Download pdf - η μετοχη-ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛ. ΓΛΩΣΣΑ- Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ – Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Η ΜΕΤΟΧΗ

- 1 - Σοφία Χαντζή

Ας θυμηθούμε το σχηματισμό και την κλίση της

Η ΜΕΤΟΧΗ

…έχει τις ιδιότητες του επιθέτου

(γένος, αριθμός, πτώση)

Η ΜΕΤΟΧΗ

…έχει τις ιδιότητες του ρήματος

(χρόνοι, φωνή, διάθεση, υποκείμενο,

αντικείμενο, προσδιορισμοί)

«Μετέχοντας» στην πρόταση

με τις ιδιότητες του ρήματος

έχει ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ

και ίσως

Αντικείμενο και Προσδιορισμούς,

όπως και το ρήμα



ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ

ΦΩΝΗ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ὁ λύων

………………………….

………………………….

………………………….

………………………….

………………………….

………………………….

………………………….

………………………….

………………………….

ἡ …………………….

τό …………………….

ἡ …………………….

ὁ …………………….

ΑΟΡΙΣΤΟΣ τό λῦσαν

………………………….

………………………….

………………………….

………………………….

………………………….

………………………….

………………………….

………………………….

………………………….

ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

ὁ ………………………

………………………….

………………………….

………………………….

………………………….

………………………….

………………………….

………………………….

………………………….

………………………….

ἡ …………………….

…………………………

…………………………

…………………………

…………………………

…………………………

…………………………

…………………………

…………………………

…………………………

τό ………………….

……………………….

……………………….

……………………….

……………………….

………………………

……………………….

……………………….

……………………….

……………………….

ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ

Σ ὁ …………………….

τό …………………….

ἡ λύσουσα

…………………………

…………………………

…………………………

…………………………

…………………………

…………………………

………………………..

…………………………

…………………………



ΜΕΣΗ

ΦΩΝΗ

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ

ὁ λυόμενος

………………………….

………………………….

………………………….

………………………….

………………………….

………………………….

………………………….

………………………….

………………………….

ἡ …………………….

τό …………………….

ἡ …………………….

ὁ …………………….

ΑΟΡΙΣΤΟΣ τό λυσάμενον

………………………….

………………………….

………………………….

………………………….

………………………….

………………………….

………………………….

………………………….

………………………….

ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ

ὁ ……………………………

ἡ …………………………..

τό …………………………

ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ

ὁ …………………….

τό …………………….

ἡ λυσομένη

…………………………

…………………………

…………………………

…………………………

…………………………

…………………………

………………………..

…………………………

…………………………



Σπαρτιᾶται στρατευόμενοι ἒθυον τοῖς θεοῖς

Οἱ Ἒλληνες ἒμαθον Κῦρον τεθνηκότα

Ἀκούσασι τοῖς στρατηγοῖς ταῦτα ἒδοξε συναγαγεῖν τό στράτευμα

Η μετοχή συμφωνεί πάντα με

το ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ της κατά

γένος, αριθμό και πτώση. Ποιοι ; Ποιοι ;

Ποιον ; Ποιος ;

Ποιοι ; Σε ποιους ; Όταν η μετοχή έχει ως υποκείμενό της

το υποκείμενο, το αντικείμενο

ή μια δοτική προσωπική του ρήματος,

χαρακτηρίζεται

ΣΥΝΗΜΜΕΝΗ



Κῦρος ἀνέβη ἐπὶ τὰ ὅρη οὐδενὸς κωλύοντος Θεοῦ θέλοντος ταῦτα ποιήσομεν

Ποιος ; Ποιος ;

(ἡμεῖς)

Όταν το υποκείμενο της μετοχής είναι λέξη που δεν έχει άλλη συντακτική θέση στην πρόταση

και λειτουργεί αποκλειστικά ως Υποκείμενο της μετοχής, χαρακτηρίζεται

ΑΠΟΛΥΤΗ

ΓΕΝΙΚΗ ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ ( ουδέτερο απροσώπου

ρήματος ή έκφρασης π.χ. προσῆκον, δυνατὸν ὄν…

Ποιοι ; Ποιος ; Τι ;



Ας υπογραμμίσουμε τις μετοχές στις παρακάτω προτάσεις, ας επισημάνουμε το Υποκείμενό τους και ας τις χαρακτηρίσουμε ως Συνημμένες ή Απόλυτες

1. Ἀθηναῖοι παρεσκευάζοντο πορευσόμενοι εἰς Κόρινθον.

2. Ἀριστείδης δίκαιος ὢν ἐτιμᾶτο ὑπὸ τοῦ πλήθους.

3. Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται.

4. Κατηγοροῦσί τινες ἡμῶν ὡς οὐκ ὀρθῶς βουλευομένων.

5. Οὗτος ἐπιβουλεύων ἡμῖν φαίνεται.

Οἱ δικασταὶ ἤκουσαν τῶν μαρτύρων λεγόντων…

Ἦλθεν οὗτος κλέψων τὰ ἐρίφια.

Οὐκ αἰσχύνεται ταῦτα λέγων! Ἀποδείξω τοῦτον

μάρτυρας ψευδεῖς παρεχόμενον.



ΕΙΔΟΣ ΜΕΤΑΦΡΑΖΕΤΑΙ… ΑΡΝΗΣΗ… ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΕΤΑΙ ΑΠΟ… ΣΥΝΤ/κός ΡΟΛΟΣ… ΥΠ/νο της…

1.ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ

ο οποίος, η οποία, το

οποίο / που

οὐ, μή

έχει άρθρο

Υποκείμενο Αντικείμενο

Κατηγορούμενο Ονοματικός πρ.

Δοτική προσωπική

…το άρθρο της

2.ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΙΚΗ

να / ότι / πως / που

οὐ

δεν έχει άρθρο

εξαρτάται από συγκεκριμένα

ρήματα **(σελ.9)

κατηγορούμενο

κατηγορηματικός

προσδιορισμός

Συνημμένη

(σελ. 9)

α/ Τροπική

με νεοελληνική

μετοχή

οὐ

συναντάται (σνθ) σε

ενεστώτα

… τρόπου

β/ Υποθετική

αν

μή

δε συναντάται σε μέλλοντα

βρίσκεται κοντά σε δυνητική

έγκλιση ή οριστική μέλλοντα

… υπόθεσης

γ/ Χρονική όταν / αφού… οὐ, μή δε συναντάται σε μέλλοντα

συναντάται (σνθ) σε αόριστο

ἂρτι, ἃμα, εὐθύς, ἢδη...

… χρόνου

δ/ Αιτιολογική επειδή / αφού… οὐ σπν σε μέλλοντα

ἃτε- οἷον,οἷα(δή)- ὡς- ὡσπερ...

… αιτίας

ε/ Εναντιωματική αν και / ακόμη κι αν… οὐ, μή και-καίτοι-καίπερ-και ταῦτα… … εναντίωσης

στ/ Τελική για να… μή συναντάται σε μέλλοντα

ὡς

… σκοπού

Συνημμένη

Επιρρηματικός

προσδιορισμός

3.ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΗ*** δεν έχει άρθρο

Συνημμένη

ή

Απόλυτη



ανακαλύπτουμε

το είδος της μετοχής

Step 1

Έχει άρθρο?

Αν ναι..

Είναι ………………………… με υποκείμενο …………………………

Αν όχι..

Είναι ………………………… ή …………………………

Step 2

Είναι ΑΠΟΛΥΤΗ?

Αν ναι..

Είναι ………………………… ή ………………………… ή ……………………………..

εξαρτάται από

συγκεκριμένα

ρήματα

δε βρίσκεται

σε μέλλοντα

μεταφράζεται

με να ή ότι

βρίσκεται

σε μέλλοντα

Είναι σίγουρα, ………………………… εκτός …………………………

Αν όχι..

Step 3

Τι ενδείξεις έχω?

Βρίσκεται σε…

Ενεστώτα?μάλλον …………………………..

Αόριστο?μάλλον …………………………..

Συνοδεύεται από

«ενισχυτικές»

λέξεις, τύπους? Step 3

Τι ενδείξεις έχω?

Σιγά το παιχνίδι!! Εγώ

θα κοιτάω το νόημα!

Ας δω και την άρνηση…



Ορισμένες ΕΠΙΘΕΤΙΚΕΣ ΜΕΤΟΧΕΣ ουσιαστικοποιήθηκαν (= χρησιμοποιούνται ως

ουσιαστικά). Ας τις αντιστοιχίσουμε με τις σημασίες τους.

Α Β

1.οἱ προσήκοντες α. οι γονείς

2.οἱ ἔχοντες β. η περιουσία, οι οργανισμοί

3.ὁ διώκων γ. οι νεκροί

4.ὁ φεύγων δ. η επόμενη ημέρα

5.οἱ λέγοντες ε. ο νικητής

6.τά ὄντα στ. ο κατηγορούμενος

7.ἡ ἐπιοῦσα ζ. ο αρχηγός

8.οἱ θανόντες η. οι ρήτορες, οι πολιτικοί

9.οἱ τεκόντες θ. οι καταδικαστικές αποφάσεις

10.τά ἐψηφισμένα, τά ἐγνωσμένα ι. ο κατήγορος

11.τά κατεψηφισμένα, τά κατεγνωσμένα ια. το «τώρα»

12.ό νικῶν ιβ. οι πλούσιοι

13.ὁ ἂρχων ιγ. οι αποφάσεις

14.το παρόν ιδ. οι συγγενείς

**Ρήματα που συντάσσονται με κατηγορηματική μετοχή συνδετικά έναρξης, λήξης καρτερίας, ανοχής κόπου, κορεσμού ευεργεσίας,αδικίας

νίκης, ήττας ψυχικού πάθους αίσθησης, μάθησης, μνήμης δείξης, αγγελίας, ελέγχου

Κάποιες τις ξέρω, κάποιες

τις… «μυρίζομαι»

***Η επιρρηματική

μετοχή ισοδυναμεί με

δευτερεύουσα

επιρρηματική πρόταση



Στις παρακάτω προτάσεις α) ας υπογραμμίσουμε τις κατηγορηματικές μετοχές β) ας επισημάνουμε το ρήμα εξάρτησής τους γ) ας βρούμε το Υποκείμενό τους δ) ας τις αντικαταστήσουμε με απαρέμφατο 1.Οὐκ ἢδεσαν Κῦρον τεθνηκότα.

2.Θεόν οὐ λήξομέν ποτε προστάτην ἒχοντες.

3.Κακῶς ποιεῖς τούς φίλους διαβάλλων.

4.Σωκράτης ἐδείκνυε ἑαυτόν καλόν κἀγαθόν ὂντα.

5.Οἱ Ἀθηναῖοι οὐκ ἠνείχοντο ἀκούοντες τῶν ἀντιλεγόντων.

Ας αναγνωρίσουμε το είδος των μετοχών και ας τις χαρακτηρίσουμε ως Συνημμένες ή Απόλυτες

1.Κῦρος συλλέξας στράτευμα ἐπολιόρκει Μίλητον

2.Ἐπορεύοντο εἰς τόν ἀμπελῶνα φονεύσοντες τόν κάπρον.

3.Δίκαια δράσας συμμάχους ἒξεις θεούς.

4.Οἱ Κερκυραῖοι ὡς νενικηκότες τρόπαιον ἒστησαν.

5.Ἦλθεν ἒχων ναῦς ὀλίγας.

6.Οὐκ αἰσχύνομαι μανθάνων καίτοι γέρων ὤν.

Ας ενώσουμε τις δύο προτάσεις σε μία, μετατρέποντας την πρώτη σε γενική απόλυτη επιρρηματική μετοχή

1.Οἱ ἂνδρες ἓτοιμοι ἦσαν. Ἡ θυσία ἐγένετο.

2.Ὁ ῥήτωρ ἀγορεύει. Οἱ πολῖται πείθονται.

3.Τά αὐτά δέ λέγει ὁ Μάρδος. Βασιλεύς ἔφη.

4.Κελεύει ὁ κῆρυξ. Ἐσιώπησαν.

Ψυχραιμία!..

Επιτέλους,

τέλος!