editie 4, 2012

LiftenOnderhoud en effi ciency

Energiebesparing

op de agenda

1

COLOFONUitgeverij Pressofoon bv, Rijksstraatweg 27, Postbus 2093, 1960 GB Heemskerk Telefoon (0251) 207 400 Fax (0251) 207 401

E-mail a.e@pressofoon.nl Internet www.appartementeneigenaar.nl

Uitgever Pressofoon bv Bladcoördinatie Guido van Loon Vormgeving Wendy Smit Traffic Peter Savenije Advertentie-exploitatie Frans van der Werf ISSN 1572-185X Lithografie Pressofoon B.V., Heemskerk Druk Pressofoon & Maurice Drukkerijen B.V., Heemskerk

Coverfoto DLVS / 44/floorsInzetjes (v.l.n.r.) Patrick Blanc - Total Lift Care - Metaglas

De volgende uitgave van Appartement & Eigenaar verschijnt in maart 2013.

VOORWOORD

10 Liften: liftonderhoud

18 Ramen en deuren: glasrenovatie

30 Onderhoud: betonrenovatie

36 Energie: geld besparen

En ook: 02 Vragen aan de voorzitter 05 Mail & Reply 09 Productinformatie

12 Liften 15 Productinformatie 16 Isolatie 21 Nieuws 22 Daken

26 Gevels 29 Productinformatie 33 Nieuws 38 Woonklimaat

27

6

38

29

17

Bij het samenstellen van dit magazine komen we altijd interessante mensen en feiten tegen, waar u als VvE profijt van kunt hebben. Bijvoorbeeld het VvE-bestuur van De Vier Werelden in Spijkenisse. Leuk om te lezen hoe enthousiast men daar bezig is en de VvE ook gebruikt om als buren dichter bij elkaar te komen.

En dat is zeker in een appartementen-complex belangrijk. Want in zo’n gebouw hebt u vaak te maken met burengerucht, al dan niet bewust veroorzaakt. Het buurjongetje van drie hoog dat met zijn houten driewieler door het huis fietst, de liefhebber van opera die op de zesde etage woont of die fanatieke klusser van de elfde. Bij het ene complex hoor je elkaar meer dan bij het andere. Sommige gebouwen zijn nou eenmaal gehoriger. Maar dikwijls is daar wel wat aan te doen. En vaak is het al voldoende om gewoon een beetje rekening met elkaar te houden.

Verder leest u hoe u kunt zorgen dat uw lift veilig blijft, leest u hoe u tijdig kunt constateren dat uw dak onder-houd nodig heeft en geven wij tips om eenvoudig zelf energie te besparen. Maar ook onderwerpen als betonrenovatie en glasrenovatie blijven niet onbesproken.

Wij wensen u veel leesplezier maar bovenal een heel gelukkig 2013!

Appartement & Eigenaar

2 www appartementeneigenaar nl

In deze rubriek geven we het woord aan een voorzitter of bestuurslid van een VvE. Vindt u het leuk om uw werk-

zaamheden voor de VvE ook onder de aandacht te brengen of denkt u dat andere VvE-bestuurders iets van uw

werk kunnen leren? Meld u dan bij de redactie van Appartement & Eigenaar: mail naar a.e@pressofoon.nl onder

vermelding van uw naam en telefoonnummer en een korte omschrijving van uw appartementencomplex.

De 4 Werelden in Spijkenisse

In deze editie stellen we tien vragen aan Wim van Egmond, voorzitter van de

Technische Commissie van de VvE De 4 Werelden in Spijkenisse.

1. Kunt u het complex beschrijven waarin u woont?Het appartementencomplex ligt direct aan de Oude Maas, een prachtige plek. Aan de Zuidzijde hebben we een activiteitendek met

tennisbaan, petanquebaan, een plantenkas, speeltoestellen voor de kinderen, barbecues, mooie plantenbakken en vele zitjes. Onder

het activiteitendek is het parkeerdek waar elke bewoner haar/zijn eigen parkeerplaats heeft. Er zijn 253 appartementen en 7 com-

merciële ruimten. Woningstichting Maasdelta bezit 100 appartementen en heeft daarmee dus een grote stem in de vergadering.

3

2. Wat zijn de bijzonderheden van dit complex?Bijzonder is de grote open hal met veel glas en de aankleding

door de Bewonerscommissie. Verder zijn er vijf liften op drie

locaties. Echt bijzonder is het verwarmingssysteem, water van

onze broninstallatie wordt tot op een diepte van 120 meter op

een temperatuur gebracht van ongeveer 15°C. Dit water wordt

door de broninstallatie naar elk appartement verpompt. Elk

appartement heeft zijn eigen warmtepomp voor de vloerverwar-

ming of vloerkoeling en om de boiler van 150 liter naar 60°C te

brengen. Er wordt geen gas naar de appartementen gebracht,

dus ook het koken moet elektrisch gebeuren.

3. Hoe loopt de VvE?Naast dat de VvE wel erg veel inspanning vraagt, loop het

allemaal erg goed. Er is een goed bestuur waar de Technische

Commissie duidelijke afspraken mee heeft gemaakt over deling

van verantwoordelijkheden en bevoegdheden. De Technische

Commissie bestaat uit 15 hardwerkende bewoners, die geheel

belangeloos veel werk verzetten. Er worden dagelijks vele uren

werk door de commissieleden verricht. Soms is dat niet alleen

gedurende de dag maar ook op andere tijden, tot zelfs in de

nachtelijke uren om mensen uit een lift te bevrijden. Daarnaast

heeft de VvE nog meer commissies zoals een Activiteiten Com-

missie, Bewoners Commissie, Groen Commissie en een klank-

bordgroep. Eigenlijk is het teveel om allemaal te omschrijven;

in elk geval is het iets om trots op te zijn.

4. Hoeveel uur besteedt u gemid-deld aan uw taak?Dat is een gevoelig punt, want eigenlijk maken

we het veel te gek. Het is veelal een normale

werkweek met soms nog wat overuren dat in

dit werk gaat zitten. Voor een groot deel wordt

dit veroorzaakt op de moeizame oplevering, zo’n drie jaar geleden.

Hierover moeten we nog steeds veel strijd voeren. Maar naast

deze opleverperikelen blijft het intensief werk omdat het technisch

beheer niet is uitbesteed maar in eigen beheer wordt gehouden.

5. Hebt u nog andere activiteiten naast uw functie in het bestuur?Naast het werk voor de Technische Commissie ben ik ook vrijwilliger

in een gevangenis. Ook besteed ik veel tijd aan het filmen en filmbe-

werking op de computer. Zo maak ik mijn eigen natuurfilmpjes.

6. Wat zijn de taken van uw VvE-bestuur?Dit is eigenlijk een vraag voor de voorzitter van het bestuur, in elk

geval al datgene wat in de wet is geregeld. Ons bestuur is nog maar

kort geleden aangetreden en heeft voorlopig de handen vol om zich

een beeld te vormen van alles wat op hen af komt. Momenteel is het

de voorbereiding van een Algemene Ledenvergadering.

7. Hoe hebt u het vak van VvE-bestuurder geleerd?Het is eigenlijk een voortzetting van mijn werk, waar ik leiding mocht

geven aan een elektrotechnische afdeling. Ook het vele werk in de

ondernemingsraad heeft mij hier zeker bij geholpen.

8. Welke opdrachten verstrekt de VvE?De opdrachten bestaan uit het afsluiten van onderhoudscontracten

en aanbesteding van reparatie of vervangingswerkzaamheden. Bij

de vele opleveringsperikelen worden ook met regelmaat deskundigen

ingehuurd.

9. Hebt u contact met andere VvE’s?We hebben contacten gelegd met onze buren, het volgende apparte-

mentencomplex langs de Oude Maas, Rokade genaamd. Een derde is

nog in aanbouw, ook daar zullen we mee in gesprek gaan.

10. Wat zijn uw tips aan andere VvE-besturen?Van groot belang is de communicatie, blijf midden tussen de mensen

staan. Vertel hen welke plannen je hebt, wat je gedaan hebt en wat

de resultaten zijn. Sta open voor alle bewoners, voor hun wensen en

ideeën. De Technische Commissie stuurt met regelmaat per e-mail

technische informatiebulletins uit, voor hen die geen e-mail heb-

ben wordt dit op de publicatieborden geplaatst. Hiermee geven wij

informatie over alle bijzonderheden van het gebouw en de installaties

daarin. Als wij bijvoorbeeld constateren dat batterijen in rookmelders

of thermostaten slechter worden of gaan lekken, dan bevelen wij aan

om deze te vervangen en bieden ook hulp aan mensen voor wie dit

een probleem is. Deze vorm van communicatie wordt door de bewo-

ners erg op prijs gesteld.

tien vragen aan de voorzitter

4 www appartementeneigenaar nl

In de Dijkzone in Spijkenisse is in 2009 ‘De Vier Werelden’ gerealiseerd. Ont-moetingsplekken zijn belangrijke elementen in het ontwerp; het complex heeft een vrijetijdsdek met o.a. een barbecueplaats, kassen, een petanque- en een tennisbaan. Een uniek ontwerp als dit verdient ook de juiste uitstraling.

Met de uitstraling van het complex zit het wel goed. Vanuit de nieuwbouw was het dek echter niet voorzien van een afwerking, waardoor ernstige lekkagepro-blemen ontstonden met de nodige schade aan de auto’s in de ondergelegen parkeergelegenheid. Er moest dus een oplossing komen, waarbij de uitstraling behouden bleef maar de lekkage-problemen werden opgelost. Doordat de onder-grond scheurgevoelig is en het dek volledig in de zon ligt, was het niet makkelijk om een product te vinden dat aan alle eisen voldoet.Het Trifl ex BTS-P systeem voldoet wel aan al deze eisen. Om een egale afwerking te verkrijgen is het systeem voorzien van een extra laag Trifl ex Cryl RS 233. Ter plaatse van de tennisbaan is het systeem opgeleverd met een bezande afwerking om hierop verder te kunnen werken met het Poritop Soft systeem voor sportveldafwerking.

Project: Wandeldek De Vier WereldenPlaats: SpijkenisseSysteem: Trifl ex BTS-POpdrachtgever: Dura Vermeer Bouw RotterdamArchitect: Mei Architecten en StedenbouwersAannemer: Dura Vermeer Bouw RotterdamAdviseur: Zwapex Afdichtingstechnieken b.v. Applicateur: Meekelenkamp Kunststof TechniekOpgeleverd: Juli 2012Oppervlak: 3.330 m²Bijzonderheden: Door de diverse mogelijkheden van de Trifl ex systemen is er

een dek ontstaan met de juiste uitstraling!

ProjectreviewDe Vier Wereldente Spijkenisse

Trifl ex BV

Postbus 40128, 8004 DC ZwolleTel. +31 38 4602050 | Fax +31 38 4603857 | info@trifl ex.nl | www.trifl ex.nl

Diverse materialen en kleuren zijn aangebracht om de verschil-lende activiteiten op het dek aan te geven.

Kassen en tuinhuisjes kunnen geplaatst worden op het afdich-tingsysteem van Trifl ex.

Het aanbrengen van een petanquebaan is geen belemmering voor de systemen van Trifl ex.

En het plaatsen van speeltoestellen op het systeem van Trifl ex is ook geen enkel probleem.

Het wandeldek is voorzien van tuinmeubilair waardoor deontmoetingsplek voor bewoners compleet is.

Trifl ex BTS-P systeem

Gegarandeerd waterdicht Duurzaam en slijtvast Koud aan te brengen Naadloos Mechanisch belastbaar Flexibel UV-bestendig Volledig gewapend meerlaagsysteem

1 Ondergrond2 Trifl ex Primer3 Trifl ex ProTerra4 Trifl ex Speciaalvlies5 Trifl ex ProTerra6 Trifl ex Cryl Finish 2057 Gekleurd kwartszand8 Trifl ex Cryl Finish 202

(advertorial)

5

Mail & ReplyIn elke editie van Appartement

& Eigenaar beantwoordt een

panel van specialisten interes-

sante vragen in deze rubriek.

Deze vragen én antwoorden zijn

mogelijk ook waardevol voor an-

dere VvE-bestuurders.

mail & reply

Kan een VvE aan een lid van de VvE het gebruik van zijn privé-

gedeelten ontzeggen? Zo ja, onder welke voorwaarden kan dit?

[Vraag]

[Antwoord door Burak Bölük, Van Till advocaten]

Artikel 5:112 BW biedt de mogelijkheid om bij splitsingsreglement te regelen dat aan een appartementseigenaar het gebruik zijn privé-gedeelte kan worden ontzegd. In dat verband bevatten veel splitsingsreglementen een uitgebreide regeling. Het splitsingsregle-ment noemt strikte voorwaarden waaronder en hoe een dergelijk besluit genomen kan worden, evenals de kennisgeving van een dergelijk besluit.

Ontzegging kan bijvoorbeeld enkel geschieden in de gevallen als genoemd in het splitsingsreglement, zoals bij een ernstige verstoring van de rust in het gebouw door de aanwezigheid van de appartementseigenaar. Denkt u bijvoorbeeld aan een ap-partementseigenaar met een betalingsachterstand die voor veel overlast zorgt, vernielingen aanbrengt en zich tevens onbehoorlijk en dreigend gedraagt jegens andere appartementseigenaren (zie onder meer Rechtbank Utrecht, sector kanton, LJN: BL0339 en Rechtbank Almelo, LJN: BN5621).

Ook dient een waarschuwing te zijn vooraf gegaan aan het besluit tot ontzegging en geldt dat de vergadering niet kan besluiten tot het geven van een waarschuwing (of ontzegging) dan na verhoor of behoorlijke oproeping van de eigenaar. Een ander voorbeeld is (volgens artikel 27 lid 4 Modelreglement 1992) dat een besluit

tot ontzegging dient te zijn genomen met een meerderheid van tenminste twee/derde van de uitgebrachte stemmen, in een vergadering waarin tenminste twee/derde van het totaal aantal stemmen vertegenwoordigd is. Neem het splitsingsreglement dan ook goed door.

De eigenaar aan wie het gebruik van het privé-gedeelte is ontzegd, kan aan de kantonrechter verzoeken het besluit te vernietigen op grond van artikel 5:130 BW. Let wel, een beroep op artikel 5:130 BW dient binnen een maand na kennisgeving gedaan te worden, althans binnen een maand nadat de eigenaar kennis kon nemen van het besluit. De kantonrechter zal onder meer toetsen of sprake is van een ‘gewichtige reden’ die aan de ontzegging ten grondslag ligt.

Hoewel een besluit tot ontzegging dus mogelijk is, gelden hiervoor strikte voorwaarden. Dit is ook begrijpelijk aangezien het besluit ingrijpende gevolgen heeft voor de desbetreffende apparte-mentseigenaar. De praktijk wijst uit dat terughoudendheid geboden blijft.

Ook u kunt een vraag mailen naar a.e@pressofoon.nl of sturen

naar redactie Appartement & Eigenaar, Postbus 2093, 1960 GB

Heemskerk. Of kijk op www.appartementeneigenaar.nl.

6 www appartementeneigenaar nl

(advertorial)

Brandveilig gebouwCollectieve contracten via PIT Beheer

In deze editie van Appartement en Eigenaar

willen wij de actuele stand van zaken duidelijk

maken omtrent brandveiligheid en de VvE.

Bij PIT Beheer hebben wij voor onze klanten een zeer schappe-

lijke korting bedongen op de keuringsactiviteiten van brand-

blusmiddelen. In 2011 zijn alle activiteiten overgegaan naar de

vestiging van Dräger in Zoetermeer. Voorheen verzorgden wij

dit via Safety Service Center, een volle dochter van Dräger.

7

(advertorial)

Wat doet Dräger?Dräger maakt gebruik van het brandveiliggebouw-concept.

Hierin zitten alle disciplines die nodig zijn om een gebouw

brandveilig te maken. Zij verzorgen onder meer advisering en

nieuwe leveringen als preventief en correctief onderhoud aan de

noodverlichting, branddetectie, brandblusmaterialen (blussers,

haspels, stijgleidingen) en CO/LPG-detectie. Daarnaast biedt

Dräger diversen diensten aan die te maken hebben met het

brandveilinggebouw-concept.

Bouwbesluit 2012Een van de recente wijzigingen in de regelgeving is het nieuwe

Bouwbesluit 2012. Hiermee wordt de verantwoordelijkheid voor

de brandveiligheid nadrukkelijk bij de gebruiker /eigenaar van

een pand gelegd en is dit geen zaak meer van de overheid. Deze

herziende regelgeving geeft zowel extra verantwoordelijkheden

als mogelijkheden. Een voorbeeld van een nieuwe mogelijkheid

betreft de doormelding naar de brandweer vanuit de brandmeld-

centrale (BMC).

Doormelding naar de brandweer

Met ingang van het nieuwe Bouwbesluit 2012 is het voor veel

installaties niet langer verplicht om direct door te melden naar de

meldkamer van de brandweer. Kort samengevat komt het er op

neer dat alleen in die situaties waarbij niet-zelfredzame personen

zich in een gebouw bevinden een directe doormelding naar de

brandweer vereist is.

Dit kan een aanzienlijke besparing op de jaarlijks terugkerende aan-

sluitkosten op de meldkamer van de brandweer betekenen. Dräger

kan diversen alternatieve oplossingen aanbieden zowel via IP als

draadloos via GPRS, zodat een alarmmelding naar die personen of

instantie(s) toegaat die verdere actie kunnen ondernemen.

In het Bouwbesluit 2012 staat verder aangegeven wanneer

een gebouw voorzien dient te zijn van noodverlichting en van

welk type.

Daarnaast wordt in het Bouwbesluit aangegeven dat er onder

meer voor deze installatie een zorgplicht geldt namelijk:

Artikel 1.16 Zorgplicht

1. Een bij of krachtens de wet aanwezige installatie als bedoeld in

hoofdstuk 6 van dit besluit:

a. functioneert overeenkomstig de op die installatie van toepassing

zijnde voorschriften;

b. wordt adequaat beheerd, onderhouden en gecontroleerd;

c. wordt zodanig gebruikt dat geen gevaar voor de gezondheid of

de veiligheid ontstaat dan wel voortduurt.

Bij PIT Beheer verstaan wij onder adequaat beheer minimaal een-

maal per jaar onderdelen keuren op correcte werking en dit ook

registreren in een logboek.

Als gebruiker of eigenaar van een gebouw met de juiste elek-

trotechnische achtergrond zou u kunnen overwegen dit alles in

eigen beheer uit te voeren. Dräger beschikt echter over specifiek

voor noodverlichting opgeleide technici en registreert alle uitge-

voerde handelingen digitaal in het D365 Logboek.

D365 Logboek onlineAlle installaties die direct en of indirect met veiligheid te maken

hebben dienen adequaat beheerd en onderhouden te worden.

Dit betekent onder meer dat van al deze installaties een logboek

bijgehouden dient te worden zodat aantoonbaar is dat het beno-

digde onderhoud ook werkelijk uitgevoerd is. In de praktijk wil

het invullen van deze logboeken nog weleens problematisch zijn

omdat ze onvindbaar zijn of de verantwoordelijk op dat moment

‘geen tijd’ heeft om alles netjes in te vullen. Met de dienst D365

Logboek online heeft Dräger dit probleem ondervangen.

Alle benodigde informatie zoals handleidingen, certificaten,

gebeurtenislijsten en werkrapporten wordt online opgeslagen en

is voor de gebruiker en de personen die hij daarvoor machtigt

direct beschikbaar. Wanneer een servicetechnicus van Dräger

is langsgeweest voor een onderhoud of storing dan worden de

onderhoudsfiles ook automatisch bijgewerkt. Op deze manier is

er altijd een up-to-date beeld van de status van de verschillende

installaties is. Ook de gebruiker kan zelf documenten bij plaatsen

in het logboek. De lay-out van het logboek is voor de verschil-

lende installaties gelijk gehouden zodat alle informatie uniform

terug te vinden is.

Meer informatie?Op de website www.brandveiliggebouw.com treft u meer

informatie zoals het specificatieblad, prijzenblad en een demo

aan. Of kijk voor meer informatie op www.pitbeheer.nl. Meer

informatie over andere collectieve contracten kunt opvragen via

contracten@pitbeheer.nl.

Ing. Raymond Arendts (PIT Beheer)

Collectieve inkoop onderhoudscontracten

Gezamenlijke inkoop maakt sterk!

Zie www.pitbeheer.nl of bel 088 - 3558800

9

A: AE12409a M-View balkonbeglazing meer info onlineB: AE12409b Decoratieve drainvloer meer info onlineC: AE12409c Vloercoating meer info onlineD: AE12409d Balkonbeglazingsysteem meer info online

ZOEKCODESwww.appartementeneigenaar.nl

Het hele jaar genietenMet M-View balkonbeglazing van Metaglas kunt u het hele jaar van uw balkon genieten.

Ook bij slecht weer. De glazen panelen houden wind, regen, en kou buiten. Zo betrekt

u het balkon bij uw woning en creëert u extra leefruimte. Bij mooi weer kan de begla-

zing eenvoudig volledig open en kunt u genieten van het buiten zijn. De fraaie M-View

balkonbeglazing is in vele vormen verkrijgbaar en past op vrijwel ieder balkon, loggia of

veranda. Metaglas, ga voor uitgebreide informatie naar www.appartementeneigenaar.nl,

klik op de tab ‘Producten’ en vul zoekcode AE12409a in.

A

Snel en regenvast galerij- en balkonvloersysteem Onderhoud aan vastgoed is noodzakelijk, maar komt zelden op het juiste moment. Het is in

ieders belang om de werkzaamheden zo kortstondig mogelijk te houden. Speciaal hiervoor

ontwikkelde Sika de revolutionaire 1-component vloercoating Sika® Balcony Fast Cure Sy-

stem I. Deze innovatieve coating is snel droog en in 10 minuten regenvast. Het belangrijkste

voordeel van het Fast Cure System I is dat het complete systeem in één dagdeel aange-

bracht kan worden. Een compleet balkon of galerij kan dus nog dezelfde dag in gebruik

genomen worden. Sika, meer informatie vindt u op www.appartementeneigenaar.nl, klik

op de tab ‘Producten’ en vul zoekcode AE12409b in.

Ideale oplossing voor balkons en galerijenMASTERTOP® 1255 Outdoor van BASF is een ideale oplossing voor balkons, galerijen en

bordesvloeren waar sprake is van hinderlijke plasvorming door foutief afschot. Door innova-

ties kan BASF u een passend vloersysteem garanderen. Zo is deze succesvolle decoratieve

drainvloer tegenwoordig oplosmiddelvrij, wat bijdraagt aan de duurzame oplossingen die

BASF nastreeft. Het eerste project met de oplosmiddelvrije MASTERTOP® 1255 Outdoor is

inmiddels succesvol afgerond. BASF, lees meer op www.appartementeneigenaar.nl, klik op

de tab ‘Producten’ en vul zoekcode AE12409c in.

B

D

C

Optimale beschermingHet balkonbeglazingsysteem van biedt u op het balkon be-

scherming tegen weersinvloeden en geluidsoverlast. Doordat

het beglazingssysteem voor 100% geopend kan worden, ge-

niet u optimaal van de buitenlucht. En bij slecht weer sluit u

in een handomdraai de gehele ruimte af. Daarnaast verbetert

balkonbeglazing de energiebalans door de extra isolatiebuffer,

hetgeen een energiebesparing tot wel 20% kan opleveren. De

hoge mate van prefabmaterialen zorgt ook nog eens voor een

aanzienlijke bouwtijdverkorting. Solarlux, vind meer info op

www.appartementeneigenaar.nl, klik op de tab ‘Producten’

en vul zoekcode AE12409d in.

10 www appartementeneigenaar nl

Voor veel appartementencomplexen zijn de liften van

groot belang. Een goed functionerende lift draagt bij

aan het woongenot. Zodra er storingen zijn, kan dit zeer

hinderlijk zijn voor de bewoners. Een VvE kan dan met

reparatie of zelfs renovatie van de liften geconfronteerd

worden. Ook het terugdringen van het energieverbruik

van liften is een punt van aandacht voor een VvE.

11

Door de ontwikkeling van de moderne telefoon-

en internettechnologie kun je altijd en overal

communiceren met wie je maar wilt. Hierdoor zijn

ook zeer uitgebreide mogelijkheden ontstaan om op afstand

machines aan te sturen en processen te bewaken. Ook in de

liftenbranche wordt steeds meer bewaakt op afstand.

Steeds meer liften beschikken over een spreek-luis-

terverbinding, waarmee een opgesloten liftpassagier

hulp kan inroepen. Omdat deze liften daardoor dan

ook via internetapplicaties gekoppeld kunnen worden

aan computernetwerken wordt er van alle kanten

steeds meer gekeken hoe automatiserings- en com-

putersystemen benut kunnen worden om liftinforma-

tie uit te wisselen.

MerkafhankelijkDe meeste mogelijkheden bieden de merkafhanke-

lijke communicatiesystemen die grote fabrikanten,

zoals Otis, KONE en Schindler, met nieuwe liften

meeleveren en die zij zelf in onderhoud nemen.

Het voordeel is dat op afstand heel gericht in de

liftbesturing gekeken kan worden, zodat niet alleen

zichtbaar is dat de lift stilstaat, maar ook wat precies

de oorzaak hiervan is. Otis heeft bekendgemaakt het

systeem verder ontwikkeld te hebben met het ‘op

afstand’ verlenen van service. Het is, zo geeft Otis

aan, mogelijk bij storingen ‘op afstand’ de diagnose

te stellen en ‘op afstand’ een herstelactie te doen.

MerkonafhankelijkSteeds vaker worden echter merkonafhankelijke

communicatiesystemen toegepast. Deze hebben

het voordeel dat de eigenaar eenvoudig van on-

derhoudsfi rma kan wisselen zonder dat de spreek-

luisterverbinding vervangen moet worden. Maar er

is ook een nadeel: de mogelijkheden om op afstand

een diagnose te stellen en instellingen te wijzigen

zijn niet of in veel mindere mate aanwezig. Eén van

deze leveranciers, Elseco, maakt met een dergelijk

systeem wel aanvullend inzichtelijk wat de status

van de lift is, bijvoorbeeld: in bedrijf, storing of

onderhoud. Het bedrijf is echter heel terughoudend

waar het gaat op het ophalen van informatie uit de

besturing. Begrijpelijk omdat men elk extra risico op

storingen wil vermijden maar ook omdat men wil

voorkomen dat twee bedrijven naar elkaar wijzen als

de lift in storing staat.

Ontwikkelingen alarmeringen uit liftenOok de ontwikkelingen op het gebied van alarme-

ring staan niet stil. Zoals gezegd, de alarmbel van

vroeger, waarmee een opgesloten liftpassagier om

hulp kan roepen, is in de meeste gevallen inmid-

dels wel vervangen. En dat is maar goed ook. Want

als er niemand in de buurt is, kom je daar niet

veel verder mee. Inmiddels zijn steeds modernere

spreek-luisterverbindingen op de markt gekomen. In

combinatie met sms-doormeldingen naar monteurs

of door koppelingen met andere beveiligings- en

alarmeringssystemen kan hierdoor heel snel actie

ondernomen worden.

Maar wat als je van onderhoudsfi rma wisselt?Als u als VvE besluit om over te stappen op een

andere onderhoudsfi rma, kijk dan wel hoe het zit

met uw spreek-luisterverbinding. Blijft deze gehand-

haafd? Wordt deze vervangen? En heeft de nieuwe

spreek-luisterverbinding dezelfde, minder, of juist

meer mogelijkheden. Ook is het goed om na te gaan

of er gegarandeerd iemand ‘aan de andere kant van

de lijn’ beschikbaar is. En hoe vaak de goede werking

van het nieuwe systeem getest wordt; eens per drie

dagen automatisch of alleen tijdens het onderhoud.

En tenslotte, of de spreek-luisterverbinding gewoon

blijft werken als de stroom uitvalt.

LiftkeuringWat wordt er tijdens de keuring gecontroleerd, zult

u zich misschien afvragen. Het Liftinstituut contro-

leert, conform de wettelijke eisen, de goede werking

van het systeem tijdens de keuring. De eventuele

driedaagse test en de goede wering van de nood-

stroomvoorziening zijn zaken die de onderhoudsfi rma

voor zijn rekening hoort te nemen.

Door: Koos van Lindenberg, werkzaam als voorlichter

bij het Liftinstituut.

liften

Liftinstituut Steeds meer liften

worden uitgerust met

een spreek- luister-

verbinding. Een prima

hulpmiddel om bij

liftopsluiting direct

in contact te kun-

nen treden met de

hulpverlener. De erbij

behorende appara-

tuur wordt steeds

vaker gebruikt als

hulpmiddel voor de

onderhoudsfi rma.

12 www appartementeneigenaar nl

LiftinstituutOm alles rond de keuringen in één hand te houden biedt het Liftinstituut de VIP-keuringsbundel aan. Niet alleen de keuring, maar ook de assisten-tie erbij wordt dan door het Liftinstituut verzorgd. Het helpt om keuringen niet te laat uit te laten voeren. Als extra wordt dan ook zonder bijkomende kosten een onderhoud-check uitgevoerd.

LiftonderhoudHoe krijg je er grip op?

Naast schilderwerk en verwarming neemt de post ‘liften’ vaak

een belangrijke plaats in op de VvE-begroting. Toch hebben niet

alle VvE’s het gevoel dat zij er grip op hebben. Dat bleek in ieder

geval tijdens lezingen die recent door het Liftinstituut voor VvE’s

verzorgd werden.

Het doel van lezingen was om liftkennis met VvE-bestuurders te

delen en om hen te informeren over de mogelijkheden die er zijn

om liftonderhoud door de onderhoudsfi rma zo goed mogelijk toe

te laten spitsen op de wensen van de VvE. Bijvoorbeeld door zelf

een grotere rol te spelen bij het bepalen van de inhoud van het

onderhoudscontract.

VvE in de leadSpreker Van Lindenberg trok daarbij de vergelijking met het bood-

schappen doen in een supermarkt: ‘Daar geef je je boodschap-

penkarretje ook niet af bij de ingang met het verzoek dit voor je

te vullen met producten, maar maak je zelf je keuze, al dan niet

aan de hand van een boodschappenlijstje. Waarom zou je dat

dan bij het afsluiten van een onderhoudscontract ook niet doen?’

Voor deze ‘boodschappenlijst’ gaf hij een aantal concrete ingredi-

enten aan, zoals het aantal onderhoudsbeurten, de tijd per beurt,

het verhelpen van storingen, het verhelpen van kleine gebreken

tijdens onderhoud en het leveren van kleine onderdelen daarbij.

Ook noemde hij algemene zaken als contractduur, opzegtermijn

en betalingscondities. ‘En kom je er zélf niet helemaal uit om je

wensen op en rij te zetten? Schakel dan een liftadviesbureau in’,

was zijn advies.

Eerlijk en transparantEen aantal aanwezigen gaf aan vervelende ervaringen te heb-

ben gehad bij vervangingen en reparaties die naar hun beleving

erg duur uitvielen. In dat kader gaf van Lindenberg aan dat het

belangrijk is om goed te communiceren met elkaar en transpa-

rant en eerlijk te zijn. Hij sloot af met de opmerking dat een lift,

net als een auto, onderhoud nodig heeft en dat daar ook kosten

tegenoverstaan. VvE’s kijken heel erg naar kosten en dat is ook

begrijpelijk, maar goedkoop kan op termijn wel eens duurkoop

blijken te zijn.

Niet wettelijk verplichtHij gaf ook aan dat het uitvoeren van onderhoud aan een lift wet-

telijk verplicht is, maar het afsluiten van een onderhoudscontract

niet. ‘Maar het is wel verstandig om dit af te sluiten. Verdiep je

als VvE echter goed in de verschillende contractvormen en de

voor- en nadelen hiervan.’ Verder gaf hij aan dat er momenteel

door adviesbureaus in toenemende mate onderhoudscontracten

worden voorgesteld waarin zowel prestatie- als inspanningsver-

plichtingen zijn vastgelegd. Een prestatie is bijvoorbeeld de door

de onderhoudsfi rma gegarandeerde beschikbaarheid, een inspan-

ning is bijvoorbeeld het aantal onderhoudsbeurten per jaar en de

besteedde tijd per beurt.

Onderhoud en keuringenDaarnaast ging Van Lindenberg in op de relatie tussen onder-

houd en keuringen. ‘Sommige liftenfi rma’s bieden als optie om

de keuring onderdeel te laten zijn van het onderhoudscontract.

Het Liftinstituut geeft er de voorkeur aan dat de eigenaar het

onderhoud opdraagt aan een onderhoudsbedrijf en de keu-

ring aan een door hemzelf gekozen keuringsinstantie. Wil de

eigenaar alles rond de keuring in één hand houden, dan biedt

het Liftinstituut daartoe de mogelijkheid via de VIP-keurings-

bundel’, vertelde hij. ‘Het Liftinstituut verzorgt dan de keuring

en de assistentie hierbij en voert in dat geval als extra een

onafhankelijke onderhoudscheck uit, waarbij de onderhouds-

status van de lift in kwestie wordt vastgesteld.’ Als tip gaf hij

mee dat VvE-bestuurders eens zouden kunnen meelopen bij

een keuring. ‘Bij ons kan dat en daarbij letten we, samen met

u, ook goed op uw eigen veiligheid.’

Wisselen van onderhoudsfi rma Tijdens zijn presentatie waren er veel vragen. Bijvoorbeeld over

de voor- en nadelen van het wisselen van onderhoudsfi rma. Van

Lindenberg gaf hierop aan dat VvE’s deze overstap altijd welover-

wogen moeten nemen en voordat ze gaan ‘shoppen’ in de markt

eerst in gesprek moeten gaan met hun bestaande onderhoudsfi rma.

‘Als je er dan echt niet uitkomt, kun je altijd verder gaan kijken.

Maar vergewis je er dan wel van dat een alternatieve fi rma dezelfde

deskundigheid heeft en ook de vervangende onderdelen voor de lift

kan leveren.’ Naar aanleiding van de vraag of er een ‘keurmerk’ is

voor onderhoudsfi rma’s, verwees hij naar het NEN-EN 13015-certi-

fi caat. ‘Als een onderhoudsfi rma hierover beschikt, toont dit aan dat

dit bedrijf het liftonderhoud zodanig uitvoert dat de lift in dezelfde

staat blijft zoals in de Richtlijn Liften omschreven. In Nederland is

het aantal fi rma’s met zo’n certifi caat echter beperkt.’

liften

Het Liftinstituut. Al meer dan 78 jaar verzorgd het

Liftinstituut veiligheidskeuringen. Met

name van liften, maar ook van glazen-

wasinstallaties en dakbeveiligingen.

Voor liften op basis van een wettelijke

verplichting zoals die is vastgelegd in

het Warenwetbesluit liften. Naast het

Liftinstituut zijn inmiddels ook andere

keuringsinstanties op dit gebied actief.

Meer info: www.liftinstituut.nl

13

FONOMAC 3, de derde generatie van de succesvolleautomatische noodtelefoonverbinding voor in liftcabines.

De voorgangers FONOMAC 1 en FONOMAC 2 spreekluister-units zijnzeer regelmatig door Total Lift Care ingebouwd in nieuwe MP liften, maar vooral bij reparaties en moderniseringen. Deze hebben hun kwaliteit inmiddels bewezen!

De belangrijkste kenmerken van deze nieuwe FONOMAC 3 versie zijn:• Aansluiting op een analoge lijn met toon (DTMF)• De naleving van de EN81-28 en EN81-70 normen• Alarm fi ltering opties inbegrepen• Interne noodstroomvoorziening• Twee confi gureerbare extra ingangen / uitgangen naar bijvoorbeeld receptie of huismeester• Eenvoudige programmering zowel op locatie als op afstand door onze technische dienst• Onafhankelijk van onderhoudsbedrijf, kan altijd omgeprogrammeerd worden• FONOMAC 3 + model bevat bovendien automatische spraakberichten die worden

afgespeeld teneinde de passagier te begeleiden tijdens het alarmproces

Optionele accessoires:• GSM Unit om de aansluiting op een digitale mobiele telefoonlijn mogelijk te maken, met inachtneming van de EN81-28 norm. • Externe Audio Unit; een op de liftcabine aangebracht besturingsstation om de telefoonverbinding te monteren op het dak van de liftcabine• Magnetische Inductie Loop; om de communicatie voor slechthorenden met gehoorapparaten te verbeteren

De Stek 8b, 1771 SP WieringerwerfTel. 0227-600406, Fax 0227-600002E-mail: info@totalliftcare.nl

BEL of MAIL ons en vraag naar onderstaandeSPECIALE Appartement & Eigenaar-AANBIEDING

Onderhoud Reparatie Modernisering

Voorkom stilstand, onveilige situaties en onnodigereparatiekosten met goed periodiek onderhoud. Met onze kennis en kunde bieden wij de beste liftservice en de meest optimale exploitatie van uw lift.

SkyLift is NEN13015 gecertifi ceerd en onderscheidt zich met een uitstekende service en snelle, betrouwbare en bovenal betaalbare oplossingen.

In heel Nederland en voor alle merken liften zoals Kone, Starlift, Otis, Schindler en Thyssen.

Betrouwbaar. Betrokken. Besparend.

www.skylift.nl - info@skylift.nl - 0342 42 55 00

Service to make you smile

15

A: AE12415a Schuif- en draaisysteem meer info onlineB: AE12415b Modulair liftsysteem meer info onlineC: AE12415c Juridisch advies meer info onlineD: AE12415d Liftrenovatie meer info online

ZOEKCODESwww.appartementeneigenaar.nl

ASchuif- en draaisysteemHet door Metalura ontwikkelde systeem voor balkonbeglazing

is degelijk van constructie, fraai van uitvoering en gemakkelijk

bedienbaar. Door de gemakkelijke, aan ieder balkon aan te pas-

sen vormgeving en kleurstelling, is het welhaast in ieder gebouw

toepasbaar zonder dat de architectonische vormgeving van het

gebouw wordt aangetast. Dit systeem zorgt ervoor dat van ieder

balkon een fraaie buitenruimte kan worden gemaakt, waarin het

heerlijk tochtvrij toeven is door de fl exibele en gemakkelijke bedie-

ning van de glazen elementen. Metalura, uitgebreide informatie

vindt u op www.appartementeneigenaar.nl, klik op de tab

‘Producten’ en vul zoekcode AE12415a in.

MLfl ex voor renovatieprojectenMöhringer heeft een nieuw product dat invul-

ling geeft aan de economische oplossing voor

de vervanging van de oude lift. De MLfl ex is

voorbestemd om de waarde van het gereno-

veerde gebouw te vergroten. Het modulaire

liftsysteem past perfect in de bestaande lift-

schacht, waarbij de bouwkundige aanpassin-

gen nihil zijn door toepassing van een uiterst

fl exibel deursysteem. Zelfs bestaande deurko-

zijnen kunnen hergebruikt worden. Möhringer,

meer informatie op www.appartementenei-

genaar.nl, klik op de tab ‘Producten’ en vul

zoekcode AE12415b in.

Goede advocaat nodig?De praktijkgroep onroerend goed recht van Van Till advocaten houdt zich onder meer be-

zig met appartementsrecht. Sinds

vele jaren staat Van Till besturen

van Verenigingen van Eigenaren

bij, maar ook individuele leden

van VVE’s. Voor praktische zaken

en juridisch advies, variërend

van de uitleg van bepalingen uit

de splitsingsakte tot bijstand in ju-

ridische procedures. Van Till Ad-

vocaten, meer info vindt u op

www.appartementeneigenaar.nl,

klik op de tab ‘Producten’ en

vul zoekcode AE12415c in.

Renoveer uw liftOmbouw en renovatie is een dage-

lijkse gang van zaken in de liftbran-

che. MES Liften vindt echter dat

iedere ombouw/renovatie een stukje

maatwerk is waarbij hun adviezen,

gekoppeld aan uw wensen, tot een

schitterend resultaat moet leiden. U

kunt uw geld immers maar één keer

uitgeven. Ook voor ombouw/renovatie

geldt dat alleen de beste materialen,

gekoppeld aan perfecte montage en

afwerking, het hoogste rendement

geven van uw budget. MES Liften,

lees meer op www.appartementenei-

genaar.nl, klik op de tab ‘Producten’

en vul zoekcode AE12415d in.

DB

C

16 www appartementeneigenaar nl

In een appartementencomplex hebt u, nog meer dan bij een éénge-

zinswoning, te maken met uw buren. Geluidsoverlast door medebe-

woners kan uw wooncomfort behoorlijk verstoren. Welke maatrege-

len kunt u treffen om geluidshinder tot een minimum te beperken

en welke wettelijke regels gelden er eigenlijk precies? In de rubriek

isolatie besteden we deze keer aandacht aan geluidsisolatie.

Geen burengeruchtAls u woont in een appartementencomplex hebt u een

verhoogde kans op geluidsoverlast. Het geluid komt hier

namelijk van meerdere kanten (van onder, boven, links en

rechts). Dit kan natuurlijk erg hinderlijk zijn.

17

We wonen in Nederland zo dicht op elkaar dat het bijna onmogelijk

is de buren niet te horen. Normaal gesproken geen probleem, maar

wanneer uw buren zoveel geluid produceren dat u niet meer prettig

kunt wonen, is dat heel vervelend. Maar het kan zelfs grotere vormen

aannemen. Zo kan geluidsoverlast nadelige gevolgen voor uw gezond-

heid hebben. Ook het dichthouden van ramen en deuren, om bijvoorbeeld het lawaai

buiten te houden, heeft gevolgen: er ontbreekt dan ventilatie. Uit onderzoek blijkt dat

mensen die zelf actie ondernemen tegen geluidsoverlast minder gezondheidsproblemen

ervaren dan degenen die dit niet doen. Het is dus wel degelijk van belang om, als u

geluidsoverlast ervaart, hier iets aan te doen.

Soorten geluidEr wordt onderscheid gemaakt tussen twee soorten geluid: luchtgeluid (via de lucht) en contactgeluid (via de constructie van de

woning). Luchtgeluid wordt direct door de bron zelf uitgestraald, bijvoorbeeld geluid van de radio of televisie of een blaffende

hond. Als luchtgeluid tegen een wand ‘botst’, wordt deze in trilling gebracht en geeft het geluid vervolgens door aan de aangren-

zende ruimte. Luchtgeluiden gaan ook zeer gemakkelijk door ‘geluidslekken’ zoals kieren, spleten, maar ook deuren en ramen. Het

andere geluidstype wordt contactgeluid genoemd, dit ontstaat als een geluidsbron direct in contact staat met constructie-onder-

delen. Voorbeelden van contactgeluid zijn het lopen op de vloer of het dichtslaan van een deur. Contactgeluid dringt verder door

dan luchtgeluid en het beste is contactgeluid direct bij de bron aan te pakken, dus het geluid niet in contact te laten komen met

de constructie. Zowel lucht- als contactgeluid kan ook fl ankerend worden doorgegeven, dat wil zeggen indirect. Hierdoor is het

mogelijk hinder te ondervinden van aangrenzende ruimtes, terwijl deze niet direct aangrenzende wanden of vloeren. Denk hierbij

aan het geluid van het boren in een muur. Contactgeluid geeft hiermee nog een sterker effect dan luchtgeluid, doordat deze eerste

verder doordringt in de constructie-onderdelen.

IsolatiemogelijkhedenOm een appartement zo goed mogelijk te voorzien van geluidswerende isolatie zijn er verschil-

lende toepassingen mogelijk. Zo kunnen de muren worden voorzien van isolatie, al is dit

niet eenvoudig om te bereiken. Na-isolatie van de muren betekent niet automatisch

een akoestische isolatie, doordat dit niet het contactgeluid vermindert. Om muren

optimaal akoestisch te isoleren, werkt men het beste met een voorzetwand die los

staat van de muur. Laat de isolatie voor het beste resultaat doorlopen tot onder

de vloer. En in de meest perfecte omstandigheden moet de muurisolatie ook

aansluiten op de isolatie in het (verlaagd) plafond. Hierdoor is het contactge-

luid tot een absoluut minimum beperkt. Ook is het belangrijk de ramen te

isoleren, alsmede de kieren tussen het raamkozijn en de muur. Daarnaast

is vloerisolatie een veelvoorkomende maatregel, met name als er gebruik

wordt gemaakt van harde vloeren. Door een goede ondervloer te gebruiken

die voldoet aan de 10 dB norm kan er prima een harde vloer zoals laminaat,

linoleum of vinyl worden gelegd. De ondervloer kan direct op de kale vloer

worden gelegd, mocht dit niettoereikend zijn dan kan deze ‘zwevend’ worden

gelegd. Een zwevende vloer is een dekvloer die als het ware los liggend op een

dragende vloer wordt aangebracht, waardoor er niet direct contact is met de kale

vloer. Tevens is het glas zelf van groot belang. Gewoon dubbel glas is niet voldoen-

de voor akoestische isolatie. Dubbel glas van verschillende diktes met ertussen een

luchtlaag is wel geschikt voor akoestische isolatie. Kijk voor meer informatie en tips over

isoleren en eventuele subsidies op www.milieucentraal.nl.

ReglementGeluidsoverlast in een appartementencomplex (of het voorkomen hiervan) staat vaak geregeld in het huishoudelijk

reglement. Vaak zijn hier de strengere normen van geluidsoverlast in opgenomen. In het reglement is het bijvoorbeeld vaak ver-

plicht gesteld om bij harde vloeren (parket of plavuizen) een geluidsdempende laag aan te moeten brengen. Per reglement kunnen

de voorschriften echter verschillen. Het is dus belangrijk om deze te raadplegen. Het is in ieder geval aan te raden om sowieso

geluidsisolatie aan te brengen in uw woning of, indien mogelijk, in alle woningen in het complex. Zo wordt de geluidsoverlast tot

een minimum beperkt.

isolatie

Glas is poreus en in de loop der

tijd ontstaan onder meer door de

inwerking van zout- en kalkaanslag

op onbehandeld glas beschadi-

gingen. Vaak komen daar ook nog

krassen bij. Daarom in deze editie

een artikel over glasrenovatie.

18 www appartementeneigenaar nl

Ruit als nieuw

De Glasschade-expert

19

Glasoppervlak lijkt glad, maar is dat

niet. Wie glas onder de microscoop

bekijkt, ziet een ruw oppervlak. Hierin

nestelt zich gemakkelijk vuil, zout of

kalk. Als gevolg daarvan wordt onbe-

handeld glas na verloop van tijd vies en steeds moeilij-

ker te reinigen. Bovendien wordt door corrosie het glas

kwetsbaarder, waardoor snel beschadigingen optreden die

in een aantal gevallen niet meer te reinigen zijn. Behalve

krassen kan er ook chemische aanslag op uw ramen ont-

staan. Deze vervelende waas kan gepolijst worden. Bijna

altijd is echter het renoveren van het glas een mogelijk-

heid. Vaak wordt er dan ook een extra beschermlaag op

het glas aangebracht, waardoor u weer voor lange tijd

door uw raam kunt kijken. Doorgaans wordt er ook op

hoeken en moeilijk bereikbare plekken gerepareerd.

VerzwaktTegenwoordig gebeurt glasrenovatie zo professioneel dat

de beschadigde oppervlakken zo goed als nieuw ogen. Het

glas wordt ook niet verzwakt. De kras heeft het glas reeds

verzwakt, na de renovatie wordt de spanning uit het glas

verwijderd waardoor men weer een betrouwbare ruit heeft

waar men jaren mee vooruit kan. Zoals gezegd kan bijna

elke type glas gerepareerd worden. Alleen bij textuur en

op de buitenzijde gecoat glas is dit niet het geval. Gehard,

gebogen of getint glas kunnen daarentegen prima gereno-

veerd worden, mocht dit nodig zijn. Vaak kan de reparatie

ter plekke plaatsvinden en hoeft het glasoppervlak niet

verwijderd te worden. Tot ongeveer één centimeter van de

rand kunnen krassen behandeld en gerepareerd worden.

BuitenafTevens is het mogelijk voor ramen te kiezen die vooraf al

behandeld zijn. Door het glas te behandelen, is het raam

beter bestand tegen invloeden van buitenaf. Het verhoogt de

duurzaamheid en helpt vervuiling en beschadiging te voor-

komen. Het glas blijft langer schoon en is bovendien beter

te reinigen. Voor de preventieve behandeling van nieuw glas

worden over het algemeen andere producten toegepast dan

voor de reiniging en bescherming van bestaande producten.

GoedkoperWanneer u laat glas renoveren, dan bespaart u op de

kosten van het laten aanbrengen van nieuw glas. Daarbij

hoeft het kozijn niet opnieuw geschilderd te worden, wat

bij het plaatsen van een nieuw raam wel het geval is.

Daarnaast zorgt renovatie voor minder rommel en is het

milieuvriendelijker. Behalve enig slijpsel van het schuren

van het glas, ontstaat er namelijk doorgaans geen rom-

mel. Veel bedrijven zorgen er overigens zelf voor dat dit

ook weer wordt opgeruimd. Bovendien zal het werk vooraf

goed worden ingeschat en uitgemeten. Zodoende kunt u

nooit teveel betalen.

ramen en deuren

Glas kan op diverse manieren

beschadigd raken: onzorgvuldig

schoonmaken, tijdens

werkzaamheden, glasgraffiti

met zuren, maar ook inwerking

van zout in de kustgebieden

en aanslag van cement.

Glasrenovatie zorgt ervoor

dat uw ruit er weer als nieuw

uitziet.

Minimal Windows

VAN ZORGZAAM NAAR DUURZAAM

Kozijnen zijn beeldbepalend voor de gevel. Bij nieuwbouw of renova e wordt vaak een architect geraadpleegd voor de esthe ek en vanwege de hoge investering wordt een economische berekening gemaakt in rela e tot de exploita etermijn. En wie kijkt om naar bestaand kozijnbezit ? Dat is het vakgebied van SKK Kozijnwacht!

SKK KOZIJNWACHT DUURZAAM TOTAALONDERHOUD VAN (KUNSTSTOF) KOZIJNEN

info@skk.nl 0900 8420 WWW.SKK.NL

Kozijnonderhoud & Duurzaamheid

een goed afgesteld kozijn

op maal func onerend hang & sluitwerk

betere isola e, ven la e & beveiligende werking

gezonder woonklimaat

geen tocht & vochtklachten

langere levensduur

hoger wooncomfort & tevreden bewoners

voorkomen van onnodige slijtage en klachten

rendement op uw investering

koppeling geautoma seerde systemen

digitalisering planning & administra e

SKK wisselt graag met u van gedachten over preven ef onderhoud, repara e en verbetering van uw kozijnen (kunststof, hout of aluminium): Belt of mailt u rechtstreeks met MargaEekhof op 0592 378596/eekhof@skk.nl ,zij plant een afspraak voor een bezoek vanonze technische adviseur in de regio.

SKK Kozijnwacht zorgt al 20 jaar voor kozijnen van corpora es, VVE’s en par culieren in heel Nederland. Met een landelijk netwerk van vakkundige servicemonteurs bezoekt SKK jaarlijks 75.000 woningen. Het dienstenpallet bevat kozijninspec e, repara e van hang & sluitwerk, preven ef onderhoud of

kozijnverbetering. Voor SKK is duurzaamheid synoniem aan preven ef onderhoud. Als hang– en sluitwerk op maal func oneert, pro teert u van bijvoorbeeld betere isola e en ven la e. Bovendien op maliseert onderhoud de beveiligende werking van het beslag.

Welk pro jt hee u van duurzaam onderhoud? Planma ge inspec e voorkomt onnodige slijtage, verlengt de levensduur van het hang & sluitwerk én gee inzicht in noodzakelijke of wenselijke verbeteringen. Het resultaat is een meerjaren strategie voor uw kozijnen, op maal rendement op uw investering en op maal woongenot .

(advertorial)

21

ista publiceert tweede duurzaamheidsrapportista, de dienstverlener en wereldwijd marktleider op het gebied van verbruiksafhankelijk afrekenen van energie en wa-

ter, toont in haar nieuwe sustainability report de successen van het hele bedrijf en betrokkenheid met de samenleving,

het milieu en haar medewerkers. Het bedrijf is continu bezig haar activiteiten te optimaliseren. ista neemt daarom de

rol op zich van voorloper in communicatie op het gebied van duurzaamheid. De beloning voor ista’s betrokkenheid: Het internationaal

erkende Global Reporting Initiative (GRI) heeft het verslag gecontroleerd en het Advanced Application Level B+ toegekend.

Eén van de kerncompetenties van ista is het wereldwijd verbruiks-

afhankelijk afrekenen van energie en water in gebouwen en het

transparant maken ervan. Het is daarom een logisch gevolg dat

het bedrijf ook verslag uitbrengt over haar eigen successen bij de

uitvoering van haar bedrijfsbrede strategie van maatschappelijk

verantwoord ondernemen.

Meer informatie: ista www.ista.nl

nieuws

Accreditatie voor SKGSinds 11 oktober 2012 is SKG door de Raad voor Accreditatie (RvA) geac-

crediteerd voor het attesteren en certificeren van balustradesystemen. Na een

uitgebreid onderzoek heeft de RvA vastgesteld dat SKG beschikt over de juiste

competenties, werkmethoden en faciliteiten om deze certificatieregeling in gebruik

te mogen nemen. Beoordelingsrichtlijn BRL 4107 vormt de basis voor deze cer-

tificatieregeling. Hierin staan alle eisen beschreven waaraan een balustrade dient

te voldoen, alvorens hiervoor een SKG-KOMO attest of SKG-KOMO attest-met-

productcertificaat afgegeven kan worden. SKG heeft de eerste twee SKG-KOMO

attesten inmiddels afgegeven.

SKG kan de branche vanaf heden ook bedienen van lichtkoepels, daklichten en

lichtstraten aan de hand van de nieuwe BRL 0105 die ontwikkeld is voor het at-

testeren en certificeren van daklichten en lichtstraten.

Meer informatie: SKG www.skg.nl

In de liftMöhringer is een onderneming die zich richt op het ontwerpen, fabriceren, leveren en

plaatsen van liftinstallaties, alsmede de nazorg in de vorm van service, onderhoud, repa-

raties, renovaties en moderniseringen van alle type liftinstallaties. Möhringer is actief over

de volle breedte van de markt, bijvoorbeeld in alle sectoren van de utiliteit, zorg, VvE’s,

vastgoed- en woningbouwcorporaties.

Een belangrijk onderdeel van het werk van Möhringer is adviesverstrekking. Möhringer

ondersteunt projectontwikkelaars, architecten, aannemers, gebouwbeheerders en andere

betrokkenen met onder meer bestekcalculaties, technisch-inhoudelijke begeleiding bij het

kiezen van de juiste oplossing, in- en externe presentatie als onderdeel van een aanbe-

stedingstraject en budgetramingen. Daarnaast begeleidt Möhringer bij het berekenen en

bewaken van de life cycle costs, waarvoor Möhringer zelfs speciale calculatie- en beheer-

programma’s heeft. In het verlengde hiervan adviseert Möhringer ook bij de beslissing

‘repareren of moderniseren’ en bij het drukken van de energiekosten.

Meer informatie: Möhringer www.mohringer.nl

22 www appartementeneigenaar nl

Een plat dak ligt niet zo in het zicht en de

kans dat er nauwelijks naar wordt om-

gekeken, is erg reëel. Door jaarlijks een

dakinspectie te laten uitvoeren kan er veel

schade en dus ongemak worden voorko-

men. Er zijn tijdens zo’n inspectie namelijk

voorbodes te ontdekken waardoor tijdig

kan worden ingegrepen en u veel kosten

kunt besparen. In het hoofdstuk Daken

hebben we het deze keer over het belang

van een dakinspectie.

Dakinspectie: slim bekekenEen dakinspectie kan op diverse manieren

uitgevoerd worden, afhankelijk van het

beoogde doel van de inspectie.

De afdeling Technische Zaken van VEBIDAK geeft onafhan-

kelijk technisch advies, ook aan Verenigingen van Eigenaars.

Het betreft diverse soorten inspecties met bijbehorende rap-

portages, steeds afgestemd op het doel van de klant. Ook het

beoordelen van offertes, bestekken en detailtekeningen komt

dikwijls voor. Windbelastingsberekeningen, bouwfysische

berekeningen, alsmede risico inventarisaties en evaluaties van

daken behoren tot het dienstenprogramma.

Quick ScanHet doel van een Quick Scan van de dakbedekking is een

eerste indruk te verkrijgen van de staat van het dakbedek-

kingssysteem. Met het resultaat wordt een eerste indicatie

verkregen of het dak extra aandacht behoeft. De overige

onderdelen van de dakconstructie, zoals bijvoorbeeld isola-

tie, dampremmende laag en onderconstructie, worden niet

geïnspecteerd.

De dakbedekking wordt visueel geïnspecteerd. Er vindt geen

destructief onderzoek plaats (insnijdingen in de dakbedek-

kingsconstructie). De opbouw van het dak alsmede de condi-

tie van de dakmaterialen worden daarmee niet vastgesteld.

Indicatie levensduurHet doel van een Indicatie Levensduur van de dakbedekking

is het aangeven van de resterende levensduurverwachting van

het dakbedekkingssysteem. Met het resultaat kan groot onder-

Mobilane

23

houd aan het dak nauwkeuriger worden gepland. Indien op korte

termijn groot onderhoud nodig wordt geacht, wordt in hoofdlijnen

aangegeven waaruit dit groot onderhoud kan bestaan.

De dakbedekking alsmede de belangrijkste details worden

geïnspecteerd. Per dakvlak wordt een insnijding verricht in de

dakbedekkingsconstructie tot op de onderconstructie om de

opbouw van de dakbedekkingsconstructie vast te stellen. De

conditie van de materialen onder de dakbedekking wordt niet

beoordeeld.

OnderzoekHet doel van een onderzoek van de dakbedekkingsconstructie

is het vastleggen van de conditie van de dakbedekkingscon-

structie en de detaillering alsmede het opstellen van een her-

steladvies en/of zo nodig een renovatieadvies. Indien relevant

worden alternatieve renovatiemethoden afgewogen. Dit resul-

teert in een werkomschrijving voor de benodigde herstelwerk-

zaamheden en/of renovatiewerkzaamheden aan het dak.

De dakbedekking in het vlak alsmede de details worden geïn-

specteerd. Afhankelijk van de waarnemingen worden op één of

meerdere plaatsen insnijdingen verricht in de dakbedekkings-

constructie tot op de onderconstructie om de opbouw van de

dakbedekkingsconstructie en de conditie van de materialen

vast te stellen. Zo nodig worden relevante bouwfysische en/of

windbelastingsberekeningen uitgevoerd.

Lekkage-onderzoekHet doel van een lekkage-onderzoek is het

achterhalen van de oorzaak van de opgetre-

den lekkages in het dak en het opstellen van

een hersteladvies. Dit resulteert in een werkomschrijving voor

de benodigde herstelwerkzaamheden om verdere lekkages te

voorkomen.

De voor de lekkage relevante onderdelen van de dakbedek-

kingsconstructie in het vlak en/of van details worden geïnspec-

teerd. Afhankelijk van de waarnemingen worden mogelijk op

één of meerdere plaatsen insnijdingen verricht in de dakbedek-

kingsconstructie om de oorzaak van de lekkages te achterha-

len. Zo nodig worden relevante berekeningen uitgevoerd.

Schade-onderzoekHet doel van een schade-onderzoek is het achterhalen van de

oorzaak van schade en het opstellen van een hersteladvies.

Dit resulteert in een werkomschrijving voor de benodigde

werkzaamheden om de schade te herstellen en het ontstaan

van verdere schade te voorkomen.

De voor de schade relevante onderdelen van de dakbedek-

kingsconstructie in het vlak en/of van details worden geïnspec-

teerd. Afhankelijk van de waarnemingen worden mogelijk op

één of meerdere plaatsen insnijdingen verricht in de dakbedek-

kingsconstructie om de oorzaak van de schade te achterhalen.

Zo nodig worden relevante berekeningen uitgevoerd.

Dak-RI&E werken op hoogteIndien gewenst kan gelijktijdig een Dak-Risico Inventarisatie en

Evaluatie “werken op hoogte” worden uitgevoerd.

Het doel van een Dak-RI&E is het inventariseren en evalueren

van de risico’s bij het werken op hoogte tijdens de beheerfase

van de dakvlakken van het project.

De risico’s worden per dakvlak geïnventariseerd. Zo wordt

gekeken naar de toegankelijkheid van de dakvlakken, de situe-

ring van en de onderhoudsfrequentie aan hemelwaterafvoeren,

dakranden, airco’s etc., mede op basis van de van u verkregen

informatie. Ook de risico’s met betrekking tot struikelgevaar

over bijvoorbeeld bliksembeveiligingsleidingen en de blootstel-

ling aan straling van zendinstallaties worden meegenomen.

Zo nodig worden relevante maten en aantallen vastgelegd. Na

inventarisatie en evaluatie van de risico’s wordt een dakveilig-

heidsplan opgesteld om deze risico’s te minimaliseren zodat de

dakvlakken veilig zijn te bereiken en te belopen in de beheer-

fase. Onderdeel van het dakveiligheidsplan is een daktekening

met daarop aangegeven de geadviseerde voorzieningen.

Bron: VEBIDAK

daken

VEBIDAK

VEBIDAK is de branchevereniging van bitumineuze en kunststof dakbedekkingsbedrijven. Door haar 180 aangesloten leden wordt circa 70% van de omzet in de platte dakenbranche gerealiseerd. Al bijna 30 jaar is VEBIDAK hèt kenniscentrum voor opdrachtgevers van dakbedekkingsbedrijven. Kortom, voor Verenigingen van Eigenaren is een onafhankelijk advies van VEBIDAK de eerste stap op weg naar een goed èn veilig dak.

BEZOEKADRES: Groningenhaven 4, 3433 PE NIEUWEGEIN CORRESPONDENTIEADRES: Postbus 1248, 3430 BE NIEUWEGEIN

Telefoon.: 030 – 6063238, Telefax: 030 – 6061569 E-mail: info@vebidak.nl, Internet: www.vebidak.nl

Levensduur van daken Renovatie? Eerst dakinspectie!

Standaard

COAT FLEX

Elastisch

FAST DRAIN

Snelhardend Waterafvoerend

T F

Duik eens in de oplossingen van BASF

Het hele jaar beschut tegen de wind

Uitstekende garanties

Metalura verzorgt uw vergunning

Gratis constructief rapport (t.w.v €495,-)

made in Holland

Metalura is de specialist op het gebied van wegschuifbare

balkonbeglazing. Daarom garanderen wij de laagste prijs bij

een collectieve aanvraag vanuit uw appartementencomplex.

Kijk voor het complete aanbod op www.metalura.nl/vve

METALURA.NL INFO@METALURA.NL MEER INFORMATIE? BEL 0184-701 008M E E R R U I M T E

M E E R R U I M T EMETALURA

tot 31 januariLaagste

prijsgarantiebij 2 of meer

systemen

Rijssenbeek Advocaten behoort reeds vele jaren tot de top op het gebied van het appartementsrecht. Op dat gebied wordt het kantoor ook landelijk en breed erkend als een centrum van knowhow en ervaring.

Speciaal voor VvE’s heeft Rijssenbeek Advocaten als enige een prijsarrangement (OJD) vanaf 405,- incl. BTW (prijspeil 2012) per jaar voor juridische dienst-verlening ontwikkeld. Meer dan 3000 VvE’s maken inmiddels van een dergelijke OJD gebruik.

Bel 026 443 42 49 of schrijf naarRijssenbeek Advocaten t.a.v. Afdeling OJD

Postbus 1219 | 6801 BE Arnhem | ojd@rijssenbeek.nl

www.rijssenbeek.nl

Postbus 1219 | 6801 BE Arnhem | Velperweg 35-1 | 6824 BE Arnhem | T 026 443 42 49 | F 026 445 90 54 | info@rijssenbeek.nl

26 www appartementeneigenaar nl

Gevelbekleding wordt om verschillende redenen aangebracht. Meestal is de hoofdreden renovatie of restauratie van een

bestaande gevel. Daarnaast draagt gevelbekleding bij aan de isolatie van de gevel. In dit hoofdstuk over gevels bekijken we de

mogelijkheden op het gebied van gevelbekleding.

Gevels aangepakt

Er wordt steeds meer aandacht

besteed aan gevelbekleding. Oude

gevels moeten gerenoveerd of

verborgen worden of ze moeten een

bepaalde status uitdrukken.

Patrick Blanc

27

gevels

Gevelbekleding zorgt voor een extra dimensie aan de woning.

Als een appartementencomplex toe is aan het vervangen of

restaureren van de gevel zijn er verschillende mogelijkheden.

Het laatste geeft een gebouw direct een geheel ander uiterlijk,

maar het is ook een heel praktische oplossing. Gevelbekleding

beschermt het gebouw, is brandveilig, vergt meestal minimaal

onderhoud en is een goede manier van buitengevelisolatie. Er

zijn steeds meer materialen en kleuren op de markt, waardoor er

voor elk gebouw wel een passende gevelbekleding is te vinden.

We lichten hier een paar materialen eruit en bespreken hun

eigenschappen.

KunststofEen kunststof als pvc heeft voor velen een negatieve bijklank,

terwijl delen uit pvc bijzonder duurzaam, onderhoudsvriendelijk

en eenvoudig te verwerken zijn. Verder is pvc kleurecht, vlamdo-

vend en 100% recyclebaar. Door de onderhoudsvrije afwerking

hoeven kunststofplaten niet geverfd te worden. Dat maakt ze

ook geschikt voor toepassing op moeilijk bereikbare plaatsen. Ze

worden uitgevoerd in tal van kleuren en structuren. Voordeel van

kunststof is dat het niet geverfd of verduurzaamd hoeft te wor-

den. Het is af te raden om voor het schoonmaken een hogedruk-

spuit te gebruiken, dit vanwege de grote kans op schade.

HoutEcht hout heeft een natuurlijke en warme uitstraling, maar men

schrikt terug voor toepassing vanwege de gevoeligheid voor

weersinvloeden en het onderhoud. Houtsoorten met een hoge

duurzaamheidsgraad (klasse I en II) hebben in principe geen

extra bescherming nodig. Het is wel aan te raden het hout te

behandelen tegen het vergrijzen van het hout. Vergrijzing van

hout gebeurt namelijk sowieso, ongeacht de duurzaamheidsklas-

se. Dit behandelen kan bijvoorbeeld door middel van een laag

dekkende verf. Er bestaan ook behandelingen die een betere

afwerking garanderen. Hierbij kan het hout een andere kleur

krijgen of is het beter bestand tegen de weersomstandigheden.

Voordeel van houten gevelbekleding is dat het prima door een

doe-het-zelver te bevestigen is, hiermee bespaart u dus kosten.

Nadeel is echter wel dat het vrij veel onderhoud vergt.

GevelbepleisteringEen andere mogelijkheid van gevelbekleding is gevelbepleis-

tering. Het onderhoud hiervan valt relatief mee. In de meeste

gevallen is het al voldoende de gevel met water te onderhou-

den. Soms is het echter aan te raden een extra waterwerende

behandeling aan te brengen. Gevelpleister is wel zeer vatbaar

voor vervuiling. Het reinigen kan met een hogedrukreiniger die is

afgesteld op 40 bar. Dit zal grofweg eens in de vijf jaar moeten

gebeuren. Voor de renovatie van gevelbepleistering is er speciale

verf die het bepleisterde oppervlak goed kan bedekken. Voordeel

van bepleistering is dat de materialen relatief goedkoop zijn en

dat het ideaal is bij renovatie. Nadelen zijn dat het aanbrengen

flink wat tijd kost en dat, afhankelijk van de samenstelling van

de pleister, deze vrij vatbaar voor vervuiling is.

VM Zinc

Geniet van licht, lucht en ruimte op uw balkon.

Creëer extra leefruimte met Solarlux balkonbeglazing.

Bij mooi weer volledig open en anders heerlijk beschut tegen weer en wind.

CREËER MEER WOONCOMFORT

SOLARLUX Nederland BV | Tel. 0548 631323 | www.solarlux.nl

• PandGarant werkt op professionele

wijze met totaalbeheer voor

Verenigingen van Eigenaren.

• PandGarant, dé specialist voor

onderhoud en beheer van uw

appartement.

www.pandgarant.nl • mail@pandgarant.nl • (050) 85 33 903

voor zorgeloos onderhoud en

beheer van uw appartement

Wat kan onze dienstverlening

voor uw VvE-gebouw(en) betekenen:

• Totaal technisch beheer.

• 24 uur service klachtenonderhoud.

• Technische meerjaren onderhoudsplanning(en).

• Bouwbegeleiding planmatig onderhoud.

• Energetische maatregelen.

• Contractmanagement beheer en onderhoud installaties.

• Bouwkundig en technisch advies.

Technisch VvE Beheer

T +31(0)20 - 659 42 91

M +31(0)6 - 811 330 09

info@vveam.nl

www.vveam.nl

Postbus 161

1170 AD Badhoevedorp

Wij kunnen u Maatwerk leveren zoals u het wenst!

29

A: AE12429a Antislipbehandeling meer info onlineB: AE12429b Onderhoud meer info onlineC: AE12429c Spreekluisterverbinding meer info onlineD: AE12429d Ledverlichting meer info online

ZOEKCODESwww.appartementeneigenaar.nl

SLIPSTOP Dieptereiniging Naast de antislipbehandelingen van SLIPSTOP kunt u er ook terecht voor dieptereiniging van galerijen, bordessen,

portieken, entrees en trappenhuizen. Deze service is met name gericht op VvE’s, vastgoedbeheerders en woning-

corporaties. Op elke antislipbehandeling wordt een langdurige garantie gegeven. SLIPSTOP is door TNO getest. Het

TNO-rapport spreekt van een signifi cante verbetering van de stroefheid. Hoe hygiënischer de vloer, hoe beter de

antislipwerking. SLIPSTOP, ga voor uitgebreide informatie naar www.appartementeneigenaar.nl, klik op de tab

‘Producten’ en vul zoekcode AE12429a in. www.slipstop.nl

A

Onderhoud is een visie!VvE-bestuur en administrateur voorzien van praktisch technisch

advies met oog voor waardebehoud, verbeteringen en energiebespa-

ring. Maar ook ervaring in het praktisch meedenken bij een renovatie

en het uitvoeren van de bouwbegeleiding. Daar staat VvE Beheer

Amstel-Meerlanden voor! Technisch onderhoud is naar hun mening

gebaseerd op een visie die wordt vertaald in kwaliteit en uitgezet in

continuïteit. VvE Beheer Amstel-Meerlanden, meer info leest u op

www.appartementeneigenaar.nl, klik op de tab ‘Producten’ en vul

zoekcode AE12429b in.B

SpreekluisterverbindingSpreekluisterverbinding FONOMAC 3 is de derde generatie van automatische noodtelefoonverbinding

voor liftcabines. Total Lift Care bouwt deze (en eerdere generaties) regelmatig in. Dit gebeurt voorna-

melijk bij reparaties en moderniseringen. Belangrijkste kenmerken zijn een eenvoudige programmering

op locatie of afstand. Daarnaast is het systeem onafhankelijk van het onderhoudsbedrijf, zodat het

altijd omgeprogrammeerd kan worden. Total Lift Care, lees meer op www.appartementeneigenaar.nl,

klik op de tab ‘Producten’ en vul zoekcode AE12429c in.

C

Hoge lichtopbrengstDe PL-C (spaarlamp voor Dowlighters) kan nu vervangen worden door de

energie- en milieubesparende PL in led. Dit heeft u in ongeveer twee jaar

tijd terugverdiend. Deze Retrofi t LED PL lamp staat garant voor een hoge

lichtopbrengst en een laag verbruik. Zo heeft deze lamp maar liefst 50.000

branduren, wat zorgt voor een vijf keer langere levensduur! VSA Licht, meer

informatie leest u op www.appartementeneigenaar.nl, klik op de tab ‘Producten’

en vul zoekcode AE12429d in.

D

30 www appartementeneigenaar nl

Een appartementencomplex vergt veel onderhoud.

De verschillende onderdelen van het gebouw moeten

periodiek worden onderhouden om een veilige en

prettige leefomgeving te behouden. Veel VvE’s

kampen met betonproblemen aan hun complex. Be-

tonschade komt veel voor in Nederland en kan veel

problemen veroorzaken. In het hoofdstuk Onderhoud

nemen we deze keer betonrenovatie onder de loep.

Belangrijk: betonrenovatie!Beton geldt als een ideaal

constructiemateriaal. Na verloop van

tijd kan er echter wel betonschade

optreden. Dit kan schadelijk zijn

voor de veiligheid en levensduur van

constructies.

Beton is sterk, duurzaam en onderhoudsvriendelijk. Het kan echter

wel beschadigd raken door constructiefouten of een langdurige,

zware belasting. Voorbeelden van betonschade kunnen zijn:

scheurvorming, lekkages, afbrokkeling van betondekking en uiterlijk

onzichtbare schadevormen. Het kan de veiligheid en levensduur van

constructies en vloeren in woningen negatief beïnvloeden. Daarnaast

kan ook het afbrokkelen van galerijen en balkons de veiligheid van

bewoners en omwonenden in gevaar brengen. Betonbeschadigingen

dienen dus zo snel mogelijk hersteld te worden om de levensduur

van de constructie te waarborgen.

Soorten schadeWelke soorten betonschade komen veel voor en hoe worden ze her-

kend? We lichten de belangrijkste betonproblemen toe:

Betonrot

Betonrot is eigenlijk het roesten van de in het beton aanwezige wape-

ning. In gezond beton roest staal niet, een natuurlijk laagje beschermt

het staal tegen roestvorming. Als de buitenste laag beton om de wa-

pening, oftewel de betondekking te dun is of van slechte kwaliteit kan

vocht de kans krijgen om binnen te dringen. Als het vocht de wapening

bereikt, brengt dit een chemische reactie teweeg, ook wel carbonata-

tie genoemd. Deze reactie zal het beschermende laagje afbreken met

uiteindelijk roesten van de wapening als gevolg. Door de roestvorming

zet de wapening uit en het omliggende beton zal op den duur barsten.

Carbonatatie is herkenbaar aan scheuren in het betonoppervlak in com-

binatie met eraf gedrukte delen beton en een blootliggende wapening.

Fysische en mechanische aantasting

Scheuren in beton kunnen verschillende oorzaken hebben. Er kunnen

scheuren ontstaan door warmtewerking, maar ook door uitdrogings-

krimp kort na de bouw. Ook mechanische overbelasting kan een oor-

zaak zijn of de combinatie met andere materialen, zoals stalen delen,

bevestigingsmiddelen en metselwerk. Deze vorm komt veel voor bij

balkons en galerijen.BETONmonteur

31

onderhoud

Chemische aantasting

Stoffen als calciumchloride, kooldioxide, zuurstof en zouten

hebben hetzelfde effect op beton. Een hoge vochtigheid is

daarbij wel een voorwaarde. Vooral woningen gebouwd in de

jaren ’60 en ’70 van de vorige eeuw zijn hierdoor aangetast,

in die tijd werd veel gebruikgemaakt van de stof calcium-

chloride in het beton. De aantasting leidt onder andere tot

uitzetting, scheurvorming en het lekken van vloeibare stoffen.

Chlorideschade is herkenbaar aan donkerbruine roestvlekken

op het oppervlak van het beton.

Vorst

Afgesprongen betonschilfers en scheuren kunnen wijzen op

vorstschade en dooizoutschade. Vorst kan tot aantasting leiden

wanneer beton tijdens vorstperioden is verzadigd met water.

BetonreparatieZoals er veel soorten betonschade bestaan, zijn er ook diverse

technieken om betonschade te herstellen. De meest gebrui-

kelijke vormen zijn handmatige reparatie, het aanbrengen van

spuitbeton of het injecteren van beton. Als er in geringe mate

sprake is van betonschade, is handmatige betonreparatie een

goede optie. Het beschadigde beton wordt met de hand uit-

gehakt en waar nodig vervangen door nieuw beton. Indien de

onderliggende wapening ook is aangetast, wordt ook dit deels

vervangen. Zijn er grote oppervlakken te herstellen, dan is het

aanbrengen van spuitbeton een mogelijkheid. Spuitbeton is een

mengsel van cement, toeslagmaterialen, water en eventuele

hulpstoffen dat met hoge snelheid en onder hoge druk via een

spuitkop op een ondergrond wordt gebracht en verdicht. Zowel

de eigenschappen als de verwerkingsmethoden (droog of nat)

zijn gunstig bij toepassing van grootschalige betonrenovatie.

InjecteertechniekenBij betonrenovatie kan er ook gebruikgemaakt worden van

injecteertechnieken. Deze worden onder meer toegepast om

plaatselijk gescheurd beton af te dichten om op deze manier

lekkages te verhelpen. Ook wordt hierdoor het achterlig-

gende bewapeningsstaal (opnieuw) beschermd tegen roest.

Injecteertechnieken worden ook gebruikt om bijvoorbeeld

vloeren en wanden constructief te verlijmen, hierdoor kun-

nen bestaande metselwerkconstructies versterkt worden.

Afhankelijk van de grootte van de schade en de soort

betonschade, wordt de beste manier van betonreparatie toe-

gepast. Voor balkons en galerijen zijn er extra maatregelen

zoals een speciale coating die het beton beter beschermd

tegen weersinvloeden. Betonschade kan tijdig worden

geconstateerd als er regelmatig inspecties worden gedaan.

Voor VvE’s is het raadzaam om een gespecialiseerd bedrijf

in de arm te nemen om betonschade te voorkomen. Door

het het opstellen van een MJOP (meerjarenonderhoudsplan)

kan op basis hiervan periodiek onderhoud worden gepleegd

om betonschade te voorkomen. SIKA

Ivacon Engineering

Sika en Pentagon PlasticsSika, met het hoofdkantoor in Zwitserland, is wereldwijd actief in de bouw en levert onder meer producten voor betonreparatie, vloersystemen, coatings, lijmen en kitten, kelderafdichtingen, betonversterking en injecteer-systemen. Door de overname van Iotech Group Limited en daarmee ook Pentagon Plastics is het productgamma van Sika sterk uitgebreid. Sika Neder-land heeft daardoor een hele nieuwe range balkon- en galerij oplossingen met de Moisture Triggered Chemistry technolo-gie. Samen met de range van gecertifi ceerde betonrepara-tiemiddelen en -wandcoatings (volgens EN 1504) kan de op-drachtgever met een totaal Sika systeem een zeer klantvriende-lijke, hoogwaardige en snelle oplossing krijgen voor vele renovatieprojecten van fl ats en appartementsgebouwen.

Sika Nederland B.V.Postbus 40390

3504 AD Utrecht

Zonnebaan 56

3542 EG Utrecht

www.sika.nl

e-mail: info@nl.sika.com

Tel. 31 (0) 30 - 241 01 20

Fax 31 (0) 30 - 241 44 82

Snel en regenvast galerij- en balkonvloersysteem: Sika® Balcony Fast Cure System I

Onderhoud aan vastgoed is noodzakelijk, maar komt zelden op het juiste moment. De bewoners zien de bui al hangen. Het is in ieders belang om de werkzaamheden zo kortstondig mogelijk te houden. Speciaal hiervoor ontwikkelde Sika de revolutionaire1-componente vloercoating Sika® Balcony Fast Cure System I. Deze innovatieve coating is snel droog en in 10 minuten regenvast, waardoor een onderhoudsbedrijf in een korter tijdsbestek en zonder al te veel overlast haar werkzaamheden kan verrichten. En dat is wel zo prettig voor de bewoners.

Geen loopvoorzieningen nodig

Het belangrijkste voordeel van het Fast Cure System I is dat het complete systeem in 1 dagdeel aangebracht kan worden. Een compleet balkon of galerij kan dus nog dezelfde dag in gebruik genomen worden, waar-door er geen loopvoorzieningen nodig zijn. Hierdoor blijft de overlast voor bewoners zeer beperkt.

Na 10 minuten regenvast

Sika® Balcony Fast Cure is voorzien van het MTCsysteem (Moisture Triggered Chemistry).De Sikafl oor® MTC systemen bevatten een unieke technologie die ervoor zorgt dat het materiaal onder invloed van luchtvochtigheid het uithardingsproces op gang brengt. Hierdoor zal vrijwel direct na toepas-sing het aangebrachte coatingsysteem ongevoelig zijn voor water. Een onverwachte regenbui heeft dus geen nadelige invloed op het eindresultaat.

Twee afwerkingen

Het Sika® Balcony Fast Cure System I bestaat uit twee typen afwerkingen: de Deco Mix afwerking is een systeem dat vooral gebruikt wordt op balkons. De Solid afwerking is meer anti-slip en zeer slijtvast en is daardoor voornamelijk voor galerijen geschikt.

Voordelen:

▲ 1-Component▲ MTC technologie, direct weersbestendig▲ Snelle doorharding lagen (1 - 1,5 uur)▲ Verwerking bij lage temperatuur mogelijk (2-30°C)▲ Aanbrengen compleet systeem in één dagdeel

mogelijk▲ Geen loopvoorzieningen nodig

Deco Mix

Solid

1 Ondergrond2 Sika® Concrete Primer3 Sikafl oor®-415 + Sika® PU Accelerator4 Sikafl oor®-415 + Sika® PU Accelerator5 Instrooien met kwartszand en chips

1 Ondergrond2 Sika® Concrete Primer3 Sikafl oor®-415 + Sika® PU Accelerator4 Instrooien met gekleurd of naturel kwartszand5 Sikafl oor®-415 + Sika® PU Accelerator

5

43

21

5

43

21

33

Deurcommunicatie anno 2013 Het belangrijkste deurcommunicatienieuws van 2013 is nu al bekend. Het betreft de introductie komend

voorjaar van de Vercoma iPlus full IP deurvideo monitor M700. De ‘terminal’ is voorzien van een 7” capacatief

touchscreen en is straks tevens geschikt voor het aansturen

van basisdomotica-applicaties. Revolutionair is het ‘one of its

kind’ ontwerp met een knipoog naar de huidige smartphones

en tablets.

Maar minstens zo revolutionair is het haarscherpe streaming

beeld van 30 fps, verreweg de beste binnen de IP deurvideo

markt. Live kunt u de M700 aanschouwen op de stand van

Vercoma (02.B090) tijdens de Internationale Bouwbeurs

2013 die van 4 t/m 9 februari in het jaarbeurscomplex te

Utrecht wordt gehouden.

Meer informatie: Vercoma www.vercoma.nl

nieuws

Appartementen De Rotterdam in verkoopIn de Cruise Terminal in Rotterdam zijn eind november jl., een jaar voor

de oplevering, de appartementen in De Rotterdam offcieel in de verkoop

en verhuur gegaan. Dit gebeurde tijdens de 44/fl oors Sales Première; 44/

fl oors refererend naar het aantal verdiepingen dat De Rotterdam gaat tel-

len. Veertienhonderd mensen waren nieuwsgierig naar de appartementen

en vonden hun weg naar de Cruise Terminal.

Een kwartier voor de 44/fl oors Sales Première werkelijk begon, stroomden

belangstellenden al binnen om een glimp op te vangen van de apparte-

menten. Voor de bezoekers was het nog niet mogelijk de appartementen

te bekijken. Tijdens de Sales Première kregen zij een impressie van de wo-

ningen door middel van maquettes en grote doeken met daarop de uitzichten in alle windstreken. Ook was er een ‘black box’ gebouwd;

een omsloten ruimte waarbinnen een fi lm te zien was van het 360 graden uitzicht vanaf de Kop van Zuid op 150 meter hoogte. Van

ongeveer dat uitzicht kunnen toekomstige bewoners van de allerhoogste etages straks elke dag genieten.

Meer informatie: 44/fl oors www.44fl oors.nl

EnergiebesparingWist u dat meer dan 40% van het totale energieverbruik

van liften wordt verspild door stand-by functies? Vooral de

bestaande, wat oudere liften zijn niet of nauwelijks voorbereid

als energie-effi ciëntie installatie. Wist u dat de cabineverlich-

ting meer dan 40% verspilt van het totale energieverbruik van

uw lift? Met de door Total Lift Care toegepaste LIGHTwatcher

kunt u een aanzienlijk bedrag besparen op de kosten van het

energieverbruik.

Hoe werkt het? De LIGHTwatcher wordt direct geïnstalleerd op het cabinedak van de lift, daar de-

tecteert het bewegingen door drie sensoren. Deze sensoren herkennen de beweging van de liftdeur,

de verlichting zal telkens gaan branden bij een beweging van de liftdeur. Ook herkennen de sensoren

bewegingen in de liftcabine, zolang er beweging wordt waargenomen zal de verlichting blijven branden.

Meer informatie: Total Lift Care www.totalliftcare.nl

DLVS / 44/fl oors

Repareert en beschermt beton

Bezoek onze vernieuwde website!

WerkwijzeSchade analyse werkvoorstel uitvoering

Techniekenhandmatige reparaties betonspuiten injecteren/vochtwering slijt- en afdichtingslagen ophoogsystemen vloeistofdichte vloeren

Ivacon Engineering bv.Postbus 138 1170 AC Badhoevedorp

Tel: 020 - 534 46 66Fax: 020 - 534 46 77

www.ivacon-engineering.nl

WerkgebiedenWoningbouwUtiliteitsbouw

IndustrieInfra- & Waterbouw

SLIPSTOP is een organisatie die zich heeft gespecialiseerd in de behandeling van vloeren met een groot slipgevaar.

Heeft u een betonnen vloer? Of een vloer van natuursteen of tegels? SLIPSTOP maakt uw nieuwe en bestaande vloeren: blijvend antislip!

SLIPSTOP heeft ruime kennis en ervaring en werkt succesvol in meer dan 30 landen. Wij hebben veel vloeren naar volle tevreden-heid behandeld.

SLIPSTOP:- is een éénmalige behandeling en werkt jarenlang met garantie;- is geen coating maar werkt in het oppervlak en is zeer slijtvast;- werkt uitstekend op zowel natte als droge vloeren;- is dé antislip oplossing voor alle gladde vloeren!

Meer weten? Wij zijn u graag van dienst! SLIPSTOP Benelux B.V. Schaverijstraat 29, 3534 AS UtrechtTel. 030 243 66 33 info@slipstop.nl - www.slipstop.nl

Schrijf je nu in voorde WONEN.NL nieuwsbrief en maak kans op een pakketvan zeven woonmagazines.

Word nieuwsbriefabonnee!

Ga naar wonen.nl/nieuwsbrief

en meld je aan.

35

SchoonGroep Nederland heeft de ervaringen van haar aangesloten schoon-

maakbedrijven verzameld. Deze 19 regionale bedrijven dekken samen heel

Nederland af. Samen realiseren ze in de schoonmaak van woongebouwen

een omzet van ruim 10 miljoen.

De inventarisatie van ervaringen levert de volgende leerpunten op:

vakmensen die met goed materieel en de juiste middelen zijn uitgerust.

En die vanuit een betrokken bedrijf worden aangestuurd.

intensiteit van het gebruik en op de situering van het pand. Zo is voor

het schoonhouden van een entree van belang of ook de buitenomgeving

houden met de jaargetijden.

een bewoner weet wanneer het schoonmaakbedrijf weer komt, zal die

minder snel bellen met de beheerder of met het bestuurslid.

persoon bij het schoonmaakbedrijf van groot belang. Die contactpersoon

moet de situatie van het pand kennen en snel reageren op bijzondere

omstandigheden.

zoals het constateren van noodzakelijk onderhoud en het verhelpen van

Bestuurders en beheerders van

woongebouwen weten het meestal

niet schoon is regent het klachten.

En je komt heel snel in een negatieve

spiraal van nog meer vervuiling en

zelfs van vandalisme terecht.

Goede schoonmaak van

entree, trappenhuizen en

gevels bespaart

onderhoudskosten!

Schoon werkt preventief!

SchoonGroep Nederland is een samenwerkingsverband van 19 regionale

schoonmaakbedrijven, verspreidt over heel Nederland. De aangesloten bedrijven

zijn allen zelfstandig. Ze hebben elkaar gevonden op de volgende thema’s:

vakmanschap, eerlijk en open zaken doen, dicht bij de opdrachtgever en de uit-

voerende medewerker staan. Het bureau van SchoonGroep Nederland is

gevestigd in Zwolle. www.schoongroep.nl

De volgende bedrijven vormen

SchoonGroep Nederland:

Antonio

Brabant

Cleanbuilding

Dros

Fris en Rein

J. van der Ploeg

JansenHubers

Koster & Co

Maas en Waal

Mirliton

Peeters

Poseidon

Van de Pol

QPC

Rooth

’t Sticht

Vastenburg

Arnhem

Waalwijk

Amsterdam

Apeldoorn

Schiedam

Zutphen

Zeddam

Zierikzee

Beneden Leeuwen

Dronten

Kerkrade

Wormerveer

Terschuur

Uden

Sneek

Utrecht

Hoorn

(advertorial)

36 www appartementeneigenaar nl

Energie besparen is makkelijk, als u weet waarop u moet letten. Wie energie bespaart, helpt het klimaat, voorkomt vervuiling en

spaart kostbare grondstoffen. Het is ook goed voor uw portemonnee: u bespaart op uw gas- en elektriciteitsrekening. Dit hoofd-

stuk gaat dieper in op het besparen van energie en hoe u dit zelf eenvoudig kunt bewerkstelligen.

Energie besparen - geld verdienen

Energiebesparende maatregelen die leiden tot minder energieverspilling in het

appartementencomplex: een belangrijke taak van de VvE.

De meeste VvE’s zullen energiebesparing hoog op hun agenda

hebben staan. Maar hoe is dit te realiseren? Allereerst moet u

als VvE inzichtelijk hebben welke energiebesparende maatrege-

len mogelijk zijn, wat deze kosten en wat zij opbrengen. Dit kan

door middel van een maatwerkadvies voor het gehele gebouw.

Voordeel hiervan is bovendien dat elk appartement een energiela-

bel toegekend krijgt. Op basis van dit maatwerkadvies bekijkt het

VvE-bestuur de mogelijke maatregelen en overlegt deze met de

Algemene Ledenvergadering (ALV). Het is verder goed om te rea-

liseren dat eventuele maatregelen die u wilt treffen door mogelijke

subsidies en ‘groene’ leningen voordelig uit kunnen vallen. Meer

informatie hierover vindt u op www.meermetminder.nl.

Snelle besparingenBij deze subsidies en leningen gaat het vooral grootschalige

projecten (en besparingen) als het aanbrengen van dak-, gevel- of

vloerisolatie en/of het vervangen van cv-ketels. Een andere, snelle

manier om energie (en dus geld) te besparen zijn relatief eenvou-

dige maatregelen als het aanbrengen standby-killers en ledverlich-

ting. Vooral het overstappen naar ledverlichting brengt een fl inke

energiebesparing met zich mee. Dit komt doordat hierbij naast de

besparing op energie ook de onderhoudskosten geminimaliseerd

worden.

Voordelen ledverlichtingEen groot voordeel van ledverlichting is dat het meer en beter

licht geeft dan de gebruikelijke TL-verlichting. Door een speciale

coating krijgt de kleur een warme uitstraling. Daarnaast verbruikt

ledverlichting aanzienlijk minder stroom, tot wel 75%. Ook heb-

ben de lampen een levensduur van minstens 100.000 uur. Erg

duurzaam dus en een stuk goedkoper in het gebruik dus dan de

TL-verlichting. De ledarmaturen van tegenwoordig zijn voorzien

van bewegingssensoren. Ze gaan aan als iemand in de buurt

komt en blijven vervolgens maximaal 10 minuten branden. Hierna

gaat de verlichting weer in de spaarstand. Spaarstand betekent

op circa 20% van de capaciteit. Daarbij verbruikt deze slechts

2,5 Watt, terwijl de levensduur van de leds enorm toeneemt. Zo

bespaart u veel energie, zonder in te leveren op veiligheid.

37

energie

Tips energiezuinig verlichten

van daglicht in uw huis,

dan is wellicht minder

verlichting nodig.

een ruimte verlaat (ook

als dat kort is). Laat ook

energiezuinige lampen niet

onnodig aan.

energiezuinige lampen; start

met lampen die vaak aan

zijn en veel watt hebben.

halogeenlampen in de

vuilnisbak; lever afgedankte

spaarlampen, tl-buizen,

ledlampen en armaturen

apart in.Lumeco

38 www appartementeneigenaar nl

Het binnenhuisklimaat krijgt steeds meer aandacht. Uiter-

aard is het natuurlijk onmisbaar dat u zich prettig voelt in

uw eigen huis. De kwaliteit van de lucht heeft daar veel

mee te maken. Dit keer daarom aandacht voor ventilatie

in deze editie van Appartement & Eigenaar.

Goed geventileerd

39

Als er een of meer mensen tegelijk in een ruimte aanwezig zijn

neemt de hoeveelheid CO2 in die ruimte toe. Ventileren op basis

van CO2 is dan ook een goede manier van ventileren. Particulieren

maken steeds vaker de keuze voor het plaatsen van CO2-meters in

woningen en appartementen. Door de aanwezigheid van een CO2-

detector in huis raakt u zich dagelijks bewust van de luchtkwaliteit

in huis.

AutomatischSensorgestuurd ventileren op basis van CO2 is de meest energie-

zuinige en comfortabele wijze van natuurlijk ventileren. Het is ook

een hele makkelijke manier om een goede luchtkwaliteit in uw

woning te behouden. U hoeft er namelijk zelf niets aan te doen.

Het werkt volledig automatisch. In alle verblijfsruimten (keuken,

woonkamer en slaapkamers) wordt een CO2-sensor gemonteerd.

Deze meet continu en uiterst nauwkeurig de luchtkwaliteit. Zodra

de luchtkwaliteit onvoldoende is (te hoge CO2-concentratie) wordt

dit door de sensor doorgegeven aan de centrale computer. Door

te ventileren kan de CO2-concentratie weer verlaagd worden. De

CO2-concentratie in de lucht is dus een graadmeter voor het aan-

tal mensen in de ruimte in relatie tot de ventilatie en geeft zo ook

een indicatie voor de overige ongewenste stoffen in de lucht.

Gezonde binnenluchtDe centrale computer regelt dat in de ruimte(s) waar dat nodig is,

het ventilatierooster wordt opengezet. Dit gebeurt elektronisch.

Het rooster wordt precies in de goede stand gezet die nodig is om

de benodigde hoeveelheid frisse buitenlucht binnen te laten.

De computer regelt ook dat de ventilator automatisch harder

gaat draaien om de vervuilde lucht weer af te voeren. Het

systeem zorgt dus automatisch voor een gezonde binnenlucht.

Het heeft als voordeel dat indien u meer wilt ventileren u dat

altijd handmatig kunt regelen met een afstandsbediening en

schakelaars.

BewustwordingVentilatieroosters en ramen blijven vaak gesloten vanwege

‘trek’. Zelfs ventilatiegaten in spouwmuren worden vaak afge-

dicht omdat men geen warmte uit huis wil verliezen. Dit gaat

wel ten koste van de aanvoer van verse lucht in de woning.

Soms wordt ongezonde vervuilde lucht zelfs helemaal niet

afgevoerd. Een CO2-meter in huis maakt u bewust van het

ventilatiegedrag. U merkt na verloop van tijd dat kortstondige

ventilatie de kwaliteit van de binnenlucht aanmerkelijk kan

verbeteren. Voor een optimale luchtkwaliteit is vanzelfsprekend

voortdurende ventilatie beter. Een CO2-sensor waarschuwt

tijdig voor een ongezonde luchtkwaliteit in huis.

woonklimaat

Als een ruimte onvoldoende geventileerd wordt, ontstaan ongezonde

omstandigheden. Een mens ademt zuurstof in en produceert bij het

uitademen CO2, oftewel koolstofdioxide. Bij een verhoogde CO2-waarde, en dus

onvoldoende ventilatie, krijgen mensen last van vermoeidheid, hoofdpijn en

concentratieproblemen.

Een algemene maatstaf voor de luchtkwaliteit in

een vertrek is het CO2–niveau, uitgedrukt in een

‘PPM-waarde’ (Parts Per Million). In een goed ge-

ventileerde ruimte zal een niveau van <800 PPM

gemeten worden. Als bovengrens wordt doorgaans

een niveau van 1200 PPM gehanteerd.

FEILLOOS INREGELEN VAN VENTILATIESYSTEMEN

3 3/u

®FlowFinder MK

telefoon 070 307 07 03 telefax 070 307 09 38

info@acin.nl www.acin.nl

Handelskade 762288 BG Rijswijk

--

ACIN instrumenten presenteert de Flow-Finder mk-2. Dit nieuwe, verbeterde mo-del FlowFinder is met een druk op de knop klaar om te meten. De volautomatische, compacte, lichtgewicht luchtdebietmeter meet nauwkeurig, reproduceerbaar en snel (toe- en afvoer tot 550m3/u met volle-dige nuldrukcompensatie, 850m3/u met berekende tegendrukcompensatie). Met het touchscreen kleurendisplay is de nieu-we FlowFinder makkelijk te bedienen en af te lezen. De metingen worden opgeslagen op een Micro SD-kaart. Een geladen accuset gaat een hele werkdag mee.

Waarom houten kozijnen & deuren?

Hout wordt al vele eeuwen toegepast als bouwmateriaal. Ook kozijnen en deuren worden al sinds mensenheugenis gemaakt van hout. Hout heeft zich door de eeuwen heen bewezen duurzaam en betrouwbaar te zijn. In een overzicht willen we laten zien dat kozijnen en deuren gemaakt van hout in alle stadia van de gebruikscyclus de beste keus is. Of het nu om duurzaamheid, milieubelasting of uitstraling gaat, hout heeft duidelijke voordelen ten opzichte van alle andere gebruikte materialen.

voor deskundig, onafhankelijk advies kunt u geheel vrijblijvend contact opnemen met het kenniscentrum van de NBvT onder nummer 035-6947014

Hout = duurzaamHout = CO2 vastleggend Hout = mooiHout = veiligHout = milieuvriendelijkHout = isolerendHout = te onderhoudenHHoouutt = sstteerrkkHout = veelzijjdiggHout = recyclebaar

oplossingdedie de waarde van

uw gebouw verhoogt...

www.mohringer.nl

Stijlvol ontw

erp

Gemakkelijke en snelle installatie

Optimaal gebrui

k

van de ruimte

De ML Flex is de economische oplossing voor de vervanging van een oude lift. Hierbij

vervult hij alle wensen. De lift voorziet u van het hoogste gevoel van comfort en

veiligheid en maakt meteen indruk met zijn aantrekkelijk ontwerp. Daarbij is de lift

bijzonder milieuvriendelijk en energiebesparend.

Met de ML Flex vermindert u de bouwkundige ingrepen bij de vervanging van een lift

beduidend en legt zo nieuwe maatstaven. In vergelijking met een gewone lift neemt

de installatie minder tijd in beslag. Dit leidt tot minder hinder en een erg korte tijd dat

de lift buiten gebruik is.

De effi ciënte en aantrekkelijke vervanging van uw lift

ML Flex