาย์ของส�ทิธิ�ทิางศ#ลธิรรม

12. ควัามหมาย์ด�$งเด�มของแนวัควัามค�ดทิ#�วั�าด(วัย์ส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของป็ระชาชนค�อ ส�ทิธิ�ของป็ระชาชนในการจ3าก�ดอ3านาจร�ฐ

13. ส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของป็ระชาชนตามควัามหมาย์ด�$งเด�มม#ทิ#�มาจาก หล�กการและค3าสอนในศาสนา

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

64

Page 65: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

14. น�กค�ดทิางการเม�องทิ#�แสดงควัามค�ดเห&นวั�าผู้<(ป็กครองร�ฐม#อ3านาจจ3าก�ด เน��องจากผู้<(อย์<�ใต(ป็กครองสละส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ให(เพื้#ย์งบัางส�วันเทิ�าทิ#�จ3า เป็ นของการอย์<�ร �วัมก�นในส�งคมค�อ จอห�นล&อค (John Locke)

15. น�กค�ดทิางการเม�องผู้<(ทิ#�เห&นวั�า การทิ#�มน�ษย์�ก�อต�$งส�งคม“

ทิ#�ม#ระเบั#ย์บัทิางการเม�องข2$นมาด(วัย์การทิ3าส�ญญาป็ระชาคมน�$น มน�ษย์�ได(ย์อมสละเวัลาส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ทิ�$งส�$นทิ�$งป็วังทิ#�ม#อย์<�ให(ก�บัองค�อธิ�ป็Dตย์� ค�อ ” โทิม�ส ฮิอบัส� (Thomas Hobbes)

16. “The Act of Habeas Corpus” เป็ นน�กกฎหมาย์ของป็ระเทิศอ�งกฤษทิ#�เป็ นหล�กป็ระก�นในการค�(มครองส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของป็ระชาชนในกรณ์# ส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ทิ#�จะไม�ถ<กจ�บัก�มค�มข�งไวั(โดย์ไม�ชอบัด(วัย์กฎหมาย์

17. “ตราบัใดทิ#�ป็ระชาชนย์�งไม�ม#ควัามพื้ร(อมในทิางวั�ตถ� ส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของป็ระชาชนก&เป็ นเพื้#ย์งส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ทิางทิฤษฎ#เทิ�าน�$น ม#”

ทิ#�มาจากแนวัค�ดของล�ทิธิ�เศรษฐก�จส�งคมน�ย์มแบับัมาร�คซึ่�สต�18. ส�ทิธิ�ทิ#�จะไม�ถ<กจ�บัก�มค�มข�งโดย์ไม�ชอบัด(วัย์กฎหมาย์ เป็ น

ส�ทิธิ�ทิางแพื้�งและทิางการเม�อง19. ส�ทิธิ�ในการก�อต�$งสหภาพื้แรงงาน เป็ นส�ทิธิ�ทิางเศรษฐก�จ

และส�งคม20. ส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของป็ระชาชนได(วั�วั�ฒนาการมาเป็ นระย์ะ จน

ในป็Dจจ�บั�น ควัามหมาย์ของส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของป็ระชาชนได(เป็ นทิ#�ย์อมร�บัก�นทิ��วัไป็ ควัามหมาย์ในป็Dจจ�บั�นค�อ ส�ทิธิ�ในการจ3าก�ดอ3านาจของร�ฐในการเร#ย์กร(องต�อร�ฐ

----------------------------

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

65

Page 66: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

หน�วย่ทำ�� 9 การุควบุค�มการุใช อ�านาจัน*ติ*บุ�ญญ�ติ*

1. การแบั�งแย์กอ3านาจอธิ�ป็ไตย์เป็ นการแบั�งแย์กอ3านาจเพื้��อม�ให(องค�กรทิ#�ใช(อ3านาจอธิ�ป็ไตย์ใช(อ3านาจ โดย์ไม�ม#ขอบัเขตโดย์เฉพื้าะการใช(อ3า นาจน�ต�บั�ญญ�ต�น�$น ม#ขอบัเขตจ3า ก�ดตามหล�กพื้�$ นฐานแห�งกฎหมาย์ ทิ�$งน#$เพื้��อม�ให(กฎหมาย์ฉบั�บัใดฉบั�บัหน2�งทิ#�บั�ญญ�ต�ออกมาใช(บั�งค�บัก�บัร�ฐธิรรมน<ญหร�อกฎหมาย์อ��น

2. การควับัค�มม�ให(กฎหมาย์ข�ดต�อร�ฐธิรรมน<ญ กระทิ3าได(โดย์ทิางร�ฐสภา ฝ่6าย์ต�ลาการ และองค�กรพื้�เศษภาย์นอกทิ#�ม#ควัามเหมาะสมทิ�$งในด(านควัามเป็ นกลาง ควัามร< ( ควัามสามารถ และควัามเป็ นอ�สระในการพื้�จารณ์าป็Dญหาสอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

66

Page 67: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

3. ระบับัการพื้�จารณ์ากฎหมาย์ทิ#�ข�ดหร�อแย์(งต�อร�ฐธิรรมน<ญ ได(แก� ระบับัการรวัมศ<นย์�อ3านาจการทิบัทิวันทิางกฎหมาย์ และระบับัการกระจาย์อ3านาจการทิบัทิวันกฎหมาย์ ซึ่2�งระบับัพื้�จารณ์าทิ�$งสองระบับัด�งกล�าวัจะทิ3าให(กฎหมาย์ทิ#�ข�ดหร�อแย์(งก�บัร�ฐธิรรมน<ญ ม#ผู้ลย์(อย์หล�งต�$งแต�เม��อใดหร�อไม�ม#ผู้ลย์(อนหล�ง หร�อจะถ�อวั�ากฎหมาย์น�$นใช(ไม�ได(ต�$งแต�จ�ดใด ย์�อมเป็ นไป็ตามแนวัค�ดของน�กกฎหมาย์ในแต�ละป็ระเทิศ

4. ทิ�กป็ระเทิศจ3าเป็ นต(องม#กฎหมาย์ล3าด�บัรอง เพื้��อบั�ญญ�ต�ใช(ทิ�นทิ�วังทิ#ทิ#�จะแก(ไขภาวัการณ์�ฝ่6าย์ป็กครองการจ�ดให(ม#กฎหมาย์ล3าด�บัรองอาจด3าเน�นการโดย์ร�ฐสภาหร�อองค�กรใดองค�กรหน2�งทิ#�เก#�ย์วัข(อง ก�บัสถานการณ์�ทิ#�เก�ดข2$นน�$น

5. การออกกฎหมาย์ล3าด�บัรองต(องม#การควับัค�ม ทิ�$งน#$เพื้��อให(เก�ดผู้ลบั�งค�บั ตามทิ#�ป็ระสงค�และตามควัามเหมาะสมของแต�ละเร��อง ในบัางป็ระเทิศได(ก3าหนดวั�ธิ#การควับัค�มเฉพื้าะไวั( เพื้�� อป็Iองก�นม�ให(กฎหมาย์ล3าด�บัรองข�ดก�บักฎหมาย์แม�บัทิ

9.1 ความรุ# เบุ�4องติ นเก��ย่วก�บุการุควบุค�มการุใช อ�านาจัน*ติ*บุ�ญญ�ติ*

1. การแบั�งอ3านาจอธิ�ป็ไตย์ออกเป็ นอ3านาจน�ต�บั�ญญ�ต� อ3านาจบัร�หารและอ3านาจต�ลาการ ม�ใช�เป็ นการแบั�งแย์กเพื้�� อให(อ3านาจใดอ3านาจหน2�งเป็ นขององค�กรใดองค�กรหน2�งโดย์เฉพื้าะ แต�เป็ นการแบั�งแย์กเพื้��อม�ให(องค�กรใดองค�กรหน2�งใช(อ3านาจน�$นโดย์ม#ขอบัเขตควัามเหมาะสมขององค�กร และสามารถควับัค�มตรวัจ สอบัการใช(อ3านาจน�$นขององค�กรได(ตามกระบัวันการแห�งระบัอบัการป็กครองป็ระชาธิ�ป็ไตย์

2. การใช(อ3านาจน�ต�บั�ญญ�ต�ม#ขอบัเขตจ3าก�ดตามหล�กการพื้�$นฐานของการป็กครอง และตามหล�กการพื้�ทิ�กษ�ส�ทิธิ�พื้�$นฐานของป็ระชาชน ซึ่2�งขอบัเขตจ3าก�ดน#$อาจก3าหนดไวั(ในร�ฐธิรรมน<ญกฎหมาย์ลาย์ล�กษณ์�อ�กษร และหล�กกฎหมาย์ทิ��วัไป็

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

67

Page 68: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

3. การใช(อ3านาจน�ต�บั�ญญ�ต�ถ<กจ3าก�ดโดย์การป็ระกาศใช(กฎหมาย์ ผู้ลย์(อนหล�งแห�งกฎหมาย์ และควัามเคล�อบัคล�มของบัทิบั�ญญ�ต�แห�งกฎหมาย์

4. กลไกทิ#�ใช(ควับัค�มการใช(อ3านาจน�ต�บั�ญญ�ต�ขององค�กรนอกจากกฎหมาย์และร�ฐธิรรมน<ญแล(วั ย์�งได(แก�ส�ทิธิ�เสร#ภาพื้ของป็ระชาชน และควัามเสมอภาคก�นในกฎหมาย์

9.1.1 ข อจั�าก�ดของการุใช อ�านาจัน*ติ*บุ�ญญ�ติ*อธิ�บัาย์ข(อจ3าก�ดของการใช(อ3านาจน�ต�บั�ญญ�ต�อ3านาจน�ต�บั�ญญ�ต�ม#ข(อจ3าก�ดตามหล�กการป็กครองระบัอบั

ป็ระชาธิ�ป็ไตย์ ไม�ม#องค�กรใดจะใช(อ3านาจโดย์อ�สระโดย์ป็ราศจากการควับัค�ม เวั(นแต�องค�กรน�$นจะเป็ นองค�กรเผู้ด&จการ ด�งน�$นการควับัค�มการใช(อ3านาจน�ต�บั�ญญ�ต�ต(องด3าเน�นการโดย์องค�กรทิ#�เหมาะสม ทิ�$งในด( านควัามร< (ควัาม สามารถและ ใน ด( านรากฐาน ทิางระบัอบัป็ระชาธิ�ป็ไตย์

9.1.2 ขอบุเขติของการุใช อ�านาจัน*ติ*บุ�ญญ�ติ*การใช(อ3านาจน�ต�บั�ญญ�ต�ม#ขอบัเขตแค�ไหนเพื้#ย์งใดการใช(อ3านาจน�ต�บั�ญญ�ต�ม#ขอบัเขตจ3าก�ดตามหล�กการพื้�$นฐาน

การป็กครอง และตาม หล�ก การพื้�ทิ�กษ�ส�ทิธิ�พื้�$นฐานของป็ระชาชน ขอบัเขตการใช(อ3านาจน�ต�บั�ญญ�ต�อาจม#ก3าหนดไวั(ในร�ฐธิรรมน<ญ กฎหมาย์ลาย์ล�กษณ์�อ�กษร และกฎหมาย์ทิ��วัไป็

9.1.3 กลไก ควบุค�มการุใช อ�านาจัน*ติ*บุ�ญญ�ติ*กลไกส3าค�ญทิ#�ใช(ควับัค�มอ3านาจขององค�กรกลไกส3าค�ญทิ#�ใช(ควับัค�มอ3านาจขององค�กรค�อกฎหมาย์ หร�อ

ร�ฐธิรรมน<ญ ซึ่2�งจะก3าหนดอ3านาจหน(าทิ#�ขององค�กรไวั( นอกจากน#$กลไกควับัค�มการใช(อ3านาจน�ต�บั�ญญ�ต�อ#กป็ระการหน2�งค�อส�ทิธิ�และเสร#ภาพื้ของป็ระชาชน และควัามเสมอภาคก�นในกฎหมาย์

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

68

Page 69: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

9.2 ว*ธ�ก ารุควบุค�มม* ให กฎหมา ย่ทำ�� ข�ดห รุ�อแ ย่ ง ก� บุรุ�ฐธรุรุมน#ญ

1. กลไกแห�งการควับัค�มม�ให(กฎหมาย์ข�ดต�อร�ฐธิรรมน<ญโดย์ฝ่6าย์น�ต�บั�ญญ�ต�ป็ระกอบัด(วัย์กระบัวัน การตรากฎหมาย์การก3าหนดให(ป็ร2กษาหาร�อ การย์�บัย์�$งการออกกฎหมาย์ และการต#ควัามกฎหมาย์

2. การควับัค�มกฎหมาย์ไม�ให(ข�ดต�อร�ฐธิรรมน<ญโดย์ฝ่6าย์ต�ลการได(แก� กระบัวันการพื้�จารณ์าวั�น�จฉ�ย์แห�งศาลย์�ต�ธิรรม

3. การควับัค�มการใช(อ3านาจน�ต�บั�ญญ�ต�ของร�ฐสภาไม�อาจหล#กเล#�ย์งป็Dญหาการเม�องได( ด�งน�$นจ2งจ3า เป็ นต(องพื้�จารณ์าจ�ดต�$งองค�กรพื้�เศษภาย์นอกทิ#�เหมาะสมทิ�$งในด(านควัามเป็ นกลางควัามร< (ควัามสามารถ และควัามเป็ นอ�สระในการด3าเน�นการ

9.2.1 การุควบุค�มโดย่ฝ่?าย่น*ติ*บุ�ญญ�ติ*อธิ�บัาย์วั�ธิ#การควับัค�มม�ให(กฎหมาย์ข�ดต�อร�ฐธิรรมน<ญโดย์

ฝ่6าย์น�ต�บั�ญญ�ต�การควับัค�มม� ให(กฎหมาย์ข�ดต�อร�ฐธิรรมน<ญโดย์ฝ่6 าย์

น�ต�บั�ญญ�ต�อาจกระทิ3า ได( 4 วั�ธิ# ค�อ ควับัค�มโดย์กระบัวันการตรากฎหมาย์ ควับัค�มโดย์บั�งค�บัให(ม#การป็ร2กษา ควับัค�มโดย์การย์�บัย์�$งการออกกฎหมาย์ และควับัค�มโดย์การต#ควัามบัทิบั�ญญ�ต�แห�งกฎหมาย์

9.2.2 การุควบุค�มโดย่ฝ่?าย่ติ�ลาการุอธิ�บัาย์วั�ธิ#การควับัค�มม�ให(กฎหมาย์ข�ดต�อร�ฐธิรรมน<ญโดย์

ฝ่6าย์ต�ลาการการควับัค�มม�ให(กฎหมาย์ข�ดต�อร�ฐธิรรมน<ญโดย์ฝ่6าย์ต�ลาการ

เป็ นการควับัค�มโดย์ศาลซึ่2�งเป็ นการควับัค�มโดย์องค�กรภาย์นอก

9.2.3 การุควบุค�มโดย่องค)กรุพ*เศึษอธิ�บัาย์การควับัค�มการใช(อ3านาจน�ต�บั�ญญ�ต�โดย์องค�กรพื้�เศษ

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

69

Page 70: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

การควับัค�มการใช(อ3านาจน�ต�บั�ญญ�ต�โดย์องค�กรพื้�เศษ ค�อ การจ�ดให(ม#องค�กรใดองค�กรหน2�งเป็ นผู้<(พื้�จารณ์าป็Dญหากฎหมาย์ข�ดก�บัร�ฐธิรรมน<ญ ซึ่2�งศาลป็กต�ทิ��วัไป็จะพื้�จารณ์าป็Dญหาน#$ไม�ได(เพื้ราะอาจเป็ นป็Dญหาทิางการเม�อง จ3าเป็ นต(องจ�ดต�$งองค�กรพื้�เศษทิ#�ม#ควัามเป็ นกลางม#ควัามร< (ควัามสามารถและม#อ�สระในการพื้�จารณ์าโดย์ไม�ย์อมให(อ�ทิธิ�พื้ลใดเข(ามาแทิรกแซึ่ง องค�กรพื้�เศษน�$นได(แก� คณ์ะกรรมการต�ลาการร�ฐธิรรมน<ญ เป็ นต(น

9.3 ผ่ลของกฎหมาย่ทำ��ข�ดหรุ�อแย่ งก�บุรุ�ฐธรุรุมน#ญ1. ระบับัการพื้�จารณ์ากฎหมาย์ทิ#�ข�ดหร�อแย์(งก�บัร�ฐธิรรมน<ญได(แก�

ระบับักระจาย์อ3านาจการทิบัทิวันทิางกฎหมาย์และระบับัรวัมศ<นย์�อ3านาจการทิบัทิวันทิางกฎหมาย์

2. กฎหมาย์ลาย์ล�กษณ์�อ�กษรทิ#�ข�ดต�อร�ฐธิรรมน<ญจะม#ผู้ลย์(อนหล�งต�$งแต�เม��อใด หร�อไม�ม#ผู้ลย์(อนหล�งหร�อจะถ�อวั�ากฎหมาย์น�$นใช(ไม�ได(ต�$งแต�จ�ดใด ย์�อมเป็ นไป็ตามแนวัค�ดของน�กกฎหมาย์ของแต�ละป็ระเทิศ

9.3.1 รุะบุบุการุพ*จัารุณากฎหมาย่อธิ�บัาย์ระบับัการพื้�จารณ์ากฎหมาย์ทิ#� ข�ดหร�อแย์(งก�บั

ร�ฐธิรรมน<ญระบับัการพื้�จารณ์ากฎหมาย์แบั�งออกเป็ นสองระบับัค�อ ระบับั

การรวัมศ<นย์�อ3านาจการทิบัทิวันทิางกฎหมาย์ และ ระบับัการกระจาย์อ3านาจการทิบัทิวันทิางกฎหมาย์

9.3.2 ผ่ลย่ อนหล�งและผ่ลไม�ย่ อนหล�งของกฎหมาย่อ ธิ�บั า ย์ ข(อแตก ต� า ง ข อ ง ก า ร ถ� อ วั� า ก ฎ ห ม า ย์ ทิ#� ข� ด ต� อ

ร�ฐธิรรมน<ญน�$นใช(บั�งค�บัไม�ได(มาต�$งแต�เร��มแรก หร�อใช(บั�งค�บัได(มาต�$งแต�ม#การพื้�พื้ากษาแสดงเช�นวั�าน�$น

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

70

Page 71: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

การทิ#�จะให(กฎหมาย์ทิ#�ข�ดต�อร�ฐธิรรมน<ญน�$นม#ผู้ลย์(อนหล�ง หร�อไม�ม#ผู้ลย์(อนหล�ง หร�อใช(บั�งค�บัไม�ได(ต�$งแต�จ�ดใด ข2$นอย์<�ก�บัแนวัควัามค�ดของน�กกฎหมาย์ในแต�ละป็ระเทิศ

9.4 การุมอบุอ�านาจัให ออกกฎหมาย่ล�าด�บุรุอง1. ทิ�กป็ระเทิศจ3าต(องจ�ดให(ม#กฎหมาย์ล3าด�บัรอง ทิ�$งน#$ เพื้�� อให(

สามารถใช(กฎหมาย์น�$นบั�งค�บัได(ทิ�นต�อการแก(ไขสถานการณ์�ทิ#�กระทิ3าต�อส�ทิธิ� และป็ระโย์ชน�ของป็ระเทิศและสามารถก3าหนดมาตรการทิ#�เหมาะสมก�บักรณ์#

2. โดย์หล�กการผู้<(ทิ#�ได(ร�บัมอบัอ3านาจให(ออกกฎหมาย์ล3าด�บัรองจะได(แก�องค�กรทิ#�ข2$นตรงต�อร�ฐบัาลตามสาย์บั�งค�บับั�ญชาตามล3าด�บัช�$น เช�น กระทิรวังทิบัวังกรมต�างๆ หากผู้<(ร �บัมอบัอ3านาจใช(อ3านาจไป็ในทิางเหมาะสม ร�ฐสภาสามารถด3าเน�นการให(ร�ฐบัาลร�บัผู้�ดชอบัโดย์ตรง

3. วั�ธิ#การมอบัอ3านาจให(ออกกฎหมาย์ล3าด�บัรองจะก3าหนดไวั(ในกฎหมาย์แม�บัทิโดย์ระบั�วั�าองค�กรใดจะม#ส�ทิธิ�ออกฎหมาย์ล3าด�บัรองป็ระเภทิใด

4. การมอบัอ3านาจต�อการออกกฎหมาย์ล3าด�บัรอง ย์�อมเป็ นไป็ตามแนวัค�ดของน�กกฎหมาย์ในแต�ละป็ระเภทิ

9.4.1 เหติ�ผ่ลในการุให ม�กฎหมาย่ล�าด�บุรุองอธิ�บัาย์เหต�ผู้ลของการจ�ดให(ม#การออกกฎหมาย์ล3าด�บัรองในส�งคมสม�ย์ใหม� การจ�ดให(ม#กฎหมาย์ล3าด�บัรองเป็ นเพื้ราะ

ควัามซึ่�บัซึ่(อนของระบับัการป็กครองทิ#�ต(องการควัามเหมาะสมและควัามรวัดเร&วั

องค�กรใดควัรม#อ3านาจในการออกกฎหมาย์ล3าด�บัรองการมอบัอ3านาจให(ออกกฎหมาย์ล3าด�บัรอง ควัรมอบัให(แก�

องค�กรทิ#�ผู้<(มอบัอ3านาจสามารถควับัค�มได(เพื้ราะจะต(องร�บัผู้�ดชอบัร�วัมด(วัย์ ซึ่2�งอาจเป็ นควัามร�บัผู้�ดชอบัในทิางกฎหมาย์ หร�อควัามร�บัผู้�ดชอบัในทิางการเม�องก&ได(สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

71

Page 72: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

9.4.2 ว*ธ�การุมอบุอ�านาจัให ออกกฎหมาย่ล�าด�บุรุองอธิ�บัาย์วั�ธิ#มอบัอ3านาจให(ออกกฎหมาย์ล3าด�บัรองการมอบัอ3านาจให(ออกกฎหมาย์ล3าด�บัรอง จะต(องก3าหนดไวั(ใน

กฎหมาย์แม�บัทิโดย์ช�ดแจ(งวั�าองค�กรใดจะม#ส�ทิธิ�ออกกฎหมาย์ล3าด�บัรองป็ระเภทิใด ส�วันการมอบัอ3านาจต�อก&เป็ นไป็ตามแนวัควัามค�ดของน�กกฎหมาย์ในแต�ละป็ระเภทิ

9.5 การุควบุค�มการุออกกฎหมาย่ล�าด�บุรุอง1. การก3าหนดแนวัทิางในการออกกฎหมาย์ล3าด�บัรอง ได(ค3าน2ง

ถ2งการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ของของเจ(าพื้น�กงาน และราย์ละเอ#ย์ดของหล�กเกณ์ฑ์�และวั�ธิ#การในการด3าเน�นการ

2. กฎหมาย์แม�บัทิอาจก3าหนดข�$นตอนในการตรากฎหมาย์ล3าด�บัรอง เพื้��อให(เก�ดผู้ลบั�งค�บัตามทิ#�ป็ระสงค� ซึ่2�งอาจน3าเอาหล�กเกณ์ฑ์�ในวั�ชาการป็กครองมาใช(

3. ในบัางป็ระเทิศได(ก3าหนดให(ม#วั�ธิ#การควับัค�มเฉพื้าะในการออกกฎหมาย์ล3าด�บัรอง ทิ�$งน#$เพื้��อป็ระโย์ชน�ในการป็Iองก�นม�ให(กฎหมาย์ล3าด�บัรองข�ดก�บักฎหมาย์แม�บัทิ

9.5.1 การุก�าหนดแนวทำางของการุออกกฎหมาย่ล�าด�บุรุอง

อธิ�บัาย์แนวัทิางการออกกฎหมาย์ล3าด�บัรองกฎหมาย์ล3าด�บัรองเป็ นการใช(อ3านาจน�ต�บั�ญญ�ต�อย์�างหน2�ง

ฉะน�$นจ2งม#ขอบัเขตเช�นเด#ย์วั ก�บัขอบัเขตของการใช(อ3า นาจน�ต�บั�ญญ�ต�โดย์ทิ��วัไป็ กฎหมาย์อาจก3าหนดราย์ละเอ#ย์ดต�างๆ ได(ตามควัามเหมาะสมแต�ละเร��อง

9.5.2 การุก�าหนดว*ธ�การุติรุากฎหมาย่ล�าด�บุรุองอธิ�บัาย์การตรากฎหมาย์ล3าด�บัรอง

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

72

Page 73: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

การก3าหนดวั�ธิ#การตรากฎหมาย์ล3าด�บัรองอาจน3าหล�กเกณ์ฑ์�ในวั�ชาการป็กครองมาใช( เพื้��อให(กฎหมาย์ล3าด�บัรองออกมาให(เหมาะสมก�บัสถานการณ์� กฎหมาย์อาจก3าหนดข�$นตอนในการตรากฎหมาย์ข2$นเพื้��อให(เก�ดผู้ลตามทิ#�ม��งหวั�งได( การก3าหนดน#$อาจน3าหล�กเกณ์ฑ์�ในวั�ชาการป็กครองมาใช( เช�น ให(ม#การคานและด�ลก�นทิ�$งในแง�ของผู้<(ออกกฎหมาย์ ผู้<(ใช(บั�งค�บักฎหมาย์และป็ระชาชน การวัางระบับัเพื้��อให(ม#การตรวัจสอบัด�ลพื้�น�จภาย์หล�งได( ตลอดจนการจ�ดให(ม#การแจ(งให(ผู้<(ถ<กบั�งค�บัทิราบัตามควัามเป็ นธิรรมด(วัย์

9.5.3 การุจั�ดให ม�ว*ธ�การุควบุค�มเฉัพาะส�าหรุ�บุการุออกกฎหมาย่ล�าด�บุรุอง

อธิ�บัาย์การจ�ดให(ม#วั�ธิ#การควับัค�มเฉพื้าะในการออกกฎหมาย์ล3าด�บัรอง

เก#�ย์วัก�บัการออกกฎหมาย์ล3าด�บัรองน�$นในบัางป็ระเทิศเช�นป็ระเทิศอ�งกฤษ ได(ก3าหนดวั�ธิ#การควับัค�มเฉพื้าะเพื้��อม�ให(กฎหมาย์ล3าด�บัรองข�ดก�บักฎหมาย์แม�บัทิ

แบุบุปรุะเม*นผ่ลหน�วย่ทำ�� 91. ข(อจ3าก�ดของการใช(อ3านาจน�ต�บั�ญญ�ต�ค�อ หล�กการของระบัอบั

การป็กครองแบับัป็ระชาธิ�ป็ไตย์2. ส��งทิ#�เป็ นขอบัเขตการควับัค�มการการใช(อ3านาจน�ต�บั�ญญ�ต�ของ

องค�กรค�อ หล�กการพื้�$นฐานของการป็กครองป็ระเทิศ3. หล�กการพื้�$นฐานของการป็กครองป็ระเทิศเป็ นเคร��องม�อทิ#�ใช(

ส3าหร�บัด3าเน�นการในกรณ์# การแสดงขอบัเขตของการควับัค�มการใช(อ3านาจน�ต�บั�ญญ�ต�ขององค�กร

4. กลไกของการควับัค�มม�ให(กฎหมาย์ข�ดต�อร�ฐธิรรมน<ญโดย์องค�กรน�ต�บั�ญญ�ต�ได(แก� กระบัวันการตรากฎหมาย์

5. ล�กษณ์ะขององค�กรพื้�เศษภาย์นอกทิ#�ทิ3าหน(าทิ#�ควับัค�มการใช(อ3านาจน�ต�บั�ญญ�ต�ขององค�กรได(แก� ควัามเป็ นกลางในการบัร�หาร

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

73

Page 74: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

6. ล�กษณ์ะส3าค�ญขององค�กรพื้�เศษภาย์นอกทิ#�ควับัค�มการใช(อ3านาจน�ต�บั�ญญ�ต�ขององค�กรทิ#�ควับัค�มการใช(อ3านาจน�ต�บั�ญญ�ต�ขององค�กรค�อ ม#ควัามเป็ นอ�สระในการด3าเน�นงานในหน�วัย์งาน

7. กฎหมาย์ลาย์ล�กษณ์�อ�กษรทิ#�ข�ดต�อร�ฐธิรรมน<ญจะม#ผู้ลย์(อนหล�งได( โดย์เป็ นไป็ตามควัามเห&นของน�กกฎหมาย์ของแต�ละป็ระเทิศ

8. ระบับัการกระจาย์อ3านาจการทิบัทิวันทิางกฎหมาย์ในกรณ์#ทิ#�กฎหมาย์ข�ดหร�อแย์(งก�บัร�ฐธิรรมน<ญหร�อกฎหมาย์อ��นได(แก�การวั�น�จฉ�ย์ช#$ขาดโดย์องค�กรต�ลาการซึ่2�งวั�น�จฉ�ย์กรณ์#อย์�างเช�นคด#ทิ��วัไป็

9. เหต�ในการให(ม#กฎหมาย์ล3าด�บัรองได(แก� ควัามเหมาะสมก�บัสภาพื้ข(อเทิ&จจร�งของส�งคม

10. พื้ระราชบั�ญญ�ต� ไม�ได(เป็ นกฎหมาย์ล3าด�บัรอง11. วั�ธิ#การมอบัอ3านาจให(ออกกฎหมาย์ล3าด�บัรองได(แก�

การก3าหนดเง��อนไขให(เหมาะสมก�บัแต�ละเร��องแต�ละองค�กร12. การก3าหนดแนวัทิางของการออกกฎหมาย์ล3าด�บัรอง

ต(องค3าน2งหล�กเกณ์ฑ์�เร��อง บัทิบั�ญญ�ต�ของกฎหมาย์แม�บัทิทิ#�ให(อ3านาจกระทิ3าในกรณ์#ใด

13. ล�กษณ์ะของระบับัการกระจาย์อ3านาจทิบัทิวันทิางกฎหมาย์ในกรณ์#ทิ#�กฎหมาย์ข�ดหร�อแย์(งก�บัร�ฐธิรรมน<ญหร�อกฎหมาย์อ��นค�อ องค�กรต�ลาการวั�น�จฉ�ย์ช#$ขาดกรณ์#อย์�างเช�นคด#ทิ��วัไป็

14. ค3ากล�าวัทิ#�วั�า ควัามเจร�ญของป็ระเทิศก(าวัหน(าไป็ร�ฐ“

จ2งจ3าเป็ นต(องจ�ดให(ม#กฎหมาย์ล3าด�บัรอง หากค3ากล�าวัน#$เป็ นจร�งส�งคม”

จะได(ร�บัป็ระโย์ชน�ในเร��อง การใช(กฎหมาย์บั�งค�บัได(ทิ�นต�อการแก(ไขสถานการณ์�

15. เหต�ทิ#�ต(องมอบัอ3านาจให(ออกกฎหมาย์ล3าด�บัรองแก�หน�วัย์งานทิ#�ข2$นตรงต�อร�ฐบัาลตามสาย์งานการบั�งค�บับั�ญชาค�อ ร�ฐสภาสามารถด3าเน�นการให(ร�ฐบัาลร�บัผู้�ดชอบัได(โดย์ตรง

16. เพื้��อป็Iองก�นม�ให(กฎหมาย์ล3าด�บัรองข�ดก�บักฎหมาย์แม�บัทิ ต(องด3าเน�นการ ก3าหนดให(ม#วั�ธิ#การควับัค�มเฉพื้าะ จ2งจะเหมาะสม

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

74

Page 75: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

-------------------------หน�วย่ทำ�� 10 หล�กทำ��วไปแห�งกฎหมาย่ปกครุอง

1. การศ2กษากฎหมาย์ป็กครองในป็ระเทิศไทิย์ไม�พื้�ฒนาไป็ไกลเทิ�าทิ#�ควัรเพื้ราะน�กกฎหมาย์ในป็ระเทิศ ไทิย์ให(ควัามสนใจน(อย์ อย์�างไรก&ตามกฎหมาย์ป็กครองก&ม#ล�กษณ์ะด#เด�นในต�วัเองในการก3าหนดให(ร�ฐใช(อ3านาจอธิ�ป็ไตย์ในขอบัเขตและกฎเกณ์ฑ์�ของกฎหมาย์โดย์ไม�กระทิบักระเทิ�อนต�อส�ทิธิ� และป็ระโย์ชน�ของป็ระชาชน

2. กฎหมาย์ป็กครองเป็ นกฎหมาย์มหาชนทิ#�วัางหล�กการจ�ดระเบั#ย์บัและวั�ธิ#ด3าเน�นการงานสาธิารณ์ะ ของฝ่6าย์ป็กครอง และวัางหล�กควัามเก#�ย์วัพื้�นระหวั�างองค�การฝ่6าย์ป็กครองด(วัย์ก�นเองและระหวั�างฝ่6าย์ป็กครองก�บัป็ระชาชน

3. กฎหมาย์ป็กครองม#บั�อเก�ดจากกฎหมาย์ลาย์ล�กษณ์�อ�กษร จาร#ตป็ระเพื้ณ์# ค3าพื้�พื้ากษาของศาล ทิฤษฎ#กฎหมาย์ และหล�กกฎหมาย์ทิ��วัไป็ บั�อเก�ดต�างๆ เหล�าน#$ทิ3าให(ฝ่6าย์ป็กครองม#หน(าทิ#�ร �บัผู้�ดชอบัในอ�นทิ#�จะจ�ดบัร�การสาธิารณ์ะให(ก�บัป็ระชาชน

4. เน��องจากเกรงวั�าฝ่6าย์ป็กครองอาจด3าเน�นการตามอ3า เภอใจอ�นจะทิ3า ให(เก�ดควัามเส#ย์หาย์ต�อส�ทิธิ�และป็ระโย์ชน�ของป็ระชาชน ด�งน�$นจ2งต(องควับัค�มการป็ฏิ�บั�ต�งานของฝ่6าย์ป็กครองด(วัย์วั�ธิ#การต�างๆ และในข�$นส�ดทิ(าย์อาจถ2งก�บัฟื้Iองร(องต�อศาลย์�ต�ธิรรมหร�อองค�กรพื้�เศษ

ความรุ# ทำ��วไปเก��ย่วก�บุกฎหมาย่ปกครุอง1. ป็ระเทิศไทิย์ได(เร��มศ2กษากฎหมาย์ป็กครองมากวั�า 50 ป็;แล(วั

แต�ย์�งไม�พื้�ฒนาไป็ไกลเทิ�าทิ#�ควัร เพื้ราะน�กกฎหมาย์ในป็ระเทิศไทิย์ให(ควัามสนใจก�บักฎหมาย์ป็กครองน(อย์ ป็ระกอบัก�บัย์�งไม�ม#การจ�ดต�$งศาลป็กครองข2$นเพื้�� อทิ3าหน(าทิ#�พื้�จารณ์าคด#ป็กครอง จ2งทิ3า ให(น�กกฎหมาย์ไทิย์มองไม�เห&นล�กษณ์ะด#เด�นของกฎหมาย์ป็กครอง

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

75

Page 76: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

2. ร�ฐทิ#�เป็ นเอกราชต(องม#อ3านาจอธิ�ป็ไตย์ และการใช(อ3านาจอธิ�ป็ไตย์ก&ต(องม#กฎเกณ์ฑ์�และม#ขอบัเขต เพื้��อทิ#�จะไม�กระทิบักระเทิ�อนต�อส�ทิธิ�และป็ระโย์ชน�ของป็ระชาชน

3. อ3านาจหน(าทิ#�ของฝ่6าย์ป็กครองได(แก�การบัร�การสาธิารณ์ะทิ#�ฝ่6าย์ป็กครองต(องด3าเน�นการบัร�การสาธิารณ์ะตามนโย์บัาย์และภาย์ใต(การควับัค�มด<แลของร�ฐบัาล เช�น การร�กษาควัามสงบัเร#ย์บัร(อย์ภาย์ในป็ระเทิศ การศ2กษา การคล�งและการสาธิารณ์ะส�ข เป็ นต(น

4. การด3า เน�นงานของฝ่6าย์ป็กครองย์�อมได(ร�บัเอกส�ทิธิ�ตามกฎหมาย์ เพื้��อทิ#�จะสามารถป็ฏิ�บั�ต� การบัร�การบัร�การสาธิารณ์ะได(ทิ�นทิ#�

5. ฝ่6าย์ป็กครองม#ควัามส�มพื้�นธิ�อย์�างใกล(ช�ดก�บัป็ระชาชนในล�กษณ์ะทิ#�วั�าฝ่6าย์ป็กครองป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�โดย์เคารพื้กฎหมาย์และด3าเน�นงานภาย์ใต(ขอบัเขตทิ#�กฎหมาย์ให(อ3านาจไวั( ส�วันป็ระชาชนก&ต(องเคารพื้และป็ฏิ�บั�ต�ตามกฎหมาย์โดย์เคร�งค�ด

บุทำน�าเหต�ใดการศ2กษาวั�ชากฎหมาย์ป็กครองจ2งไม�พื้�ฒนาไป็ไกลเทิ�า

ทิ#�ควัรเพื้ราะน�กกฎหมาย์ไทิย์ให(ควัามสนใจก�บักฎหมาย์ป็กครอง

น(อย์ ส�วันใหญ�ม��งสนใจไป็ทิ#�กฎหมาย์ทิ#�เก#�ย์วัข(องก�บัการพื้�จารณ์าอรรถคด#ในศาลเส#ย์มากกวั�า ป็ระกอบัก�บัย์�งไม�ม#การจ�ดต�$งศาลป็กครองข2$นในป็ระเทิศไทิย์ น�กกฎหมาย์ไทิย์จ2งย์�งไม�เห&นล�กษณ์ะด#เด�นของกฎหมาย์ป็กครอง

การุปกครุองของรุ�ฐร�ฐจะสามารถใช(อ3านาจอธิ�ป็ไตย์ได(เพื้#ย์งใดร�ฐเอกราชต(องม#อ3านาจอธิ�ป็ไตย์แต�การใช(อ3านาจอธิ�ป็ไตย์ของ

ร�ฐต(องอย์<�ภาย์ในขอบัเขตและตาม กฎเกณ์ฑ์�ทิ#�ก3าหนดไวั(เพื้��อควัามสงบัส�ขของป็ระเทิศ และเพื้��อม�ให(กระทิบักระเทิ�อนส�ทิธิ�และป็ระโย์ชน�ของป็ระชาชน

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

76

Page 77: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

อ�านาจัหน าทำ��ของฝ่?าย่ปกครุองอธิ�บัาย์อ3านาจหน(าทิ#�ส3าค�ญของฝ่6าย์ป็กครองอ3า นาจหน(าทิ#�ส3าค�ญของฝ่6าย์ป็กครอง ได(แก�การบัร�การ

สาธิารณ์ะทิ#�เป็ นงานป็ระจ3า ทิ�$งน#$เพื้��อตอบัสนองควัามต(องการของป็ระชาชนซึ่2�งจ�าย์เง�นทิ#�เร#ย์กวั�า ภาษ# ให(แก�ร�ฐ“ ”

ความส�มพ�นธ)รุะหว�างฝ่?าย่ปกครุองก�บุเอกชนอธิ�บัาย์ควัามส�มพื้�นธิ�ระหวั�างฝ่6าย์ป็กครองก�บัเอกชนในระบัอบัการป็กครองแบับัป็ระชาธิ�ป็ไตย์ ฝ่6าย์ป็กครองก�บั

ป็ระชาชนม#ควัามส�มพื้�นธิ�ใกล(ช�ดมาก ฝ่6าย์ป็กครองจะป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ภาย์ในขอบัเขตทิ#�กฎหมาย์ก3าหนด ส�วันป็ระชาชนต(องเคารพื้กฎหมาย์

ล�กษณะส�าค�ญของกฎหมาย่ปกครุอง1. กฎหมาย์ป็กครองเป็ นกฎหมาย์สาขามหาชนทิ#�วัางหล�กการจ�ด

ระเบั#ย์บั และวั�ธิ#ด3าเน�นการงานสาธิารณ์ะของฝ่6าย์ป็กครอง และวัางหล�กควัามเก#�ย์วัพื้�นระหวั�างองค�กรฝ่6าย์ป็กครองด(วัย์ก�นเองและระหวั�างฝ่6าย์ป็กครองก�บัป็ระชาชน

2. บั�อเก�ดของกฎหมาย์ป็กครองได(แก� กฎหมาย์ลาย์ล�กษณ์�อ�กษร จาร#ตป็ระเพื้ณ์# ค3าพื้�พื้ากษาของศาล ทิฤษฎ#กฎหมาย์และหล�กกฎหมาย์ทิ��วัไป็

3. ฝ่6าย์ป็กครองม#หน(าทิ#�จ�ดการบัร�การสาธิารณ์ะเพื้��อสนองควัามต(องการของป็ระชาชนภาย์ในของเขตแห�งกฎหมาย์และตามนโย์บัาย์ของร�ฐบัาล

4. การด3าเน�นก�จการในหน(าทิ#�ของฝ่6าย์ป็กครองจ3าต(องอาศ�ย์ การกระทิ3าในทิางป็กครอง ทิ#�แสดงเจตนาของฝ่6าย์ป็กครองภาย์ใน“ ”

ขอบัเขตของกฎหมาย์

ความหมาย่ของกฎหมาย่ปกครุองล�กษณ์ะของกฎหมาย์ป็กครอง

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

77

Page 78: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

กฎหมาย์ป็กครองเป็ นกฎหมาย์สาขามหาชนทิ#�วัางหล�กการ จ�ดระเบั#ย์บัและวั�ธิ#การด3าเน�นงานสาธิารณ์ะของฝ่6าย์ป็กครอง และวัางหล�กควัามเก#�ย์วัพื้�นระหวั�างองค�การฝ่6าย์ป็กครองด(วัย์ก�นเอง และระหวั�างฝ่6าย์ป็กครองก�บัป็ระชาชน

บุ�อเก*ดของกฎหมาย่ปกครุองบั�อเก�ดของกฎหมาย์ป็กครองบั�อเก�ดของกฎหมาย์ป็กครองได(แก�(1)กฎหมาย์ลาย์ล�กษณ์�อ�กษร(2)จาร#ตป็ระเพื้ณ์#(3)ค3าพื้�พื้ากษาของศาล(4)ทิฤษฎ#กฎหมาย์(5)หล�กกฎหมาย์ทิ��วัไป็

ก*จัการุในหน าทำ��ของฝ่?าย่ปกครุองก�จการของฝ่6าย์ป็กครองจ2งสามารถด3าเน�นการได(โดย์เสร#การจ�ดบัร�การสาธิารณ์ะของฝ่6าย์ป็กครองเพื้��อสนองควัาม

ต(องการของป็ระชาชน ต(องอย์<�ภาย์ ในขอบัเขตและกฎเกณ์ฑ์�ทิ#�ก3าหนดไวั(ในกฎหมาย์ หากฝ่6าย์ป็กครองป็ฏิ�บั�ต�การใดๆ ได(ตามอ3าเภอใจก&อาจเก�ดควัามไม�สงบัข2$นได( นอกจากน#$ย์�งอาจทิ3าให(เก�ดควัามเส#ย์หาย์ต�อส�ทิธิ�และป็ระโย์ชน�ของป็ระชาชนด(วัย์

การุกรุะทำ�าในทำางปกครุองควัามหมาย์ของค3าวั�า การกระทิ3าในทิางป็กครอง และย์ก“ ”

ต�วัอย์�าง“การกระทิ3า ในทิางป็กครอง หมาย์ถ2งก�จกรรมทิ#�ฝ่6 าย์”

ป็กครองได(ด3าเน�นไป็เพื้��อป็ระโย์ชน�ของป็ระชาชน ทิ#�อาจจ3าแนกได(เป็ นสองป็ระเภทิ ค�อ การกระทิ3าฝ่6าย์เด#ย์วั และการกระทิ3าหลาย์ฝ่6าย์ การกระทิ3าฝ่6าย์เด#ย์วั เช�น ค3าส��ง และการกระทิ3าหลาย์ฝ่6าย์ เช�น การทิ3า

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

78

Page 79: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

ส�ญญาระหวั�างฝ่6าย์ เช�น การทิ3าส�ญญาระหวั�างฝ่6าย์ป็กครองก�บัเอกชน

การุควบุค�มฝ่?าย่ปกครุองในปรุะเทำศึไทำย่1. อ3านาจหน(าทิ#�ของฝ่6าย์ป็กครองขย์าย์มากข2$นตามควัามเจร�ญ

ทิางเศรษฐก�จและส�งคมการใช(อ3านาจของฝ่6าย์ป็กครองอาจก�อควัามเด�อดร(อนเส#ย์หาย์แก�ป็ระชาชน

2. การกระทิ3าของเจ(าหน(าทิ#�ฝ่6าย์ป็กครองอาจม#ผู้ลกระทิบัต�อส�ทิธิ�และป็ระโย์ชน�ของบั�คคลอ��น ผู้<(ซึ่2�งได(ร�บัผู้ลเส#ย์หาย์จากการกระทิ3าน�$นอาจร(องทิ�กข� หร�ออ�ทิธิรณ์�ขอให(ทิบัทิวันการกระทิ3าของเจ(าหน(าทิ#�ฝ่6าย์ป็กครองได(

3. การควับัค�มฝ่6าย์ป็กครองโดย์ฝ่6าย์น�ต�บั�ญญ�ต�กระทิ3าได(สองวั�ธิ#ค�อ การควับัค�มโดย์ทิางอ(อม และการควับัค�มโดย์ทิางตรง

4. แต�เด�มมาการฟื้Iองเจ(าหน(าทิ#�ฝ่6 าย์ป็กครอง จะต(องได(ร�บัพื้ระบัรมราชาน�ญาตจากพื้ระบัาทิ สมเด&จพื้ระเจ(าอย์<�ห�วัก�อนแต�ป็Dจจ�บั�นองค�การของร�ฐไม�วั�ากระทิรวัง หร�อทิบัวังการเม�องหร�อ เจ(าหน(าทิ#�ฝ่6าย์ป็กครองอาจถ<กฟื้Iองต�อศาลย์�ต�ธิรรมได(ทิ�$งส�$น

ความจั�าเป9นในการุควบุค�มฝ่?าย่ปกครุองควัามส3าค�ญและควัามจ3าเป็ นทิ#�จะต(องควับัค�มฝ่6าย์ป็กครองป็Dจจ�บั�นฝ่6าย์ป็กครองและป็ระชาชนม#ควัามส�มพื้�นธิ�ใกล(ช�ดก�น

มาก การด3าเน�นการฝ่6าย์ป็กครอง จะโดย์ส�จร�ตหร�อโดย์ม�ชอบัก&ตาม อาจก�อให(เก�ดควัามย์��งย์ากไม�เร#ย์บัร(อย์ และทิ3าให(เส#ย์หาย์แก�ป็ระโย์ชน�สาธิารณ์ะและเอกชนได( ด�งน�$นจ2งต(องควับัค�ม

การุรุ องทำ�กข)หรุ�อการุอ�ทำธรุณ)เก��ย่วก�บุการุกรุะทำ�าของเจั าหน าทำ��ฝ่?าย่ปกครุอง

วั�ธิ#การทิ#�ป็ระชาชนสามารถควับัค�มการกระทิ3าในทิางป็กครองของฝ่6าย์ป็กครองมาหน2�งวั�ธิ#

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

79

Page 80: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

ป็ระชาชนสามารถควับัค�มการกระทิ3าในทิางป็กครองของฝ่6าย์ป็กครองโดย์การร(องทิ�กข�ต�อทิางราชการเก#�ย์วัก�บัการป็ฏิ�บั�ต�งานของฝ่6าย์ป็กครอง

การุควบุค�มฝ่?าย่ปกครุองโดย่ฝ่?าย่น*ติ*บุ�ญญ�ติ*วั�เคราะห�การควับัค�มฝ่6าย์ป็กครองโดย์ฝ่6าย์น�ต�บั�ญญ�ต�ในการ

ต�$งกระทิ<(ถามการควับัค�มฝ่6าย์ป็กครองโดย์ฝ่6าย์น�ต�บั�ญญ�ต�ม#ทิ�$งผู้ลด#และ

ผู้ลเส#ย์ ในทิางป็ฏิ�บั�ต�ม�กจะกระทิ3าเฉพื้าะในกรณ์#ทิ#�ส3าค�ญเทิ�าน�$น

การุฟื้@องฝ่?าย่ปกครุองติ�อศึาลย่�ติ*ธรุรุมการควับัค�มฝ่6าย์ป็กครองโดย์การฟื้Iองฝ่6าย์ป็กครองต�อศาล

ย์�ต�ธิรรม ม#ผู้ลต�อการบัร�หารงานของฝ่6าย์ป็กครองเพื้#ย์งใดการกระทิ3าในทิางป็กครอง ม#ล�กษณ์ะพื้�เศษทิ#�ควัรให(ผู้<(ซึ่2�งม#

ควัามร< (ควัามเข(าใจเฉพื้าะอย์�างพื้�จารณ์าวั�น�จฉ�ย์ ศาลย์�ต�ธิรรมอาจไม�ถน�ดในการใช(ด�ลพื้�น�จในกรณ์#ป็กครอง ด�งน�$นจ2งได(ม#การจ�ดต�$งองค�กรพื้�เศษข2$นพื้�จารณ์าการกระทิ3าในทิางป็กครอง

แบุบุปรุะเม*นผ่ลหน�วย่ทำ�� 10

1. ร�ฐบัาลและฝ่6าย์ป็กครอง เป็ นองค�กรฝ่6าย์บัร�หารตามหล�กกฎหมาย์ป็กครอง

2. ฝ่6าย์ป็กครองบั�งค�บัการตามกฎหมาย์ได(ทิ�นทิ#�โดย์ไม�ต(องขออน�ญาตศาลย์�ต�ธิรรมเส#ย์ก�อน เป็ นเอกส�ทิธิ�ของฝ่6าย์ป็กครอง

3. กฎหมาย์ป็กครองเป็ นกฎหมาย์ป็ระเภทิ กฎหมาย์มหาชน4. การแสดงเจตนาของฝ่6าย์ป็กครองทิางกฎหมาย์เก#�ย์วัก�บัการ

บัร�การสาธิารณ์ะ เป็ นควัามหมาย์ของการกระทิ3าในทิางป็กครอง5. ค3าส��งค3าบั�งค�บัของฝ่6าย์บัร�หารทิ#�ม#ผู้ลแก�บั�คคลทิ��วัไป็ค�อ ข(อ

บั�งค�บัของฝ่6าย์ฝ่6าย์ป็กครอง

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

80

Page 81: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

6. ป็Dจจ�บั�นพื้ระมหากษ�ตร�ย์�ทิรงตราพื้ระราชกฤษฎ#กาโดย์อาศ�ย์อ3านาจตามกฎหมาย์ ร�ฐธิรรมน<ญและกฎหมาย์อ��นทิ#�ม#ค�าบั�งค�บัเทิ�าพื้ระราชบั�ญญ�ต�

7. พื้ระราชก3าหนดเป็ นกฎหมาย์ทิ#�ตราข2$นใช(บั�งค�บัเฉพื้าะกรณ์# ในสถานการณ์�ไม�ป็กต�หร�อในเวัลาฉ�กเฉ�นเป็ นควัามล�บัเก#�ย์วัก�บัส�วันได(ส�วันเส#ย์ของป็ระเทิศชาต�อย์�างส3าค�ญย์��ง

8. ป็Dจจ�บั�นการเสนอเร��องราวัร(องทิ�กข�ตามกฎหมาย์ในป็ระเทิศไทิย์ด3าเน�นการ เสนอเร��องราวัร(องทิ�กข�ไป็ย์�งหน�วัย์งานทิ#�เก#�ย์วัข(องทิ�$งน#$ ภาย์ในเง��อนไขและวั�ธิ#การทิ#�กฎหมาย์บั�ญญ�ต�

9. ป็Dจจ�บั�นการควับัค�มฝ่6 าย์ป็กครองโดย์ฝ่6าย์น�ต�บั�ญญ�ต� ในป็ระเทิศไทิย์กระทิ3าโดย์ ฝ่6าย์น�ต�บั�ญญ�ต�ควับัค�มฝ่6าย์ป็กครองโดย์อ(อมตามร�ฐธิรรมน<ญ เช�น การต�$งกระทิ<(ถามการเป็Gดอภ�ป็ราย์ทิ��วัไป็

10. ในป็ระเทิศไทิย์ การควับัค�มฝ่6าย์ป็กครองโดย์ศาลย์�ต�ธิรรมกระทิ3าโดย์วั�ธิ#การ เอกชนผู้<(ได(ร�บัควัามเส#ย์หาย์ฟื้Iองฝ่6าย์ป็กครองต�อศาลย์�ต�ธิรรมเป็ นคด#แพื้�งหร�อคด#อาญา

11. ตามหล�กการป็กครอง ร�ฐมนตร#และเจ(าหน(าทิ#�ป็ระจ3าตามองค�กรและกระทิรวังทิบัวังกรมต�างๆ จ�ดเป็ นฝ่6าย์ป็กครอง

12. การทิ#�ฝ่6าย์ป็กครองบั�งค�บัการตามกฎหมาย์ได(ทิ�นทิ#โดย์ไม�ต(องขออน�ญาตศาลย์�ต�ธิรรม หมาย์ถ2งฝ่6าย์ป็กครองม#เอกส�ทิธิ�ทิางการบัร�หารทิ#�จะด3าเน�นการตามกฎหมาย์

13. กฎหมาย์ป็กครองเป็ น กฎหมาย์ทิ#�วัางหล�กควัามเก#�ย์วัพื้�นระหวั�างองค�กรฝ่6าย์ป็กครองด(วัย์ก�นและฝ่6าย์ป็กครองก�บัเอกชน

14. การแสดงเจตนาของฝ่6าย์ป็กครองและเก#�ย์วัข(องก�บัทิางกฎหมาย์เพื้��อด3าเน�นบัร�การสาธิารณ์ะหมาย์ถ2ง การกระทิ3าในทิางป็กครอง

15. พื้ระราชบั�ญญ�ต�เป็ นกฎหมาย์ป็ระเภทิ ค3าส��งค3าบั�งค�บัของฝ่6าย์น�ต�บั�ญญ�ต�

16. พื้ระราชกฤษฎ#กาตราข2$นโดย์องค�กร ฝ่6าย์บัร�หาร

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

81

Page 82: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

17. พื้ระราชก3าหนดตราข2$นโดย์ พื้ระมหากษ�ตร�ย์�ในฐานะฝ่6าย์บัร�หาร

18. ป็Dจจ�บั�นการเสนอเร��องราวัร(องทิ�กข�ในป็ระเทิศไทิย์ได(ร�บัการร�บัรองโดย์กฎหมาย์ ร�ฐมนตร#แห�งราชอาณ์าจ�กรไทิย์และบัรรดากฎหมาย์ทิ#�เก#�ย์วัข(อง

19. ฝ่6าย์น�ต�บั�ญญ�ต�ในป็ระเทิศไทิย์ควับัค�มฝ่6าย์ป็กครองโดย์ ฝ่6าย์น�ต�บั�ญญ�ต�ใช(วั�ธิ#การทิางอ(อมในร�ฐสภา

20. ส�ทิธิ�ของเอกชนทิ#�จะฟื้Iองฝ่6าย์ป็กครองให(ร�บัผู้�ดเน�� องจากการกระทิ3า ของเจ(าพื้น�กงาน ได(ร�บัการค�(มครองจากกฎหมาย์ ร�ฐธิรรมน<ญแห�งราชอาณ์าจ�กรไทิย์และบัรรดากฎหมาย์ทิ#�เก#�ย์วัข(อง

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

82

Page 83: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

หน�วย่ทำ�� 11 รุะเบุ�ย่บุบุ*หารุรุาชการุแผ่�นด*น

1. ระเบั#ย์บับัร�หารราชการ เป็ นข(อตกลงร�วัมก�นทิางราชการเก#�ย์วัก�บัการก3าหนดการแบั�งหน�วัย์ งานและแนวัทิางของการป็ฏิ�บั�ต�ราชการ ซึ่2�งวั�วั�ฒนาการมาเป็ นล3าด�บัจนกระทิ��งกลาย์มาเป็ นกฎหมาย์วั�าด(วัย์ระเบั#ย์บับัร�หารราชการแผู้�นด�น

2. การจ�ดระเบั#ย์บับัร�หารราชการแผู้�นด�นม#หลาย์ร<ป็แบับั แต�ละป็ระเทิศอาจเล�อกใช(ได(ตามควัามเหมาะสมก�บัวั�ฒนธิรรม และจาร#ตป็ระเพื้ณ์# ตลอดจนสภาพื้การทิางการป็กครอง

3. ในกรณ์#ทิ#�ห�วัหน(าส�วันราชการไม�อย์<� หร�อไม�สามารถป็ฏิ�บั�ต�ราชการได( ม#ข(อก3าหนดให(ข(าราชการร�กษาราชการแทิน หร�อป็ฏิ�บั�ต�ราชการแทินห�วัหน(าส�วันราชการน�$น

11.1 ความรุ# เบุ�4องติ นเก��ย่วก�บุรุะเบุ�ย่บุบุรุ*หารุรุาชการุแผ่�นด*น

1. ระเบั#ย์บับัร�หารราชการแผู้�นด�นเป็ นข(อตกลงร�วัมก�นทิางราชการ เก#�ย์วัก�บัการก3าหนดการแบั�งหน�วัย์งานและแนวัทิางป็ฏิ�บั�ต�ราชการ เพื้��อให(ร< (ขอบัเขตของหน(าทิ#�และควัามร�บัผู้�ดชอบัเป็ นส�ดเป็ นส�วัน และเพื้��อให(การบัร�หารงานบัรรล�ผู้ลตามนโย์บัาย์ทิ#�ก3าหนด

2. ระเบั#ย์บับัร�หารราชการแผู้�นด�นทิ#�ม#มาจากขนบัธิรรมเน#ย์มป็ระเพื้ณ์#การป็กครองแต�ได(วั�วั�ฒนาการไป็โดย์ล3าด�บั จนกระทิ��งได(ม#การบั�นทิ2กไวั(เป็ นลาย์ล�กษณ์�อ�กษรใช(เป็ นหล�กในการบัร�หาร และในทิ#�ส�ดได(กลาย์เป็ นกฎหมาย์ทิ#�ใช(ในการบัร�หารของป็ระเทิศ

11.1.1 ความหมาย่และความส�าค�ญของรุะเบุ�ย่บุบุรุ*หารุรุาชการุแผ่�นด*น

อธิ�บัาย์ควัามหมาย์ของระเบั#ย์บับัร�หารราชการแผู้�นด�นระเบั#ย์บับัร�หารราชการแผู้�นด�นเป็ นข(อตกลงร�วัมก�นทิาง

ราชการ เก#�ย์วัก�บัการก3าหนดการแบั�งหน�วัย์งานเพื้��อแบั�งภาระหน(าทิ#�

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

83

Page 84: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

และก3าหนดแนวัทิางป็ฏิ�บั�ต�ตามขอบัเขตของอ3านาจหน(าทิ#�ทิ#�ร �บัผู้�ดชอบัเพื้��อให(การบัร�หารงานม#ป็ระส�ทิธิ�ภาพื้ และบัรรล�ตามวั�ตถ�ป็ระสงค�

ระเบั#ย์บับัร�หารราชการแผู้�นด�นม#ควัามส3าค�ญหร�อไม�เพื้#ย์งใดการบัร�หารราชการแผู้�นด�นจะส3าเร&จล�ล�วังไป็ได(ก&ด(วัย์การ

ป็ฏิ�บั�ต�งานร�วัมก�นของหน�วัย์งานต�างๆของร�ฐ จ2งจ3า เป็ นต(องม#ระเบั#ย์บัการแบั�งส�วันในหน�วัย์งาน และก3าหนดหน(าทิ#�ควัามร�บัผู้�ดชอบัของแต�ละหน�วัย์งานของร�ฐเป็ นส�ดส�วันไม�ซึ่3$าซึ่(อน เพื้��อให(การบัร�หารราชการแผู้�นด�นส�มฤทิธิ�ผู้ลตามเป็Iาหมาย์

11.1.2 ว*ว�ฒนาการุของรุะเบุ�ย่บุบุรุ*หารุรุาชการุแผ่�นด*นเป็ร#ย์บัเทิ#ย์บัระเบั#ย์บับัร�หารราชการแผู้�นด�นในสม�ย์กร�ง

ศร#อย์�ธิย์า ก�บัระเบั#ย์บับัร�หารราชการแผู้�นด�นในสม�ย์กร�งร�ตนกส�นทิร�ในสม�ย์กร�งศร#อย์�ธิย์าระเบั#ย์บับัร�หารราชการแผู้�นด�นแย์ก

เป็ นราชการฝ่6าย์ทิหารม#สม�ห กลา โหมร�บัผู้�ดชอบั และราชการฝ่6าย์พื้ลเร�อนม#สม�หนาย์กร�บัผู้�ดชอบั ส3าหร�บัราชการบัร�หารส�วันกลางก&จ�ดเป็ นแบับัจต�สดมภ�โดย์ม#พื้ระมหากษ�ตร�ย์�เป็ นผู้<(อ3านวัย์การบัร�หาร และม#เสนาบัด# 4 คน ค�อ ข�นเวั#ย์ง ข�นคล�ง ข�นวั�ง และข�นนา ร�บัผู้�ดชอบังานต�างๆ ของกรมเวั#ย์ง กรมวั�ง กรมคล�ง และกรมนา ตามล3าด�บั

ส�วันในสม�ย์ร�ตนโกส�นทิร�จ�ดระเบั#ย์บับัร�หารราชการให(สอดคล(องก�บั นานาอารย์ป็ระเทิศทิางตะวั�นตก โดย์แบั�งออกเป็ นบัร�หารราชการส�วันกลางซึ่2�งแบั�งส�วันราชการออกเป็ น 12 กระทิรวังการบัร�หารราชการส�วันภ<ม�ภาคทิ#�จ�ดแบั�งเขตการป็กครองออกเป็ นมณ์ฑ์ลเทิศาภ�บัาล ทิ#�ป็ระกอบัด(วัย์เม�องต�างๆ และการบัร�หารราชการส�วันทิ(องถ��นทิ#�จ�ดให(ม#หน�วัย์งานในร<ป็ส�ขาภ�บัาล

11.2 การุจั�ดรุะเบุ�ย่บุบุรุ*หารุรุาชการุ1. ระเบั#ย์บับัร�หารราชการส�วันกลางป็ระกอบัด(วัย์ กระทิรวัง ทิบัวัง

และกรมหร�อส�วันราชการทิ#�เร#ย์กช��ออย์�างอ��นแต�ม#ฐานะเป็ นกรม การสอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

84

Page 85: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

จ�ดต�$งหร�อการเป็ล#�ย์นแป็ลงป็ร�บัป็ร�งส�วันราชการด�งกล�าวัต(องตราเป็ นพื้ระราชบั�ญญ�ต�ป็ร�บัป็ร�งกระทิรวัง ทิบัวัง กรม

2. ระเบั#ย์บับัร�หารราชการส�วันภ<ม�ภาคป็ระกอบัด(วัย์จ�งหวั�ดและอ3าเภอ การจ�ดต�$ง การย์�บั และการเป็ล#�ย์นแป็ลงเขตของจ�งหวั�ดและอ3าเภอ กระทิ3าๆได(โดย์ตราพื้ระราชกฤษฎ#กา

3. ระเบั#ย์บับัร�หารราชการส�วันทิ(องถ��นจ�ดเป็ น 4 ร<ป็ ได(แก� องค�การบัร�หารส�วันจ�งหวั�ด เทิศบัาลส�ขาภ�บัาล และสภาต3าบัล การจ�ดระเบั#ย์บับัร�หารในส�วันราชการด�งกล�าวัเป็ นไป็ตามกฎหมาย์วั�าด(วัย์ส�วันราชการน�$นๆ

4. ระ เบั#ย์บับัร�หารราชการส�วันทิ(องถ�� น ในร<ป็พื้� เศษได(แก� กร�งเทิพื้มหานคร เม�องพื้�ทิย์า และหม<�บั(านอาสาพื้�ฒนาและป็Iองก�นตนเอง

5. ป็Dจจ�บั�นระเบั#ย์บับัร�หารราชการแผู้�นด�นทิ3าให(เก�ดป็Dญหาทิางป็ฏิ�บั�ต�หลาย์ป็ระการเช�น การป็ฏิ�บั�ต�งานก(าวัก�าย์ซึ่�บัซึ่(อน ส�วันราชการบัางแห�งม#บัทิบัาทิในการบัร�หารราชการมากและเก�ดป็Dญหาทิางป็ฏิ�บั�ต�ระหวั�างราชการบัร�หารส�วันกลางและส�วันภ<ม�ภาคเป็ นต(น

11.2.1 การุจั�ดรุะเบุ�ย่บุบุรุ*หารุรุาชการุส�วนกลางอธิ�บัาย์หน(าทิ#�ทิ#�ส3าค�ญของกระทิรวังในการบัร�หารราชการ

แผู้�นด�นกระทิรวังม#หน(าทิ#�ร �บัผู้�ดชอบัในก�จการตามทิ#�ก3าหนดไวั(ใน

ป็ระกาศของคณ์ะป็ฏิ�วั�ต�ทิ#� 218 ลงวั�นทิ#� 19 ก�นย์าย์น 2515 และนอกจากน#$ย์�งม#หน(าทิ#�อ�� นอ#ก เช�น ก3าหนดนโย์บัาย์ด3าเน�นการของกระทิรวัง และร�บันโย์บัาย์ของร�ฐบัาลทิ#�ก3าหนดควัามร�บัผู้�ดชอบัของแต�ละกระทิรวังไป็ป็ฏิ�บั�ต�ต�อให(ส3าเร&จผู้ลด�งเป็Iาหมาย์ เป็ นต(น

11.2.2 การุจั�ดรุะเบุ�ย่บุบุรุ*หารุรุาชการุส�วนภ#ม*ภาคล�กษณ์ะของการจ�ดระเบั#ย์บับัร�หารราชการส�วันภ<ม�ภาคการจ�ดระเบั#ย์บับัร�หารราชการส�วันภ<ม�ภาค ม#ล�กษณ์ะเป็ นการ

บัร�หารราชการตามระบับัผู้�อนคลาย์อ3านาจ ซึ่2�งการบัร�หารราชการส�วันสอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

85

Page 86: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

กลางจะแบั�งอ3านาจให(การบัร�หารส�วันภ<ม�ภาคได(บัร�หารราชการตามล3าพื้�ง แทินการบัร�หารราชการส�วันกลาง ทิ�$งทิ#�ไม�ต�ดอ3านาจของการบัร�หารราชการส�วันกลางทิ#�จะควับัค�มและตรวัจสอบัการบัร�หารราชการส�วันภ<ม�ภาคได(ตลอดเวัลา

11.2.3 การุจั�ดรุะเบุ�ย่บุบุรุ*หารุรุาชการุส�วนทำ องถื*�นการจ�ดระเบั#ย์บับัร�หารราชการส�วันทิ(องถ��นแบั�งออกเป็ นก#�

ป็ระเภทิการจ�ดระเบั#ย์บับัร�หารราชการส�วันทิ(องถ��นแบั�งออกเป็ น 4

ป็ระเภทิค�อ(1)องค�การบัร�หารส�วันจ�งหวั�ด(2)เทิศบัาล(3)ส�ขาภ�บัาล(4)สภาต3าบัลนอกจากน#$ย์�งม#ส�วันราชการของการบัร�หารราชการส�วันทิ(อง

ถ��นในล�กษณ์ะพื้�เศษอ#ก ค�อ กร�งเทิพื้มหานคร และ เม�องพื้�ทิย์า

11.2.4 ป<ญหาเก��ย่วก�บุการุจั�ดรุะเบุ�ย่บุบุรุ*หารุรุาชการุการจ�ดระเบั#ย์บับัร�หารราชการแผู้�นด�นม#ป็Dญหาหร�อไม�ป็Dญหาของระเบั#ย์บับัร�หารราชการแผู้�นด�นได(แก�(1)การป็ฏิ�บั�ต�งานก(าวัก�าย์ซึ่3$าซึ่(อน(2)ส�วันราชการม#บัทิบัาทิในการบัร�หารราชการมาก(3)ม#ป็Dญหาทิางป็ฏิ�บั�ต�ระหวั�างการบัร�หารส�วันกลางและส�วัน

ภ<ม�ภาค(4)นโย์บัาย์ของการบัร�หารราชการอาจไม�ได(ร�บัการสนองร�บั(5)การบัร�หารราชการส�วันทิ(องถ��นถ<กควับัค�มใกล(ช�ด

11.3 อ�านาจัในการุบุรุ*หารุรุาชการุ1. ในการบัร�หารงาน จะม#บั�คคลหร�อผู้�(บัร�หารป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ในฐานะ

ห�วัหน(าส�วันราชการซึ่2�งกฎหมาย์วั�าด(วัย์ระเบั#ย์บับัร�หารราชการแผู้�นสอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

86

Page 87: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

ด�น ได(บั�ญญ�ต�ให(อ3านาจแก�คณ์ะบั�คคล หร�อผู้<(บัร�หารในการป็ฏิ�บั�ต�ราชการตามหน(าทิ#�น� $น

2. ผู้<(บัร�หารจะต(องป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ตามอ3านาจทิ#�กฎหมาย์ก3าหนดให( หากไม�สามารถป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ด(วัย์เหต�ใดก&ตาม จะต(องม#ข(าราชการอ��นป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ในฐานะผู้<(ร �กษาราชการแทินหร�อผู้<(ป็ฏิ�บั�ต�ราชการแทิน

11.3.1 ผ่# ม�อ�านาจัในการุบุ*หารุรุาชการุย์กต�วัอย์�างผู้<(ม#อ3านาจบัร�หาร พื้ร(อมทิ�$งอธิ�บัาย์หน(าทิ#�ควัามร�บั

ผู้�ดชอบัตามทิ#�กฎหมาย์ก3าหนดไวั(ร�ฐมนตร#เป็ นผู้<(ม#อ3านาจบัร�หารราชการ ม#อ3านาจหน(าทิ#�และ

ควัามร�บัผู้�ดชอบัในการควับัค�มด<แลราชการป็ระจ3าของกระทิรวังทิ#�วั�าราชการอย์<� และก3าก�บั เร�งร�ด และต�ดตามผู้ลการป็ฏิ�บั�ต�งานของส�วันราชการต�างๆในกระทิรวัง

11.3.2 การุปฏิ*บุ�ติ*หน าทำ��รุาชการุวั�ตถ�ป็ระสงค�ของการก3าหนดให(ม#ระบับัการร�กษาราชการ และ

การป็ฏิ�บั�ต�ราชการแทินวั�ตถ�ป็ระสงค�ของการก3าหนดให(ม#ระบับัการร�กษาราชการ และ

ระบับัการป็ฏิ�บั�ต�ราชการแทิน อาจสร�ป็ได(ด�งน#$(1)เพื้��อให(ม#ผู้<(ร �บัผู้�ดชอบัป็ฏิ�บั�ต�ราชการอย์�างไม�ขาดสาย์และ

ตลอดเวัลา(2)เพื้��อแบั�งเบัาภาระของการบัร�หารราชการของห�วัหน(าส�วัน

ราชการ(3)เพื้�� อให(การบัร�การแก�ป็ระชาชนม#ล�กษณ์ะต�อเน�� องไม�

ขาดตอน(4)เพื้��อควัามคล�องต�วัในการบัร�หารราชการ และให(ม#ควัาม

สะดวักในการป็ระสานงาน(5)เพื้��อฝ่Kกบั�คลากรระด�บัรองลงไป็ซึ่2�งเตร#ย์มต�วัเล��อนข2$นไป็

ร�บัต3าแหน�งผู้<(บัร�หาร

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

87

Page 88: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

แบุบุปรุะเม*นผ่ลหน�วย่ทำ�� 11

1. ระเบั#ย์บับัร�หารราชการแผู้�นด�นม#ควัามหมาย์ค�อ ข(อตกลงร�วัมก�บัทิางราชการในการก3าหนด การแบั�งหน�วัย์การเพื้��อแบั�งภาระหน(าทิ#�และก3าหนดแนวัทิางป็ฏิ�บั�ต�ของหน�วัย์งาน

2. กฎหมาย์ทิ#�ใช(เป็ นพื้�$นฐานในการบัร�หารราชการค�อ ป็ระกาศคณ์ะป็ฏิ�วั�ต�ฉบั�บัทิ#� 218

3. ระ เบั#ย์บับัร�หารราชการแผู้�นด�นม#ก3า เน�ดมาจากแหล� ง ขนบัธิรรมเน#ย์มและจาร#ตป็ระเพื้ณ์#

4. กร�งเทิพื้มหานคร ไม�ใช�เป็ นส�วันป็ระกอบัของการบัร�หารราชการส�วันกลาง

5. การจ�ดระเบั#ย์บับัร�หารราชการทิ#�แบั�งออกเป็ นการบัร�หารราชการส�วันกลาง การบัร�หารราชการส�วันภ<ม�ภาค และการบัร�หารราชการส�วันทิ(องถ��น เพื้��อวั�ตถ�ป็ระสงค� เพื้��อแบั�งเบัาภาระหน(าทิ#�ในการป็ฏิ�บั�ต�งาน

6. การแบั�งส�วันราชการในกรมเป็ นอ3านาจของร�ฐบัาลทิ#�จะกระทิ3าได(โดย์การตรากฎหมาย์ป็ระเภทิ พื้ระราชกฤษฎ#กา

7. การจ�ดระเบั#ย์บัเม�องพื้�ทิย์าเป็ นการระเบั#ย์บับัร�หารราชการแบับั การจ�ดระเบั#ย์บับัร�หารราชการส�วันทิ(องถ��นล�กษณ์ะพื้�เศษ

8. ป็Dญหาส3าค�ญในทิางป็ฏิ�บั�ต�ระหวั�างการบัร�หารราชการส�วันกลางและการบัร�หารส�วันภ<ม�ภาคค�อ ส�วันราชการทิ#�ม#หน(าทิ#�ร �บัผู้�ดชอบังานด(านเด#ย์วัก�นเก#�ย์งก�นร�บัผู้�ดชอบั

9. ในกรณ์#ทิ#�ไม�ม#ผู้<(ม#อ3านาจในการบัร�หารราชการหร�อผู้<(ม#อ3านาจบัร�หารราชการไม�อาจป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ราชการได( เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐต3าแหน�งใด เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐต3าแหน�งใดทิ#�ไม�สามารถร�กษาราชการแทินได(ค�อ ห�วัหน(าฝ่าย์

10. กฎหมาย์วั�าด(วัย์ระเบั#ย์บับัร�หารราชการแผู้�นด�นได(ก3าหนดระบับัการร�กษาราชการ และระบับัการป็ฏิ�บั�ต�ราชการแทินไวั(เพื้�� อวั�ตถ�ป็ระสงค� เพื้��อฝ่Kกเจ(าหน(าทิ#�ล3าด�บัรองให(ค�(นก�บัควัามร�บัผู้�ดชอบัส3าหร�บัต3าแหน�งส<ง

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

88

Page 89: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

11. ข(อตกลงร�วัมก�บัทิางราชการในการก3าหนดการแบั�งหน�วัย์งาน และแนวัทิางป็ฏิ�บั�ต�ของหน�วัย์งานทิ#�ก3าหนดข2$นโดย์ระเบั#ย์บับัร�หารราชการแผู้�นด�นกระทิ3าเพื้��อป็ระโย์ชน� เพื้��อการแบั�งเบัาภาระหน(าทิ#�ในการป็ฏิ�บั�ต�งาน

12. ป็ระกาศของคณ์ะป็ฏิ�วั�ต�ฉบั�บัทิ#� 218 เป็ น กฎหมาย์ทิ#�ใช(เป็ นพื้�$นฐานในการบัร�หารราชการ

13. สภาต3าบัลเป็ นส�วันป็ระกอบัของการบัร�หารราชการส�วันทิ(องถ��นต�$งข2$นโดย์ ป็ระกาศของคณ์ะป็ฏิ�วั�ต� ฉบั�บัทิ#� 326

14. การจ�ดต�$งหร�อการเป็ล#�ย์นแป็ลงป็ร�บัป็ร�งกระทิรวังทิบัวังกรมหร�อส�วันราชการทิ#�เร#ย์กช��ออย์�างอ��นแต�ม#ฐานะเป็ นกรมกระทิ3าได(โดย์กฎหมาย์ พื้ระราชบั�ญญ�ต�

15. กร�งเทิพื้มหานคร เป็ นการจ�ดระเบั#ย์บับัร�หารราชการส�วันทิ(องถ��นล�กษณ์ะพื้�เศษ

16. วั�ตถ�ป็ระสงค�ของการจ�ดให(ม#การป็ฏิ�บั�ต�ราชการแทิน เพื้��อให(ม#ผู้<(ร �บัผู้�ดชอบัป็ฏิ�บั�ต�การต�อเน��อง

------------------------

หน�วย่ทำ�� 12 บุรุ*การุสาธารุณะ

1. บัร�การสาธิารณ์เป็ นก�จการทิ#�อย์<�ในควัามอ3านวัย์การ หร�อในควัามควับัค�มของฝ่6าย์ป็กครองทิ#�จ�ดทิ3าเพื้��อสนองควัามต(องการของป็ระชาชน ซึ่2�งม#ล�กษณ์ะส3าค�ญ 5 ป็ระการ

2. บัร�การสาธิารณ์ะได(ม#วั�วั�ฒนาการมาโดย์ล3าด�บั เพื้��อให(สามารถสนองควัามต(องการของป็ระชาชนทิ#�ม#เพื้��มมากข2$น จนได(เก�ดแนวัควัามค�ดทิ#�วั�าร�ฐควัรเข(าไป็จ�ดทิ3า บัร�การสาธิารณ์ะทิ#� เก#�ย์วัข(องเศรษฐก�จหร�อไม�

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

89

Page 90: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

3. การจ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะในป็Dจจ�บั�นม#ทิ�$งบัร�การสาธิารณ์ะทิ#�ฝ่6าย์ป็กครองจ�ดทิ3าเอง หร�อมอมให(เอกชนจ�ดทิ3า

4. บัร�การสาธิารณ์ะทิ#�ฝ่6าย์ป็กครองจ�ดทิ3า ในร<ป็ราชการและร<ป็ร�ฐวั�สาหก�จส�วันทิ#�มอบัหมาย์ให(เอกชน จ�ดทิ3าเป็ นไป็ในร<ป็การส�มป็ทิานเร#ย์กวั�า ส�มป็ทิานบัร�การสาธิารณ์ะ โดย์ม#ฝ่6าย์ป็กครองเป็ นผู้<(“ ”

ควับัค�ม5. ฐานะและอ3านาจขององค�การทิ#�จ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะข2$นอย์<�ก�บั

กฎหมาย์ทิ#�จ�ดต�$ง6. การด3าเน�นการบัร�การสาธิารณ์ะ การย์�บัเล�ก หร�อการเพื้�กถอนก&

ข2$นอย์<�ก�บักฎหมาย์ทิ#�จ�ดต�$ง7. ร�ฐถ�อเป็ นนโย์บัาย์ทิ#�จะจ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะให(ก�บัป็ระชาชน

ศ2กษาได(จาก แผู้นพื้�ฒนาการเศรษฐก�จและส�งคมแห�งชาต�8. เง�นลงทิ�นทิ#�ใช(ในการจ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะ ร�ฐได(น3ามาแหล�ง

เง�นทิ�นหลาย์ป็ระเภทิ เช�น เง�นงบัป็ระมาณ์ เง�นก<( เป็ นต(น9. เพื้��อให(การบัร�การสาธิารณ์ะสามารถสนองควัามต(องการ ของ

ป็ระชาชนได(อย์�างทิ��วัถ2ง ร�ฐจ2งได(จ�ดทิ3าให(ม#การควับัค�มการทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะทิ�$งทิ#�ร �ฐจ�ดทิ3าเองหร�อให(เอกชนจ�ดทิ3า อย์�างไรก&ด#บัร�การสาธิารณ์ะก&ย์�งม#ข(อบักพื้ร�องบัางป็ระการ

ก�าเน*ดของบุรุ*การุสาธารุณะ1. การบัร�การสาธิารณ์ะเป็ นก�จการทิ#�ร �ฐหร�อฝ่6าย์ป็กครองจ�ดให(ก�บั

ป็ระชาชน เพื้��อสนองควัามต(องการของป็ระชาชน นอกเหน�อจากป็Dจจ�ย์ส#�ค�อ อาหาร เคร��องน��งห�ม ทิ#�อย์<�อาศ�ย์ และย์าร�กษาโรค ได(แก�ควัามต(องการได(ร�บัควัามป็ลอดภ�ย์และควัามต(องการได(ร�บัควัามสะดวักสบัาย์ในช#วั�ต

2. การจ�ดทิ3า บัร�การสาธิารณ์ะบัางอย์�างม#ล�กษณ์ะไป็ในทิางเศรษฐก�จ จ2งก�อให(เก�ดแนวัควัาม ค�ดวั�าร�ฐควัรทิ#�จะเข(าไป็ทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะป็ระเภทิน#$หร�อไม� ซึ่2�งได(ก�อให(เก�ดแนวัควัามค�ดของการจ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะทิ#�เก#�ย์วัข(องก�บัเศรษฐก�จเป็ น 2 แนวั

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

90

Page 91: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

3. การบัร�การสาธิารณ์ะทิ#�ร �ฐเป็ นผู้<(จ�ดให(ป็ระชาชน เพื้��อสนองควัามต(องการของป็ระชาชนน#$ได(ม#มานานแล(วั ทิ�$งในของไทิย์และต�างป็ระเทิศและได(วั�วั�ฒนาการในด(านการจ�ดทิ3าและการด3าเน�น การมาโดย์ล3าด�บัจนกระทิ��งถ2งทิ�กวั�นน#$

ความหมาย่ของการุบุรุ*การุสาธารุณะอธิ�บัาย์ควัามหมาย์ของการบัร�การสาธิารณ์ะและย์กต�วัอย์�างควัามหมาย์ของการบัร�การสาธิารณ์ะ ค�อ ก�จการทิ#�อย์<�ในควัาม

อ3านวัย์การและควัามควับัค�มของฝ่6าย์ป็กครองทิ#�จ�ดทิ3า เพื้��อสนองควัามต(องการของป็ระชาชนในด(านควัามป็ลอดภ�ย์ในช#วั�ต และควัามสะดวักสบัาย์ในช#วั�ตต�วัอย์�างของการบัร�การสาธิารณ์ะเช�นการทิ#�ร �ฐจ�ดให(ม#ก3าล�งทิหารการจ�ดให(ม#สาธิาร ณ์<ป็โภค และสาธิารณ์<ป็การ เช�นการจ�ดหาน3$าป็ระป็าให( การจ�ดไฟื้ฟื้Iา การเด�นรถป็ระจ3าทิางเป็ นต(น

ล�กษณะส�าค�ญของบุรุ*การุสาธารุณะบัร�การสาธิารณ์ะม#ล�กษณ์ะส3าค�ญอย์�างไรบัร�การสาธิารณ์ะม#ล�กษณ์ะส3าค�ญ 5 ป็ระการค�อ(1)เป็ นก�จการทิ#�อย์<� ในควัามอ3า นวัย์การหร�ออย์<�ในควัาม

ควับัค�มของฝ่6าย์ป็กครอง(2)ต(องม#วั�ตถ�ป็ระสงค�เพื้�� อสนองควัามป็ลอดภ�ย์ในช#วั�ต

ทิร�พื้ย์�ส�นและสนองควัามสะดวักสบัาย์ในช#วั�ต(3)ก า ร จ� ด ทิ3า บั ร�ก า ร ส า ธิ า ร ณ์ ะ จ ะ ต( อ ง ม# ก า ร แ ก( ไ ข

เป็ล#�ย์นแป็ลงได(โดย์บัทิกฎหมาย์(4)บัร�การสาธิารณ์ะจะต(องด3าเน�นก�จการอย์<�เป็ นน�จและโดย์

สม3�าเสมอ(5)บัร�การสาธิารณ์ะจะต(องจ�ดให(เอกชนม#ส�ทิธิ�ได(ร�บัป็ระโย์ชน�

โดย์เทิ�าเทิ#ย์มก�น

ว*ว�ฒนาการุของบุรุ*การุสาธารุณะ

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

91

Page 92: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

บัร�การสาธิารณ์ะม#วั�วั�ฒนาการอย์�างไร และได(ม#แนวัควัามค�ดของการจ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะออกเป็ นก#�แนวัค�ด ม#สาระส3าค�ญอย์�างไร

การบัร�การสาธิารณ์ะ ได(จ�ดทิ3าโดย์ร�ฐหร�อฝ่6าย์ป็กครองมานานแล(วั ร�ฐเป็ นผู้<(จ�ดทิ3าเองในร<ป็แบับัราชการ ต�อเม��อม#ควัามเจร�ญและป็ระชาชนม#ควัามต(องการเพื้��มมากข2$นก&ได(วั�วั�ฒนาการการจ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะให(รวัดเร&วัข2$นโดย์จ�ดทิ3าในร<ป็แบับัร�ฐวั�สาหก�จ และต�อมาได(มอบัหมาย์ให(เอกชนจ�ดทิ3าในร<ป็ส�มป็ทิานบัร�การสาธิารณ์ะ จนกระทิ��งได(ม#แนวัควัามค�ดวั�าร�ฐควัรเข(าไป็จ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะทิ#�เก#�ย์วัข(องก�บัเศรษฐก�จหร�อไม� ออกเป็ น 2 แนวัควัามค�ด

รุะเบุ�ย่บุว*ธ�การุจั�ดทำ�าบุรุ*การุสาธารุณะ1. การจ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะทิ#�ฝ่6าย์ป็กครองจ�ดทิ3าเอง ได(แบั�ง

ออกเป็ นการจ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะในร<ป็แบับัราชการ และในร<ป็แบับัร�ฐวั�สาหก�จ

2. บัร�การสาธิารณ์ะในร<ป็แบับัราชการได(แบั�งแย์กจากการจ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะออกเป็ น ส�วัน กลาง ส�วันภ<ม�ภาคและส�วันทิ(องถ��น และการจ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะในร<ป็แบับัราชการย์�งม#ล�กษณ์ะพื้�เศษตามล�กษณ์ะของกฎหมาย์มหาชนอ#ก 4 ป็ระการ

3. การจ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะในร<ป็ราชการ ในบั(างคร�$งไม�สามารถสนองควัามต(องการของป็ระชาชนได(อย์�างเพื้#ย์งพื้อ ร�ฐจ2งได(ใช(วั�ธิ#การจ�ดทิ3า บัร�การสาธิารณ์ะในร<ป็ร�ฐวั�สาหก�จ เพื้�� อให(การบัร�การสาธิารณ์ะม#ควัามคล�องต�วั สามารถสนองควัามต(องการของป็ระชาชน ได(อย์�างรวัดเร&วั โดย์ได(น3าวั�ธิ#การจ�ดทิ3าเช�นเด#ย์วัก�บัจ�ดทิ3าก�จการของเอกชน แต�ม#การควับัค�มโดย์หน�วัย์งานของร�ฐ

4. บัร�การสาธิารณ์ะบัางอย์�างอาจมอบัหมาย์ให(เอกชนจ�ดทิ3าได( ฝ่6าย์ป็กครองก&จะมอบัให(เอกชนจ�ดทิ3าโดย์ฝ่6าย์ป็กครองเป็ นผู้<(ควับัค�ม

บุรุ*การุสาธารุณะทำ��ฝ่?าย่ปกครุองจั�ดทำ�าเองบัร�การสาธิารณ์ะในร<ป็แบับัราชการ ม#ล�กษณ์ะพื้�เศษก#�ป็ระการ

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

92

Page 93: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

บัร�การสาธิารณ์ะในร<ป็แบับัราชการ ม#ล�กษณ์ะพื้�เศษเพื้��มข2$นจากล�กษณ์ะของบัร�การสาธิารณ์ะ 4 ป็ระการค�อ

(1)ควัามเก#�ย์วัพื้�นระหวั�างเจ(าหน(าทิ#�ผู้<(จ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะก�บัฝ่6าย์ป็กครอง

(2)การด3าเน�นราชการและป็ฏิ�บั�ต�ราชการอาจม#ผู้ลบั�งค�บัฝ่6าย์เด#ย์วั โดย์ไม�ต(องแสดงเจตนาร�วัมก�นเช�น การออกกฎหมาย์เวันค�นอส�งหาร�มทิร�พื้ย์�

(3)ทิร�พื้ย์�ส�นทิ#�ใช(ในราชการได(ร�บัควัามค�(มครองเป็ นพื้�เศษโดย์กฎหมาย์

(4)เป็ นก�จการทิ#�ป็ระชาชนไม�ต(องเส#ย์ค�าตอบัแทินโดย์ตรง

บุรุ*การุสาธารุณะทำ��ฝ่?าย่ปกครุองมอบุให เอกชนทำ�าการจ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะโดย์ฝ่6าย์ป็กครองจ�ดทิ3าเองก�บั

มอบัหมาย์ให(เอกชนจ�ดทิ3าแตกต�างก�นหร�อไม�แตกต�างก�น ด�งน#$ค�อ1. การจ�ดต�$ง2. การด3าเน�นการ3. อ3านาจพื้�เศษ4. ส�ทิธิ�และหน(าทิ#�

องค)กรุทำ��จั�ดทำ�าบุรุ*การุสาธารุณะ1. องค�การทิ#�จ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะเป็ นน�ต�บั�คคลตามป็ระมวัล

กฎหมาย์แพื้�ง และตามต�วับัทิกฎหมาย์ทิ#�จ�ดต�$ง น�ต�บั�คคลทิ#�จ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะม#ทิ�$งน�ต�บั�คคลในกฎหมาย์มหาชนและน�ต�บั�คคลในกฎหมาย์เอกชน

2. น�ต�บั�คคลในกฎหมาย์มหาชนได(ร�บัอ3านาจพื้�เศษบัางอย์�างในทิางป็กครอง เพื้ราะถ�อวั�าก�จการทิ#�ฝ่6าย์ป็กครองจ�ดทิ3าเป็ นก�จการทิ#�ทิ3าเพื้��อสาธิารณ์ะป็ระโย์ชน� และทิร�พื้ย์�ส�นทิ#�ใช(จ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะเป็ นทิร�พื้ย์�ส�นของทิางราชการ ร�ฐจ2งออกกฎหมาย์ให(ควัามค�(มครองเป็ น

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

93

Page 94: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

พื้�เศษ ซึ่2�งบัร�การสาธิารณ์ะทิ#�เอกชนได(ร�บัส�มป็ทิานจากฝ่6าย์ป็กครองไป็จ�ดทิ3า ไม�ได(ร�บัอ3านาจพื้�เศษด�งกล�าวั

3. การจ�ดต�$งองค�การทิ#�จ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะโดย์ฝ่6าย์ป็กครอง ต(องจ�ดต�$งโดย์บัทิกฎหมาย์ม#วั�ตถ� ป็ระสงค� เพื้�� อจ�ดทิ3า บัร�การสาธิารณ์ะ หากองค�การไม�สามารถด3าเน�นการได(ตามวั�ตถ�ป็ระสงค�ก&ต(องออกกฎหมาย์ย์กเล�กองค�การน�$นค�อถ(าจ�ดต�$งโดย์อาศ�ย์พื้ระราชบั�ญญ�ต� การย์�บัเล�กก&ต(องออกพื้ระราช บั�ญญ�ต�ส3า หร�บับัร�การสาธิารณ์ะทิ#�ร �ฐได(ให(ส�มป็ทิานแก�เอกชนไป็จ�ดทิ3า จะระบั�ไวั(เป็ นเง��อนไขของการเพื้�กถอนส�มป็ทิาน

ฐานะขององการุทำ��จั�ดทำ�าบุรุ*การุสาธารุณะแย์กแย์ะวั�าบัร�การสาธิารณ์ะทิ#�จ�ดต�$งข2$นโดย์อาศ�ย์บัทิกฎหมาย์

ใดบั(างและม#ฐานะอย์�างไรบัร�การสาธิารณ์ะทิ#�ฝ่6าย์ป็กครองจ�ดทิ3าในร<ป็แบับัราชการ จ�ด

ต�$งโดย์อาศ�ย์พื้ระราชบั�ญญ�ต�ระเบั#ย์บับัร�หารราชการแผู้�นด�น (ป็ระกาศคณ์ะป็ฏิ�วั�ต�ฉบั�บัทิ#� 218) และอาศ�ย์พื้ระราชบั�ญญ�ต�ทิ#�วั�าด(วัย์อ3านาจหน(าทิ#�ของหน�วัย์งานน�$นๆ เช�น กระทิรวังสาธิารณ์ะส�ขม#กรมอนาม�ย์ กรมการแพื้ทิย์� ทิ#�ให(บัร�การร�กษาแก�ป็ระชาชน หร�อกรมทิางหลวังจ�ดสร(างทิาง เป็ นต(น และกฎหมาย์ได(ระบั�ให(หน�วัย์งานน�$นๆ ม#ฐานะเป็ นน�ต�บั�คคลด(วัย์

ร�ฐวั�สาหก�จ ก&ม#พื้ระราชบั�ญญ�ต�จ�ดต�$ง หร�อพื้ระราชกฤษฎ#กาจ�ดต�$งซึ่2�งได(ระบั�อ3านาจหน(าทิ#�ของร�ฐวั�สาหก�จน�$นๆ ไวั( โดย์เฉพื้าะร�ฐวั�สาหก�จทิ#�จ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะ เช�น การไฟื้ฟื้Iาฝ่6าย์ผู้ล�ตแห�งป็ระเทิศไทิย์ การป็ระป็านครหลวัง และม#ฐานะเป็ นน�ต�บั�คคล

เอกชนได(ร�บัส�มป็ทิานบัร�การสาธิารณ์ะ ได(เข(ามาม#ส�วันในการจ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะ โดย์ร�ฐให(ส�มป็ทิาน และม�กจะเป็ นบัร�ษ�ทิจ3าก�ด หร�อห(างห�(นส�วันจ3าก�ด เป็ นน�ต�บั�คคลโดย์อาศ�ย์ป็ระมวัลกฎหมาย์แพื้�งและพื้าณ์�ชย์�

อ�านาจัขององค)การุทำ��จั�ดทำ�าบุรุ*การุสาธารุณะสอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

94

Page 95: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

อ3านาจพื้�เศษของฝ่6าย์ป็กครองทิ#�จ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะอ3านาจพื้�เศษของฝ่6าย์ป็กครองทิ#�จ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะ เพื้��อ

การ ได( ร�บัป็ระ โย์ชน� ร�วัมก�น เช�น การออกกฎหมา ย์เวันค�นอส�งหาร�มทิร�พื้ย์� เพื้��อสร(างถนนและคล�งส�งน3$าม�นหร�อเพื้��อการร�กษาควัามสงบัเร#ย์บัร(อย์ภาย์ในโดย์ม#อ3านาจบั�งค�บัฝ่6าย์เด#ย์วั เช�น อ3านาจจ�บัก�ม และควับัค�มผู้<(ทิ#�กระทิ3าควัามผู้�ดอาญา

การุย่�บุเล*กองค)การุทำ��จั�ดทำ�าบุรุ*การุสาธารุณะบัร�การสาธิารณ์ะจะย์�บัเล�กหร�อเพื้�กถอนได(โดย์วั�ธิ#ใดการย์�บัเล�กบัร�การสาธิารณ์ะทิ#�ฝ่6าย์ป็กครองเป็ นผู้<(จ�ดทิ3าน�$น

เม��อฝ่6าย์ป็กครองเห&นวั�า ไม�อาจด3าเน�นการน�$นต�อไป็ได( หร�อม#การจ�ดทิ3าทิ#�ซึ่3$า ซึ่(อนก�น ฝ่6าย์ป็กครองก&ย์�บัเล�กหน�วัย์งานทิ#�จ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะได(โดย์อาศ�ย์กฎหมาย์น��นค�อถ(าหน�วัย์งานน�$นจ�ดต�$งโดย์พื้ระราชบั�ญญ�ต� การย์�บัเล�กก&ต(องอาศ�ย์พื้ระราชบั�ญญ�ต�

การย์�บัเล�กบัร�การสาธิารณ์ะทิ#�เอกชนเป็ นผู้<(จ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะย์�บัเล�กเม��อครบัก3าหนดอาย์�ส�ญญาทิ#�ได(ร�บัส�มป็ทิาน ฝ่6าย์ป็กครองเพื้�กถอนเม��อเอกชนทิ3าผู้�ดส�ญญา

นโย่บุาย่ ป<ญหาและการุควบุค�มการุจั�ดทำ�าบุรุ*การุสาธารุณะ1. นโย์บัาย์ของร�ฐทิ#�จ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะให(ก�บัป็ระชาชน ศ2กษา

ได(จากแผู้นพื้�ฒนาเศรษฐก�จและส�งคมแห�งชาต� น�บัจากฉบั�บัทิ#� 1

จนถ2งฉบั�บัป็Dจจ�บั�น ได(ถ�อเป็ นนโย์บัาย์ของร�ฐทิ#�ต(องจ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะให(ก�บัป็ระชาชนเพื้��อสนองควัามต(องการของป็ระชาชน เพื้��อให(ป็ระชาชนม#ควัามเป็ นอย์<�ด#ข2$น

2. แหล�งเง�นทิ�นทิ#�ใช(จ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะทิ#�ฝ่6าย์ป็กครองจ�ดทิ3าในร<ป็ราชการ ม#แหล�งเง�นทิ�นจากงบัป็ระมาณ์เง�นก<( ส3าหร�บัร�ฐวั�สาหก�จเร#ย์กวั�า งบัลงทิ�นก�บังบัทิ3าการ ส�วันเอกชนเง�นลงทิ�นเป็ นของเอกชนเอง ร�ฐอาจช�วัย์เหล�อได(ในบัางกรณ์#

3. การจ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะโดย์ฝ่6าย์ป็กครองต(องใช(เง�นทิ�น และทิร�พื้ย์�ส�นมากร�ฐจ2งจ3าเป็ นต(องเข(าควับัค�มทิ3าการด3าเน�นการการใช(สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

95

Page 96: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

ทิร�พื้ย์�ส�น ตลอดจนงบัป็ระมาณ์ทิ�$งในกรณ์#ฝ่6าย์ป็กครองจ�ดทิ3าเองและมอบัให(เอกชนจ�ดทิ3า

4. ถ2งแม(วั�าจะม#การควับัค�มการจ�ดทิ3า บัร�การสาธิารณ์ะโดย์องค�การต�างๆ ของร�ฐแล(วัก&ตาม การจ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะก&ย์�งม#ข(อบักพื้ร�องซึ่2�งเป็ นป็Dญหาทิ#�ทิ3าให(การจ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะ ไม�สามาระด3าเน�นการไป็ได(โดย์บัรรล�เป็Iาหมาย์ทิ#�ต� $งไวั(

นโย่บุาย่รุ�ฐในการุด�าเน*นการุบุรุ*การุสาธารุณะนโย์บัาย์ของร�ฐในการจ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะ ได(ก3าหนดอย์<�ใน

แผู้นพื้�ฒนาเศรษฐก�จและส�งคมแห�งชาต�มาโดย์ตลอด โดย์เฉพื้าะในฉบั�บัทิ#� 5 (2525-2529) ได(วัางนโย์บัาย์เก#�ย์วัก�บับัร�การสาธิารณ์ะไวั(ส3าหร�บัส�วันราชการและวั�สาหก�จด�งน#$

นโย์บัาย์เก#�ย์วัก�บัการจ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะของส�วันราชการ- ด(านการศ2กษา- ด(านสาธิารณ์ส�ข- ด(านควัามป็ลอดภ�ย์ในช#วั�ตและทิร�พื้ย์�ส�น- ด(านสวั�สด�การและสวั�สด�การสงเคราะห�นโย์บัาย์การป็ร�บัป็ร�งบัร�การสาธิารณ์ะในร<ป็ของร�ฐวั�สาหก�จ- พื้�ฒนาสน�บัสน�นให(ป็ระชาชนใช(บัร�การขนส�งสาธิารณ์ะ

สน�บัสน�นการก�อสร(างทิางด�วันให(สมบั<รณ์�- พื้�ฒนาก�จการรถไฟื้ ป็ร�บัป็ร�งก�จการเด�นรถโดย์สารและ

ส�นค(าระย์ะใกล(ให(ม#ป็ระส�ทิธิ� ภาพื้ย์��งข2$น- เร�งร�ดขย์าย์งานการให(บัร�การไป็รษณ์#ย์�โทิรเลข โทิรศ�พื้ทิ�

และบัร�การโทิรคมนาคม

เง*นทำ�นทำ�� ใช จั�ดทำ�า บุรุ*การุสาธารุณะของรุาชการุและรุ�ฐว*สาหก*จั

ฝ่6 าย์ป็กครองใช(เง�นทิ�นจากแหล�งใด มาจ�ดทิ3า บัร�การสาธิารณ์ะ

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

96

Page 97: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

ฝ่6าย์ป็กครองได(ใช(เง�นทิ�นมาจ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะจากหลาย์แหล�งด(วัย์ก�นค�อ จากงบั ป็ระมาณ์ทิ#�ร �ฐต�$งให( จากเง�นก<(ทิ�$งภาย์ในป็ระเทิศและต�างป็ระเทิศ เง�นราย์ได(ทิ#� ได(จากการจ�ดทิ3า บัร�การสาธิารณ์ะทิ#�ได(ค�าตอบัแทินการใช(บัร�การสาธิารณ์ะจากป็ระชาชน และจากการออกพื้�นธิบั�ตรร�ฐบัาล

การุควบุค�มการุจั�ดทำ�าบุรุ*การุสาธารุณะฝ่6าย์ป็กครองได(ควับัค�มการจ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะอย์�างไรฝ่6าย์ป็กครองได(ควับัค�มการจ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะทิ�$งฝ่6าย์

ป็กครองจ�ดทิ3าเองก�บัทิ#�ได(ให(เอกชนจ�ดทิ3า โดย์เฉพื้าะทิ#�ฝ่6าย์ป็กครองจ�ดทิ3าเอง ได(ควับัค�มทิ�$งการบัร�หารงาน การด3าเน�นงานและในด(านการเง�น ส�วันทิ#�เอกชนจ�ดทิ3า ฝ่6าย์ป็กครองควับัค�มทิ�$งการบัร�หารงาน การด3าเน�นงานและในด(านการเง�น ส�วันทิ#�เอกชนจ�ดทิ3า ฝ่6าย์ป็กครองควับัค�มให(ด3าเน�นการบัร�การสาธิารณ์ะตามเง��อนไขและข(อก3าหนดทิ#�ระบั�ไวั(ในส�มป็ทิาน

ป<ญหาทำ��เก��ย่วก�บุการุจั�ดทำ�าบุรุ*การุสาธารุณะวั�เคราะห�ป็Dญหาเก#�ย์วัก�บัการจ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะส�วนรุาชการุม�ป<ญหาค�อ- ด(านการศ2กษา ร�ฐเพื้#ย์งม��งทิ#�จะย์กระด�บัการศ2กษา โดย์ไม�

ค3าน2งถ2งการเป็ล#�ย์นแป็ลงของระบับัส�งคมหร�อตลาดแรงงานมากน�ก ทิ3าให(ผู้<(ส3าเร&จการศ2กษาวั�างงานเป็ นจ3านวันมากและม#การทิ3างานต3�ากวั�าระด�บัการศ2กษา

- ด(านสาธิารณ์ส�ข ไม�สามารถครอบัคล�มจ3านวันป็ระชากรอย์�างทิ��วัถ2ง ม#โรงพื้ย์าบัาลไม�ครบัทิ�กอ3าเภอ สถาน#อนาม�ย์ม#ไม�ครบัทิ�กต3าบัล ป็ระชากรใช(บัร�การของร�ฐได(เพื้#ย์งร(อย์ละ 26 เทิ�าน�$น

- ด(านสวั�สด�การสงเคราะห� ผู้<(ป็ระสบัป็Dญหาหร�อด(อย์โอกาสทิ#�ต(องเส#ย์เป็ร#ย์บัในส�งคมและป็ระสบัควัามเด�อดร(อน เช�นม#ราย์ได(ต3�ากวั�ามาตรฐานการครองช#พื้ ไม�ม#การป็ระกอบัอาช#พื้ ขาดแคลนทิ#�อย์<�อาศ�ย์สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

97

Page 98: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

รุ�ฐว*สาหก*จั ม#ป็Dญหาอ�ป็สรรคหลาย์ป็ระการเป็ นผู้ลให(การบัร�หารงานของร�ฐวั�สาหก�จไม�สามารถด3าเน�นงานให(บัรรล�เป็Iาหมาย์ได( บัางคร�$งก&ป็ระสบัป็Dญหาขาดทิ�น

- ระบับัการทิ3างานของร�ฐวั�สาหก�จ ขาดส��งจ<งใจให(พื้น�กงานทิ3างานเต&มควัามสามารถ การด3าเน�นงานไม�คล�องต�วั

- การแต�งต�$งผู้<(บัร�หารระด�บัส<ง ม�ได(ค3าน2งถ2งผู้ลงาน และควัามสามารถเป็ นส3าค�ญ

- ร�ฐวั�สาหก�จบัางป็ระเภทิต(องใช(ควัามร< (ทิางด(านเทิคน�ค เช�นโทิรศ�พื้ทิ� การป็ระป็าการไฟื้ฟื้Iา ม�กแต�งต�$งผู้<(บัร�หารทิ#�จบัมาทิางด(านวั�ศวักรรมศาสตร� ทิ3า ให(ไม�ได(ค3า น2งถ2งเร��องการบัร�หารคนและป็ระสบัการณ์�ทิางด(านธิ�รก�จ

- ก ฎ ห ม า ย์ แ ร ง ง า น ทิ3า ใ ห( ส ม า ช� ก แ ล ะ ก ร ร ม ก า รสหภาพื้แรงงานใช(ป็ระโย์ชน�จากส�ทิธิ�ตามกฎหมาย์ทิ#�ก3าหนดไวั(อย์�างเต&มทิ#�และเก�นขอบัเขต ร�ฐวั�สาหก�จบัางป็ระเภทิม#พื้น�กงานอย์<�มากเก�นควัามจ3าเป็ น

- การก3าหนดอ�ตราเง�นเด�อน พื้น�กงานร�ฐวั�สาหก�จส<งกวั�าข(าราชการมาก ทิ3าให(ราย์จ�าย์ของร�ฐวั�สาหก�จต(องใช(ไป็จ3านวันมาก นอกจากน#$ย์�งรวัมถ2งเง�นโบัน�สอ#ก

เอกชนทำ�� ได รุ�บุส�มปทำานบุรุ*การุสาธารุณะม�ป<ญหาบุางปรุะการุ

- บัร�การสาธิารณ์ะทิ#�เอกชนจ�ดทิ3าม�กเพื้��มค�าบัร�การส<งข2$น- บัร�การสาธิารณ์ะทิ#�เอกชนจ�ดทิ3าถ2งแม(ฝ่6าย์ป็กครอง จะ

ควับัค�มด<แลก&ไม�อาจแก(ไขป็Dญหาได(ทิ�นเช�นการน�ดหย์�ดงาน- บัร�การสาธิารณ์ะบัางอย์�างทิ#�เอกชนด3าเน�นการเองเช�น รถ

โดย์สารป็ระจ3าทิาง ไฟื้ฟื้Iา น3$าป็ระป็า ถ(าเอกชนหย์�ดด3าเน�นการโดย์ไม�ม#สาเหต�จะก�อให(เก�ดควัามเด�อดร(อนแก�ป็ระชาชน

แบุบุปรุะเม*นผ่ลหน�วย่ทำ�� 12

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

98

Page 99: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

1. ควัามหมาย์ของการบัร�การสาธิารณ์ะค�อ ก�จการทิ#�ฝ่6าย์ป็กครองจ�ดทิ3าและควับัค�มการจ�ดทิ3าเพื้��อสนองควัามต(องการของป็ระชาชน

2. บัร�การสาธิารณ์ะต(องม#ล�กษณ์ะ ให(เอกชนม#ส�ทิธิ�ได(ร�บัป็ระโย์ชน�เทิ�าเทิ#ย์มก�น

3. วั�ธิ#จ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะในร<ป็แบับัราชการม#ล�กษณ์ะ ฝ่6าย์ป็กครองได(ร�บัอ3านาจพื้�เศษตามทิ#�กฎหมาย์ให(อ3านาจไวั(

4. เอกชนได(ร�บัส�มป็ทิานบัร�การสาธิารณ์ะม#ควัามเก#�ย์วัพื้�นก�บัฝ่6าย์ป็กครองค�อ ฝ่6าย์ป็กครองเป็ นผู้<(ควับัค�มการจ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะทิ#�เอกชนจ�ดทิ3า

5. กฎหมาย์ทิ#�เก#�ย์วัข(องก�บัการจ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะค�อ ป็ระมวัลกฎหมาย์แพื้�งและพื้าณ์�ชย์�ทิ#�จ�ดต�$ง

6. หน�วัย์งานทิ#�ควับัค�มการจ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะในร<ป็ราชการม# 6 หน�วัย์งาน

7. ฝ่6าย์ป็กครองป็ระสบัป็Dญหาในการจ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะค�อ งบัป็ระมาณ์ไม�เพื้#ย์งพื้อแหล�งเง�นก<(ทิ#�จะได(ร�บัไม�แน�นอน

8. เง�นทิ�นทิ#�ฝ่6าย์ป็กครองใช(จ�ดทิ3าบัร�การสาธิารณ์ะได(มาจาก เง�นงบัป็ระมาณ์ เง�นก<(ภาย์ในและต�างป็ระเทิศ เง�นราย์ได( พื้�นธิบั�ตรร�ฐบัาล

9. เอกชนซึ่2�งได(ร�บัส�มป็ทิานบัร�การสาธิารณ์ะม#ควัามเก#�ย์วัพื้�นก�บัฝ่6าย์ป็กครองค�อ ผู้<(ร �บัส�มป็ทิานเป็ นผู้<(ควับัค�มการจ�ดทิ3า บัร�การสาธิารณ์ะ

10. องค�การทิ#�จ�ดทิ3า บัร�การสาธิารณ์ะเป็ นน�ต�บั�คคลโดย์ ป็ระมวัลกฎหมาย์แพื้�งและพื้าณ์�ชย์�ทิ#�จ�ดต�$ง

------------------------

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

99

Page 100: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

หน�วย่ทำ�� 13 ความส�มพ�นธ)รุะหว�างรุ�ฐก�บุเจั าหน าทำ��ของรุ�ฐ

1. เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐหร�อข(าราชการเป็ นผู้<(ซึ่2�งป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ในหน�วัย์งานของร�ฐเพื้�� อให(บัร�การแก�ป็ระชาชนโดย์ไม�หวั�งผู้ลป็ระโย์ชน� นอกจากค�าตอบัแทินทิ#�ร �ฐจ�าย์ให(เป็ นเง�นเด�อน

2. เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐหร�อข(าราชการเป็ นองค�ป็ระกอบัทิ#�ส3าค�ญของหน� วัย์งานของร�ฐซึ่2� งจ ะทิ3า ให(การบัร�ห ารงานบัรรล�ผู้ลตามวั�ตถ�ป็ระสงค�

3. ร�ฐและเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐม#ควัามส�มพื้�นธิ�ก�นอย์�างใกล(ช�ด ทิ�$งในต3าแหน�งหน(าทิ#�ทิ#�ร �บัผู้�ดชอบั ในทิางเศรษฐก�จและในทิางการเม�อง

4. การสรรหาบั�คคลเข(าร�บัราชการในหน�วัย์งานของร�ฐด3าเน�นไป็ตามระบับัค�ณ์ธิรรมโดย์ย์2ดถ�อหล�กควัามสามารถและหล�กควัามเสมอภาค

5. การบัรรจ�และแต�งต�$งเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐให(ด3ารงต3าแหน�งตามควัามร< (ควัามสามารถและให(ได( ร�บัเง�นเด�อนตามต3าแหน�ง ผู้<(ได(ร�บัแต�งต�$งให(ด3ารงต3าแหน�งระด�บัใดก&ให(ได(ร�บัเง�นเด�อนในระด�บัน�$น

6. การพื้�ฒนาเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐและช�วัย์เพื้��มพื้<นควัามร< (ควัามสามารถให(แก�เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ และช�วัย์สร(างสรรค�ทิ�ศนคต�ทิ#�ด#ในการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ราชการ

7. การร�กษาวั�น�ย์ทิ#�ด#ต(องด3าเน�นการในทิางส�งเสร�มให(เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐป็ระพื้ฤต�ด(านวั�น�ย์โดย์สม�ครใจควับัค<�ไป็ก�บัการป็ราบัป็รามสอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

100

Page 101: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

ลงโทิษผู้<(ป็ระพื้ฤต�ผู้�ดวั�น�ย์ โดย์ม#ระเบั#ย์บัข(อบั�งค�บัก3าหนดส��งทิ#�ควัรป็ระพื้ฤต�และส��งทิ#�ละเวั(นป็ฏิ�บั�ต�ไวั(แจ(งช�ด

8. การจ�ดสวั�สด�การส3าหร�บัเจ(าหน(าทิ#�อย์�างเหมาะสม ไม�ใช�เป็ นเพื้#ย์งส�วันหน2�งของให(ค�าตอบั แทินในการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ราชการเทิ�าน�$น แต�ย์�งเป็ นส��งทิ#�ช�วัย์ส�งเสร�มขวั�ญและก3าล�งใจให(เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐสามารถป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ราชการได(อย์�างม#ป็ระส�ทิธิ�ภาพื้และผู้<กพื้�นให(อย์<�ป็ฏิ�บั�ต�ราชการต�อไป็ได(นานอ#กด(วัย์

13.1 ความรุ# เบุ�4องติ นเก��ย่วก�บุความส�มพ�นธ)รุะหว�างรุ�ฐก�บุเจั าหน าทำ��ของรุ�ฐ

1. เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐเป็ นทิร�พื้ย์ากรอย์�างหน2�งของร�ฐ ทิ#�เป็ นหน2�งในสามขององค�ป็ระกอบัของการบัร�หารงานและม#บัทิบัาทิส3าค�ญทิ#�ทิ3าให(การด3า เน�นงานขององค�การม#ป็ระส�ทิธิ�ภาพื้และบัรรล�ผู้ลตามวั�ตถ�ป็ระสงค�

2. เน��องจากหน�วัย์งานของร�ฐม#ล�กษณ์ะของหน(าทิ#�และควัามร�บัผู้�ดชอบัแตกต�างก�น เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐทิ#�ร �บัผู้�ดชอบัด3าเน�นการจ2งแบั�งออกเป็ นหลาย์ป็ระเภทิทิ�$งทิ#�เป็ นเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐแทิ(ๆ และพื้น�กงานของร�ฐวั�สาหก�จ

13.1.1 ความหมาย่และความส�าค�ญของเจั าหน าทำ��ของรุ�ฐ

อธิ�บัาย์ควัามหมาย์ของข(าราชการข(าราชการหมาย์ถ2งเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐทิ#�ป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#� ใน

กระทิรวังทิบัวังกรม ม#ควัามร�บัผู้�ด ชอบัในการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�เพื้��อให(บัร�การแก�ป็ระชาชนโดย์ไม�หวั�งผู้ลตอบัแทิน นอกจากเง�นเด�อนและสวั�สด�การตามสมควัรแห�งฐานะ

อธิ�บัาย์ควัามส3าค�ญของข(าราชการทิ#�ม#ต�อองค�กร

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

101

Page 102: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

ข(าราชการเป็ นทิร�พื้ย์ากรของร�ฐทิ#�เป็ นหน2�งในสามขององค�ป็ระกอบัขององค�การ และเป็ นองค�ป็ระกอบัทิ#�ม#บัทิบัาทิส3าค�ญทิ#�ทิ3าให(ด3าเน�นงานขององค�กรม#ป็ระส�ทิธิ�ภาพื้ และบัรรล�ผู้ลตามวั�ตถ�ป็ระสงค�

13.1.2 ปรุะเภทำของเจั าหน าทำ��ของรุ�ฐป็ระเภทิของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐพื้ร(อมทิ�$งย์กต�วัอย์�างในป็Dจจ�บั�นเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐม# 13 ป็ระเภทิ ด�งต�วัอย์�างเช�น1)ข(าราชการการเม�อง2)ข(าราชการพื้ลเร�อน3)ข(าราชการทิหาร4)ข(าราชต3ารวัจ5)ข(าราชการฝ่6าย์ต�ลาการ

13.2 ล�กษณะของความส�มพ�นธ)รุะหว�างรุ�ฐก�บุเจั าหน าทำ��ของรุ�ฐ

1. ร�ฐม#หน(าทิ#�จ3าแนกต3าแหน�งในกระทิรวังทิบัวัง กรม โดย์ย์2ดถ�อหน(าทิ#�ควัามร�บัผู้�ดชอบัและควัามย์ากง�าย์ของต3าแหน�งเป็ นส3าค�ญในการก3าหนดอ�ตราเง�นเด�อนอย์�างเป็ นธิรรม และเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐก&ต(องม#ควัามร�บัผู้�ดชอบัต�อหน(าทิ#�ในอ�นทิ#�จะป็ฏิ�บั�ต�งานให(ส3าเร&จผู้ลตามนโย์บัาย์ทิ#�ร �ฐวัางไวั(

2. ร�ฐม#ควัามส�มพื้�นธิ�ก�บัเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ ในการจ�าย์ค�าตอบัแทินเป็ นเง�นเด�อนการสวั�สด�การ และป็ระโย์ชน�เก�$อก<ลอ��นๆ ทิ#�อาจทิ3าให(เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐสามารถด3ารงช#พื้อย์<�ได(ตามสมควัรแก�ฐานะ

3. เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐม#ข(อจ3าก�ดในทิางการเม�อง ในการทิ#�จะร�กษาควัามเป็ นกลางในทิางการเม�องอย์�างเคร�งค�ด โดย์ไม�ฝ่Dกใฝ่6พื้รรคการเม�อง หร�อน�กการเม�องฝ่6าย์ใดฝ่6าย์หน2�ง และจะไม�ย์อมให(ระบับัการเม�องม#อ�ทิธิ�พื้ลการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�

13.2.1 ความส�มพ�นธ)เก��ย่วก�บุติ�าแหน�งหน าทำ��

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

102

Page 103: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

ล�กษณ์ะควัามส�มพื้�นธิ�ระหวั�างร�ฐและเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐเก#�ย์วัก�บัต3าแหน�งหน(าทิ#�

ร �ฐ และ เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐม#ควัามส�มพื้�นธิ�เก#�ย์วัก�บัต3าแหน�งหน(าทิ#�ในการป็ฏิ�บั�ต�ตอบัแทินก�นโดย์ร�ฐร�บัผู้�ดชอบัทิ#�จะก3าหนดหล�กการเก#�ย์วัก�บัต3าแหน�ง ส3าหร�บัเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐและเจ(าหน(าทิ#� ของร�ฐจะร�บัผู้�ดชอบัในการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ตามต3า แหน�งทิ#�ร �ฐก3า หนด เพื้�� อป็ระโย์ชน�ของการบัร�หารราชการ

(ก) ในส�วันทิ#�เก#�ย์วัก�บัร�ฐ ตามระบับัจ3าแนกต3าแหน�งร�ฐม#ควัามส�มพื้�นธิ�ก�บัเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐโดย์การจ3าแนกต3าแหน�งงานราชการ และก3าหนดหน(าทิ#�และควัามร�บัผู้�ดชอบัของต3าแหน�งน�$น

(ข) ในส�วันทิ#�เก#�ย์วัก�บัเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐต(องต�$งใจป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#� และร�กษาวั�น�ย์ข(าราชการโดย์เคร�งคร�ด

13.2.2 ความส�มพ�นธ)ทำางเศึรุษฐก*จัการก3าหนดค�าตอบัแทินส3าหร�บัเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ ในการป็ฏิ�บั�ต�

หน(าทิ#�ม#หล�กเกณ์ฑ์�อย์�างไรการก3าหนดค�าตอบัแทินเป็ นเง�นเด�อนส3าหร�บัเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ

ร�ฐพื้�จารณ์าก3าหนดโดย์ถ�อหล�กควัามเสมอภาค ย์2ดเอาหน(าทิ#�ควัามร�บัผู้�ดชอบั และควัามย์ากง�าย์ของงานส3าหร�บัต3าแหน�งเป็ นหล�กส3าค�ญ

เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐควัรป็ฏิ�บั�ต�อย์�างไรเพื้��อแก(ป็Dญหาควัามเส��อมสภาพื้ของภาวัะเศรษฐก�จทิ#�ม#ผู้ลกระทิบัต�อป็ระส�ทิธิ�ภาพื้ของการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�

การทิ#�ร �ฐห�วังใย์สภาวัะเศรษฐก�จของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐและครอบัคร�วั เพื้ราะเห&นวั�าเป็ นส��งส3าค�ญส3าหร�บัอาช#พื้ แต�ถ(าหากเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐจะม�วัรอให(ร�ฐช�วัย์เหล�อในด(านน#$ โดย์ทิ#�เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐไม�ให(ควัามร�วัมม�อช�วัย์เหล�อแก�ร�ฐบั(าง ส�กวั�นหน2�งร�ฐคงไม�สามารถป็ร�บัภาวัะเศรษฐก�จของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐได(ต�อไป็อ#ก ด�งน�$นเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐจ2งต(องให(ควัามร�วัมม�อช�วัย์เหล�อร�ฐโดย์ การป็ระหย์�ด โดย์“ ”

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

103

Page 104: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

วัางแผู้นการครองช#พื้ของตนเองให(สอดคล(องก�บัราย์ได(ทิ#�ได(ร�บัอย์<�ก&อาจเป็ นทิางหน2�งทิ#�จะช�วัย์เหล�อร�ฐได(

13.2.3 ความส�มพ�นธ)ทำางการุเม�องอธิ�บัาย์ควัามส�มพื้�นธิ�ของร�ฐก�บัเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐทิางการ

เม�องควัามส�มพื้�นธิ�ของร�ฐก�บัเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐทิางการเม�อง ค�อ

ควัามเป็ นกลางทิางการเม�อง เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐต(องร�กษาควัามเป็ นกลางทิางการเม�องอย์�างเคร�งคร�ดไม�ฝ่Dกใฝ่6ทิางการเม�องพื้รรคใดพื้รรคหน2�ง หร�อน�กการเม�องคนใดคนหน2�ง และต(องไม�ย์อมร�บัระบับัการเม�องม#อ�ทิธิ�พื้ลเหน�อการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ราชการ

13.3 การุด�า เน*นการุติามกฎหมาย่เก��ย่วก�บุการุสรุรุหาข ารุาชการุ

1. เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐเป็ นองค�ป็ระกอบัส3าค�ญของการบัร�หารหน�วัย์งานของร�ฐ เพื้ราะเป็ นผู้<( ด3าเน�นการตามหน(าทิ#�เพื้��อให(การบัร�หารงานเป็ นผู้ลส3าเร&จตามวั�ตถ�ป็ระสงค�ของหน�วัย์งาน และเป็ นผู้<(ใช(ทิร�พื้ย์ากรในการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�

2. ระบับัการสรรหาข(าราชการด3าเน�นการไป็ตามหล�กพื้�$นฐานแห�งระบับัค�ณ์ธิรรมโดย์ค3าน2งถ2งการให(เสมอภาคในโอกาส ย์2ดหล�กควัามย์�ต�ธิรรมตามควัามร< (ควัามสามารถ และการแต�งต�$งบั�คคลในต3าแหน�งทิ#�เหมาะสม

3. แหล�งส3าหร�บัสรรหาบั�คคลเข(าร�บัราชการได(แก�มหาวั�ทิย์าล�ย์ และโรงเร#ย์นทิ��วัไป็ และโรงเร#ย์นทิ#�ส�งก�ดอย์<�ในส�วันราชการต�างๆ

4. วั�ธิ#การสรรหาบั�คคลเข(าร�บัราชการด3าเน�นการหลาย์วั�ธิ#ค�อการสอบัการค�ดเล�อก และการให(ทิ�น การศ2กษาและการใช(วั�ธิ#การใดในการสรรหาบั�คคลย์�อมเป็ นไป็ตามควัามต(องการของทิางราชการ

13.3.1 ความจั�า เป9นและความส�า ค�ญในการุสรุรุหาข ารุาชการุสอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

104

Page 105: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

อธิ�บัาย์ควัามจ3าเป็ นและควัามส3าค�ญในการสรรหาเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ

เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐเป็ นป็Dจจ�ย์ส3าค�ญล3าด�บัแรกในการบัร�หาร และเป็ นผู้<(ซึ่2�งสามารถทิ3าให(ก�จกรรมของหน�วัย์งานส3าเร&จหร�อไม� ด�งน�$นในการบัร�หารงานบั�คคลจ2งม��งถ2งการทิ#�จะให(ได(บั�คคลทิ#�ม#ควัามร< (ควัามสามารถส<งมาป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#� และเม��อได(มาแล(วัก&ต(องจ�ดให(ร�บัผู้�ดชอบัในงานทิ#�เหมาะ สมก�บัควัามร< (ควัามสามารถของบั�คคลน�$นการสอบั และการค�ดเล�อกบั�คคลเข(าร�บัราชการเก�อบัจะเป็ นหน(าทิ#�อ�นเด#ย์วัทิ#�ส3าค�ญของร�ฐในการสรรหาบั�คคลเข(าร�บัราชการ

13.3.2 รุะบุบุของการุสรุรุหาเจั าหน าทำ��ของรุ�ฐป็ระเทิศไทิย์ การสรรหาบั�คคลเข(าร�บัราชการควัรด3าเน�นการ

ตามระบับัใด จ2งเหมาะสมการสรรหาทิ#�ได(ก3าหนดเป็ นแนวัทิางป็ฏิ�บั�ต�อย์<�ในป็ระเทิศไทิย์

ซึ่2�ง ก.พื้. ได(ก3าหนดให(กระทิรวัง ทิบัวัง กรม หร�อจ�งหวั�ด ย์2ดถ�อเป็ นแนวัป็ฏิ�บั�ต�ค�อ

1)การก3าหนดหล�กเกณ์ฑ์�และวั�ธิ#การเก#�ย์วัก�บักรณ์#ทิ#�ม#เหต�พื้�เศษซึ่2�งอาจค�ดเล�อกบั�คคลเข(าร�บัราชการได(โดย์ไม�จ3า เป็ นต(องด3าเน�นการสอบัแข�งข�น

2)การก3าหนดวั�ธิ#การด3าเน�นการเก#�ย์วัก�บัการค�ดเล�อกเพื้��อเล��อนข(าราชการพื้ลเร�อนข2$นแต�งต�$งให(ด3ารงต3าแหน�งในระด�บัส<งข2$น โดย์ให(ผู้<(ด3าเน�นการค�ดเล�อกพื้�จารณ์าด3าเน�นการค�ดเล�อกโดย์วั�ธิ#การป็ระเม�นบั�คคลตามแบับัทิ#� ก.พื้. ก3าหนด

13.3.3 แหล�งส�าหรุ�บุสรุรุหาบุ�คคลเข ารุ�บุรุาชการุแหล�งส3าหร�บัสรรหาบั�คคลเข(าร�บัราชการม#ทิ#�ใดบั(างแหล�งส3าหร�บัสรรหาบั�คคลเข(าร�บัราชการค�อ1)มหาวั�ทิย์าล�ย์ และโรงเร#ย์นสาม�ญ

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

105

Page 106: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

2) โรงเร#ย์นทิ#�กระทิรวัง ทิบัวัง กรม จ�ดต�$งข2$นเพื้�� อผู้ล�ตบั�คลากรซึ่2�งม#ควัามร< (ควัามสามารถเฉพื้าะอย์�างทิ#�จะป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ในกระทิรวัง ทิบัวัง กรม น�$น

3)การให(ทิ�นการศ2กษาของร�ฐบัาลและของทิ�นเล�าเร#ย์นหลวัง

13.3.4 ว*ธ�การุสรุรุหาบุ�คคลเข ารุ�บุรุาชการุวั�ธิ#การสรรหาบั�คคลเข(าร�บัราชการม#ก#�วั�ธิ# แต�ละวั�ธิ#น3ามาใช(ใน

กรณ์#ใดบั(างวั�ธิ#การสรรหาบั�คคลเข(าร�บัราชการม#สามวั�ธิ#ค�อ1)การสอบั แบั�งออกเป็ นสองป็ระเภทิค�อการสอบัแข�งข�น ใช(

ส3าหร�บัการสรรหาบั�คคลเข(าร�บัราชการในต3าแหน�งระด�บัต3�า และการสอบัค�ดเล�อก ใช(ส3าหร�บักรณ์#การสอบัเพื้��อเล�อนข(าราชการให(ด3ารงต3าแหน�งส<งข2$น

2)การค�ดเล�อก การค�ดเล�อกบั�คคลเข(าร�บัราชการจะกระทิ3าในกรณ์#ทิ#�ม#เหต�พื้�เศษตามทิ#� ก.พื้. ก3าหนด

3)การให(ทิ�นการศ2กษา ใช(ส3าหร�บักรณ์#การสอบัแข�งข�นเพื้��อร�บัทิ�นของร�ฐบัาล และทิ�น เล�าเร#ย์นหลวัง

13.4 การุด�าเน*นการุติามกฎหมาย่เก��ย่วก�บุการุบุรุรุจั�และแติ�งติ�4งข ารุาชการุ

1. การบัรรจ�และการแต�งต�$งข(าราชการ เป็ นการก3าหนดให(บั�คคลทิ#�ได(ผู้�านกระบัวันการสรรหาข(าราชการด3า รงต3า แหน�งตามระบับัค�ณ์ธิรรม โดย์การพื้�จารณ์าถ2งควัามร< (ควัามสามารถของผู้<(น� $นให(เหมาะสมก�บัต3าแหน�งทิ#�ได(ร�บัแต�งต�$ง

2. การบัรรจ�และแต�งต�$งม#ควัามส3าค�ญย์��งต�อการบัร�หารงานของส�วันราชการ เพื้ราะการบัรรจ�และแต�งต�$งให(บั�คคลด3ารงต3าแหน�งทิ#�ม#หน(าทิ#�ควัามร�บัผู้�ดชอบัตรงก�บัควัามร< (ควัามสามารถของผู้<(น� $น ย์�อมทิ3าให(การป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ม#ป็ระส�ทิธิ�ภาพื้

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

106

Page 107: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

3. วั�ธิ#การบัรรจ�และแต�งต�$งข(าราชการพื้ลเร�อนเข(าร�บัราชการจะบัรรจ�จากผู้<(ซึ่2�งสอบัแข�งข�นได( และต(องผู้�านการทิดลองการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ราชการตามระย์ะเวัลาทิ#�กฎหมาย์ก3าหนด

4. ป็Dญหาและอ�ป็สรรคของการบัรรจ�และแต�งต�$งข(าราชการให(ด3ารงต3าแหน�งม#มากโดย์เฉพื้าะผู้<(ซึ่2�งได(ร�บัค3าส��งบัรรจ�และแต�งต�$งในส�วันภ<ม�ภาค ในกรณ์#สอบัรวัม

13.4.1 ห ล� ก เ ก ณ ฑ์) แ ล ะ ว*ธ� ก า รุ บุ รุ รุ จั� แ ล ะ แ ติ� ง ติ�4 งข ารุาชการุ

อธิ�บัาย์หล�กเกณ์ฑ์�และวั�ธิ#การบัรรจ�และแต�งต�$งข(าราชการการบัรรจ�และแต�งต�$งบั�คคลเข(าร�บัราชการ ต(องด3าเน�นการให(

เหมาะสมก�บัควัามร< (ควัาม สามารถกล�าวัค�อผู้<(ซึ่2�งได(ร�บับัรรจ�และแต�งต�$งให(ด3ารงต3าแหน�งข(าราชการพื้ลเร�อนต3าแหน�งใดต(องม#ค�ณ์สมบั�ต�เหมาะสมส3าหร�บัต3าแหน�งน�$น และต(องม#ควัามเสมอภาคในโอกาสเทิ�าเทิ#ย์มก�น กล�าวั ค�อการด3าเน�นการสอบัแข�งข�$นเข(าร�บัราชการ และการบัรรจ�แต�งต�$งเร#ย์งตามล3าด�บัทิ#�ในบั�ญช#ของผู้<(สอบัแข�งข�นได(

13.4.2 ป<ญหาเก��ย่วก�บุการุบุรุรุจั�และแติ�งติ�4งข ารุาชการุวั�เคราะห�หล�กเกณ์ฑ์� และวั�ธิ#การของการบัรรจ�แต�งต�$ง

ข(าราชการพื้ลเร�อนสาม�ญให(ด3ารงต3าแหน�งข(าราชการในระบับัราชการไทิย์ ย์กต�วัอย์�างป็Dญหากรณ์#น#$

หากพื้�จารณ์าหล�กเกณ์ฑ์�และวั�ธิ#การเก#�ย์วัก�บัการบัรรจ� และแต�งต�$งข(าราชการพื้ลเร�อนสาม�ญให(ด3ารงต3าแหน�งข(าราชการในระบับัราชการไทิย์ทิ#�ก3าหนดไวั(ในกฎหมาย์ จะเห&นวั�าม#ข(อก3า หนดทิ#�เหมาะสมก�บัแนวัควัามค�ดในระบับัค�ณ์ธิรรม แต�ในทิางป็ฏิ�บั�ต�ม�กจะม#ป็Dญหามากเพื้ราะระบับัราชการไทิย์ในป็Dจจ�บั�นก3าหนดให(อ3านาจแก�ผู้<(บั�งค�บับั�ญชามากในการใช(ด�ลพื้�น�จ เก#�ย์วัก�บัการบัรรจ�แต�งต�$งข(าราชการพื้ลเร�อนสาม�ญ หากน3าเอาหล�กเกณ์ฑ์�และวั�ธิ#การทิ#�กฎหมาย์ก3าหนดไวั(ไป็ด3าเน�น การโดย์ม�ชอบั ไม�วั�าจะโดย์เจตนาหร�อไม�ก&ตาม ย์�อมก�อให(เก�ดผู้ลเส#ย์หาย์ต�อระบับัราชการไทิย์ทิ�$งส�$นสอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

107

Page 108: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

13.5 การุด�า เน*นการุติามกฎหมาย่ทำ�� เก��ย่วก�บุการุพ�ฒนาข ารุาชการุ

1. การพื้�ฒนาเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐเป็ นการฝ่Kกอบัรมเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ เพื้��อเพื้��มพื้<นควัามร< (ควัาม สามารถและสร(างทิ�ศนคต�ทิ#�ด#ในการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ทิ3าให(เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐสามารถก(าวัทิ�นควัามเจร�ญ ก(าวัหน(าทิางวั�ชาการทิ#�เป็ล#�ย์นแป็ลงไป็ และสามารถใช(วั�ธิ#การใหม�ๆตลอดจนส��งแวัดล(อมทิ#�ช�วัย์ให(การทิ3างานม#ป็ระส�ทิธิ�ภาพื้อย์<�เสมอ

2. ป็ระเภทิของการพื้�ฒนาเจ(าหน(าทิ#�ได(แก� การฝ่Kกอบัรมก�อนเข(าป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�และการฝ่Kกอบัรมระหวั�างการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�

3. การฝ่Kกอบัรมอาจด3าเน�นการได(สามร<ป็แบับัค�อ แบับับัรรย์าย์ แบับัส�มมนา และแบับัผู้สม

4. การฝ่Kกอบัรมเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐม#ทิ�$งผู้ลด#และผู้ลเส#ย์ ส�วันราชการซึ่2�งจ�ดการฝ่Kกอบัรมต(องระม�ดระวั�งในการด3าเน�นการ โดย์เฉพื้าะเจ(าหน(าทิ#�ทิ#�จ�ดด3าเน�นการฝ่Kกอบัรมต(องม#ควัามร< (ควัามเข(าใจในนโย์บัาย์ของส�วันราชการ และวั�ธิ#การฝ่Kกอบัรม

13.5.1 ความหมาย่และความส�าค�ญของการุพ�ฒนาเจั าหน าทำ��ของรุ�ฐ

อธิ�บัาย์ควัามหมาย์และควัามส3าค�ญของการพื้�ฒนาเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ

การพื้�ฒนาเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐเป็ นการฝ่Kกอบัรมเพื้��อเพื้��มพื้<นควัามร< (ควัามสามารถ และสร(าง สรรค�ทิ�ศนคต�ทิ#�ด#ให(แก�เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐในการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#� ซึ่2�งทิ3าให(เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐได(ร�บัควัามร< (ใหม�ๆ และสามารถน3าไป็ใช(ในการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ให(ม#ป็ระส�ทิธิ�ภาพื้ด#ย์��งข2$น

13.5.2 ปรุะเภทำของการุพ�ฒนาเจั าหน าทำ��ของรุ�ฐการพื้�ฒนาเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐม#ก#�ป็ระเภทิการพื้�ฒนาเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐม#สองป็ระเภทิค�อ1)การฝ่Kกอบัรมก�อนเข(าป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

108

Page 109: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

2)การฝ่Kกอบัรมระหวั�างป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�

13.5.3 รุ#ปแบุบุของการุฝ่Cกอบุรุมการฝ่Kกอบัรมม#ก#�ร<ป็แบับั ร<ป็แบับัใดทิ#�เห&นวั�าเหมาะสมการฝ่Kกอบัรมม#สามร<ป็แบับั ค�อ1)การบัรรย์าย์2)การส�มมนา3)แบับัผู้สมส3าหร�บัควัามเหมาะสมน�$น การฝ่Kกอบัรมแบับัผู้สมน#$ม#ควัาม

เหมาะสมส3าหร�บัการพื้�ฒนาข(าราชการ เพื้ราะผู้<(เข(าร�บัการฝ่Kกอบัรมทิ�กคนได(ทิราบัป็Dญหาทิางป็ฏิ�บั�ต� และวั�ธิ#การแก(ป็Dญหาของส�วันราชการอ��นด(วัย์

13.5.4 ผ่ลของการุพ�ฒนาเจั าหน าทำ��ของรุ�ฐวั�เคราะห�ผู้ลของการพื้�ฒนาเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐการพื้�ฒนาข(าราชการม#ผู้ลกระทิบัต�อควัามส�มพื้�นธิ�ระหวั�างร�ฐ

และข(าราชการทิ�$งในทิางด#และทิางเส#ย์ด�งน#$ผู้ลด#ของการพื้�ฒนาเจ(าหน(าทิ#�ร �ฐก.ข(าราชการทิ�กระด�บัสามารถวั�เคราะห�ตนเองได(วั�าตนม#

ควัามร�บัผู้�ดชอบัต�อต3าแหน�งและหน(าทิ#�เพื้#ย์งใดข. ข(าราชการทิ�กคนสามารถทิราบัป็Dญหา และอ�ป็สรรคทิ#�ทิ3าให(

การป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ไม�ส3าเร&จล�ล�วังไป็ตามเป็Iาหมาย์ ทิราบัถ2งการแก(ไขป็Dญหา

ค.ทิ3าให(ข(าราชการได(ร�บัควัามร< (ใหม�เก#�ย์วัก�บัระเบั#ย์บัแบับัแผู้นของราชการ และสามารถช#$แจงให(ผู้<(อ��นทิราบัด(วัย์

ง. ทิ3าให(เป็ล#�ย์นทิ�ศนคต�ในการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#� ก�อให(เก�ดควัามผู้<กพื้�นก�บัต3าแหน�งหน(าทิ#�และม#ควัามกระต�อร�อร(นในการป็ฏิ�บั�ต�งาน

จั. น3าเอาวั�ธิ#การใหม�ๆทิ#�ได(จากการฝ่Kกอบัรมไป็ป็ฏิ�บั�ต�ในส�วันราชการ ทิ3าให(การป็ฏิ�บั�ต�งานม#ป็ระส�ทิธิ�ภาพื้ส<ง

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

109

Page 110: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

ฉั.ทิ3า ให(เก�ดควัามเข(าใจและม#มน�ษย์�ส�มพื้�นธิ�ทิ#�ด#ต�อก�นในระหวั�างป็ฏิ�บั�ต�ราชการ

ช.การป็ฏิ�บั�ต�งานจะถ<กต(องสมบั<รณ์�เป็ นมาตรฐานเด#ย์วัก�นผู้ลเส#ย์ของการพื้�ฒนาเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐก.ร�ฐต(องเส#ย์ค�าใช(จ�าย์เพื้��มส<งในการจ�ดฝ่Kกอบัรม จ3านวัน

มากข. การฝ่Kกอบัรมกลาย์เป็ นเวัทิ#ระบัาย์ควัามกดด�นของ

ข(าราชการ หากผู้<(เข(าร�บัฝ่Kกอบัรมข(าราชการต�างระด�บั เพื้ราะสามารถวั�เคราะห�วั�จารณ์�ป็Dญหาทิางป็ฏิ�บั�ต�เก#�ย์วัก�บัพื้ฤต�กรรมของผู้<(บั�ง ค�บับั�ญชาได(อย์�างเต&มทิ#�

ค. เป็ นเวัทิ#ในการโต(คารมระหวั�างผู้<(เข(าร�บัการฝ่Kกอบัรมด(วัย์ก�นเอง ระหวั�างผู้<( เข(าร�บัการฝ่Kกอบัรมก�บัวั�ทิย์ากร เพื้ราะต�างม#ป็ระสบัการณ์�ในการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�มาแล(วั

ง. ข(าราชการช�$นผู้<(ใหญ�ม#ควัามค�ดฝ่Dงใจวั�าตนเป็ นข(าราชการช�$นผู้<(ใหญ� ม#หน(าทิ#�การงานส<งแล(วั ไม�น�าจะม#ใครมาอบัรมส��งสอนอ#ก บั�คคลเหล�าน#$ม�กจะป็ระพื้ฤต�ตนในทิางไม�สน�บัสน�นการฝ่Kกอบัรม

จั. การฝ่Kกอบัรมม�กส<ญเป็ล�า หากข(าราชการระด�บัส<งไม�ย์อมร�บัถ2งควัามส3าค�ญของการฝ่Kกอบัรม และไม�ย์อมเป็ล#�ย์นทิ�ศนคต�เด�มทิ#�ม#ต�อส3าน�กงาน

13.6 การุด�าเน*นการุติามกฎหมาย่เก��ย่วก�บุว*น�ย่แก�รุาชการุ1. วั�น�ย์ข(าราชการพื้ลเร�อน เป็ นแบับัแผู้นควัามป็ระพื้ฤต�ทิ#�ก3าหนด

ให(ข(าราชการพื้ลเร�อนพื้2งป็ฏิ�บั�ต�หร�อละเวั(นการป็ฏิ�บั�ต�และควับัค�มข(าราชการให(ป็ระพื้ฤต�ด#หร�อป็ฏิ�บั�ต�ตามทิ#�กฎหมาย์ก3าหนด

2. วั�น�ย์ข(าราชการพื้ลเร�อนม#ควัามส3าค�ญต�อร�ฐบัาลอย์�างมากในการบัร�หารของป็ระเทิศและถ�อเป็ นป็Dจจ�ย์ส3าค�ญทิ#�จะช�วัย์ให(การป็ฏิ�บั�ต�ราชการม#ป็ระส�ทิธิ�ภาพื้

3. การด3าเน�นการเก#�ย์วัก�บัการร�กษาวั�น�ย์ข(าราชการ กระทิ3าได(ในสองร<ป็แบับักล�าวัค�อ การร�กษาวั�น�ย์ในทิางเสร�มสร(างโดย์วังใจให(ทิ�ก

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

110

Page 111: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

คนป็ฏิ�บั�ต�ตามวั�น�ย์ข(าราชการโดย์สม�ครใจ และการร�กษาวั�น�ย์ในทิางป็ราบัป็รามลงโทิษ

4. การด3าเน�นการทิางวั�น�ย์ม#ผู้ลกระทิบัต�อการบัร�หารงานของส�วันราชการ สถานภาพื้ทิางการเม�อง และภาวัะเศรษฐก�จของร�ฐ

13.6.1 ความหมาย่และความส�าค�ญของว*น�ย่ข ารุาชการุควัามหมาย์ของวั�น�ย์ข(าราชการวั�น�ย์ข(าราชการเป็ นแบับัแผู้นของควัามป็ระพื้ฤต� ทิ#�ก3าหนดให(

ข(าราชการพื้ลเร�อนพื้2งควับัค�มตนเองและควับัค�มผู้<(ใต(บั�งค�บับั�ญชาให(ป็ระพื้ฤต�ป็ฏิ�บั�ต�ตาม

ควัามส3าค�ญของวั�น�ย์ข(าราชการวั�น�ย์เป็ นส��งส3าค�ญทิ�$งแก�ส�วันต�วัของข(าราชการและส�วันรวัม

ของหน�วัย์งาน เพื้ราะวั�น�ย์ด#จะน3าข(าราชการและหน�วัย์งานไป็ส<�ควัามด#ควัามจร�ง และทิ3าให(ป็ระชาชนม#ศร�ทิธิาต�อการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ราชการของข(าราชการ ถ(าวั�น�ย์เส��อมก&จะทิ3าให(ต�วัข(าราชการและหน�วัย์งานเส��อมลงไป็ด(วัย์

13.6.2 รุะบุบุการุรุ�กษาว*น�ย่ข ารุาชการุวั�เคราะห�ระบับัการร�กษาวั�น�ย์ข(าราชการการร�กษาวั�น�ย์ข(าราชการม#วั�ธิ#ป็ฏิ�บั�ต�อย์<�สองแบับัค�อ การ

ร�กษาวั�น�ย์ในทิางเสร�มสร(าง และการร�กษาวั�น�ย์ในทิางป็ราบัป็รามลงโทิษ

การร�กษาวั�น�ย์ในทิางเสร�มสร(างก�อให(เก�ดควัามร�บัผู้�ดชอบั และเป็ นวั�ถ#ทิางทิ3าให(การบัร�หาร งานส�มฤทิธิ�Fผู้ลส�วันการร�กษาวั�น�ย์ในทิางป็ราบัป็รามลงโทิษ นอกจากจะไม�ช�วัย์ให(ม#ควัามร�เร��มแล(วัย์�งกล�บัทิ3าให(เก�ดควัามเกรงกล�วัและขาดควัามร�บัผู้�ดชอบั ในบัางคร�$งอาจทิ3าให(เก�ดการต�อต(าน หร�อไม�ให(ควัามร�วัมม�อในการป็ฏิ�บั�ต�งาน

13.6.3 การุด�าเน*นการุเก��ย่วก�บุการุรุ�กษาว*น�ย่ข ารุาชการุ

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

111

Page 112: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

อธิ�บัาย์การด3าเน�นการร�กษาวั�น�ย์ในทิางเสร�มสร(างและย์กต�วัอย์�าง

การด3าเน�นการร�กษาวั�น�ย์ในทิางเสร�มสร(าง เป็ นมาตรการทิ#�ม��งหน�กไป็ในทิางด<แลควัามป็ระพื้ฤต�ของกล��มคนโดย์วั�ธิ#จ<งใจให(ทิ�กคนป็ฏิ�บั�ต�ตามวั�น�ย์โดย์สม�ครใจ การด3าเน�นการการร�กษาวั�น�ย์ในทิางเสร�มสร(างทิ#�ส3าค�ญค�อ การบั�ญญ�ต�กฎหมาย์ ระเบั#ย์บัและข(อบั�งค�บัซึ่2�งม#ล�กษณ์ะทิ#�ใช(บั�งค�บัได(ทิ�$งผู้<(บั�งค�บับั�ญชาและข(าราชการ

อธิ�บัาย์การด3าเน�นการร�กษาวั�น�ย์ในทิางป็ราบัป็รามลงโทิษและย์กต�วัอย์�างป็ระกอบั

การด3าเน�นการการร�กษาวั�น�ย์ในทิางป็ราบัป็รามลงโทิษเป็ นมาตรการบั�งค�บัทิ#�ม��งไป็ในทิางควับัค�มควัามป็ระพื้ฤต�ราย์ต�วั ม#ล�กษณ์ะในทิางใช(อ3านาจบั�งค�บัให(ต(องป็ฏิ�บั�ต�ตาม การด3าเน�นการการร�กษาวั�น�ย์ในทิางป็ราบัป็รามลงโทิษทิ#�ส3าค�ญค�อ การลงโทิษ ซึ่2�งถ(าจะให(เป็ นผู้ลด#ก&ต(องด3าเน�นการด(วัย์หล�กเกณ์ฑ์�สามป็ระการค�อ ย์�ต�ธิรรม เป็ นธิรรม และฉ�บัพื้ล�น

13.6.4 ผ่ลของการุด�า เน*นการุของการุรุ�กษาว*น�ย่ข ารุาชการุ

การด3าเน�นการของการร�กษาวั�น�ย์ข(าราชการม#ผู้ลกระทิบัต�อก�จการหร�อภาวัการณ์�ใด

การด3าเน�นการของการร�กษาวั�น�ย์ม#ผู้ลกระทิบัต�อ1)การบัร�หารงานของส�วันราชการ2)สถานภาพื้ทิางการเม�อง3)ภาวัะเศรษฐก�จของร�ฐ

13.7 การุด�าเน*นการุเก��ย่วก�บุสว�สด*การุของเจั าหน าทำ��ของรุ�ฐ

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

112

Page 113: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

1. องค�การทิ#�ร �บัผู้�ดชอบัการจ�ดสวั�สด�การข(าราชการ ควัรเป็ นหน�วัย์งานกลางทิ#�ม#หน(าทิ#�ร �บัผู้�ด ชอบัในด(านวั�เคราะห� จ�ดมาตรฐานออกกฎระเบั#ย์บัต�างๆ เก#�ย์วัก�บัสวั�สด�การ

2. ร�ฐบัาลจ�ดป็ระเภทิของสวั�สด�การต�างๆ ข2$นโดย์พื้�จารณ์าถ2งควัามจ3า เป็ นแห�งการด3ารงช#พื้ของข(าราชการ เพื้�� อช�วัย์เหล�อม�ให(ข(าราชการม#ช#วั�ตควัามเป็ นอย์<�อย์�างล3าบัากย์ากแค(นจนเก�นไป็

3. การป็ร�บัป็ร�งสวั�สด�การข(าราชการจะสอดคล(องก�บัภาวัะของควัามจ3าเป็ น แห�งการด3ารงช#พื้ของข(าราชการ

13.7.1 องค)การุทำ�� รุ�บุผ่*ดชอบุการุจั�ดสว�สด*การุของข ารุาชการุ

หน�วัย์งานใดทิ#�ม#หน(าทิ#�ร �บัผู้�ดชอบัการจ�ดสวั�สด�การของข(าราชการ

หน�วัย์งานทิ#�ม#หน(าทิ#�ร �บัผู้�ดชอบัการจ�ดสวั�สด�การควัรให(เป็ นหน�วัย์งานกลาง ทิ#�สามารถวั�เคราะห�จ�ดมาตรฐานและออกกฎระเบั#ย์บัต�างๆ เก#�ย์วัก�บัสวั�สด�การโดย์ป็ระสานงานก�บัหน�วัย์งานระด�บักระทิรวัง และกรมได( ส3าหร�บัข(าราชการในป็ระเทิศไทิย์ หน�วัย์งานทิ#�ม#หน(าทิ#�ร �บัผู้�ดชอบัการจ�ดสวั�สด�การข(าราชการค�อ ส3าน�กงานคณ์ะกรรมการข(าราชการพื้ลเร�อน (ก.พื้.)

13.7.2 ปรุะเภทำของสว�สด*การุข ารุาชการุสวั�สด�การข(าราชการม#ก#�ป็ระเภทิสวั�สด�การข(าราชการม#สองป็ระเภทิค�อ1)การจ�ดระบับัเง�นเด�อนทิ#�ต(องสอดคล(องได(ส�ดส�วันก�บัอ�ตรา

ค�าครองช#พื้2)การให(ควัามช�วัย์เหล�อด(านสวั�สด�การอ��นๆ เช�น

- บั(านพื้�กอาศ�ย์- ค�าร�กษาพื้ย์าบัาล- ค�าเล�าเร#ย์นบั�ตร- เง�นเพื้��มช�วัย์เหล�อค�าครองช#พื้

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

113

Page 114: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

13.7.3 แนวทำางปรุ�บุปรุ�งสว�สด*การุข ารุาชการุเสนอควัามค�ดเห&นเก#�ย์วัก�บัการป็ร�บัป็ร�งสวั�สด�การข(าราชการ1)ป็ร�บัป็ร�งสวั�สด�การเด�มให(เหมาะสมก�บัภาวัะเศรษฐก�จทิ#�

เป็ล#�ย์นแป็ลงไป็ในทิางส<งข2$น2)จ�ดสวั�สด�การให(ทิ��วัถ2ง โดย์พื้�จารณ์าข(าราชการช�$นผู้<(น(อย์3)จ�ดสวั�สด�การทิ#�อย์<�อาศ�ย์ ให(ข(าราชการม#ส�ทิธิ�เบั�กค�าเช�าบั(าน

ได(ตามควัามเป็ นจร�ง ควัรจ�ดให(ก�บัข(าราชการทิ#�ร �บัราชการมาก�อน4)สน�บัสน�นจ�ดให(ม#พื้าหนะร�บัส�งในการเด�นทิางไป็ป็ฏิ�บั�ต�งาน

และให(จ�ดต�$งสหกรณ์�ออมทิร�พื้ย์� 5) ในการซึ่�$อผู้�อนบั(านให(ข(าราชการเบั�กเง�นเป็ นค�าผู้�อนช3าระ

บั(านได(เทิ�าทิ#�เป็ นจร�ง ช�วัย์ให(ข(าราชการม#บั(านพื้�กเป็ นของตนเอง

แบุบุปรุะเม*นผ่ลหน�วย่ทำ�� 13

1. เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐหมาย์ถ2ง บั�คคลซึ่2�งป็ฏิ�บั�ต�งานในหน�วัย์งานทิ#�ร �ฐก3าหนดให(ได(ร�บัเง�นจากงบัป็ระมาณ์หมวัดเง�นเด�อน

2. การสน�บัสน�นหล�กควัามเป็ นกลางทิางการเม�อง เป็ นล�กษณ์ะของควัามส�มพื้�นธิ�ทิางการเม�องระหวั�างร�ฐก�บัเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ

3. การสรรหาบั�คคลเข(าร�บัราชการทิ#�ด#น� $นต(องด3าเน�นการตามหล�กพื้�$นฐานแห�งระบับัค�ณ์ธิรรม หมาย์ควัามวั�า การสรรหาบั�คคลโดย์การให(ควัามเสมอภาคในโอกาส

4. แหล�งส3าหร�บัสรรหาบั�คคลเข(าร�บัราชการตามระบับัการสรรหาบั�คคลเข(าร�บัราชการตามระบับัการสรรหาแบับัตะวั�นตกค�อ สถาบั�นการศ2กษา

5. การบัรรจ�และแต�งต�$งตามต3าแหน�งทิ#�เหมาะสมก�บัควัามร< (ควัามสามารถ เป็ นหล�กเกณ์ฑ์�และวั�ธิ#การบัรรจ�และแต�งต�$งข(าราชการตามระบับัค�ณ์ธิรรม

6. การบัรรจ�และแต�งต�$งข(าราชการให(ด3ารงต3าแหน�งม�กเก�ดป็Dญหาข2$นในหน�วัย์งานของร�ฐเสมอ และเป็ นอ�ป็สรรคทิ#�ทิ3าให(ระบับัราชการ

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

114

Page 115: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

เส#ย์หาย์ค�อ ใช(หล�กเกณ์ฑ์�และวั�ธิ#การในกฎหมาย์เพื้��อป็ระโย์ชน�แก�ผู้<(สม�ครคนใดคนหน2�ง

7. ส3าน�กงาน ก . พื้ . เป็ นหน�วัย์งานร�บัผู้�ดชอบัในการพื้�ฒนาเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ

8. วั�ธิ#การร�กษาวั�น�ย์ทิ#�ได(ผู้ลด#ค�อ การร�กษาวั�น�ย์ในการเสร�มสร(างให(ป็ระพื้ฤต�ตามวั�น�ย์โดย์สม�ครใจ

9. การพื้�ฒนาบั�คคลก�อนเข( าร�บัต3า แหน�งหน( าทิ#� การงานม#วั�ตถ�ป็ระสงค� เพื้��อเพื้��มพื้<นควัามร< (และทิ�ศนะคต�ในการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ราชการ

10. การฝ่Kกอบัรมราชการกระทิ3า ได(หลาย์ร<ป็แบับั การฝ่Kกอบัรมแบับัทิ#�น�าจะให(ผู้ลด#ทิ#�ส�ดค�อ การบัรรย์าย์และการส�มมนาระหวั�างวั�ทิย์ากรและผู้<(เข(าฝ่Kกอบัรม

11. บั�คคลใดถ�อวั�าเป็ นข(าราชการ บั�คคลซึ่2�งป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ในกระทิรวังทิบัวังกรมโดย์ได(ร�บัเง�นเด�อนจากเง�นงบัป็ระมาณ์หมวัดเง�นเด�อน

12. การก3า หนดให(เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐได(ร�บัเง�นเด�อนตาม ต3าแหน�ง เป็ นล�กษณ์ะของควัามส�มพื้�นธิ�ระหวั�างร�ฐก�บัเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐทิางเศรษฐก�จในระบับัราชการ

13. “ระบับัการสรรหาบั�คคลเข(าร�บัราชการทิ#�ด# ต(องด3าเน�นการตามหล�กพื้�$นฐานแห�งระบับัค�ณ์ธิรรม หมาย์ควัามวั�า ” การสรรหาบั�คคลโดย์ค3าน2งถ2งควัามร< (ควัามสามารถทิ#�เหมาะสมก�บัต3าแหน�ง

14. สถาบั�นการศ2กษา เป็ นแหล�งส3าค�ญส3าหร�บัการสรรหาบั�คคลเข(าร�บัราชการตามระบับัสรรหาแบับัตะวั�นออก

15. การบัรรจ�และแต�งต�$งบั�คคลเข(าร�บัราชการตามระบับัค�ณ์ธิรรมม#หล�กเกณ์ฑ์� การบัรรจ�และแต�งต�$งผู้<(ม#ควัามร< (ควัามสามารถทิ3าให(เหมาะสมก�บัต3าแหน�ง

16. ป็Dญหาส3าค�ญส3าหร�บัเร��องการบัรรจ�และแต�งต�$งทิ#�ทิ3าให(เก�ดควัามเส#ย์หาย์ต�อระบับัราชการค�อ ผู้<(ม#อ3านาจส��งบัรรจ�และแต�งต�$งละเลย์ต�อบัทิบั�ญญ�ต�ของกฎหมาย์ทิ#�ก3าหนดให(ป็ฏิ�บั�ต�

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

115

Page 116: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

17. ส3าน�กงาน ก . พื้ . เป็ นหน�วัย์งานทิ#�ร �บัผู้�ดชอบัในการฝ่Kกอบัรมเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ

18. การพื้�ฒนาเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐให(ผู้ลด#แก�วังราชการค�อ เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐได(ร�บัควัามร< (ใหม�และม#ทิ�ศนคต�ทิ#�ด#ต�อทิางราชการ

19. การร�กษาวั�น�ย์ราชการในทิางป็ราบัป็ราม ต(องด3าเน�นการป็ราบัป็รามลงโทิษด(วัย์ควัามย์�ต�ธิรรมควัามเป็ นธิรรมและควัามฉ�บัพื้ล�น จ2งจะให(ผู้ลด#ในการร�กษาวั�น�ย์ข(าราชการ

20. การฝ่Kกอบัรมในร<ป็แบับัผู้สมโดย์การบัรรย์าย์และการส�มมนา ให(ผู้ลในการพื้�ฒนาค�อ ผู้<(เข(าฝ่Kกอบัรมได(ม#โอกาสแลกเป็ล#�ย์นควัามค�ดเห&นระหวั�างก�นเองและวั�ทิย์ากร

หน�วย่ทำ�� 14 การุควบุค�มการุใช อ�านาจัของเจั าหน าทำ��ของรุ�ฐ

1. การควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐเป็ นมาตรการหน2�งทิ#�จะป็Iองก�นม�ให(เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�โดย์ข�ดต�อกฎหมาย์ ระเบั#ย์บัและ กฎ อ�นจะทิ3าให(ส�ทิธิ�และป็ระโย์ชน�ของป็ระชาชนเส#ย์หาย์ ทิ�$งน#$เพื้�� อก�อให(เก�ดควัามสมด�ลระหวั�างอ3านาจของร�ฐก�บัส�ทิธิ�และป็ระโย์ชน�ของป็ระชาชน

2. การป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ แม(จะม#กฎหมาย์ทิ#�ก3า หนดกฎเกณ์ฑ์�และวั�ธิ#การเป็ นแนวัทิางป็ฏิ�บั�ต� ไวั( แต�ก&ควัร

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

116

Page 117: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

ระม�ดระวั�งด<แลให(เจ(าหน(าทิ#�น3าเอากฎเกณ์ฑ์�เหล�าน�$นไป็ใช(ในทิางทิ#�สมควัร

3. การควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐภาย์ในวังราชการ กระทิ3าได(หลาย์กระบัวันการเช�น การควับัค�มโดย์คณ์ะร�ฐมนตร# การควับัค�มตามล3า ด�บัช�$นการบั�งค�บับั�ญชาและการควับัค�มโดย์กระบัวันการบัร�หารงานบั�คคล

4. การควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐจากภาย์นอก กระทิ3า ได(โดย์กล��มผู้ลป็ระโย์ชน�ทิางเศรษฐก�จ และการเม�อง โดย์ร�ฐสภา โดย์พื้รรคการเม�อง โดย์ป็ระชาชน โดย์ตรง และส��อมวัลชน

14.1 ความรุ# เบุ�4องติ นเก��ย่วก�บุการุควบุค�มการุใช อ�านาจัของเจั าหน าทำ��ของรุ�ฐ

1. การควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ เป็ นมาตรการป็Iองก�นในระบับัการบัร�หารทิ#�ก3าหนดข2$นเพื้�� อม�ให(เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐป็ฏิ�บั�ต�งานโดย์ข�ดต�อกฎหมาย์ ระเบั#ย์บั และข(อบั�งค�บั หร�อทิ3าให(ส�ทิธิ�ของป็ระชาชนเส#ย์หาย์

2. การวัางระบับัการควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ ม#วั�ตถ�ป็ระสงค�เพื้��อให(เก�ดควัามสมด�ลระหวั�างอ3านาจของร�ฐ และส�ทิธิ�และป็ระโย์ชน�ของป็ระชาชน

3. การควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ ม#ผู้ลส�บัเน��องมาจากวั�วั�ฒนาการของการป็กครองป็ระเทิศจากระบับัพื้ระมหากษ�ตร�ย์�ไป็ส<�ระบับัการป็กครองป็ระชาธิ�ป็ไตย์ทิ#�ม#การมอบัอ3านาจการบัร�หารงานให(เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐสามารถป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ได(ตามล3าพื้�ง

14.1.1 ความหมาย่และว�ติถื�ปรุะสงค)ของการุควบุค�มการุใช อ�านาจัของเจั าหน าทำ��ของรุ�ฐ

อธิ�บัาย์ควัามหมาย์และวั�ตถ�ป็ระสงค�ของการควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ

การควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ เป็ นมาตรการป็Iองก�นระบับัการบัร�หารทิ#�ก3าหนดข2$นเพื้��อควัามควับัค�มการใช(ด�ลพื้�น�จสอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

117

Page 118: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

ของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐในการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#� ทิ�$งน#$โดย์ม#วั�ตถ�ป็ระสงค�จะทิ3า ให(เก�ดด�ลย์ภาพื้ระหวั�างการบัร�หารงานของร�ฐ ก�บัส�ทิธิ� และป็ระโย์ชน�ของป็ระชาชน

อธิ�บัาย์ควัามส3าค�ญของการควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ

เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐซึ่2�งป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ในหน�วัย์งานของร�ฐ ม#อ3านาจในการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ตามทิ#�เห&นสมควัรการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ของเจ(าหน(าทิ#� อาจก�อให(เก�ดควัามเส#ย์หาย์แก�ส�ทิธิ�และป็ระโย์ชน�ของป็ระชาชนเพื้��อม�ให(เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐด3าเน�นการด(านบัร�หารตามอ3าเภอใจ จ2งจ3าเป็ นต(องสร(างมาตรการของการควับัค�มการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ

14.1.2 ความเป9นมาของการุควบุค�มการุใช อ�านาจัของเจั าหน าทำ��รุ�ฐ

อธิ�บัาย์วั�วั�ฒนาการของการควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ

ในสม�ย์ทิ#�ป็ระเทิศต�างๆป็กครองด(วัย์ระบับักษ�ตร�ย์� กษ�ตร�ย์�ทิรงควับัค�มการใช(อ3านาจของข�นนางทิ#�ป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ต�างพื้ระเนตรพื้ระกรรณ์ด(วัย์พื้ระองค�เอง ต�อมาเม��อป็ระเทิศต�างๆ ได(ป็ฏิ�ร<ป็การป็กครองไป็ส<�ระบัอบัการป็กครองแบับัป็ระชาธิ�ป็ไตย์ ป็ระชาชนได(เข(ามาม#ส�วันร�วัมในการบัร�หารป็ระเทิศโดย์การเล�อกต�$งผู้<(แทินเข(าไป็บัร�หารป็ระเทิศ แต�ผู้<(บัร�หารกล�บัทิาร�ณ์โหดร(าย์ต�อป็ระชาชนเส#ย์จนป็ระชาชนทินไม�ได( จนต(องก�อจลาจลล(มล(างกล��มร�ฐบัาลผู้<(บัร�หารป็ระเทิศ และคณ์ะผู้<(ก�อการป็ฏิ�วั�ต�ก&ได(ต�$งกฎเกณ์ฑ์�ของการควับัค�มการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#� ของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐโดย์การบั�ญญ�ต�กฎหมาย์ ระเบั#ย์บัและข(อบั�งค�บัข2$นจนกลาย์เป็ นร�ฐสม�ย์ใหม� เร#ย์กวั�า น�ต�ร�ฐ“ ” นอกจากน#$ย์�งม#การจ�ดต�$งองค�กรข2$นทิ3าหน(าทิ#�ควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐอ#กด(วัย์

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

118

Page 119: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

อธิ�บัาย์ควัามเป็ นมาของการควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ

ในป็ระเทิศไทิย์น�บัแต�กร�งส�โขทิ�ย์ สม�ย์กร�งศร#อย์�ธิย์า จนถ2งตอนต(นกร�งร�ตนโกส�นทิรL � พื้ระมหากษ�ตร�ย์�ทิรงควับัค�มการใช(อ3านาจของข�นนางด(วัย์พื้ระองค�เอง ต�อมาในสม�ย์พื้ระบัาทิสม เด&จพื้ระจ�ลจอมเกล(าเจ(าอย์<�ห�วั ได(ทิรงป็ร�บัป็ร�งการบัร�หารป็ระเทิศให(สอดคล(องก�บัอารย์ธิรรมของป็ระเทิศตะวั�นตก โดย์จ�ดระเบั#ย์บับัร�หารออกเป็ นกระทิรวัง ทิบัวัง และกรม และทิรงตรากฎหมาย์ออกเพื้��อก3าหนดอ3านาจหน(าทิ#�ของส�วันราชการน�$น พื้ร(อมทิ�$งอ3านาจหน(าทิ#�ของผู้<(ซึ่2�งป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ในหน�วัย์งานน�$น จ2งน�บัได(วั�าเร��มม#การควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐแล(วั คร�$นเม��อป็ระเทิศไทิย์ได(เป็ล#�ย์นแป็ลงการป็กครองไป็ส<�ระบัอบัป็ระชาธิ�ป็ไตย์ โดย์ม#พื้ระมหากษ�ตร�ย์�เป็ นป็ระม�ข ก&ได(ป็ระกาศการใช(กฎหมาย์วั�าด(วัย์ระเบั#ย์บับัร�หารราชการแผู้�นด�นทิ#�วัางกฎเกณ์ฑ์�การป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ของกระทิรวังทิบัวังกรมไวั(ช�ดแจ(ง ซึ่2�งเป็ นการควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐในการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ไป็พื้ร(อมก�น

14.2 กลไกแห�งการุควบุค�มการุใช อ�านาจัของเจั าหน าทำ��ของรุ�ฐ

1. ในการควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ ม#กลไกส3าค�ญค�อ กฎหมาย์ทิ#�เป็ นแม�บัทิในการก3าหนดหล�กเกณ์ฑ์�และวั�ธิ#การในการควับัค�ม นอกจากน#$ย์�งม#มต�ของคณ์ะร�ฐมนตร#ทิ#�วัางแนวั ทิางให(เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐถ�อป็ฏิ�บั�ต�

2. ในการบัร�หารงานจะม#องค�กรบัร�หาร งานบั�คคลซึ่2�งเป็ นกลไกหน2�งทิ#�ม#หน(าทิ#�ควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ องค�กรเหล�าน#$แย์กย์(าย์ก�นส�งก�ดอย์<�ในส�วันราชการต�างๆ และร�บัผู้�ดชอบัควับัค�มการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐน�$นๆ

3. การแก(ไขป็Dญหาเก#�ย์วัก�บัการควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ ได(แก� การเคร�งค�ดต�อนโย์บัาย์ของร�ฐบัาล การต�$งหน�วัย์งาน

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

119

Page 120: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

ในส�วันราชการเพื้��อวั�เคราะห�การป็ฏิ�บั�ต�งานของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ การป็ร�บัป็ร�งแก(ไขกฎหมาย์เก#�ย์วัก�บัการป็ฏิ�บั�ต�ในการควับัค�มและการจ�ดต�$งองค�กรกลางการบัร�หารงานบั�คคล

14.2.1 การุควบุค�มการุใช อ�านาจัของเจั าหน าทำ��ของรุ�ฐโดย่กฎหมาย่

อธิ�บัาย์ ย์กต�วัอย์�างกฎหมาย์ทิ#�ใช(ควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐมา 2 ฉบั�บั

กฎหมาย์ทิ#�ใช(ควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐม#หลาย์ฉบั�บัเช�น

1)พื้ระราชบั�ญญ�ต�ระเบั#ย์บัข(าราชการพื้ลเร�อน พื้.ศ. 2518

2)ป็ระมวัลกฎหมาย์อาญา

วั�เคราะห�ควัามสมบั<รณ์�และควัามบักพื้ร�องของกฎหมาย์ทิ#�ใช(ควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ

กฎหมาย์ทิ#� ใช(ควับัค�มการใช(อ3า นาจของเจ(าหน(าทิ#�ร �ฐ ม#บัทิบั�ญญ�ต�ทิ#�สอดคล(องและร�บัก�นด#กล�าวัค�อ ให(คณ์ะกรรมการ ป็.ป็.ป็. เป็ นผู้<(คอย์ด<แลให(ม#การด3าเน�นการทิ�$งทิางอาญา และทิางวั�น�ย์ข(าราชการแก�เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐซึ่2�งใช(อ3านาจโดย์ม�ชอบั และให( ก.พื้.

เป็ นผู้<(คอย์ควับัค�มตรวัจสอบัการบัร�หารของร�ฐโดย์ทิ��วัหน(าก�น แต�การด3าเน�นการในทิางควับัค�มน�$นม#ข� $นตอนการด3าเน�นการมากมาย์และซึ่�บัซึ่(อนย์ากแก�การป็ฏิ�บั�ต�

14.2.2 การุควบุค�มการุใช อ�านาจัของเจั าหน าทำ��ของรุ�ฐ โดย่องค)กรุการุบุรุ*หารุ งานบุ�คคล

อธิ�บัาย์หน(าทิ#�และควัามร�บัผู้�ดชอบัทิ��วัไป็ขององค�กรทิ#�ทิ3าหน(าทิ#� ในการควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ร �ฐ

หน(าทิ#�และควัามร�บัผู้�ดชอบัทิ��วัไป็ขององค�กรทิ#�ทิ3า หน(าทิ#�ควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐม#สองป็ระการค�อ

1)การให(ค3าป็ร2กษาและการพื้�จารณ์าคด#ป็กครองสอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

120

Page 121: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

2)การให(ค3าป็ร2กษาแต�เพื้#ย์งป็ระการเด#ย์วั

อธิ�บัาย์ และ ย์กต�วัอย์�างองค�กรทิ#�ทิ3าหน(าทิ#�ควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐมา 3 องค�กร

องค�กรทิ#�ทิ3าหน(าทิ#�ควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐเช�น

1)กองเซึ่ย์ เดตาต�2)คณ์ะกรรมการข(าราชการพื้ลเร�อน (ก.พื้.)

3)คณ์ะกรรมการต�ลาการ (ก.ต)

14.2.3 การุแก ไขป<ญหาเก��ย่วก�บุการุควบุค�มการุใช อ�านาจัของเจั าหน าทำ��ของรุ�ฐ

อธิ�บัาย์มาตรการเสร�มทิ#�ช�วัย์ให(กลไกแห�งการควับัค�มการใช(อ3านาจ ของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐส�มฤทิธิ�Fผู้ล

มาตรการเสร�มทิ#�ช�วัย์ให(กลไกแห�งการควับัค�มการใช(อ3านาจ ของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐส�มฤทิธิ�Fผู้ลได(แก�

1)การเคร�งคร�ดต�อนโย์บัาย์ของร�ฐบัาล2)การต�$งหน�วัย์งานในส�วันราชการเพื้��อวั�เคราะห�การป็ฏิ�บั�ต�

งานของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ3)การป็ร�บัป็ร�งแก(ไขกฎหมาย์เก#�ย์วัก�บัการป็ฏิ�บั�ต�4)การจ�ดต�$งองค�กรกลางการบัร�หารงานบั�คคล

14.3 การุควบุค�มการุใช อ�านาจัของเจั าหน าทำ��ของรุ�ฐภาย่ในวงรุาชการุ

1. การควับัค�มการใช(อ3า นาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐโดย์ฝ่6 าย์น�ต�บั�ญญ�ต�ได(แก� การควับัค�มโดย์วั�ธิ#การงบัป็ระมาณ์ การควับัค�มการออกกฎหมาย์ของฝ่6าย์บัร�หาร และการควับัค�มโดย์การต�$งกระทิ<(ถามฝ่6าย์บัร�หารในร�ฐสภา

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

121

Page 122: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

2. การควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ โดย์องค�กรฝ่6าย์บัร�หารได(แก�การควับัค�มโดย์คณ์ะร�ฐมนตร# การควับัค�มตามล3าด�บัช�$นของสาย์การบั�งค�บับั�ญชาและการควับัค�มโดย์หน�วัย์งานต�างๆของร�ฐ

3. การควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐโดย์ฝ่6าย์ต�ลาการได(แก� การควับัค�มในทิางต�ลาการโดย์ศาล และการควับัค�มในทิางต�ลาการโดย์การด3าเน�นการทิางวั�น�ย์

14.3.1 การุควบุค�มการุใช อ�านาจัของเจั าหน าทำ��ของรุ�ฐโดย่ฝ่?าย่น*ติ*บุ�ญญ�ติ*

อธิ�บัาย์การควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ โดย์วั�ธิ#การงบัป็ระมาณ์

การควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ โดย์วั�ธิ#การงบัป็ระมาณ์เป็ นการตรวัจสอบัการบัร�หารงานของเจ(าหน(าทิ#�ในรอบัป็;ทิ#�ผู้�านมา หากฝ่6าย์น�ต�บั�ญญ�ต�เห&นวั�าฝ่6าย์บัร�หารก3าหนดงบัป็ระมาณ์ราย์จ�าย์ไม�เหมาะสมก&จะพื้�จารณ์าแก(ไขราย์การในร�างพื้ระราชบั�ญญ�ต�งบัป็ระมาณ์ โดย์การต�ดทิอน เพื้��มเต�ม หร�อต�ดออกไม�อน�ม�ต�ในบัางราย์การได(

14.3.2 การุควบุค�มการุใช อ�านาจัของเจั าหน าทำ��ของรุ�ฐโดย่องค)กรุฝ่?าย่บุรุ*หารุ

อธิ�บัาย์การควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐโดย์คณ์ะร�ฐมนตร#

คณ์ะร�ฐมนตร#ควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ โดย์การอ(างนโย์บัาย์ทิ#�เก#�ย์วัก�บัการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ ก3าหนดมาตรฐานการลงโทิษเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐซึ่2�งใช(อ3านาจโดย์ม�ชอบัในการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ทิ#�ถ�อวั�าเป็ นควัามผู้�ดวั�น�ย์ร(าย์แรง และม#อ3านาจบัรรจ�และแต�งต�$งเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐระด�บัส<ง

14.3.3 การุควบุค�มการุใช อ�านาจัของเจั าหน าทำ��ของรุ�ฐโดย่ฝ่?าย่ติ�ลาการุสอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

122

Page 123: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

อธิ�บัาย์การควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐบัาลโดย์ศาล

เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐซึ่2�งใช(อ3านาจโดย์ม�ชอบัในการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�จะต(องถ<กด3าเน�นคด#ในศาล และต(องร�บัโทิษอาญาในบัางกรณ์#ผู้<(น� $นอาจต(องร�บัผู้�ดทิางแพื้�งอ#กด(วัย์ ส3าหร�บัทิ#�ได(จ�ดต�$งศาลป็กครองข2$นแล(วั ถ(าการใช(อ3านาจโดย์ม�ชอบัของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐเป็ นเหต�ให(ป็ระชาชนเส#ย์ส�ทิธิ�และป็ระโย์ชน�อ�นจะพื้2งม# อ�นเป็ นล�กษณ์ะคด#ป็กครองป็ระชาชนจะน3าคด#ทิ#�ไป็ส<�ศาลป็กครองเพื้��อพื้�จารณ์าวั�น�จฉ�ย์ช#$ขาด โดย์ควัามย์�ต�ธิรรม

14.4 การุควบุค�มการุใช อ�านาจัของเจั าหน าทำ��ของรุ�ฐจัากภาย่นอก

1. การควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐโดย์กล��มผู้ลป็ระโย์ชน�ได(แก� การควับัค�มโดย์กล��มผู้ลป็ระโย์ชน�ทิางเศรษฐก�จ เช�นสหภาพื้กรรมกรและกล��มเกษตรกร เป็ นต(น และการควับัค�มโดย์กล��มอ�ทิธิ�พื้ลทิางการเม�อง

2. การควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐโดย์ร�ฐสภาได(แก� การควับัค�มด(านนโย์บัาย์ของร�ฐบัาล การควับัค�มในด(านการใช(จ�าย์เง�นงบัป็ระมาณ์ การควับัค�มโดย์การต�$งกระทิ<(ภามร�ฐบัาล และการควับัค�มโดย์การขอเป็Gดอภ�ป็ราย์ไม�ไวั(วัางใจร�ฐบัาล

3. ในทิฤษฎ#พื้รรคการเม�องฝ่6าย์จ�ดต�$งร�ฐบัาล ต(องม#หน(าทิ#�ควับัค�มการใช(อ3านาจเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐในการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ด(วัย์ แต�ในทิางป็ฏิ�บั�ต�พื้รรคการเม�องจะใช(วั�ธิ#การย์��นกระทิ<(ถามในร�ฐสภาเทิ�าน�$น ในต�างป็ระเทิศพื้รรคการเม�องม#อ�ทิธิ�พื้ลมาก ถ2งขนาดทิ3าให(ร�ฐมนตร# ต(องลาออกจากต3าแหน�งได(

4. การควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐโดย์ตรงจากป็ระชาชนได(แก�การควับัค�มโดย์ให(ป็ระชาชนม#ส�วันในกระบัวันการบัร�หาร การควับัค�มโดย์ให(ป็ระชาชนได(ร�บัร< (เอกสารของทิางราชการ และการควับัค�มโดย์การทิ#�ป็ระชาชนย์��นเร��องราวัต�อทิางราชการ

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

123

Page 124: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

5. การควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐโดย์ส��อมวัลชน ได(แก� หน�งส�อพื้�มพื้� วั�ทิย์�และโทิรทิ�ศน�

14.4.1 การุควบุค�มการุใช อ�านาจัของเจั าหน าทำ��ของรุ�ฐโดย่กล��มผ่ลปรุะโย่ชน)

การควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ โดย์กล��มผู้ลป็ระโย์ชน�ทิางเศรษฐก�จ

กล��มผู้ลป็ระโย์ชน�ทิางเศรษฐก�จได(แก� กล��มป็ระชาชนทิ#�ป็ระกอบัอาช#พื้อย์�างเด#ย์วัก�นเข(าร�วัมกล��มก�นเพื้��อพื้�ทิ�กษ�ผู้ลป็ระโย์ชน�ของสมาช�กกล��มอาช#พื้ เช�นสหภาพื้แรงงาน สหบัาลกรรมกร และกล��มเกษตรกร เป็ นต(น กล��มผู้ลป็ระโย์ชน�ด�งกล�าวัน#$ม#พื้ล�งพื้อ ทิ#�จะบั#บับั�งค�บัฝ่6าย์บัร�หารได( ให(ป็ฏิ�บั�ต�ตามควัามต(องการของกล��มผู้ลป็ระโย์ชน�น�$นได( เช�น กล��มเกษตรกรใช(วั�ธิ#การก�กต�นผู้ล�ตผู้ลเกษตรกรรม เพื้�� อบั#บับั�งค�บัให(ร�ฐบัาลลดภาษ#การส�งส�นค(าออกเป็ นต(น

14.4.2 การุควบุค�มการุใช อ�านาจัของเจั าหน าทำ��ของรุ�ฐโดย่รุ�ฐสภา

วั�เคราะห�การควับัค�มการใช(อ3านาจเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐโดย์ร�ฐสภาการควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐสภาอาจกระทิ3า

ได(หลาย์วั�ธิ# ค�อ1)การควับัค�มในด(านนโย์บัาย์2)การควับัค�มในด(านการใช(จ�าย์เง�นงบัป็ระมาณ์3)การควับัค�มโดย์การต�$งกระทิ<(ถามร�ฐบัาล4)การควับัค�มโดย์การขอเป็Gดอภ�ป็ราย์ไม�ไวั(วัางใจร�ฐบัาล

14.4.3 การุควบุค�มการุใช อ�านาจัของเจั าหน าทำ��ของรุ�ฐโดย่พรุรุคการุเม�อง

พื้รรคการเม�องม#อ�ทิธิ�พื้ลต�อการบัร�หารงานของร�ฐเพื้#ย์งใด

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

124

Page 125: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

โดย์ป็กต�พื้รรคการเม�องทิ#�ได(ร�บัเล�อกต�$งโดย์ม#ทิ#�น� �งในร�ฐสภามากทิ#�ส�ดม#ส�ทิธิ�ต�$งร�ฐบัาลบัร�หาร ป็ระเทิศ พื้รรคการเม�องน�$นม�กจะบั#บับั�งค�บัให(ร�ฐบัาลต(องป็ฏิ�บั�ต�ตามแนวันโย์บัาย์ของพื้รรคซึ่2�งร�ฐบัาลก&อาจก3าหนดหล�กเกณ์ฑ์�การป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ ให(สอดคล(องไป็ตามนโย์บัาย์น�$น

14.4.4 การุควบุค�มการุใช อ�านาจัของเจั าหน าทำ��ของรุ�ฐโดย่ติรุงจัากปรุะชาชน

ป็ระชาชนม#ส�วันเข(าไป็ม#บัทิบัาทิควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐในการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�อย์�างไร

ป็ระชาชนม#ส�วันเข(าไป็ควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ โดย์เข(าไป็ร�วัมในกระบัวันการ บัร�หารก�อนทิ#�เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐจะป็ฏิ�บั�ต�ก�จการทิางราชการใดๆโดย์การร�บัร< (ถ2งโครงการ หร�อข�$นตอน ของการป็ฏิ�บั�ต�งาน ร�บัร< (เอกสารบัางอย์�างของทิางราชการ และสามารถย์��นเร��องราวัต�อฝ่6าย์บัร�หารในเร��องทิ#�เก#�ย์วัก�บัการใช(ด�ลพื้�น�จส��งการ ทิ#�ป็ระชาชนเห&นวั�าไม�ถ<กต(องเหมาะสม

14.4.5 การุควบุค�มการุใช อ�านาจัของเจั าหน าทำ��ของรุ�ฐโดย่ส��อมวลชน

ส��อมวัลชนทิ#�ควับัค�มการใช(อ3านาจเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ ในการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ทิ#�ส3าค�ญได(แก�อะไรบั(าง

ส��อมวัลชนทิ#�ทิ3าหน(าทิ#�ควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ ค�อ หน�งส�อพื้�มพื้� และวั�ทิย์� และโทิรทิ�ศน�

แบุบุปรุะเม*นผ่ลหน�วย่ทำ�� 14

1. วั�ตถ�ป็ระสงค�ของการควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ เพื้��อให(เก�ดด�ลย์ภาพื้ระหวั�างการบัร�หารงานของร�ฐก�บัส�ทิธิ�และป็ระโย์ชน�ของป็ระชาชน

2. แนวัควัามค�ดในการควับัค�มการใช(อ3านาจร�ฐม#ทิ#�มาจากแหล�ง ควัามไม�เป็ นธิรรมทิ#�ได(ร�บัจากเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐสอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

125

Page 126: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

3. การพื้�จารณ์าคด#ควัามด#ควัามชอบัของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ ไม�ใช�กลไกแห�งการควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ

4. การควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐในทิางต�ลาการทิ#�ได(ผู้ลด# เป็ นควัามร�บัผู้�ดชอบัของ ศาลป็กครอง

5. การควับัค�มการใช(อ3านาจเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐโดย์ฝ่6าย์น�ต�บั�ญญ�ต�ด(วัย์วั�ธิ#การงบัป็ระมาณ์ม#วั�ธิ#ค�อ แก(ไขเป็ล#�ย์น แป็ลงราย์การ การจ�าย์เง�นในร�างพื้ระราชบั�ญญ�ต�งบัป็ระมาณ์โดย์คณ์ะกรรมาธิ�การทิ#�ร �ฐสภาแต�งต�$ง

6. ส3าน�กพื้ระราชวั�ง เป็ นหน�วัย์งานร�ฐทิ#�ไม�ม#หน(าทิ#�ร �บัผู้�ดชอบัในการควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ

7. กองเซึ่ย์เดตาต� ( le Conseil d’Etat ) เป็ นองค�กรทิ3าหน(าทิ#�ทิ�$งการให(ค3าป็ร2กษาแนะน3าและการพื้�จารณ์าคด#ป็กครองทิ#�เก#�ย์วัก�บัการควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ

8. ป็ระชาชนสามารถควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐโดย์ตรงด(วัย์วั�ธิ#การ ให(ป็ระชาชนม#ส�วันร�วัมร�บัร< (ในการบัร�หารของร�ฐ

9. พื้รรคการเม�อง พื้รรคฝ่6าย์ค(าน“ ” ทิ3าหน(าทิ#�ควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐได(ด#ทิ#�ส�ด

10. การควับัค�มการใช(อ3า นาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐโดย์ส��อมวัลชนให(ป็ระโย์ชน�ค�อ ทิ3าให(เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐต(องระม�ดระวั�งการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�

11. การทิ#�เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐต(องระม�ดระวั�งทิ#�จะไม�ป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ตามอ3าเภอใจ เน��องมาจากสาเหต� การบัร�หารงานอย์<�ภาย์ใต(กฎเกณ์ฑ์�แห�งกฎหมาย์

12. การควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐส�บัเน��องมาจากสาเหต� เจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐป็ฏิ�บั�ต�งานโดย์ไม�ค3าน2งถ2งกฎเกณ์ฑ์� ? ของการบัร�หาร

13. กลไกทิ#�ใช(ได(ผู้ลด#ในการควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐค�อ สาย์การบั�งค�บับั�ญชาตามล3าด�บัช�$น

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

126

Page 127: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

14. การตรวัจสอบัการใช(จ�าย์เง�นงบัป็ระมาณ์ของหน�วัย์งานซึ่2�งเป็ นวั�ธิ#การควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐโดย์ทิางน�ต�บั�ญญ�ต�กระทิ3าได(โดย์ ร�ฐบัาลส�งพื้ระราชบั�ญญ�ต�งบัป็ระมาณ์ให(ร�ฐสภาเพื้��อพื้�จารณ์าตรวัจสอบั

15. ป็Dจจ�บั�นป็ระเทิศไทิย์ม#องค�กรทิ#�ม#หน(าทิ#�ควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ร �ฐ 12 องค�กร ทิ3าให(เก�ดผู้ลการป็ฏิ�บั�ต�งานไม�ม#มาตรฐาน

16. ป็ระชาชนสามารถควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐโดย์ตรงค�อ ป็ระชาชนได(ร�วัมร< (เอกสารของร�ฐ

17. กล��มผู้ลป็ระโย์ชน�ม#อ�ทิธิ�พื้ลต�อการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ของเจ(าหน(าทิ#�ร �ฐโดย์ การแสดงพื้ล�งเพื้��อป็ระทิ(วังการป็ฏิ�บั�ต�งานของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐทิ#�ม#ผู้ลต�อป็ระโย์ชน�ส�วันรวัม

18. ส��อมวัลชลสามารถควับัค�มการใช(อ3านาจของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐด(วัย์วั�ธิ#การ เสนอข�าวัและบัทิควัามเก#�ย์วัก�บัป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ

------------------------

หน�วย่ทำ�� 15 ศึาลปกครุอง

1. คด#ป็กครองเป็ นคด#ทิ#�ม#ล�กษณ์ะพื้�เศษแตกต�างก�บัคด#ทิ#�ด3าเน�นการในศาลย์�ต�ธิรรม เพื้ราะเก#�ย์วัก�บัส�วันได(เส#ย์ของร�ฐและสาธิารณ์ะสอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

127

Page 128: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

ชน อ�นเป็ นผู้ลกระทิบักระเทิ�อนต�อระบับัการบัร�หารป็ะเทิศ ฉะน�$น สถาบั�นทิ#�จะพื้�จารณ์าช#$ขาดคด#ป็กครองจ2งต(องม#ล�กษณ์ะเฉพื้าะ และแย์กต�างหากจากศาลย์�ต�ธิรรม

2. วั�วั�ฒนาการของศาลป็กครองจะสอดคล(องก�บัระบับัการป็กครองของป็ระเทิศ

3. ศาลป็กครองเป็ นศาลพื้�เศษทิ#�ม#กระบัวันการพื้�จารณ์าคด# ซึ่2�งเป็ นข(อย์กเวั(นของกระบัวันการย์�ต�ธิรรม

4. เจ(าหน(าทิ#�ซึ่2�งร�บัผู้�ดชอบัการป็ฏิ�บั�ต�งานในศาลป็กครองต(องม#ควัามร< (ควัามสามารถ และม#ป็ระสบั การณ์�เก#�ย์วัก�บัป็Dญหาทิางการป็กครอง และการบัร�หารงาน ในศาลป็กครองไม�ม#ทินาย์ควัามทิ#�ช�วัย์ในการต�อส<(คด#

5. การพื้�จารณ์าคด#ในศาลป็กครองม#วั�ธิ#การง�าย์ๆไม�ซึ่�บัซึ่(อน สะดวักและรวัดเร&วัและป็ระหย์�ด

6. วั�ธิ#การพื้�จารณ์าคด#ป็กครองด3าเน�นไป็ในระบับัไต�สวัน เป็ นหน(าทิ#�ของศาลป็กครองทิ#�จะส�บัค(นข(อเทิ&จจร�งแห�งคด# พื้ย์านหล�กฐานทิ#�ค<�คด#น3าไป็ส<�ศาล ไม�ถ�อวั�าเป็ นพื้ย์านของค<�กรณ์#ฝ่6าย์หน2�งฝ่6าย์ใด แต�ถ�อเป็ นพื้ย์านของศาลป็กครองทิ�$งส�$น

7. การจ�ดต�$งศาลป็กครองเป็ นผู้ลให(ฝ่6าย์ป็กครองซึ่2�งม#บัทิบัาทิส3าค�ญ ในการบัร�หารป็ระเทิศต(องระม�ดระวั�งการใช(ด�ลพื้�น�จ ในการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#� เพื้ราะศาลป็กครองได(เข(าไป็ควับัค�มการบัร�หารงานของเจ(าหน(าทิ#�ร �ฐ ในขณ์ะเด#ย์วัก�นฝ่6าย์ป็กครองก&อาจขาดขวั�ญและก3าล�งใจในการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#� เพื้ราะร< (ต�วัวั�าม#ศาลป็กครองคอย์จ(องจ�บัผู้�ดอย์<� และร�ฐต(องเส#ย์ค�าใช(จ�าย์ในการด3าเน�นคด#ป็กครองส<งข2$นเน��องจากค<�กรณ์#ไม�ต(องเส#ย์ค�าใช(จ�าย์ในการด3าเน�นการในศาลป็กครอง

8. การจ�ดต�$งศาลป็กครองม#ป็Dญหามากมาย์น�บัต�$งแต�โครงสร(างของระบับัศาลป็กครอง บั�คคลากรซึ่2�งป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ในศาลป็กครอง ขอบัเขตอ3านาจของศาลป็กครอง และเขตพื้�$นทิ#�ของศาลป็กครอง

15.1 บุทำน�า

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

128

Page 129: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

1. ศาลป็กครองเป็ นองค�กรของฝ่6าย์บัร�หารทิ#�ทิ3าหน(าทิ#�ควับัค�มฝ่6าย์ป็กครอง ในการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#� ม#อ3านาจพื้�จารณ์าวั�น�จฉ�ย์ช#$ขาดป็Dญหาในทิางป็กครองทิ#�เอกชนไม�ได(ร�บัควัามเป็ นธิรรมจากการป็ฏิ�บั�ต�งานของหน�วัย์งานของร�ฐหร�อเจ(าพื้น�กงานของร�ฐ นอกจากน#$ย์�งพื้�จารณ์าช#$ขาดกรณ์#ทิ#�เจ(าพื้น�กงานของร�ฐไม�ได(ร�บัควัามเป็ นธิรรมจากค3าส��งของผู้<(บั�งค�บับั�ญชาผู้<(ม#อ3านาจ

2. คด#ป็กครองม#ล�กษณ์ะพื้�เศษแตกต�างไป็จากกรณ์#พื้�พื้าทิทิ��วัไป็ เพื้ราะเป็ นป็Dญหาข�ดแย์(งระหวั�างเอกชนก�บัหน�วัย์งานของร�ฐ หร�อเจ(าพื้น�กงานของร�ฐ คด#ป็กครองจ2งต(องได(ร�บัการพื้�จารณ์าโดย์สถาบั�นพื้� เศษทิ#� ป็ร ะกอบัด( วัย์บั� คลากรซึ่2� งม#ควัามร< (ควั าม เข( า ใจและป็ระสบัการณ์�ในป็Dญหาทิางการบัร�หารและการป็กครอง

3. ศาลป็กครองจะช�วัย์ค�(มครองส�ทิธิ�และป็ระโย์ชน�ของเอกชน และเจ(าพื้น�กงานของร�ฐซึ่2�งเป็ นผู้<(อย์<�ในบั�งค�บับั�ญชามากข2$น

15.1.1 ความหมาย่ของศึาลปกครุองควัามหมาย์ของศาลป็กครองศาลป็กครองเป็ นองค�กรหร�อสถาบั�นฝ่6าย์บัร�หารทิ#�จ�ดต�$งข2$น

เป็ นพื้�เศษ แย์กต�างหากจากศาลย์�ต�ธิรรม ม#อ3านาจพื้�จารณ์าช#$ขาดป็Dญหาทิางป็กครองทิ#�เอกชนไม�ได(ร�บัควัามเป็ นธิรรมจากการป็ฏิ�บั�ต� งานของหน�วัย์งานของร�ฐและเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ ตลอดจนวั�น�จฉ�ย์ช#$ขาดกรณ์#ทิ#�เจ(าพื้น�กงานของร�ฐไม�ได(ร�บัควัามเป็ นธิรรมจากการส��งการของผู้<(บั�งค�บับั�ญชา

15.1.2 ความจั�าเป9นและความส�าค�ญของศึาลปกครุองศาลป็กครองม#ควัามจ3าเป็ นและควัามส3าค�ญควัามข�ดแย์(งระหวั�างเอชนก�บัหน�วัย์งานของร�ฐหร�อเจ(า

พื้น�กงานของร�ฐม#ล�กษณ์ะพื้�เศษแตกต�างก�บัคด#ทิ��วัไป็ทิ#�ด3าเน�นการในศาลย์�ต�ธิรรม กล�าวัค�อ ม#ล�กษณ์ะในทิางป็กครอง ควัามข�ดแย์(งด�งกล�าวัน#$ควัรจะต(องได(ร�บัการพื้�จารณ์าโดย์ผู้<(พื้�พื้ากษาศาลป็กครองซึ่2�งม#

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

129

Page 130: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

ควัามร< (ควัามเข(าใจ และม#ป็ระสบัการณ์�ทิางการบัร�หาร และการป็กครอง

ศาลป็กครองเป็ นสถาบั�นของฝ่6าย์บัร�หารทิ#�จ�ดต�$งข2$นเพื้�� อควับัค�มฝ่6าย์ป็กครอง ในการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�และเป็ นองค�การของร�ฐทิ#�เป็ นหล�กป็ระก�นควัามม��นคงแห�งอาช#พื้ของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐในอ�นทิ#�จะไม�ถ<กกล��นแกล(งให(ออกไป็เส#ย์จากอาช#พื้ข(าราชการง�าย์ๆ

15.2 ว*ว�ฒนาการุของศึาลปกครุอง1. ระบัอบัการป็กครองของป็ระเทิศทิ#�ทิ3าให(ฝ่6าย์ป็กครองส�มพื้�นธิ�

ใกล(ช�ดก�บัป็ระชาชนมากม#ผู้ลทิ3าให(ป็ระเทิศต(องจ�ดต�$งศาลป็กครองข2$นเพื้��อควับัค�มการป็ฏิ�บั�ต�งานของฝ่6าย์ป็กครอง

2. วั�วั�ฒนาการของศาลป็กครองในต�างป็ระเทิศเป็ นผู้ลส�บัเน��องจากเหต�การณ์�ในป็ระวั�ต�ศาสตร�และควัามเป็ล#�ย์นแป็ลงทิางการเม�อง

3. น�บัต�$งแต�สม�ย์โบัราณ์เป็ นต(นมา พื้ระมหากษ�ตร�ย์�ไทิย์ม#ควัามใกล(ช�ดก�บัป็ระชาชนอย์�างมาก ป็ระชา ชนชาวัไทิย์ไม�ค�อย์ม#ป็Dญหาข�ดแย์(งก�บัพื้ระมหากษ�ตร�ย์� ป็ระชาชนจ2งไม�ร< (จ�กก�บัการป็Iองก�นในทิางป็กครอง

4. ในสม�ย์ทิ#�ป็ระเทิศไทิย์ม#การป็กครองระบัอบัป็ระชาธิ�ป็ไตย์ ม#กฎหมาย์หลาย์ฉบั�บัทิ#�ให(อ3านาจแก�ฝ่6าย์ป็กครองไวั(อย์�างกวั(างขวัางในการใช(ด�ลพื้�น�จส3าหร�บัการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#� จ2งเป็ นเหต�ให(ม#กรณ์#พื้�พื้าทิระหวั�างส�วันราชการหร�อเจ(าพื้น�กงานของร�ฐก�บัป็ระชาชนอย์<�เป็ นป็ระจ3า ในกรณ์#เช�นน#$จ2งควัรจ�ดต�$งศาลป็กครองข2$น

15.2.1 ความส�มพ�นธ)รุะหว�างรุะบุอบุการุปกครุองก�บุศึาลปกครุอง

ระบัอบัการป็กครองและศาลป็กครองม#ควัามส�มพื้�นธิ�ก�นอย์�างไร

การป็กครองระบัอบัป็ระชาธิ�ป็ไตย์ ม#ทิฤษฎ#ส3าค�ญเก#�ย์วัก�บัการแบั�งแย์กการใช(อ3านาจอธิ�ป็ไตย์ เพื้��อม�ให(ฝ่6าย์บัร�หารเข(าไป็ย์��งสอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

130

Page 131: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

เก#�ย์วัก�บัฝ่6าย์ต�ลาการ หร�อในทิางกล�บัก�น ฝ่6าย์ทิ#�ใช(อ3านาจบัร�หารก&ไม�พื้ย์าย์ามใช(ส�ทิธิ�ของตนจนทิ3า ให(ฝ่6 าย์ต�ลาการไม�ม#อ�สระในการพื้�จารณ์าคด# ในทิางป็ฏิ�บั�ต� ไม�ม#การแบั�งแย์กการใช(อ3านาจอธิ�ป็ไตย์เคร�งคร�ดน�ก เพื้�� อป็Iองก�นม�ให(ม#การก(าวัก�าย์ก�นในการใช(อ3านาจอธิ�ป็ไตย์ และเพื้��อให(เก�ดด�ลอ3านาจระหวั�างก�น เป็ นเหต�ให(ม#การจ�ดต�$งศาลป็กครองข2$นควับัค�มฝ่6าย์ป็กครองในการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�

15.2.2 ว*ว�ฒนาการุของศึาลปกครุองในติ�างปรุะเทำศึวั�วั�ฒนาการของศาลป็กครองในต�างป็ระเทิศวั�วั�ฒนาการของศาลป็กครองในต�างป็ระเทิศเช�น ป็ระเทิศ

ฝ่ร��งเศสเก�ดข2$นจากควัามเป็ น มาทิางป็ระวั�ต�ศาสตร�การเม�องน�บัแต�สม�ย์ทิ#�ป็ระเทิศต�างๆ ม#ระบับัการการป็กครองระบับัสมบั<รณ์าย์าส�ทิธิ�ราชย์� จนถ2งระบัอบัป็ระชาธิ�ป็ไตย์ การใช(อ3านาจอธิ�ป็ไตย์ทิ#�เป็ นอ3านาจส<งส�ดควัรต(องแย์กก�นอย์�างเคร�งคร�ด การจ�ดต�$งศาลป็กครองในป็ระเทิศฝ่ร��งเศส ม#วั�ตถ�ป็ระสงค�จะให(เก�ดด�ลอ3านาจแห�งสามอ3านาจ ค�ออ3านาจน�ต�บั�ญญ�ต� อ3านาจต�ลาการและอ3านาจบัร�หาร และนอกจากจะป็Iองก�นม�ให(ฝ่6าย์บัร�หารเข(าไป็ก(าวัก�าย์ในอ3านาจต�ลาการแล(วัย์�งถ�อเป็ นทิางควับัค�มการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ของฝ่6าย์ป็กครองอ#กทิางหน2�งด(วัย์

15.2.3 ว*ว�ฒนาการุของศึาลปกครุองในปรุะเทำศึทำ�� ใช รุะบุบุกฎหมาย่คอมมอนลอว)

ในป็ระเทิศทิ#�ใช(ระบับัคอมมอนลอวั� ไม�ม#องค�กรวั�น�จฉ�ย์คด#ป็กครองทิ#�เร#ย์กวั�า ศาลป็กครอง ด�งกรณ์#ของป็ระเทิศภาคพื้�$นย์�โรป็ คงม#แต�ศาลย์�ต�ธิรรมและองค�การบัร�หารซึ่2�งทิ3าหน(าทิ#�ก2�งต�ลาการ

15.2.4 ว*ว�ฒนาการุของศึาลปกครุองในปรุะเทำศึไทำย่วั�วั�ฒนาการของศาลป็กครองในป็ระเทิศไทิย์ในสม�ย์ทิ#�ป็ระเทิศไทิย์ม#การป็กครองแบับัสมบั<รณ์าย์าส�ทิธิ�

ราชย์� พื้ระมหากษ�ตร�ย์�ทิรงบัร�หารป็ระเทิศด(วัย์พื้ระองค�เอง ควัามข�ดแย์(งในทิางป็กครองระหวั�างพื้ระมหากษ�ตร�ย์�และป็ระชา ชนเก�อบัจะสอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

131

Page 132: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

ไม�ม# ทิ3าให(ป็ระชาชนไม�ร< (ส2กถ2งการฟื้Iองร(องคด#ในทิางป็กครอง ต�อมาป็ระเทิศไทิย์ได(เป็ล#�ย์นแป็ลงการป็กครองไป็ส<�ระบัอบัป็ระชาธิ�ป็ไตย์ ทิ3าให(เก�ดการกระจาย์อ3านาจการป็กครองไป็ส<�ภ<ม�ภาคและทิ(องถ��นมากข2$น ควัามส�มพื้�นธิ�ใกล(ช�ดระหวั�างหน�วัย์งานของร�ฐและเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐก�บัป็ระชาชนก&จะเพื้��มข2$นตามไป็ด(วัย์ จ2งทิ3าให(หน�วัย์งานของร�ฐหร�อเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐก�บัราษฎรม#ควัามข�ดแย์(งก�นเสมอ เพื้��อขจ�ดควัามข�ดแย์(งด�งกล�าวั และเพื้��อควับัค�มการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ของฝ่6าย์ป็กครอง ทิ3าให(เก�ดแรงผู้ล�กด�นให(เก�ดควัามค�ดทิ#�จะจ�ดต�$งศาลป็กครองข2$น

15.3 ล�กษณะของศึาลปกครุอง1. ระบับัของศาลแบั�งออกเป็ นสองระบับัค�อระบับัศาลเด#�ย์วัและ

ระบับัศาลค<�2. ศาลป็กครองเป็ นศาลพื้�เศษทิ#�เป็ นข(อย์กเวั(นของกระบัวันการ

ย์�ต�ธิรรม ย์อมร�บัแนวัควัามค�ดแห�งระบับัอ3านาจของการพื้�จารณ์าควัาม กล�าวัค�อถ�อเอาล�กษณ์ะแห�งคด#เป็ นหล�กในการก3าหนดอ3านาจศาล

3. โครงสร(างของศาลป็กครองจะสอดคล(องก�บัระบับัของศาลในป็ระเทิศทิ#�ม#ระบับัศาลเด#�ย์วั ศาลป็กครองจะส�งก�ดอย์<�ก�บัหน�วัย์งานฝ่6าย์ต�ลาการค�อกระทิรวังย์�ต�ธิรรมส�วันในป็ระเทิศทิ#�ม#ระบับัศาล ค<�ศาลป็กครองจะอย์<�ในควัามควับัค�มร�บัผู้�ดชอบัของหน�วัย์งานฝ่6าย์บัร�หารค�อส3าน�กนาย์กร�ฐมนตร#

15.3.1 การุจั�ดรุะบุบุศึาลศาลของป็ระเทิศต�างๆ แบั�งออกได(เป็ นก#�แบับัการจ�ดระบับัศาลแบั�งออกเป็ นสองระบับั ค�อระบับัศาลเด#�ย์วั

และระบับัศาลค<�ระบับัศาลเด#�ย์วั หมาย์ถ2งศาลทิ�กศาลไม�วั�าจะเป็ นศาลย์�ต�ธิรรม

หร�อศาลพื้�เศษจะส�งก�ดกระทิรวังย์�ต�ธิรรมทิ�$งหมด ผู้<(พื้�พื้ากษาซึ่2�งทิ3าหน(าทิ#�ในศาลพื้�เศษจะค�ดเล�อกแต�งต�$งจากผู้<(ม#ค<ณ์สมบั�ต�เช�นเด#ย์วัก�บั

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

132

Page 133: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

ผู้<(พื้�พื้ากษาศาลย์�ต�ธิรรม ป็ระเทิศทิ#�จ�ดระบับัศาลเด#�ย์วัได(แก�ป็ระเทิศอ�งกฤษ และป็ระเทิศเย์อรม�นเป็ นต(น

ระบับัศาลค<� หมาย์ถ2ง การแบั�งระบับัศาลออกเป็ นสองป็ระเภทิ ค�อ ศาลทิ#�ม#ฐานะเป็ นศาลย์�ต�ธิรรมและศาลทิ#�ม#ฐานะเป็ นศาลพื้�เศษ และม#วั�ธิ#ด3าเน�นการทิ#�เป็ นข(อย์กเวั(นแห�งกระบัวันการย์�ต�ธิรรม เช�น ศาลในป็ระเทิศฝ่ร��งเศส เป็ นต(น

15.3.2 ล�กษณะของศึาลปกครุองล�กษณ์ะส3าค�ญของศาลป็กครองศาลป็กครองม#ล�กษณ์ะเป็ นศาลพื้�เศษทิ#�เป็ นข(อย์กเวั(นของ

กระบัวันการย์�ต�ธิรรมทิ#�ถ�อเอาล�กษณ์ะของกรณ์#พื้�พื้าทิเป็ นส��งก3าหนดอ3านาจศาลป็กครอง

15.3.3 โครุงสรุ างของศึาลปกครุองโครงสร(างของศาลป็กครองทิ#�แย์กเป็ นอ�สระจากศาล

ย์�ต�ธิรรมศาลป็กครองทิ#�แย์กเป็ นอ�สระจากศาลย์�ต�ธิรรม ถ�อก�นวั�าเป็ น

ระบับัศาลป็กครองสมบั<รณ์�แบับัศาลป็กครองเป็ นสถาบั�นฝ่6าย์บัร�หารส�งก�ดส3าน�กนาย์กร�ฐมนตร#ทิ3าหน(าทิ#�ควับัค�มการป็ฏิ�บั�ต�งานของฝ่6าย์ป็กครองม#ศาลป็กครองส<งส�ดแย์กต�างหากจากศาลย์�ต�ธิรรมส<งส�ด ในกรณ์#ทิ#�ค<�ควัามเห&นวั�าตนไม�ได(ร�บัควัามเป็ นธิรรมจากค3าพื้�พื้ากษาป็กครองช�$นต(น จะอ�ทิธิรณ์�ไป็ย์�งศาลป็กครองส<งส�ดได( ค3าพื้�พื้ากษาของศาลป็กครองส<งส�ดเป็ นอ�นถ2งทิ#�ส�ด

15.4 เจั าหน าทำ��ซึ่��งรุ�บุผ่*ดชอบุการุปฏิ*บุ�ติ*งานในศึาลปกครุอง1. เจ(าหน(าทิ#�ฝ่6าย์ธิ�รการในศาลป็กครองร�บัผู้�ดชอบังานสารบั�น

ทิ�$งหมด เป็ นต�วัเช��อมทิางธิ�รการทิ�$งระหวั�างหน�วัย์งานภาย์ในศาลป็กครองและระหวั�างศาลป็กครองก�บัหน�วัย์งานภาย์นอกอ�� นๆ นอกจากน#$ย์�งทิ3าหน(าทิ#�เก&บัร�กษาส3านวันคด#และงานงบัป็ระมาณ์การเง�นด(วัย์สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

133

Page 134: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

2. เจ(าหน(าทิ#�ฝ่6 าย์ป็กครองได(แก�ผู้<(พื้�พื้ากษาคด#ป็กครองและพื้น�กงานคด#ป็กครองม#หน( าทิ#� ร �บัผู้�ดชอบัในการด3า เน�นงานกระบัวันการวั�ธิ#พื้�จารณ์าคด#ป็กครองน�บัต�$งแต�การร�บัฟื้Iองคด#ป็กครองจนกระทิ��งการพื้�จารณ์าคด#ของศาลป็กครองส<งส�ดทิ#�ถ�อวั�าเป็ นทิ#�ส�ด

3. การสรรหาเจ(าพื้น�กงานฝ่6าย์คด#ป็กครองเข(าไป็ป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ในศาลป็กครอง ต(องกระทิ3าด(วัย์วั�ธิ#พื้�เศษเพื้�� อให(ได(บั�คคลทิ#�ม#ควัามเช#�ย์วัชาญเฉพื้าะ และม#ป็ระสบัการณ์�ทิ�$งในทิางการป็กครอง และการบัร�หารร�ฐก�จ

15.4.1 เจั าหน าทำ��ฝ่?าย่ธ�รุการุในศึาลปกครุองบั�คคลากรซึ่2�งป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ในศาลป็กครองม#ก#�ป็ระเภทิบั�คคลกรซึ่2�งป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ในศาลป็กครองม#สองป็ระเภทิค�อ

ก. เจ(าหน(าทิ#�ฝ่6าย์ธิ�รการข. เจ(าหน(าทิ#�ฝ่าย์คด#ป็กครอง

เจ(าหน(าทิ#�ฝ่6าย์ธิ�รการในศาลป็กครองแบั�งเป็ นก#�ระด�บัแต�ละระด�บัม#บัทิบัาทิส3าค�ญอย์�างไร

เจ(าหน(าทิ#�ฝ่6าย์ธิ�รการในศาลป็กครองแบั�งออกเป็ นสองระด�บัค�อ

ก. เจ(าหน(าทิ#�ฝ่6าย์ธิ�รการระด�บัผู้<(บัร�หารข. เจ(าหน(าทิ#�ฝ่6าย์ธิ�รการระด�บัผู้<(ป็ฏิ�บั�ต�

เจ(าหน(าทิ#�ฝ่6าย์ธิ�รการระด�บัผู้<(บัร�หารม#หน(าทิ#�ร �บัผู้�ดชอบัส3าค�ญ ด�งน#$

1. ก3าหนดนโย์บัาย์การบัร�หารและแผู้นการด3าเน�นการของศาลป็กครอง

2. ก3าหนดนโย์บัาย์เก#�ย์วัก�บังบัป็ระมาณ์ราย์จ�าย์ของศาลป็กครอง

3. การบัร�หารงานบั�คคลในศาลป็กครอง

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

134

Page 135: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

เจ(าหน(าทิ#�ฝ่6าย์ธิ�รการระด�บัป็ฏิ�บั�ต�ม#หน(าทิ#�ร �บัผู้�ดชอบัในการด3าเน�นการเก#�ย์วัก�บัก�จกรรมต(อไป็น#$

(1) งานสารบั�น(2) งานคล�ง(3) งานเก#�ย์วัก�บัคด#ป็กครอง(4) งานทิ3าลาย์เอกสาร(5) งานทิ#�ได(ร�บัมอบัหมา

15.4.2 เจั าหน าทำ��ฝ่?าย่คด�ปกครุองบั�คลากรซึ่2�งป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ในศาลป็กครองของป็ระเทิศฝ่ร��งเศสบั�คลากรทิ#�ป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ในศาลป็กครองของป็ระเทิศฝ่ร��งเศส

แบั�งออกเป็ นสองป็ระเภทิ ค�อ เจ(าหน(าทิ#�ฝ่6าย์งานบัร�หารและเจ(าหน(าทิ#�ฝ่6าย์คด#ป็กครอง

เจ(าหน(าทิ#�ฝ่6าย์บัร�หารได(แก� เจ(าหน(าทิ#�ระด�บัผู้<(บัร�หาร ค�อนาย์กร�ฐมนตร#เป็ นป็ระธิานกองเซึ่ย์ เดตาต� รองป็ระธิานกองเซึ่ย์เดตาต� และห�วัหน(าพื้�พื้ากษาศาลป็กครองช�$นต(น และเจ(าหน(าทิ#�ระด�บัป็ฏิ�บั�ต�ได(แก� เจ(าหน(าทิ#�ซึ่2�งร�บัผู้�ดชอบัด(านงานธิ�รการ

เจ(าหน(าทิ#�ฝ่6าย์คด#ป็กครอง ได(แก� พื้น�กงานคด#ป็กครอง อ�ย์การป็ระจ3าศาลป็กครอง และผู้<(พื้�พื้ากษาคด#ป็กครอง

ค�ณ์สมบั�ต�ของผู้<(พื้�พื้ากษาศาลป็กครองผู้<(พื้�พื้ากษาศาลป็กครองต(องม#ค�ณ์สมบั�ต�ด�งน#$(1)ม#ควัามร< (ควัามเข(าใจด#ในกฎหมาย์ป็กครอง(2)ร�บัร< (สภาพื้ควัามเป็ นจร�งในการป็ฏิ�บั�ต�งานฝ่6าย์ป็กครอง(3)ร< (จ�กน3าหล�กกฎหมาย์มาใช(อย์�างเหมาะสมและวัางหล�ก

กฎหมาย์ โดย์ค3าน2งถ2งป็Dญหาในอนาคต

15.5 ว*ธ�พ*จัารุณาคด�ในศึาลปกครุอง1. การพื้�จารณ์าคด#ในศาลป็กครองใช(ระบับัไต�สวันกล�าวัค�อ ศาล

ป็กครองม#หน(าทิ#�ส�บัค(นข(อเทิ&จจร�ง ด(วัย์ตนเองจากพื้ย์านหล�กฐานทิ#�ค<�สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

135

Page 136: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

กรณ์#น3าไป็ส<�ศาล พื้ย์านหล�กฐานไม�วั�าจะเป็ นบั�คคลหร�อพื้ย์านเอกสารทิ#�ป็รากฏิต�อหน(าศาลป็กครองไม�ถ�อวั�าเป็ นพื้ย์านหล�กฐานของค<�กรณ์#ฝ่6าย์ใดฝ่6าย์หน2�ง แต�ถ�อเป็ นพื้ย์านหล�ก ฐานของศาลป็กครองทิ�$งส�$น

2. วั�ธิ#พื้�จารณ์าคด#ในศาลป็กครองม�กกระทิ3าโดย์ล�บั และพื้�จารณ์าจากพื้ย์านเอกสารเป็ นหล�ก ศาลแต�ผู้<(เด#ย์วัจะทิ3าหน(าทิ#�ซึ่�กถามพื้ย์านบั�คคลทิ#�ป็รากฏิต�วัต�อหน(าศาลเพื้��อรวับัรวัมข(อเทิ&จจร�งแห�งกรณ์# การด3าเน�นกระบัวันการพื้�จารณ์าในศาลป็กครองจ2งต�างก�บักระบัวันการพื้�จารณ์าในระบับักล�าวัหา ค�อไม�ม#การซึ่�กถามพื้ย์าน ถามค(าน และถามต�ง

3. กระบัวันการพื้�จารณ์าในศาลป็กครองในป็ระเทิศไทิย์ ม#แนวัโน(มทิ#�จะให(เป็ นไป็ในระบับัไต�สวัน ซึ่2�งน�บัได(วั�าเป็ นควัามเป็ล#�ย์นแป็ลงทิ#�ส3าค�ญอ�นหน2�งของกระบัวันการย์�ต�ธิรรมในป็ระเทิศไทิย์

15.5.1 รุะบุบุการุพ*จัารุณาคด�การพื้�จารณ์าคด#ในระบับักล�าวัหาและระบับัไต�สวัน ม#ล�กษณ์ะ

ต�างก�นอย์�างไรการพื้�จารณ์าคด#ในระบับักล�าวัหาและระบับัไต�สวันม#ล�กษณ์ะ

ต�างก�นค�อ(1)ระบับักล�าวัหาพื้ย์านบั�คคล พื้ย์านเอกสารหร�อวั�ตถ�พื้ย์าน

ทิ#�น3าไป็ส<�ศาลเป็ นพื้ย์าน หล�กฐานของค<�กรณ์#ซึ่2�งเป็ นคนน3าไป็ส<�ศาลส3าหร�บัระบับัไต�สวันพื้ย์านด�งกล�าวัทิ�$งหลาย์เป็ นของศาล

(2)ระบับักล�าวัหาในการพื้�จารณ์าคด#ม#การซึ่�กถาม ถามค(าน ถามต�ง ส�วันระบับัไต�สวันไม�ม#การซึ่�กถาม ถามค(าน ถามต�ง

(3)ระบับักล�าวัหาเอกชนต(องพื้�ส<จน�ให(เห&นวั�าการกระทิ3าของเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ ม�ชอบัอย์�างไร บัางคร�$งก&ม�อาจหาพื้ย์านหล�กฐานมาพื้�ส<จน�ได( เอกชนจ2งตกเป็ นฝ่6าย์เส#ย์เป็ร#ย์บั ส3าหร�บัระบับัไต�สวันศาลจะเป็ นผู้<(ด3าเน�นการพื้�ส<จน�การกระทิ3าเองทิ�$งส�$น

15.5.2 ว*ธ�พ*จัารุณาคด�ปกครุอง

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

136

Page 137: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

อธิ�บัาย์ล�กษณ์ะเฉพื้าะของกระบัวันการพื้�จารณ์าคด#ป็กครองในศาลป็กครอง

กระบัวันการพื้�จารณ์าคด#ป็กครองในศาลป็กครองม#ล�กษณ์ะเฉพื้าะสามป็ระการ ค�อ

(1)กระบัวันการพื้�จารณ์าคด#ป็กครองกระทิ3าโดย์ล�บั(2)การพื้�จารณ์าคด#ป็กครองพื้�จารณ์าจากพื้ย์านเอกสารเป็ น

หล�ก(3)ศาลเป็ นผู้<(ด3าเน�นกระบัวันการพื้�จารณ์าเอง

15.6 ผ่ลของการุจั�ดติ�4งศึาลปกครุอง1. การจ�ดต�$งศาลป็กครอง ทิ3าให(ฝ่6าย์ป็กครองต(องระม�ดระวั�งการ

ป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�เพื้ราะตระหน�กด#วั�าม#องค�การฝ่6าย์บัร�หารคอย์ควับัค�มพื้ฤต�กรรมของฝ่6าย์ป็กครองอย์<�ส3าหร�บัป็ระชาชน และเจ(าพื้น�ก งานของร�ฐก&จะร< (ส2กองค�การฝ่6าย์บัร�หารเป็ นทิ#�พื้2�งส�ดทิ(าย์ ทิ#�ให(ควัามเป็ นธิรรมและเป็ นหล�กป็ระก�นควัามม��นคงแห�งอาช#พื้

2. การจ�ดต�$งศาลป็กครอง ทิ3าให(เจ(าพื้น�กงานฝ่6าย์ป็กครองล�งเลขาดควัามม��นใจในการป็ฏิ�บั�ต� งาน เพื้ราะร< (ส2กวั�าม#ศาลป็กครองและเอกชนคอย์จ(องจ�บัผู้�ดการป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ของตนเอง

3. การจ�ดต�$งศาลป็กครองข2$นในป็ระเทิศม#ป็Dญหามากมาย์ น�บัต�$งแต�โครงสร(างของศาลป็กครองบั�คลากรทิ#�ป็ฏิ�บั�ต�หน(าทิ#�ในศาลป็กครอง และตลอดจนวั�ธิ#การพื้�จารณ์าคด#ป็กครอง

4. นอกจากน#$ทิ3าให(ม#คด#ป็กครองมาส<�ศาลมากมาย์จนเป็ นภาระหน�กแก�ศาลป็กครอง ทิ#�ต(องพื้�พื้ากษาคด#ให(เสร&จส�$นไป็โดย์เร&วั

15.6.1 ผ่ลด�ของการุจั�ดติ�4งศึาลปกครุองอธิ�บัาย์ถ2งผู้ลด#ของศาลป็กครองการจ�ดต�$งศาลป็กครองม#ผู้ลด#ค�อ(1)ค�(มครองส�ทิธิ�ป็ระโย์ชน�ของหน�วัย์งานของร�ฐและของ

ป็ระชาชน(2)ควับัค�มการป็ฏิ�บั�ต�งานของฝ่6าย์ป็กครอง

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

137

Page 138: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

(3)ป็ระหย์�ด ค<�ควัามในศาลป็กครองไม�ต(องเส#ย์ค�าใช(จ�าย์ในการด3าเน�นคด#

(4)เป็ นหล�กป็ระก�นควัามม��นคงแห�งอาช#พื้(5)เป็ นด�ลอ3านาจของร�ฐบัาลและฝ่6าย์น�ต�บั�ญญ�ต�

15.6.2 ผ่ลเส�ย่ของการุจั�ดติ�4งศึาลปกครุองผู้ลเส#ย์ของฝ่6าย์ป็กครอง

ผู้ลเส#ย์ของการจ�ดต�$งศาลป็กครอง(1)ทิ3า ลาย์ขวั�ญและก3า ล�งใจในการป็ฏิ�บั�ต�งานของเจ(า

พื้น�กงานฝ่6าย์ป็กครอง(2)ร�ฐต(องเส#ย์ค�าใช(จ�าย์ส<ง(3)คด#ป็กครองค��งค(างในศาลป็กครอง

15.6.3 ป<ญหาเก��ย่วก�บุการุจั�ดติ�4งศึาลปกครุองศาลป็กครองควัรส�งก�ดอย์<�ก�บัหน�วัย์งานฝ่6าย์ใดของร�ฐศาลป็กครองม#ล�กษณ์ะเป็ นองค�การฝ่6าย์บัร�หาร ควัรอย์<�ใน

ควัามร�บัผู้�ดชอบัของฝ่6าย์บัร�หาร ป็ระเทิศฝ่ร��งเศสได(ย์2ดถ�อหล�กน#$ โดย์จ�ดให(ศาลป็กครองส�งก�ดอย์<�ก�บัส3าน�กนาย์กร�ฐมนตร#ทิ#�องค�กรฝ่6าย์บัร�หาร แต�โดย์พื้ฤต�น�ย์น�$น ศาลป็กครองด3าเน�นงานเป็ นอ�สระจากร�ฐบัาล ร�ฐบัาลจะไม�เข(าไป็แทิรกแซึ่งหร�อก(าวัก�าย์ในการด3าเน�นงานของศาลป็กครอง

แบุบุปรุะเม*นผ่ลหน�วย่ทำ�� 15

1. ศาลป็กครองเป็ นศาลทิ#�จ�ดต�$งข2$นโดย์กฎหมาย์ป็ระเภทิ พื้ระราชบั�ญญ�ต�

2. ศาลป็กครองเป็ นสถาบั�นป็ระเภทิ ศาลพื้�เศษ3. คด#ทิ#�อย์<�ในอ3านาจของศาลป็กครองค�อคด#ทิ#�เป็ นควัามข�ดแย์(ง

ระหวั�างป็ระชาชนก�บัเจ(าหน(าทิ#�ของร�ฐ4. แนวัควัามค�ดของการจ�ดต�$งศาลป็กครองส�บัเน��องมาจาก หล�ก

แห�งการแบั�งแย์กการใช(อ3านาจสอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

138

Page 139: สรุปย่อ - กฎหมายมหาชน (ชมรมนศ.มสธ.ราชบุรี)

5. ป็ระเทิศทิ#�จ�ดต�$งศาลป็กครองสมบั<รณ์�แบับัจนถ�อได(วั�าเป็ นแม�แบับัของศาลป็กครองค�อ ป็ระเทิศฝ่ร��งเศส

6. ผู้<(พื้�พื้ากษาศาลป็กครองต(องม#ค�ณ์ล�กษณ์ะเฉพื้าะค�อ สามารถน3าหล�กกฎหมาย์มาใช(อย์�างเหมาะสมและวัางหล�กกฎหมาย์โดย์ค3าน2งถ2งป็Dญหาในอนาคต

7. ป็ระเทิศทิ#�จ�ดระบับัศาลป็กครองในระบับัศาลค<�ค�อ ป็ระเทิศฝ่ร��งเศส

8. กระบัวันการพื้�จารณ์าคด#ในศาลป็กครองใช(ระบับัการพื้�จารณ์าค�อ ระบับัไต�สวัน

9. การจ�ดต�$งศาลป็กครองม#ผู้ลด#ค�อ เป็ นด�ลอ3านาจระหวั�างฝ่6าย์บัร�หารก�บัฝ่6าย์น�ต�บั�ญญ�ต�

10. ศาลป็กครองควัรส�งก�ดอย์<�ก�บัส�วันราชการ ส3าน�กนาย์กร�ฐมนตร#

11. สถาบั�นทิ#�ม#ล�กษณ์ะเป็ นข(อย์กเวั(นของกระบัวันการย์�ต�ธิรรมได(แก� ศาลป็กครอง

12. หล�กการทิ#�เป็ นบั�อเก�ดของแนวัควัามค�ดในการจ�ดต�$งศาลป็กครอง ค�อหล�กการแห�งการแบั�งแย์กการใช(อ3านาจอธิ�ป็ไตย์

13. ป็ระเทิศฝ่ร��งเศสจ�ดต�$งศาลป็กครองในร<ป็แบับั ศาลป็กครองเป็ นอ�สระต�างหากจากศาลย์�ต�ธิรรม

14. การจ�ดต�$งศาลป็กครองอาจม#ผู้ลเส#ย์ค�อ เจ(าพื้น�กงานของร�ฐขาดควัามม��นใจการป็ฏิ�บั�ต�งาน

15. ศาลป็กครองทิ#�จ�ดต�$งข2$นเพื้��อค�(มครองส�ทิธิ�และป็ระโย์ชน�ของร�ฐและของป็ระชาชน ควัรส�งก�ดอย์<�ก�บัหน�วัย์งาน ส3าน�กนาย์กร�ฐมนตร#

สอบัวั�นอาทิ�ตย์� 26 ต�ลาคม 2551 เวัลา 09.00-12.00 น.

139


Recommended