Download ppt - 22. ο εκχριστιανισμός των σλαβικών λαών

Αθανασίου Ελένη, Θεολόγος

Ο ΕΚΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΣΛΑΒΙΚΩΝ ΛΑΩΝ

Στην ενότητα αυτή θα πάρεις πληροφορίες για:

• Το ιεραποστολικό έργο του Κυρίλλου και του Μεθοδίου στους Σλάβους

• Η συμβολή των σλαβικών λαών στην τέχνη

• Το πώς βίωσαν την ορθόδοξη πνευματικότητα


Εκχριστιανισμός• Όπως ο Χριστός αναζητούσε,

συναντούσε τους ανθρώπους και τους μιλούσε για την πίστη και το νόημα της ζωής, έτσι και στη συνέχεια η διδασκαλία του πρέπει να φτάσει σε όλους τους ανθρώπους

• Αυτό ΔΕΝ σημαίνει σε καμία περίπτωση πως ο Χριστιανισμός πρέπει να γίνει δεκτός με τη βία: κάτι τέτοιο ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Χριστιανισμός


• Αλλά κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα να πληροφορηθεί για την πίστη αυτή, κι αν θέλει, να την ακολουθήσει

• Όσοι είναι ήδη Χριστιανοί ΔΕΝ έχουν δικαίωμα να νομίζουν ότι ο Χριστιανισμός είναι μονοπώλιό τους και να μην το προσφέρουν παραπέρα


ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΗ• Ο Χριστός το ζήτησε ρητά από τους

μαθητές του λίγο πριν αναληφθεί: «Πηγαίνετε», τους είπε, «και κάνετε μαθητές μου όλα τα έθνη, βαφτίζοντάς τους στο όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος και διδάξτε τους να τηρούν όλες τις εντολές που σας έδωσα» Αυτό είναι το ξεκίνημα της Ιεραποστολής της Εκκλησίας


• Όλα τα έθνη• Όλοι οι λαοί• Ανεξάρτητα από φυλή, χρώμα,

γλώσσα, παραδόσεις• Όλοι δικαιούνται να ακούσουν το

μήνυμα του Χριστού• Και η Εκκλησία, στην πράξη, πρέπει η Εκκλησία, στην πράξη, πρέπει

να αποδεικνύει ότι εφαρμόζει την να αποδεικνύει ότι εφαρμόζει την εντολή του Χριστούεντολή του Χριστού


Κύριλλος και Μεθόδιος ,οι φωτιστές

των Σλάβων• Σλαβικοί λαοί: τα φύλλα εκείνα που

εγκαταστάθηκαν στα τέλη του 5ου μ.Χ. αι. στα σύνορα της βυζαντινής αυτοκρατορίας

• => Οι βυζαντινοί αυτοκράτορες προσπάθησαν να τους εκχριστιανίσουν για να πετύχουν την ενότητα της αυτοκρατορίας (όραμά τους:όλοι οι λαοί της Οικουμένης =μια ειρηνική οικογένεια με κοινή χριστιανική ζωή και πίστη)


Τα γεγονότα• Καλοκαίρι 862: φτάνουν στην

Κωνσταντινούπολη μια ομάδα Σλάβων, οι Μοραβοί ( είχαν εγκατασταθεί στην περιοχή της σημερινής Σλοβακίας)

• Σκοπός της επίσκεψης: ζήτησαν από τον αυτοκράτορα Μιχαήλ Γ΄ να στείλει στη μακρινή χώρα τους κατάλληλους ανθρώπους , για να τους διδάξουν στη δική τους γλώσσα (τη σλαβική) την ορθόδοξη πίστη


• Για το λόγο αυτό ο Πατριάρχης Φώτιος υπέδειξε τους δυο αδερφούς από τη Θεσσαλονίκη

• Τον Κωνσταντίνο: (έγινε αργότερα μοναχός και έλαβε το όνομα Κύριλλος), ήταν καθηγητής της φιλοσοφίας και της θεολογίας, είχε σπουδάσει μαθηματικά, φιλοσοφία, αστρονομία και μουσική. Ανάμεσα στις πολλές γλώσσες που γνώριζε ήταν και η σλαβική

• Τον Μεθόδιο: γνώριζε επίσης τη σλαβική γλώσσα



Οι περιοχές που εκχριστιάνισαν οι

Κύριλλος και Μεθόδιος


• Οι σλάβοι είχαν τη δική τους γλώσσα : ήταν όμως μόνο προφορική => δεν είχε γραπτό λόγο => δεν μπορούσε να γραφτεί

• Όσοι Μοραβοί ήθελαν να είναι Χριστιανοί, έπρεπε να γνωρίζουν την ελληνική ή τη λατινική ( τις γλώσσες της Ανατολικής και της Δυτικής Χριστιανοσύνης αντίστοιχα) για να μπορούν να καταλαβαίνουν την Αγία Γραφή, τη Θεία Λειτουργία κτλ.


• Η μετάδοση της χριστιανικής πίστης μόνο με τον προφορικό λόγο εγκυμονούσε κινδύνους ====

• Πριν ξεκινήσουν για τη Μοραβία ο Κύριλλος δημιούργησε το πρώτο σλαβικο αλφάβητο, το οποίο λεγόταν «γλαγολιτικό» ( γλαγόλ=λόγος)

• Το αλφάβητο αυτό αργότερα απλουστεύτηκε, έγινε πιο εύχρηστο και ονομάστηκε « κυρίλλειο»




• Για να αποδώσει γραπτά τους ήχους αυτής της γλώσσας ο Κύριλλος , πιθανότατα χρησιμοποίησε ως βάση το ελληνικό αλφάβητο και ορισμένα άλλα σύμβολα, αλλά δεν περιορίστηκε στην απλή αντιγραφή τους.

• Εφεύρε καινούρια γράμματα που έμοιαζαν με σύμβολα και σκίτσα τα οποία χρησιμοποιούσαν οι Σλάβοι στην καθημερινή τους ζωή ===

• Οι Σλάβοι απέκτησαν ένα αλφάβητο που ανταποκρινόταν στη δική του νοοτροπία και στις δικές του παραστάσεις

• Στη συνέχεια και με τη βοήθεια Σλάβων συνεργατών τους , οι δυο αδερφοί προχώρησαν στη μετάφραση της Αγίας Γραφής και της Θείας Λειτουργίας.



• Στη Μοραβία αφιερώθηκαν στη διδασκαλία του λαού και στην προετοιμασία στελεχών ώστε οι ίδιοι οι Σλάβοι να μπορέσουν λίγο αργότερα να πάρουν στα χέρια τους τη διοίκηση της τοπικής τους Εκκλησίας


• Οι προσπάθειες αυτές γεμάτες αγάπη για το σλαβικό λαό δεν έγινε χωρίς ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ:

• Οι Φράγκοι κληρικοί (που υπάγονταν στην Εκκλησία της Ρώμης) :ΔΕΝ δέχονταν να χρησιμοποιεί κάθε λαός τη δική του γλώσσα στη λατρεία.

• Οι ιεραπόστολοι και οι μαθητές τους γνώρισαν διωγμούς και εξορίες


• Έτσι το έργο τους δεν μπόρεσε να ριζώσει σε λαούς της Ανατολικής Ευρώπης (Τσέχους, Σλοβένους, Ούγγρους, Πολωνούς, στους οποίους οι Φράγγοι επέβαλαν τη λατινική γλώσσα)

• Διαδόθηκε όμως με διάφορους τρόπους στους άλλους σλαβικούς λαούς, της Ρωσίας και των Βαλκανίων (Σέρβους και Βούλγαρους), των οποίων οι γλώσσες ήταν συγγενικές


Ο εκχριστιανισμός των Βουλγάρων

• Πραγματοποιήθηκε τον 9ο μ.Χ. αι. • Τότε στάλθηκε από το Βυζάντιο ο

αρχιεπίσκοπος Ιωσήφ με συνοδεία κληρικών, ζωγράφων, αρχιτεκτόνων και εργάστηκε για τον εκπολιτισμό της Βουλγαρίας

• Την ίδια εποχή διαδόθηκε η χριστιανική πίστη και στους Σέρβους (Νοτιοσλάβους)


Ο εκχριστιανισμός των Ρώσων

• Τον 10ο μ.Χ. αι. βαπτίστηκαν οι Ρώσοι του Κιέβου και ο ηγεμόνας τους ο Βλαδίμηρος, άρχισε η πολιτισμική ανάπτυξη της Ρωσίας, με τις μεταφράσεις εκκλησιαστικών συγγραμμάτων και της Θείας Λειτουργίας, καθώς και με την ανάπτυξη της ναοδομίας


• Μέσα 11ου αιώνα: η δημιουργία μοναστικής ζωής στη Ρωσία έχει ως αφετηρία το Άγιο Όρος και τους μοναχούς Αντώνιο και Θεοδόσιο

• δημιουργήθηκε η μονή Κιέβου, που ανέδειξε επισκόπους, συγγραφείς, ζωγράφους και άσκησε μεγάλη επίδραση στην εκκλησιαστική ζωή της Ρωσίας


Αρχάγγελος Γαβριήλ, Πρώην Γιουγκοσλαβία


Η Παναγία του Βλαντιμίρ, 12ος αι.

Μόσχα


Αγία Τριάδα ,έργο του Αντρέα Ρουμπλιώφ


Παρθένος η Ελεούσα. Εθνικό Αρχαιολογικό μουσείο Σόφιας,

Βουλγαρία


Άγιος Ισαάκ , Πετρούπολη (εξωτερική και εσωτερική όψη)


Οι συνέπειες της ιεραποστολής στους

Σλάβους• Οι Σλάβοι δέχτηκαν το Χριστιανισμό

κι έτσι η ζωή τους μπολιάστηκε με νέες αρχές: την αξία της ανθρώπινης προσωπικότητας, την αγάπη ως βάση της ανθρώπινης συνύπαρξης, την αλληλεγγύη, την ισότητα, την ειρήνη, τη δικαιοσύνη


• Η Ορθοδοξία έδειξε έμπρακτα ότι τη διάδοσή της τη βασίζει στην ελευθερία και όχι στον εξαναγκασμό, και ότι σέβεται τον πολιτισμό και τη φυσιογνωμία κάθε λαού

• Η δημιουργία γραπτής γλώσσας : αποτέλεσε τη βάση για τις μετέπειτα σλαβικές γλώσσες. Απελευθέρωσε τη σκέψη αυτών των λαών , κι έτσι έγινε η βάση της λογοτεχνίας, της φιλολογίας τους και γενικότερα του πολιτισμού τους σε κάθε διάστασή του


• Οι Σλάβοι με την ένταξή τους στην Εκκλησία έγιναν μέλη μιας πελώριας οικογένειας, που άκμαζε την εποχή εκείνη: την οικογένεια των Ορθόδοξων λαών της Ανατολής, υπό τη σκέπη της Κωνσταντινούπολης.

• Πολλά έθνη ένιωθαν ότι αξίζει να μη χωρίζονται από εθνικές διαφορές αλλά αντιθέτως να συνυπάρχουν αρμονικά: Τους ένωνε η κοινή ορθόδοξη ταυτότητά τους


• Ήταν απόλυτα φυσικό, λοιπόν, οι λαοί της Ανατολής Ευρώπης και των Βαλκανίων να αναπτύξουν από τότε και επί αιώνες τους πολιτισμούς τους πάνω σε κοινή πίστη, νοοτροπία, αξίες.

• Αυτή την κοινή κληρονομιά την αντιλαμβάνεται κανείς εύκολα σήμερα αν προσέξει κάθε πτυχή της ζωής τους (θρησκεία, τέχνη, μουσική, χορός, κοινότητες κ.ο.κ.)


Ας συζητήσουμε…..• Ο πρώην Πρόεδρος της Ρωσίας

Γκορμπατσώφ, σε ομιλία του, είχε πει ότι χάρη στον εκχριστιανισμό των Ρώσων και στη σχέση τους με τη βυζαντινή κουλτούρα το ρωσικό έθνος έφτασε μέχρι το Διάστημα.