ΖΩΝΤΑΣ ΣΤΟ ΓΑΛΑΖΙΟ

ΠΛΑΝΗΤΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ 2011-2012

Υπεύθυνοι καθηγητές: Ζολινδάκη Σταυρούλα, φιλόλογος Φιλιόγλου Μιχάλης, βιολόγος

2

ΣΥΝΘΕΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΘΕΜΑ: «Ζώντας στο γαλάζιο Πλανήτη»

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Το θέμα της ερευνητικής εργασίας μας ασχολείται με το ρόλο που παίζει το νερό

στη ζωή του ανθρώπου. Επιλέξαμε να ασχοληθούμε με τα παρακάτω θέματα-

υποερωτήματα, καθώς θα ήταν αδύνατο να καλύψουμε όλες τις πλευρές του

ευρύτατου αυτού θέματος:

Ποια είναι τα βασικά μετεωρολογικά φαινόμενα που σχετίζονται με το

νερό και ποιες οι συνέπειές τους.

Πώς ζουν και πώς προσαρμόζονται στο υδάτινο περιβάλλον οι υδρόβιοι

οργανισμοί;

Πώς μπορούμε να ψυχαγωγηθούμε με το νερό;

Ποια συναισθήματα εκφράζονται μέσα από την ποίηση και τη μουσική,

που σχετίζεται με το θέμα του νερού;

Οι εικόνες του φυσικού υδάτινου περιβάλλοντος πώς επηρεάζουν τη

συνείδηση του ανθρώπου;

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ-ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ

Το αποτέλεσμα της έρευνάς μας, σε σχέση με τα ερευνητικά μας ερωτήματα,

οδήγησε στο να καταλήξουμε στα παρακάτω συμπεράσματα:

1.Τα καιρικά φαινόμενα

Τα καιρικά φαινόμενα επιφέρουν τόσο θετικές όσο και αρνητικές

συνέπειες στη ζωή μας. Πολλές φορές είναι απρόβλεπτα και άλλες γίνονται

ανεξέλεγκτα εξαιτίας της τύχης αλλά και της ανθρώπινης παρέμβασης στην

«αλυσίδα» της φύσης. Για παράδειγμα, το χιόνι συνεισφέρει με την εμφάνιση του

στην ψυχαγωγία και στα αθλήματα στον πάγο, προσελκύει κόσμο στα

χιονοδρομικά κέντρα και τουρισμό. Όταν λάβει ιδιαίτερες διαστάσεις δημιουργεί

και πάρα πολλά προβλήματα στην καθημερινή ζωή. Μπορεί να παραλύσει τη

ζωή μιας ολόκληρης κοινωνίας, ιδιαίτερα όταν αυτή δεν είναι προετοιμασμένη

για να το αντιμετωπίσει. Μπορεί να σταματήσει την επικοινωνία, να συντελέσει

στην καταστροφή δενδροφόρων εκτάσεων, να καταστρέψει δίκτυα ύδρευσης ή

3

ακόμα και να προκαλέσει χιονοστιβάδες με τραγικές επιπτώσεις και ζημιές

ακόμα και σε ανθρώπινες ζωές.

Δεν μπορούμε να παραβλέψουμε βέβαια ότι διατηρεί τη θερμότητα του

εδάφους και προστατεύει τη βλάστηση από την τήξη. Παρέχει επίσης άφθονο

νερό που τροφοδοτεί και διατηρεί ζωντανά τα ποτάμια. Επομένως θα πρέπει να

είμαστε έτοιμοι να αξιοποιήσουμε τα θετικά και να ελαχιστοποιήσουμε τις

αρνητικές συνέπειες από τα αρνητικά.

Καιρικά φαινόμενα όπως η βροχή, από τη μια ευνοεί τις καλλιέργειες και

την ευφορία του εδάφους αρκεί να «είναι στη ώρα της». Απρόσμενες

βροχοπτώσεις αντίθετα καταστρέφουν αγροκαλλιέργειες και σε υπερβολικό

βαθμό θέτουν σε κίνδυνο ακόμα και την ανθρώπινη ζωή. Οι πλημμύρες κάποιες

φορές αποβαίνουν μοιραίες για το έδαφος, τη χλωρίδα και την πανίδα. Ειδικά

στις περιπτώσεις που η ανθρώπινη παρέμβαση έχει παραβιάσει τους νόμους της

φύσης οι συνέπειες φαντάζουν τραγικές. Όταν η φύση παραβιάζεται σε βαθμό

που να καμφθεί η άμυνά της τότε μία καταρρακτώδης βροχή μπορεί να αποβεί

μοιραία. Όταν δεν υπάρχουν δέντρα για να συγκρατήσουν το ρεύμα ή σπίτια

είναι κτισμένα πάνω σε ποτάμια τότε οι συνέπειες είναι ιδιαίτερα

καταστροφικές. Αυτό δε σημαίνει ότι μπορούμε να παραβλέψουμε το γεγονός

ότι κάνει το έδαφος πιο γόνιμο και συντελεί στη δημιουργία νέων φυτών καθώς

και στην ανάπτυξη των ήδη υπαρχόντων και φυσικά τροφοδοτεί με νερό τα

ποτάμια και τις λίμνες συμβάλλοντας έτσι και στη εξασφάλιση του πόσιμου

νερού.

Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στο φαινόμενο «τσουνάμι». Το

τσουνάμι δημιουργείται από τεράστια παλιρροϊκά κύματα μετά από σεισμό.

Παρασύρει στο πέρασμά του τα πάντα, καταστρέφει ό,τι βρει και σαρώνει κάθε

ίχνος ζωής. Τα τελευταία χρόνια ακούμε όλο και περισσότερο περιστατικά που

ακόμα και ολόκληρες πόλεις καταστρέφονται από το πέρασμα ενός «τσουνάμι».

Θα πρέπει λοιπόν να είμαστε κατάλληλα προετοιμασμένοι και να μην ξεχνάμε

ποτέ ότι όσο σεβόμαστε τη φύση τόσο και αυτή θα μας προστατεύει.

4

Παράρτημα

Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν πολλές θεότητες του καιρού, καθώς

συσχέτιζαν πολλά καιρικά φαινόμενα με τις θεότητες . Ακόμη, μελετούσαν

τον καιρό σαν ένα καιρικό φαινόμενο και σύμφωνα με τους φυσικούς νόμους.

Επιπλέον, είναι γνωστό ότι τον 5ο αιώνα π.Χ. κρέμαγαν δημόσια πίνακες με

μετερεωλογικές παρατηρήσεις -συνήθως στοιχεία ανέμου- για να τα

χρησιμοποιούν οι ναυτικοί. Επίσης, τον 4ο αιώνα π.Χ., ο φιλόσοφος Αριστοτέλης

έγραψε την πρώτη μελέτη στην ιστορία της ανθρωπότητας για τη φυσική της

γης και του αέρα, τα Μετεωρολογικά.

Στην Αναγέννηση, όταν ο Γαλιλαίος εφήυρε το πρώτο θερμόμετρο, γύρω

στο 1600, η μετερεωλογία έγινε επιστήμη. Πενήντα χρόνια αργότερα ο μαθητής

του, Ευαγγελίστα Toricelli, κατασκευάζει το βαρόμετρο. Αργότερα, γύρω στο

1780 κατασκευάστηκε το πρώτο υγρόμετρο ενώ οι ανεμοδείκτες ,που ήταν

γνωστοί από την αρχαιότητα, συνέχιζαν να βελτιώνονται. Με αποτέλεσμα, το

1790 να έχει συμπληρωθεί η βασική συλλογή οργάνων.

Η Μετεωρολογία, σήμερα, αποτελεί κλάδο των Φυσικών Επιστημών, με

κύριο αντικείμενο την έρευνα της ατμόσφαιρας στο σύνολό της και των

φαινομένων που συμβαίνουν σ΄ αυτή. Και επειδή τα φαινόμενα που ενδιαφέρουν

τη Μετεωρολογία είναι εκείνα που συμβαίνουν στο κατώτερο στρώμα της

ατμοσφαίρας, που παρατηρούνται δηλαδή ως «τροπές», ως μεταβλητές αυτού

του στρώματος, ονομάσθηκε αυτό τροπόσφαιρα. Επειδή όμως τα φαινόμενα

αυτά και οι αρχαίοι Έλληνες τα ονόμαζαν «μετέωρα» για αυτό και η επιστήμη

που τα μελετά ονομάστηκε Μετεωρολογία και τα φαινόμενα Μετεωρολογικά

φαινόμενα.

Τα σημαντικότερα αυτών των φαινομένων είναι η ατμοσφαιρική πίεση,

οι μεταβολές της θερμοκρασίας, οι μετακινήσεις αερίων μαζών, η εξάτμιση, η

υγρασία, ο σχηματισμός και η εξέλιξη των νεφών, η συμπύκνωση και

υγροποίηση των υδρατμών, τα ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα, καθώς και οι

μορφές απόθεσης. Επίσης εκείνα που συμπεριλαμβάνουν τον ατμοσφαιρικό

ηλεκτρισμό, δηλαδή οι καταιγίδες και εκείνα που οφείλονται στην ίδια την

ατμόσφαιρα όπως διάθλαση , ανάκλαση κλπ. ως και η σπουδή των φαινομένων

πάνω από ξηρά ή θάλασσα και σχέσεων αυτών, αποτελούν αντικείμενο της

Μετεωρολογίας.

5

ΒΡΟΧΗ: Η Βροχή ή υδατόπτωση ανήκει στα υδατώδη μετεωρολογικά

κατακρημνίσματα ή υδρομετέωρα όπως ονομάζονται τα διάφορα φαινόμενα του

υετού του οποίου άλλα επίσης είδη είναι το χιονόνερο, το χιόνι, το χαλάζι κτλ. Στο σχηματισμό νεφών παίζουν σημαντικό ρόλο οι πυρήνες συμπύκνωσης.

Αυτοί είναι μικρά κομματάκια σκόνης πάνω στα οποία αρχίζουν και "κολλάνε"

οι υδρατμοί με αποτέλεσμα το σχηματισμό μιας μικροσκοπικής σταγόνας νερού.

Αν οι υδρατμοί συνεχίζουν να προσκολλούνται πάνω στη σταγόνα αυτή

μεγαλώνει, γίνεται όλα και πιο βαριά με αποτέλεσμα κάποια στιγμή να πέσει

προς τη γη εξαιτίας της δύναμης της βαρύτητας. Έτσι δημιουργείται η βροχή.

ΚΑΤΑΙΓΙΔΑ: Οι καταιγίδες είναι θύελλες που εκτός από τη βροχή υπάρχουν και

κεραυνοί. Η βασική αιτία είναι ο πάγος που υπάρχει στα ανώτερα στρώματα

ορισμένων νεφών. Δηλαδή όσο πιο "ψηλό" είναι ένα σύννεφο, τόσο πιο πιθανό

είναι να προκαλέσει καταιγίδα.

ΧΙΟΝΙ: Το χιόνι (καθαρεύουσα η χιών) δημιουργείται μεταξύ, κάτω, ή πάνω από

τα στρώματα των νεφών, ανάλογα του πλάτους και της θερμοκρασίας των

νεφών, από τη συμπύκνωση των υδρατμών σε θερμοκρασία κατώτερη του

σημείου πήξεως αλλά με πολύ βραδύ ρυθμό. Έτσι το χιόνι αποτελείται από

κρυστάλλους πάγου, που ενωμένοι μεταξύ τους χαλαρά σχηματίζουν τις λευκές

και ελαφρές χιονονιφάδες.

6

ΠΑΓΕΝΩΤΕΣ: Μεγάλες ποσότητες χιονιού σχηματίζονται στα ψηλά νέφη σε όλα

τα πλάτη της Γης. Αν και είναι κοινότατο στους πόλους εν τούτοις σχηματίζεται

περισσότερο στις βόρειες εύκρατες ζώνες επειδή ο αέρας περιέχει περισσότερη

υγρασία. Στα πολικά όρη, οροπέδια αλλά και στα ψηλότερα όρη πέφτει σε

μεγάλη ποσότητα, έκταση και βάθος ώστε η πίεση των τελευταίων στρώσεων το

μετατρέπει σε πάγο, σχηματίζοντας έτσι τους παγετώνες που στις πολικές

περιοχές καλύπτουν χιλιάδες τετραγωνικά μίλια.

ΟΞΙΝΗ ΒΡΟΧΗ: Η όξινη βροχή δημιουργείται από την αντίδραση του διοξειδίου

του θείου (SO2) και των οξειδίων του αζώτου με τους υδρογονάνθρακες στα

σύννεφα. Η αντίδραση αυτή δημιουργεί θειικό και νιτρικό οξύ. Το διοξείδιο του

θείου βγαίνει από τις καύσεις των καμίνων παραγωγής μετάλλων, των

εργοστασίων ηλεκτροπαραγωγής, και των οχημάτων ντίζελ, ενώ τα οξείδια του

αζώτου βγαίνουν από τις ίδιες πηγές και τα βενζινοκίνητα αυτοκίνητα. Τα δύο

οξέα πέφτουν με τη βροχή στο έδαφος, τις λίμνες, τα ποτάμια και τα δάση. Η

βροχή, χάρη στην παρουσία τους, παρουσιάζει έντονα όξινα χαρακτηριστικά. Η

όξινη βροχή είναι σχετικά καινούριο φαινόμενο και συνδέεται με τη ρύπανση της

ατμόσφαιρας από αστικές, κυρίως όμως από βιομηχανικές εκπομπές. Ειδικότερα,

προέρχεται από την καύση άνθρακα, γι’ αυτό αποτελεί οικολογικό πρόβλημα

για τις εκβιομηχανισμένες χώρες της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής, με

τάσεις επέκτασης και σε άλλες περιοχές της Γης με αυξημένη βιομηχανική

δραστηριότητα. Το φαινόμενο έχει προσλάβει διεθνείς διαστάσεις επειδή η

ατμοσφαιρική ρύπανση και η όξινη βροχή δεν γνωρίζουν σύνορα και επειδή οι

7

μετεωρολογικές συνθήκες διευκολύνουν το πέρασμα των ρύπων από τη μια

χώρα στην άλλη.

ΣΥΝΕΠEΙΕΣ ΟΞΙΝΗΣ ΒΡΟΧΗΣ:

Όξυνση στο νερό των λιμνών και των ποταμών

Επιτάχυνση της φθοράς των οικοδομικών υλικών και χρωμάτων

Αλλοίωση αρχαίων μνημείων, αγαλμάτων και γλυπτών

Προβλήματα στην όραση και την υγεία των ανθρώπων

8

2. Υδρόβιοι οργανισμοί

Το νερό, στοιχείο ζωής, συντηρεί και αποτελεί πηγή ζωής τόσο του

ανθρώπου όσο και πολλών άλλων υδρόβιων οργανισμών. Υδρόβιος οργανισμός

χαρακτηρίζεται οποιοσδήποτε οργανισμός που παραμένει και ζει στο νερό το

περισσότερο μέρος της ζωής του. Διακρίνονται στους Παραγωγούς και τους

Καταναλωτές και σχετίζονται με οικοσυστήματα τα οποία είναι και «το σπίτι

τους».

Τα θαλάσσια οικοσυστήματα απαρτίζονται από αμέτρητα είδη

υδρόβιων οργανισμών. Μέσα σ’ αυτά ζουν, αναπτύσσονται και αλληλεπιδρούν.

Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι και η πελαγική ζώνη είναι από τα βασικότερα

οικοσυστήματα.

Οι ύφαλοι σχηματίζονται από πέτρες και κοράλλια και είναι από τα λίγα

μέρη πάνω στη γη όπου συναντάμε τόσο μεγάλη βιοποικιλότητα. Βρίσκονται σε

παράκτιες περιοχές στην τροπική ζώνη, καταλαμβάνουν λιγότερο από το 0,1%

της επιφάνειας του Πλανήτη αλλά φιλοξενούν πάνω από 25% των θαλάσσιων

οργανισμών. Είναι πολύ εύθραυστοι και τα κοράλλια είναι πολύ ευαίσθητα στη

θερμοκρασία του νερού.

Η πελαγική ζώνη καταλαμβάνει περίπου 1350 εκατομμύρια κυβικά χλμ

με μέσο βάθος 3,6 χλμ. Το ίζημα του πυθμένα αποτελεί τη βενθική ζώνη, στην

επιφάνεια της οποίας συναντάται μια μεγάλη ποικιλία οργανισμών, οι

λεγόμενοι βενθικοί, που είναι ασπόνδυλοι. Η ζωή τους μειώνεται όσο αυξάνεται

το βάθος, ενώ επηρεάζεται από την ένταση του φωτός, την πίεση, τη

θερμοκρασία, την αλατότητα και την προμήθεια του διαλυμένου οξυγόνου αλλά

και των θρεπτικών συστατικών.

Η ζωή κάτω από το νερό εξαρτάται από τρεις βασικούς παράγοντες:

την περιεκτικότητα του νερού σε οξυγόνο, την ένταση του φωτός και την τριβή.

Κάθε οργανισμός χρειάζεται οξυγόνο. Μέσα στο νερό υπάρχουν διαλυμένες

ποσότητες, που προέρχονται κυρίως από τη φωτοσύνθεση των υδρόβιων φυτών.

Όσο πιο βαθιά πάμε, μειώνονται τα φυτά, άρα και η συγκέντρωση οξυγόνου. Και

αυτό αποτελεί έναν ακόμη λόγο που οι υδρόβιοι οργανισμοί προτιμούν να ζουν

κοντά στην επιφάνεια της θάλασσας.

9

Τα παράκτια και τα επιφανειακά ύδατα, είναι εκείνος ο χώρος όπου το

φυτοπλαγκτόν και τα φύκη μπορούν να φωτοσυνθέσουν και να ευδοκιμήσουν

αλλά και οι ετερότροφοι οργανισμοί να τραφούν απ’ αυτούς. Η πυκνότητα ζωής

μειώνεται όσο προχωράμε σε μεγαλύτερα βάθη αφού το φως προοδευτικά

ελαττώνεται. Οι οργανισμοί στα μεγαλύτερα βάθη είναι σαφώς λιγότεροι και

τρέφονται με τα υπολείμματα των νεκρών οργανισμών από τα ανώτερα

στρώματα. Αξιοσημείωτο είναι ότι σε χώρους με περιορισμένο φως οι οργανισμοί

προσαρμόζονται για να επιβιώσουν, αφού διαθέτουν φωτογόνα πτερύγια!

Ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι και το πώς οι υδρόβιοι οργανισμοί

καταφέρνουν να εξουδετερώσουν την τριβή του νερού. Και γι’ αυτό το λόγο

μάλιστα εμφανίζουν τρία βασικά σχήματα. Τα ψάρια που αναπτύσσουν

ταχύτητα έχουν σχήμα ατράκτου π.χ. ξιφίες, πέστροφες. Αντίθετα, τα βυθόβια,

εκείνα που αναζητούν την τροφή τους στο βυθό, είναι πλατιά π.χ. σαλάχι,

γλώσσα, πλευρονήκτες. Επιπρόσθετα άλλα έχουν μεγάλο ύψος σε βάρος του

πάχους τους όπως είναι οι θαλάσσιες πεταλούδες ή οι χαιτοδόντηδες. Κάποια

άλλα έχουν φιδοειδή μορφή π.χ. τα σπαθόψαρα ή τα χέλια προκειμένου να

γλιστρούν ανάμεσα από τα υδρόβια φυτά ή τους βράχους όπως οι σμένρνες. Σε

μικρότερη κλίμακα, παρουσιάζονται κάποια με σφαιρική μορφή-ακανθόχοιρος-

ενώ τα οστράκια παρουσιάζουν μορφή τριγωνική. Τέλος τα λεγόμενα αβυσσαία

ψάρια φέρουν μακριά νηματοειδή πτερύγια με φωτογόνα κύτταρα στις άκρες

τους.

Η αναπαραγωγή των υδρόβιων οργανισμών είναι ένα εξίσου

ενδιαφέρον σημείο. Στα ψάρια δεν παρατηρείται έντονη σεξουαλική διμορφία.

Τα θηλυκά ψάρια φέρουν δύο ωοθήκες που στην περίοδο της ωοτοκίας

καταλαμβάνουν μεγάλο μέρος στην κοιλιακή κοιλότητα. Τα δε αρσενικά ψάρια

έχουν δύο επιμήκη υπόλευκα τριγωνικά όργανα τα οποία φέρουν το σπέρμα, οι

σπερματοδόχοι κύστες. Τα ωοτόκα ψάρια γεννούν τα αυτά τους ελεύθερα στο

νερό και εκεί τα αρσενικά πλησιάζουν για να τα γονιμοποιήσουν με το σπέρμα

τους. Το θηλυκό σε κάθε ωοτοκία υπολογίζεται ότι γεννά μέχρι και δέκα

εκατομμύρια αυγά, όπου ένας πολύ μεγάλος αριθμός απ’ αυτά καταστρέφεται.

10

Ωστόσο κάποιοι από τους υδρόβιους οργανισμούς απειλούνται με

εξαφάνιση. Για παράδειγμα οι θηλυκές μεσογειακές φώκιες «Μονάχους-

Μονάχους», γεννούν ένα μικρό κάθε χρόνο. Μπορεί να φτάσει και να ξεπεράσει

τα 250-300 κιλά βάρος κα τα 3 μέτρα ύψος. Ο κυριότερος εχθρός της είναι ο

άνθρωπος.

Στη Μεσόγειο θάλασσα, η χελώνα «Καρέτα-Καρέταα» αποτελεί το πιο

σύνηθες είδος ωοτόκου χελώνας. Στην Ελλάδα ωοτοκεί ο μεγαλύτερος

πληθυσμός τους στη Μεσόγειο. Ωοτοκεί εκτός τροπικής ζώνης με την

προϋπόθεση ότι η θερμοκρασία του νερού είναι πάνω από 20 βαθμούς. Και πάλι

ο κυριότερος εχθρός της είναι ο άνθρωπος.

Οι φάλαινες είναι κητώδη θηλαστικά που ζουν στη θάλασσα. Αναπνέουν

με πνεύμονες, είναι ζώα θερμόαιμα και θηλάζουν τα μικρά τους. Στο τεράστιο

στόμα τους δεν έχουν δόντια αλλά μπαλένες. Φτάνουν τα 20-35 μέτρα και τους

1100-150 τόνους. Και η φάλαινα επίσης απειλείται από τον άνθρωπο.

Τα δελφίνια είναι θαλάσσια θηλαστικά. Το μέγεθος των ενηλίκων

δελφινιών ποικίλλει απ΄1,2 έως 9,5 μέτρα και το βάρος τους κυμαίνεται από 40

κιλά μέχρι τους 10 τόνους. Η περίοδος κύησης είναι 11-12 μήνες. Κυριότερος

εχθρός: άνθρωπος.

Θα πρέπει να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν ώστε να προστατέψουμε τους

υδρόβιους οργανισμούς που με τόση σοφία έπλασε η φύση. Και εμείς οι ίδιοι οι

άνθρωποι να πάρουμε τη θέση που μας αναλογεί και να μην παραβιάζουμε τον

υδάτινο κόσμο μας και την αλυσίδα της φύσης.

11

2. Παράρτημα-εικόνες

12

13

14

15

16

3.Ψυχαγωγία και άθληση στο νερό

Το νερό εκτός από πηγή ζωής αποτελεί και ένα από τους πιο σημαντικούς

φορείς ψυχαγωγίας για τον άνθρωπο, ο οποίος διαρκώς ψάχνει και ανακαλύπτει

διάφορους τρόπους ψυχαγωγίας. Έτσι ανακάλυψε διάφορα αθλήματα που

σχετίζονται με το νερό και σταδιακά αυτός ο τρόπος άθλησης αλλά και

διασκέδασης επικράτησε , ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες. Πολλά είναι τα

παραδείγματα που μπορούμε να αναφέρουμε: κολύμβηση, κατάδυση,

ιστιοσανίδα, βάρκα, πόλο, βουτιές από βράχους ή βατήρες, θαλάσσιο σκι,

μπανάνα, κουλούρα. Το σίγουρο είναι ότι διαρκώς θα ανακαλύπτει καινούριους

τρόπους διασκέδαση με μέσο το νερό.

Surfing: είναι ένα άθλημα στο νερό με απαραίτητη «τη σανίδα»,

ιστιοσανίδα. Απαιτούνται επίσης πολύ μεγάλα κύματα και εξάσκηση. Το

άθλημα αυτό είναι πιο συνηθισμένο στο εξωτερικό καθώς εκεί οι θάλασσες

συνήθως «είναι αγριεμένες». Οι κίνδυνοι που κρύβει είναι πολλοί-πνιγμός,

σύγκρουση, θαλάσσια ρεύματα- όμως είναι πολύ δημοφιλές. Οι πιο παλιές

ιστιοσανίδες ήταν φτιαγμένες από μασίφ ξύλο, ήταν πολύ μεγάλες και

βαριές. Οι σύγχρονες είναι κατασκευασμένες από πολυουρεθανή αφρό (PU)

με μία ή περισσότερες ξύλινες ταινίες νευρώσεων, fiberglass ύφασμα και

ρητίνη πολυεστέρα (PE). Είναι πιο ελαφριές και εύκολες στη χρήση.

Ιστιοπλοΐα: είναι η τέχνη του αρμενίσματος στο νερό (θάλασσα ή

λίμνη) χρησιμοποιώντας ως κύρια πηγή ενέργειας τον άνεμο. Το όνομά της

είναι σύνθετο από το ιστίο και πλους, δηλαδή πλεύση με πανί. Η ιστιοπλοΐα

είναι το τρίτο κυρίαρχο άθλημα μετά την κολύμβηση και την κωπηλασία

στο λεγόμενο ναυταθλητισμό. Είναι ένα συναρπαστικό σπορ και η

εξάπλωσή του τα τελευταία χρόνια είναι ραγδαία. Έχουν φτιαχτεί για το

σκοπό αυτό πολλά είδη σκαφών. Σκάφη μεγάλα για ανοικτές θάλασσες και

μικρότερα για αγώνες τριγώνου. Τα σκάφη ανοικτής θάλασσας είναι τριών

κατηγοριών και η μορφή τους εξαρτάται από «την πατέντα», ναυπηγική

τέχνη του κάθε εργοστασίου. Σε αυτά επιβαίνουν από 9 έως 15 άτομα.

Κάποιοι τύποι τέτοιων σκαφών είναι: Φινν, Λέχνερ, Γιούρο, Σταρ κ.α. Τα

17

λεγόμενα σκάφη τριγώνου έχουν κοινά τεχνικά χαρακτηριστικά και

προορίζονται το πολύ για τρία άτομα.

Υπάρχουν φυσικά αμέτρητοι τρόποι ψυχαγωγίας και άθλησης στο

νερό, όπως θα διαπιστωθεί και από το παρακάτω φωτογραφικό παράρτημα.

18

3. Παράρτημα

19

20

21

22

23

24

25

4.Οι εικόνες του υδάτινου περιβάλλοντος πώς επηρεάζουν

τη συνείδηση;

Το νερό είναι ένα στοιχείο που επηρεάζει με κάθε τρόπο τη ζωή του

ανθρώπου. Αποτελεί το σημαντικότερο προϊόν στη ζωή του καθώς και σε ό,τι

άλλο ζει και αναπτύσσεται πάνω σ’ αυτόν τον Πλανήτη.

Πολλές φορές λειτουργεί και ως πηγή έμπνευσης με αποτέλεσμα να

έχουμε σπουδαία έργα τέχνης μόνο και μόνο επειδή η ύπαρξή του επηρεάζεται

από το υγρό στοιχείο. Στη θέα των εικόνων του υδάτινου περιβάλλοντος

ερχόμαστε αντιμέτωποι με εικόνες και συναισθήματα κάθε είδους. Επηρεάζεται

κατά κάποιο τρόπο η συνείδησή μας.

Αυτό ιδιαίτερα φαίνεται αφού το νερό αποτελεί σπουδαία πηγή

έμπνευσης ιδιαίτερα για τους ζωγράφους. Προσπαθούν να απεικονίσουν τις

σκέψεις και τα συναισθήματα που τους δημιουργούνται πάνω σε ζωγραφικούς

πίνακες. Δημιουργούν έτσι καλλιτεχνήματα βασισμένα εξ ολοκλήρου στο νερό,

τη θάλασσα, τις λίμνες, τα ποτάμια, στις υδάτινες εικόνες του φυσικού

περιβάλλοντος. Αποκορύφωμα, οι θαλασσογραφίες που απολαύσαμε κατά την

επίσκεψή μας στην Εθνική Πινακοθήκη.

Και αυτό είναι φυσικό αφού έχουμε συνδέσει κάποιες καταστάσεις από

την καθημερινή μας ζωή με μορφές, εικόνες και καταστάσεις στις οποίες

βρίσκεται το υγρό στοιχείο. Για παράδειγμα το θυμό μας τον έχουμε συνδέσει με

τη φουρτουνιασμένη θάλασσα, τη χαρά με την ήρεμη θάλασσα. Όταν έχουμε

ένταση κοιτάζοντας το απέραντο γαλάζιο της θάλασσας, γαληνεύουμε και

ηρεμούμε.

Το νερό, λοιπόν, επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό το σκεπτικό του ανθρώπου

καθώς και τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει τις διάφορες καταστάσεις στη

ζωή του. Παίζει κυρίαρχο ρόλο στην ψυχική και συναισθηματική κατάστασή

μας.

26

4. Παράρτημα

ΕΛΛΗΝΕΣ ΘΑΛΑΣΣΟΓΡΑΦΟΙ

1.Κων/νος Βολονάκης (1837-1907)

2.Νικόλαος Λύτρας (1883-1927)

3. Κων/νος Μαλέας (1879-1928)

4.Κων/νος Παρθένης (1879-1967)

ΕΡΓΑ ΤΟΥΣ:

ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ (ΚΩΝ/ΝΟΣ ΜΑΛΕΑΣ)

ΒΑΡΚΑ ΜΕ ΠΑΝΙ (ΝΙΚΟΣ ΛΥΤΡΑΣ)

ΜΑΖΕΥΟΝΤΑΣ ΤΑ ΔΥΧΤΙΑ (ΚΩΝ/ΝΟΣ ΒΟΛΑΝΑΚΗΣ)

ΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΤΗΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ (ΚΩΝ/ΝΟΣ ΠΑΡΘΕΝΗΣ)

ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ

Ο ζωγράφος έστησε το καβαλέτο του ψηλά, για να ζωγραφίσει το όμορφο

λευκό κυκλαδίτικο εκκλησάκι, που περιβάλλεται από τα ταπεινά νησιώτικα

σπίτια. Στο πρώτο επίπεδο, όπως το συνήθιζε ο Μαλέας, τοποθέτησε τα πλατιά

δώματα των σπιτιών, για να σπρώξει το βλέμμα του θεατή να εξερευνήσει το

βάθος. Ένας αυλότοιχος, που φιδοσέρνεται, μας «ξεναγεί», οδηγώντας το

βλέμμα μας ως τη βαθιά γαλάζια θάλασσα και ως το νησάκι της Καμένης με το

σβησμένο ηφαίστειο. Ο ορίζοντας ανεβαίνει πολύ ψηλά, αφήνοντας μονάχα μια

λωρίδα ουρανού σε χρώμα τυρκουάζ, όπου κυκλοφορούν λευκά

σχηματοποιημένα σύννεφα με χρυσές παρυφές. Οι κυρίαρχοι τόνοι, εκτός από το

μπλε και το λευκό, είναι το καστανό, το φαιό, το γκρίζο. Οι σκιές είναι μαβιές και

γαλάζιες, σύμφωνα με το δίδαγμα του Ιμπρεσιονισμού*, που επιβεβαίωσε η

έγχρωμη φωτογραφία αργότερα. Αντίθετα με τον πίνακα του "Θέρμου", όπου

κυριαρχούν οι οριζόντιες, εδώ έχουμε μια μεγάλη διαγώνιο, και πολλούς

καμπυλόγραμμους ρυθμούς.

27

ΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΤΗΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Το "Λιμάνι της Καλαμάτας" μας εισάγει στην ποιητική και λυρική

ατμόσφαιρα της ζωγραφικής του Παρθένη. Τι βλέπουμε σε αυτό τον πίνακα;

Μια προκυμαία με παγκάκια, όπου στην άκρη της υψώνεται ένας κόκκινος

φάρος. Ένα ιστιοφόρο με ανοικτά πανιά, βαμμένα κίτρινα. Ένα μενεξελί βουνό

στο βάθος και έναν ουρανό με ανάρια σύννεφα, όπου ξαναβρίσκουμε, σε

αχνότερους τόνους, τα χρώματα της θάλασσας και του βουνού. Όλο το έργο έχει

ζωγραφιστεί ανάλαφρα, αφήνοντας αναπνοές ανάμεσα στα χρωματικά πεδία. Η

αρμονία των χρωμάτων βασίζεται στο διάλογο ανάμεσα στα μπλε-μοβ και τα

κίτρινα-πορτοκαλιά. Είναι, δηλαδή, ένας διάλογος ανάμεσα σε ψυχρά και θερμά

και σε συμπληρωματικά χρώματα. Η σύνθεση στηρίζεται στη μεγάλη οριζόντιο

της θάλασσας, στην κάθετο του φάρου και στη διαγώνιο της προκυμαίας. Το

πλησίστιο καράβι με τα ανοικτά πανιά εξισορροπεί το βάρος των στοιχείων, που

αλλιώς θα έγερναν προς τα δεξιά.

Παρόλο που η προκυμαία έχει σχεδιαστεί προοπτικά, στην πραγματικότητα η

εικόνα δεν έχει βάθος. Αυτό συμβαίνει, γιατί δεν υπάρχει αυτό που οι παλιοί

ζωγράφοι ονόμαζαν ""ατμοσφαιρική προοπτική"". Με άλλα λόγια, τα πιο

απομακρυσμένα πράγματα –η μακρινή προβλήτα, τα βουνά– δεν έχουν

ζωγραφιστεί με πιο αχνά χρώματα, για να υποβάλουν την αίσθηση της

απόστασης. Στη μοντέρνα ζωγραφική ο καλλιτέχνης προσπαθεί να κρατήσει

την εικόνα στο επίπεδο του καμβά, αποφεύγοντας την ψευδαίσθηση της τρίτης

διάστασης. "

28

ΜΑΖΕΥΟΝΤΑΣ ΤΑ ΔΙΧΤΙΑ

Το υπέροχο αυτό έργο, που αποκτήθηκε το 2002 από την Εθνική

Πινακοθήκη, μπορεί να θεωρηθεί ένα από τα πιο ελεύθερα «ιμπρεσιονιστικά»

επιτεύγματα του Βολανάκη. Ζωγραφίστηκε στο Μόναχο και παρουσιάζει το

μάζεμα των διχτυών από τους ψαράδες την ώρα της ανατολής. Η βάρκα και οι

ψαράδες είναι σκοτεινοί, διότι το φως έρχεται από πίσω, από το βάθος του

πίνακα. Ουρανός και κύματα είναι πλημμυρισμένα από το φως, που αποδίδεται

με πορτοκαλί και ιώδεις τόνους. Η πινελιά είναι ελεύθερη και ολόκληρο το έργο

πάλλεται από ζωντάνια.

29

ΒΑΡΚΑ ΜΕ ΠΑΝΙ

Και σε αυτή τη σύνθεση ο ζωγράφος ανεβάζει τον ορίζοντα και τον

κλείνει με μια σειρά ψαράδικα σπίτια κτισμένα στην παραλία. Αυτό βέβαια

βοηθά τον καλλιτέχνη να κρατήσει τη σύνθεσή του στο επίπεδο του πίνακα,

αποφεύγοντας την ψευδαίσθηση της προοπτικής. Όπως είδαμε και σε

προηγούμενα έργα, αυτό το κατάφερναν οι ζωγράφοι και με άλλο τρόπο:

καταργώντας την παλιά αντίληψη ότι τα πράγματα περιβάλλονται από μια

ατμόσφαιρα, που η παλιά τέχνη την παρίστανε σαν κενό. Τώρα και ο ουρανός

και η ατμόσφαιρα ζωγραφίζονται με ζωηρά χρώματα και νοούνται ως

""πλήρες"", έτσι ώστε στη ζωγραφική επιφάνεια να μην υπάρχουν «κενά». Αυτός

ήταν και ο λόγος που όταν ζωγραφίζουν ύπαιθρα, οι καλλιτέχνες αποφεύγουν

τη λεγόμενη «ατμοσφαιρική προοπτική».

Μια βάρκα με πανί έχει τοποθετηθεί διαγώνια. Καθώς την κόβει το

πλαίσιο του πίνακα, ο ζωγράφος μας κάνει να αισθανθούμε ότι βρισκόμαστε και

εμείς μέσα στη βάρκα με τον νωχελικό ψαρά, που λάμνει μόνο με ένα κουπί και

μοιάζει να μας κοιτάζει, παρόλο που το πρόσωπό του είναι αδρά σκιτσαρισμένο.

Η θάλασσα έχει αποδοθεί με πηχτό χρώμα και ρευστές πινελιές, που της

προσδίδουν μια υλική υπόσταση. Κυριαρχούν τα μπλε, τα ιώδη και οι ώχρες.

30

Άλλες εικόνες….

31

32

5. Ποια συναισθήματα εκφράζονται μέσα από την ποίηση

και τη μουσική, που σχετίζεται με το θέμα του νερού;

Το νερό παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην καθημερινή ζωή, όχι μόνο ως

πρωταρχικό μέσο επιβίωσης αλλά και στην τέχνη. Πολλοί στιχουργοί , μουσικοί

και ποιητές εμπνέονται από το νερό και έχουν δημιουργήσει καλλιτεχνικό έργο

άμεσα συνυφασμένο και εμπνευσμένο από το υγρό στοιχείο αλλά και από τα

συναισθήματα που μας προκαλεί.

Η εικόνα της βροχής συνήθως μας δημιουργεί θλίψη, μελαγχολία,

νοσταλγία, αίσθημα μοναξιάς ή απόγνωσης. Ένα τοπίο ήρεμης θάλασσας μας

γαληνεύει, μας αγαλλιάζει και μας ηρεμεί. Η φουρτουνιασμένη θάλασσα

αντίθετα μας αναστατώνει, μας προκαλεί ανησυχία, δέος, φόβο ή ίσως και μια

περίεργη αίσθηση δύναμης.

Είναι αξιοπρόσεκτο το ότι πράγματι όλ’ αυτά τα συναισθήματα

αποτυπώνονται στην ποίηση, στη μουσική, στη στιχουργία. Μιλώντας , για

παράδειγμα ο ποιητής για καταρράκτες πιθανά να αναφέρεται στην

«ταραγμένη» ψυχή του ή ο στιχουργός δημιουργώντας ένα τραγούδι

μελαγχολικό παρουσιάζει τη βροχή να πέφτει. Όσοι διαβάζουν τα ποιήματα ή

ακούν τα τραγούδια επηρεάζονται ανάλογα. Η θάλασσα, το νερό, η βροχή

έχουν υμνηθεί στην ποίηση και έχουν τραγουδηθεί τόσο που αποτελούν πλέον

αναπόσπαστο κομμάτι της τέχνης. Και μέσα απ΄ αυτήν την τέχνη εκφραζόμαστε

με κάθε τρόπο

Το νερό και οι μορφές του υπάρχει γύρω μας , μέσα μας και επηρεάζει

καταλυτικά το συναισθηματικό μας κόσμο!

33

5. Παράρτημα

Ποιήματα -τραγούδια

Να 'χα τ' αθάνατο νερό

Ποίηση: Γιάννης Ρίτσος

Να 'χα τ' αθάνατο νερό

ψυχή καινούργια να 'χα

να σου 'δινα να ξύπναγες

για μια στιγμή μονάχα

Να δεις να πεις να το χαρείς

ακέραιο τ' όνειρό σου

να στέκεται ολοζώντανο

κοντά σου, στο πλευρό σου

Βροντάνε στράτες κι αγορές

μπαλκόνια και σοκάκια

και σου μαδάμε οι κορασιές

λουλούδια στα μαλλάκια

Με τα χεράκια σου τα δυο

τα χιλιοχαϊδεμένα

όλη τη γης αγκάλιαζα

κι όλα ήτανε για μένα

34

Ἡ θάλασσα καὶ τὰ ποτάμια

Ποίηση: Γεωργιος Δροσίνης

Πῆγαν τὰ ποτάμια

παραπονεμένα

κι εἶπαν τῆς θαλάσσης:

Φέρνομε σ᾿ ἐσένα

ὅλα μας τὰ πλούτη,

ὅλη τη χαρά μας,

ὅλη τη ζωή μας,

ὅλα τὰ νερά μας.

Καὶ γιὰ πληρωμή μας

σὺ τί μᾶς χαρίζεις;

Παίρνεις τὰ νερά μας

καὶ μᾶς τ᾿ ἁρμυρίζεις!

Καὶ τοὺς εἶπ᾿ ἐκείνη:

Πῶς μπορῶ ν᾿ ἀλλάξω;

Τὰ γλυκὰ νερά σας

πῶς νὰ τὰ φυλάξω;

Εἶμ᾿ ἀπὸ τὴ φύση

ἁρμυρὴ πλασμένη

Κι ἁρμυρὸ κοντά μου

κάθε τί θὰ γένει.

Τὰ παράπονά σας

πάνε στὰ χαμένα.

Θέτε τὸ καλὸ σάς;

φεύγετ᾿ ἀπὸ μένα.

35

Τῆς κοπέλλας τὸ νερό

Ποίηση: Γεωργιος Δροσίνης

Μιὰ κοπέλλα λυγερὴ

τὸ ψηλὸ βουνὸ διαβαίνει

ἡ χαρὰ τὴν καρτερεῖ

στ᾿ ἀκρογιάλι ποὺ πηγαίνει.

Καὶ τὸ κάμα εἶναι βαρὺ

κι εἶν᾿ ἡ κόρη διψασμένη

βρῆκε βρύση δροσερή,

ἦπιε, ἀρρώστησε πεθαίνει.

Μὰ ἡ φωνή της πρὶν νὰ σβήσει

καταράστηκε τὴ βρύση

κι ἀπὸ ἐκεῖνο τὸν καιρὸ

ἔρμη ἡ βρύση ἔχει ἀπομείνει

καὶ κανεὶς ποτὲ δὲν πίνει

τῆς κοπέλλας τὸ νερό.

Ο πόνος των πραγμάτων

Ποιηση: Καρυωτάκης

Τα σύννεφα τα γιγάντικα φαντάζουν κι ασημένια

στο μολυβένιο ουρανό

σαν τα χτυπά του ήλιου το φως' σαν τα χτυπά ο αγέρας

φεύγουνε πίσω απ' το βουνό.

Κι είναι θερίο η θάλασσα. Το παρδαλό της χρώμα

36

δίνει της - μπλάβο εκεί μακρυά,

πιο δώθε ανοιχτοπράσινο κι ακόμα δώθε γκρίζο-

κάποια παράξενη θωριά.

Τα κύματα τα πράσινα, τα γκρίζα και τα μπλάβα,

πέρα, απ' του πελάου τα φαρδιά,

τα φέρνει ρήγας ο βοριάς, μπατσίζουνε τα βράχια,

μπατσίζουνε την αμμουδιά.

Τις βάρκες τις ψαρόβαρκες ο φόβος κυβερνήτης

μες στο λιμάνι τις κρατεί'

μα η σκέψη μου όλο σέρνεται στα γαλανά τα πλάτια

μ' ένα χρυσόνειρο δετή.

Σα γλάρος μαυροφτέρουγος πετά η ψυχή μου, σμίγει

με την ψυχούλα του νερού

και τήνε πάει ο άνεμος και τήνε πάει το κύμα

κι είναι παιχνίδι του καιρού.

Κι ενώ πονώ τον πόνο σου και πάω προς το βυθό σου

και χάνομαι με τον αφρό,

ύστερα, στο γαλήνεμα, την ηλιακή χαρά σου,

θάλασσα, δεν θα τη χαρώ.

37

ΘΑΛΑΣΣΑ ΤΟΥ ΠΡΩΙΝΟΥ

Ποιηση: Καβάφης

Εδώ ας σταθώ. Κι ας δω κ' εγώ την φύσι λίγο.

Θάλασσα του πρωϊού κι ανέφελου ουρανού

λαμπρά μαβιά, και κίτρινη όχθη΄όλα

ωραία και μεγάλα φωτισμένα.

«Το Μονόγραμμα» (αποσπασμα)

Ποιηση: Οδυσσέας Ελύτης

Στὸν Παράδεισο ἔχω σημαδέψει ἕνα νησὶ

Ἀπαράλλαχτο ἐσὺ κι ἕνα σπίτι στὴ θάλασσα

Μὲ κρεβάτι μεγάλο καὶ πόρτα μικρὴ

Ἔχω ρίξει μὲς στ’ ἄπατα μιὰν ἠχὼ

Νὰ κοιτάζομαι κάθε πρωὶ ποὺ ξυπνῶ

Νὰ σὲ βλέπω μισὴ νὰ περνᾶς στὸ νερὸ

Καὶ μισὴ νὰ σὲ κλαίω μὲς στὸν Παράδεισο.

ΜΙΚΡΗ ΠΡΑΣΙΝΗ ΘΑΛΑΣΣΑ

Ποίηση: Οδυσσέας Ελύτης

Μικρή πράσινη θάλασσα δεκατριώ χρονώ

Που θα 'θελα να σε υιοθετήσω

Να σε στείλω σχολείο στην Ιωνία

Να μάθεις μανταρίνι και άψινθο

Μικρή πράσινη θάλασσα δεκατριώ χρονώ

38

Στο πυργάκι του φάρου το καταμεσήμερο

Να γυρίσεις τον ήλιο και ν' ακούσεις

Πως η μοίρα ξεγίνεται και πως

Από λόφο σε λόφο συνεννοούνται

Ακόμα κι οι μακρινοί μας συγγενείς

Που κρατούν τον αέρα σαν αγάλματα

Μικρή πράσινη θάλασσα δεκατριώ χρονώ

Με τον άσπρο γιακά και την κορδέλα

Να μπεις απ' το παράθυρο στη Σμύρνη

Να μου αντιγράψεις τις αντιφεγγιές στην οροφή

Από τα Κυριελέησον και τα Δόξασοι

Και με λίγο Βοριά λίγο Λεβάντε

Κύμα το κύμα να γυρίσεις πίσω

Μικρή πράσινη θάλασσα δεκατριώ χρονώ

Για να σε κοιμηθώ παράνομα

Και να βρίσκω βαθιά στην αγκαλιά σου

Κομμάτια πέτρες τα λόγια των Θεών

Κομμάτια πέτρες τ' αποσπάσματα του Ηρακλείτου.

Water, is taught by thirst. by Emily Dickinson

Water, is taught by thirst.

Land -- by the Oceans passed.

Transport -- by throe --

Peace -- by its battles told --

Love, by Memorial Mold --

Birds, by the Snow.

The Meeting of the Waters by Thomas Moore

39

There is not in the wide world a valley so sweet

As that vale in whose bosom the bright waters meet;

Oh! the last rays of feeling and life must depart,

Ere the bloom of that valley shall fade from my heart.

Yet it was not that nature had shed o'er the scene

Her purest of crystal and brightest of green;

'Twas not her soft magic of streamlet or hill,

Oh! no, -- it was something more exquisite still.

'Twas that friends, the beloved of my bosom, were near,

Who made every dear scene of enchantment more dear,

And who felt how the best charms of nature improve,

When we see them reflected from looks that we love.

Sweet vale of Avoca! how calm could I rest

In thy bosom of shade, with the friends I love best,

Where the storms that we feel in this cold world should cease,

And our hearts, like thy waters, be mingled in peace.

Fire and Ice by Robert Frost

Some say the world will end in fire,

Some say in ice.

From what I've tasted of desire

I hold with those who favor fire.

But if it had to perish twice,

I think I know enough of hate

To say that for destruction ice

Is also great

And would suffice.

40

Ripples on the Water by Raymond A. Foss

A rock thrown in the pond,

full force, or maybe, just maybe,

thousands of pebbles, hurled, dropped,

even gently coaxed into the water

ripples, reverberating, echoing,

growing into a groundswell

a tsunami, if even have force

to change the face of the planet

to change the discussion

at least for a day

onto on topic

where we live

the place

we call

home

Hayeswater by Matthew Arnold

A region desolate and wild.

Black, chafing water: and afloat,

And lonely as a truant child,

In a waste wood, a single boat:

No mast, no sails are set thereon;

It moves, but never moveth on:

And welters like a human thing

Amid the wild waves weltering.

Behind, a buried vale doth sleep,

Far down the torrent cleaves its way:

In front the dumb rock rises steep,

A fretted wall of blue and grey;

Of shooting cliff and crumbled stone

With many a wild weed overgrown:

All else, black water: and afloat,

One rood from shore, that single boat.

41

Reflections On The Water by Glenn McGahan

This man in the water is looking right at me

This man in the water a reflection of where I used to be

This man in the water no friends or family

This man in the water all he has is me

This man in the water cries but makes no sound

This man in the water condemned and bound

This man in the water will surely drown

This man in the water is gasping for air

This man in the water is my despair

This man in the water takes his final breath

This man in the water floats in his death.

Like The Water by Wendell Berry

Like the water

of a deep stream,

love is always too much.

We did not make it.

Though we drink till we burst,

we cannot have it all,

or want it all.

In its abundance

it survives our thirst.

In the evening we come down to the shore

to drink our fill,

and sleep,

while it flows

through the regions of the dark.

It does not hold us,

except we keep returning to its rich waters

thirsty.

We enter,

willing to die,

into the commonwealth of its joy.

42

ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗ

Εκτός από τα ερευνητικά ερωτήματα μας δημιουργήθηκαν κι άλλοι

προβληματισμοί. Σε σχέση με τους οργανισμούς αναρωτηθήκαμε πως

αναπνέουν και πως αναπαράγονται. Όσον αφορά τα καιρικά φαινόμενα

γεννήθηκαν ερωτήματα όπως πως προκαλούνται και από τι εξαρτώνται. Η

ομάδα της ψυχαγωγίας έδειξε ενδιαφέρον για τη προέλευση των αθλημάτων.

Την ομάδα των εικόνων απασχόλησαν οι σκέψεις και οι ιδέες των καλλιτεχνών

και κατά πόσο επηρεάζονται από το νερό. Τέλος, στα συναισθήματα σπουδαίο

ήταν το πώς εμπνεύστηκαν οι ποιητές και έγραψαν τα ποιήματα και γιατί έχουν

τόση απήχηση στον κόσμο.

ΚΡΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗ

Συνολικά πιστεύουμε πως έχουμε κάνει μια αξιόλογη εργασία, εφόσον

είναι και η πρώτη φορά που δουλεύουμε με αυτόν τον τρόπο. Καταφέραμε όμως

να εργαστούμε ομαλά ανά ομάδες και να καταμερίσουμε σωστά τις επιμέρους

εργασίες, ώστε να βγει το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Αν είχαμε την ευκαιρία να εργαστούμε περισσότερο, θα ήταν πιο πολλά

τα ερωτήματα και θα βρίσκαμε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το θέμα

που μας απασχολεί. Επίσης, θα παρουσιάζαμε την εργασία με πιο ενδιαφέρον

τρόπο και θα δίναμε πιο πολύ προσοχή στις λεπτομέρειες.

Τέλος, αν είχαμε την ευκαιρία να κάνουμε την εργασία από την αρχή δεν

θεωρούμε πως θα αλλάζαμε πολλά πράγματα.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε με σιγουριά πως το νερό είναι από τα

σημαντικότερα αγαθά της ζωής μας. Όχι μόνο είναι καθοριστικό για την

ψυχολογία και τα συναισθήματα των ανθρώπων, αλλά συμβάλλει και στα απλά

και καθημερινά πράγματα της ζωής όπως ψυχαγωγία, άθληση, διεύρυνση του

καλλιτεχνικού τομέα. Επιπρόσθετα, επηρεάζει την πανίδα και την χλωρίδα και

το περιβάλλον γενικότερα Τέλος όλα τα παραπάνω μας αποδεικνύουν ότι

κανένας οργανισμός δεν θα μπορούσε να επιβιώσει χωρίς το νερό.

43

ΟΜΑΔΑ «ΕΚΦΡΑΣΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ» ΟΜΑΔΑ «ΥΔΡΟΒΙΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ»

Στέλλα Καραγιώργου

Έντζι Ντραγκότι

Νάντια Μανώλικα

Χριστίνα Ασπρούλια

ΟΜΑΔΑ «ΚΑΙΡΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ»

Αλεξανδρής Γιάννης

Κωστοπούλου Εύη

Μιχάλη Νατάσσα

Μπίτου Σμαράδα

ΟΜΑΔΑ «ΕΙΚΟΝΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ»

Ασημακοπούλου Ραφαέλα

Γρηγοράτος Αλέξανδρος

Μουρατίδης Προκόπης

Μπεκατώρου Μαριάννα

ΟΜΑΔΑ «ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ»

Γενιτσαριώτη Δέσποινα

Έσο Χρήστος

Μαυροθαλασσίτης Αλέξ.

Μουρατίδης Σοφοκλής

Γιαννακόπουλος Ανδρέας

Δημητριάδης Αναστάσιος

Μίχαλου Έλενα

Σκάνδαμη Γεωργία

44

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Οι πηγές από τις οποίες αντλήσαμε τις πληροφορίες για τη εργασία μας

είναι οι εξής:

1) Ίντερνετ και συγκεκριμένα : www.google.com, www.youtube.com,

www.wikipedia.com, http://yakynthy.blogspot.com.

2) Εθνική πινακοθήκη

3) Δημοτική βιβλιοθήκη ‘Γιάννης Ρίτσος’