4.2 โรงเรอนเลยงสตวแบบตาง ๆ เครองมอและอปกรณในการเลยงสตว สตวแตละชนด พนธ เพศและอาย ยอมตองการโรงเรอนและอปกรณในการเลยงท

แตกตางกนออกไป การจดหาโรงเรอนทเหมาะสมและอปกรณทตรงกบการใชงานในสตวแตละชนด จะทาใหผเลยงดาเนนการเลยงไดอยางถกตอง สตวกจะใหผลผลตตอบแทนทคมคาตอการลงทน ซง ธาตร (2548) ไดอธบายไวดงน

4.2.1 โรงเรอนเลยงไก โรงเรอนเลยงไกนอกจากตองสามารถกนแดด ลมและฝนไดแลว ยงตองสามารถ

ปองกนศตรตาง ๆ เชน นก หน แมว ฯลฯ ได จงมลกษณะเปนโรงเรอนเปดโลงเพอการระบายอากาศทด กรดวยลวดตาขายทง 4 ดาน เพอปองกนศตร เชน หน สนข ฯลฯ ดานหนาและดานหลงอาจปดทบเพอเปนทางเขาออก แตปจจบนโรงเรอนแบบเปดโลงนนกาลงจะหมดความนยมไป เนองจากปญหาโรคระบาดและความตองการไกเพอการสงออกมมาก เกษตรกรจงหนมาเลยงดวยโรงเรอนระบบปดเนองจากปองกนโรคไดดกวา ซงจะไดศกษาเพมเตมในหวขอสดทายของบทน โรงเรอนเลยงไกแบงออกไดดงน

ก. โรงเรอนไกเนอหรอไกกระทง แบงออกไดดงน 1) ลกษณะโรงเรอน เนองจากการเลยงไกกระทงจะเลยงแบบฝง

โรงเรอนจงมลกษณะเปนโรงยาว ความกวางของโรงเรอนไมควรตากวา 6 เมตร แตไมเกน 10–12 เมตร ความยาวขนกบจานวนไกทเลยง โดยทวไปจะยาว 50–100 เมตร พนทในการเลยงไกเนอจะใช 8–10 ตว/ตารางเมตร (ภาพท 4.16) แตกขนกบสภาพอากาศ ถาอากาศรอน ควรลดจานวนไกลง ถาโรงเรอนมความยาวมากควรแบงกนเปนชอง แตละชองควรใสไกไมเกน 2,000 ตว หรอ 200 ตารางเมตร/ชอง พรอมประตเปดระหวางชองและประตเปดออกดานขาง ชองละ 1 ประต และมบรเวณทเกบอปกรณและอาหารขนาด 4 x 10 เมตร อยดานหนาโรงเรอน คอกไกทเลยงแนนเกนไปไกจะโตชา มขนาดไมสมาเสมอ ออนแอเปนโรคงาย

ภาพท 4.16 โรงเรอนไกเนอ–ไกไข ทมา: จรส (2539)

2) วสดรองพน (litter) พนคอกอาจเปนพนคอนกรตหรอพนดน

อดแนนกได แตพนคอนกรตจะงายตอการทาความสะอาด ควรใชวสดรองพนคอกเพอดดซบความชนในโรงเรอนทเกดจากมลไก นา หรอความชนจากอากาศ ควรเปนวสดทแหงงาย ไมอดแนนงาย ไมเปนฝ น และไมขนรางาย นอกจากนจะตองมราคาถก และหางาย เชน แกลบ ขกบ ขเลอย ฟางขาวสบ เปนตน แตปจจบนนยมใชแกลบเนองจากเปนวสดทหางาย ราคาถก และทาความสะอาดไดงาย (ภาพท 4.17-4.18)

ภาพท 4.17 พนคอก ทมา: เกษตรพอเพยงดอทคอม (2556)

ภาพท 4.18 วสดรองพน ทมา: Poultryhub.org (n.d.)

ข. อปกรณในการเลยง 1) อปกรณในการกก ไกขนาด หากลกไกมจานวนนอยกวา 100

ตว ควรใชการกกดวยหลอดอนฟราเรด 2 หลอด แขวน ใหสง 30 เซนตเมตร ถาลกไก 100-500 ตว ใชเครองกกแบบฝาช 1 ชด เครองกกแบบฝาชเปนหลอดไฟขนาด 60-100 วตต จานวน 5 หลอด ตอชด หรอใชขดลวดความรอนทมฝาครอบ เพอใหความรอนตกมาบรเวณทตองการ เรยกวา electric brooder hatching ถาไกจานวน 1,000 ตว ขนไปควรใชเครองกกแบบแกส เรยกวา gas brooder hatching อณหภมทใชสาหรบกกลกไกแรกเกดอยระหวาง 30–35 องศาเซลเซยส อณภมในการกกเหมาะสมหรอไมใหสงเกตจากการกระจายตวของลกไกในตอนกลางคอ ถาไกรอนเกนไปการกระจายตวจะมาก แกไดโดยการยกระดบของฝาชขน (ภาพท 4.19-4.24)

ภาพท 4.19 เครองกกลกไกไฟฟาและแผงกน ทมา: มาลเกษตรออนไลน (2556)

ภาพท 4.20 เครองกกลกไกไฟฟาและแผงกน ทมา: เกษตรพอเพยงดอทคอม (2556)

ภาพท 4.21 การจดวางอปกรณใหอาหารและนาแกลกไกภายในเครองกก ทมา: มานตย (2536)

ภาพท 4.22 ไฟกกแกสแบบอนฟราเรด ทมา: เอเวอรโกรอนดสตรสจากด (ม.ป.ป.)

ภาพท 4.23 การประกอบชดไฟกกแกสแบบอนฟราเรด ทมา: เอเวอรโกรอนดสตรสจากด (ม.ป.ป.)

ภาพท 4.24 ไฟกกแกสแบบเซรามค ทมา: Mcmurrayhatchery.com (2013)

2) อปกรณใหน า ในระยะลกไกเลก อาย 1–14 วน ใชขวดใหน าทมความจ 1 แกลลอน (3.8 ลตร) จานวน 1.5 แกลลอน/ไก 100 ตว เมออายมากขนจงเปลยนเปนรางใหน าแบบอตโนมตหรอแบบธรรมดา หรอขวดใหน าทมขนาดใหญขน (ภาพท 4.25-4.27)

ภาพท 4.25 กระตกนาลกไก ทมา: เกษตรภณฑดอทคอม (2555)

ภาพท 4.26 ถงนาอตโนมต ทมา: เกษตรภณฑดอทคอม (2555)

ภาพท 4.27 ถวยรองนาจากหวนปเปล ทมา: เกษตรภณฑดอทคอม (2555)

3) อปกรณใหอาหาร ลกไกอาย 1–3 วนแรก ควรใชภาชนะแบน ๆ หรอกระดาษหนงสอพมพ เพอใหหดกนอาหาร โดยวางไวใตเครองกกลกไก หลงอาย 3 วน จงใหกนในรางยาวทใหลกไกยนกนได 2 ดาน และเมอไกอาย 2 สปดาหขนไป จงเปลยน เปนรางขนาดใหญหรอแบบถงทรงกลมแขวน (ภาพท 4.28-4.30) ตารางท 4.2 แสดงจานวนอปกรณใหน าตามอายไก

ภาพท 4.28 ถาดอาหารไกเลก ทมา: เกษตรภณฑดอทคอม (2555)

ภาพท 4.29 ถงอาหารไกเลก ทมา: เกษตรภณฑดอทคอม (2555)

ภาพท 4.30 ถงอาหารไกใหญ ทมา: เกษตรภณฑดอทคอม (2555) ตารางท 4.2 อปกรณใหน า ใหอาหารไกตามอายของไก

ทมา: ธาตร (2548)

4.2.2 โรงเรอนไกไข การเลยงไกไขในระยะแรกจะเลยงเชนเดยวกบไกเนอ คอ เลยงขงรวมและมวธ

เลยงเหมอนไกเนอ จนอายประมาณ 18 สปดาห กอาจเลยงแบบขงรวมหรอกรงตบเพราะจะเรม

ไขทอายประมาณ 24 สปดาห หลงจากนนจะใหไขตอไปอกอก 1 ป ถง 1 ปครง โรงเรอนไกไขแบงออกไดดงน

ก. โรงเรอนไกไขแบบขงรวม ลกษณะโรงเรอนจะเหมอนไกเนอ แตใชพนทการเลยง 3 ตว/ตารางเมตร คอกละไมเกน 300 ตว ถาโรงเรอนยาว จงควรกนเปนคอก ๆ อปกรณทใชจะแตกตางไปจากโรงเรอนแบบกรงตบ ซงจะประกอบดวย

1) รางอาหาร ควรเปนถงอาหารทรงกลมแบบแขวนเชนเดยวกบทใชในไกเนอ (ภาพท 4.28-4.30) หรออาจจะเปนรางยาว (ภาพท 4.31-4.32) ทวางอยบนขาตงยกสงจากพนคอก ใหไกสามารถยนกนอาหารไดทง 2 ดาน

ภาพท 4.31 รางอาหาร 8 ฟต ทมา: เกษตรภณฑดอทคอม (2555)

ภาพท 4.32 รางอาหารพรอมลวดแบงชองเฉพาะตว เหมาะสาหรบวางบนพน ทมา: Pete & Gerrys Organic Egg (n.d.)

2) ทใหน า เปนถวยนาอตโนมต (ภาพท 4.25-4.27) หรอราง

ยาว (ภาพท 4.33)

ภาพท 4.33 รางนา 12 ฟต ทมา: เกษตรภณฑดอทคอม (2555)

3) รงไข ขนาดรงไข 30 x 45 x 45 เซนตเมตร พนรงรองดวยวสดรองพนคอกทสะอาดและใหมเสมอ ปหนาประมาณ 4 นว จานวน 1 รงไข/ไก 4 ตว (ภาพท 4.34-4.38)

ภาพท 4.34 รงไขสาหรบแมไกทเลยงแบบปลอยพน ทมา: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช (2545)

ภาพท 4.35 รงไขสาหรบแมไกทเลยงแบบปลอยพน ทมา: สโขทยธรรมาธราช (2545)

ภาพท 4.36 รปแบบการเลยงไกแบบปลอยพนจานวนมาก และรงไข ทมา: Chore-Time Egg Production Systems (2010)

ภาพท 4.37 รปแบบการเลยงไกแบบปลอยพนจานวนมาก และรงไข ทมา: Kootation.com (n.d.)

ภาพท 4.38 รปแบบการเลยงไกแบบปลอยพนจานวนมาก และรงไข ทมา: เวอรดเพรสดอทคอม (ม.ป.ป.)

4) คอนนอน (roost) ถาไมมวสดรองพนคอกทสะอาดและหนาพอจะตองมคอนใหไกนอน เพอใหไกสบาย และคอกสะอาดขน วางใหสงกวาพนคอกเลกนอย ไกไขตองการทเกาะตวละ 25 เซนตเมตร (ภาพท 4.39)

ภาพท 4.39 คอนนอนรปแบบตาง ๆ ทมา: Backyardchickens.com (2011)

ข. โรงเรอนไกไขแบบกรงตบ เปนวธการทนยมใชเลยงไกไขเพอเปนการคา ซงเปนกรงชนเดยวหรอหลายชน เปนวธทสะดวกในการเลยง ประหยดแรงงานและพนทการเลยง สามารถคดไกทไขไมดหรอไมไขออกจากฝงไดงาย ลดปญหาการจกกน และสามารถปลอยใหมลไกกองลงทพนดานลางกรงซงงายตอการทาความสะอาด ตารางท 4.3 เปนการเปรยบเทยบขอด ขอเสยของกรงไกทง 2 ชนด

ตารางท 4.3 เปรยบเทยบขอดและขอเสยของการเลยงไกแบบกรงตบ

ทมา: สโขทยธรรมาธราช (2545)

1) กรงตบ อาจทาดวยไมหรอลวดตาขาย ขนาดของกรงกวาง

30 เซนตเมตร ลก 45 เซนตเมตร และสง 45 เซนตเมตร (ภาพท 4.40)

ภาพท 4.40 กรงตบไกแบบตาง ๆ ทมา: มานตย (2536)

2) รางนาและรางอาหาร เปนรางยาวตลอดรางหนากรงตบ

ปลายรางนาจะมทระบายนาทง (ภาพท 4.41)

ภาพท 4.41 รปแบบของการเลยงไกแบบกรงตบ การตดตงรางนา รางอาหาร ทมา: เวอรดเพรสดอทคอม (ม.ป.ป.)