Download pptx - Эрүүл бие зүйн үндэс

Эрүүл бие зүйн үндэсЛекц 2

Эрүүл бие зүйн үндэс

Бие бүтэх ёс

Таван эрхтэн

Биеийн билэг чанар

Биеийн цөв хирийн тухай

Биеийн орших ёс

Долоон тамир

Цул сав эрхтэн

✓

1

2

3

4

5

6

7Биеийн өвөрмөц чанар8

Your own footer Your Logo

• Хөврөл тогтох ёс

Эцэг, эхийн эрүүл дусал цус нийлэлдэхэд 5 махбод бүрдэн цугларч, улмаар умайд тогтох нь хөврөл (бие) тогтохын шалтгаан болно.

Бие бүтэх ёс

Хөврөл бүрдэхэд 5 махбодын гүйцэтгэх үүрэг


Барьцалдуулна. Усан махбод нь мэлмэлзэх, булбарай зөөлөн болгох буюу чийгтүүлэх, барьцалдуулах үйлдэл үзүүлнэ.

Усан махбод

Бодисын суурь түшиг болно. Шороо махбод нь ав агшуун , чив чийрэг, болгох буюу хүндрүүлэх, чийрэгжүүлэх үйлдэл үзүүлнэ.

Шороо махбод

21


Бойжуулна. Хий махбод нь бие бүтэхэд хөгжил хөдөлгөөнтэй болгох, арвидуулах (дэлгэрүүлэх, өсөж торниулах), үйлдэл үзүүлнэ.

Хий махбод

Боловсруулна. Гал махбод нь бие бүтэхэд дулаацуулж, боловсруулах үйлдэл үзүүлнэ.

Гал махбод

43

Огторгуй махбод нь бие бүтэхэд орон зай болох, завсар оронд ялгах үйлдэл үзүүлнэ.

Огторгуй махбод

5


Хөврөл тогтох цаг

1

Шимийн тунагалагууд нь өөр өөрийн тамирыг тэжээн, самсэд хурж амжихгүй.

12 нас

Идээ, ундааны тунгалагаас эхлэн дараалан боловсорч, 7 тамирын эцсийн тунгалаг-улаан дусал нь сар бүр самсэд хурна.

12 - 50 нас

3

Махбод буурсны эрхээр улаан дусал самсэд хурахаа болих тул сарын хир буухаа болино.

50 нас

This is an example text. Go ahead and replace it with your own text. This is an example text. Go ahead and replace it with your own text. This is an example text. Go ahead and replace it with your own text. 2

• 8 сар 26 хоног• 9 сар• 38 долоо хоног• 266 хоног

Биеийн арвижих (хөврөлийн бойжих) нөхцөл

• Сүүн дээр хөрөнгө нэмэхтэй адил дусал цус 2 нь харилцан холилдож нийлэлдэнэ.

Нэгдүгээр сарын 1-р долоо хоног

• Бүхнийг хураагч үйлийн хий цацарч өтгөрүүлж ав агшуун болгон.


• Зодгаа – үйлийн хий бүрэлдсэнээр тараг шиг өтгөн харагдуулах ба цацрал гэдэг хий байж шараар махыг төлжүүлнэ.


Возраст плода: 1 неделяВес плода: 2 - 3 мкг.Рост плода: 0.2 - 0.3 мм.Прибавка в весе: 0 кг.

• Сайтар ялгагч (чийрэг болгох хий) хий цацарч, түүний үйлдлээр умайд тогтсон хөврөлийн бие бүрэлдсэн тараг шиг байсан нь чийрэгжин бөөгнөрч агширсан, булбарай зөөлөн, зууван (загас шиг) хэлбэртэй болно.


Возраст плода: 2 неделиВес плода: 0.4 - 0.5 гр.Рост плода: 0.4 - 1 мм.Прибавка в весе: 0 кг.

• Үнэхээр хураагч хий цацарч чийрэг болгох ба хөврөлийн хүйс (хүй) болон дүрс тогтоно.

Хоёрдугаар сарын5-р долоо хоног

Возраст плода: 3 неделиВес плода: 0.5 - 0.8 гр.Рост плода: 1 - 1.6 мм.Прибавка в весе: 0.1 кг.

• Агуу их хий – толгой, хоёр хөл


Возраст плода: 4 неделиВес плода: 0.9 - 1.3 гр.Рост плода: 3 - 6 мм.Прибавка в весе: 0.2 кг.

• Мэлмэлзэгч хий – нүдний эрхтний дүрс


Возраст плода: 5 недельВес плода: 1.3 - 1.7 гр.Рост плода: 6 - 12 мм.Прибавка в весе: 0.3 - 0.45 кг

• Няцан урвах хий – нүд, чих, амны сүв тогтоно.


Возраст плода: 6 недельВес плода: 1.7 - 2.1 гр.Рост плода: 13 - 24 мм.Прибавка в весе: 0.55 кг

• Тийн ялгагч хий – хөл, гарын хуруу тогтоно. Яст мэлхий.


Возраст плода: 7 недельВес плода: 2 - 4 гр.Рост плода: 2 - 4 гр.Прибавка в весе: 0.6 - 0.8 кг

• Чийрэг болгогч хий – 2 мөр, 2 сүүжний ясны ором товойн гарна. Зэрлэг гахай.

Гуравдугаар сар10-р долоо хоног

Возраст плода: 8 недельВес плода: 4 - 6 гр.Рост плода: 3.3 - 4.3 см.Прибавка в весе: 0.75 - 0.95 кг

• Язгуур төгсгөсөн үйлийн очир хий – Есөн сүвийн дүрс (толгойд 7, нууцад 2) тогтоно.


Возраст плода: 9 недельВес плода: 6 - 8 гр.Рост плода: 4.4 - 6 см.Прибавка в весе: 0.9 - 1.15 кг

• Муруйлгагч хий – 5 цулын хэлбэр дүрс тогтоно.


Возраст плода: 10 неделяВес плода: 8 - 14.5 гр.Рост плода: 6 - 7.2 см.Прибавка в весе: 1.1 - 1.35 кг

• Хорхой хүрэгч хий – уруу арилгагч хийд түшиглэн гал тэгшитгэгч хий үүснэ.


Возраст плода: 11 неделяВес плода: 14 - 20 гр.Рост плода: 7 - 8 см.Прибавка в весе: 1.3 - 1.55 кг

• Утасны үзүүр хий – 2 бугалга, 2 дунд чөмөг т ясны хэлбэр дүрс товойн гарна. /бүхнээ бадрагч хий-өрц, арьс/ Арслан.

Дөрөвдүгээр сарын14-р долоо хоног

Возраст плода: 12 неделяВес плода: 19 - 27 гр.Рост плода: 7.9 - 9.2 см.Прибавка в весе: 1.5 - 1.8 кг

• Лянхуа хий – гарын бугуй, хөлийн шилбэний хэлбэр дүрс тогтоно. /машид төлжүүлэгч-мах, судас/


Возраст плода: 13 недельВес плода: 27 - 57 гр.Рост плода: 9.1 - 11 см.Прибавка в весе: 1.75 - 2 кг

• Рашааны амьтан хий – гар, хөлийн 20 хурууны хэлбэр тогтоно.



• Сарлагийн толгой хий – судас, бүлх шөрмөс, толгойг бүдүүрүүлнэ. Гал тэгшитгэгч хийд түшиглэн дээш гүйгч хий үүснэ.



• Амины хийгээс үүссэн хиргүй хий – мах, өөхийг тогтооно.

Тавдугаар сарын18-р долоо хоног

Возраст плода: 16 недельВес плода: 115 - 230 гр.Рост плода: 13.5 - 21.5 см.Прибавка в весе: 2.85 - 3.5 кг

• Машид нарийн хий – бүлх шөрмөсийг тогтооно.


Возраст плода: 17 недельВес плода: 220 - 305 гр.Рост плода: 20 - 24.5 см.Прибавка в весе: 3.5 - 4.1 кг

• Маш бат хий – хэсэг яс болон чөмөг тогтоно.


Возраст плода: 18 недельВес плода: 290 - 310 гр.Рост плода: 24 - 26 см.Прибавка в весе: 4.1 - 4.65 кг

• Үнэхээр үүсгэгч хий – биеийн гадуур нимгэн арьс бүрхэнэ.



• Бүхнийг ялгагч хий – 9 сүвийн үүд нээгдэнэ.

Зургаадугаар сарын22-р долоо хоног


• Огоот үнэхээр баригч хий – үс, шар үс, хумс буй болно.



• Бүхнээ долгисогч хий – 5 цул, 6 савыг нэн тодорхой болгоно.


Возраст плода: 22 недельВес плода: 510 - 610 гр.Рост плода: 29 - 30.5 см.Прибавка в весе: 6 - 6.45 кг

• Орон болгоныг баригч хий – гадар, дотор сүвүүдээр гүйх хийн гүйдэл бий болно.



• Илт бүтээсэн хий – сэтгэлийн дурдлыг машид тодорхойлсоноор урьд төрлийнхөө учруудыг сануулж дурсана.



• Их ач тус хий – шарын халуун, хийн гүйдэл бүрдэнэ.

Долдугаар сарын27-р долоо хоног

Возраст плода: 25 недельВес плода: 870 - 990 гр.Рост плода: 32 - 35 см.Прибавка в весе: 7.6- 8.1 кг

• Цэцэг баригч хий гарна.


Возраст плода: 26 недельВес плода: 980 - 1150 гр.Рост плода: 34 - 35.5 см.Прибавка в весе: 8.0- 9.2 кг

• Цэцгийн эрхэс хий гарна.



• Өмнөх тогтсон эд, эрхтэн бүхэн улам тодорхой болж хөгжинө.



• Цэцэг хураагч хий – биеийн гадар, дотор, завсар бүгдийг асар их арвидуулна. Ам үлээгч хий-хүүхэд умайн амсарт ирнэ.

Наймдугаар сарын31-35 долоо хоног

Возраст плода: 29 недельВес плода: 1350 - 1680 гр.Рост плода: 37.5 - 41.5 см.Прибавка в весе: 11.7- 12.5 кг

• Эрхтнийг тодотгогч хий – умайн амсрыг өчүүхэн нээн уур буюу ус өчүүхэн гарна.

Наймдугаар сарын 32-р долоо хоног

Возраст плода: 30 недельВес плода: 1650 - 1780 гр.Рост плода: 40.5 - 42 см.Прибавка в весе: 12- 13 кг

• Биеийг хөдөлгөгч хий – хүүхдийн биеийг урвуулан хөдөлгөх, хүүхдэд идээний хүслийг үүсгэнэ.

Наймдугаар сарын33-р долоо хоног

Возраст плода: 31 неделяВес плода: 1750 - 2150 гр.Рост плода: 41 - 43 см.Прибавка в весе: 12.4 - 13.4 кг

• Бүхнээс бат хий – эхийн бие амгалан болж өнгөрсөн, одоо, ирээдүй цагийг бататгаж үзээд биеэ хамгаалахыг нэн хичээнэ.


Возраст плода: 32 неделяВес плода: 2120 - 2400 гр.Рост плода: 43.5 - 45 см.Прибавка в весе: 13.05- 13.9 кг

• Тэнгэр адил хий – үнэрийг мэдрүүлнэ.


Возраст плода: 33 неделяВес плода: 2350 - 2560 гр.Рост плода: 44.5 - 46.5 см.Прибавка в весе: 13.2- 14 кг

• Хөдөлгөгч хий – төрөхийг хүсэх

Есдүгээр сарын36-р долоо хоног

Возраст плода: 34 неделиВес плода: 2540 - 2790 гр.Рост плода: 45.5 - 48 см.Прибавка в весе: 13.4- 14.3 кг

• Тунгаагч хий – тачаалын сэтгэгдэл төрнө.

• Эрэгтэй-эхэд, • эмэгтэй-эцэгт



• Торох нөхцөл хий

– толгой бөгсийн байрлалыг урвуулж, хэвлий дэх нялхыг нярайлах цагт нь гадагш гаргахаар зүглүүлнэ.


Возраст плода: 36 недельВес плода: 3000 - 3100 гр.Рост плода: 47.5 - 50.5 см.Прибавка в весе: 13.75- 14.4 кг

Уламжлалт зохиолуудад нярайлж чадахгүй болсныг анагаах олон аргыг номлосон байдаг.

Нярайлж чадахгүй 3 шалтгаан

Эхийнх нь бие, мөн хэвлий дэх хүүхэд хэт тарган бол сар гүйцсэн ч амаржиж чадахгүй.

1 Уруу

арилгаагч хийгээр умайн үүд хаагдвал амаржиж чадахгүй саатна.

Эхийн биеээс буюу умайгаас цус ихээр цувирсан бол тэр нь эхийн тамирыг шууд хорлоно.

32

Биеийн зүүн талаар явах ба зүрх, хоолой, оройн хүрдний хүйс, доод үзүүр нь нууцад барилдана. Тархи үүсэх ба тархинаас цагаан судал салбарлана. Усан махбодтой. Хөврөлийн үед бадганыг төлжүүлнэ.

Л махбод

Биеийн баруун талаар явна. Цус болон гал махбод гүйсэн аргын чанартай, шарыг үүсгэх хар судас. Хөврөлийн шар марбодыг төлжүүлж биеийн илчийн суурь болно.

Биеийн төв хэсэгт байрлана. Хий махбод гүйсэн, арга билэг хосолсон. Хөврөлийн хий махбодийг төлжүүлнэ.

Биеийн орших ёс

2

Ум, төв судас,

авадүди

Рома, расана, арга судас

Жанма,

лалана,

билэг судас

Оройн их амгалангийн хүрд

Хүйсний хувилгаан хүрд

Хоолойн эд таваарын хүрд

Зүрхний номын хүрд

Нууцын амгаланг тэтгэгч хүрд

Үснэрийн хүрд

Хүрд

1

2

3

4

5

6

Биеийн гадар дотор бүхэнтэй барилдсан судас

• Лугшуун судасгол судасХүзүү толгойд тархах лугшуун судасДээд мөчний лугшуун судасИх биеийн лугшуун судас

эгэмний доорхсуганыцээж хэвлийн хана

Дотор эрхтний лугшуун судасДоод мөчний лугшуун судас

• Намжуун судасХүзүү толгойд орших намжуун судасДээд мөч, цээжинд орших намжуун судасХөлд орших намжуун судас

• Үндсэн 7 тамир Тунгалаг, цус, мах, өөх, яс, чөмөг, дусал

• 3 хир - баас, шээс, хөлс

Хорлогдохууны 10 зүйл• 3 хорлогч гэм – хий, шар, бадган

Биеийн билэг чанарДолоон тамир

Your Logo

Долоон тамир

Тамирыг төлжүүлэх

ба бүтээхэд цаашид

хэрэгцээгүй болсон

хэсэг юм.

Цөв

Logo

Тунгалаг

Цөв

Тамирыг төлжүүлж,

бүтээж байх хамгийн шимтэй бүрдэл

хэсгийн нэр юм.

Тунгалаг

1. Ялзлагч бадганы үйлдлээр ялзлагдана – бадганы шороо, усан махбод.

2. Шингээгч шарын үйлдлээр хайлуулагдан боловсроно.

3. Гал тэгшитгэгч хийн үйлдлээр тунгалаг, цөвийг ялгана.

Галын илчээр идээ шингэх ёс

1.Ходоодны дээд

3.Ходоодны доод

2.Ходоодны

дунд

Долоон тамирын тунгалаг цөвийн боловсролт явагдах зүй тогтол

Идээний тунгалаг

Тунгалаг дам

Идээний цөв

Өтгөнөөс баас

Шингэнээс шээс

Идээ ундаа нь шингээлтийн 3 хүчний үйлдлээр тунгалаг, цөвд ялгарна.

• 9 битүү• АУДҮ-т тунгалаг нэмэгдэвэл бадган

арвидсантай адил, хорогдвол мах шуурсах, идээ залгихад бэрх, арьс ширүүн болно.

Тунгалагаийн гүйцэд хэмжээ

• Халуун, хүйтэн, тэгш чанар агуулсан мөн чанартай.

Тунгалагийн мөн чанар

1. Тамирыг төлжүүлнэ

2. Хий, шар, бадганы түшигдэхүүн болно

3. Хий, шар, бадганы төлжих бодис болно

4. Бусад тамир, ялангуяа цусыг төлжүүлнэ

5. Өнгө зүсийг сайжруулж, цог жавхлан, хүчийг үүсгэн эрхтэний үйлдлийг сайжруулна

Тунгалагийн үйлдэлЭрүүл хүний тунгалаг

• Цус хэмээх тамир нь эхийн цус болон усан махбодоос үүсч тогтоно.

• Зүрхэнд түгэн гүйгч хийн үйлдлээр бүх биеээр тархан бие махбодийг төлжүүлэн, амь нас оршихийн үндэс болно.

• Өнгө урвуулагч шарын үйлдлээр идээний тунгалагийн шимээс тасралтгүй үүсч төлждөг.

Цус

• 5 махбод /шороо, ус, гал, хий, огторгуй/• 6 амт /амтлаг, исгэлэн, давслаг, гошуун,

гашуун, эхүүн/• 3 махбод /хий, шар, бадган/• Шар ус /цусны цөв-цөсний тунгалагаас

үүснэ. Биеийг услаг нойтон болгоно./• Хорхой

Цусны бүрэлдэхүүн7 битүү

• Өнгө урвуулагч шарын үйлдлээр үүсдэг• Шарын оронд орших элгэнд үүсдэг

Цусны мөн чанарХалуун мөн чанартай

• Биемахбод, махыг төлжүүлнэ• Тамир хүчийг үүсгэн, амь насыг оршоож

байдаг• Биеийн илчийг үүсгэнэ• Биеийг чийгтүүлж,, зөөлрүүлнэ• 3 махбодыг түшиглэн орших орон нь

болно• Өнгө зүс, сүр сүлдийг тодорхойлж, өнгө

жавхааг бадраана

Цусны үйлдэл

• Ерөнхий– Гадар– дотор

• Байршил – Булчин мах– Зүрхний мах– Зөөлөн наалдангуй чанартай мах

Мах 500 атга

• Маханд галын илчийн хуваарь хэсэг оршиж, түүний төлжилт, тунгалаг цөвийн боловсролтыг гүйцэтгэдэг, халуун чанартай цусны тунгалагаас төлждөг.

Махны мөн чанар

1. Биеийн тулгуур, ясыг бүрхэж, биеийг зөв хэлбэр дүрстэй болгоно

2. Ванза хэмээх цагаан судасны ачаар биеийн бүх хөдөлгөөнийг гүйцэтгэнэ

3. Илчийг үүсгэн, хүйтнээс хамгаална

4. Цусаар төлжихийн хөмт өөхийг төлжүүлнэ

Махны үйлдэл

• Өөх нь тослог чанартай бөгөөд биеийг төлжүүлэн үйлдэнэ. Өөх нь амтлаг амттай, тослог шинэ чанартай идээгээр болон махны тунгалагаар тасралтгүй төлжинө.

• Мөн чанар: аргад төрөлжүүлэн халуун дулааныг өөртөө агуулж биеийн илчийг хамгаална.

Өөх 2 битүү

• Биеийн тодорхой хэсгийг тослог зөөлөн болгох

• Илчийг сахин ххамгаалах• Бусад 7 тамиртай харилцан түшиглцэн

харьцаатай орших• Ясны тамирыг төлжүүлэх

Өөхний үйлдэл

• АУДҮ, номлохуйн үндэс - 23 зүйл 360 хэсэг яс

• Тайлбар зохиолд – 360 хэсэг яс– Толгойн 100 хэсэг– 4 мөч 140 хэсэг– Хэнхдэг, их бие 120 хэсэг

Яс

1. Хий

2. Шар

3. Бадган

4. Эх уушиг

5. Хөвгүүн уушиг

6. Амин судас

7. Зүрх

8. Өрц

9. Элэг

10. Цөс

20 бэлчир

11. Дэлүү

12. Ходоод

13. Самсэ

14. Бөөр

15. Цул савын ерөнхий

16. Олгой

17. Гэдэс

18. Давсаг

19. Дусал

20. Уруу арилгагч хий

1. Биеийн түшиг тулгуур болж хжлбэр дүрсийг тогтооно

2. Биеийн чухал эрхтнүүдийг хамгаална

3. Чөмгийг төлжүүлнэ

4. Мах барилдахын суурь болнобиеийн хөдөлгөөний үйлдэлд оролцоно

5. НҮ-т яс нэмэгдвэл яс, шүд ургана, барагдвал үс, хумс, шүд унана

Ясны үйлдэл

• 12 их үе• Нарийн жижиг үе

– Толгойд 5– Нүд 2– Хацар яс 2– Хамар яс 2– Шүдний завсарт 32– Нурууны үест 32– Өвчүү 6– Өвчүү, хавирганы завсарт 12– Хөл, гар 12

Үе Ясыг хоооронд нь холбох хэсэг

• 24 хавирганы завсарт 48• Сарвуу 14• Аюулхайд 1• Тойг 2• Хуурай үенд барилдсан 3• Эгэм 2• Борви 4• Бугуй 2• Хянга шилбэ 2• 16 хуруу 64

• БҮГД 250

• 4 мөч 300• Хэнхдэг 300• Хүзүү, толгой 300

Бүлх, шөрмөс

• Бие махбодийг шимжүүлэх үйлдэл бүхий тослог шимтэй тамир нь чөмөг юм.– Гарын сарвууны шивнүүр– Дал, сүүжний хэмт хэсэг– Дунд чөмөг– Бугалга – Хөлийн шилбэ

Чөмөг

• Биеийг шимжүүлнэ. Чөмөг гэмтвэл бие махбод шимгүй, тослоггүй болно.

• Дуслыг тасралтгүй үүсгэж, төлжүүлэн арвижуулна

• 5 цул, 6 сав, арьс, мах, судас, шөрмөсийг тослог шимтэй болгон төлжүүлнэ

• Тамир хүчийг тасралтгүй төлжүүлэн, сүр, өнгө зүс, цог жавхааг сэргээн бадруулна

Чөмөгний үйлдэл

• Гүйцэд хэмжээ – өөрийн нэг алга• “Алтан хадмал” хөхний сүү 2 битүү, сарын хир 4 битүү• Цагаан дусал нь чөмөгний тунгалагаас тогтох тул чанар нь

халуун, тослог, хүнд, хийг дарах, сэтгэлийг тогтоож, хүчийг үүсгэн хүйтнээс хамгаална.

• “Хөх биндэръяа” билэгийн махбодтой ч халуун мөн чанартай мэи. Биеийн илч хүчийг нэмэгдүүлэнхүч тамиртай болгон, насыг уртасган сэтгэлийг амар төвшин болгоно.

• “Сумаранз” эрэгтэйн дусал хүнд, өнгө цагаан тул цагаан махбод, эмэгтэйн дусал биеийн хүчийг их болгож, цусны хөрөнгө болох тул улаан махбод болно.

Дусал Эрэгтэй – цагаан дусал, эмэгтэй – улаан дусал

• Баас /гал тэгшитгэгч хий-цөв нь гэдэс олгойд/ 7 битүү

• Шээс /гал тэгшитгэгч хий-цөв нь гэдэс олгойд/ 4 битүү

• Хөлс /гал тэгшитгэгч хий-цөв нь гэдэс олгойд/ тодорхой хэмжээтэй

Биеийн цөв хирБиеийн 3 хир

• Тунгалагийн цөв /ходоодны өнгөр/• Цусны цөв /цөс/• Махны цөв /9 сүвээс гарах хир/• Өөхний цөв / хориун, хөлс /• Ясны цөв //

– Шүд– Хумс– Үс, шар ус

• Чөмөгний цөв /баасыг зөөлрүүлж, арьсыг зөөлрүүлнэ/• Дуслын цөв /улаан, цагаан дусал/

Биеийн цөвБиеийн 7 тамирын тунгалагийн цөв

THANK YOU!

Your Logo