Sara Maldonado Martín DoktoreaJarduera Fisikoaren eta Kirolaren Fisiologia 2.2. Epe luzerako energia: oxigeno kontsumoa.
JARDUERA FISIKOAREN ETA KIROLARENZIENTZIEN FAKULTATEA
FACULTAD DE CIENCIAS DE LA ACTIVIDAD
FISICA Y DEL DEPORTE
2.GAIA 2.GAIA -- EnergiaEnergia--transferentzia transferentzia ariketan zeharariketan zehar
2.1.2.1.-- Epe laburrerako energia: azido laktikoaren sistema.
2.2.- Epe luzerako energia:
2.2.1. Oxigeno-kontsumoa ariketan zehar.
2.2.2. Oxigeno-defizita
2.2.3. Oxigeno-kontsumo maximoa (VO2max).
2.3.- Ariketaondoko errekuperazioa.
-- Oxigeno zorra edo “EPOC”.
- Oxigeno erreserben errekuperazioa.
- Azido laktikoaren metabolizazioa.
2.2.1. Oxigeno2.2.1. Oxigeno--kontsumoa (VOkontsumoa (VO22))
• Organismoak erabilitako
oxigeno-kantitatea adierazten
duen parametro fisiologikoa.
• Gasen bolumenaren eta
kontzentrazioaren neurketa:• Bai biriketara joaten den airea
(arnasa hartuta).
• Bai biriketatik ateratzen den
airea (arnasa botata).
1. VO2: minutu batean
kontsumitutako oxigenoa.
2. VCO2: minutu batean
ekoiztutako CO2.
Kalkula daitezke
Sara Maldonado Martín DoktoreaJarduera Fisikoaren eta Kirolaren Fisiologia 2.2. Epe luzerako energia: oxigeno kontsumoa.
JARDUERA FISIKOAREN ETA KIROLARENZIENTZIEN FAKULTATEA
FACULTAD DE CIENCIAS DE LA ACTIVIDAD
FISICA Y DEL DEPORTE
ZeharkakoZeharkako kalorimetriakalorimetria: : arnastutako gasen elkartrukearen neurketa.
– Hartutako arnasaren bolumena.
– Botatako arnasaren bolumena.
– Hartutako arnasaren O2 eta CO2-frakzioa.
– Botatako arnasaren O2 eta CO2-frakzioa
Hasiera
KalorimetriaKalorimetriaGatorade Sports Science InstituteGatorade Sports Science Institute
Kalorimetria zuzenak
gorputzaren bero-ekoizpena
neurtzen du.
Zeharkako kalorimetriak
oxigenoaren kontsumoa eta
karbono dioxidoaren
ekoizpena neurtzen ditu, eta
matematikoki jaulkitako
beroa estimatzen du.
Sara Maldonado Martín DoktoreaJarduera Fisikoaren eta Kirolaren Fisiologia 2.2. Epe luzerako energia: oxigeno kontsumoa.
JARDUERA FISIKOAREN ETA KIROLARENZIENTZIEN FAKULTATEA
FACULTAD DE CIENCIAS DE LA ACTIVIDAD
FISICA Y DEL DEPORTE
OxigenoOxigeno--kontsumoakontsumoa (VO(VO22) ) jarduerajarduerafisikoanfisikoan zeharzehar
VO2-zinetika (karga submaximoa):
Hasieran oso azkar handitzen da: egokitzapen-fasea.
Minutu batzuk pasatu ondorenlautada lortzen da, erritmoakonstantea bada.
Datozen minutuetan egoera-egonkorrean irauten du.
Metabolismo aerobikoakmenperatzen du: muskuluekbeharreko energiaren eta ATP-ekoizpen aerobikoaren erritmoarenarteko oreka.
Ekoiztutako laktatoa oxidatzen da. Ez dago laktatoaren ekoizpen garbia.
ERRITMO ARINA
Sara Maldonado Martín DoktoreaJarduera Fisikoaren eta Kirolaren Fisiologia 2.2. Epe luzerako energia: oxigeno kontsumoa.
JARDUERA FISIKOAREN ETA KIROLARENZIENTZIEN FAKULTATEA
FACULTAD DE CIENCIAS DE LA ACTIVIDAD
FISICA Y DEL DEPORTE
O2 KONTSUMOA vs POTENTZIA-EKOIZPENA
(Astrand eta Rodahl, 1986)
Energia-kostua
O2 KONTSUMOA vs POTENTZIA-EKOIZPENA
(Gaesser eta Poole, 1996)
VO2-zinetikaren
osagaiosagai motelamotela
Sara Maldonado Martín DoktoreaJarduera Fisikoaren eta Kirolaren Fisiologia 2.2. Epe luzerako energia: oxigeno kontsumoa.
JARDUERA FISIKOAREN ETA KIROLARENZIENTZIEN FAKULTATEA
FACULTAD DE CIENCIAS DE LA ACTIVIDAD
FISICA Y DEL DEPORTE
2.2.2. Oxigeno2.2.2. Oxigeno--defizitadefizitaZergatik gertatzen da VO2-
berantza temporala?
ATP-k muskuluarenberehalako energia-beharrakbetetzen ditu era anaerobikoan(hasieran).
Zer da?
Ariketan zehar, benetankontsumitutako oxigeno totalaren eta kontsumitu beharzen O2-kantitatearen artekoezberdintasun kuantitatiboa, ariketa hasi bezain pronto metabolismo aerobikoegonkorra lortu izanez gero.
Metabolismo anaerobikoa
Metabolismo aerobikoa
Jarduera fisikoak behar duen energia ez da ekoizten“konektatzen” eta “deskonektatzen” diren sistema energetiko batzuren bitartez; baizik eta, muskuluanekarpen energetikoa iturri anaerobikoen eta aerobikoenarteko trantsizio arina da, iturri batetik besteragainjarpena gertatuz.
100%% E
nergia-sistemaren
gaitasuna
10 s 30 s 2 min 5 min +
Energia-aerobikosistema
Glukolisianaerobikoa
ATP - CP
Sara Maldonado Martín DoktoreaJarduera Fisikoaren eta Kirolaren Fisiologia 2.2. Epe luzerako energia: oxigeno kontsumoa.
JARDUERA FISIKOAREN ETA KIROLARENZIENTZIEN FAKULTATEA
FACULTAD DE CIENCIAS DE LA ACTIVIDAD
FISICA Y DEL DEPORTE
OxigenoOxigeno--defizitadefizita: : entrenatutaentrenatuta vsvs ezez--entrenatutaentrenatuta
Entrenatuta dagoen kirolariak
egoera egonkorra azkarrago
lortzen du.
Oxigeno-defizita gutxitzen da.
– Gaitasun aerobikoa garatuagoa:
ATP aerobiko-ekoizpena
goizeago.
Mitokondrio gehiago eta entzima
oxidatiboen kontzentrazio
handiagoa.
– Laktatoaren sorkuntza txikiagoa.
– Glukolisi anaerobikoaren
erabilpen txikiagoa.
2.2.3. Oxigeno2.2.3. Oxigeno--kontsumokontsumo maximoamaximoa ((VOVO2max2max))
• Organismoak xurgatu, garraiatu, eta kontsumitu dezakeendenboraren unitateko oxigenoaren kantitate maximoa.• Gaitasun aerobiko maximoa edo VO2max.
Sara Maldonado Martín DoktoreaJarduera Fisikoaren eta Kirolaren Fisiologia 2.2. Epe luzerako energia: oxigeno kontsumoa.
JARDUERA FISIKOAREN ETA KIROLARENZIENTZIEN FAKULTATEA
FACULTAD DE CIENCIAS DE LA ACTIVIDAD
FISICA Y DEL DEPORTE
VOVO2max2max Eskualde non VO2lautada lortzen den eta ez da berrirogehitzen (edo osogutxi gehitzen da), nahiz eta ariketarenintentsitatea gehitu.Kargaren eta intentsitatearenerlazioa lineala dapuntu bateraino.
• VO2max balioan eragina duten faktore fisiologikoak badira:• Bihotz-arnasketako sistemaren gaitasuna muskuluetara oxigenoabidaltzeko.• Muskuluen gaitasuna oxigenoa hartzeko eta ATP era aerobikoanekoizteko.
VOVO2max2maxPOTENTZIA MAXIMO POTENTZIA MAXIMO AEROBIKOA (PMA): AEROBIKOA (PMA): VO2max-intentsitatea(%100).Ariketa supramaximoa(%100 gainetik): PMA-ren gainetik.Ariketa submaximoa(%100 azpitik): PMA-ren azpitik.
Ariketasupramaximoa
Ariketasubmaximoa
Sara Maldonado Martín DoktoreaJarduera Fisikoaren eta Kirolaren Fisiologia 2.2. Epe luzerako energia: oxigeno kontsumoa.
JARDUERA FISIKOAREN ETA KIROLARENZIENTZIEN FAKULTATEA
FACULTAD DE CIENCIAS DE LA ACTIVIDAD
FISICA Y DEL DEPORTE
VO2max%
Ariketaren intentsitatea
VO2max%100
%120
IntentsitateakIntentsitateak: : submaximoaksubmaximoak, ,
maximoamaximoa, , supramaximoaksupramaximoak
VOVO2max2max
VO2max balioak era aerobikoan ATP sintetizatzeko pertsona
baten gaitasuna adierazten du.
Ariketa supramaximoa (VO2max-ren gainetik) glukolisi
anaerobikoaren transferentzia energetikoaren bitartez baino ez
da gertatzen (laktato asko metatzen).
VO2max adierazpena:
– VO2max absolutua: mL·min-1 edo L·min-1
– VO2max erlatiboa: mL·kg-1·min-1 (gorputz masa kontuan hartzen)
– VO2max erlatiboa: mL·LBkg-1·min-1 (gorputz gihar-masa kontuan
hartzen).
Subjektuen artean oso aldakorra da:
– Genetiko-hornikuntza, genero, garaiera, adina, pisua eta
entrenamenduaren mailaren arabera diferentziak aurkitzen dira.
Sara Maldonado Martín DoktoreaJarduera Fisikoaren eta Kirolaren Fisiologia 2.2. Epe luzerako energia: oxigeno kontsumoa.
JARDUERA FISIKOAREN ETA KIROLARENZIENTZIEN FAKULTATEA
FACULTAD DE CIENCIAS DE LA ACTIVIDAD
FISICA Y DEL DEPORTE
A: 100 kg eta 4,5 L/min
B: 50 kg eta 3,5 L/min
Balio absolutuetan: “A” hobea da.
Balio erlatiboetan: “B” hobea da.– 4,5 x 1000/100 = 45 ml/kg/min
– 3,5 x 1000/50 = 70 ml/kg/min
Nork dauka VO2max baliorik onena?
VOVO2max2max--irizpideakirizpideak
Ariketa inkremental batean VO2max kontuanhartzeko hauetako bi irizpide gutxienez bete behardira:– Lortutako lautada (gehikuntza 10 mmol/L.
Sara Maldonado Martín DoktoreaJarduera Fisikoaren eta Kirolaren Fisiologia 2.2. Epe luzerako energia: oxigeno kontsumoa.
JARDUERA FISIKOAREN ETA KIROLARENZIENTZIEN FAKULTATEA
FACULTAD DE CIENCIAS DE LA ACTIVIDAD
FISICA Y DEL DEPORTE
VOVO2max2max--konparaketakonparaketa
6874
7079
52
28
14
0
10
20
30
40
50
60
70
80
mL
.kg
-1.m
in-1
VO2max
Maratoilariak
Distantzia-erdikoluzea
Distantzia-erdikomotza
Txirrindulariprofesionala
Saskibaloi-jokalari gazteak
Helduasedentarioa
Bihotz-gaixoak
Bihotz-arnasketako erresistentziarako oso adierazle ona da!!
VO2max lortzea subjektuarennahimenaren eta ariketaegiten ari diren muskulu-gaitasun fisikoaren menpedago.Tokiko faktoreak
garrantzitsuenak dira: nekemuskularra esfortzuarenfaktore mugatzailea da.Askotan subjektu ez-entrenatuek eta bihotz-gaixoek ez dute lautadalortzen (VO2pikoa). Aldagai aplikagarria osasunarloan.
VOVO2pikoa2pikoa