KULTURA ETA ARTEA INDUSTRIA-GIZARTEAN
XIX. mendean
IES MUNGIA BHI – DBH-4 GIZARTE
Irakaslea: MARIJE AGUILLO
Erlijioa, hezkuntza eta kultura
• Erlijioan:– Erlijio askatasuna– Elizareneta estatuaren arteko banaketa– Gizartea sekulartzea
• Hezkuntzan:– Derrigorrezko lehen hezkuntza (ia Europa
osoan)– Emakumezkoentzako hezkuntzara sarbidea– Goi mailako ikasketak gizarteko goiko
klaseentzako
Zientzia eta teknikaren garapena
Garapen ikaragarria arlo guztietan:
• Geografian:- Humboldt
- Richter
• Medikuntzan:- Mikroorganismoen aurkikuntza:
- Pasteur- Koch
- Anestesia- Sukarra puerperala
- Psikoanalisis (Freud)
Aurkikuntzak:
• Lokomotorra (1804).• Fonógrafo eta argi
lampara Thomas Edison, 1878.
• Telefono Alexander Graham Bell 1880
• Zinematografo: Lumiere anaiak, 1894,
• Dirigible (aerostato)• Hegazkina: Clement
Ader (1890) eta Wright anaiak (1903)
Humboldt
1885 Karl Benz1886 Daimler
Alexander Graham Bell 1880
Wright anaiak (1903)
ERROMANTIZISMOA
• Neoklasizismoaren aurreko erreakzioa. (XIX. m)
• Baloratzen diren printzipioak:– Irudimena– Sentimendua– Sormena eta fantasia– Subjetibidadea– Askatasuna
• Gaiak:– Poetaren intimidadea– Paisaiaren aurkikuntza:
beratan sentimenduak islatzen dira.
– Gai exotikoak– Erdi Aroari begira– Herri gaiak goraipatzen
dira: folklorea– Kezka filosofikoak eta
politikoak: arima, bizitzaren zentzua, fedea, patua, heriotza,….
Erromantizismoa
• Arkitekturan: Estilo historizista
• Eskulturan: mugimendua, eta adierazkortasuna.
• Pinturan: – Eszena kostumbristak,
exotikoak, tragediak, paisaia.
– Koloreak garrantzia handia zuen El Caminante sobre el Mar de Nubes" (1818)
de David Caspar Friedrich
Eugene DELACROIX“Askatasuna herria gidatzen”
Testuingura:
Gaia:
Konposizioa:
Koloreak:
Adierazpena:
“Malvina, Fingal-en besoetan hiltzen” (XIX. m-ren ahasieran)
Anne-Louis Girodet de Roussy-Trioson
"Amor constante más allá de la muerte"
Cerrar podrá mis ojos la postreraSombra que me llevare el blanco día,Y podrá desatar esta alma míaHora a su afán ansioso lisonjera;
Mas no, de esotra parte, en la ribera, Dejará la memoria, en donde ardía:Nadar sabe mi llama el agua fría, Y perder el respeto a ley severa.
Alma a quien todo un dios prisión ha sido, Venas que humor a tanto fuego han dado,Medulas que han gloriosamente ardido:
Su cuerpo dejará no su cuidado;Serán ceniza, mas tendrá sentido;Polvo serán, mas polvo enamorado.
FRANCISCO DE QUEVEDO (1580-1645)
Anne-Louis Girodet de Roussy-Trioson“Apoteosis, Frantziagaitik hildako frantziar soldaduak”
Testuingura:
Gaia:
Konposizioa:
Koloreak:
Adierazpena:
Anne-Louis Girodet de Roussy-Trioson“Kairo-ko bataila”
Ilargia itsasoaren ondoan irten . Friedrich
"Sátira del suicidio romántico" (1839) de Leonardo Alenza
Gai tragikoak, paisaiakoak eta sentimendukoak
Alexander Ivanov, (183º-1834) “Apolo, Jacinto y Ciprés”
Gonzalo de Bilbao (Sevilla)
PINTURA KOSTUNBRISTA
Arkitektura
" Westminster-eko Parlamentua “Charles Barry eta Augustus Pugin-ek
eginda
Erdi Aroaz eta Gotikoaz maiteminduta: ez du amankomuneko elementurik
Habana, Marsellako katedrala
ESKULTURA ROMANTIKOA
La Marsellesa de FranÇois Rudé sobre el arco de Triunfo de París
“Musua” Rodin
ESKULTURA
L'Amant couronne creado por Louis-Simon Boizot en 1784
ERREALISMOA ARTEAN
ERREALISMOA
• Kronologia: 1848 eta 1870 hamarkaden artean
• Errealitatea modu objektiboan oinarritu zen
• Gai nagusiak:– Paisaiak– Garaiko testigantzak: gai sozialak– Historiako pintura
Jean François Millet (1841-1875),
El vagón de tercera, Gavilladoras,
Paisaiaren pinturak
Jean François Millet (1841-1875),“Angelus”
ENTIERRO EN ORNANS, Gustavo Courbert