กลไกการคลอด

กลไกการคลอดปกต (Mechanism of labor) หมายถงวธการททารกปรบรปรางใหเหมาะสมกบชองเชงกรานหรอหนทางคลอด ซงจะมลกษณะเปนรปทรงกระบอก เพอใหตนเองสามารถเคลอนผานชองเชงกราน หรอหนทางคลอดออกมาสภายนอกไดสะดวก กลไกการคลอดปกต หมายถง การคลอดทสนสดลงไดเองในลกษณะททายทอยของทารกคลอดออกมาทางดานหนาของชองทางคลอด โดยไมค านงถงวาในระยะเรมตนของกา รคลอดทารกจะอยในสภาพใด แตโดยทวไปทารกทจะคลอดออกมาตามกลไกการคลอดปกตนนจะตองม Presentation เปน Vertex หรอ Bregma

รปแสดง ก. Vertex Presentation ข. Bregma Presentation

ขนตอนของกลไกการคลอดปกต 1. Engagement 2. Flexion 3. Descent 4. Internal rotation 5. Extension 6. Restitution 7. External rotation 8. Expulsion

Engagement (การผานชองเขาเชงกราน)

Engagement หมายถง การทสวนกวางทสดของศรษะทารก (Bilateral diameter) ผานชองเขาเชงกราน ( pelvic inlet) ลงมาแลว

รปแสดงการเกด Engagement

ในครรภแรกการเกด engagement ประมาณรอยละ ๗๐ จะเกดขนในระยะ ๔ สปดาหสดทายของการตงครรภ ซงจะท าใหระดบยอดมดลกลดลง เรยกวา ทองลด (lightening หรอ subcidence) สวนในครรภหลงจะเกดขนเมอเขาสระยะคลอด อาจจะเปนระยะทหนงหรอระยะทสองของการคลอดได ในการ Engagement ของศรษะทารก สวนใหญทารกจะเอาสวนทยาวทสดของศรษะ (A-P dimeter) ผานลงไปในสวนทยาวทสดของชองเชงกราน ดงแสดงในรปท ๓

และในขณะทศรษะทารกเคลอนทารกเคลอนเขาสองเชงกราน จะเกดการตะแคงของศรษะเนองจาก ๑. แนวล าตวของทารกในโพรงมด ลกอยไมตรงกบแนวทางคลอดสวนบนหรอไมตงฉากกบระดบของ

เชงกราน ๒. ชองเชงกรานมขนาดไมเทากนโดยตลอด มบางสวนยนเขามา เชน Promontary of sacrum เปน

ตน จงท าใหสวนของกระโหลกศรษะเคลอนลงไปไดไมพรอมกน ถาศรษะทารกผานเขาสชองเชงกรานในลกษณะท รอยตอแสกกลางของศรษะ (sagittal suture) อย

ในแนวตรงกลางระหวางกระดกหวหนาวกบผนงหลงของชองเชงกราน หรอกระดก Sacrum เรยกภาวะนวา Synclitism ซงเปนการขนานกนระหวางศรษะของทารกกบสวนของเชงกรานนนเอง

แตถาศรษะทารกผานเขาชองเชงกรานในลกษณะทรอยตอแสกกลางของศรษะไมอยในแนวตรงกลางระหวางกระดกหวหนาวกบผนงหลงของชองเชงกานหรอกระดก sacrum เรยกภาวะนวา Asynclitism ถากระดกพาไรตอลชนหนาเคลอนลงไปกอน เรยกวา Anterior Asynclitism หรอ Naegele, s obliquity ในลกษณะเชนนจะตรวจพบรอยตอแสกกลางอยคอนไปทางดานหลง คอ คอนไปทางกระดก sacrum

รปแสดงการเกด Synclitism

รปแสดงการเกด Anterior Asynclitism (Naegele, s obliquity) แตถากระดกพาไรตอลชนหลงเคลอนลงไปกอน เรยกวา Posterior Asynclitism หรอ

Liztmann, s obliquity ในกรณนจะพบรอยตอแสกกลางอยคอนไปทางดานหนาหรอใกลกบรอยตอกระดกหวหนาว ดงแสดงในรป

รปแสดง Posterior Asynclitism (Liztmann, s obliquity)

โดยปกตแลวลกษณะของรอยตอแสกกลางของศรษะกอนม Engagement จะอย ในลกษณะ Posterior asynclitism และจะเปน Synclitism เมอม Engagement หลงจากม Engagement แลวจะอยในลกษณะ Anterior asynclitism ดงแสดงในรปท ๗ หากรอยตอแสกกลางของศรษะอยในลกษณะ Posterior asynclitism ตลอดไป การคลอดอาจตดขดได เพราะศรษะจะไปยนทกระดกหวหนาว ท าใหเคลอนต าลงมาไมได

รปก. แสดงลกษณะรอยตอแสก ข. ขณะม Engagement ค. หลงจากม Engagement นอกจากนในขณะทม Engagement จะเกด Molding ทศรษะทารก คอมการเปลยนแปลงรปรางของศรษะบางสวนใหมขนาดเลกลงเพอใหสามารถลงชองเชงกรานไดงาย molding เกดขนไดเนองจากกะโหลกศรษะเปนกระดกชนด Membranous ซงเปนกระดกทออนสามารถเคลอนเกยกนไดเมอมแรงกด เมอศรษะเดกถกกดใหลงมาเสยดสกบทางเขาชองเชงกรานจงชวยใหทารกปรบรปรางของศรษะใหเขากบชองเชงกรานได โดยทวไปแลวกระดก occipital และ frontal จะเกยเขาไปใตกระดก parietal และ กระดก parietal ขางหนงกจะเกยอยบนอกขางหนง เปนผลใหขนาดของศรษะทารกสวน SOB, SOF, OF และ Biparietal สนลง แตสวน OM จะยาวขน ดงแสดงในรป

รปแสดงการเกด molding ของศรษะทารก (หวทยงไมม molding ,หวทม molding แลว)

Molding นจะหายไดเองภายหลงคลอด ในภาวะปกต molding จะท าใหศรษะทารกมขนาดเลกลงมาไดโดยไมมอนตรายตอสมอง ยกเวนในรายทคลอดเฉยบพลนซง molding จะเกดขนรวดเรวมาก นอกจากนนในรายมราระยะการคลอดยาวนานและชองเชงกรานกบศรษะทารกไมไดสดสวนกนกสงผลให molding เกดขนมากเกนไป ซงอาจเปนผลใหเกดอนต รายตอสมองของทารกได เชน การฉกขาดของเยอหมสมอง การตกเลอดใตเยอหมสมอง สมองบวม ความดนในชองกะโหลกศรษะสง เปนตน การประเมนวาเกด Engagement แลวประเมนไดจาก

1. มารดารสกทองลด (Lightening) และถายปสสาวะบอย 2. จากการตรวจหนาทอง

โดยวธ Pawlik, s grip จะพบวาไมสามารถเคลอนไหวศรษะทารกไปมาไดหรอไมสามารถดนขนไปได โดยวธ Bilateral inquinal grip ปลายมอทงสองขางทตามสวนน าของทารกลงไปหากระดกหวหนาวจะไมสอบเขาหากน

3. จากการตรวจทางชองคลอดหรอทวารหนก ถาศรษะทารกลงมาอยทระดบ station ๐ คอลงมาถง Ischial spine แสดงวา Engage แลว

ก. การตรวจทางหนาทอง Pawlik, s grip Bilateral inquinal grip

การกมของศรษะ (Flexion)

Flexion เปนการเปลยนแปลงทรงของทารก (attitude) ในขณะททารกเคลอนผานลงมาในหนทางคลอด โดยศรษะจะงอมากขนจนคางชดอก (รปท ๑๐ ) ผลของการคว าหนามากขนน ท าใหเสนผาศนยกลางของสวนน าเปลยนไป จาก OF ซงยาว ๑๑.๕ ซม. เปน SOB ซงยาวเพยง ๙.๕ ซม. ท าใหการคลอดเปนไปไดงายขน เนองจากทารกใชเสนผาศนยกลางทเลกทสดของสวนน าผานเขาชองทางคลอดออกมา

ก. แสดงการเกด Flexion ข. Complete Flexion องคประกอบทชวยใหเกด Flexion ไดแก

1. Fetal axis pressure : เปนแรงผลกดนทเกดจากการหดรดตวของมดลก แลวมาตามแนวกระดกสนหลงของทารก แรงดนนจะดนตวทารกใหเคลอนต าลงมากดกบหนทางคลอดและท าใหศรษะทารกกมลง ดงแสดงในรปท๑๑

๒. ลกษณะของชองเชงกราน : ลกษณะของชองเชงกรานจะมสวนเวาทางดานหลงทเกดจากความเวาของผนงหนาของกระดก sacrum จงท าใหทางคลอดบรเวณนมความลาดเอยงลาดมาดานหลง ดงนนทารกทนอนคว าหนา (Occiput anterior position) ในขณะ engagement เมอจะตองเคลอนผานลงไปในชองเชงกรานทมความลาดเอยงลงทางดานหลงเชนน แรงถวงจากน าหนกของศรษะทารกจงท าใหทารกยงไมมการกมของศรษะมโอกาสทจะกมไดงายขน สวนทารกทมการกมของศรษะอยแลวกจะกมมากขน ดงแสดงในรป

รปแสดง fetal axis pressure รปแสดงลกษณะของชองเชงกราน

๓. แรงบบจากผนงทางคลอดโดยรอบศรษะทารก : การทศรษะทารกเคลอนต าลงมาตามชองทาง

คลอด ผนงของชองทางคลอด ซงมความยดหยนจะถกดนถางออกไป และบบกระชบศรษะทารกท าใหเกดแรงกดโดยรอบ แตเนองจากสวนของศรษะทารกกลมอยางไมสม าเสมอ มบางสวนนน ดงนนแรงทกดลงมาแตละจดของศรษะทารกจงไมเทากน สวนทนนกวาจะถางผนงชองทางคลอดไดมากกวาบรเวณอน โดยเฉพาะบรเวณหนาผากและทายทอย ซงเปนสวนทนนจงท าใหทารกกมมากขนได ดงแสดงในร ปกลไกดงกลาวนจะเกดในทารกทมการกมของศรษะขนบางแลวเทานน เพราะศรษะทกมสวนบนของหนาผากและทายทอยจะไมอยในระดบเดยวกน มผลใหแรงผลกจากผนงชองทางคลอด ทเกดขนกบบรเวณทงสองมากกวาบรเวณอนๆ แรงนจะไมอยตรงแนวกน แตจะเปนแรงขนานทสวนทางกน ท าใหเกดแรงหมนขน ถาศรษะทารกกมเลกนอยแรงหมนทเกดขนจะชวยผลกทายทอยมาดานหนาและผลกสวนหนาผาก งมเขาหาหนาอก จงมผลใหศรษะทารกกมมากขน

๔. แรงตานเสยดสของทางคลอดขวางทางการเคลอนผานของทารก : เปนแรงตานทานทเกดขนจากบรเวณชองทางเขา เชงกราน ผนงของชองเชงกราน ชองออกของเชงกราน และ pelvic floor ซงจะสงผลใหศรษะทารกเกด Flexion ขนมา บรเวณชองทางออกเชงกราน และ pelvic floor เปนบรเวณสดทายทจะท าใหเกดการกมของศรษะกอนทจะมการหมน

รปแสดงแรงบบจากผนงทางคลอดโดยรอบศรษะ

รปแสดงแรงตานทานเสยดสของทางคลอดทขวางการเคลอนผานของทารก

องคประกอบทง๔ ทกลาวมาจะชวยใหศรษะกมต ามากขนเรอยๆ จนกระทงไมสามารถก มต าตอไปไดอก เรยกวา Complete flexion ในลกษณะเชนนสวนน าทจะผานชองทางคลอดออกมาคอ SOB ซงเปนสวนทเลกทสด มขนาดเสนผาศนยกลาง ๙.๕ ซม. แตถากมไมเตมทหรออยทรงตรง สวนทผานออกมาจะเปนเสนผาศนยกลางทยาวกวาคอ OF ซงจะท าใหเกดการคลอดยากขน

การตรวจ Flexion ๑. การตรวจทางหนาทอง โดยการคล า cephalic prominences ไดแก สวนทนนของศรษะ

ทารกคอ บรเวณทายทอยและหนาผาก ถาคล าไดหนาผากทารกชดเจนและอยสงกวาระดบทายทอยมากกแสดงวาม Flexion มาก แตทงนสวนหนาผากจะตองอยตรงขามกบหลงทารกเสมอ ถาศรษะผานเขาชองเชงกรานแลวมกคล าสวนนนของศรษะไมได

๒. ตรวจทางชองคลอด คล าหาต าแหนงของขมอม โดยเฉพาะขมอมหลง ถาคล าๆ ไดขมอมหลงยงต าเทาไร แสดงวาทารกม Flexion มากเทานน

การเคลอนตา (Descent)

การเคลอนต าของศรษะทารก เปนกลไกทเกดขนในทกระยะของการคลอด ซงเกดขนเนองจาก 1. Fetal axis pressure แรงผลกดนทเกดจากการหดรดตวของมดลกจะกดลงบนสวนของทารกทยอดมดลก

คอกนของทารก และผานมาตามแนวกระดกสนหลงถงขอตออนแรกของกระดก สนหลง คอ Occipito – vertebral ของทารก แรงดนนจะดนตวทารกใหเคลอนต าลงมากดกบหนทางคลอด

2. แรงการหดรดตวของกลามเนอมดลก แรงดนจากน าคร า เกดขนในขณะทมดลกหดรดตว โพรงมดลกจะถกบบใหเลกลงแตเนองจากภายในมทารก รก และน าคร าอย ซงไมอาจจะหด ตวตามไปดวยได จงเกดแรงดนภายในโพรงมดลกเพมขน และแรงดนน าจะแผกระจายไปทวภายในโพรงมดลกโดยผานไปในน าคร า ความดนทผานมาในน าคร านจะกดลงบนทกจดในโพรงมดลกรวมทงบนตวทารกดวย แตน าคร าเปนน าสามารถไหลไปมาไดจงพยายามไหลออกมายงต าแหนงทมความตานทานนอยทสด ซงไดแกบรเวณกลามเนอมดลกสวนลางและปากมดลก ซงมการหดรดตวนอยมาก นอกจากนแรงหดรดตวของกลามเนอมดลกทเรมตนจากบรเวณยอดมดลกแลวกระจายลงมาหาสวนลาง จงเปนการชวยเสรมก าลงของแรงผลกดนใหน าคร าไหลลงมาสวนลางขณะเดยวกนกบทน าคร าไหลลงมายงสวนลาง ตวทารกกจะไหลเคลอนตามลงมาดวยตามกระแสน าคร านน

3. แรงเบงของผคลอด ซงจะเกดขนในระยะท๒ ของการคลอด แรงนจะเกดขนในระยะทสองของการคลอด คอ เมอปากมดลกลกเปดเตมท ซงจะท าใหความดนภายในชองทองเพมมากขน มผลชวยผลกดนใหทารกเคลอนผานชองทางคลอดออกมาได แรงนคลายกบแรงทใชในการแบงถายอจจาระ แตแรงกวาและตองใชรวมกบการหดรดตวของมดลกจงจะไดผล ในรายทผคลอดมผนงหนาทองหยอนจะท าใหแรงผลกดนสวนนนอยลงไปดวย ในครรภแรกการเคลอนต าของศรษะทารกอาจเกดขนหลงจากการผานเขาสชองเชงกรานของศรษะทารกตงแตระยะกอนเขาสระยะคลอด แลวหยดอยกบทจนกระทงเขาสระยะคลอดแลวจงมการเคลอนต าตอ หรอเกดตอเนองอกเมอเขาสระยะทสองของการคลอด สวนในครรภหลงการเคลอนต าและการเคลอนเขาสชองเชงกรานของศรษะทารกมกเกดขนพรอม ๆ กนเมอเขาสระยะคลอด การตรวจวาทารกในครรภม descent สามารถตรวจไดจาก

1. การคล าทางหนาทอง จะคล าพบสวนของทารกต าลงมาเรอยๆ โดยเฉพาะศรษะจะคล าไดชดเจนกวาสวนอนๆ

2. การฟงเสยงการเตนของหวใจทารก ต าแหนงทใชในการฟงจะเคลอนต าลงมาเรอยๆ จากการฟงครงแรก

3. การตรวจทางชองคลอดหาระดบของสวนน า ซงระดบของสวนน าจะต าลงมาจากกการตรวจครงกอน คอ จาก Station -๑, ๐ จะเปน + ๑, +๒

4. จากการสงเกตดวยตา เชนบรเวณฝเยบตง ปากชองคลอด หรอทวารหนกจะโปงออก เปนตน 5. ความรสกของผคลอด จะเจบเหมอนมอะไรกดบรเวณทวารหนก อยากเบงและปวดคลายอยากถาย

อจจาระ

การหมนภายในไปขางหนา (Internal rotation) เมอศรษะทารกกระทบพนเชงกราน (Pelvic floor) จนไมสามารถเคลอนต ากวานไดอกแลว

จะเกดการหมนภายใน โดยเอาทายทอยไปทางดานหนาจนกระทงทายทอยอยใตกระดกหวหนาว (Occiput anterior position) ซงรอยตอแสกกลาง (Sagittal suture) จะอยแนวหนา – หลง ของชองออก (A-P diameter) (รปท ๑๕) แตถาทายทอยหมนกลบไปดานหลงแทน จะเกดภาวะหยดชะงกในทาทายทอยอยดานหลง (Persistant occiput posterior : OPP) หรอหยดชะงกในทาทายทอยอยขวาง (Transverse arrest) ซงเปนการหมนภายในทผดปกต อาจท าใหไมสามารถคลอดเองทางชองคลอดได ตองชวยคลอดโดยวธ สตศาสตรหตถการ

ลกษณะของศรษะทารกทา LOA เมอม internal rotation

รปแสดงการเกด Internal rotation ของทารกทา LOA

จ านวนองศาทศรษะทารกหมนเพอใหทายทอยมาอยใตกระดกหวหนาว หรอรอยตอแสก

กลางขนานกบแนวหนา- หลงของชองออกนน ขนอยกบทาของทารกขณะผานชองเขาของเชงกราน กลาวคอ

1. ถาเปนทาททายทอยอยดานหนา ดานซายหรอขวาของเชงกราน (LOA หรอ ROA) ศรษะทารกตองหมน ๔๕ องศา

2. ถาทายทอยอยขวางของเชงกราน (LOT หรอ ROT) ศรษะทารกตองหมน ๙๐ องศา โดยหมนครงละ ๔๕ องศา มาอยในทา LOA หรอ ROA กอน แลวหมนตอไปอก ๔๕ องศา เพอมาอยในทา OA

3. ถาเปนทาทายทอยอยดานหลงดานซายหรอขวาของเชงกราน (LOP หรอ ROP) ศรษะทารกตองหมนถง ๑๓๕ องศา กลาวคอหมนครงละ ๔๕ องศา มาอยในทา LOT LOA และ OA หรอมาอยในทา ROT ROA หรอ OA ตามล าดบ

สาเหตททาใหเกด Internal rotation 1. รปรางของ Pelvic floor มลกษณะคลายหนงสอทเปดไวครงเลมเมอ Occiput กระทบกบ

Pelvic floor กจะไถลไปตรงกลาง (รปท ๑๖) 2. กลามเนอของPelvic floor มการหดรดตวเปนระยะๆ ซงจะชวยใหศรษะหมนเรวขน 3. เนองจากชองของเชงกรานแตละสวนมขนาดเสนผาศนยกลางทกวางไมเทากน ชองกลางม

Oblique diameter ยาวทสด สวนชองออก Antero-posterior diameter จะยาวทสดเนองจาก Coccyx สามารถเบยงเบนไดอก ๒ ซม. (รปท ๑๗) และเนอททางดานลางของชองออกประกอบดวยกลามเนอทงหมดจงยดขยายได ศรษะหรอสวนน าจงจ าเปนตองปรบใหเหมาะกบทางทผาน จงท าใหเกดการหมนขน

รปแสดงรปรางของPelvic floor

รปแสดงลกษณะของชองเชงกราน ๑. ชองเขา ๒. ชองกลาง ๓. ชองออก

การตรวจวาม Internal rotation จากการตรวจทางชองคลอด คล าดรอยตอแสกกลางของศรษะทารก ถายงไมม Internal rotation ศรษะทารกจะอยในแนวขวางหรอแนวเฉยง ทงนขนอยกบการ Engaged ของศรษะทารก เมอมการหมนเกดขน รอยตอแสกกลางจะเฉยงขนเรอยๆ จนกระทงอยในแนวหนา- หลง ของชองทางออกเชงกราน

การคลอดของศรษะโดยการเงยหนา (Extension)

เมอศรษะทารกหมนจนเอาทายทอยมาอยดานหนาของเชงกรานแลว จะเอาทายทอยยนใตกระดกหวหนาวไวโดยมสวน Subocciput เปนจดหมน เมอมการหดรดตวและผคลอดเบงศรษะทารกจะคอยๆ เงยหนาขนดวยเสนผาศนยกลางทเลกทสด คอ SOB ตามดวย SOF ซงจะท าใหปากชองคลอ ดยดขยายมากทสด

เนองจาก Biparietal ผานปากชองคลอดออกมา เรยกวาหวโผล (Crowning) (รปท๑๘) หลงจากนน หนาผาก จมก ปาก และคางจะคอยๆ ผานฝเยบออกมา เมอคางผานฝเยบออกมาจะเรยกวาหวคลอด (Head born)(รปท ๑๙)

รป แสดงการเกดหวโผล (Crowning) รป แสดงการเกด Extension ในขณะทศรษะทารกเกดออกมานน ไหลของทารกกจะเคลอนเขาส Pelvic inlet โดยใชความกวางของไหลเขามาอยในแนวขวาง หรอแนวเฉยงเหมอนลกษณะทศรษะเดกผานเขามาอยในชองเชงกราน

การหมนทายทอยมาอยตรงดานหลง (Restitution) เปนการหมนกลบของศรษะทารกไปอยในแนวเดยวกบไหล ทงนเนองจากขณะทศรษะทารกเกดในลกษณะทรอยตอแสกกลางอยแนวหนา – หลงของชองทางออกเชงกรานนน ไหลของทารกจะอยในแนวเฉยงของชองเชงกราน ดงนนศรษะทารกอยในลกษณะบดท ามมกบไหลประมาณ ๔๕ องศา เมอศรษะทารกเกดออกมาแลวไมไดอยในทบงคบของชองเชงกรานอกตอไป ศรษะกจะหมนกลบ ๔๕ องศา เพอคลายการบดระหวางคอกบไหล กบไปอยในลกษณะทเปนปกตตามธรรมชาต คออยในแนวตงฉากกบไหล หรอทายทอยอยในแนวเดยวกบแผนหลง

การหมนของศรษะทารกทา LOA เมอม restitution

รปแสดงการเกด Restitution ของทารกทา LOA

การหมนภายนอกของศรษะตามไหลทหมนภายใน (External rotation)

หลงจากททารกหมนทายทอยมาอยตรงกบหลงแลว ทารกยงคงเคลอนต าลงมาเรอยๆ เมอไหลกระทบกบพนเชงกรานจนกระชบ จะเกดการหมนภายในของไหลไปดานหนา ๔๕ องศา เชนเดยวกบการหมนของศรษะ เพอใหความกวางของไหลมาอยในแนวหนา- หลงของชองคลอด ดงนนศรษะของทารกทอยขางนอก จะไมตงฉากกบไหล ศรษะทารกจงมการหมนตามไหลทมการหมนภายในไปอก ๔๕ องศา เพอใหทายทอยมาอยแนวเดยวกบแผนหลง สรปแลวตงแตศรษะทารกเกดจนถงหมนภายนอกเสรจ จะหมนทงหมด ๙๐ องศา

การหมนของศรษะทารกทา LOA เมอม external rotation

รปแสดงการเกด External rotation ของทารกทา LOA

การคลอดของไหล ลาตว และแขนขา (Expulsion หรอ Birth of shoulders , Trunk, Hips , Legs)

เมอศรษะทารกมการหมนภายนอกแลว และความกวางของไหลอยในแนวหนา - หลงของชองทางออกเชงกราน จะมการคลอดไหลตามดวยล าตวเดก โดยทไหลหนาจะอยใตโคงกระดกหวหนาวและจะท าหนาท เปนจดหมน (Hypomochlion) คอไหลหนาไปยนใตรอยตอกระดกหวหนาว เมอมการหดรดตวของมดลกพรอมกบแรงเบงของมารดา กจะผลกดนใหเดกม Lateral flexion (มการโคงดานขางทเอวตามชองทางคลอดทโคง ) ไหลหลงจะคอยๆ เคลอนผาน Pelvic floor และ Perineum ออกมาแลว ตามดวยไหลหนา เมอไหลทงสองคลอดออกมาแลว ล าตว แขน ขา กจะคลอดปากชองคลอดออกมาตามล าดบ

รปแสดงการคลอดของไหล ล าตว แขนขา

สรปกลไกการคลอดปกต ๑. Engagement : เปนการทสวนน าของทารกเคลอนลงสเชงกราน

๑. ถาศรษะยงกมไมเตมท สวนของศรษะทผานลงมาคอ Occipito – frontal ๒. ถาศรษะทารกกมเตมทแลว สวนของศรษะทผานมาคอ Sub Occipito – bregmatic ๓. รอยตอแสกกลางอยในแนวขวางหรอเฉยงขวา ๔. สวนทายทอยอยดานหนาของชองเชงกรานทางขางซาย ๕. ขมอม คล าไดขมอมหนาหลงอยในระดบเดยวกน

๒. Flexion ๑. รอยตอแสกกลางอยในแนวเฉยงขวา ๒. ศรษะทารกกมเตมทจะคล าไมพบขมอมหนา

๓. Internal Rotation ๑. สวนทายทอยจะหมนมาทางดานหนาของชองเชงกราน ๒. รอยตอแสกกลางหมนจากแนวขวางหรอแนวเฉยงขวามาอยในแนวตรง ๓. ขมอมหลงจะคล าไดกงกลางชอง ทางคลอดและอยทางดานหนา

๔. Extension ๑. ศรษะจะเงยขนโดยสวนทายทอยจะยนอยใตขอบลางของรอยตอกระดกหวหนาว จงท าใหสวนของทารกคลอดผานปากชองคลอดออกมา โดยการเงยเอาสวน SOB, SOF และSOM ออกมาตามล าดบ ๒. ขณะทศรษะคลอดออกมา ไหลทารกจะเคลอนเขามาอยในชองเชงกราน

๕. Restitution ศรษะจะหมนกลบมาอยในแนวเฉยงขวา จนมาตงฉากกบไหลทมการหมนโดยตามเขมนาฬกา ๔๕ องศา

๖. External rotation: ศรษะจะมการหมนตอไปอก ๔๕ องศา เพอใหตงฉากกบไหล โดยหมนจนรอยตอแสกกลางมาอยในแนวขวาง

๗. Expulsion ไหลคลอดโดยเอาไหลหนายนอยใตรอยตอกระดกหวหนาว เพอเปนจดยน เมอมดลกหดรดตวจะมการงอของล าตวและไหลหลงคลอดออกมาแลว ตามดวยไหลหนาหลงจากนนสวนตางๆ ของทารกกจะคลอดตามออกมา

รปแสดงกลไกการคลอดทารกทมสวนนาเปนศรษะในทา LOA

โดยสรปกลไกการคลอดทเกดขนในสวนตาง ๆ มดงน (descent จะเกดขนตลอดชองทางคลอด)

-กลไกททารกผานชองเชงกรานตอนบน ไดแก Engagement,Flexion -กลไกททารกผานชองเชงกรานตอนลางไดแก Internal rotation, Extension เปน -กลไกทเกดขนกบสวนของทารกภายนอกชองคลอด ไดแก Restitution, External rotation

กลไกการคลอดทารกปกตนเปนพนฐานในการอธบายการคลอดทารกทาผดปกตอนๆ เชน ทากนหรอ

ทาททารกเอาสวนของทายทอยไปอยทางดานหลงของชองเชงกรานมารดา กลไกการคลอดจะเปนกลไกทตอเนองสมพนธกน ไมสามารถแยกสวนใดสวนหนงออกจากกน โดยเดดขาด ความเขาใจเก ยวกบกลไกเหลานจะชวยใหพยาบาลทดแลมารดาและทารก สามารถวนจฉยความผดปกตตางๆของมารดาและทารกไดอยางรวดเรว โดยเฉพาะการคลอดท ผดปกต (dystocia) นอกจากนยงชวยใหสามารถพยากรณการคลอดไดอยางถกตอง แมนย า