�Мэдрэмж гэж юу вэ?Мэдрэмжийг хэрхэн ашигладаг вэ?
�Эрэлтийн үнийн мэдрэмж гэж юу вэ?
Эрэлтийн муруйтай хэрхэн холбогддог вэ?Орлого болон зарлагатай хэрхэн холбогддог вэ?
�Нийлүүлэлтийн мэдрэмж гэж юу вэ?Нийлүүлэлтийн муруйтай хэрхэн холбогддог вэ?
�Эрэлтийн орлогын болон нийт үнийн мэдрэмж гэж юу вэ?
Мэдлэгийн агуулга:
�Мэдрэмжийн хэмжигдэхүүн гэдэг нь нэг хэмжигдэхүүний өөрчлөлт нөгөө нэг хэмжигдэхүүнийг хэрхэн өөрчилж байгаагаар тайлбарлагддаг.
• Таны орлого нэмэгдэхэд таны сагсан дахь бүтээгдэхүүний хэрэглээ хэрхэн өөрчлөгдөжбайгаагаар тайлбарлагдана.
� Тухайлбал:Мэдрэмж нь гол төлөв Qd юм уу Qs –ийн тоон хэмжээгээр тодорхойлогдож байдаг.
МЭДРЭМЖ
� Эрэлтийн үнийн мэдрэмж: P –ийн өөрчлөлт нь Qd-г хэрхэн өөрчлөж байгааг хэмждэг.Үнэ нэмэгдэхэд худалдан авалт хэрхэн өөрчлөгдөж байгаагаар эрэлтийн үнийн мэдрэмж тодорхойлогдох боломжтой юу? Яагаад?
Эрэлтийн үнийн мэдрэмж
=Qd дэх өөрчлөлтийн хувьP дэх өөрчлөлтийн хувь
Эрэлтийн үнийн мэдрэмж
E =%ΔQ%ΔP
Эрэлтийн үнийн мэдрэмж
=Qd дэх өөрчлөлтийн хувь
P дэх өөрчлөлтийн хувь
Жишээ нь:
15%10% = 1.5
P 10%-аарөсөхөд
буурч байвалQ 15%-аар
P
D
P2
P1
Q2 Q1 Q
Эрэлтийн үнэ
Өөрчлөлтийн хувийг тооцоолох нь
Өөрчлөлтийн (%) хувийгтооцоолох стандарт арга :Таны
зайрмагныэрэлт Өөрчлөг.үнэ – анхны үнэ
Үнэ А-аас В цэг рүү x 100%өөрчлөгдөхөд:
Эхний үнэ
(250¥–200¥)/200¥ = 25% 8 12
D
Q
P ¥
B
A250
200
Таны зайрмагны
эрэлт
Хүндрэл:
Стандарт аргаар тооцоолоходта аль үнийг нь эхлэлийн үнэ болгон авснаас шалтгаалан дараах үр дүн гарч байдаг:
А-аас В болсон гэвэл,P 25%-аар өсч Q 33%-аар буурвал,мэдрэмж = 33/25 = 1.33
В-ээс А болсон гэвэл,P 20%-аар буурч Q 50%-аар өсөхөд,мэдрэмж = 50/20 = 2.50
A
B
D
Q
P
8 12
250¥
200¥
Өөрчлөлтийн хувийг тооцоолох нь
Дундаж цэгийн аргыг ашиглавал: /үнийн/
Өөрчлөг.үнэ – анхны үнэ
Дундаж үнэ
x 100%
P2 P1
+2)( P2P11
− ×100%
Өөрчлөлтийн хувийг тооцоолох нь
Өөрчлөг.тоо – анхны тоо
Дундаж тооx 100%
+21 ×100%−
)( Q1 Q2
Q2 Q1
Өөрчлөлтийн хувийг тооцоолох нь
� Дундаж цэгийн арга:
P –ийн тэнцвэр дэх өөрчлөлтийн хувь
250¥ – 200¥225¥
x 100%= 22.2%
Q –ийн тэнцвэр дэх өөрчлөлтийн хувь
12 – 8 x100%= 40.0%10
Өөрчлөлтийн хувийг тооцоолох нь
Үнэ
250
225
200
180160
0
A болон B-ийн эрэлтийн мэдрэмж нь = 1.8
Тоо хэмжээ
B
C
A
(дундаж цэг)
¥
D
Мэдрэмжийн график
12108
Эрэлтийн үнийн мэдрэмж
E=%ΔQ
%ΔP
Q2 − Q1
+21 (
Q1 Q2 )
=P2 P1−
+2
)( P2P11
Эрэлтийн муруйн хэлбэр
Эрэлтийн муруйн хэлбэрээр мэдрэмжийгтодорхойлох боломжтой байдаг.Эрэлтийн муруйг бид хэрхэн унших вэ?�Яагаад эрэлтийн муруй гэж нэрлэсэн юм бэ?
Эрэлтийн үнийн мэдрэмж
=Qd дэх өөрчлөлтийн хувьP дэх өөрчлөлтийн хувь
“Төгс мэдрэмжгүй эрэлт”
=0%
10%= 0
D-ийн муруй:
Босоо
Хэрэглэгчийн үнийн мэдрэмтгий чанар: 0
Мэдрэмж нь: 0P 10%-аарбуурахад Q дэх 0%-
ийн өөрчлөлт
D
Q
P
P2
P1
Q1
“Мэдрэмжгүй эрэлт”
Эрэлтийн үнийн мэдрэмж
Qd дэх өөрчлөлтийн хувьP дэх өөрчлөлтийн хувь
= =< 10%
10%= < 1
D-ийн муруй:
Хэрэглэгчийн үнийн мэдрэмтгий чанар:Бага
Мэдрэмж нь:
< 1P 10%-аар
Q 10%-аас илүү хувиар өсөхөд
буурахад
D
Q
P
P2
P1
Q1 Q2
Нэгж мэдрэмжтэй эрэлт
P2
Q2 Q1 Q
D
P1
P
Эрэлтийн үнийн мэдрэмж
Qd дэх өөрчлөлтийн хувьP дэх өөрчлөлтийн хувь
=10%
10%=1=
Хэрэглэгчийн үнийн мэдрэмтгий чанар:Ижил
D-ийн муруй:Тэгш хэмтэй
Мэдрэмж нь:1P 10%-аарбуурахад
Q 10%-аар өснө
Q1 Q2
P2
P1
Мэдрэмжтэй эрэлт
Хэрэглэгчийн үнийн мэдрэмтгий чанар:Их
Q
P
=< 10%
10%= >1Эрэлтийн үнийн
мэдрэмж
Qd дэх өөрчлөлтийн хувь
P дэх өөрчлөлтийн хувь
D-ийн муруй:
Мэдрэмж нь: >1P 10%-аарбуурахад Q 10%-аас илүү
хувиар өснө
Төгс мэдрэмжтэй эрэлт
=Их %
= хязгааргүйЭрэлтийн
үнийн мэдрэмж
Qd дэх өөрчлөлтийн хувь
P дэх өөрчлөлтийн хувь 0%=
D
QQ1 Q2
P2=P1
D-ийн муруй:Хэвтээ шулуунХэрэглэгчийн үнийн мэдрэмтгий чанар:Туйлын их
Мэдрэмж нь:
хязгааргүй
P
P 0%-аар
Q их % өөрчлөгдөх
өөрчлөгдөх
Эрэлтийн муруй дээрх мэдрэмжҮн
э
987654321
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Тоо хэмжээ
Ed = ∞
Ed > 1
¥10
Ed = 1
Ed < 1
Ed = 0
Эрэлтийн муруй дээрх мэдрэмжүүд
Эрэлтийн муруйн налалт тогтмол байсан ч мэдрэмж нь тиймбайдаггүй.
Q
E=
E=200%40%
67%
67%
P
600400200
200%= 0.2
40%100
0
200
300¥
= 1.0
= 5.0
E=
Үнийн мэдрэмж ба нийт орлого
Эрэлтийн үнийн мэдрэмж
Qd дэх өөрчлөлтийн хувьP дэх өөрчлөлтийн хувь
=
Орлого = P x Q
Хэрвээ эрэлт мэдрэмжтэй бол эрэлтийн үнийн мэдрэмж > 1
Q дэх өөрчлөлтийн %>P дэх өөрчлөлтийн %
Үнийн мэдрэмж ба нийт орлого
Q
P
250¥
200¥D
Өссөн орлого (P)
Орлогын бууралт
(Q)
8 12
Мэдрэмжтэй эрэлт(мэдрэмж = 1.8)
Хэрвээ P = 200¥,
Q = 12 байхад
TR = 2400¥.
Хэрвээ P = 250¥,Q = 8 болболTR = 2000¥.
D мэдрэмжтэй бол үнэ өсөх нь орлого өсөх
шалтгаан болдог.
Үнийн мэдрэмж ба нийт орлого
Эрэлтийн үнийн мэдрэмж
Qd дэх өөрчлөлтийн хувьP дэх өөрчлөлтийн хувь
=
Орлого = P x Q
Хэрвээ эрэлт мэдрэмжгүй бол эрэлтийн үнийн мэдрэмж < 1
Q дэх өөрчлөлтийн % < P дэх өөрчлөлтийн %
Үнийн мэдрэмж ба нийт орлого
Үнэ
TRE= 4¥x6=24¥ TRF= 6¥x4=24¥
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Тоо хэмжээ
Нэгж мэдрэмжтэй эрэлт
F
A B
EC6
4
2
10¥
Орлогын өсөлт
Бууралт
8
E = 1TR тогтмол
Үнийн мэдрэмж ба нийт орлого
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Тоо хэмжээ
Үнэ
Мэдрэмжгүй эрэлт
H
A BGC
6
4
2
10¥
Орлогын өсөлт Бууралт
8
E < 1Энд үнэ нэмэгдэхэд TR өснө
TRG = 1¥ x 9 = 9¥ TRH = 2¥ x 8 = 16¥
Үнийн мэдрэмж ба нийт орлого
Мэдрэмжтэй эрэлтE > 1Энд үнэ нэмэгдэхэд TR буурна
TRG = 1¥ x 9 = 9¥ TRH = 2¥ x 8 = 16¥
Үнэ
0 1 2 3 4 5 6 78 9
Орлогын өсөлт
10¥
Тоо хэмжээ
4
6
2
8
Бууралт
K
J
Нийт орлого ба эрэлтийн хамаарал
Тоо хэмжээ
мэдрэмжгүй
Ed = 1
Ed > 1
Ed < 1
Ed = 0
Үнэ
Q0
Q0
0
Тоо хэмжээ
мэдрэмжтэй
Ни
йт
орл
ого
Шийдэл 1:
Q1Q2
P2
P1
Q
P
S2
S1
D1
Нэмэгдэл
Тоо хэмжээ
Үнэ
Бууралт
Шийдэл 2:
Q1Q2
P1
P2
P
S
D1
Нэмэгдэл
Тоо хэмжээ
Үнэ
Бууралт
D2
Q
Нийлүүлэлтийн үнийн мэдрэмж
Нийлүүлэлтийн үнийн мэдрэмж
=Qs дэх өөрчлөлтийн хувь
P дэх өөрчлөлтийн хувь
Жишээ нь:Нийлүүлэлтийн үнийн мэдрэмжийн тэнцвэр P 8%-аар
өсөхөд
өсч байвалQ 16%-аар
P S
P2
P1
Q2 Q1Q
16% 8% = 2%
Мэдрэмжийн график
A
CB
(дундаж цэг)
Нийлүүлэлтийн A болон B цэгийн хоорондох мэдрэмж= 0.18
Мян.төг
6.00
4.003.503.00
5.50
5.00
4.50
0
хөл
сц
аги
йн
Нэг
Ажилчдын тоо 470 480 490
Мэдрэмжийг тооцоолох нь
E=%ΔQ
%ΔP
Q2 − Q1
+21
Q1 Q2 )
=P2 P1−
+2
)P2P11 (
(
“Мэдрэмжгүй”
Нийлүүлэлтийн үнийн мэдрэмж
=Q дэх өөрчлөлтийн хувь
P дэх өөрчлөлтийн хувь 10%= < 1< 10%
S муруй:
Босоодуу
Нийлүүлэгчийн үнийгмэдрэх чадвар:
Бага
Мэдрэмж:< 1
P 10%-аарөсөхөд
Q нь 10%-аасбага байх
P S
QQ1
P2
P1
Q2
“Нэгж мэдрэмжтэй”
Нийлүүлэлтийн үнийн мэдрэмж
=Q дэх өөрчлөлтийн хувь
P дэх өөрчлөлтийн хувь 10%=
10%= 1
S муруй:
Босоодуу
Нийлүүлэгчийн үнийгмэдрэх чадвар:
Мэдрэх чадвартайМэдрэмж:
/45градус/
=1
P 10%-аарөсөхөд
Q нь10%байна
P S
QQ1
P2
P1
Q2
“Мэдрэмжтэй”
Нийлүүлэлтийн үнийн мэдрэмж
=Q дэх өөрчлөлтийн хувь
P дэх өөрчлөлтийн хувь 10%
10%= >1
S муруй:
Хэвтээдүү
Нийлүүлэгчийн үнийгмэдрэх чадвар:
Мэдрэмтгий
Мэдрэмж:>1
P 10%-аарөсөхөд
Q нь10-аас илүү хэмжээгээр өснө
P S
QQ1
P2
P1
Q2
“Төгс мэдрэмжтэй”
Нийлүүлэлтийн үнийн мэдрэмж
=Q дэх өөрчлөлтийн хувь
P дэх өөрчлөлтийн хувь 10%
any%= = infinity
S curve:
Хэвтээ
Нийлүүлэгчийн үнийгмэдрэх чадвар:
Төгс Мэдрэмтгий
Мэдрэмж:
Хязгааргүй
P нь 0% байхад
Q нь % хязгааргүйөөрчлөгдөнө
P
S
QQ1
P2=P1
Q2
Шийдэл 3:
Үл хөдлөх хөрөнгө(мэдрэмжгүй нийлүүлэлт):
PS
QQ1 Q2
P2
P1 A
B
D2D1
Шийдэл 4:Шинэ машин
(мэдрэмжтэй нийлүүлэлт):
P
S
QQ1 Q2
P2
P1A
B
D2D1
Нийлүүлэлтийн үнийн мэдрэмж хэрхэн өөрчлөгддөг вэ?
мэдрэмж>1
мэдрэмж<1
P S
Q200100
12
3
15
525500
4
Гол төлөвQ нэмэгдэх тутам мэдрэмж багасажбайдаг.
Бусад мэдрэмжүүдЭрэлтийн орлогын мэдрэмж: Хэрэглэгчийн орлого өөрчлөгдсөний улмаас худалдан /хэрэглэх/ бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний /Qd/ тоо хэмжээний өөрчлөлтийг хэмжинэ.
Эрэлтийн орлогын мэдрэмж
=Qd дэх өөрчлөлтийн хувь
Орлого дох өөрчлөлтийн хувь
Өмнөх хичээлүүдтэй уялдвал:Хэвийн бүтээгдэхүүний хувьд орлого нэмэгдэх тусам бүтээгдэхүүний эрэлтийг нэмэгдүүлэх шалтгаан болдог.
Хэвийн бүтээгдэхүүн бол орлогын мэдрэмж > 0. � Дорд бүтээгдэхүүн бол орлогын мэдрэмж < 0.
Бусад мэдрэмжүүд
Эрэлтийн солбисон үнийн мэдрэмж: Нэг бүтээгдэхүүний үнэ өөрчлөгдөхөд өөр нэг бүтээгдэхүүний эрэлтийн тоо хэмжээнд хэрхэн нөлөөлж байгааг хэмжинэ.
Эрэлтийн солбисон мэдрэмж
=1-р бүт.ий Qd дэх өөрчлөлтийн хувь
2-р бүт.ий үнийн өөрчлөлтийн хувь
Өмнөх хичээлүүдтэй уялдвал:
�Бие биеэ орлодог бүтээгдэхүүний эрэлтийн солбисон үнийн мэдрэмж > 0�Хослон хэрэглэгддэг бүтээгдэхүүний эрэлтийн солбисон үнийн мэдрэмж < 0�Хоорондоо ямарч хамааралгүй бүтээгдэхүүний эрэлтийн солбисон үнийн мэдрэмж 0
АНХААРАЛ ТАВЬСАН ЯВДАЛД БАЯРЛАЛАА.