5. Η Βυζαντινή Εποποιία. Επικοί αγώνες και επέκταση της ΑυτοκρατορίαςΜπακάλης Κώστας: history –logotexnia.blogspot.com

Όροι-κλειδιά της ενότητας

α. ΑΓΩΝΕΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΡΑΒΕΣ

▲ Η Μικρά Ασία πριν από τις κατακτήσεις του Ιωάννη Κουρκούα. Οιβυζαντινές περιοχές σημειώνονται με το ανοιχτό χρώμα. Τα σύνοραπαρουσιάζονται κατά προσέγγιση, επειδή λόγω των συνεχώνσυγκρούσεων ήταν ιδιαίτερα ευμετάβλητα. Επίσης στον χάρτηφαίνονται και τα σημερινά πολιτικά σύνορα.ΗΜικρά Ασία στις αρχές του 10ου αιώναΠηγή: http://el.wikipedia.org/wiki. File:Minorasia_950AD_el.png

Στα χρόνια του Ρωμανού Λακαπηνούεγκαινιάζεται η μεγάλη στρατιωτική αντεπίθεση

των Βυζαντινών κατά των Αράβων.

Ο στρατηγός Ιωάννης Κουρκούας κατέλαβε τηνΈδεσσα της Συρίας.

Η επιτυχία αυτή προετοίμασε τις επικές νίκες τουΝικηφόρου Φωκά,

του Ιωάννη Τζιμισκή

και του Βασιλείου Β'.

▲ Ο αυτοκράτορας Ρωμανός Α' Λεκαπηνός κατόρθωσε στο διάστημα της βασιλείας του(920-944) να περιορίσει την εξάπλωση των Αράβων. Στην εικόνα η πολιορκία της Μελιτηνήςαπό τους Βυζαντινούς στα 934. Μικρογραφία από το Χρονικό του Ιωάννη Σκυλίτζη, τέλη12ου-αρχές 13ου αιώνα.Madrid, Biblioteca Nacional, fol. 127a © Biblioteca Nacional, Madridhttp://www.ime.gr/chronos

Ρωμανός Ά Λεκαπηνός: Διπλωματική επιδεξιότητα, ψυχραιμία, επιμονή

◄ Κατά της διάρκεια της βασιλείας τουΡωμανού Α' Λεκαπηνού (920-944) οιΒυζαντινοί πέτυχαν σημαντικές νίκες κατά τωνΑράβων, μεταξύ αυτών την κατάληψη της'Εδεσσας (943), από όπου μεταφέρθηκε το'Aγιο Μανδήλιο στην Κωνσταντινούπολη. Στηνεικόνα, ο βασιλιάς 'Aβγαρος κρατά το 'AγιοΜανδήλιο. Λεπτομέρεια τριπτύχου του 10ουαιώνα. Σινά, Μονή ΑγίαςΑικατερίνης. http://www.ime.gr/chronos/09/gr/gallery/main/miniatures/p13cp1.html

▲ http://el.wikipedia.org/wikiFile:Romanus1.jpg

▲ Νικηφόρος Β΄ Φωκάς963-969

▲ Ιωάννης Α΄ Τζιμισκής969-976

▲ Βασίλειος Β΄976-1025

Στρατηγική μεγαλοφυΐα – Σιδερένια πειθαρχία

Οι τρεις αυτοί άνδρες πουενσάρκωναν τον τύπο του

στρατηγού-αυτοκράτορα ανέκτησαν:

• τις μεγαλονήσους Κρήτη (961) και Κύπρο (965),

• τις πόλεις της Κιλικίας και τμήματα της Συρίας καιτης Παλαιστίνης.

Η ανάκτηση όλων των παλαιών ρωμαϊκών εδαφών της ΕγγύςΑνατολής ήταν ο απώτερος σκοπός των εκστρατειών αυτών.

Νικηφόρος Β΄ Φωκάς963-969

▲ Χρυσός σόλιδος της εποχής του αυτοκράτοραΝικηφόρου Β΄ Φωκά (963-969). Αθήνα, Βυζαντινό και

Χριστιανικό Μουσείοhttp://www.ime.gr/chronos/09/gr gallery/

main/coins/o9b2p1.html

ανάκτηση Κρήτης (961) και Κύπρου (965)

Σταυροφορικό πάθος, ορμή κι αυτοπεποίθηση

▲ Στα 961 οι Βυζαντινοί ανακατέλαβαν την Κρήτη που για 130χρόνια βρισκόταν υπό αραβική κατοχή και εδραίωσαν τηνκυριαρχία τους στην ανατολική Μεσόγειο. Στην εικόνα, το κάστροτου Χάνδακα (Ηράκλειο). Μικρογραφία από το Χρονικό του ΙωάννηΣκυλίτζη, τέλη 12ου-αρχές 13ου αιώνα.Madrid, Biblioteca Nacional, fol. 140. © Biblioteca Nacional,Madrid. Πηγή: http://www.ime.gr/chronos

▲ Η θριαμβευτική είσοδος του αυτοκράτοραΝικηφόρου Β΄ Φωκά (963-969) στηνΚωνσταντινούπολη στα 963. Μικρογραφία από τοΧρονικό του Ιωάννη Σκυλίτζη, τέλη 12ου-αρχές13ου αιώνα. Madrid, Biblioteca Nacional, fol.145rb © Biblioteca Nacional, Madrid. Πηγή:http://www.ime.gr/chronos

Επιστολή του Νικηφόρου Φωκά στο χαλίφηΣτη μάχη της κλεισούρας οι μαχητές σου

τράπηκαν σε φυγή σαν κοπάδι ζώων. [...] Ταψηλά κτίρια γκρεμίστηκαν και τα ερειπιά τους,κάποτε ακμαία κέντρα, έχουν γίνει ακατοίκητηέρημος. Μόνο η κραυγή της κουκουβάγιας και οαντίλαλος της στις κολόνες αντηχούν στηνερημιά.

Η Αντιόχεια δεν είναι μακριά. Σύντομα θαφτάσω εκεί με πολυάριθμο στρατό [...]. Εσύ πουκατοικείς τις αμμώδεις ερήμους, να' σαικαταραμένος! Γύρνα στη χώρα Σάνα, τηνπρώτη σου πατρίδα. Σύντομα θα κατακτήσωτην Αίγυπτο με το σπαθί μου κι ο πλούτος τηςθα γεμίσει το θησαυροφυλάκιο μου [...].Θα κατακτήσω όλη την Ανατολή και τη Δύση

και θα διαδώσω παντού τη θρησκεία τουσταυρού.S. Vryonis, Byzantium and Europe,Λονδίνο 1967, 87-88. .

◄ Πώς έβλεπε τον πόλεμο κατάτων Σαρακηνών ο ΝικηφόροςΦωκάς; Ποια ήταν τα σχέδιακαι οι φιλοδοξίες του, σύμφωναμε την παρατιθέμενη επιστολή;

▲Μικρογραφία με το βυζαντινό στρατό να πολιορκεί την Αντιόχεια στηΣυρία, την οποία κατέλαβε το 969. 12ος αιώνας, Μαδρίτη, Εθνική Βιβλιοθήκητης Ισπανίας.

«Θριάμβευε η Θεοφανώ, κυβερνούσε, πίστευε στηδύναμή της· Κίρκη του 10ου αιώνα, δεν μετέβαλεσε χοίρους εκείνους που την αγαπούσαν, αλλά σεσκλάβους, σε δούλους που έσκυβαν το κεφάλιμπροστά σε κάθε υποταγή της. Εξουσίαζε, ήταναδάμαστη, ήταν σκληρή, ήταν λύκαινα, όπως τηναποκάλεσε ο σύγχρονός της Λέων ο διάκονος.Βασίλευε, κυβερνούσε από τον γυναικωνίτη,μισούσε χωρίς ν' αγαπάει, ώσπου κάποια αυγή,όταν πρωτόνιωσε τον έρωτα, τον πλάστη και τονχαλαστή, γνώρισε μετά από μια ανόσια πράξη τηςένα τέλος φρικιαστικότερο από το θάνατο για τοχαρακτήρα της: την τέλεια εξαφάνιση για πολλάχρόνια από το προσκήνιο της ζωής τηςΑυτοκρατορίας.Είδα με αγάπη τους ήρωές μου, τόνισα τιςμεγαλοσύνες τους, φανέρωσα, όσο μου επέτρεπαντα μέσα μου, τον χαρακτήρα τους. Μην βιαστείτενα τους κρίνετε, η εποχή ήταν αλλιώτικη, οιάνθρωποι πιο άγριοι, το έγκλημα συγχωριότανεπολλές φορές...».(ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΛΟΓΟ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ)

Ιωάννης Α΄ Τζιμισκής969-976

ανάκτηση Κιλικίας και τμημάτων Συρίαςκαι Παλαιστίνης

▲ Χρυσός σόλιδος του αυτοκράτορα Ιωάννη Α΄ Τζιμισκή (969-976).Αθήνα, Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Συλλογή Αυγέρη. 8269. N.779. YΠΠO/ΤΑΠ. Βυζαντινό Μουσείο: Τα Νέα Αποκτήματα (1986-1996), Υπουργείο Πολιτισμού, Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων καιΑπαλλοτριώσεων, Αθήνα 1997, σ. 184, αρ. 94.© YΠΠOhttp://www.ime.gr/ chronos/09/gr/gallery /main /coins/p11p1.html

Βασίλειος Β΄ 976-1025

1. Πόλεμος κατά των Δυνατών2. Επιλογή κατάλληλων συνεργατών

3. Σκληρότατες και μακράς διάρκειας εκστρατείες χωρίς χρονοδιάγραμμα

◄ Ο Βασίλειος Β' (976-1025) δέχεται τα σύμβολα της εξουσίαςαπό το Χριστό. Μικρογραφία απόψαλτήρι που χρονολογείταιπερίπου στα 1018.Venezia, Biblioteca NazionaleMarciana, cod. marc. Gr. Z. 17(=421), f. IIIr.© Biblioteca NazionaleMarciana, Veneziahttp://www.ime.gr/chronos

◄Μικρογραφία που δείχνει ένα δυνατό, καθισμένο σε θρόνο μπροστά στο σπίτι του. 11ος αιώνας, Bατικανό, ΑποστολικήΒιβλιοθήκη του Βατικανού.

▲Oι Φωκάδες και οι Σκληροί αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματαμεγαλογαιοκτημόνων. Στην εικόνα ο Βάρδας Σκληρός και ο Βάρδας Φωκάς. Μικρογραφία από

το Χρονικό του Ιωάννη Σκυλίτζη, τέλη 12ου-αρχές 13ου αιώνα. Madrid, BibliotecaNacional, fol. 164b. © Biblioteca Nacional, Madrid.

http://www.ime.gr/chronos/09/gr/gallery/main/people/k9a1p1.html

ΑΓΩΝΑΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΔΥΝΑΤΩΝ

◄ Χάρτης που δείχνει τα σύνορα τουβυζαντινού κράτους γύρω στα1025. Επεξεργασία: Ίδρυμα ΜείζονοςΕλληνισμού. © ΙΜΕ. http://www.ime.gr/chronos/09/gr/gallery/main/others/o7p1.html

► Χρυσό ιστάμενον της εποχής τουαυτοκράτορα Βασιλείου Β' (976-1025). Αθήνα, Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, Συλλογή

Αυγέρη. 8273 N. 783. YΠΠO/ΤΑΠ. ΒυζαντινόΜουσείο: Τα Νέα Αποκτήματα (1986-

1996), Υπουργείο Πολιτισμού, ΤαμείοΑρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων,

Αθήνα 1997, σ. 184, αρ. 95. ΥΠΠO http://www.ime.gr/chronos/09/gr/gallery/mai

n/coins/o9b1p1.html

Η προσωπικότητα του Βασιλείου Β'[Ο Βασίλειος], αφού καθάρισε το κράτος από τους

βάρβαρους και κυριάρχησε στο εσωτερικό του,περιόρισε την αριστοκρατία των μεγάλωνοικογενειών [...] και, αφού ανέδειξε γύρω του μιαομάδα εκλεκτών συνεργατών, τους εμπιστεύθηκετα μυστικά του κράτους [...].

Έκανε τις εκστρατείες εναντίον των εχθρών, όχιόπως συνήθως τις κάνουν οι περισσότεροι βασιλείςστο μέσο της άνοιξης, επιστρέφοντας, όταντελειώσει το καλοκαίρι, αλλά αυτός, για ναεπιστρέψει, έπρεπε να φτάσει στο σκοπό που είχεόταν ξεκινούσε. Και δεν υποχωρούσε ούτε στομεγάλο κρύο ούτε στη μεγάλη ζέστη [...].Μιχαήλ Ψελλός, Χρονογραφία, κεφ. 30, 32, έκδ.E. Renauld, τ. 1 (Παρίσι 1926) 18-20.

► Ποια ήταν τακυριότερα εσωτερικά

προβλήματα τουΒυζαντινού Κράτους και

πώς τα έλυσε οΒασίλειος Β' σύμφωναμε το τρίτο παράθεμα;

Σε τι διέφερε οΒασίλειος από άλλουςστρατιωτικούς ηγέτες;

β. ΑΓΩΝΕΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΒΟΥΛΓΑΡΟΥΣ

β1. Συμεών893-927

▲ Ο Συμεών στέλνει απεσταλμένουςστο Χαλιφάτο του Φατιμίντhttp://el.wikipedia.org/wiki

Άνοδος Συμεών = Σύγκρουση με Βυζάντιο

•Οι φιλικές σχέσεις με τους Βουλγάρους, έγιναν εχθρικές:

• όταν ανήλθε στον βουλγαρικό θρόνο ο ελληνομαθής, αλλά φιλόδοξος Συμεών.

Ενέργειες και Στόχος πολιτικής Συμεών

• Ο Συμεών πολιόρκησε την πρωτεύουσα

• επιδιώκοντας να ιδρύσει μια βουλγαροβυζαντινή αυτοκρατορίαστη θέση της βυζαντινής

• και αυτοτιτλοφορήθηκε βασιλεύς Βουλγάρων και Ρωμαίων.

Αποτέλεσμα

• Ο θάνατος του ματαίωσε τις φιλοδοξίες του.

• Ο διάδοχος του Πέτρος συνήψε με το Βυζάντιο συνθήκη ειρήνηςκαι

νυμφεύτηκε τη Μαρία, ανεψιά του Ρωμανού Λακαπηνού.

Ο Ρωμανός επικρίνει τον ΣυμεώνΓιατί, πες μου, τι περισσότερο κατάφερες με το να γράφεις τον εαυτό σου βασιλέα

Βουλγάρων και Ρωμαίων, χωρίς σ'αυτό να είναι σύμφωνος και βοηθός σου ο Θεός; Τικέρδισες που με τη βία πήρες τη γη μας; Πού είναι οι φόροι που πήρες από αυτή;

Βυζαντινά Κείμενα (Αετός, Βασική Βιβλιοθήκη, 3),έκδ. Δ. Ζακυθηνός, Αθήνα 1958, 134.

▲ Στα 913 ο βούλγαρος ηγεμόνας Συμεών οργάνωσε εκστρατεία κατά τηςΚωνσταντινούπολης. Στην εικόνα, οι διαβουλεύσεις του βουλγάρου ηγεμόνα με τοΝικόλαο Μυστικό, εκπρόσωπο του βυζαντινού αυτοκράτορα. Μικρογραφία από τη

Χρονογραφία του Κωνσταντίνου Μανασσή. Citta del Vaticano, Biblioteca ApostolicaVaticana.

© Biblioteca Apostolica Vaticana, Citta del Vaticanohttp://www.ime.gr/chronos

ΒασιλεύςΡωμαίων

ΤΟΝ ΔΙΕΚΔΙΚΟΥΝ ΑΠΌ ΤΟ

ΒΥΖΑΝΤΙΟ:

1. Φραγκική Αυτοκρατορίατων Καρολιδών (αρχές 9ου αι.)

2. Βούλγαρος Συμεών (αρχές10ου αι΄)

3. Γερμανική Αυτοκρατορίατων Οθωνιδών (μέσα 10ου αι.)

Οι Βυζαντινοί θεωρούσαν ότι η χρήση του τίτλου βασιλεύς Ρωμαίων ήταν αποκλειστικόδικαίωμα των ηγεμόνων τους, διαδόχων των αρχαίων ρωμαίων αυτοκρατόρων.

▲ Ο βασιλιάς των ΦράγκωνΚαρλομάγνος (786-814), διεκδικητής της ρωμαϊκήςαυτοκρατορικής αρχής.

http://www.ime.gr/chronos/09/gr/gallery/main/people

/p3ep1.html

β2. Σαμουήλ997-1014

► Σύγχρονη ανθρωπολογική ανασύνθεσητου προσώπου του Σαμουήλhttp://el.wikipedia.org/wiki

Η ειρήνη έδωσε τη θέση της στον πόλεμο, όταν ο τσάρος Σαμουήλ ίδρυσε νέοΒουλγαρικό Κράτος με επίκεντρο, αυτή τη φορά, την περιοχή της Αχριδας

Βασίλειος Β΄ Σαμουήλ

◄ Οι βυζαντινοβουλγαρικές διαμάχεςυπήρξαν έντονες κατά την περίοδο966-1025. Στην εικόνα, ο βυζαντινόςστρατός με επικεφαλής το ΝικηφόροΟυρανό τρέπει σε φυγή τουςΒουλγάρους. Μικρογραφία από τοΧρονικό του Ιωάννη Σκυλίτζη, τέλη12ου-αρχές 13ου αιώνα.Madrid, Biblioteca Nacional, fol.185a. © Biblioteca Nacional, Madridhttp://www.ime.gr/chronos

► Ο Νικηφόρος Ουρανόςκατατροπώνει τους

Βούλγαρους στη μάχη τουΣπερχείου

http://el.wikipedia.org/wiki

997

•Στις μάχεςΣπερχειού

1014

•και Κλειδίου

1018

•Η Βουλγαρία

υποτάχθηκεπλήρως

• και

οργανώθηκε

σε δύο

θέματα.

Ο αγώνας αυτός υπήρξε μακρός και δύσκολος για τον αυτοκράτορα Βασίλειο Β',τερματίστηκε όμως με τη συντριβή των Βουλγάρων:

▲ http://commons.wikimedia.org/wiki/ File%3AMap_ Byzantine_ Empire_1025-el.svg By Flyax (Greek version

Τα σύνορα του Βυζαντίου έφτασαν και πάλι στον Δούναβη.

◄ Η νίκη των Βυζαντινών κατάτων Βουλγάρων στη Μάχη τουΚλειδίου και ο θάνατος τουΣαμουήλ. http://el.wikipedia.org/wiki

▲ Θριαμβική παρέλαση του Βασίλειου Β‘ στην Κωνσταντινούπολη (από το βιβλίο

"Σκυλίτζης της Μαδρίτης")

γ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

ΤΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ

Νέα εδάφη

Παραγωγικό

δυναμικό

Έσοδα

διακοπή τωναραβικών επιδρομώνεπέτρεψε ειρηνική

καλλιέργεια της γης.

Έτσι

πολλαπλασιάστηκανη παραγωγή

και τα νομισματικά

αποθέματα τουΒυζαντινού Κράτους.

Ο πλούτος έφερεευμάρεια και χλιδή,

ενίσχυσε τις

δυνατότητες και το

διεθνές κύρος της

αυτοκρατορίας

γέννησε

αισθήματα

αυτοπεποίθησηςκαι περηφάνιας .

Οι κατακτήσεις του βυζαντινού στρατού και η επέκταση των βυζαντινών συνόρωνευνόησαν την άνθηση της οικονομίας. ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΩΝ:

Βυζαντινή εποποιία και οικονομίαΟ Ιωάννης Τζιμισκής δεν μπόρεσε να κατακτήσει τα Εκβάτανα (Σημ.: εδώ τη Βαγδάτη),

αλλά έλαβε δώρα από τους Μουσουλμάνους αξίας τριών εκατομμυρίων χρυσών καιαργυρών νομισμάτων• όταν επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη, τέλεσε μεγάλο θρίαμβο,στη διάρκεια του οποίου χρυσάφι, ασήμι, μπαχαρικά και μεταξωτά ενδύματα παρέλασανμπροστά στα έκθαμβα μάτια των κατοίκων σε μια θριαμβική πομπή (προέλευσις) προςτην αγορά (forum) (Βλ. Λέων Διάκονος, Ιστοριαι, έκδ. C. B. Hase, Βόννη 1828, 162-163).Ο Βασίλειος Β', πεθαίνοντας, άφησε τα ταμεία τόσο γεμάτα, ώστε να εντυπωσιαστεί όχι

μόνο ο Ψελλός αλλά και οι Μουσουλμάνοι. Αραβική πηγή του ύστερου 11ου αι. μαςπληροφορεί ότι ο Βασίλειος [...] άφησε 10.000 καντάρια χρυσών νομισμάτων (=72.000χρυσά νομίσματα) και μαργαριτάρια αξίας 54 εκατομ. δηναρίων. Ο Ψελλός αναφέρει200.000 τάλαντα ή λίτρες χρυσού σε μετρητά, δηλαδή 14.4 εκατομμύρια χρυσάνομίσματα.Α. E. Laiou, The Economic History of Byzantium [=Dumbarton Oaks Studies 39],Washington D. C. 2002, 715.

▲ Ποιες ήταν οι άμεσες οικονομικές συνέπειες της βυζαντινής εποποιίας, σύμφωνα με τοσχετικό παράθεμα και ποιες, κατά τη γνώμη σου, οι έμμεσες ψυχολογικές συνέπειες;

◄ Στα χρόνια της βασιλείας των Μακεδόνων (867-1056) παρατηρήθηκε ανανέωση στην τέχνη γνωστή ωςΜακεδονική Αναγέννηση. Από τα χαρακτηριστικότεραπαραδείγματα της τέχνης αυτής της περιόδου είναι τοΠαρισινό Ψαλτήρι αρ. 139. β΄ μισό 10ου αιώνα.http://www.ime.gr/chronos/09/gr/gallery/main/miniatures/t8p1.html

► Στα χρόνια της Μακεδονικής δυναστείας (867-1056) σημειώνεται μεγάλη λογοτεχνική παραγωγή. Σ' αυτήν ανήκουν οι

πολυτελείς κώδικες που γίνονταν κατά παραγγελίααυτοκρατόρων. Στην εικόνα, πολυτελής κώδικας σκευοφυλακίου

γνωστός ως Ευαγγελιστάριο του αυτοκράτορα Νικηφόρου Β΄Φωκά (963-969). Στο χειρόγραφο απεικονίζεται η σκηνή της

Γέννησης. 'Aγιο Όρος, Μονή Μεγίστης Λαύρας, κώδ. σκευοφ. 1, φ. 114β. Γαλάβαρης, Γ., Ελληνική Τέχνη: Ζωγραφική βυζαντινών

χειρογράφων,Εκδοτική Αθηνών Α.Ε., Αθήνα 1995, σ. 120, εικ. 120. © Ιερά Κοινότητα Αγίου Όρους,

'Aθωςhttp://www.ime.gr/chronos/09/gr/gallery/main/miniatures/pn9p1.html

▲ Το Ιερό Παλάτι όπως ήταν γύρω στα τέλη του 10ου αιώνα (αναπαράσταση).http://museduc.gr/docs/Istoria/B/LAI_K3_K4.pdf

◄ Τα εργαστήρια ειδών πολυτελείαςήταν συγκεντρωμένα στηνπρωτεύουσα. Στην εικόνα, τμήμαμεταξωτού υφάσματος πουχρονολογείται γύρωστα1000. http://www.ime.gr/chronos/ 09/gr/ gallery/main/miniatures/o8a1p1.html

►Μεταξωτό ύφασμα με αετό, που συμβόλιζε τη δύναμη τουβυζαντινού κράτους. Τα μεταξωτά της Κωνσταντινούπολης ήτανφημισμένα και είχαν μεγάλη ζήτηση. Τα υφάσματα στο χρώμα

της πορφύρας (βαθύ κόκκινο) τα έφτιαχναν στα αυτοκρατορικάεργαστήρια μόνο για το βυζαντινό αυτοκράτορα και την

οικογένειά του. 10ος αιώνας, Μπρεσανόνα (Ιταλία), ΔιακονικόΜουσείο.

913 1025913 926 939 95 965 978 991 1004

ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΚΥΠΡΟΥ965

ΜΑΧΗ ΣΠΕΡΧΕΙΟΥ997

ΜΑΧΗ ΚΛΕΙΔΙΟΥ

1014

ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΚΡΗΤΗΣ961

ΥΠΟΤΑΓΗ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ1018

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Ζ΄913 - 959

ΡΩΜΑΝΟΣ Α΄ ΛΑΚΑΠΗΝΟΣ920 -944

959 - 963 ΡΩΜΑΝΟΣ Β΄

963 - 969 ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ Β΄ ΦΩΚΑΣ

969 -976 ΙΩΑΝΝΗΣ Α΄ ΤΖΙΜΙΣΚΗΣ

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Β΄ 976 - 1025