¿Eres nuevo? Regístrate ENTRAR RSS EU ES FR ENGARA IRRATIA BILBOTARRA IRUINDARRA 7K GAUR8 MEDIABASK KAZETA 11 TB

EL TIEMPO BLOGS ESQUELAS

CULTURA

Pako Aristiren ‘Euskal kantagintzaberria’ berrargitaratu du EreinekDuela 35 urte argitaratu zen ‘Euskal kantagintza berria (1961-1985)’ liburua eta, agortuta denbora luzez egon ondoren,edizio berria atera du Erein argitaletxeak. Garai bateko euskalkantugintzaren mamia jaso zuen Pako Aristik hainbatmusikariri egindako elkarrizketa intimoen bidez; hala nola,Xabier Lete, Mikel Laboa, Hertzainak, Imanol, Itoitz etaIzukaitzi. Jaso zuen edukiagatik, liburua erreferentea da.

OIHANE LARRETXEA DONOSTIA 21/05/2020| |

Gaztea zen, 21 urte baino ez zituen, eta bizitza musikaren bidezirensten zuen enkargua bere eskuetara ailegatu zenean. 1984. urteazen eta Pako Aristi Leioan zebilen Kazetaritza ikasketak egiten. Euskalkantagintza zena jaso behar zuen liburu batean, musikarieielkarrizketa luzeak eginez, haien bidez haien sorkuntza bera ulertu etaberen bizipen eta bizitzetaz gehiago deskubritu.

‘Euskal kantagintza berria (1961-1985)’ liburua lehen aldiz argitaratuzela 35 urte igaro dira eta badira zenbait urte agortu zela. Denborahonetan guztian ordea ez dio materian erreferente izateari utzi etaErein argitaletxeak berriro kaleratu du, edizio berrituan. Edukia bertsuada, azala eguneratu zaio eta hitzaurrea egin dio Jon Eskisabelek.

Bitxikeria ugari deskubritu ditu Arisitik berak ostegun honetan Ereineneskutik egin duen aurkezpenean. Adibidez, liburuaren ideia izatezBernardo Atxagarena izan zela, eta hark eman zuela Aristiren izenaargitaletxean. «Nik ez nuen libururik idatzi ordurako, baina kazetaritzaikasten nuen eta elkarrizketa batzuk argitaratuak nituen», gogoratu du.

Musikari-sortzaile asko elkarrizketatu zituen. Eta «musikari-sortzaile»dio zeren baldintza batzuk bete behar zituzten, bere irudikoz,pertsonaiek. «Kantaria behar zuen izan, bere kantuen sortzailea etaeuskaraz kantatu behar zuen. Horiek izan nituen irizpideak». BenitoLertxundi, Errobi, Gorka Knörr, Hertzainak, Imanol, Itoitz, Izukaitz,Lourdes Iriondo, Peio eta Pantxoa, Xabier Lete, Urko, Oskorri, NikoEtxart, Mikel Laboa eta Jotakie bildu zituen, beste batzuen artean.

Generoaren inguruan hausnarketa egin du Aristik, gauzak asko aldatubaitira. «Liburu hau errepasatuta eta beste asko, ohartzen zaraprotagonistak ia gehienak gizonezkoak zirela. Egia da, musikarenaizan da gizonen mundua, taldeen kasuan ere hamarretik bederatzigizonek osatzen zituzten», tamaldu da. Zentzu horretan, ez ditu aipatugabe utzi nahi izan garai hartan berebiziko eragina eta garrantzia izanzuten lau emakume musikari: Amaia Zubiria, Lourdes Iriondo, OdileKruzeta Izukaitz taldean eta Maite Idirin.

Zenbat zigarro eta whisky

Enkarguarekin martxan jarri zenean, aitortu duenez, «berehala» ohartuzen arazo bat bazuela, «eta zen erreferentzia falta inork ez zuelakohorrelako libururik idatzi. Euskal kantagintza purian zegoen, politikaneragina zuen, sozialki oihartzuna eta euskal nortasuna indartzeko baliozuen; oso gai garrantzitsua zen eta apetitosoa, baina inork ez zuenezer idatzi liburu formatuan», tamaldu da. Eta erreferente faltahorretatik abiatuta, Aristik kontatzeko modu bat sortu zuen. «‘Rollingstone’ aldizkaria erakutsi ziguten Leioan, fakultatean, eta gogoratzennaiz hango erreportai sorta batzuekin Anagramak liburu bat aterazuela. Molde horretan aurkitu nuen bidea, liburu hau egiteko teknikanarratibo edo periodistiko hura baliatu nuen», kontatu du.

«Garai hartan puri-purian» zeuden musikariak luze eta zabalelkarrizketatu zituen beraz, nor bizi zen lekuan bertan, esentzia hobetojasotzeko. Teknikaren oinarria oso sinplea zen. Pertsonaiarenbizilekura joan, «goiz edo egun bat pasa bat konpartitu», eta bereiritziez aparte jaso «nola bizi zen, nolakoa zen, ze galtza zituensoinean, zenbat zigarro erretzen zituen edo zenbat whisky edanzituen… bizitzako zertzeladak ziren». Nortasuna zehatzeko orduandetaileei garrantzia ematea zen gakoa.

Elkarrizketak luze joan arren, gero, idazterako garaian, Aristik zatikatuegin zituen eta pertsonaika baino, nahiago izan zuen edukia gaikabildu, musikariak nahastuz. Hau da, haria ideiak, gaia eta iritziak dira.«Horrek eman zidan lan handia eta bereziki irakurlea ez aspertzekoegin nuen», adierazi du. Dioenez, mota horretako publikazioen faltaketa «erreferentzia» eza horrek «arriskatzera eraman zuen zentzuaskotan; lehen hautua aukeraketa bera, nor sartu eta nor ez».

Musikaren ahalmena ezberdina da

Ez du harridura ezkutatu geroztik halako libururik idatzi ez delako,alegia, ondorengo garai luzea hartuko lukeen izenbururik. «Egon diraliburuak, baina sektorialak izan direla iruditzen zait. Oso garailaburrekoak egin dira, edo taldekakoak, partzialak, eta pixka batzapuztuta gelditu naiz», onartu du.

Garaiak aldatu dira, baita ere musikaren indarra eta uzten duenhondarraz ari bagara. «Euskal kantagintza garai hartan euskalidentitate bat osatzera zetorren arte bat bezala ikusten nuen, ez daahaztu behar frankismoaren garaian sekulako debekua, zapalkuntza,zentsura sufritu genituela. Kantari hauek irudia eman zioten EuskalHerriko mapari, kantagintzak beti agertu izan ditu herri bateko kezkak.Jendeak buruz zekizkien hemen agertzen ziren kanta asko, ikasiegiten zituzten, fotokopiatu egiten ziren kanta haiek –oroitu du–. Ustedut kantagintzak galdu duela gizartean presentzia baina baita ereeuskal nortasun edo identitatean eragina izateko ahalmena ere».

Hainbeste urte atzera begiratuz gero, idazketan 21 urteko ikasle huraerrekonozitu duela esan du. Memoria ariketa bat izan da eta ahaztutauste zituen zenbait anekdota gogoratu ditu. Beste askorentzat berriakizango dira. Eta bitxiak. Mikel Laboari Bartzelonarako trenean gertatuzitzaiona bezala, kasu. Nonbait, gitarra jotzen ari zen, kantari,ezezagun bat gerturatu zitzaionean. Honek, gabardinaren azpitik aterazuen azalean ikurriña zuen Mixel Labegerieren disko bat eta luzatuegin zion. Hartzeko eta entzuteko. «Tori, euskaraz kantatu behar duzu,hemen dituzu euskaraz kantu berriak», esan omen zion. Laboak berakkontatu zion Aristiri pasadizoa… eta bai, Bartzelonako pisuraailegatzean entzuten jarri zela. «Horrek aldatu zuen joera. Aurretik ere[Laboak] izango zuen euskaraz kantatzeko asmoa, baina erreferentebatzuk behar dira, eta aurkitu zuen ezezagun hark eman ziondiskoan».

IMPRIMIR

ENVIAR

PUBLICIDAD

PUBLICIDAD

NOTICIAS RECOMENDADAS

7K

Borbones en EuskalHerria

GARA

La BBK de Sagredo sealeja de la Obra Socialy flirtea con el capital

GARA

Un intercambio deterritorios que nodepende de loskosovares

BILBOTARRA

Adurizen azken golaAthleticentzat, EuskalHerritik mundura

ZUMBA

Zumba, etxetik denontzako(Azken saioa)

ELENE CARRETO - FOKU

Konfinamenduaren erronketako bat da geure buruaketa gorputzak zaintzea. Bide horretan, NAIZek zumbasaioak eskainiko ditu egunero, astelehenetikostiralera, Elene Carreto dantzari durangarrareneskutik.

UMEAK KALEAN: JOLASAK ETA AHOLKUAK

Haurrekin jolastekoproposamenak (V)

JOSU OIAGA - FOKU

Haurrekin kalean jolasteko proposamenak dakartzaastelehenetik ostiralera NAIZek argitaratuko dituen‘Umeak kalean’ bideo sortak.

SUKALDARITZA

Haurrekin sukaldean:bizkotxoa

EIDER ALTXU / FOKU

FOKUk ekoitzita eta Eider Altxuren eskutik, haurrekinjaki zaporetsu, osasungarri eta errazak prestatzekobost saio eskainiko ditugu NAIZ.EUS-en, 12.30ean.

[Saio guztiak]

GURE BALIABIDEAK

Pausa garaia da - Es tiempode pausa

NAIZ

KONPROMISOA, ERANTZUKIZUNA,ZORROZTASUNA

EUSKAL HERRIA

Patxi Ruizek 14.eguna bete du gosegreban eta Murtziakoespetxekoerizaindegianjarraitzen du

Amanecer en fase 2tras el primer día sinmuertes y con laalarma en cuenta atrás

Urkullu respalda lareforma laboral a losseis meses de pedirderogarla

Matemática parapredecir la evoluciónde la covid-19

MUNDO

Aste osoko kutsatukopururik baxuenaerregistratu du Italiak,531 kasu berrirekin

Continúa bajandoel número de enfermosde covid-19 encuidados intensivos enel Estado francés

El infectólogo jefedel Hospital Valld'Hebron asevera queel coronavirus «está ensu fase final»

El Gobierno deJapón decide levantarla alerta en todo elpaís

ECONOMÍA

Dos jefes deservicio más tendránque declarar comoinvestigados en el casode la OPE deOsakidetza

Las cooperativasvascas confían enmantener el empleopese al covid-19 yreclaman ayudasespecíficas

ELA alcanza unacuerdo en Lidl almargen de LAB ydesconvoca los dos díade huelga previstos

Debate abierto enel colectivo depensionistas trasanunciarse reiniciomovilizador este lunes

CULTURA

Los espaciosculturales delGobierno navarrocomienzan este lunessu desescalada

‘Lili’, Sara Zozayaabeslari donostiarrarensingle berria

Zirkuko artistenlana bultzatzekoEuropako proiektubatean parte hartzenari da Bilboko Udala

Issa López yNatalie Erika James,dos cineastas unidaspor el terror

DEPORTES

Carlsen y suayudante Dubov seclasifican parasemifinales

El clásico de laBundesliga Dortmund-Bayern regresa estemartes a puertacerrada

Un derbi sevillanopara reanudar la Ligael 11 de junio

Un aniversarioinimaginable, el Eibarcelebra seis años enPrimera

OPINIÓN

EDITORIAL

ARTÍCULOS

ZUGAZART

AL DIRECTOR

BLOGS

NAIZ+

FACEBOOK

TWITTER

BLOGS NAIZ+

RADIO EN DIRECTO

AGENDA

ENVIAR EVENTO

CULTURA

MÚSICA

NIÑOS

OCIO

TABLÓN

ESPECIALES

M26 ELECCIONES

A28 ELECCIONES

FÚTBOL

GIRO

BALONCESTO

MOTOR

INFO

EUSKAL HERRIA

MUNDO

ECONOMÍA

DEPORTES

CULTURA

IMÁGENES

VIDEOS

AUDIOS

EL TIEMPO

REGISTRO

SUSCRIPCIÓN

CONTACTO

PUBLICIDAD

CONTACTO QUIÉNES SOMOS FAQ PUBLICIDAD AVISO LEGAL RSS

Actualizado: 09.17 13° Gasteiz

INFO OPINIÓN NAIZ+ AGENDA SUSCRIPCIÓN TIENDA

Donostian aurkeztu da Pako Aristik idatziko liburuaren berrargitalpena. (Juan Carlos RUIZ IFOKU)