1

จลชววทยา

จลชววทยาMicrobiology

การเกบคะแนน

ระหวางภาค 70 คะแนนการทารายงาน (เด ยว) 10 คะแนนสมด (เด ยว) 5 คะแนนเขาช นเรยน 5 คะแนนรายงานปฏบตการทดลอง (กลม) 25 คะแนนสอบกลางภาค 25 คะแนน

ปลายภาค 30 คะแนนรวม 100 คะแนน

vจลชววทยา (Microbiology) เปนวชาท ศกษาเก ยวกบจลนทรย และกจกรรมของ จลนทรยท เก ยวกบ รปราง โครงสราง สรรวทยา การสบพนธ การแพรกระจายในธรรมชาต ความสมพนธระหวางจลนทรยดวยกน และระหวางจลนทรยกบส งมชวตอ น ๆ ตลอดจนการเปล ยนแปลงทางเคม ทางกายภาพในสภาพแวดลอมท เกดจากจลนทรย

vจลนทรยมคณสมบตของส งมชวตท งทางสรวทยา พนธศาสตร และชวเคม ซ งเปนพ นฐานของชวต มขนาดเลก และมการเจรญเตบโตอยางรวดเรวvการศกษาทางดานจลชววทยา จงสะดวกในการเพาะเล ยง

ใหใชเน อท นอยมากvจลนทรยสามารถสงเคราะหสารตางๆไดเชน โปรตน

เอนไซม วตามน ตางๆ จากสารประกอบอนทรยหรอ อนนทรย

vการวดขนาดของจลนทรย จลนทรย เปนส งมชวตท มขนาดเลก ซ งสวนใหญไมสามารถมองเหนได

ดวยตาเปลาได จลนทรยบางพวกเทาน นท มองเหนไดดวยตาเปลา หนวยของจลนทรยมหนวยเปน ไมโครเมตร (micrometer) โดยจลนทรยจะมขนาดประมาณ 0.2-3 ไมโครเมตร ยาวประมาณ 3-10 ไมโครเมตร

2

จลนทรย = Microorganisms

ส งมชวตขนาดเลกท มองดวยตาเปลาไมเหนหรอเหนไมชดเจน เชน Bacteria, Algae ฯลฯ

- Cellular organisms โครงสรางเปนเซลล- Non-cellular organisms โครงสรางไมเปนเซลล

Cellular organismsProkaryote Eukaryote

- Bacteria - Protozoa- Rickettsiae - Algae

- FungiNon-cellular organisms

- Virus- Viroids

Cellular organisms

ProkaryoteEukaryote

Non-cellular organisms

Virus

Viroid

3

จลนทรยกลมท นาสนใจ1. Bacteria

-Synthetic capacity สรางสารโครงสรางซบซอนได -นาสารเขาสเซลลในรปของสารละลาย

-Binary fission -สวนมากมผนงเซลล (Cell wall)

Bacteria

ชอก! เช อมรณะ “แอนแทรกซ” ร วไหลใน “หองทดลองลบ” รบ.US

นกวทยาศาสตรตดเช อ 75 ราย

พบนกวทยาศาสตรอยางนอย 75 คนท ทางานใหกบ“หองทดลองลบ”ของรฐบาลกลางสหรฐฯ ไดรบเช อมรณะ “แอนแทรกซ” หลงเกดเหตร วไหลระหวางการทดลอง

ศนยควบคมและปองกนโรคแหงชาตสหรฐฯ (ซดซ) ออกมาแถลงยนยนโดยระบวา มนกวทยาศาสตรท ทางานในหองทดลองลบของรฐบาลอเมรกนท นครแอตแลนตาจานวนอยางนอย 75 คนไดรบเช อแบคทเรยมรณะประเภท “แอนแทรกซ” เขาสรางกาย หลงเกดเหตร วไหลในการทดลอง และในขณะน นกวทยาศาสตรท งหมดไดถกนาตวเขารบการรกษา ณ สถานท ซ งไมมการเปดเผยแหงหน ง

รายงานขาวระบวา การแพรกระจายของเช อแอนแทรกซดงกลาวเกดข นระหวางกระบวนการขนยาย “ตวอยางเช อ” จากหองแลบความม นคงสงแหงหน ง ไปยงหองทดลองอกแหงหน ง และมนกวทยาศาสตรอยางนอย 7 คนท สมผสถกเช อมรณะโดยตรง

2. Protozoaรปรางหลายแบบ เชน กลม ร ยาว หรอ Bilateral symmetryCytoplasm แบงเปน 2 ช น คอ Ectoplasm และ EndoplasmNucleus ม 2 แบบ คอ Vesicular nucleus และ Massive nucleusมโครงสรางท ทาใหทนตอสภาพแวดลอมเชน Cyst (polysaccharide, glycoprotein) หรอ Si และ CaCO3

4

Protozoa

3. Fungi -ไมม Chlorophyll -ผนงเซลลประกอบดวย Chitin, Cellulose, Chitin+Cellulose -ยอยสลายสารในธรรมชาต

Fungi

4. Algae -ม Chlorophyll -รปรางหลายแบบ เชน กลม แฉก กระบอก เหล ยม รวมเปนกลม (Colony) เปนเสนสาย (Filament) หรอ Thallus

Algae

5. Virus-DNA หรอ RNA

-มโปรตนหมสารพนธกรรม -ม Enzyme ในกระบวนการ Metabolism

-True parasite

5

Virus

ไขเลอดออกอโบลามความรายแรงถงเสยชวตเน องจากยงไมมวคซนท สามารถใชปองกนและรกษาได นอกจากถกจดการระวงดานความปลอดภยทางชวภาพไวท ระดบ 4 แลว อโบลา ยงถกจดเปนตวการท อาจใช "กอการรายทางชวภาพประเภท ก" (Category A bioterrorism) โดยศนยปองกนและควบคมโรค ขององคการอนามยโรคอกดวย ไวรสอโบลามศกยภาพท จะพฒนาเปนอาวธในสงครามชวภาพท งโดยฝายสหภาพโซเวยตและสหรฐอเมรกา ประสทธภาพของอโบลาไดแกความรายแรงท สงมากและความรวดเรวในการแพรกระจาย ซ งอาจใชกบหมบานเลกๆ หรอโรงพยาบาลซ งเม อฆาประชากรท งหมดกจะเผาทาลายใหหยดกอนระบาดเขาไปในชมชนใหญ

Ebola virus

6. Viroid-Circular RNA - ไมม Enzyme

-ท งหมดกอใหเกดโรคในพช -ไมมโปรตนหมสารพนธกรรม

6

Viroid

7. Rickettsiae -เลกกวา Bacteria - Gram Negative -ไมมเย อหมนวเคลยส -ผนงเซลลประกอบดวย Muramic acid

-DNA และ RNA -ไมมโครงสรางในการเคล อนท ไมสราง สปอร

Rickettsiae

7

vLeeuwenhoek ค.ศ. 1632-1723 ไดประดษฐกลองจลทรรศนกาลงขยายไมต ากวา 200 เทา ใชตรวจน าจากลาคลอง บง แมน า พบส งมชวตเลก ๆ ในน าจานวนมาก เขาไดวาดรปส งมชวตเซลเดยว โปรโตซว และแบคทเรย เปนคนแรกท เหนจลนทรยโดยกลองจลทรรศน ตอมาเขาไดรบการยกยองใหเปนบดาของวชาจลชววทยา (father of Microgiology)

8

9

10

vขอบเขตของวชาจลชววทยา1. การศกษาจลนทรยเฉพาะกลม ท มงเนนจลนทรยชนดใดชนดหน งเทาน น ไดแกv1) Protozology (โปรโตซววทยา) ศกษาเก ยวกบ Protozoa ซ งเปนส งมชวตเซลเดยว

ท สวนมากเคล อนท ได และมโครงสรางท ใชในการเคล อนท v2) Bacteriology (แบคทเรยวทยา) ศกษาเก ยวกบ Bacteria ท มอยโดยท วไปv3) Virology (ไวรสวทยา) ศกษาเก ยวกบ Virus Viriud v4) Phycology (สาหรายวทยา) ศกษาเก ยวกบสาหราย Algaev5) Mycology (ราวทยา หรอกณวทยา) ศกษาเก ยวกบรา ยสต ราเมอก และเหด

2. การศกษาจลนทรยในดานท นาไปใชประโยชน มงเนนจลนทรยท นาไปใชประโยชนตาง ๆ เชนv1) Soil Microbiology จลชววทยของดน ศกษาเก ยวบทบาทและกจกรรม

ของจลนทรยในดน เชน จลนทรยในปยชวภาพv2) Food Microbiology จลชวทยาของอาหาร ศกษาเก ยวกบบทบาทและ

กจกรรมของจลนทรยในอาหาร เชน จลนทรยท ทาใหอาหารเนาเสยv3) Diary Microbiology จลชววทยาของนม ศกษาเก ยวกบบทบาทและ

กจกรรมของจลนทรยในน านม เชน การทานมสด การทาผลตภณฑนมv4) Aquatic Microbiology จลชววทยาของน า ศกษาเก ยวกบบทบาทและ

กจกรรมของจลนทรยในน า เชน จลนทรยท ทาใหเกดมลภาวะของน า

v5) Industrial Microbiology จลชววทยาอตสาหกรรม ศกษาเก ยวกบบทบาทและกจกรรมของจลนทรยในการทาอตสาหกรรมตาง ๆ เชน การผลตโปรตนการทายาปฏชวนะ การทาไวนv6) Microbiology of Air จลชววทยาของอากาศ ศกษาเก ยวกบบทบาทและกจกรรม

ของจลนทรยในอากาศ เชน การแพรกระจายของเช อโรคในอากาศ

http://biology.crru.ac.th

11