ธรณวทยาพนผว สนบสนนโครงการรถไฟทางค เสนทางหนองคาย-สระบร
วรนทรา เทพจ, วารณ ยะถากรรม และ วรกจ ขาวจนทร
สานกธรณวทยา กรมทรพยากรธรณ [email protected], [email protected], [email protected]
บทคดยอ
การสารวจตรวจสอบธรณวทยาพนผวตามแนวเสนทางรถไฟทางค เสนทางหนองคาย-สระบรโดยมพนทศกษาหางจากแนวรถไฟ ดานละ ๕ กโลเมตร พบวาพนทศกษาประกอบดวยหนวยหนทางธรณวทยา 20 หนวย อายตงแตเพอรเมยนถงควอเทอรนารไดแกกลมหนสระบร อายเพอรเมยน กระจายตวทางตอนใตของพนทศกษา ประกอบดวย หมวดหนภเพ หมวดหนหนองโปงหมวดหนปางอโศก หมวดหนเขาขาด และหมวดหนซบบอน กลมหนโคราช อายไทรแอสซกถงเทอรเชยร ประกอบดวย หมวดหนหวยหนลาด หมวดหนภกระดง หมวดหนพระวหาร หมวดหนเสาขว หมวดหนภพาน หมวดหนโคกกรวด หมวดหนมหาสารคาม และหมวดหนภทอกตะกอนยคควอเทอรนาร ประกอบดวย ตะกอนผพงอยกบทตะกอนเศษหนเชงเขาตะกอนตะพกลมนาตะกอนรองนาและตะกอนนาพา และหนอคน ประกอบดวย หนไดโอไลตเขาพระงามหนภเขาไฟเขาใหญ และหนอคนเขาสอยวอย
แหลงวสดทางธรณวทยาในพนทศกษา ไดแก หนปน หนบะซอลต และหนแกรนต เพอใชในการทาหนบลลาสต ทงนตองคานงถงคณภาพ ปรมาณ และคาใชจายในการผลตและขนสงดวย
คาสาคญ: ธรณวทยา, รถไฟทางค, หนองคาย-สระบร
1. บทนา ยทธศาสตรการพฒนาโครงสรางพนฐานดานคมนาคมขนสงของประเทศเปนสวนหนงของ
ปจจยกระตนสงเสรมดานเศรษฐกจและการลงทนของประเทศ ดงนนการปรบเปลยนรปแบบการขนสงสนคาทางถนนสการขนสงทมตนทนตากวา โดยนาแนวทางในการดาเนนพฒนาและปรบปรงโครงขายทางรถไฟทมอยในปจจบนเปนรถไฟทางคจงถกนาขนมาพจารณากนอยางจรงจง ประกอบกบการทประเทศไทยจะเขาสประชาคมอาเซยนในป 2558การพฒนาโครงสรางพนฐานและสงอานวยความสะดวกในการเดนทางและขนสงไปสเมองศนยกลางของภมภาคและเชอมโยงประเทศเพอนบาน เพอผลกดนใหประเทศไทยพฒนาสประตการคาหลกและประตการคาชายแดนจงเปนสงจาเปนอยางยง
การปรบปรงและเชอมตอขอมลวชาการดานธรณวทยาใหมความตอเนองและเปนมาตรฐานเดยวกนจงเปนกจกรรมหนงในงานประเมนสถานภาพดานธรณวทยาและทรพยากรธรณ ทสนบสนนขอมลเพอเพมประสทธภาพการบรหารจดการทรพยากรธรณในพนทเปาหมายตอไป
2. พนทศกษา พนทศกษาตงอยภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย ตามแนวรถไฟเสนทางหนองคาย-
สระบร รวมระยะทางประมาณ 541กโลเมตร มขอบเขตการสารวจธรณวทยาครอบคลมพนทสองฝงของแนวเสนทางรถไฟ ดานละ 5กโลเมตร รวมพนทศกษาประมาณ 5,170 ตารางกโลเมตร
พนทศกษาครอบคลมบางสวนของจงหวดหนองคายอดรธานขอนแกน นครราชสมา และสระบร และครอบคลมแผนทภมประเทศมาตราสวน 1:50,000ของกรมแผนททหาร จานวน 17 ระวาง (รปท 1) ไดแก
1) ระวางบานซบมวง (5238 I) 10) ระวางอาเภอโนนสะอาด (5542 I) 2) ระวางอาเภอปากชอง (5238 II) 11) ระวางอาเภอนาพอง (5542 II) 3) ระวางอาเภอมวกเหลก (5238 III) 12) ระวางจงหวดอดรธาน (5543 I) 4) ระวางอาเภอสงเนน (5338 I) 13) ระวางอาเภอหนองแสง (5543 II) 5) ระวางอาเภอสคว (5338 IV) 14) ระวางบานหนองสองหอง (5544 I) 6) ระวางจงหวดนครราชสมา (5438 IV) 15) ระวางอาเภอเพญ (5544 II) 7) ระวางอาเภอพล (5540 IV) 16) ระวางบานหนองหวค (5544 III) 8) ระวางจงหวดขอนแกน (5541 I) 17) ระวางจงหวดหนองคาย (5544 IV) 9) ระวางบานหนตง (5541 II)
3. วตถประสงค สารวจ ตรวจสอบความตอเนอง เทยบความสมพนธ และเกบขอมลธรณวทยาในพนทศกษา
เพอปรบปรงและเชอมตอขอมลวชาการธรณวทยาในพนทใหเปนมาตรฐานเดยวกนและเพมประสทธภาพการบรหารจดการพรอมทงจดทาแผนทธรณวทยาพนผวตามแนวรถไฟเสนทางหนองคาย-สระบร
4. ผปฏบตงาน 1) นายวรกจ ขาวจนทร นกธรณวทยาชานาญการ (หวหนาหนวยสารวจ) 2) นางสาววารณ ยะถากรรม นกธรณวทยาปฏบตการ 3) นางสาววรนทรา เทพจ นกธรณวทยาปฏบตการ 4) นายเฉลยว อยประสทธ พนกงานขบรถยนต 5) นายจาลอง เกตสถตย พนกงานขบรถยนต
5. ระยะเวลาในการดาเนนงาน ตลาคม 2557- กนยายน 2558
รปท 1 พนทศกษา ตามแนวรถไฟเสนทางหนองคาย-สระบร
6. ธรณวทยาและลาดบชนหน หนวยหนธรณวทยาในพนทศกษา ประกอบดวย หนตะกอน หนแปร และชนตะกอน 17
หนวย มอายตงแตเพอรเมยนถงตะกอนยคควอเทอรนาร และหนอคน 3หนวย อายเพอรเมยนถงไทรแอสซก(รปท 2) ไดแก
กลมหนสระบร อายเพอรเมยน ประกอบดวย หมวดหนภเพ (Ppp) หมวดหนหนองโปง (Pn) หมวดหนปางอโศก (Ppa) หมวดหนเขาขาด (Pkd) และหมวดหนซบบอน (Ps)
กลมหนโคราช อายไทรแอสซกถงเทอรเชยร ประกอบดวย หมวดหนหวยหนลาด (Trhl) หมวดหนภกระดง (Jpk)หมวดหนพระวหาร (JKpw) หมวดหนเสาขว (Ksk) หมวดหนภพาน (Kpp) หมวดหนโคกกรวด (Kkk) หมวดหนมหาสารคาม (Kms) และหมวดหนภทอก (KTpt)
ตะกอนยคควอเทอรนาร ประกอบดวย ตะกอนผพงอยกบท (Qr) ตะกอนตะพกลมนา(Qt) ตะกอนรองนา (Qfc) และตะกอนนาพา (Qa)
หนอคน ประกอบดวย หนภเขาไฟ อายเพอรเมยน-ไทรแอสซก ไดแก หนไดโอไลตเขาพระงาม (PTrdi) และหนภเขาไฟเขาใหญ (PTrv)หนแกรนต อายไทรแอสซก ไดแก หนอคนเขาสอยวอย (TRgr)
6.1กลมหนสระบร (Saraburi Group)
พบกระจายตวทางตอนใตของพนทศกษา ในเขตอาเภอแกงคอย อาเภอมวกเหลก จงหวดสระบร และอาเภอปากชอง จงหวดนครราชสมา
6.1.1 หมวดหนภเพ(Phu Phe Formation: Ppp)ประกอบดวย หนปน สเทาถงเทาดา แทรกสลบกบหนดนดาน หนดนดานเนอปน สเทาถงเทาจาง พบหนเชรตเปนกระเปาะ (chert nodule) และเปนชนแทรก
6.1.2 หมวดหนหนองโปง (Nong Pong Formation: Pn) ประกอบดวย หนปน สเทาจางถงเทาดา ชนหนขนาดปานกลางถงหนามาก พบสายแรแคลไซตตดผาน และพบหนเชรต กษณะเปนกระเปาะและชนบางแทรก สลบชนกบหนดนดานหนดนดานเนอปน และหนโคลน สเทาถงเทาเขยว ชนหนขนาดปานกลางถงหนาบางบรเวณพบซากดกดาบรรพชนดไครนอยด (crinoids) และไบรโอซว (bryozoa)
6.1.3 หมวดหนปางอโศก (Pang Asok Formation: Ppa) ประกอบดวยหนดนดาน หนดนดานเนอชนวน สเทาดาถงเทาเขยวเขม แสดงแนวแตกเรยบชดเจน แทรกสลบกบหนทรายเนออารโคส หนทรายเกรยแวกสเทาถงเทาดา เมดตะกอนขนาดละเอยดถงปานกลาง ชนหนบางถงหนา บางบรเวณพบหนชนวน สเทาถงเทาดา
6.1.4 หมวดหนเขาขาด (Khao Khad Formation: Pkd) ประกอบดวยหนปน สเทาถงเทาดา มหนเชรตลกษณะเปนกระเปาะและชนบางแทรกแทรกสลบกบหนดนดาน หนดนดานเนอปน หนดนดานเนอชนวน และหนโคลนชนหนมขนาดปานกลางถงหนาบางสวนมการแปรสภาพบางสวนพบซากดกดาบรรพไครนอยดและฟซลนดนอกจากนยงพบหนอคนแทรกตดเขามาในชนหนปน ทาใหหนรอบขางบางสวนแปรสภาพ
รปท 2 ธรณวทยาพนทศกษา
รปท 2 ธรณวทยาพนทศกษา (ตอ)
รปท 2 ธรณวทยาพนทศกษา (ตอ)
6.2 กลมหนโคราช (Khorat Group)
6.2.1 หมวดหนหวยหนลาด(Huai Hin Lat Formation: Trhl) ประกอบดวยหนกรวดมน หนกรวดมนปนสนาตาลแดงถงนาตาลมวง กรวดมขนาดตงแต 0.2 – 12x10 เซนตเมตร ขนาดเฉลย 0.2-0.5 ถง 2-4 เซนตเมตรรปรางกงเหลยมถงกงมน การคดขนาดไมคอยด ประกอบดวยเมดกรวดของหนทรายแปง สนาตาลแดง หนเชรต สนาตาลแดงและสดา เนอพนเปนหนทราย เมดตะกอนขนาดปานกลางถงหยาบ
6.2.2 หมวดหนภกระดง(Phu Kradung Formation: Jpk) ประกอบดวยหนทรายฌฯฮอารโคส แทรกสลบกบหนโคลน หนทรายแปง สนาตาลถงนาตาลมวง เมดตะกอนขนาดละเอยดถงปานกลาง บางบรเวณพบแรไมกาและเมดปนในเนอหน และพบรองรอยซากดกดาบรรพ (trace fossil) อกดวย
6.2.3 หมวดหนพระวหาร(Phra Wihan Formation: JKpw) ประกอบดวยหนทรายเนออารโคส หนทรายเนอควอตซ หนทรายปนกรวด สขาวถงเทาออน เมดตะกอนขนาดละเอยดถงหยาบ ชนหนปานกลางถงหนา แสดงชนเฉยงระดบขนาดใหญ
6.2.4 หมวดหนเสาขว(Sao Khua Formation: Ksk) ประกอบดวย หนทรายเนออารโคส สนาตาลมวง นาตาลเทา เมดตะกอนละเอยดถงปานกลาง แทรกสลบกบหนโคลน สนาตาลแดง ชนหนขนาดปานกลางถงหนา บางบรเวณพบชนของเมดปน บางบรเวณพบเศษหนตกเขาไปในเนอหน (rip-up clasts)โครงสรางหนตะกอนทพบบรเวณน เชน แนวชนเฉยงระดบ รอยจากนาหนกกด (load cast) เปนตน
6.2.5 หมวดหนภพาน(Phu Phan Formation: Kpp) ประกอบดวยหนทรายปนกรวด สขาวถงเทาขาว เมดตะกอนขนาดหยาบ เมดกรวดประกอบดวย แรควอตซสขาว เชรตสแดงและดา ชนหนขนาดหนา แสดงชนเฉยงระดบขนาดใหญและหนทรายเนออารโคส สขาวเทาถงขาวชมพ เมดตะกอนขนาดปานกลางถงหยาบมาก
6.2.6 หมวดหนโคกกรวด(Khok Kruat Formation: Kkk) ประกอบดวย หนทรายเนออารโคส หนทรายแปง หนโคลน และหนกรวดมน สนาตาลแดง สมวงแดง สขาวนาตาล ชนหนมขนาดปานกลางถงหนา เมดตะกอนขนาดละเอยดถงปานกลาง พบเศษหนตกเขาไปในเนอหน (rip-up clasts) บางชนพบกรวดปนเลกนอย บางชวงสลบกนหนดนดานและหนทรายแปง สแดงถงนาตาลแดง ชนบนสดพบชนหนกรวดมนปน
6.2.7 หมวดหนมหาสารคาม(Maha Sarakham Formation: Kms) เปนหมวดหนเกลอทกระจายตวรองรบอยใตทราบสงโคราช ประกอบดวยชนเกลอหน 3 ชนแทรกสลบกบหนตะกอนสนาตาลแดง มความหนารวมประมาณ 300 - 400 เมตร โดยมชนแอนไฮไดรรองรบอยดานลาง บรเวณทมโครงสรางของโดมเกลอใกลชนผวดน มกมผลทาใหเกดดนเคม และมกพบคราบเกลอปรากฏบนผวดน
6.2.8 หมวดหนภทอก(ยคเทอรเชยร: KTpt) แบงเปน 3 หมหน ไดแก 1) หมหนนาหวา (KTptn)ประกอบดวย หนโคลนและดนเคลย สนาตาลแดง สแดงแกมสม และหนทรายแปง สนาตาลสม 2) หมหนคาตากลา (KTptk)ประกอบดวย หนทรายแปง สนาตาลแดง สลบกบหนทรายเนออารโคส สแดงถงสมอฐ เมดตะกอนขนาดละเอยด แสดงชนเฉยงระดบและชนบาง บางบรเวณเนอปนปน และ3) หมหนภทอกนอย (KTptp)ประกอบดวย หนทรายเนออารโคส สนาตาลแดงถงแดงอฐ เมดตะกอนขนาดละเอยดถงปานกลาง แสดงชนหนาถงหนามาก และแสดงชนเฉยงระดบขนาดใหญ แทรกสลบกบหนทรายเนอละเอยด สมวงแดง เนอปนปน
6.3 ตะกอนยคควอเทอรนาร (Quaternary)
ตะกอนยคควอเทอรนารประกอบดวยตะกอนรวนและตะกอนกงแขงตว โดยสวนใหญจะกระจายตวทวไปตามแนวลมนาและทราบ ในพนทศกษาแบงลาดบหนวยตะกอนไดดงน
6.3.1 ตะกอนผพงอยกบท (Qr) พบในเขตอาเภอปากชอง จงหวดนครราชสมา ประกอบดวยหนผและศลาแลง
6.3.2 ตะกอนตะพกลมนา (Qt) ประกอบดวยกรวด ทราย ทรายแปง และดนอาจพบดนลกรงปะปนอยดวยมกพบสะสมตวตามลาดเนนตะพก ตะพกทางนา และทลาดเชงเขา
6.3.3 ตะกอนรองนา (Qfc) ประกอบดวย กรวด และทราย ชนหนา
6.3.4 ตะกอนนาพา (Qa) ประกอบดวย ตะกอนรวนขนาดละเอยด พวกทราย ทรายแปง และดน มกสะสมตวตามลมนาและบรเวณฝงของลาหวยหลกๆ เชน ตามแนวลานาปาสก ในเขตจงหวดสระบร ลานาชและลานาพอง ในเขตจงหวดขอนแกน และแมนาโขง ในเขตจงหวดหนองคาย
6.4 หนอคน
พบในเขตอาเภอเมอง อาเภอแกงคอย จงหวดสระบร และอาเภอปากชอง จงหวดนครราชสมาจาแนกตามชนดหนและชวงอายของการเกดได 3 หนวยหน ไดแก
6.4.1 หนภเขาไฟเขาใหญ (Khao Yai Volcanics: PTrv) ประกอบดวย หนไรโอไลต หนแอนดไซต หนเถาภเขาไฟ และหนกรวดเหลยมภเขาไฟ
6.4.2 หนไดโอไรตเขาพระงาม (Phra Ngam Diorite: PTrdi) ประกอบดวย หนไดโอไรตและหนฮอรนเบลนดไดโอไรต
6.4.3 หนอคนเขาสอยวอย (Soi Woi Intrusives: Trgr) ประกอบดวย หนไบโอไทตแกรนตหนไบโอไทต-มสโคไวตแกรนต หนแกรโนไดโอไรต และหนฮอรนเบลนแกรนต สเทาจาง และพบพนงหนควอตซสขาว
7.ขอสงเกต จากขอมลธรณวทยาทไดจากการสารวจตงประเดนขอสงเกต ดงน 1) สภาพภมศาสตรและธรณสณฐานวทยา 2) หนวยหนธรณวทยาทรองรบรางรถไฟ 3) ธรณวทยาโครงสราง 4) แหลงวสดในกอสรางทางรถไฟฟา
Recommended
