21 Μαρτίου 2016 Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης

Επιμέλεια: Βασιλική Κωτσάνη

Η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα της Ποίησης είναι αφιερωμένη στους πρόσφυγες και μετανάστες που

αναζητούν καταφύγιο σε άλλες χώρες, αλλά κι ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον.

Η ποίηση ως λόγος έχει τη δύναμη να μεταφέρει μηνύματα, εικόνες, αιτήματα σχεδόν το ίδιο γοργά

όσο τα σημερινά μέσα τεχνολογίας.

Αυτό που την κάνει να ξεχωρίζει όμως, είναι ότι ως μορφή τέχνης έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει την ελπίδα, την ομορφιά της ψυχής, τον αυθεντικό πόνο,

την παιδεία, την κουλτούρα, την ανάγκη για έναν κόσμο που να αξίζει σε όλους και να ανήκει σε όλους.

Έναν κόσμο που να αξίζει να σωθεί.

Το ισλαμικό κράτος εκτέλεσε τον Σύριο ποιητή

Mohammad Bashir al Aani και τον γιό του Eyass με την κατηγορία της αποστασίας

από την ισλαμική θρησκεία.

Η τρομοκρατική οργάνωση ISIS είχε συλλάβει στις αρχές του 2016 στην κατοικία τους, τον Μπασίρ Αλ-Ανί και τον γιο του, στο Ντέιρ αλ-Ζορ, στο οποίο είχαν επιστρέψει για την κηδεία της γυναίκας του ποιητή, η οποία πέθανε σε νοσοκομείο της

Δαμασκού. Είχαν οδηγηθεί ως κρατούμενοι σε άγνωστο μέρος. Ο ISIS πριν από λίγες μέρες ανακοίνωσε την εκτέλεση των δυο

ανδρών.

Deir ez-Zor

Ο Μπασίρ αλ-Aνί, ήταν μέλος της Αραβικής Ένωσης Συγγραφέων, της εταιρείας ποιητών και υπήρξε

ένας από τους πιο εξέχοντες δημιουργούς της Συρίας. Είχε γεννηθεί το 1960 και είχε εκδώσει τρεις ποιητικές συλλογές. Ήταν γνωστός για την αντίθεσή

του στο καθεστώς Ασάντ.

Στο τελευταίο ποίημά του, Η Εξορία του Αποτυχημένου (The Banishment of the Loser),

κατέληγε με το στίχο: «Εγώ είμαι αυτός που θα ανταλλάξει την ηρεμία για την ήττα»

(I am the one who will trade tranquility for defeat).

Η κατηγορία της αποστασίας που του απέδωσε το Ισλαμικό Κράτος είναι η συνήθης κατηγορία που προσάπτει στην

πλειοψηφία των διανοουμένων που δεν δέχονται να ζήσουν υπό την κυριαρχία της. Ο Μπασίρ αλ-Aνί, δεν είχε

εγκαταλείψει τη γενέτειρά του, καθώς η γυναίκα του έπασχε από ανίατη ασθένεια και ήθελε να παραμείνει μαζί

της μέχρι το τέλος.

Deir ez-Zor

Η είδηση της δολοφονίας του προκάλεσε την οργή πολλών sites και ακτιβιστών που θεωρούν

ότι η δολοφονία του σύριου διανοουμένου στρέφεται κατά της ελευθερίας της έκφρασης

στη Συρία. Οι ακτιβιστές στη Συρία αναφέρουν ότι το ISIS έχει σκοτώσει ένα μεγάλο αριθμό

πολιτών με την κατηγορία της αποστασίας και της κατασκοπίας.

Ο δημοσιογράφος και φίλος της οικογένειας, Wael Sawah, απέτισε φόρο τιμής στον ποιητή στέλνοντας μέσω Facebook τα

συλλυπητήρια του στην οικογένεια:

«Οι νέοι Ναζί των ISIS σκότωσαν τον Μπασίρ Αλ- Ανί – αλλά δεν θα σκοτώσουν την ποίηση.»

“The new Nazis of IS have killed Bashir al-Aani

– but they won't kill poetry.”

Alwy Fadhel, «Psychosis», The Refugee Art Project

Κι είδα έναν Άραβα μικρό, σημαδεμένο έφεγγαν χέρια, πρόσωπο, μάτια κι ήταν όλος χιλιάδες που άφηναν τη γη τους κι επιστρέφανε μέσα στην άμμο, σε σκηνές, στο άσπρο φως. Κι όταν μιλούσε δάκρυζε η φωνή του και όλο ικέτευε για κάποια θέση στη ζωή… Νίκος-Αλέξης Ασλάνογλου, «Πρόσφυγες στην άμμο»

Luis Cruz Azaceta, «The Journey», Allen Memorial Art Museum

Μια ξενιτιά η πατρίδα σου. Σαν έρωτα που τον ζητάς μόνον για να τον χάσεις. Παντελής Μπουκάλας, «Στην ξενιτιά της γλώσσας»

Scarlie, «Refugees», 2013

«Πολλοί απ’ αυτούς που σταμάτησαν δεν ήξεραν πού έβγαζε ο δρόμος, άλλοι ψάχναν για το λιμάνι, άλλοι ρωτούσαν για το σταθμό». Ντίνος Σιώτης, «Πρόσφυγες»

Saad Tlaa, «Touching the Dream»

Εσύ είσαι στη φωτογραφία, με ρωτούν Δεν ξέρω τι να σας πω Γιώργος Χουλιάρας, «Πρόσφυγες»

Hannah Rose Thomas, «Syrian refugees»

Μίλια θολά μετακινήθηκαν με τα ίδια μάτια Ακίνητα, αμετακίνητα να κοιτούν τον κόσμο Θανάσης Χατζόπουλος, «Οι μετανάστες της θλίψης»

Alwy Fadhel, «The Scream», The Refugee Art Project

«Η συλλογή ‘’Με ύφος Ινδιάνου’’», σημειώνει ο Κυριάκος Συφιλτζόγλου, «γράφτηκε με αφορμή τις 7 μέρες που ήμουν το 2012 επίστρατος στον Πέπλο,

δίπλα στον Έβρο ποταμό –με αφορμή τους νεκρούς μετανάστες, που, όταν έπεφτε η στάθμη του νερού, αποκαλύπτονταν πνιγμένοι στη δυτική όχθη. Έναν

έναν τους μεταφέρανε, σήμερα τριακόσιους τριακόσιους τους πνίγουν…»

Joe Demarais, «Wall of Borders – Let’ s Face the Immigrants», The Peace Mural Foundation

αφήσαν να κυλήσει σαν χαλίκι ο φόβος τους στα δρομάκια ο φόβος που πιστέψαμε πως είναι η φαντασία του παιδεμένου το κίνητρο του φυγά, η επιτυχία της φάμπρικας Αλέξιος Μάινας, «Ο δρόμος κάτω από το λιμάνι»

Alice Pasquini, street art Κρύβομαι εδώ και μήνες Δεν έχω όνομα ταυτότητα τρίχωμα ευκαιρίες απογόνους-θηλαστικά Με κυνήγησαν πολύ Χαρά Ναούμ, «Αποδημητικό»

Η Ουαρσάν Σάιρ γεννήθηκε στην Κένυα και μεγάλωσε

στην Αγγλία. Η πρώτη πλήρης ποιητική συλλογή της

αναμένεται να κυκλοφορήσει το 2016, ωστόσο έχει ήδη

τιμηθεί με διάφορα βραβεία, μεταξύ αυτών το Βραβείο

Αφρικανικής Ποίησης από το Πανεπιστήμιο Brunel (2013).

Ουαρσάν Σάιρ «Πατρίδα» «Κανένας δεν αφήνει την πατρίδα του, εκτός αν πατρίδα είναι το στόμα ενός καρχαρία τρέχεις προς τα σύνορα μόνο όταν βλέπεις ολόκληρη την πόλη να τρέχει κι εκείνη οι γείτονές σου τρέχουν πιο γρήγορα από σένα με την ανάσα ματωμένη στο λαιμό τους το αγόρι που ήταν συμμαθητής σου που σε φιλούσε μεθυστικά πίσω από το παλιό εργοστάσιο τσίγκου κρατά ένα όπλο μεγαλύτερο από το σώμα του αφήνεις την πατρίδα μόνο όταν η πατρίδα δε σε αφήνει να μείνεις.

Εικόνες Nizar Ali Badr

κανένας δεν αφήνει την πατρίδα εκτός αν η πατρίδα σε κυνηγά φωτιά κάτω απ΄ τα πόδια σου ζεστό αίμα στην κοιλιά σου δεν είναι κάτι που φαντάστηκες ποτέ ότι θα έκανες μέχρι που η λεπίδα χαράζει απειλές στο λαιμό σου και ακόμα και τότε ψέλνεις τον εθνικό ύμνο ανάμεσα στα δόντια σου και σκίζεις το διαβατήριό σου σε τουαλέτες αεροδρομίων κλαίγοντας καθώς κάθε μπουκιά χαρτιού δηλώνει ξεκάθαρα ότι δεν πρόκειται να γυρίσεις.

πρέπει να καταλάβεις ότι κανένας δε βάζει τα παιδιά του σε μια βάρκα εκτός αν το νερό είναι πιο ασφαλές από την ξηρά κανένας δεν καίει τις παλάμες του κάτω από τρένα, ανάμεσα από βαγόνια κανένας δεν περνά μέρες και νύχτες στο στομάχι ενός φορτηγού τρώγοντας εφημερίδες εκτός αν τα χιλιόμετρα που ταξιδεύει σημαίνουν κάτι παραπάνω από ένα ταξίδι.

κανένας δε σέρνεται κάτω από φράχτες κανένας δε θέλει να τον δέρνουν να τον λυπούνται κανένας δε διαλέγει τα στρατόπεδα προσφύγων ή τον πλήρη σωματικό έλεγχο σε σημεία όπου το σώμα σου πονούσε ή τη φυλακή, επειδή η φυλακή είναι ασφαλέστερη από μια πόλη που φλέγεται και ένας δεσμοφύλακας το βράδι είναι προτιμότερα από ένα φορτηγό γεμάτο άντρες που μοιάζουν με τον πατέρα σου κανένας δε θα το μπορούσε κανένας δε θα το άντεχε

κανένα δέρμα δε θα ήταν αρκετά σκληρό για να ακούσει τα: γυρίστε στην πατρίδα σας μαύροι πρόσφυγες βρομομετανάστες ζητιάνοι ασύλου που ρουφάτε τη χώρα μας αράπηδες με τα χέρια απλωμένα μυρίζετε περίεργα απολίτιστοι κάνατε λίμπα τη χώρα σας και τώρα θέλετε να κάνετε και τη δική μας

πώς δε δίνουμε σημασία στα λόγια στα άγρια βλέμματα ίσως επειδή τα χτυπήματα είναι πιο απαλά από το ξερίζωμα ενός χεριού ή ποδιού ή τα λόγια είναι πιο τρυφερά από δεκατέσσερις άντρες ανάμεσα στα πόδια σου ή οι προσβολές είναι πιο εύκολο να καταπιείς από τα χαλίκια από τα κόκαλα από το κομματιασμένο κορμάκι του παιδιού σου.

θέλω να γυρίσω στην πατρίδα, αλλά η πατρίδα είναι το στόμα ενός καρχαρία πατρίδα είναι η κάνη ενός όπλου και κανένας δε θα άφηνε την πατρίδα εκτός αν η πατρίδα σε κυνηγούσε μέχρι τις ακτές εκτός αν η πατρίδα σού έλεγε να τρέξεις πιο γρήγορα να αφήσεις πίσω τα ρούχα σου να συρθείς στην έρημο να κολυμπήσεις ωκεανούς να πνιγείς να σωθείς να πεινάσεις να εκλιπαρήσεις να ξεχάσεις την υπερηφάνεια η επιβίωσή σου είναι πιο σημαντική.

κανένας δεν αφήνει την πατρίδα εκτός αν η πατρίδα είναι μια ιδρωμένη φωνή στο αυτί σου που λέει φύγε, τρέξε μακριά μου τώρα δεν ξέρω τι έχω γίνει αλλά ξέρω ότι οπουδήποτε αλλού θα είσαι πιο ασφαλής απ΄ ό,τι εδώ»

• Ο Nizar Ali Badr είναι Σύριος γλύπτης που ζει σε ένα λιμάνι της Συρίας και έχει ως υλικό του τα βότσαλα. Μέσα από την τέχνη του εκφράζει τις σκέψεις του για τον πόλεμο στη Συρία και τους πρόσφυγες συμπατριώτες του.

vsemart.com/nizar-ali-badr-pebble-stories/

Πηγές

Το ισλαμικό κράτος εκτέλεσε τον Σύριο ποιητή Mohammad Bashir al Aani: • www.thetoc.gr/politismos/article/o-isis-ektelese-ton-surio-poiiti-moxament-

mpasir-al-ani

• www.middleeasteye.net/news/executes-respected-syrian-poet-and-son-

apostasy-1814154050

10 ποιήματα για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες: • www.andro.gr/empneusi/top10-poihmata-gia-tous-prosfuges-kai-metanastes/

«Πατρίδα» της Ουαρσάν Σάιρ: • www.ethnos.gr/koinonia/arthro/to_poiima_gia_tous_prosfyges_pou_sygklonizei

_kaneis_den_afinei_tin_patrida_tou_ektos_an-64279958/