Zorgpad Stervensfase
Heily Splinter- IcareAlina Pieterman- Het Zand
Alie van ‘t Ende- Isala
16 oktober 2013
“De laatste 72 uur”
Indeling
Introductie Wie zijn wij
Wat gaan we doen Zorgpad stervensfase algemeen
Ziekenhuis, Verpleeghuis / Hospice Thuiszorg
Vragen aan het eind
Zorgpad Stervensfase weer iets nieuws
Checklist
Hoogleraren: “checklistdrift in de zorg slaat toe”
Nursing 3418 3
“Er is sprake van een doorgeslagen checklist drift in de zorg”
Hoogleraar verplegingswetenschap, Marieke Schuurman
Hoogleraar Veiligheid in de zorg, Jan Klein
Nursing, juli-augustus 2013
Zorgpad Stervensfase weer iets nieuws
Projecten
Projecten ---- weerstand----- verandering
Wat betekent dat nu eigenlijk voor de werknemers op de werkvloer, voor de individuele werknemers
…..Laten we eerst eens kijken wat het Zorgpad Stervensfase nu eigenlijk betekent.
Wat is het Zorgpad Stervensfase
Meer dan een checklist
Een volledig patiëntendossier, een checklist en een
evaluatie-instrument ineen.
Vervangt de medische en verpleegkundige dossiers op het
moment dat de stervensfase aanbreekt.
Een instrument om de kwaliteit van zorg in de stervensfase te
verbeteren.
Oorsprong
Liverpool Care Pathway for the dying patient (LCP)
Ontwikkeld in Madam Curie Hospice en Royal Liverpool Hospital
Allereerst bedoeld om ‘best practice’ van zorg in stervensfase over te brengen van hospice naar ziekenhuis
Echter ook effectief gebleken in Hospice zelf
Uitrol ZS internationaal
Zorgpad stervensfase in Nederland
Door samenwerking tussen het Erasmus MC en het integraal Kankercentrum Rotterdam
Vertaling in het Nederlands 2000/2001
Pilot in verpleeghuis, hospice en ziekenhuis (IKR)
Maart 2009 kick-off: landelijke uitrol via de IKC’s
Evaluatie internationaal: in 2012 Zorgpad Stervensfase Versie 2.0
Doel Zorgpad Stervensfase
Doelen Een optimale kwaliteit van zorg voor de stervende en naasten Een optimale kwaliteit van leven in de stervensfase
Nevendoelen Verbeteren multidisciplinaire samenwerking rond het vaststellen van de
stervensfase.
Verbeteren van het bewustzijn van het stervensproces.
Verbeteren van de communicatie met naasten.
Eenduidige rapportage en vastleggen van zorg die al gegeven werd.
Opbouw Zorgpad Stervensfase
Deel 1
Beoordeling van de patiënt aan het begin van de stervensfase
Deel 2
Observatie / registratie patiëntgebonden problemen tijdens de stervensfase
Deel 3
Zorg na het overlijden
Deel 1 : deels invullen, deels aankruisen ‘ja’ of ‘anders
Diagnose
Lichamelijke conditie
Maatregelen gericht op comfort van de patiënt Aanpassen: doorgaan, stoppen, starten medicatie Stoppen niet noodzakelijke verrichtingen (medisch, verpleegkundig)
Communicatie Informeren patiënt, naasten, geestelijk verzorger, huisarts, overige
betrokkenen.
Spiritualiteit Waarden / normen, levensbeschouwelijke steun
Deel1: Beoordeling patiënt bij start zorgpad
Deel 2
Registratie zorgdoelen bij tenminste 6 controle momenten: Pijn, misselijkheid, slijmvorming, dyspnoe, mictie ……. Zorg voor naasten, hulpverleners
Registratie B (bereikt) of A (anders). Deel 2 worden dagelijks vernieuwd
Verpleegkundige en/of behandelend arts beoordelen en noteren
bereikte doelen door: B(ereikt) of A(nders)
A(nders) worden interventies genoteerd op evaluatiebladen Evaluatie ‘anders’ Multidisciplinaire voortgangsrapportage
Deel 2: beoordeling patiëntgebonden problemen
Meerwaarde en knelpunten Isala evaluaties
Meerwaarde Bevordert multidisciplinaire samenwerking. Patiënt en familie meer bewust van stervensfase / afronding leven Markering stervensfase geeft duidelijkheid aan:
patiënt, naasten, artsen, verpleegkundigen en overige betrokken hulpverleners.
Vastleggen van afspraken bij aanbreken van de stervensfase geeft verpleegkundigen houvast / zelfvertrouwen.
Overzichtelijke rapportage. Verbetering documentatie van gegeven zorg.
Beter en snel inzicht in symptoombehandeling. Sneller actie bij problemen. Verminderde symptoomlast voor de patiënt.
Meerwaarde en knelpunten Isala evaluaties
Knelpunten Markering stervensfase:
niet tijdig (h)erkennen van de stervensfase Gesprek wordt als lastig ervaren
Wennen aan het afkruisen van doelen. Uitgebreide verslaglegging gemis / minder achtergrondinformatie.
Het invullen van deel 1 kost tijd.
Misvatting: Zorgpad Stervensfase = palliatieve sedatie
Gemis aan digitaal dossier
Zorgpad stervensfase binnen verpleeghuissetting/ hospice lotus
Voor invoering zorgpad
Pilot zorgpad stervensfase binnen afdeling Vuur van Zandhove, Zorgspectrum het Zand
Vragen van zowel arts als verpleegkundige na overlijden van zorgvrager…
(gehele team)
Ervaringen tijdens de pilot
Observaties vanuit intuïtie worden concreet gemaakt, beoordelingen vastgelegd
Instrument
Multidisciplinair
Voorlichting en uitleg van arts naar team en van team naar zorgvrager en/of naasten
Ervaringen na pilot zorgpad
Rust rondom stervensfase
Concrete acties en handelingen inzichtelijk
Reflecteren op handelen van jezelf en van elkaar
Instrument in handen waarin handelen vastgelegd wordt; wat doen we en wat doen we niet? Van vp interventies tot aan inschakelen predikant.
Ervaringen binnen hospice Lotus
Samenwerking tussen disciplines wanneer zorgpad gestart wordt
Duidelijk voor zowel gast als naasten
Handelen wordt vastgelegd
Vertrouwen door afspraken maken
Vertrouwen door familie/ naasten te betrekken
Nazorg
Zorgpad stervensfase binnen de thuiszorg
Voor de thuiszorg andere formulieren – i.v.m. andere situatie dan binnen ziekenhuis en verzorgings-/verpleeghuis
IJssel Zwartewater
Binnen deze regio – mn Zwolle – beperkt/niet toegepast
Staat op de nominatie voor ontwikkeling van het project
Afronding
Vragen aan het eind
Eventueel na de voordracht…..
Take home messages
Gebruik van het Zorgpad Stervensfase verbetert de kwaliteit van leven en kwaliteit van zorg in de stervensfase
Het Zorgpad Stervensfase is een instrument dat multidisciplinaire samenwerking bevordert.
Draagvlak voor Zorgpad Stervensfase is de sleutel van succes bij implementatie en borging.
Borging: evaluatie en registratie geven inzicht in het gebruik van het gebruik Zorgpad Stervensfase.