Download pdf - 10 ethics and lifestyle

LOGO

จริยธรรมจริยธรรม

กับการดําเนินชีวติกับการดําเนนิชีวติ

รศ.วิมล เอมโอช

มหาวิทยาลัยราชภัฏรําไพพรรณีมหาวิทยาลัยราชภัฏรําไพพรรณี

คณะครุศาสตรคณะครุศาสตร

จริยธรรมกับการดําเนินชีวิตจริยธรรมกับการดําเนินชีวิต

มหาวิทยาลัยราชภัฏรําไพพรรณี


“........คนปจจุบันจํานวนมากมองชีวิตทุกวงการเปนการตอสู

ระหวางผลประโยชนที่ขัดกัน เกิดเปนฝายนายจางกับลูกจาง

รัฐบาลกับราษฎร คนมีกับคนจนและแมแตหญิงกับชาย หรือ

ลูกกับพอแม เมื่อคนถือเอาทรัพยและอํานาจเปนจุดหมายของ

ชีวิต สังคมที่กลายเปนสนามตอสูระหวางผลประโยชน

สวนตัวที่ขัดกัน เราก็เลยตองเที่ยวหาจริยธรรมสําหรับมา

ปกปองผลประโยชนเหลานั้น นี่คือ “จริยธรรมเชิงลบ”

จริยธรรมกับการดําเนินชีวิตจริยธรรมกับการดําเนินชีวิต((ตอตอ))



กลาวคือ สังคมยึดหลักผลประโยชนแบบเห็นแกตัว

โดยถือ “สิทธิของแตละคนที่จะแสวงหาความสุข”

แลวเราก็เลยตองหาจริยธรรม ดังเชน “สิทธิมนุษย”

มาคอยกีดกั้นและกันไวไมใหคนมาเชือดคอหอยกัน

ในระหวางที่กําลังวิ่งหาความสุขนั้น




หลักธรรมในพุทธศาสนาเปน “จริยธรรมเชิงบวก”

ประโยชนสุขคือจุดหมาย หาใชทรัพยหรืออํานาจไม

พระพุทธศาสนาถือวา สังคมเปนสื่อกลางที่ชวยให

ทุกคนมีโอกาสอันเทาเทียมกันที่จะพัฒนาตนเองและ

เขาถึงประโยชนสุขไดมากที่สุด และนําเอาจริยธรรม

มาใชเพื่อเกื้อหนุนจุดหมายที่กลาวนี้....”

พระพรหมคุณาภรณ (ป.อ.ปยุตโต)




มาตรฐานจริยธรรม ( Moral Standards)

กําหนดจากแนวสําคัญ 3แนว

1. มนุษยธรรมนิยม1. มนุษยธรรมนิยม 2. สัจจนิยม2. สัจจนิยม 3. ประโยชนนิยม3. ประโยชนนิยม

ถือวาการกระทํา

ใดๆก็ตามเปนไป

เพื่อพัฒนา

คุณภาพมนุษยจัด

วาถูกหลัก

จริยธรรม

ถื อ ว า ค ว า ม ดี

สากลที่ถูกกําหนด

โดยศาสนา จัดวา

เปนจริยธรรม

ถือวาพฤติกรรมใดที่

กอให เกิดประโยชน

ต อ ส ว น ร ว ม แ ล ะ

สังคมอยางกวางขวาง

ถือวาเปนมาตรฐาน

จริยธรรม




มาตรฐานจริยธรรมมีลักษณะสําคัญ 3ประการ

1

มีความเกี่ยวของกับพฤติกรรม

ที่ ก อ ใ ห เ กิ ด ผ ลก ร ะทบต อ

สวัสดิการและการอยูรวมกัน

ข อ ง สั ง ค ม ม นุ ษ ย แ ล ะ

พฤติกรรมเหลานี้สามารถสราง

ประโยชนและกอใหเกิดโทษตอ

ประชาชนทั่วไป

2

มี ค ว า ม สํ า คั ญ ม า ก ก ว า

ม า ต ร ฐ า น อื่ น ๆ ร ว ม ทั้ ง

ความเห็นแกประโยชนสวนตน

ดังนั้นการกําหนดหรือควบคุม

ความประพฤติ ของบุ คคล

จําเปนตองคํานึงถึงมาตรฐาน

ดานจริยธรรม

3

การยอมรับหรือการปฏิบัติ

ต า ม ม า ต ร ฐ า น ด า น

จริยธรรมขึ้นอยูกับเหตุผลที่

สนับสนุนและอธิบาย





1

มีความเกี่ยวของกับพฤติกรรมที่กอใหเกิดผลกระทบ

ตอสวัสดิการและการอยูรวมกันของสังคมมนุษย

และพฤติกรรมเหลานี้สามารถสรางประโยชนและ

กอใหเกิดโทษตอประชาชนทั่วไป





2

มีความสํ า คัญมากกว ามาตรฐาน อื่นๆรวม ทั้ง

ความเห็นแกประโยชนสวนตน ดังนั้นการกําหนด

หรือควบคุมความประพฤติของบุคคล จําเปนตอง

คํานึงถึงมาตรฐานดานจริยธรรม





3

การยอมรับหรือการปฏิบัติตามมาตรฐานดานจริยธรรม

ขึ้นอยูกับเหตุผลที่สนับสนุนและอธิบาย




การวิเคราะหและวินิจฉยัพฤติกรรมปญหา

ดานจรยิธรรมใชหลักสําคัญ 3 ประการ

พฤติกรรมดังกลาวทําใหเกิด

ความพอใจกับผูมีประโยชนรวมทุกฝาย

พฤติกรรมดังกลาวเคารพสิทธิ

ของบุคคลอื่นที่เกี่ยวของหรือไม

พฤติกรรมที่เกดิขึ้นมีความ

สอดคลองกับหลักยุติธรรมหรอืไม

2.หลักสิทธิ (Rights)

1.หลักความพอใจ (Utility)

3.หลักความยุติธรรม

(Justices)




จริยธรรมระดับครัวเรือน1

ระดับจริยธรรม




จริยธรรมระดับชุมชนและสังคม2

ระดับจริยธรรม




1.กฎหมาย (Laws) หมายถึง กฎ ระเบียบ ขอบงัคับที่ถกูประมวลขึ้นอยางเปน

ทางการในการที่จะหามหรืออนุญาตใหบุคคลกระทําการอยางใดอยางหนึ่ง

การกระทําการที่ถูกกฎหมายอาจจะสอดคลองหรือไมสอดคลองกับหลัก

จริยธรรมหรือศีลธรรม

การที่บุคคลปฏิบัติตามกฎหมายไมเปนสิ่งทีเ่พยีงพอสําหรับมาตรฐานดาน

จริยธรรมและในทํานองเดียวกัน การที่บุคคลไมปฏิบตัิตามกฎหมายก็ไมใช

วาจะไมถูกหลักจริยธรรมเสมอไป




2.มารยาท หมายถึง

พฤติกรรมที่ไดรับการยอมรับในสังคม หรือความสุภาพ ออนโยนของบุคคลตอผูอืน่

3.จรรยาบรรณ หมายถงึ

ประมวลความประพฤติที่ผูประกอบการอาชีพการงานแตละอยางกําหนดขึ้นเพื่อ

รักษาและสงเสริมเกียรติคุณชื่อเสียงและฐานะของสมาชิก อาจเขียนเปนลายลักษณ

อักษรหรือไมกไ็ด

โดยทั่วไปสมาชิกของวิชาชีพนัน้ๆจะเขาใจและยอมรับรวมกันที่จะปฏิบัติตาม

จรรยาบรรณที่กาํหนดขึน้ถาหากทําผิดจรรยาบรรณก็จะไมไดรบัการยอมรับจากผูที่อยูใน

วงการวิชาชีพเดียวกัน




ในการดํ า เนิน ชี วิต การ

ประกอบอาชีพตาง ๆ ชาว

พุ ท ธ มั ก นํ า ห ลั ก คิ ด

หลักธรรมดานพุทธศาสนา

มาเปนขอเตือนใจเสมอ




1.จริยธรรมของนักศึกษา

เด็กและเยาวชนทั้งหลายเปนความหวัง

ของชาติในอนาคต เด็ก เยาวชน และ

นักศึกษา ตองเติบโตเปนผูใหญ เปนผู

นําพาประเทศชาติสืบตอไป มีคํากลาว

วา “เด็กในวันนี้คือผูใหญในวันหนา”

ดังนั้นจึงตองเตรียมตัวใหพรอมที่จะ

เปนผูใหญที่ดีในวันหนาใหได


จริยธรรมกับการดําเนนิชีวิตจริยธรรมกับการดําเนนิชีวิต((ตอตอ))

1.มีคุณธรรมจริยธรรม

2.มีระเบยีบวินัย

3.มีจิตสํานึกที่ดี

4.รักการเรียนรู

5.มีความรัก ผูกพัน เอื้ออาทร

หวงใยบุคคลในครอบครัว


คุณลักษณะคนดีที่พึง

ประสงคของคนไทย

10 ประการ

ประเทศชาติตั้งความหวังไววา คนไทยจะตองมี

คิดดี พูดดี ทําดี มีคานิยมและวัฒนธรรมที่ดีรูจักบาป-บุญ

คุณโทษ ไมติดในอบายมุข

เคารพกฎจราจร ตรงตอเวลาแตงกายเรียบรอย รูบทบาทหนาที่

มีความละอาย ความเกรงกลัวตอบาป เห็นอกเห็นใจผูอื่น รูกาลเทศะ ไมคุยกันขณะฟงบรรยาย รูจักชวยเหลือผูอื่น

โลกทุกวันนี้มีการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลาและรวดเร็วมาก

ดังนั้นมีความรูใหมๆเกิดขึ้นตลอดเวลาในโลกใบนี้ดังนั้นจึงตอง

รักการเรียนรูจึงจะสามารถอยูไดอยางมีความสุข

ความรัก=เปนพลังอันยิ่งใหญ ครอบครัวที่เข็มแข็ง มีความรัก

หวงใย เอื้ออาทรตอกันจะเปนตนทุนที่ดีในการพัฒนาเยาวชน



7.มีสุขภาพกาย

และสุขภาพจิตดี

8.มีวิถีชีวติแบบ

ประชาธิปไตย

9.ไมมั่วสุมอบายมุข

10.ดําเนินชีวติแบบ

เศรษฐกิจพอเพียง


คุณลักษณะคนดีที่พึง

ประสงคของคนไทย

10 ประการ

ประเทศชาติตั้งความหวังไววา คนไทยจะตองมี(ตอ)

6.รักความเปนไทย

และวัฒนธรรมไทย

วัฒนธรรมประเพณีไทยเปนมรดกที่ล้ําคาเปนสิ่งที่แสดงความ

เปนไทย ชาติไทย

พลังความคิดสติปญญายอมอยูในรางกายที่เข็งแรง สุขภาพจิต

เปนสิ่งสําคัญที่ทําใหรางกายแข็งแรง เกิดสติปญญาตองปฏิบัติ

ในชีวิตจริงที่มิใชอยูในแตหนังสือ

- คารวะธรรม - สามัคคีธรรม - ปญญาธรรม

สิ่งชั่วรายหกประการจะทําใหชีวิต ควรหลีกหนีใหพน

เกียจคราน- เที่ยวกลางคืน - ดูการละเลน

เลนการพนนั - คบคนชัว่- ดื่มของมึนเมา

ความพอเพียงหมายถึง -ความพอประมาณ - ความมีเหตุผล – มรีะบบภูมิคุมกนัมีคุณธรรม (ซื่อสัตย สุจริต แบงปน ใชความรอบรู)ดําเนินชีวิต (ดวยความเพียร อดทน มสีติปญญา สามัคคี)




จะปลูกพืชตองเตรยีมดิน

จะกินตองเตรียมอาหาร

จะพัฒนาการตองเตรียมคน

จะพัฒนาคนตองเริม่ที่ใจ

จะพัฒนาใครเขา ก็ตองเริ่มที่เรากอน

1.หลกัธรรมมีอุปการะมาก มี 2 ประการ

คือ ความระลึกได

ไมประมาท

ไมเลนิเลอ

ไมเผลอตัว

คือ ความรูตัว ปฏิบัติในทางถูกตองเหมาะสม เตอืนตนใหรอดพน

1.สติ 2.สัมปชัญญะ

ธรรมะ 2 ประการนี้ จะทําใหผูประพฤติปฏิบัติรอดพนภัยไดเสมอ คนมักพบกับความทุกข

ตาง ๆ อันเนื่องจากขาดสติสัมปชัญญะ





2.ธรรมคุมครองโลก

ผูมีคุณธรรม 2 ประการนี้ยอมทําใหสังคมเปนสุข ไมเบียดเบียนซึง่กันและกัน

(มีความเกรงใจกัน เอื้ออาทรตอกัน เห็นอกเห็นใจกัน ไมเห็นแกได ไมเห็นแกตัวฯลฯ)

1.หิ ริ คื อ ค ว า ม

ละอายแกใจ ละเวน

จ า ก ก า รป ร ะพฤติ

ปฏิบัติชั่วทั้งปวง

มี 2 ประการคือ

2.โอตัปปะ คือ ความ

เกรงกลัวตอบาป

การทุจรติหรือการ

ประพฤติชั่วทั้งปวง



3. อิทธิบาท 4 คือ ธรรมที่จะสงเสริมใหผูปฏิบัติพบกับความสําเร็จสมประสงค 4 ประการ

ฉันทะ : พอใจรักใครในสิง่นั้น1

วิริยะ : เพียรหมั่นประกอบในสิ่งนั้น2

จิตตะ : เอาใจฝกใฝในสิ่งนั้นไมวางเฉย3

วิมังสา : หมั่นตรึกตรอง พิจารณาหาเหตุผลในสิง่นั้น ๆ เพื่อพัฒนาตอไป4

อิทธิบาท 4 สอนใหบุคคลมีสํานึกที่ดีมีความรับผิดชอบตอตนเองและหนาที่สูง ตองยึดถือและปฏิบัติ

ใหครบ 4 ขอ จึงจะประสบความสําเรจ็ (ไมใชมีเพียงแค 1 ขอ ฉันทะเทานั้นอาจไมสําเร็จ)



1.ทาน : ใหปนสิ่งของของตนแกผูอื่นตามควร

2.ปยวาจา : เจรจาดวยถอยคําออนนอม ออนหวาน

3.อัตถจริยา : ประพฤติปฏิบัติในสิ่งที่เปนประโยชน

สังคหวัตถุ แปลวา สิ่ง

เ ป น ที่ ตั้ ง แ ห ง ก า ร

สงเคราะห สิ่งอันเปน

ความเอื้ อ เฟ อ เกื้ อกูล

เปนธรรมที่ยึดเหนี่ยว

ใจผูอื่นใหผูกพันไวไดมี

4 ประการ4.สมานัตตา : ความเปนคนเสมอตนเสมอปลายไมถือตัว

4. สังคหวัตถุ 4

5.หัวใจนักปราชญ

เปนธรรมที่สงเสริมใหผูปฏิบัติเปนนักปราชญ เปนผูรอบรูในศาสตรตางๆ ตามที่ปรารถนา มี 4 ประการ

5.หัวใจนักปราชญ

เปนธรรมที่สงเสริมใหผูปฏิบัติเปนนักปราชญ เปนผูรอบรูในศาสตรตางๆ ตามที่ปรารถนา มี 4 ประการ

ผูประพฤติปฏิบัติอยางสม่ําเสมอและ

ครบถวนทุกประการจะนําไปสูความ

เปนผูรอบรู ผูเชี่ยวชาญ และเปน

นกัปราชญ



สุ

1

จิ

2

ปุ

3

ลิ

4

สุตตะ ฟงอยางตั้งใจ

รวมทั้งการอานดวยจินตะ คิดตามในสิ่งที่ฟง ปุจฉา ซักถาม พิจารณา

ทบทวน ไตรตรอง ทดลอง

ลิขิต /จด/ เขียน บันทึก



6.1 มิตรปอกลอก มีแตเอาของเพื่อน เบียดเบียนเพื่อน

6. มิตรเทียม (มิตรปฏิรูปก)

มิตรเทยีม หรือศัตรทูี่มาในรางมิตรไมควรคบอยางยิ่งมี 4 ประเภท

คิดเอาแตไดฝายเดียว6.1.1

ยอมเสียนอยโดยหวังจะเอามากกวา6.2.2

ตัวมีภัย จึงมาชวยทํากิจเพื่อน เพื่อหวังผลใหชวยเหลือ6.1.3

คบเพื่อนเพราะเห็นแกผลประโยชนของตนเมื่อเขาสิ้นอํานาจวาสนาก็จะตีจากไป6.1.4



6.2 มิตรดีแตพูด

6. มิตรเทียม (มิตรปฏิรูปก) ตอ


เก็บเอาของลวงแลวมาปราศรัย (เชน “คิดจะแบงใหแตรออยูไมเห็นมา ขณะนี้หมดแลว”)6.2.1

อางเอาของที่ยังไมมีมาปราศรัย เพื่อปลกุปลอบใจ เพื่อใหชวยทําธุระให (เชน “ถาทํางานนี้เสร็จจะใหเพื่อ 50 %เลย)6.2.2

สงเคราะหดวยสิ่งทําประโยชนมิได (พูดในสิ่งไรสาระ ไมมีคุณคา ไมมีประโยชนอันใด)6.2.3

เมื่อเพื่อนมีกิจอางแตเหตุขัดของ (เพือ่ขอความชวยเหลือจะอางเหตุขัดของไปตาง ๆ นานา)6.2.4



6.3 มิตรหัวประจบ



จะทําชั่วก็คลอยตาม6.3.1

จะทําดีก็คลอยตาม6.3.2

ตอหนาสรรเสรญิ6.3.3

ลับหลังนินทา6.3.4



6.4 มิตรชวนไปในทางฉิบหาย



ชักชวนเพื่อนดื่มน้ําเมา6.4.1

ชักชวนเพื่อนเที่ยวกลางคืน6.4.2

ชักชวนใหมัวเมาในการละเลนตาง ๆ6.4.3

ชักชวนในการเลนการพนัน6.4.4



7.1 มิตรมีอุปการะมีลักษณะ4

7. มิตรแท

มิตรแทเปนเพื่อนที่แทจริง จะนําพาไปสูความเจริญและเปนสุข มี 4 ประเภท

ปองกันเพื่อผูประมาท ชวยรักษาเพื่อน ตักเตือน7.2.1

ปองกันชวยรักษาทรัพยสมบัติของเพื่อนผูประมาท7.2.2

เมื่อมีภัยเปนที่พึ่งของเพื่อนได7.2.3

เมื่อมีกิจจําเปน ชวยออกทรัพยใหเกินกวาจะใหเพื่อนออกปากรองขอ7.2.4



บอกความลับแกเพื่อน7.2.1

รักษาความลับของเพื่อน7.2.2

มีภัยอันตรายไมละทิ้ง7.2.3

แมชีวิตก็อาจสละแทนได7.2.4

7.2 มิตรรวมสุขรวมทุกข มีลักษณะ4

7.มิตรแท (ตอ)




หามไมใหทําชั่ว7.3.1

แนะนําใหตั้งอยูในความดี7.3.2

ใหฟงในสิ่งที่ยังไมเคยฟง7.3.3

บอกทางสวรรคให7.3.4

7.3 มิตรแนะนําประโยชน มีลักษณะ 4

7. มิตรแท (ตอ)




เพื่อนมีทุกข ทกุขดวย7.4.1

เพื่อนมีสุข สุขดวย7.4.2

เพื่อนถูกติเตียน ชวยแกไขให7.4.3

เพื่อนไดรับการสรรเสริญชวยสงเสริม7.4.4

7.4 มิตรมีใจรัก มีลักษณะ 4

7.มิตรแท (ตอ)




ขอคิดเตือนใจสําหรับนักเรียนนักศึกษา เพือ่นําไปสูความสําเร็จในชีวิต

ตั้งใจ

ถาหมั่นเพียร เรียนอะไร ก็ตองรู

ถาหมั่นดู ดูอะไร ก็ตองเห็น

ถาหมั่นทํา ทําอะไร ก็ตองเปน

ถาไมเลน หมั่นแตทํา จักจําเริญ

ถาครานเรียน เรียนอะไร ก็ไมรู

ถาครานดู ดูอะไร ก็ไมเห็น

ถาครานทํา ทําอะไร ก็ไมเปน

ตองลําเค็ญ เปนขอทาน เพราะครานเอย

จาก วัดสวนแกว