ΟΝΟΜ/ΝΥΜΟ: ΗΜ/ΝΙΑ: ΤΑΞΗ: ΒΑΘΜΟΣ:

Η ΔΥΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ:

1. Δες τις πιο κάτω εικόνες και διάβασε τα κείμενα και πες μου:

1. Ποιο είναι το κύριο χαρακτηριστικό των γοτθικών ναών και κτισμάτων;

2. Τι είναι το σταυροθόλιο και σε τι χρησιμεύει;

3. Πως διακοσμούνται εξωτερικά οι γοτθικοί ναοί;

4. Τι είναι τα βιτρώ;

Ο γοτθικός ρυθμός (12ος-13ος αι.)

Από τη Β. Γαλλία το 12ο αι. εμφανίζεται ένας νέος ρυθμός, ο γοτθικός. Χρησιμοποιείται αρχικά για ναούς, αλλά στη συνέχεια και για πολλά άλλα οικοδομήματα, δημόσια ή ιδιωτικά.

δημόσιο κτίριο στις Βρυξέλλες, Βέλγιο     

    Κύριο χαρακτηριστικό των ναών είναι το τεράστιο μέγεθος και η ανάταση σε μεγάλο ύψος, με πύργους-κωδωνοστάσια, αλλά και η διακοσμητικότητα.

    Καθεδρικός ναός Αγίου Στεφάνου-Βιέννη. Συγκρίνετε το ύψος των πύργων του ναού με το ύψος των διπλανών κτιρίων!

Τα ωραιότερα γοτθικά κτίρια είναι ίσως οι καθεδρικοί ναοί στις έδρες των επισκόπων που κτίζονται στο κέντρο της πόλης.

     Πρόσοψη καθεδρικού ναού του Canterbrury, Αγγλία

    Η αυστηρή γοτθική πρόσοψη του αβαείου του Γουεστμίνστερ, Αγγλία

    Πρόσοψη καθεδρικού ναού του Peterborough, Γαλλία

     Πρόσοψη του καθεδρικού ναού της Ρενς, Γαλλία

Τα τόξα είναι οξυκόρυφα, όπως φαίνεται στις παραπάνω φωτογραφίες επιτείνοντας την εντύπωση της ανάτασης, ενώ εσωτερικά οι κορυφές τους διασταυρώνονται δημιουργώντας θόλο με νευρώσεις ("σταυροθόλιο"), για να στηρίξουν (;) το βαρύ υψηλό οικοδόμημα ή για αισθητικούς λόγους, αφού κατά το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο με τους βομβαρδισμούς σε πολλούς γοτθικούς ναούς ο σκελετός των νευρώσεων σε πλήθος σημεία καταστράφηκε χωρίς να καταρρεύσει ο τρούλος.

         

Για τη στήριξη των εξωτερικών τοίχων χρησιμοποιούνται οι λεγόμενες αντηρίδες:

     Εξωτερικά οι ναοί είναι καταστόλιστοι και κυριαρχεί γλυπτικός

διάκοσμος   

 με ολοκέντητες και λαξευτές πέτρες και αγάλματα.

      γλυπτά στην πρόσοψη του ναού του Canterbrury

Οι φιγούρες είναι συνήθως μακρόστενες, ασκητικές, με εκφραστικά πρόσωπα. Παρουσιάζουν άγιες μορφές, αλλά και κοινούς θνητούς, ακόμα και τερατόμορφες

φιγούρες, δαιμονικές μορφές, όπως στον καθεδρικό της Σαρτρ και στην Παναγιά των Παρισίων.

 Άγ. Στέφανος Βιέννης, Παναγία του

Ελέους         Ρενς, Γαλλία, ο χαμογελαστός άγγελος

   Σαρτρ, Γαλλία, ο Αριστοτέλης 

     Σαρτρ, βάση κιόνων

     Σαρτρ, Γαλλία, κυρία και δαίμων

     Σαρτρ, δυτική βασιλική πύλη

Παναγία των Παρισίων, Νοτρ Νταμ              

           

γλυπτικός διάκοσμος στην πρόσοψη

    Άγιοι      η φιγούρα ενός εργάτη

      όρνεο      ρόδακας   

Εσωτερικά η κυριαρχούσα διακόσμηση στους γοτθικούς ναούς θεωρείται το

βιτρό,      τεράστια παράθυρα με πολύχρωμα τζάμια με παραστάσεις ή διακοσμητικά σχέδια που φιλτράρουν το φως του ήλιου και το διαχέουν από ψηλά κατακλύζοντας το ναό με χρώματα.

                

Γλυπτές παραστάσεις πάλι συμπληρώνουν το διάκοσμο:    Άμβων, Άγ. Στέφανος, καθεδρικός ναός Βιέννης

  Άγ. Στέφανος, Βιέννη, εσωτερικό

Κτίρια γοτθικού ρυθμού κοσμικού χαρακτήρα χτίστηκαν πλήθος στην Ευρώπη, ιδιωτικές κατοικίες, παλάτια και δημόσια κτίρια.

Ιταλία: οι ιδιαιτερότητες του γοτθικού ρυθμού

Στην Ιταλία που είχε γνωρίσει τρεις πολιτισμούς, Ετρουσκικό, Ελληνορωμαϊκό και Βυζαντινό, οι γοτθικοί ναοί παίρνουν άλλη μορφή:

    Το οικοδομικό υλικό είναι πλίνθες και τούβλα (λίθοι-ασβεστόλιθοι στη βόρεια Ευρώπη) με επικάλυψη των τοίχων από μάρμαρο που διέθετε άφθονο η χώρα. Η παράδοση ήθελε τους τοίχους καλυμμένους από τοιχογραφίες και ψηφιδωτά και έτσι μικρό είναι το ενδιαφέρον των Ιταλών για παράθυρα με βιτρώ. Επομένως τα γλυπτά

δεν κυριαρχούν εδώ στο εσωτερικό, αλλά επικρατεί η τοιχογραφία και ο ζωγραφιστός (ή ψηφιδωτός) διάκοσμος. Από ένα σεβασμό προς τα ανθρώπινα μέτρα, σύμφωνο προς την κλασική παράδοση, οι ιταλικοί γοτθικοί ναοί αντί του υπερβολικού ύψους διαθέτουν μεγάλο πλάτος, ώστε να εξυπηρετεί τα πλήθη των πιστών που συγκεντρώνονταν να ακούσουν το κήρυγμα, στο οποίο έδιναν μεγάλη σημασία.

    Περίφημο το Παλάτι των Δόγηδων (κυβερνητών) της Βενετίας με ένα δαντελωτό δίκτυο από αψίδες και πέτρινους κίονες που στηρίζουν την πρόσοψη από χρωματιστό μάρμαρο, πολυτελές και ωστόσο λεπτοκαμωμένο. Η λεπτότητα της διακόσμησης είναι επίδραση από την Ανατολή (Άραβες-Βυζαντινοί).

Η γοτθική αρχιτεκτονική μαζί με τη γλυπτική που υπηρετεί στενά την αρχιτεκτονική, επισκιάζουν τη μεσαιωνική ζωγραφική, της οποίας πολύ καλά δείγματα αποτελούν οι μικρογραφίες των χειρογράφων, όπως τα παραδείγματα:

    

  γοτθική εικόνα, Palazzo Publico, Σιέννα, Ιταλία

  Κάνγκαρντ, ο άρχοντας της Βερόνα, Ιταλία - αντιπροσωπευτικό δείγμα γοτθικής κοσμικής γλυπτικής

Ο Ρομανικός ρυθμός (10ος-12ος αι. μ.Χ.)

 

Ρωμαϊκά στοιχεία ανάμεικτα με ντόπια στοιχεία των ευρωπαϊκών λαών, κυρίως των γερμανικών φύλων, δημιούργησαν τη βάση για την ανάπτυξη της ρομανικής τέχνης.

Στην αρχιτεκτονική κατασκευάζονται συμπαγή και ογκώδη οικοδομήματα, που επιβάλλονται με τις διαστάσεις τους. Οι τοίχοι έχουν μεγάλο πάχος, οι κίονες και οι πεσσοί μεγάλο βάρος. Ογκώδεις πύργοι και καμπαναριά ξεπερνούν το ύψος της σαμαρωτής στέγης.

      

     

       

      

     

   

Χρησιμοποιείται η ημικυκλική αψίδα    Στην είσοδο του ναού παραπλεύρως βλέπουμε την ημικυκλική αψίδα, ενώ διαπιστώνεται και το επικλινές και σαμαρωτό σχήμα της στέγης.

Ο τύπος του ναού είναι παραλλαγή του ρυθμού της βασιλικής, με ένα ή τρία κλίτη που τέμνονται από ένα εγκάρσιο δημιουργώντας έτσι σταυρό, όπως βλέπουμε στο παρακάτω σχέδιο.

      Άγιος Σερνέν, Τουλούζη, Γαλλία (κάτοψη,  φωτογραφία από

άνω)    

Διακρίνεται σταυρός στη στέγη.

Στο εξωτερικό των ναών η γλυπτική διακόσμηση με σκηνές από την Αγία Γραφή είναι πλούσια, κάτι που θα γίνει κυρίαρχο στοιχείο στο γοτθικό ρυθμό που θα ακολουθήσει τους επόμενους αιώνες.

 (η εκδίωξη από τον επίγειο Παράδεισο, γλυπτή διακόσμηση χάλκινης θύρας του Σαν Τζένο στη Βερόνα της Ιταλίας)

Ο ρομανικός πυλώνας της εισόδου του ναού περιλαμβάνει κατά κανόνα ένα ημικυκλικό τύμπανο με γλυπτές παραστάσεις.

        

Τα γλυπτά δεν έχουν πάντα θρησκευτικό χαρακτήρα, αλλά εμπνευσμένοι οι καλλιτέχνες από μύθους και παραδόσεις του μεσαίωνα παριστάνουν πολλές φορές διαβολικές φιγούρες ή τερατόμορφα όντα. Τερατόμορφα τέτοια όντα πίστευαν οι άνθρωποι του μεσαίωνα πως κατοικούσαν στα ανεξερεύνητα πέρατα της γης, απόψεις που είχαν διατυπωθεί σε βιβλία από συγγραφείς, τον Πλίνιο, τον Κοσμά τον Ινδικοπλεύστη και τον Ισίδωρο επίσκοπο Σεβίλλης.

 :Στη στήλη αυτή που στηρίζει το τύμπανο τερατώδη πουλιά σκαρφαλώνουν το ένα πάνω στο άλλο μέχρι την κορυφή του κίονα, όπου ένα από αυτά επιτίθεται σε ένα γυμνό άνθρωπο. Κακά πνεύματα που λυμαίνονται τις ανθρώπινες ψυχές;

Στο εσωτερικό συνήθως υπάρχουν τοιχογραφίες. 

2. Αφού διάβασες τα παραπάνω, πες μου ποια είναι τα κυριότερα χαρακτηριστικά του Ρομανικού Ρυθμού;

Τις απαντήσεις σου να τις στείλεις στο hagipar @ gmail . com