Download pdf - สมุดบันทึกกิจกรรม การพัฒนาศาลาแดงok

สมดบนทกกจกรรมการพฒนาหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ (ขยายผล) พ.ศ. 2555 บานศาลาแดงเหนอ หมท 2 ต.เชยงรากนอย อ.สามโคก

๑

สมดบนทกกจกรรมการพฒนา โครงการหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ กระทรวงมหาดไทย

ป พ.ศ. ๒๕๕๕

ชอบาน บานศาลาแดงเหนอหมท ๒ ต าบล เชยงรากนอย อ าเภอสามโคก จงหวดปทมธาน


๒

ขอมลทวไปของหมบาน

หมบานศาลาแดงเหนอเปนหมบานของคนไทย เชอสายมอญ ตงอยหมท ๒ ต าบลเชยงรากนอย

อ าเภอสามโคก จงหวดปทมธาน บรรพชนของชาวบานศาลาแดงเหนอสวนใหญอพยพมาจากเมอง เมาะตะมะ (หรอเมาะล าเลง) เนองจากพายแพสงครามพมา จงพากนอพยพครอบครวเขามาพงพระ บรมโพธสมภารใน พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย ซงเปนการอพยพครงท ๘ ของชาวมอญเขาสประเทศไทย ผน ามอญหลายคนไดรบการแตงตงใหเปนขนนางดแลปกครองมอญดวยกน ภายใตความคมครองของราช ส านกไทย ปจจบนชมชนบานศาลาแดงเหนอ เปนชมชนขนาดเลก มเนอท ๑,๓๔๐ ไร เปนทอยอาศย ๒๐๐ ไร พนทการเกษตร ๑,๐๘๕ ไร ท สาธารณะ ๔๕ ไร การประกอบอาชพดงเดมคอการเดนเรอคาขายสนคาเชน โอง อาง หมอ

กระถาง เครองปนดนเผา ถวยชาม ไตปลา ปเคม ปจจบนยงคงอาชพเดมบาง แตสวนใหญชาวบานมรายไดจากบตรหลาน ซง ประกอบอาชพรบจางในโรงงาน อตสาหกรรม ฯลฯ สวนพนทนา จะใหชมชนหมบานอนเชา อาณาเขตพนทหมบาน ทศเหนอ ตดตอกบ คลองโคกตาเขยว หมท ๕ ต าบลเชยงรากนอย อ าเภอสามโคก จงหวดปทมธาน ทศใต ตดตอกบ หมท ๑ ต าบลบานงว อ าเภอสามโคก จงหวดปทมธาน ทศตะวนออก ตดตอกบ ถนนทางหลวงหมายเลข ๓๓๐๙ จงหวดปทมธาน ทศตะวนตก ตดตอกบ แมน าเจาพระยา

ปจจบนชมชนบานศาลาแดงเหนอ เปนชมชนขนาดเลก มเนอท ๑,๓๔๐ ไร เปนทอยอาศย ๒๐๐ ไร พนทการเกษตร ๑,๐๘๕ ไร ท สาธารณะ ๔๕ ไร

ลกษณะภมประเทศพอสงเขป บานศาลาแดงเหนอ หมท ๒ ต าบลเชยงรากนอย ตงอยบรเวณพนทเรยบฝงแมน าเจาพระยา และมคลองไหลผาน พนททงหมดเปนทราบลม ม ๓ ฤด ( รอน ฝน หนาว ) พนทมความอดมสมบรณเหมาะสมแกการเพาะปลก ประชากรสวนใหญประกอบอาชพท าการเกษตรแบบผสมผสาน ระหวางการท าสวนผลไม กาท าสวนผก การเลยงปลาในรองสวน และรบจางทวๆ ไป ทตงหมบาน

บานศาลาแดงเหนอ หมท ๒ ตงอยในเขตองคการบรหารสวนต าบลเชยงรากนอย หางจากองคการบรหารสวนต าบล ประมาณ ๑ กโลเมตร หางจากทวาการอ าเภอสามโคก ประมาณ ๑๕ กโลเมตร ใชเวลา ๓๐ นาท


๓

วถชวตชาวบานศาลาแดงเหนอ

มผใหญบานคนแรก ชอ ก านนเสถยร สนทรบระ ชอ นายผาน แสงน า ชอ นายประยงค กองรตน ชอ นายอดศร แสงทนต ชอ นางนภา แสงทนต ชอ นายอนวตร ใจชอบ คนปจจบน จ านวนประชากร รวมทงสน 294 คน 81 ครวเรอน ตามขอมลการจดเกบ ( จปฐ. ๒) พ.ศ. ๒๕๕๔ ชาย 143 หญง 151 คน รายไดเฉลยของประชากร (ตามเกณฑ จปฐ. ป ๒๕๕๔) จ านวน ๖๒,๘๕๓.๗๔ บาท/คน/ป

หมบานตนแบบคณธรรม ชาวบานในชมชนศาลาแดงด าเนนวถชวตตามครรลองในพระพทธศาสนา และยดมน ในอตลกษณของชาวไทยเชอสายมอญมาตงแตอดตจนถงปจจบน ทงชาวบานและพระสงฆตางรวมมอกนชวยกนดแลชมชนและรกษาสภาพแวดลอมของหมบานใหงดงาม เปนระเบยบ สะอาด ปราศจากมลภาวะและอบายมข ชาวบานด ารงตนอยในหลกศลธรรม ยดมนในการปฏบตด ปฏบตชอบ รวมมอกบทางราชการในการ ตอนรบผน าตางประเทศ นกศกษา นกวชาการ ตลอดจนนกทองเทยวทมาเทยวชม วถชวตประจ าวนทสะอาดเปนเลศ ดวยเชอวานสยรกความสะอาดเปนศรมงคลตอครอบครว ชาวบานจะไมทงสงปฏกลลงแมน าล าคลอง น าเสยจะผานบอบ าบดน าเสย และกรองใหสะอาดกอนไหลลงสแมน า ดงนนแทบทกบานจะสรางบอบ าบดน าเสยในครวเรอนไวใช ซงเปนบอบ าบดน าเสยท เกดจากแนวคดและภมปญญาในชมชน ความนาสนใจของหมบานศาลาแดงเหนอ นอกจากวถชวตของพระสงฆและชาวบานทเครงครดในหลกธรรม เรยบงายตามทควรจะเปนในแตละสถานภาพแลว วดศาลาแดงเหนอยงเกบรกษาสงของเครองใชของพระสงฆ และชาวบานอกจ านวนมากสวนหนงไดน าออกแสดงไวในวด บางสวนยงไมไดส ารวจและจดท าทะเบยน เสนทางเขาสสถานทส าคญ

สามารถเดนทางเขาชมไดโดยรถยนตสะดวก เพราะมถนนเขาถงหมบาน หางจากตวจงหวด ปทมธาน เพยง 14 กโลเมตร ใชเวลาเดนทาง 40 นาท


๔

หรอถานงเรอขามฟากจากทาวดสราษฎรรงสรรค (วดดอน) อ าเภอสามโคก ขนทาวดศาลาแดง ใชเวลาเดนทางเพยง 10 นาท

“วดไมแดง”

ศลปกรรมล าคาในชมชน

หนกรองน าโบราณ


๕

- เจดยมอญ ซงเปนสญลกษณของชาวมอญทมความเชอ และนบถอศาสนาอยางเครงครด - หอพระไตรปฎก เปนการสรางขนเพอเกบรวบรวมพระไตรปฎกภาษามอญ สรางขนราว พ.ศ.๒๔๑๗

- พระหยกขาว เปนพระพทธรปทท าจากหยกสขาว ซงไดอญเชญมาจากประเทศพมา ตงแตสมยรชกาลท ๕ และมาประดษฐานทวดศาลาแดงเหนอ เมอป พ.ศ.๒๔๕๒ - ธรรมมาสนยอดนางช - เรอโบราณ อายราว ๑๐๐ ป - เครองกรองน าโบราณ

อบต.เชยงรากนอย ดแลและพฒนาหมบานทง 5 หมบานในเขตพนท อบต.เชยงรากนอย


๖

แผนทหมบาน

จ านวนครวเรอน 81 ครวเรอน จ านวนประชากร 294 คน เฉลยจ านวนคน....3 คนตอ...ครวเรอน อาชพหลกของหมบาน รบจางทวไป และรบราชการ ชอผใหญบาน นายอนวตร ใจชอบ ชอผน าคนส าคญดานตางๆ (ตามทม)

ชอ - สกล ส าคญดาน หมายเหต 1. นายหมน จกรกลม ศาสนา วฒนธรรม-ไทยรามญ/ สวดมนตภาษามอญ 2. นายอนวตร ใจชอบ บอดกไขมน / ผใหญบาน/ กองทนแมของแผนดน

โครงการแกไขปญหาความยากจน

3. นายนภดล แสงปลง ผชวยผใหญบาน 4. นายพยง ผลละมด ผชวยผใหญบาน 5. นายบญสม สบสาย กลมออมทรพยเพอการผลต การท ากระป 7. นางสาวปารณา บตรทม กลมอาชพสตรท าหมกรอบ /และหางหงส 8. นายมานพ แกวหยก ภมปญญาประวตศาสตรชาวบานศาลาแดง


๗

ค ำอธบำยรำยละเอยดกำรด ำเนนกจกรรม

ดานท 1 ดานจตใจและสงคม ประกอบดวย 7 ตวชวด ตวชวดท 1. หมบำนหรอชมชนประชำชนมควำมสำมคคและควำมรวมมออนดระหวำงกน

หมายถง การทประชาชนในหมบานหรอชมชนมความสมพนธทดระหวางกน ดวยการรวมกนแสดงความคดเหน ตดสนใจเพอการแกปญหาและการพฒนา แสดงออกถงพฤตกรรมความรวมมอ แบงเบาภาระการท างานเพอสวนรวม ปรองดองเปนน าหนงใจเดยวกน 1. การเขารวมการประชาคม การประชมของหมบานหรอชมชนเพอแกปญหาและพฒนาชมชน โดยประชาชนผรวมแสดงความรความสามารถของตนเอง รบฟงขอมล ค าชแจงและเหตผล จากผมสวนไดสวนเสยตอชมชน แสดงความคดเหนในกระบวนการตดตาม ตรวจสอบ การด าเนนงานการพฒนาของหมบานหรอชมชน รวมกบสมาชกชมชนอนๆ อยางเตมใจและเตมศกยภาพ ทงนคณะกรรมการบรหารหมบาน จะจดประชาคมหรอการประชม ขนเพอการปรกษาหารอ และเรยนรรวมกนเปนประจ าสม าเสมอ และตามวาระส าคญ เรงดวนตามความตองการ 2. การเขารวมกจกรรมตางๆ ทหมบานหรอชมชน จดขนเพอใหมผลตอการพฒนาหรอแกปญหากบสวนรวม ดวยความสมครใจ พรอมเพรยงกน โดยการออกแรงงาน เงน หรอวสดอปกรณตางๆ เกณฑการประเมน ตองผาน ทง 2 ขอ ผาน ไมผาน 1. หมบาน/ชมชนมการประชม/ จดเวทประชาคมอยางนอย 12 ครง ตอป กจกรรมทจดท า 1. การประชมประจ าเดอน หลงจากประชมก านน/ผใหญบาน เพอชแจงขอมลขาวสารตาง ๆ ใหประชาชนในหมบานรบทราบ 2. เวทแลกเปลยนเรยนรดานวฒนธรรมประเพณมอญ สวดมนตภาษามอญ ทกวนในเวลาเยน ผาน ไมผาน 2. คนในหมบาน/ชมชนมสวนรวมในกจกรรมตางๆของหมบานโดยพจารณาจากการผานเกณฑ จปฐ.(ผานทง 2 ขอ ) * คนในครวเรอนอยางนอย 1 คน เปนสมาชกกลมหรอผานเกณฑ จปฐ. ขอ 38 * คนในครวเรอนอยางนอย 1 คนเคยรวมท ากจกรรมสาธารณะดานตางๆ ของหมบานหรอผานเกณฑ จปฐ.ขอ 41 กจกรรมทจดท า จ านวนกลม.....5..........กลม จ านวนประชาชนทเปนสมาชกกลม..........81........ครวเรอน ในรอบป มกจกรรมทจดเพอสวนรวมในชมชน. คอ - การบ าเพญสาธารณประโยชน เชน การรกษาแมน าเจาพระยา การปลกตนไมบรเวณรมถนน การปรบปรงภมทศนภายในหมบาน การหยอดทรายอเบตก าจดลกน ายงลายปองกนไขเลอดออก - กจกรรมวนส าคญทางศาสนา เชน การสวดมนตภาษามอญทกวนในเวลาตอนเยน วนเขาพรรษา-ออกพรรษา วนสงกรานต การแหหางหงส การสงขาวแช การท าบญกลางบาน - กจกรรมวนส าคญของชาต เชน วนพอ วนแม วนเดก - การเปนสมาชกกลม/องคกรตาง ๆ เชน สมาชกกลมออมทรพยเพอการผลต กองทนแมของแผนดน ฌาปนกจสงเคราะห และกลมอาชพทมในหมบาน จ านวนคนในครวเรอนเขารวมกจกรรม.....195.........คน


๘

ตวชวดท 2. หมบำนชมชนมขอตกลงก ำหนดเปนขอปฏบตของหมบำน

หมายถง การทหมบานหรอชมชน ไดมการรวมกนพจารณา สภาพปญหา คานยม จารต ประเพณ วฒนธรรม ทสบทอดตอกนมาของหมบานชมชน จนไดขอตกลงก าหนดขอปฏบต เปนกฎ ระเบยบ ขอบงคบ จดท าเปนลายลกษณอกษร มระบบและชองทางการสอสารสรางความเขาใจใหประชาชนในหมบานหรอชมชนรบทราบ เชน ปายประกาศ เอกสารเผยแพร ประกาศในทประชม หอกระจายขาว เสยงตามสาย และประชาชนยอมรบน าไปปฏบตอยางเตมใจ ในการด าเนนชวตรวมกนในชมชนกอใหเกดความสงบสข เกณฑการประเมน ตองผาน ทง 2 ขอ ผาน ไมผาน 1 หมบาน/ชมชน มการจดท าขอปฏบตตามกฎ ระเบยบ เปนลายลกษณอกษรหรอ จารตวฒนธรรม

ประเพณ ทถายทอดสบตอ กนมา ทกอใหเกดความสงบของคนในหมบาน/ชมชน รายละเอยดส าคญ ของจารต ประเพณ วฒนธรรม กฎ ระเบยบของหมบาน - วฒนธรรมชาวมอญ ประเพณตกบาตรพระรอย ประเพณแหหางหงส ประเพณการสงขาวแช กจกรรมทด าเนนการเพอการสบทอดและรกษาจารต ประเพณเพอความสงบสข (ถาม) - การท าขาวแชมอญ ในชวงเทศกาลสงกรานต - ประเพณการแหหางหงส

- การตกบาตรพระรอยในเทศกาลวนออกพรรษา - การตกบาตรน าผง ในวนพระขน 15 ค า เดอน 10 - การท าบญวนขนปใหม

วธการตกลง ขอปฏบต หรอระเบยบหมบาน คอ (ถาม) - ในการเรยกประชม/ประชาคม และมการแจกของ จะพจารณาใหกบบคคลทเขามสวนรวมกบชมชนกอนเปนอนดบแรก - ทกปประชาชนจะตองรวมท าบญในวนสงกรานต การแหหางหงส วธการประกาศใช ขอปฏบต หรอการสรางความเขาใจกบสมาชกในหมบาน (ถาม) โดยการเรยกประชมประชมชนในชมชน สมาชกกลม/องคกร อยางนอยปละ 1 ครง ผาน ไมผาน 2. คนในหมบาน/ชมชน รอยละ 70 ปฏบตตามขอปฏบตของหมบาน ในรอบป มฝาฝนขอตกลงทวางไว จ านวน.....-....... คน เปนรอยละ.......-............ (จ านวนผฝาฝน หารดวย จ านวนประชาชนทงหมด คณดวย 100 คาทได ไมเกน 30 จงผาน) ตวชวดท 3. หมบำนหรอชมชน มกองทนเพอสวสดกำรของชมชนเพอใหบรกำรแกสมำชก

กลมสวสดการ หมายถง กลมทมวตถประสงคเพอจดระบบการจดบรการ ทางสงคมซงเกยวกบการปองกน การแกปญหา การพฒนาและการสงเสรมความมงคงทางสงคม เพอตอบสนองความจ าเปนขนพนฐานของประชาชน ใหมคณภาพชวตทด พงตนเองไดอยางทวถง เหมาะสม เปนธรรม และการมสวนรวม


๙

บรการสมาชก หมายถง กลมสวสดการจดสงเอออ านวยในชวตของสมาชก ใหสะดวกสบายยงขนเปนสงตอบแทนตางๆ รวมถงบรการและประโยชนพเศษทกลมจดใหมขน เพอความพอใจและคณภาพชวตทดของสมาชก หรอรวมทงจดขนเพอใหบรการกบบคคลหรอกลมบคคลซงอยในสภาวะยากล าบากหรอทจ าเปนตองไดรบความชวยเหลอ เชน เดก เยาวชน คนชรา ผยากไร ผพการหรอผทพพลภาพ ผดอยโอกาส หรอกลมบคคลอนตามทคณะกรรมการก าหนด แบงสวสดการเปน 1. สวสดการดานเศรษฐกจ หมายถง สวสดการตางๆ เพอชวยใหฐานะความเปนอยของสมาชกและครอบครวดขน ไดแก บรการทพกอาศย บรการอาหารกลางวน บรการการรกษาพยาบาล บรการคาเลาเรยนบตร บรการเงนชวยเหลอบตร บรการการกยม และบรการเงนสะสม 2. สวสดการดานสงคม หมายถง สวสดการตางๆ เพอประโยชนทางจตใจ ความนกคด การเพมพนความรตลอดจนความสนกสนานรนเรงของสมาชก เชน บรการหองสมด บรการการศกษาตอ และบรการการกฬาและดานนนทนาการตางๆ

เกณฑการประเมน ตองผาน ทง 2 ขอ ผาน ไมผาน 1. หมบาน/ชมชนมกองทนในรปแบบสวสดการ อยางนอย 1 กองทนและสมาชกในชมชนมโอกาสไดรบ

บรการจากกองทนครบทกคน ชอกองทนสวสดการทมในหมบาน ดงน (ถาม) - กลมออมทรพยเพอการผลต - กองทนฌาปนกจ - กองทนหมบาน - กองทนกลมผใชน า กจกรรมทใหบรการแกสมาชก ดงน (ถาม) - การใหกยมเงนในการประกอบอาชพ หรอ บรรเทาปญหาความเดอดรอนตาง ๆ - การใหความชวยเหลอในเรองคาท าศพ จ านวนสมาชกของกองทน 295 คน ผาน ไมผาน 2. คนยากจน ดอยโอกาส และคนทประสบปญหาไดรบ การชวยเหลอจากกองทน สวสดการอยาง

นอยรอยละ 50 ในรอบปมผประสบปญหาจ านวน....-....... คน จ านวนผทไดรบการชวยเหลอจากกองทน.......-..........คน กจกรรมทกองทนจดขนเพอชวยเหลอ - ผสงอาย ผดอยโอกาส และเดกและเยาวชน ใหมก าลงใจอยในสงคมอยางเขมแขง เพอใหมคณภาพชวตความเปนอยทดขน

ตวชวดท 4. หมบำนหรอชมชนยดหมนในหลกประชำธปไตย หมายถง ประชาชนในหมบานหรอชมชนมความตนตว รจกการรกษาหนาทปฏบตตามสทธ ในฐานะการเปนพลเมองของประเทศ ใชเสรภาพทางการแสดงออกทางการเมอง มสวนรวมในการบรหารงานของหมบานหรอชมชนทองถน ดวยการเขาไปมสวนรวมในการแสดงความคดเหน ใหขอมล รบฟงเหตผล ดวยขอมลทถกตองและ


๑๐

หลกการความร ในการรวมตดสนใจเพอสวนรวม และยอมรบในความเหนเหตผลของสวนใหญ แสดงออกตอกนของคนในครอบครวอยางเคารพและเสมอภาค การพจารณาใหคะแนนในเกณฑการไปใชสทธเลอกตง ดท ผมอาย18 ปบรบรณ ขนไปทมชอในทะเบยนบานและอาศยอยประจ าในครวเรอนนรวมกนไมนอยกวา 6 เดอน ไปใชสทธในการเลอกตงครงหลงทผานมาลาสดของการเลอกตงทเกดขน ทกประเภท อยางใดอยางหนง

เกณฑการประเมน ตองผาน ทง 2 ขอ ผาน ไมผาน 1. คนในหมบาน/ชมชน ทมสทธเลอกตงและอาศยอยจรง ไปใชสทธเลอกตงครงหลงสด

ไมนอยกวา รอยละ 90 ของคนทมสทธเลอกตงและอาศยอยจรง (ผานเกณฑ จปฐ.ขอ 42) ในรอบปทผานมา มการเลอกตงทกระดบ ....1..... ครง

ผมสทธเลอกตง จ านวน...175..... คน ผไปใชสทธเลอกตงหลงสดรอยละ.....100....... ผาน ไมผาน 2. การจดเวทประชาคม มตวแทนคนในครวเรอนเขารวมเวทรอยละ70 ของครวเรอนใน หมบาน/ชมชน ในรอบปทผานมา มการจดการประชม ประชาคม จ านวน 12 ครง เรองใดบาง - การประชมประจ าเดอน เพอชแจงขอมล ขาวสารตาง ๆ - การประชาคมปรบแผนชมชน - การประชมประชาคมโครงการ sml - การประชมประชาคมศนยประสานงานองคการชมชน - การประชมชแจงการขนทะเบยนผสงอาย - การประชาคมเพอคนหาผเสพ/ผคา และผเกยวของกบยาเสพตด - การประชมชแจงเกยวกบปญหาอทกภย - การประชมชแจงเกยวกบโรคระบาดตาง ๆ - เวทแลกเปลยนเรยนรในเรองปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และการด าเนนงานกลมอาชพ - การเขารวมโครงการหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ โดยการรวมเวทประชมประชาคมตาง ๆ ตวแทนครวเรอน เขารวมประชม จ านวนรวม.....75......... คน รอยละ....71...........(ตวแทนครวเรอนทเขารวมหารจ านวนครวเรอนทงหมดคณดวย 100)

วธการเชญชวนประชาชนเขารวมประชม - การประกาศผานหอกระจายขาว/เสยงตามสาย - การท าหนงสอเชญประชม - การบอกตอ การสอสารใหประชาชนในชมชนรบทราบผลการประชม - แจงผลการประชมในการประชมครงตอไป

- การประกาศผานหอกระจายขาว/เสยงตามสาย - การบอกตอ - การท าเปนหนงสอชแจง


๑๑

ตวชวดท 5. หมบำนหรอชมชน มหลกคณธรรม จรยธรรม ในกำรด ำเนนชวตรวมกน คณธรรมและจรยธรรม หมายถง สภาพคณงามความดทางความประพฤตและจตใจของประชาชนทมอยและสามารถน ามาประพฤตปฏบตตนเพอการบรรลถงสภาพชวตอนทรงคณคา การปฏบตตนตอกนและกนของประชาชน อาจน าหลกค าสอนทางศาสนามาใชหรอน าหลกปฏบตทมาจากวฒนธรรม ขนบธรรมเนยม ประเพณ มาใชแยกเปนรายละเอยดแตละประเภท เชน เมตตา กรณา เสยสละ ซอสตย อดทน ฯลฯ เชน ความเปนผไมกลาวเทจโดยหวงประโยชนสวนตน เปนตน เกณฑการการพจารณาใหคะแนน 1. ดจากการทคนในหมบานหรอชมชน ไดแสดงออกถงความศรทธาในหลกปฏบตของศาสนา เขารวมในกจกรรมเพอการกอเกดความเขาใจในค าสอนของศาสนา สรางความเชอและศรทธาเพอกลอมเกลาจตใจใหเหมาะสมกบคานนมของสงคม เชน การเขารวมในกจกรรมทางศาสนาทชมชนจดขน หรอกจกรรมตามวนส าคญทางศาสนา เปนประจ า 2. คนในชมชนปฏบตตอกนดวยหลกมนษยสมพนธ เคารพยกยอง ใหเกยรต แสดงออกดวยทาทตามวฒนธรรมประเพณทองถนหรอตามมารยาทไทย เชนการไหว ขอโทษ ขอบคณและอนๆ ชวยเหลอเกอกล แบงปน ดวยความสมพนธทดระหวางกนทงชมชน

3. การเสรมแรงใหกบบคคลทท าความดกระท าตนเปนแบบอยางเพอสงคม การจดกจกรรมเพอแสดงการยกยองเชดช เพอเปนการประกาศเกยรตคณใหทราบและยอมรบโดยทวไป เพอใชเปนแบบอยางในการประพฤตปฏบตของบคคลอนในหมบานหรอชมชนตอไป เชน การมอบเกยรตบตร เกยรตคณ ใหเปนกรณพเศษ หรอจดเปนกจกรรมบคคลดเดนแหงปของชมชน เปนตน 4. เมอมเหตการณทเกดความขดแยงขนในชมชน ชมชนมวธการในการบรหารจดการจนสามารถแกปญหาเหลานนไดดวยชมชนเองบนพนฐานความสมพนธอยางกลมเกลยว เชน การใชผอาวโสในหมบานเปนผไกลเกลย

เกณฑการประเมน ตองผานรวม 3 ขอ (ขอใดกได) ผาน ไ มผาน 1. คนในหมบาน/ชมชนปฏบตศาสนากจอยางใดอยางหนงรวมกน (ทงหมบาน) อยาง นอยปละ 3-4 ครง กจกรรมทท ารวมกนทงหมบาน คอ การท าบญตกบาตรในวนส าคญทางศาสนา เชน วนเขาพรรษา วนออกพรรษา วนขนปใหม วนสงกรานต การเวยนเทยนในวนวสาขบชา อาสาฬหบชาและวนมาฆบชา ผาน ไมผาน 2. คนในหมบาน/ชมชนปฏบตตามวฒนธรรมประเพณและมารยาทไทย ลกษณะทเดนชด ในมารยาทของคนในหมบาน วฒนธรรมชาวมอญ ผาน ไมผาน 3. หมบานจดใหมกจกรรมประกาศเกยรตคณบคคลทมคณธรรม จรยธรรมเปนแบบอยางทดตอคน ในหมบาน


๑๒

กจกรรมทจดเพอเชดชเกยรตผเปนแบบอยาง ของหมบานคอ อะไร จดในวนใด - ประกาศรายชอผท าความดดวยการเสยสละเพอผลประโยชน สวนรวมและครวเรอนตวอยางทด ารงชวตตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง จะด าเนนการวนประชมประจ าเดอนของหมบาน/ชมชน ผาน ไมผาน 4. คนในครวเรอนมการแบงปน ชวยเหลอ เกอกล ยกยองใหเกยรต ลกษณะเดนทแสดงใหเหนชดเจน - ประชาชนในชมชนจะมความเคารพตอผสงอาย และผน าของชมชน - การแบงปนอาหาร เชน เมอครวเรอนท าอาหารกจะตกแบงใหกบครวเรอนขางเคยง ซงจะ ปฏบตเชนนสลบกนไป-มา ท าใหครวเรอนมอาหารกนตลอดทงป ผาน ไมผาน 5. หมบาน/ชมชน สามารถจดการความขดแยงได กรณตวอยางทหมบานจดการแกปญหาได - ในกรณทชมชนมความคดเหนไมตรงกน กจะเปดโอกาสใหทกคนไดแสดงความคดเหน และขอมตจากทประชม ดวยการยอมรบฟงความคดเหนเสยงสวนมาก และทกคนตองปฏบตตามเสยงสวนมาก กจะท าใหความขดแยงนนหมดไป

ตวชวดท 6 คนในครอบครวมควำมอบอน ชมชนมควำมปลอดภย คนในครอบครวอบอน หมายถง ความเปนอยของคนในหมบานหรอชมชน มลกษณะไดมโอกาสอยพรอมหนากน (พอ แม ลก หรอญาต พนองทอาศยอยประจ าในบานเดยวกน ไดท ากจกรรมภายในครวเรอนดวยกน เชน รบประทานอาหาร พดคย เลนกฬา ปรบปรงทอยอาศย ปลกพชผกสวนครว และอนๆ ) เปนประจ า อยางนอย 6 ครงตอป คนในครวเรอนใหการเคารพตอกน ปรกษาหารอเพอแกปญหาในครวเรอน คนในครวเรอไมหนออกจากบาน กรณทมผอยคนเดยวถาด ารงชวตอยางมความสข หรอไดรบการดแลใหมความสขจงถอวาเปนครวเรอนอบอน หรอผานเกณฑ จปฐ.ขอ 21 ชมชนมความปลอดภย หมายถง หมบานหรอชมชนมภมคมกนในการปองกนภย ดวยกจกรรมตางๆ ตามทชมชนเหนสมควร เพอท าใหหมบานหรอขมชนปลอดสารเสพตด ไมมผคา ผเสพไดรบการรกษา ผไดรบการรกษาแลวไมกลบไปใชสารเสพตดอก รวมทง หมบานหรอชมชน มกจกรรมเพอสงเสรม สนบสนน การลด ละ เลก อบายมข เพอใหคนในชมชน ไมตดสรา(ตองดมทกวน ขาดไมได และตองการในปรมาณเพมขนหรอเปนโรคพษสราเรอรงปรากฏ เชน อาการมอสน จปฐ.ขอ 32) ไมสบบหร (จปฐ.ขอ 33) ไมตดการพนน คอ คนในชมชน รและเขาใจ ตระหนกในโทษทเกดจากการเลนการพนนและไมมพฤตกรรมเลนการพนนจนเปนนสยท าใหเสยทรพย เปนหนสนเกดความเดอดรอนตอตนเองและครอบครว

เกณฑการประเมน ตองผาน ทง 3 ขอ (บงคบตองผาน ขอ 1 และขอ 2 เพมขอใดกไดอก 1 ขอ) ผาน ไมผาน 1. หมบาน/ชมชนปลอดยาเสพตดในรอบปทผานมา รอยละ 100 กจกรรมการจดการกบปญหายาเสพตด - รวมกบเจาหนาทของรฐตงจดตรวจ จดสกดยาเสพตด และชดสายตรวจประจ าหมบาน - ด าเนนการตรวจสอบขอมลผเกยวของกบยาเสพตด และแนะน าใหมาแสดงตวตอทาง ราชการเพอด าเนนการตามขนตอน และสนบสนนใหผตดยาเสพตดเขารบการบ าบดฟนฟ


๑๓

ผาน ไมผาน 2. ในรอบ 1 ปทผานมา หมบาน/ชมชนมกระบวนการสงเสรมการ ลด ละ เลก อบายมข อยางนอย 1 กจกรรม กจกรรมการสงเสรมการลด ละเลก

- กจกรรมรณรงคการลด ละ เลก อบายมข ในชวงเทศกาลเขาพรรษา ผาน ไมผาน 3. คนในหมบาน/ชมชนไมตดสรา ผานเกณฑ จปฐ.ขอ 32 รอยละ 100 ผาน ไมผาน 4. คนในหมบาน/ชมชนไมสบบหร รอยละ 90 (ผานเกณฑ จปฐ. ขอ 33) ผสบบหร จ านวน ……-……… คน เปนชาย .....-.......... คน หญง ....-......... คน ผาน ไมผาน 5. คนในหมบาน/ชมชนไมตดการพนน 100 % กจกรรมการแกปญหาการตดการพนน .(ถาม)..................................................................................... ..................... ................................................................................. ................................................................................................... ผาน ไมผาน 6. ครอบครวอบอน ในรอบปทผานมา ครวเรอนนมโอกาสอยพรอมหนากน มความเคารพ นบถอซงกนและกน มการปรกษาหารอ สมาชกในครวเรอนไมเคย หนออกจากบาน คนอยคนเดยวมความสข ซงมลกษณะเปนครอบครวอบอน รอยละ100 หรอตามเกณฑ จปฐ. ขอ 21

กจกรรมสงเสรมการสรางครอบครวใหอบอน - การรบประทานอาหารรวมกน เพอพดคยพบปะและปรกษาหารอกน - การรวมท าบญตกบาตรในเทศกาลส าคญตาง ๆ - การรดน าด าหวผสงอายในเทศกาลสงกรานต - การท ากจกรรมในวนพอ (5 ธนวาคม) และวนแม (12 ส.ค.)

ตวชวดท 7 คนในชมชนมควำมเชอมนในปรชญำของเศรษฐกจพอเพยง หมายถง คนในหมบานหรอชมชนไดรบการเรยนร มความเขาใจ ยอมรบและน าหลกการตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยงไปใชเปนแนวทางในการด ารงชวต หมบานหรอชมชน จดใหมกจกรรมในการสงเสรมความร ความเขาใจ และการยอมรบในหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ใหแกประชาชนในหมบานหรอชมชน ในรปแบบตางๆ เชน การฝกอบรม การศกษาดงาน การถายทอดความรโดยน าวทยากรหรอผทมประสบการณในการด าเนนชวตตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยง การเผยแพรผานสอตางๆในชมชน การจดการเสวนาแลกเปลยนเรยนรระหวางประชาชนในชมชนเกยวกบการสาระและการปฏบตตนตามแนวปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง การสาธตกจกรรมตางๆ เพอการด ารงชวตอยางพอประมาณ เพอการพงตนเอง ในระดบครวเรอน น าปรชญาของเศรษฐกจพอพยงไปปรบใชในครวเรอน ดวยการท ากจกรรมตอไปน ครบทกกจกรรม 1.กจกรรมลดรายจาย เชน การท าของใชเพอใชเอง ปลกพชเลยงสตวเพอเปนอาหารในครวเรอน กจกรรมตรวจสอบการใชจายประจ าวน และลดการใชจายทไมจ าเปน โดยเฉพาะกบอบายมข


๑๔

2. กจกรรมเพมรายได เชน การแปรรป พฒนาผลตภณฑ กจกรรมเสรมรายไดลดตนทนการผลตในกจกรรมของครวเรอน เลอกใชวชาการ เครองมอทสามารถเรยนร ใชงานไดเหมาะสมกบกจกรรมและไมกระทบกบฐานะทางเศรษฐกจ ส าหรบชวยในการประกอบอาชพเพอสรางผลผลตและผอนแรง 3. กจกรรมการประหยด มการแบงรายไดเพอการสะสมทนของครวเรอน ในรปแบบตางๆ หรอสมครเขาเปนสมาชกกลมกองทนตางๆ ของชมชน 4. กจกรรมการเรยนร การทบทวนและเพมพนความร ความเชยวชาญในงานการอาชพทท าประจ าวน แลกเปลยนเรยนรระหวางครวเรอนทมกจกรรม อาชพคลายกน เพอพฒนาภมปญญาและเพมประสทธภาพ รวมถงการเรยนรปรชญา ความเปนมา คานยม ธรรมเนยมของชมชน 5. กจกรรมการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดวยการปรบปรงสงแวดลอมในบรเวณบานใหสะอาด เรยบรอยปองกนการเกดโรคระบาด ปลกไมดอก ไมประดบหรอ พชพนธไมทครวเรอนตองการ อยางรมรนสวยงามไดรบประโยชน การดดแปลงวสด วตถดบทางธรรมชาต เพอใชประโยชนอยางเตมท รวมทงเขารวมในกจกรรมการอนรกษ ฟนฟ พฒนาสงแวดลอมของชมชน ทเปนกจกรรมของสวนรวมอยเสมอ 6. การแบงปน เอออาร ทงกบคนในครวเรอนและเพอนบาน สละสงของแบงปน ของเหลอกนเหลอใชสละแรงงานความรความสามารถชวยเหลองานของกนและกนโดยไมมงหวงสงตอบแทน

เกณฑการประเมน ตองผาน ทง 2 ขอ ผาน ไมผาน 1. หมบาน/ชมชน น าหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง มาจดกจกรรมการเรยนร อยางนอย 6 ครง กจกรรมการเรยนรเพอวถชวตพอเพยง (ท าอะไร อยางไร เมอไหร)

- การปลกพชผกสวนครวรวกนได การท าน ายาอเนกประสงคไวใชเอง ตามโครงการขยายผล หมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ และการท าหางหงส จากส านกงานพฒนาชมชนอ าเภอสามโคก

- การณรงคใหประชาชนในหมบานจดท าบญชรบ-จายครวเรอน โดยเจาหนาจากส านกงาน พฒนาชมชนอ าเภอสามโคกมาใหความรและสอนการจดท าบญชรบ-จายครวเรอน - การสงเสรมใหครวเรอนในชมชนเขาเปนสมาชกกลมอาชพตาง ๆ - การประชาคมเพอคนหาผเสพ/ผคา และผเกยวของกบยาเสพตด ผาน ไมผาน 2. ครวเรอนหลกน าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงไปปฏบต อยางนอย

รอยละ 70 ของครวเรอนในหมบาน กจกรรมทแสดงใหเหนวาเชอมนในหลกปรชญาฯ น าไปใช คอ - ดานการลดรายจาย มการปลกพชผกสวนครวในพนทวางเปลา รวกนได ปลอดอบายมขและยาเสพตด การท าบญชรายรบ – รายจาย ประจ าครวเรอน และครวเรอนใชเทคโนโลยทเหมาะสม - ดานการเพมรายได ชมชนมอาชพเสรม ลดตนทนการผลต - ดานประหยด ชมชนมการออมทงในชมชนและธนาคารพาณชย - ดานการเรยนร มการสบทอดและใชภมปญญาทองถน มการเรยนรปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ไดรบการฝกอบรม ศกษาดงาน พฒนาทกษะแลกเปลยนเรยนร มการสบทอดประเพณวฒนธรรม มการจดเวท


๑๕

ประชาคมครวเรอน มสวนรวมแสดงความคดเหน มการจดท าขอมลของหมบาน เพอวางแผนพฒนาหมบาน มการจดท าแผนชมชน เพอการพงตนเองในการแกไขปญหาหมบาน - ดานการอนรกษสงแวดลอม และการใชทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน ไดมการจดท าโครงการคลองสวย น าใส มบอบ าบดดกไขมน ไมจบสตวฤดวางไข มการปลกตนไมใหความรมรนเปนหมบาน นาอย ไมทงขยะมลฝอยหรอสงปฏกลลงในแมน าล าคลอง - ดานการเอออารตอกน มการดแลชวยเหลอคนจน คนดอยโอกาส และคนประสบปญหา โดยการประสานหนวยงานตางๆ ทรบผดชอบใหชวยเหลอใหการสนบสนนตามสมควร

ดานท 2 ดานเศรษฐกจ ประกอบดวย 5 ตวชวด

ตวชวดท 8 ครวเรอนมกำรจดท ำบญชครวเรอน หมายถง การบนทก รายการและจ านวนเงนสวนทเปนรายรบ และรายการใชจายทเกดขนในครวเรอน หรอเปนของบคคล เปนประจ าไมวาจะเปนการจดบนทกเปนรายวน รายสปดาห หรอรายเดอน พรอมทงสรปผลเพอเปนสถตเปรยบเทยบ เพอใชในการพจารณาถงงบดลของครวเรอน พฤตกรรมการใชจายทเปนภยตอการด าเนนชวต เพอน าไปเปนขอมลในการวางแผน ก าหนดแนวทางการใชจายของครอบครวอยางพอประมาณ และสามารถน าขอมลจากทกครวเรอนมาสรปผลเปนภาพรวมของชมชนเพอเปนขอมลในการจดท า และปรบปรงแผนชมชนเพอการพฒนาและแกปญหาของชมชนไดดวย

เกณฑการประเมน ผาน ไมผาน มการจดท าบญชรายรบ-รายจายของครวเรอนเปนประจ า รอยละ 50

ของครวเรอนในชมชน กจกรรมการสงเสรมใหมการจดท าบญชรบ-จาย

- เจาหนาทพฒนาชมชนแนะน าใหความรและสอนท าบญชรบ-จาย - เขารบการฝกอบรมครบญชกบกรมตรวจบญชสหกรณ

ครวเรอนทจดท า จ านวน 60 ครวเรอน คดเปน รอยละ 57 (จ านวนครวเรอนทท า หารดวยครวเรอนทงหมด คณดวย 100 ผลลพธตองเทากบ 50 หรอมากกวา จงผาน) ปญหาทไมสามารถจดท าบญชครวเรอนได

- ครวเรอนไมเหนความส าคญของการจดท าบญชรบ-จายครวเรอน

- เขยนหนงสอไมคลอง - สายตาไมด

ตวชวดท 9 หมบำนหรอชมชนมกจกรรมลดรำยจำยและสรำงรำยได หมายถง ครวเรอนในหมบานหรอชมชน มกจกรรมเพอการลดรายจาย ในชวตประจ าวน เชน การดดแปลงการผลตของกน ของใช หรอเลอกใชสงของทมอยในครวเรอนมาใชทดแทน หรอกจกรรมอนๆ ทเปนการท า


๑๖

ใหรายจายลดลง รวมถงการน าของเหลอกน เหลอใช มาแปรรป ดดแปลง แตงเตมเพอเพมมลคา สรางราคา สามารถจ าหนายเปนรายไดเสรมของครอบครวได

เกณฑการประเมน ผาน ไมผาน ครวเรอนมการผลตและการอปโภค/บรโภค เพอใชในชวตประจ าวนรอยละ 75 ของครวเรอนใน

ชมชน (ปลกทกอยางทกน กนทกอยางทปลก ใชทกอยางทท า ท าทกอยางทใช) กจกรรมสวนใหญทครวเรอนท า

- การปลกพชผกสวนครว รวกนได และบรเวณพนทวางเปลา - ท ากระปไวกนเอง - ท าน ายาเอนกประสงคไวใชเอง

ตวชวดท 10 หมบำนหรอชมชน มกำรรวมกลมเพอพฒนำอำชพหลกของหมบำน อาชพหลก หมายถง หมบานหรอชมชนประกอบอาชพใดใด ทท ารายไดใหแกครวเรอนของประชาชนสงสดหรอเปนอาชพทประชาชนใชเวลาสวนใหญในการท างานในรอบปทแลวมากกวาอาชพอน เชน การปลกไมผลเพอการคา หมายถง การท าสวนไมผลเปนอาชพหลก และปลกปรมาณมากเพอจ าหนายผลผลตเปนรายไดหลก เชน การท าสวนสม ลนจ ล าไยและมะขาม เปนตน กลมหรอองคกร หมายถง คนกลมหนงซงมการกระท าตอกนหรอมการพบปะสงสรรคกนและมความรสกผกพนรวมกนมโครงสรางมการจดล าดบต าแหนงหรอสถานภาพของสมาชกอนในกลมมความสมพนธ กนหรอการตดตอระหวางกนมบรรทดฐานหรอกฎระเบยบ ของการประพฤตปฏบต มคานยม ทศนคต บางอยางรวมกนมกจกรรมทมขนเพอบรรลจดมงหมายหรอวตถประสงคของกลมและคงความสมพนธและด าเนนกจกรรมรวมกนในชวงเวลาหนง การรวมกลมเพอพฒนาอาชพหลก คอการทชมชนจดใหมการรวมกลมประชาชนในชมชนทมอาชพหลก เพอการแลกเปลยนเรยนร การพฒนาระบบการผลต การเอออ านวยปจจยการผลต โดยมผลตอประสทธภาพในการประกอบอาชพหลกเชน การรวมกลมกนผลตน าตาลจากมะพราวโดยประชาชนสวนใหญ มอาชพท าสวนมะพราว และใชกลมเปนศนยกลางในการรวมผลต ใชอปกรณ ใชแรงงานรวมกนชวยกน คดหาวธการในการลดตนทน และเพมคณภาพ พรอมทงรวมกนขายเพอการประกนราคา และเปนการถายทอดความรและภมปญญาเพอการสบทอดอาชพหลกของชมชนสคนรนหลงดวย ประชาชนในหมบานหรอชมชน จะไดประโยชนกตอเมอเขารวมเปนสมาชกลมตางๆ และกลมไดจดกจกรรมเพอการพฒนาทกษะ ฝมอ ความรหรอสงเสรมการสรางสรรคสงใหมในการประกอบอาชพแกสมาชก เชนการฝกสอนทกษะอาชพ การแขงขนการดดแปลงผลผลต ฯลฯ

การประเมน ตองผาน ทง 2 ขอ ผาน ไมผาน 1. คนในครวเรอนรวมเปนสมาชกในกลมตางๆ ในหมบาน/ชมชนผานเกณฑ จปฐ. ขอ 38 รอยละ 95 ผาน ไมผาน 2. กลม/องคกรในหมบาน/ชมชน มการพฒนาทกษะดานการประกอบอาชพ และมกระบวนการจดการ

องคความร

ลกษณะกจกรรมการแลกเปลยนเรยนร (ท าอะไร ท าอยางไร ท าเมอไหร) - การศกษาดงานจากชมชนอน


๑๗

- การเขารบการฝกอบรมจากหนวยงานตาง ๆ - การพดคย พบปะกน แลกเปลยนประสบการณและวธแกไขปญหาทเกดขน

ตวชวดท 11 หมบำนหรอชมชน มกำรออมทมหลำยรปแบบ การออม หมายถง การประหยด การเกบหอมรอมรบ การถนอม และการสงวน สงทจะประหยดหรอเกบหอมรอมรบ ไดแก ทรพยสนเงนทอง การใชสงมคามคณทงหลายอยางระมดระวง อยางไมประมาท อยางมเหตมผล ทงในตนและนอกตน การออมมไดมงทออมเงนอยางเดยว แตหมายถง การออมชวตตนเอง และปจจยในการด ารงชพทกอยาง การออมจะเกดไดกเพราะคนไดรบการศกษาเรยนร ใหความส าคญ ความจ าเปน และไดรบผลหรอคณประโยชนทเกดจากการออม เมอเวลาผานไป เกดการคดได ท าไดเอง และสอนผอนตอไป การออมจงเปนเรองของการศกษา การพฒนาชวตของคนลกษณะหนง คอ การฝกใหร ใหคด และใหท าในสงดมประโยชน นอกจากการออมเงนแลวยงรวมถง การออมทรพยากรธรรมชาตมปาไม แหลงน า แหลงดน เพอใชเปนแหลงบ ารงรกษาชวตของคนในชมชนดวย ดงนนการออม จงเปนการกระท าของประชาชนในชมชน ในการจดการกบรายไดทเมอหกรายจายแลวจะมสวนซงเหลออย และน าสวนของรายไดทเหลออยซงไมไดถกใชสอยไปเกบไวในรปแบบ สถานทตางๆ เช น กระปกออมสน สลากออมสน ฝากธนาคาร กรมทนธประกนชวตแบบสะสมทรพย กลมออมทรพยเพอการผลต สหกรณ กองทนทางการเงนตางๆ หรอรปแบบอนทเปนการออมเงน ฯลฯ หรอชมชนมกจกรรมอนๆทเปนการจดเปนสวสดการระยะยาว เชน ครวเรอนตองปลกตนไมเมอมเดกเกดใหม จ านวนหนงในปาสวนกลาง โดยครวเรอนสามารถน าไมในปามาใชงานไดกตอเมอเดกคนนนอายครบ 20 ป เมอแตงงานตองการจะสรางบานแยกครอบครวใหม ในจ านวนทตกลงกนซงอาจนอยกวาจ านวนทปลก เปนการออมปาไวใชประโยชนจากไม เปนตน

เกณฑการประเมน ตองผาน 2 ขอ (ขอใดกได) ผาน ไมผาน 1. ครวเรอนมการเกบออมเงน รอยละ 80 ของครวเรอนทงหมด (ผานเกณฑ จปฐ.ขอ 31) กจกรรมการเกบออมเงน ทครวเรอนนยมปฏบต

- การเปนสมาชกกลมออมทรพยเพอการผลต - การเปนสมาชกฌาปนกจสงเคราะห - การฝากเงนกบสถาบนการเงน

ครวเรอนทมการเกบออม จ านวน...........106............ครวเรอน คดเปนรอยละ...................100.............................. (จ านวนครวเรอนทออม หาร ครวเรอนทงหมด คณดวย 100 ผลลพธ ตองเทากบ 80 หรอมากกวา) ผาน ไมผาน 2. หมบาน/ชมชนมกลมออมทรพยและ/หรอกองทนการเงนอนๆ อยางนอย จ านวน 3 กลม กลมกจกรรมเพอใหเกดการออมเงน คอ

- กลมออมทรพยเพอการผลต - กองทนหมบานและชมชนเมอง - กลมฌาปนกจสงเคราะห - กลมอาชพ


๑๘

ผาน ไมผาน 3. ครวเรอนมการออมเงนทในรปแบบอนๆ เชน ออมวนละ 1 บาท ฯลฯ

การออมในรปแบบอนๆ ทชมชนจดขน - กลมฌาปนกจสงเคราะห - การออมวนละ 1 บาท

ตวชวดท 12 หมบำนหรอชมชนมกำรด ำเนนกำรสรำงรำยไดในรปแบบวสำหกจชมชน วสาหกจชมชน หมายถง การประกอบกจการดวยหลกสามคคธรรมของชมชน โดยชมชนในการผลตสนคา การใหบรการและอน ๆ เพอการเรยนร การพงตนเองของครอบครว ชมชน และระหวางชมชน ดวยการน าทนของชมชนมาด าเนนการเพอสรางรายได โดยใชรปแบบการจดการทเหมาะสม ไมวาจะเปนนตบคคลในรปแบบใดหรอไมเปนนตบคคล กอใหเกดการพฒนาเศรษฐกจ สงคมบนพนฐานเศรษฐกจพอเพยง เพอใหเปนกจกรรมของชมชนทสรางรายไดใหกบสมาชกในชมชน

เกณฑการประเมน ตองผาน 2 ขอ (ขอใดกได) ผาน ไมผาน 1. หมบาน/ชมชนมจดตงกลมวสาหกจชมชน หรอกลมทมการด าเนนงานในลกษณะเดยวกบรปแบบ

วสาหกจชมชนทจดตงขนในหมบาน/ชมชน อยางนอย 1 กลม กลมกจกรรมทสรางรายไดของหมบานคอ

กลมการท ากระป และกลมวสาหกจชมชนท าหมกรอบ และหางหงส

ผาน ไมผาน 2. กลมตามขอ 1 มกจกรรมใหบรการและสรางรายไดหรอลดรายจายแกสมาชก อยางนอย 1 กจกรรม เนนการผลตเพอการบรโภคอยางเพยงพอภายในชมชน และน าไปสการแกไขปญหาความยากจน (เชนโรงสชมชนรานคาชมชน ปมน ามน) ลกษณะการบรหารกจกรรมกลมเปนอยางไร

- การจดตงเปนกลม มคณะกรรมการ และรบสมครสมาชก มการลงหน แบงผลก าไรตาม สดสวนของหนทลง


๑๙

ดานท 3. ดานการเรยนรประกอบดวย 7 ตวชวด

ตวชวดท 13 หมบำนมระบบฐำนขอมลชมชน หมายถง ชมชนมขอมลทด และระบบการน ามาใชโดยเปดโอกาสใหประชาชนเขาถงเพอใชประโยชนได ควรเปนขอมลทมคณลกษณะดงน ขอมลทมความถกตองและเชอถอได (accuracy) ขอมลตรงตามความตองการของผใช (relevancy) ขอมลมความทนสมย (timeliness) ทงนการจะไดขอมลทดมาใชงานในชมชนนนขนกบวธการทใชในการควบคมขอมลน าเขาคอการสรางแบบส ารวจ การจดเกบ การรวบรวมขอมล ทนเวลาเพอการใชงานขอมลททนสมยและการควบคมการประมวลผล คอ การค านวณ ประมวลผล การวเคราะห จ าแนกแยกกลม การควบคมขอมลน าเขาและการควบคมการประมวลผล เปนการกระท าเพอใหเกดความมนใจวาขอมลน าเขามความถกตอง เปนขอมลททนสมย ไดซงจะมผลตอการประมวลผลไดนาเชอถอดวย เพอใหผใชสามารถน าเอาผลลพธทไดไปใชอยางมประสทธภาพและทนเวลา เปนขอมลทจดท าขนเพอใชในการพฒนาประเทศ ใชโดยทวๆ ไป ทกพนท ขอมลของหนวยงาน เชน จปฐ. กชช 2 ค บญชรบ – จายครวเรอน ขอมลดานการเกษตร ขอมลดานสขภาพ ขอมลดานเศรษฐกจ การตลาด หรออาจเปนขอมลทหมบานหรอชมชนจดท าขนเปนการเฉพาะเพอใชประโยชนตามสถานการณ ดงนน การด าเนนงานของหมบานหรอชมชนจงพจารณาถงระบบการจดเกบ ตองท ำทกขนตอน โดยมขนตอน ดงน

1. การเตรยมการ มการประชมสรางความเขาใจกบผเกยวของใหเกดความเขาใจตรงกนในเนอหาของแบบส ารวจ รปแบบ วธการจดเกบ บทบาทของอาสาสมครผจดเกบ ส ารวจขอมล 2. การจดเกบ เพอสรางการมสวนรวมและแบงงานกนท า พรอมทงชวยตรวจสอบขอมลไปพรอมกนจงควรเปนอาสาสมครในชมชน

3. การค านวณและประมวลผล รปแบบทคนในชมชนสามารถเขาใจและมสวนรวมไดหรอการใชเครองมออเลคทรอนคสชวย 4. การประชาคมเพอรบรองผล เปนการน าเสนอขอมลทส ารวจ และประมวลผลได มาแจงใหกบประชาชนในชมชนทราบเพอตรวจสอบ รบรองผล และเปนการรบรถงสภาพของชมชนรวมกน เปนจดเรมในการเรยนรศกยภาพของชมชนไปใชแกปญหาพฒนาตอไป

5.บนทกจดเกบขอมลเพอพรอมส าหรบการน าไปใชประโยชน และจดท าส าเนาขอมลจดเกบไวทศนยเรยนรของหมบานหรอชมชน

เกณฑการประเมน ตองผานทกขนตอน ผาน ไมผาน หมบาน/ชมชนมกระบวนการจดเกบ รวบรวม วเคราะห สงเคราะหขอมลตางๆ ของหมบาน/ชมชน

ครบทกขนตอน ดงน - มการประชมเพอสรางความเขาใจ ฯ กจกรรมทปฏบตและหลกฐานการปฏบต การชแจงสรางความเขาใจกบผทเกยวของใหเกดความเขาใจในเนอหาทจะจดเกบ วธการจดเกบ หลกฐานการปฏบต เชน ขอมล จปฐ. และชอมล กชช. 2 ค แผนชมชน การประเมนสถานะหมบาน - จดเกบโดยอาสาสมคร กจกรรมทปฏบตและหลกฐานการปฏบต การเกบขอมล จปฐ. และขอมลกองทนหมบาน หลกฐานการปฏบต คอ สรปผลการจดเกบ


๒๐

ขอมลความจ าเปนพนฐาน ระดบหมบาน (จปฐ.2) ป 2554 - บนทก/ประมวลผล กจกรรมทปฏบตและหลกฐานการปฏบต การจดเกบชอมล จปฐ. และขอมล กชช 2 ค หลกฐานการปฏบต คอ สรปผลการจดเกบขอมล ความจ าเปนพนฐาน ระดบหมบาน (จปฐ.2) ป 2554 - การประชาคม เพอรบรองผล กจกรรมทปฏบตและหลกฐานการปฏบต การจดเกบชอมล จปฐ. และขอมล กชช 2 ค หลกฐานการปฏบต คอ สรปผลการจดเกบขอมล ความจ าเปนพนฐาน ระดบหมบาน (จปฐ.2) ป 2554 - จดท าส าเนาขอมลเกบไวทศนยเรยนรของหมบาน กจกรรมทปฏบต ไมม

ตวชวดท 14 หมบำนหรอชมชน มกำรใชประโยชนจำกขอมลและแผนชมชน การใชประโยชนจากขอมลและแผนชมชน หมายถง การบรหารจดการของหมบานหรอชมชน บนพนฐานความรและการใชขอมลในการตดสนใจ โดยการจดการประชมประชาคมในหมบานหรอชมชน แลวน าขอมลของจากระบบฐานขอมลมาใชในการวเคราะห สงเคราะห คาดหมายเหตการณ เพอการคดตดสนใจก าหนดเปนเปาหมายทศทาง เลอกแนวทาง วธการแกไขปญหาและการพฒนา ทงน ขอมลสามารถใชในการรวมกนจดท าแผนพฒนาชมชน ใชท าแผนพฒนากลมและองคกรทมอยในชมชน หรอเครอขายของชมชน พรอมทงสงเสรมการมสวนรวมในการด าเนนงานโครงการกจกรรมในแผนชมชน ดวยรบผดชอบการบรหารจดการกจกรรมจากแผนใหสามารถน าไปใชปฏบตไดจรง อาจแบงงานกนรบผดชอบในการประสานหาความสนบสนนในรปแบตางๆ จนกจกรรมด าเนนไปได

เกณฑการประเมน ตองผาน 2 ขอ ผาน ไมผาน 1.หมบาน/ชมชนมการน าขอมลมาใชในการตดสนใจเพอการพฒนาหมบาน/ชมชน เชน การจดท าแผน

ชมชนแผนการพฒนากลม/องคกร วธการน าขอมลมาใช ท าอยางไร เพออะไร โดยการจดประชมประชาคม และน าขอมลทจดเกบไดมาวเคราะห SWOT และก าหนดเปาหมาย ของการพฒนาวา หมบานควรจะพฒนาไปในทศทางใด ตอจากนนกก าหนดกจกรรมใหสอดคลองกบเปาหมายท วางไว โดยค านงถงขอด ขอดอยของหมบาน และความเปนไปได แลวก าหนดโครงการวาจะท าอะไรใชงบประมาณ เทาไร และแหลงงบประมาณมาจากไหน และบรรจโครงการในแผนพฒนา ผาน ไมผาน 2.หมบาน/ชมชน สามารถน ากจกรรมในแผนชมชนไป ปฏบตจรงอยางนอย รอยละ 30 ของแผนชมชน ในแผนชมชนทงหมด มจ านวน.....32........โครงการ โครงการทน าไปปฏบตไดจรงจ านวน.......11........โครงการ


๒๑

คดเปนรอยละ ......37.50....... (โครงการทปฏบตแลว หารดวย โครงการทงหมด คณดวย 100 ผลลพธ ตองเทากบ 30 หรอมากกวา) ตวอยางโครงการทปฏบตไปแลว (ชมชนท าเองหรอมหนวยงานใดสนบสนน)

- โครงการสงเสรมใหประชาชนเขาใจในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข (หมบานด าเนนการเอง)

- โครงการสงเสรมการใชชวตแบบพอเพยง (หมบานด าเนนการเอง) - โครงการสงเสรมการมสวนรวมของชมชน (หมบานด าเนนการเอง) - โครงการลด ละ เลก อบายมข (หมบานด าเนนการเอง) - โครงการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (หมบานด าเนนการเอง) - โครงการสงเสรมการจดเกบขอมล จปฐ./กชช.2ค (ด าเนนการรวมกบ อบต./พช.) - โครงการทบทวน ปรบแผนชมชน (ด าเนนการรวมกบ พช.) - โครงการเฝาระวงและหาขาวสารการแพรระบาดของยาเสพตด (หมบานด าเนนการเอง) - โครงการจดตงสถาบนการจดการเงนทนชมชน (งบจาก พฒนาชมชน.) - โครงการสงเสรมอาชพใหกบชมชน การเลยงปลา (ขอรบการสนบสนนจาก กศน.) - โครงการขยายผลหมบานเศรษฐกจพอเพยง (งบ พช.)

ตวชวดท 15 หมบำนหรอชมชนมกำรคนหำและใชภมปญญำทองถน ภมปญญาทองถน เปนองคความรของกลมบคคลในทองถน รวมถงงานศลปวฒนธรรมพนบานทมอยในทองถนนนๆ แบงออกเปน 2 ประเภท คอ ภมปญญาประเภทองคความรของกลมบคคลทองถน เชน การผลตอาหารและเครองดม การผลตผลตภณฑจากสมนไพร การผลตผลตภณฑจากวสดเหลอใช และการผลตผลตภณฑจากไม หน โลหะ แกว เซรามค ดนเผา เครองหนง เปนตน ภมปญญาประเภทงานศลปวฒนธรรมพนบาน เชน เรองเลาพนบาน กวนพนธพนบาน ปรศนาพนบาน เพลงพนบาน ดนตรพนบาน การฟอนร าพนบาน ละครพนบาน จตรกรรมพนบาน ประตมากรรมพนบาน หตถกรรมพนบาน เครองแตงกายพนบาน และสงทอพนบาน เปนตน หมบานชมชนตองจดกระบวนการดงน ทกขนตอน คนหา สบคน จดบนทก รวบรวมความร ภมปญญา จดเปนหมวดหม กจกรรมการเพอการเรยนร แลกเปลยนเรยนร เพอถายทอดและสบทอด การพฒนาตอยอดภมปญญาของชมชน ปรบปรงใหเกดความเขาใจงาน สามารถน าไปปรบประยกตใหงานเพอเพมคณคาหรอเพมมลคา เชน การถายทอดการจกสารไมไผ ใหกบเยาวชน แลวสามารถ ปรบปรงรปแบบ เปนเครองใช ชนดอนๆ เชน โคมไฟ แจกน หรอการเผยแพรวธใชพชสมนไพร น าไปสการปรบปรง ประดษฐผลตภณฑ รปแบบตางๆ เชน เปนครม เปนของเหลว เปนแคปซล เพอใชสะดวก มประสทธภาพมากขน หรอมการบนทกภมปญญาเปนชดความรเกบไวทศนยเรยนรชมชน ฯลฯ

เกณฑการประเมน ตองผานทกขนตอน ผาน ไมผาน หมบาน/ชมชนมกระบวนการ สบคน รวบรวม จดหมวดหม และเรยนรจากความรหรอภมปญญาดงเดมท

มอยในทองถน และใชประโยชนเพอเพมคณคาหรอมลคา - ยงไมมการรวบรวมจดเปนหมวดหมทชดเจน ก าลงด าเนนการสรางพพธภณฑเพอรวบรวมของ

เกา และภมปญญาอย


๒๒

วธการคนหาความรและการจดบนทก

1. การใชทมจดการความร 2. การใหผมความรเลาเรองใหฟง แตยงไมไดจดบนทก

- มกจกรรมสบทอดและถายทอด ภมปญญาทองถน วธการสบทอดและการถายทอดสคนรนหลง - การจดเวทแลกเปลยนเรยนรแลกเปลยนประสบการณ การเลาเรอง และการบนทกไวเปนลายลกษณอกษร

-น าภมปญญามาประยกตใชในการท ากจกรรม อยางนอย 1 กจกรรม กำรท ำบอดกไขมน

วธการน าไปปรบใชงาน 1. การรกษาสภาพแวดลอมแมน าเจาพระยาไมใหเนาเสย

กจกรรมทน าภมปญญามาปรบใชเพมคณคาแกภมปญญานน -

ตวชวดท 16 หมบำนหรอชมชนมกำรจดตงแหลงเรยนร

แหลงเรยนร หมายถง สถานททเหมาะสมในการเรยนร แลกเปลยนเรยนร กบผทมประสบการณ ความร มความช านาญ ภมปญญาเฉพาะดาน อาจเปนบานพก พนทปฏบตงาน สวน ไร นา แปลงทดลอง ลานกลางบาน เปนตน ศนยเรยนร หมายถง สถานททชมชนใชเปนศนยกลางรวบรวมขอมล ขาวสาร ความรของชมชน เพอสรางโอกาสและสงเสรมกระบวนการเรยนรส าหรบประชาชนในชมชน การถายทอด การแลกเปลยนประสบการณ การสบทอดภมปญญา วฒนธรรม คานยมและเอกลกษณของชมชน อกทงเปนแหลงบรการชมชนดานตาง ๆ เชน การจดกจกรรมทสอดคลองกบความตองการเรยนรของชมชน โดยเนนการสรางนสยการเรยนรเ พอวถชวต ด าเนนการโดยประชาชนเพอประชาชน หวงผลการพฒนาแบบพงตนเอง กอใหเกดความเขมแขงของชมชนอยางยงยน ชมชนทเปนแหลงเรยนร หมายถง ชมชนมกจกรรมทเปนความร มกจกรรมแลกเปลยนประสบการณ เกดการเรยนรในชมชนเปนประจ า สามารถถายทอดความรประสบการณ ตวอยาง ตวแบบ ในดานกระบวนการพฒนา การบรหารจดการ วธการท างานทประสบผลส าเรจเพอสรางความเขมแขงของชมชนและคณภาพชวตทดของคนในชมชนตามแนวปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ดงนนเพอการสรางภมคมกนกบประชาชนในการคาดหมายเหตการณดวยความร หมบานมการจดสถานทส าหรบเปนแหลงเรยนรใหคนในและคนนอกหมบานไดคนควาหาความร เรยนร องคความรและใชความรในการด ารงชวต

และเปนแบบอยางในการขยายความรสสงคมภายนอก หมบานหรอชมชนมการจดสถานทส าหรบเปนศนยเรยนร และมการใชประโยชนจากแหลงเรยนรใหแกคนในและนอกหมบาน

เกณฑการประเมน


๒๓

ผาน ไมผาน หมบาน/ชมชนมการจดสถานทส าหรบเปนศนยเรยนร และมการใชประโยชนจากศนยเรยนร ใหแกคนในและนอกหมบาน

สถานททสามารถใหความร ในหมบาน ใหความรเรองอะไร ใครเปนผรบผดชอบ - ศนยเรยนรชมชนบานศาลาแดงเหนอ ใหความรในเรอง ขอมล จปฐ./กชช.2ค การท าบอ

ดกไขมน แผนชมชน กลมอาชพ สาธารณสข ขอมลขาวสารตาง ๆ จากทางราชการ ประเพณ วฒนธรรม ผรบผดชอบ นายอนวตร ใจชอบ วธการใหความรแกผสนใจ

- การสาธตและใหความรแกผศกษาดงานในพนทต าบลหมบาน ตามสถานทราชการตาง ๆ ทจดกจกรรม เชน อ าเภอเคลอนท จงหวดเคลอนท

- เปดใหผสนใจ นกศกษา หนวยงานตาง ๆ ศกษาดงาน - การบนทกไวเปนองคความร

ตวชวดท 17 หมบำนหรอชมชนมกำรใชเทคโนโลยทเหมำะสมกบศกยภำพของหมบำนหรอชมชน เทคโนโลย หมายถง การประยกตเอาความรทางดานวทยาศาสตรมาใชใหเกดประโยชน ในทางปฏบต อาจเปนสงประดษฐใหมๆ ทเกยวของกบจกรกล อตสาหกรรม การเกษตร เครองใชส าหรบการท าใหการประกอบอาชพงายขน การเรยนรและถายทอดเทคโนโลยและวทยาการใหมๆ โดยคนในชมชนหรอนอกชมชน คอการจดกจกรรมเพอการแลกเปลยนประสบการณ ความรในการปรบประยกต ใชงานหรอสรางสงประดษฐใหมๆ หรอเรยนรรวมกนในการทดลองใชความรใหมหรอสงประดษฐใหม ดดแปลงเพอใชใหเหมาะกบงานประจ า ซงอาจเปนการฝกอบรม การจดการประชมเฉพาะดาน การถายทอดความรผานชองทางตางๆในชมชน กจกรรมการสาธต การเรยนรจากเครอขายทงในและนอกชมชน เปนตน เทคโนโลยทเหมาะสม จะตองไมเปนตนทนทสงเกนความสามารถของครวเรอนจะมไวใชไดและสงผลใหเดอดรอนตอฐานะทางเศรษฐกจ พรอมทงน าไปใชงานอยางเหมาะสม คอเพอการเพมมลคาใหกบการประกอบกจการประจ าของครวเรอนอยางคมคา

เกณฑการประเมน ตองผาน 2 ขอ ผาน ไมผาน 1. หมบาน/ชมชนมกจกรรมการเรยนร และถายทอดเทคโนโลยและวทยาการใหมๆ โดยคนในชมชน

หรอนอกชมชนอยางนอย 4 กจกรรม กจกรรมแลกเปลยนเรยนรทจดขนคอ

- การสาธตการใหความรดานบอดกไขมน - การรกษาสภาพแวดลอมแมน าเจาพระยา การตรวจคณภาพน า - การสาธตการท าหมกรอบ - การศกษาดงานนอกพนท

ประเดนสาระการแลกเปลยนเรยนรทจดขน

- สารารถท าไดดวยตนเอง วสดในการผลตหางาย ประหยดคาใชจาย เปนอาชพเสรมสามารถ เพมรายไดใหกบครวเรอน และเปนการสบทอดภมปญญา


๒๔

วธการกระจายขาวสาร ความรใหกบประชาชนทวไป

- การประชมชแจง - การประชาสมพนธผานหอกระจายขาว/เสยงตามสาย - เปนเอกสารชแจง - การตรวจเยยมครวเรอน

ผาน ไมผาน 2. คนในหมบานทไดเรยนรแลวน าไปใชอยางเหมาะสมและเกดความคมคา ไมนอยกวา รอยละ 50

ของคนทเรยนร ในรอบปทผานมา ผเขารวมกจกรรมแลกเปลยนเรยนร มจ านวน.........80......... คน ผทน าความรไปปรบใช จ านวน .....50........... คน คดเปนรอยละ........62........... (จ านวนผน าความรไปใช หารดวย จ านวนผเขารวมเรยนร คณดวย100

ผลลพธทได ตองเทากบ 50 หรอมากกวา) การปรบประยกตใชเทคโนโลยทเหมาะสม เปนอะไรบาง ใครเปนเจาของ

- การท าบอดกไขมน แบบประยกตจากดงเดม นายอนวตร ใจชอบ

ตวชวดท 18 หมบำนหรอชมชนมกำรสรำงเครอขำยภำคกำรพฒนำ เครอขาย หมายถง การประสานงานรปแบบหนงทโยงใยการท างานของกลมบคคลหรอ กลม องคกรหลายองคกร ซงมทรพยากร มเปาหมาย มกลมสมาชกของตนเอง ทมความคด มปญหา มความตองการในเรองใดเรองหนงเหมอนกนหรอคลายกน มาตดตอประสานงานแลกเปลยนขาวสารหรอรวมกนท ากจกรรมอยางใดอยางหนงหรอหลายอยาง มการจดระเบยบโครงสรางของคนในเครอขายดวยความเปนอสระ ความสมพนธของสมาชกในเครอขายตองเปนไปโดยสมครใจ เทาเทยมกนภายใตพนฐานของความเคารพสทธ เชอถอ เอออาทร ซงกนและกน เพอแกไขปญหาหรอสนองความตองการในเรองนนๆ โดยยดหลกการท างานรวมกนบนพนฐานของความเทาเทยมกน เคารพซงกนและกน มากกวาการเชอฟงและปฏบตตามผมอ านาจสงการ การตดตออาจท าไดทงทผานศนยกลางแมขายหรอแกนน า หรออาจจะไมมแมขายหรอแกนน าแตจะท าการตดตอโดยตรงระหวางกลม ซงจะมเปนการจดโครงสรางมรปแบบทคนหรอองคกรสมาชกยงคงมความเปนอสระโดยทอาจมรปแบบการรวมตวแบบหลวมๆ เฉพาะกจ ตามความจ าเปนหรอเปนโครงสรางทมความสมพนธชดเจนกได การรวมตวกนของกลม องคกร ตาง ๆ ทงทอยในชมชนและจากภายนอกชมชน เพอประสานงานและกระตน ใหเกดการพฒนางาน อาจโดยวธการแลกเปลยนขอมลขาวสาร การท ากจกรรมรวมกน การขยายกจกรรม การใหการสนบสนนดานวชาการ เงนลงทน หรออน ๆ ทกอใหเกดประโยชนตอการพฒนากลม องคกรในเครอขาย ใหมความเขมแขง ทงนตองมผประสานงาน รบผดชอบ รวมกนของสมาชกกลม องคเครอขาย และมสวนรวมในการด าเนนกจกรรม เชน เครอขายกลมออมทรพยเพอการผลต เครอขายหมบาน กข.คจ. เครอขายพฒนาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เพอประโยชนในการเรยนรในการพฒนาทรวดเรวและมพลงในการท างานใหเกดการเปลยนแปลงสเปาหมายทตงไวอยางรวดเรว หมบานหรอชมชน จงตองมกระบวนการเชอมโยงเครอขายหนวยงาน องคกร สถาบน ทงในระดบกลมและหรอระดบหมบานเพอแลกเปลยนเรยนรขอมลขาวสาร ประสานงานและท ากจกรรมตางๆ เชนการประชมรวมกน กจกรรมเพอการแลกเปลยนประสบการณ การอบรมสรางความรใหกนและกน การท ากจกรรมเพอการเพมความรความช านาญรวมกน ผานชองทางการสอสารตางๆ และหลากหลายรปแบบ


๒๕

เกณฑการประเมน ผาน ไมผาน หมบาน/ชมชนมการเชอมโยงเครอขายการเรยนรระดบกลม/เครอขาย เพอการแลกเปลยนเรยนรกบหมบาน หนวยงาน องคกร สถาบนการศกษา ฯลฯ การประสานความรวมมอกน มกจกรรมอะไร ด าเนนการอยางไร รวมกบใคร การอนรกษทรพยกรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยวธการแลกเปลยนขอมลขาวสาร การท ากจกรรมรวมกน การขยายกจกรรม มภาครวม เชน กลมผรกษน า กลมหมบานตนแบบการรกษาสภาพแวดลอมดเดน และมหนวยงานทสนบสนนดานวชาการ เงนลงทน และอปกรณตาง ๆ คอ องคกรปกครองสวนทองถน ส านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ตวชวดท 19 หมบำนหรอชมชนมกำรปฏบตตำมหลกกำรของกำรพงตนเอง การพงตนเอง หมายถง พฤตกรรมของคนในหม บานหรอชมชน มความร ทจะคดเปน มความสามารถทด าเนนชวตดวยกจกรรมทครวเรอนกระท าไดดวยตวเองอยางสมดล พอประมาณ พอดในชวต คอจดชวตใหสอดคลองกบสงตางๆ อยางเหมาะสมทงกบคน สงคม สงแวดลอม ท าเปน แกปญหาเปน เพอสรางกจกรรมส าหรบความมนคงในชวตในปจจบนและอนาคต ไมจ าเปนตองอาศยคนอนมากเกนไป สามารถทจะคด ตดสนใจทจะกระท าการใดใดเพอความสขของตนเอง ครอบครว และสงคม อยางอสระ หมบานหรอชมชนจะสงเสรมการคด ได ท าเปน แกปญหารวมกนของคนในชมชน ดวยการจดกจกรรมใหเกดการเรยนรตนเอง รสภาพของชมชนจากขอมลของชมชนทคนในชมชนชวยกนคนหา วเคราะห สงเคราะห ก าหนดเปาหมาย เลอกกจกรรมเพอการพฒนา ปองกนและแกปญหา รวมกนของคนทงชมชน ทชมชนคดและด าเนนการดวยตนเอง ซงอาจขอรบความร วธการจากภายนอกได เช น กร ะบวนการแผนช มชน หร อก จกรรมอ นท จ ะท า ให ร ค ด เกดการท าง านและแกป ญหาได ด วยตว เอง เกณฑการประเมน ตองผานทง 2 ขอ ผาน ไมผาน 1. ในรอบปทผานมาหมบาน/ชมชน สามารถแกไขปญหาของชมชนไดดวยตนเอง อยางนอย 2 เรอง กจกรรมการแกปญหาทจดท า คอ

- การจดการปญหาดานยาเสพตด - การจดการปญหาน าทวม

วธการแกปญหาท าอยางไร

- การจดการปญหาดานยาเสพตด โดยมการเฝาระวง การจดตงจดตรวจ จดสกด การแจง เบาะแส และการคนหาขอมล

- การจดการปญหาน าทวม โดยการชวยกนอนรกษแหลงน า ไมทงขยะลงในแมน าล าคลอง มการขดลอกคคลอง และการก าจดวชพช ผาน ไมผาน 2. หมบาน/ชมชน มการจดท าแผนชมชนโดยกระบวนการเรยนรของชมชน

ขนตอนการจดท าแผนพฒนาของหมบาน มดงน - การจดประชมประชาคม(เชญผแทนของครวเรอน) - การวเคราะหขอมล การเรยนรตนเอง และชมชน


๒๖

- เสนอปญหาและความตองการ - หาแนวทางการแกไขปญหา/ก าหนดทศทางการพฒนา - เสนอโครงการเพอบรรจในแผนพฒนาหมบาน

ผทท าหนาทในการจดกระบวนการแผนของหมบาน - ผน าชมชนทกดาน เชน ผใหญบาน ผชวยผใหญบาน กรรมการหมบาน สมาชก อบต. ประธานคณะกรรมการพฒนาสตร ประธาน อสม. ฯลฯ - หนวยราชการภาคการพฒนา เชน อบต. เกษตร สาธารณสข พฒนาชมชน ปกครอง กศน. - ผน ากลม / องคกรตาง ๆ - ประชาชนทวไป

ดานท 4 ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ประกอบดวย 4 ตวชวด

ตวชวดท 20 หมบำนหรอชมชนมจตส ำนกของกำรอนรกษทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม หมายความรวมกนทงสงทมช วตและไมมชวตเกดจากการ

กระท าของมนษยหรอมอยตามธรรมชาต เปนสงทใชแลวหมดไปหรอใชแลวไมหมดไปกตาม เชน อากาศ ดน หน แรธาต น า หวย หนอง คลอง บง ทะเลสาบ ทะเล มหาสมทร พชพนธสตวตาง ๆ ภาชนะเครองใชตาง ๆ และอนๆ สงแวดลอมดงกลาวจะมการเปลยนแปลงอยเสมอ โดยเฉพาะมนษยเปนตวการส าคญยงทท าใหสงแวดลอมเปลยนแปลงทงในทางเสรมสรางและท าลาย ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

หมบานหรอชมชนจะตองชกชวนสรางความร สรางจตส านกรก เพอรกษา และความตระหนกในการมอยและน ามาใชงานอยางคมคาและยงยน ดวยการจดกจกรรมเพอการเรยนรใหกบคนในชมชน ผานกจกรรมตางๆ เชนการอบรม การศกษาดงาน การน าผทมความรและประสบการณในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มาใหความร กจกรรมเชงปฏบตการเพอการอนรกษ ฟนฟตางๆ เชน การส ารวจพนธไม สมนไพร ตรวจสภาพพนท ตรวจคณภาพแหลงน า หรอการใหความรผานชองทางตางๆ ทชมชนมและใช เชน หอกระจายขาว เสยงตามสาย การประชมประจ าเดอน ฯลฯ

ทงน หมบานหรอชมชนตองจดใหมแผนในการอนรกษ รกษา ฟนฟ สภาพของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของหมบานหรอชมชน เพอการใชงานอยางยงยน

เกณฑการประเมน ตองผานทง 2 ขอ ผาน ไมผาน 1. หมบาน/ชมชน มกจกรรมใหความร ดานการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กจกรรมแลกเปลยนเรยนรทจดขนคอ

- กจกรรมสาธตการท าบอดกไขมน ประเดนสาระการแลกเปลยนเรยนรทจดขน

- เพอใหประชาชนมความร ความเขาใจในดานการจดการสงแวดลอม การรกษาแมน าเจาพระยา วธการกระจายขาวสาร ความรใหกบประชาชนทวไป

- การประชมชแจง


๒๗

- การประชาสมพนธผานหอกระจายขาว/เสยงตามสาย - เปนเอกสารชแจง - การตรวจเยยมครวเรอน

ผาน ไมผาน 2. หมบาน/ชมชน มการวางแผนการอนรกษ ฯ

แผนปฏบตการเพออนรกษฯ ทม คอ 1. โครงการณรงคการอนรกษสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต ผรบผดชอบ คอ ประชาชน

ทกคนในชมชน 2. โครงการสงเสรมการท าการเกษตรดวยปยชวภาพ ผรบผดชอบ คอ ผน าชมชนรวมกบ

หนวยงานราชการ

ตวชวดท 21 หมบำนหรอชมชนมกลม/องคกรดำนสงแวดลอม

หม บ านหร อ ชมชน มก ลมหร อองค กรท คนในหม บ านรวมกนท า กจกรรมเ พออน รกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และเชอมโยง เปนเครอขาย กบกลม/องคกรดานสงแวดลอมอนๆ เพอการบรหารจดการยดหลกการมสวนรวม เชน กลมผใชน า รกษาน าฯ ปาชมชนตนน า กลมจดการขยะ กลมอนรกษดน เปนตน หมบาน/ชมชน มการเชอมโยงเปนเครอขายดานทรพยากรและสงแวดลอม เชน การแลกเปลยนเรยนรขอมลขาวสาร มการท ากจกรรมรวมกน ของแตละกลมทงในและนอกหมบานหรอชมชน

เกณฑการประเมน ตองผานทง 2 ขอ

ผาน ไมผาน 1.หมบาน/ชมชน มการจดตงกลมฯเพอการบรหารจดการยดหลกการมสวนรวม (เชน กลมผใชน ารกษา

น าฯ)

รายชอกลมทจดตงขน กจกรรมทกลมด าเนนการ ผรบผดชอบ กลมอาสาสมครอนรกษสงแวดลอม -รณรงคใหความร ความเขาใจ เรอง การอนรกษ

สงแวดลอมและปองกนภยจากธรรมชาต นายอนวตร ใจชอบ

กลมอาสาสมครตรวจคณภาพน า - ตรวจคณภาพน าเพอตรวจสอบมาตรฐานแมน าเจาพระยา

นางสาวทรรศพร ใจชอบ


๒๘

ผาน ไมผาน 2. หมบาน/ชมชน มการเชอมโยงเครอขายดานทรพยากรและสงแวดลอม (เชน การแลกเปลยนเรยนรขอมลขาวสาร มการท ากจกรรมรวมกน ฯลฯ)

กจกรรมทท า ขอมล /ขาวสาร/ฝมอ

ทแลกเปลยนเปลยนเชอมโยงกน

หนวยงาน กลม

บคคลทรวมงานกน

การประ ชม เ พอแลกเป ลยนเร ยนร โครงการดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

รกษาคณภาพน าใหไดมาตรฐาน

- ผ แ ท น ก ล ม ท เ ข า ร ว มโครงการ 3 คน

- ส านกงานทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอม

ตวชวดท 22 หมบำนหรอชมชนมกำรใชพลงงำนทดแทนทสอดคลองกบสภำพแวดลอมของชมชน พลงงานทดแทน โดยทวไปหมายถงพลงงานทมอยทวไปตามธรรมชาตและสามารถมทดแทนพลงงานทใชอยในปจจบน อยางเชน ปโตเลยม หรอถานหน ไดอยางไมจ ากด หรออาจเปนแหลงพลงงานทใชแลวสามารถหมนเวยนมาใชไดอก เรยกวา พลงงานหมนเวยน ตวอยาง พลงงานทดแทนทส าคญเชนแสงอาทตย ลม คลนทะเล กระแสน า ความรอนจากใตผวโลก หลงงานจากกระบวนการชวภาพ เชน บอกาซชวภาพ เชอเพลงจากพช หรอใบโอดเซลจากน ามนพชใชแลว หมบานหรอชมชนมการสงเสรมการใชประโยชนของพลงงานทดแทน การศกษา คนควา ทดลอง ทดสอบ พฒนา และสาธต ใหประชาชนเลอกใชตลอดจนสงเสรมและเผยแพรพลงงานทดแทน ซงเปนพลงงา นทสะอาด ไมมผลกระทบตอสงแวดลอม และเปนแหลงพลงงานทมอยในทองถน เพอใหมการผลต และการใชประโยชนอยางแพรหลาย มความเหมาะสมทงทางดานเทคนค เศรษฐกจ สภาพแวดลอมและสงคม ยงรวมถงการพฒนาเครองมอ เครองใช และอปกรณเพอการใชงานมประสทธภาพสงสดดวย

หมบานหรอชมชน จดใหมกจกรรมรณรงค สรางจตส านกการใชพลงงานอยางพอประมาณ ในครวเรอนสามารถด าเนนการไดเอง เชน การลดการใชพลงงานไฟฟา เชน การเปลยนหลอดเปนหลอดไฟฟาแบบประหยดพลงงาน การปดไฟฟาทไมจ าเปน ปรบซอมอปกรณไฟฟาทใชพลงงานมาก การลดการใชพลงงานจากเชอเพลง เชน สบน าดวยการใชกงหนลม หรอพลงงานจากแรงคน การเดน การใชจกรยานแทนรถยนตในการเดนทางทระยะทางไมไกล หรอการประหยดพลงงานในรปแบบอนทมผลตอสงคมอนๆ เชนประหยดการใชน าประปา สามารถชวยชาตลดการใชไฟฟาหรอน ามนในการผลตน าประปาได เปนตน การผลตและใชพลงงานในรปแบบอนๆ เชน การผลตพลงงานจากสตวจากพช ในรปแบบตางๆ ซงหมบานหรอชมชนอาจจดการรณรงคการประหยดพลงงาน เปนกจกรรมประจ าป หรอกจกรรมในวนส าคญเพอสงเสรมการลดการใชพลงงาน เชน การปดไฟฟาพรอมกนทงหมบาน ในชวงเวลาหนง เพอใหเหนคณคาของพลงงาน หรอกจกรรมอนทรวมกนท าทงหมบาน

เกณฑการประเมน ตองผานทง 2 ขอ (ขอใดกได) ผาน ไมผาน 1.ครวเรอนมกจกรรมสงเสรมการลดการใช พลงงาน รอยละ 25 ของครวเรอนในหมบาน เชน การ

เปลยนหลอดไฟแบบประหยด การใชรถจกรยานแทนการใชรถยนต ฯลฯ

http://www.panyathai.or.th/wiki/index.php/%E0%B8%A5%E0%B8%A1


๒๙

กจกรรมทสงเสรมการลดการใชพลงงาน

- กจกรรมประหยดพลงงานเพอลดลายจาย เชน เปดไฟเฉพาะดวงทจ าเปนและถอดปลก เครองใชไฟฟาเมอเลกใชงานไมใชไฟแรงเกนไปเมอหงตมอาหาร ปดน าทกครงทแปรงฟน ตรวจเชคลมยาง ทก 2 อาทตย เปดแอรท 25 องศา และปลกตนไมลดโลกรอน ผาน ไมผาน 2. ครวเรอน มการผลตและใชพลงงานทดแทน รอยละ 25 ของครวเรอนในหมบาน/ชมชน (เชน การท า

น ามนเชอเพลงจากพช, สตว หรอน ามนทผานการใชงานแลว (ไบโอดเซล) การท าแกสหงตมจากมลสตว ฯลฯ)

กจกรรมทสงเสรมการผลตพลงงานทดแทน......................................ไมม............................................................................. ........................................................................................................................................................................ ................ ครวเรอนทผลตและใชพลงงานทดแทน จ านวน..................ครวเรอน คดเปนรอยละ...................... (ครวเรอนทผลตและใชพลงงานฯ. หารดวยครวเรอนทงหมด คณดวย100 ผลลพธเทากบ25 หรอมากกวาจงผานเกณฑ) ผาน ไมผาน 3. หมบาน/ชมชน มกจกรรมเพอการลดการใชพลงงานและมการผลตและใชพลงงานทดแทน รวมกน

อยางนอยปละ 1 ครง กจกรรมทท ารวมกนทงหมบาน - ตวชวดท 23 หมบำนหรอชมชนมกำรสรำงมลคำเพมจำกทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม หม บานมกระบวนการเรยนร มการ พฒนาและบรหาร จดการ เพอการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเพอใหเกดรายไดอยางยงยน มกจกรรมการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เพอใหเกดรายไดอยางยงยน เชน หมบานทองเทยวเชงหตถกรรม เชงเกษตร อนรกษ ดวยการบรหารจดการทสอดคลองกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ภมปญญาทเปนของชมชน ตวอยางเ ชน ชมชนมปาของชมชน และคนในชมชนอาศยผลตภณฑจากปามาใชอปโภค บรโภค หมบานหรอชมชน จงจดการออกกฎ ระเบยบการใชประโยชนจากปา มการบ ารงรกษา เวนชวงการเขาไปท าประโยชน น าผลตผลจากปามาเปลยนสภาพเปนผลตภณฑ ทมราคามมลคาเพมรายได เปนตน หรอชมชนทมสถานท ทศนยภาพสวยงามเหมาะแกการหยอนใจ หรอเหมาะแกการฟนฟสขภาพรางกาย ชมกบรหารจดการใหเปนชมชนเพอการทองเทยวเชงสขภาพหรอชมชนเพอการพกผอนหยอนใจอนๆ ตามพนฐานภมสงคมในแตละชมชน หรอการน าวตถดบในธรรมชาตของชมชนมาเพอการ แปรรปเปนผลตภณฑ ตางๆ การท าปยหมก การท าน าสมควนไมเพอใชเปนสารสารพดประโยชน ฯลฯ

เกณฑการประเมน ผาน ไมผาน หมบาน/ชมชน มกจกรรมการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เพอใหเกดรายได

อยางยงยน (เชน หมบานทองเทยว หตถกรรม เชงเกษตร อนรกษ แปรรปผลตภณฑ การท าปยหมก การท าน าสมควนไม ฯลฯ) กจกรรมทด าเนนการ

- หมบานอนรกษวฒนธรรมประเพณมอญ - กลมอาชพท าหมกรอบบานศาลาแดง - การท าบอดกไขมน เพอรกษาสภาพแวดลอมแมน าเจาพระยา - การท ากระปจากกงน าจดไวกนเองภายในครวเรอน


๓๐

การจดระดบหมบาน

ตวชวดทผานเกณฑ (ใสเลข 1 ในขอทผานเกณฑ ใส 0 ในขอทไมผาน)

ตวชวดท

รวม

คะแนน

ระดบ

หมบาน

1หรอ2หรอ3

ดานจตใจ ดานเศรษฐกจ ดานการเรยนร ดานทรพยากรฯ

1

2

3

4

5

6 7 8

9

10

11

12 13

14

15 16

17

18 19

20

21

22

23

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 1 1 1 1 1 0 1 21 1

เกณฑการจดระดบหมบาน 1. ระดบพออย พอกน หมายถง หมบานทมผลการด าเนนงานอยในระดบพออย พอกน เงอนไข คอ ด าเนนการครบทง 2 ขอ 1) มตวชวดผานจ านวน 10- 16 ตวชวด 2) และตองผานตวชวดหลกจ านวน 10 ตวชวด (มเครองหมาย ในขอ1,2,4,8,10,13,16,17,20,21) 2. ระดบอยด กนด หมายถง หมบานทมผลการด าเนนงานอยในระดบอยด กนด เงอนไข คอ ด าเนนการครบทง 2 ขอ 1) มตวชวดผาน 17-22 ตวชวด 2) และตองผานตวชวดหลก 17 ตวชวด(มเครองหมาย และ ในขอ

1,2,3,4,5,8,9,10,11,1314,16,17,19,20,21,22) 3.ระดบมงม ศรสข หมายถง หมบานทมผลการด าเนนงานอยในระดบมงม ศรสข ตองผานการประเมนครบทง 4 ดาน 23 ตวชวด

หากหมบานใดไมสามารถจดระดบได จะอยในระดบผานเกณฑ 6 X 2 เปนหมบานทมวถชวตตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง


31

แนวทางการด าเนนการเพอสนบสนนการขบเคลอนโครงการหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ ตามตวชวดท 1.1.1. “ระดบความส าเรจของการพฒนาหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ”

การด าเนนการโครงการพฒนาหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ เปนการพฒนาชมชนดวยการน าปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาใชเปนแนวทางในการจดกจกรรมส าหรบปรบเปลยน เปลยนแปลง ระบบคดเพอเสรมสรางวถชวตทเหมาะสม เปนชมชนเขมแขงพงตนเองได และการก าหนดระบบการประเมนผลทมประสทธภาพใชเกณฑชวดและมหลกฐานยนยนการปฏบตใหเปนทยอมรบ

ทงนการด าเนนโครงการของจงหวดไดด าเนนการมาตามล าดบมผลความกาวหนาตรงตามแผนการปฏบตทก าหนดไว กรมฯ จงขอทบทวนการด าเนนการและขอหลกฐานเพอการเตรยมการตรวจตดตามประเมนผลตอไป ดงรายละเอยดตอไปน

1. ขนตอนการด าเนนงานจดกจกรรมการพฒนาหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบจงหวดไดจดท าการพฒนาไปแลว จงใหจงหวดจดเกบหลกฐานดงน 1.1 เอกสารการการด าเนนงานในแตละกจกรรม 1.2 เอกสารจดการความรการด าเนนการพฒนาหมบาน 1.3 สมดบนทกการจดกจกรรมการพฒนาหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ (ทกหมบานทไดรบงบประมาณจากกรมฯ ป 52 และหมบานเปาหมายของจงหวด)

2. ขนตอนการปฏบตตามค ารบรองปฏบตราชการป 52 ตามตวชวดท 1.1.1. ด าเนนการตรวจสอบประเมนผลหมบาน โดยคณะกรรมการฯ (ระดบคะแนนท 4) ซงคณะกรรมการระดบจงหวดจะตองด าเนนการตรวจสอบ ประเมนผลและ รบรองหมบานทอ าเภอเสนอเพอพจารณาประกาศเปนหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ เมอมปฏบตดงกลาวแลวใหจงหวดจดเกบหลกฐานดงน 2.1 บนทกการประชมของคณะกรรมการประเมนระดบจงหวด 2.2 บนทกสรปผลการประเมนหมบานเพอประกาศเปนหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ 2.3 แบบรายงานผลการตรวจสอบประเมนผลเพอประกาศเปนหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ หากจงหวดไดด าเนนการแลว ใหสงหลกฐานดงตอไปน ใหกรมฯ ภายใน วนท 7 สงหาคม พ.ศ.2552

- แบบรายงานผลการตรวจสอบประเมนผลเพอประกาศเปนหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ(ขอ 2.3)จ านวน 1 ชด

3. ขนตอนการปฏบตตามค ารบรองปฏบตราชการป 52 ตามตวชวดท 1.1.1. การสรปผลการประเมนหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบของแตละจงหวด (ระดบคะแนนท 5 ) เมอจงหวดการปฏบตแลวขอใหจดเกบหลกฐาน ดงน

3.1 ประกาศจงหวดเปนหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ 3.2 รายชอหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ (ศกพ.3) หากจงหวดไดด าเนนการเสรจสนโครงการแลวใหสงหลกฐานตอไปนใหกรมฯ ภายในวนท 25 สงหาคม 2552 -ส าเนาสมดบนทกการจดกจกรรมการพฒนาหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ (ขอ1.3) จ านวน 1 หมบาน 1 เลม -บนทกสรปผลการประเมนหมบานเพอประกาศเปนหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ(ขอ2.2) จ านวน1 หมบาน 1 ชด -ส าเนาประกาศจงหวดฯ (ขอ 3.1)จ านวน 1 ชด -รายชอหมบานเศรษฐกจพอเพยงตนแบบ (ศกพ.3) (ขอ 3.2) จ านวน 1 ชด หมายเหต ให Download รายละเอยดจาก http://cddweb.cdd.go.th/chumchon หากมขอสงสยโปรดตดตอ น.ส.จตรา อรณฤกษถวล 021416120 และนายรงสรรค หงสนาวน 021416162