Avian chlamydiosis(Kanatlı Klamidyozu)
Kanatlı Klamidyozu, evcil ve yabani kuşlarda görülen sistemik,
bulaşıcı, zoonoz, nadiren ölümcül olan bir infeksiyondur
Solunum-sindirim-sinir sist.
kuşlarda Klamidyoz, insanlarda ise Psittakoz
terimi tercih edilmektedir
Kanarya ve nonpsittacine ... OrnithozPsittacidae fam. kuşlarda... Psittakoz Klamidyoz
Papağanlarda .....parrot fever
Fam: Chlamydiaceae Cins: Chlamydia
C. psittaci
C. psittaci
Chlamydia’lar Gram negatif, küçük, kokoid, RNA ve DNA içeren, obligat, intraselüler bakterilerdir iki morfolojik formuelementer cisimcik (EB) veretiküler body (RB)
İnfekte hücrenin elektron mikroskopik görüntüsüA:Retiküler cisim B:Ara Cisim C:Elementer Cisim
kırmızı renkli EB ve RB’le
duyarlı hücre kültürleri, kanatlı ve insan orjinli hücre kültürleri; McCOy, HeLa, Vero ve L929
embriyolu tavuk yumurtaları 6-7 günlük SPF ETY
laboratuvar hayvanları Fare, kobay
Üreme canlı ortamlarda
C. psittaci kümes hayvanları Psittacidae familyasına ait kuşlar (papağan türleri ve
muhabbet kuşları) Güvercinler, kumrular, kanaryalar, hindi, ördek, sülünler, su
kuşları, deniz ve sahil kuşları (infekte doğal taşıyıcılar) infekte etmektedir
Sığırcık gibi kuşlar bazı tür kumrular intermitent konakçı (bu kuşlar infekte doğal taşıyıcılarla kısa süreli temasla
ara sıra infekte olarak kısa zaman periyodu boyunca taşıyıcı olurlar ve organizmayı saçarlar)
*Yavruların beslenmesi sırasında anne-babadan yavruya oral, tracheal ya da nasal eksudatlarla da bulaşma olabilmekte** indirekt olarak etkenle bulaşık yem, su, kümes ekipmanları ve yabani kuşlar da hastalığın yayılışında önemidir
BULAŞMADuyarlı sağlam hayvanlara etken
fekal-oral solunum yoluyla
Vertikal bulaşma
*Persiste infekte ve bazı sağlıklı görünümlü kuşlarınetkeni aralıklarla saçtıkları
**Dışkı ile etkenin saçılmasının aralıklı olduğu veözellikle stres faktörlerinin (taşıma, kalabalıktakalma, üşüme, üreme ve tedavi/işlem) saçılmayı aktiveettiği
saptanmıştır
İnfekte hayvanlar ve portörler
dışkı ve burun akıntıları
çevre
Yapılan bir çalışmada insan yaşamında yer alan yabani başıkara kuşlarında (Parus sp) C. psittaci nin varlığı araştırılmış, 407 başıkaranın 215’inde etken saptanmıştır.
Ayrıca yabani hayvanların klinik bulgu göstermeden hastalığı taşıdıkları ve diğer hayvanlara bulaştırdıkları bildirilmiştir.
Kümes hayvanları arasında en duyarlı hindi ve ördeklerdir. Hindi ve ördek çiftliklerinde görülen salgınlar, genelde insanların infekte olmasına yol açmaktadır
Hastalığın çıkışında
*konakçı yaşı (genç kuşlar infeksiyona yaşlıkuşlardan daha duyarlı)
*Yerde yuva yapan kıyı kuşlarında (kar kazları,martılar vs) açıkta olan yuva farklı infekte hayvandışkı ve eksudatları ile kolayca kontamineedilebilmekte
Çalışma : İstanbul ve yöresindeki pet kuşlarında C. psittaci varlığı ve prevalansı saptandı.
Pet shoplarda satılan ya da evlerde yetiştirilen 96 pet kuşundan tesadüfi örnekleme ile dışkı örnekleri alındı.
Dışkı örnekleri C. psittaci’nin izolasyonu ve spesifik DNA’sının saptanması amacıyla kullanıldı.
İzolasyon amacıyla dışkılardan hazırlanan inokulumlar altı günlük embriyolu tavuk yumurtası sarısına inokule edildi.
Üç kör pasajdan sonra yumurta sarısı zarlarından hazırlanan preparatlar Modifiye Gimenez boyama ve direkt FAT ile incelendi.
Dışkıda spesifik DNA’nın saptanması için PCR kullanıldı.
İncelenen 96 dışkı örneğinin 33’ü (%34.4) PCR, 21’i (%21.9) Modifiye Gimenez,29’u (%30.2) FAT ile pozitif
PCR ile pozitif saptanan 33 örnekten 28’i FAT ile, 20’si MGB ile pozitif bulundu
çalışma sonucunda kanatlı Chlamydiosis’inin prevalansının pet kuşları arasında oldukça yüksek olduğu, Chlamydial izolasyonda karşılaşılan zorluklar nedeniyle PCR’ın tarama testi olarak uygulanabileceği, pozitif olgularda gerekiyorsa izolasyon yöntemlerinin de tanıyı desteklemek amacıyla kullanılması
72 saat inokulasyondan sonra embriyolu tavuk yumurta sarısı zarında görülen hemorajiler.
Üç kör pasajdan sonra embriyo üzerinde görülen hemorajiler.
72 saat inokulasyondan sonra açılan embriyolu tavuk yumurtalarında saptanan allantoik sıvıdaki bulanıklık.
**İnfekte evcil kuşlar, kümes hayvanları ve güvercinler insanlar için önemli infeksiyon kaynakları olup, özellikle bu hayvanlarla bir şekilde temas kuranlarda infeksiyon (Psittacosis) görülmektedir
C. psittaci kuşlardan insanlara bulaşma
nazal ya da göz sekresyonlarından gelen damlacıkların ve dışkı tozlarının
solunması(İnfekte çıkartılar)
İnsanlarda görülebilen semptomlar
Ateş Üşüme titreme nöbetleri Başağrısı Fotofobi Öksürük Miyalji Yaşamı tehdit eden atipik pnömoni
1998-2002 yılları arasında 923 Psittacosis vakası“Centers for Disease Control and Prevention (CDC)”narapor edilmiş,2005-2011...82 olgu
hasta insanların çoğunun pet kuşları ile ilişkili oldukları gerikalanların ise güvercin tutkunları ya da kuşlarla ilişkilispesifik mesleklerden oldukları belirtilmiştir
en riskli kesim pet kuş sahipleri ve üreticileri, karantina merkezinde çalışanlar,
veteriner hekimler, veteriner teknisyenler, laboratuvar çalışanları, kanatlı kesim ve
işleme fabrikalarında çalışanlar, hayvanat bahçesi çalışanları, güvercin tutkunları ve yabani kuşlarla temas
halindeki işçiler
Kuşlarda inkubasyon süresi ....3 gün- birkaç hafta
latent infeksiyonlarda
aktif hastalıkların infeksiyondan yıllar sonra görülebildiği
İnsanlarda 7-21 gün,
3 aya kadar uzayabilir
Hastalığın akut, subakut, kronik yada asemptomatik formda ortaya çıktığı
Yüksek derecede virulent suşla infekte duyarlı konakçıda solunumla ilgili semptomlar,mukopurulent nazal ve konjuktival akıntılar, sık işeme, iştahsızlık, zayıflama, solunum güçlüğüve durgunlukbazılarında ishal, bazılarında sarımsı-yeşil dışkı
Düşük derecede virulent olan suşların sebep olduğu klinik bulgular
benzer, ama daha hafif seyir
Asemptomatik formhem yüksek hem de düşük derecede virulent olan
suşlarla infeksiyonlarda görülmektedir
Belli bir klinik bulgu göstermeyenler, asemptomatiktaşıyıcılar dışkıyla aralıklı olarak organizmayısaçabilirler
organizmanın bulaşmasında en tehlikeli grup
bazı kronik infekte hayvanların infeksiyonunhafiflemesini takiben asemptomatik taşıyıcılık devreyegeçebilmekte
Chronic chlamydia - (cachexia)
conjunctivitis
Postmortem muayanede
karaciğer ve dalakta büyümekaraciğerde sarı fokal lezyonlar airsacculitis, pericarditis ve intestinal kanalda konjesyon
Chlamydiosis’in tanısında
* C. psittaci’nin izolasyon ve identifikasyonu
*ELISA, PCR, FAT
Tetracycline Doxicycline Chlortetracycline Tylosin Enrofloxacin